Przegląd Wielkopolski ● 2020 ● 1(127)
Alina Zajadacz
Dostępność Szlaku Piastowskiego w Wielkopolsce z perspektywy potrzeb osób z niepełnosprawnością ruchową Wprowadzenie Dostępność stanowi istotę Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, do której przystąpiła Unia Europejska i 25 z jej państw członkowskich1. Jest to jeden z priorytetów Europejskiej strategii w sprawie niepełnosprawności na lata 2010-20202. W kontekście tego dokumentu dostępność oznacza, że osoby z niepełnosprawnością (OzN) mogą korzystać na równych prawach z innymi ze środowiska fizycznego, transportu, technologii i systemów informacyjno-komunikacyjnych (TIK) oraz pozostałych obiektów i usług. Dostępność zapobiega powstawaniu przeszkód w korzystaniu z podstawowych produktów i usług lub je usuwa. Umożliwia ona postrzeganie i zrozumienie tych produktów i usług oraz posługiwanie się nimi przez osoby z ograniczeniami funkcjonalnymi, w tym osoby niepełnosprawne3, na takich samych warunkach, jak to ma miejsce w przypadku innych osób4.
Dostępność ma znaczenie nie tylko z punktu widzenia potrzeb OzN, jest ona istotna z perspektyw każdej osoby, która ze względu na indywidualne uwarunkowania napotyka na utrudnienia w podróżowaniu. Zostało to podkreślone w definicji dostępności, traktowanej jako „stopień, w jakim każda osoba może w sposób swobodny i niezależny odwiedzać i użytkować budynki, inne urządzenia, jak również obszary otwarte, bez potrzeby ich specjalnej aranżacji”5. Oznacza to, że odpowiednie udogodnienia, jak i umiejętności pracowników świadczących usługi powinny być zagwarantowane w odwiedzanym miejscu jako oczywiste standardy w przestrzeni czy obiektach użyteczności publicznej. Dostrzeganie zróżnicowanych potrzeb turystów, w tym także związanych z niepełnosprawnością, prowadziło do działań promowanych pod wieloma hasłami, m.in.: „turystyka dla wszystkich”6, „turystyka bez barier”7 czy
Konwencja Organizacji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych (UNCRPD), http://www.un.org/disabilities/default.asp?id=150 [dostęp: 20.02.2020]; tłumaczenie na jęz. pol. online: http://www.unic.un.org.pl/dokumenty/Konwencja_Praw_Osob_Niepelnosprawnych.pdf [dostęp: 2.04.2020]. 2 Europejska strategia w sprawie niepełnosprawności 2010-2020. Odnowione zobowiązanie do budowy Europy bez barier, s. 6, http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2010:0636:FIN: pl:PDF [dostęp: 20.02.2020]. 3 Zgodnie z Konwencją ONZ o prawach osób niepełnosprawnych do OzN zaliczają się osoby, które mają długotrwale naruszoną sprawność fizyczną, umysłową, intelektualną lub w zakresie zmysłów, co może, w oddziaływaniu z różnymi barierami, utrudniać im pełny i skuteczny udział w życiu społecznym, na zasadzie równości z innymi osobami. 4 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich w odniesieniu do wymogów dostępności produktów i usług, s. 2, https://eur-lex.europa.eu/resource.html?uri=cellar:202aa1e4-99a0-11e5-b3b7-01aa75ed71a1.0005.02/DOC_1&format=PDF [dostęp: 20.02.2020]. 5 Improving information on accessible tourism for disabled people, s. 5, https://publications.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/37988a99-87b7-426a-8a62-6f2227e74424/language-en [dostęp: 20.02.2020]. 6 K. Pagenkopf, Tourismus für Alle in Osnabrück und im Osnabrücker Land. Ein Leitfaden für die Praxis, Herausgeber Osnabrück Marketing und Tourismus GmbH/Tourismusverband Osnabrücker Land e.V., Osnabrück [2014]. 1
19
