Leven in Frankrijk 04 2021

NUMMER 4 - 2021

148

pagina’s

Franse zomer

Adriaan van Dis

Massif de l’Estérel Magnifiek gebergte aan de Côte d’Azur

‘Iedereen in Parijs flirt’

Autoroute Normandië

Langs kust, kaas en kastelen

Zomer in Bretagne

Van oesters tot palmbomen

AP AP € 7,25

8 720165 796144

10 idyllische kustplaatsjes

00421

Onweerstaanbaar, kijk maar…

Meer Fruit, Minder Suiker Kijk voor de lekkerste recepten, inspiratie en unieke Bonne Maman artikelen op onze vernieuwde website bonnemaman.nl @bonnemaman_nl

Leven in Frankrijk nr 4 - 2021

MEDEWERKERS

Blote voeten in het zand

Boven op een heuvel Journalist Renate van der Bas woont sinds 1998 in de Aude en geeft ons haar persoonlijke tips over de streek (p. 86). “Een wereld vol natuur, wijn, koele meertjes, oude mysteries en nieuwe initiatieven.

Mijn favoriete bezigheid is wandelen en dan boven op iedere heuvel steeds weer verzuchten: wat is het hier toch mooi.

Dat verveelt gewoon nooit!”

Reisjournalist- en fotograaf Hans Avontuur reisde dwars door Bretagne (p. 52), zag de mooiste plekken, maar genoot het meest van Concarneau: “Het gaat op reis niet altijd om bijzondere bezienswaardigheden. In Concarneau was het juist de sfeer die mij trof. De perfecte mix van een gezellige badplaats met de scherpe kantjes van een havenstad. Dat staat een beetje model voor de aantrekkingskracht van Bretagne.”

Franse liefde Journalist Chantal van Wees schrijft vanaf dit nummer de nieuwe rubriek ‘Une belle histoire’ over interessante Franse liefdeskoppels (p. 24).

“Mijn zucht naar Frankrijk stil ik door er verhalen over te schrijven, met deze reeks over de liefde bijvoorbeeld.

Het is mijn manier om dat heerlijke Fransige gevoel achter mijn laptop op te roepen. En vast te houden, tot ik er weer heen ga!”

© REBECCA MARSHALL

Zacht & robuust

Hier kom ik terug! Dacht ik, zonder nog maar een stap op het strandje gezet te hebben. Ik was aan het rijden over de bijna onwerkelijk mooie kustweg langs het Massif d’Estérel – waarover een reportage in deze editie – en was gestopt op een parkeerterrein vol kuilen en scheef geparkeerde auto’s. Verscholen om de hoek ontdekte ik een strandje aan een baai. Op een overdekt terras zaten mensen met blote voeten in het zand aan wiebelige tafels te eten.

Ik besloot er een middag te blijven en huurde een strandstoel voor de helft van de gebruikelijke Côte d’Azur-prijs. Je kon er alleen contant betalen. Ik dommelde weg bij flarden van de reggae van Yannick Noah.

Dit strandje bleef ik vele jaren trouw, hoewel er aan deze kuststrook luxere strandtenten te vinden zijn met wél een indrukwekkende wijnkaart en tafels stevig op hun poten in een flitsend interieur waarover goed is nagedacht. “Het is lastig te zeggen waar het precies aan ligt, maar soms kom je op een plek die helemaal goed voelt.”

Deze woorden van reisjournalist Hans Avontuur uit de reportage over Bretagne gelden dus ook voor dit strandje.

De zee en het uitzicht bij de buren waren natuurlijk even mooi, maar de sfeer op mijn strandje was magisch. Kwam het door de gulle salades, de energieke eigenaar die je naam onthield of door de lieve, oude hond die elke zomer nog steeds bleek te leven? Of doordat het er dankzij de kleine parking zelfs op een zondagmiddag in augustus rustig was? Maar magie kun je niet uitleggen en naar zulke plekken moet je ook niet op zoek gaan, je vindt ze bij toeval.

Ook Adriaan van Dis heeft zulke favorieten en vertelt ons over zijn ‘uitlaatplekken’ in Parijs, zoals de groenteafdeling van Le Bon Marché, waar “dames in bontjassen elkaar bijna doodmeppen voor een mandje oesters”. Een andere auteur die we interviewen is de Britse Martin Walker, een soort Peter Mayle, maar dan niet wonend in de Luberon maar in de Dordogne. Hij beschrijft het leven vol wijn, liefde en vriendschap van politiecommissaris Bruno.

Zijn boeken zijn al in achttien landen vertaald, dus wij op de redactie zijn er erg trots op dat onze uitgeverij zijn boeken in Nederland mag uitgeven. Ik wens u een Franse zomer met veel gelukkigmakende plekken. Vive la magie!

