Ognisko Harcerskie

HISTORIA OD SOJUSZNIKÓW DO EMIGRANTÓW, OD EMIGRANTÓW DO IMIGRANTÓW W 1945 r. zachodni alianci cofnęli uznanie dla sojuszniczego rządu polskiego premiera Tomasza Arciszewskiego w Londynie.

Odrzucając postanowienia jałtańskie rząd ten stał się „rządem narodowego protestu”. Choć pozbawiony międzynarodowego uznania, zachował uznanie żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych. Obok rządu urzędował prezydent RP Władysław Raczkiewicz działający na mocy konstytucji kwietniowej z 1935 roku dopuszczającej możliwość funkcjonowania głowy państwa poza granicami kraju i wyznaczenia przez niego następcy w sytuacji, gdy w kraju nie można przeprowadzić wyborów. Wśród Polaków w Londynie panowało powszechne przekonanie, że instytucje te należy utrzymać, ponieważ są wyrazem niedotrzymania przez aliantów zobowiązań wobec Polski, bezprawnego charakteru narzuconej Polakom komunistycznej władzy i symbolem polskich aspiracji niepodległościowych.

W praktyce pojawiły się trudności. Prezydent miał prawo wyznaczania następcy, ale czy nie powinien podlegać procedurze ograniczającej arbitralność decyzji? Jaka powinna być rola politycznych stronnictw, które miały swoje tradycje, ale w Polsce Ludowej nie miały umocowania? Czy nie lepiej zastąpić je przez uznane autorytety skupione w jakimś prestiżowym gremium np. prezydenckiej radzie? Jak zapewnić wpływ emigracyjnej opinii na rząd? Czy rząd może być reprezentatywny, skoro większość masy żołnierskiej jest bezpartyjna? W jakim sensie rząd RP nieuznawany przez rządy zachodnie uznające komunistyczne władze w Warszawie może być atutem na emigracji? Czy nie zastąpić go komitetem, z którym zachodnie rządy mogłyby być skłonne współpracować. Jak ułożyć stosunki między rządem a wojskiem, które miało Sztab Generalny, wywiad wojskowy, utrzymywało łączność z krajem i mogło być znów potrzebne na wypadek nowej wojny? Dodatkowo emigracyjną opinię polaryzował „jałtański premier” Stanisław Mikołajczyk, który po uciecze z Polski w październiku 1947 r. z pomocą Amerykanów osiadł w Waszyngtonie.

12