// IVG vertelt
Advies bij een vitamine B12-tekor Medicijnen en voedingssupplementen kunnen elkaar beïnvloeden. Zo kunnen bepaalde medicijnen zorgen voor een tekort aan voedingsstoffen in het lichaam. Uit onderzoek is gebleken dat mensen met diabetes die het medicijn metformine slikken, mogelijk minder vitamine B12 opnemen uit hun voeding. Hierdoor kan een vitamine B12-tekort ontstaan met bijbehorende klachten. Hoe zit dit precies? Diabetes type 2
Bij gezonde mensen zorgt het hormoon insuline ervoor dat suiker uit het bloed wordt opgenomen in de cellen. Bij mensen met diabetes mellitus type 2 reageert het lichaam niet meer goed op de insuline, waardoor het suikergehalte in het bloed vaak te hoog is, met veel klachten tot gevolg.
Metformine
Een verandering in leefstijl is meestal de eerste stap bij het behandelen van diabetes: meer lichaamsbeweging en een voedingspatroon met minder koolhydraten. Wanneer deze veranderingen niet voldoende zijn voor het behandelen van de diabetes, kan een arts bloedglucoseverlagende middelen voorschrijven, vaak is dit metformine.
Hoe werkt metformine?
Metformine zorgt dat het bloedsuikergehalte in het bloed niet te hoog wordt door een aantal processen in ons lichaam te remmen. Zo remt het medicijn de aanmaak van glucose in de lever.1 Daarnaast zorgt metformine ervoor dat de cellen in ons lichaam gevoeliger worden voor insuline en weer suiker op gaan nemen uit ons bloed, met een dalend bloedsuikergehalte tot gevolg.2
Metformine en vitamine B12-tekort
Helaas kent het gebruik van metformine een aantal bijwerkingen, waaronder een mogelijk vitamine B12-tekort bij langdurig gebruik. Vitamine B12 wordt via de dunne darm in het lichaam opgenomen. De opname lukt het beste als vitamine B12 wordt gekoppeld aan een bepaald soort eiwit, de intrinsieke factor, dat in de darmwand voorkomt. Metformine werkt samen met ditzelfde eiwit. Zowel metformine als vitamine B12 ‘vechten’ als het ware om hetzelfde eiwit. Hierdoor wordt de opname van vitamine B12 bemoeilijkt, met een mogelijk vitamine B12-tekort tot gevolg.3
Vitamine B12
42
Vitamine B12, ook wel cobalamine genoemd, is van belang voor de bloedcellen, het zenuwstelsel en het immuunsysteem. Ook lijkt vitamine B12 bij ouderen een rol te spelen bij het geheugen.4 Bij een tekort aan
vitamine B12 kan er bloedarmoede optreden. Bijbehorende symptomen zijn moeheid, duizeligheid, hartkloppingen en oorsuizen. Ook andere klachten kunnen zich voordoen, zoals tintelingen of een doof gevoel in handen en voeten, slappe beenspieren of geheugenverlies.
Vitamine B12-tekort verhelpen
Het ontstaan van een tekort aan vitamine B12 bij gebruik van metformine krijgt steeds meer aandacht. NPN publiceerde eerder een factsheet over dit onderwerp, geschreven door het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM). Ook worden mensen die metformine gebruiken, hierover ingelicht via het Informatiecentrum Voedingssupplementen & Gezondheid.5
Jouw advies
Vermoed je een vitamine B12-tekort bij een klant die metformine gebruikt? Adviseer je klant dan niet direct een voedingssupplement, maar laat hem of haar eerst contact opnemen met de huisarts. De huisarts beoordeelt de symptomen en doet eventueel een bloedonderzoek. Is er sprake van een tekort aan vitamine B12, dan kan de huisarts een voedingssupplement adviseren, of, bij een ernstig tekort, een vitamine B12-injectie. Deze tekst is mogelijk gemaakt door IVG
www.farmacotherapeutischkompas.nl/bladeren/ preparaatteksten/m/metformine 2 www.diabetesfonds.nl/over-diabetes/dagelijks-leven/ medicijnen-bij-diabetes/metformine 3 Factsheet 3 NPN – IVM: Nutriëntenstatus bij metformine 4 supplementinfo.nl/vitamine-b12-cobalamine-2 5 www.ivg-info.nl/gezondheid/bij-medicijngebruik/medicijnenen-voedingssupplementen-tegelijk-gebruiken 1
