RECENZJE „Harcerki z Ravensbrück” Anna Kwiatkowska-Bieda Wyd. Bellona, 2021
Wiele osób słyszało o drużynie „Mury”, która powstała w 1941 roku w kobiecym obozie koncentracyjnym Ravensbrück na północ od Berlina. Może wiemy, że drużynę założyła hm. Józefa Kantor i pełniła funkcję drużynowej aż do wyzwolenia obozu. Ilu z nas wiedziało, że w Ravensbrück działały dwie konspiracyjne drużyny harcerek? Drużynę „Szare Szeregi” założyła i prowadziła Renée Skalska. Obie drużyny powstały w 1941 roku ale „Szare Szeregi” były pierwsze. Książka „Harcerki z Ravensbrück” opisuje dzieje obu drużyn. Autorka Anna Kwiatkowska - Bieda jest dziennikarką i instruktorką harcerską. Książka napisana w stylu dziennikarsko - historycznym opowiada niesamowitą historię służby harcerskiej w okrutnym rygorze obozu koncentracyjnego, w warunkach ścisłej konspiracji. Harcerze i harcerki pomagali innym i podtrzymywali ducha również w innych niemieckich obozach koncentracyjnych. Jedynie w Ravensbrück harcerska działalność przyjęła formalną strukturę drużyny. W jaki sposób doszło do utworzenia aż dwóch drużyn w Ravensbrück? Do Ravensbrück trafiła bardzo duża liczba harcerek, początkowo z Lubelszczyzny i Kielecczyzny. Często były w tych samych transportach, znały się i rozpoznawały – po harcerskiej postawie. Druhny Józefa i Renée rozpoznawały harcerki w dojeżdżających transportach. Po bliskiej obserwacji drużynowych lub zastępowych, nawiązywały z nimi dyskretny kontakt i zapraszały do drużyny lub zastępu. Konspiracja była tak doskonała, że drużyny nie wiedziały o sobie. Pod koniec wojny drużyna „Mury” liczyła 102 harcerki w siedmiu zastępach, a drużyna „Szare Szeregi” składała się stale z 30 harcerek. Jeśli któraś zmarła albo została 76