Cathelijne van Vliet Hoofdredacteur c.vanvliet@creditsmedia.nl

LEVEN IN FRANKRIJK 3

Inhoud

Leven in Frankrijk - 2021 - 25ste jaargang - nummer 4

108

46 44 43

52

Reizen

6 Nouveau

Logeren in het huis van Monet, cultureel doen in Le Havre, fietsen door de wijngaarden van de Bourgogne en meer tips voor de zomer.

74 95

118 12

86

11 Dormir

24

Overnachten in een kasteel, watermolen of bij de biologische boer.

12 Wandelen langs de Estérel

Dit gebergte aan de Côte d’Azur is wereldberoemd vanwege de rode rotsen, maar te voet geniet je nog langer van de vergezichten over zee.

32 Tien idyllische kustplaatsjes

Een rondreis langs de hele Franse kust op zoek naar de mooiste en rustigste plaatsen om te water te gaan.

52 Bretagne

Hans Avontuur bezingt de woeste schoonheid van deze streek van kliffen, vuurtorens en zout op je huid.

86 Ode aan de Aude

Renate van der Bas woont al 23 jaar in de zonnige omgeving van Carcassonne en geeft haar beste tips prijs.

108 En route in Normandië

Met de cabrio langs landschappelijke, culturele en natuurlijk gastronomische hoogtepunten.

Het Franse leven

24 Une belle histoire

31

Romy Schneider en Alain Delon: een tragische liefde als start van een nieuwe rubriek over beroemde Franse liefdesparen.

46 La France & moi

Mode-illustrator en kunstenaar Margot van Heukelom woont en werkt in schildersdorp Barbizon, vlak bij Parijs.

97 Vivre vert

Tips voor een groene vakantie in Frankrijk.

118 Binnenkijken in…

…het familiehuis van Pink Havenga in de Provence.

4 LEVEN IN FRANKRIJK

12

32

Culinair

99 Culinair

Van vruchtenjam tot een dik Frans kookboek van Onno Kleyn.

100 Dégustation

In de Champagne maken ze ook lekkere wijn zónder bubbels.

Cultuur

31 Boutique

Dit heb je nodig voor een dagje à la plage….

44 Coups de Cœur Paris

129

De beste adresjes en cultuurtips volgens ‘local’ en Parijskenner Eugénie Goldschmeding.

62 Het Parijs van Adriaan van Dis Zeven jaar woonde de schrijver en flaneur in Parijs.

“De stad heeft me vier boeken geschonken.”

69 Livres

Nieuwe romans uit – of in – Frankrijk voor de vakantie. Plus een interview met de Provençaalse schrijver Olivier Max-Bouchard!

74 De Périgord van commissaris Bruno De boeken over deze Franse speurder in de Dordogne zijn wereldberoemd. Een gesprek met auteur Martin Walker.

84 Cinéma

De nieuwste Franse films.

Columns

118

43 Frank Renout

Een nostalgische trip naar Normandië.

95 Lidewij van Wilgen

Op ontdekkingsreis in de eigen achtertuin.

Huizen & wonen 129 Maison

Breng de Franse zomer in en rond je huis.

131 Jardin

Tuintips van Anja Winter.

133 Isabel Flipse & Hein Verdam

Juridisch advies en tips voor het opknappen van je Franse huis.

74

134 À vendre et à rénover

Maison sans Soucis ontzorgt de bezitter van tweede huizen.

135 Huizen te koop

Onze selectie uit het actuele aanbod van onroerend goed in Frankrijk.

LEVEN IN FRANKRIJK 5

©OTC-BWirth

Even stoppen in Mulhouse

Nouveau

Op weg naar de Alpen is een bezoekje aan de voormalige industriestad Mulhouse in de Elzas best een goed plan. Zo vind je er Graffitipolis, een parkeerplaats van 28.000 vierkante meter die is omgetoverd tot graffitikunstgalerij en Musée Electropolis, waar de geschiedenis en mysteries van elektriciteit aan het licht worden gebracht. Verder kun je het vroegere leven van Elzasser boeren en ambachtslieden beleven in openluchtmuseum Ecomusée d’Alsace of dwalen door de botanische bloementuinen en langs de pasgeboren ijsberen van de Zoo de Mulhouse. Ook erg leuk: de tour ‘La balade gourmande des Wackes’ (zoals de 'Mulousiens' in het Elzas heten), een gastronomische wandeling langs de favoriete restaurants van locals. tourisme-mulhouse.com

Zomertips: slapen in het huis van Monet, een bezoekje aan Le Havre, je verdiepen in Napoleon of fietsen door de wijngaarden van de Bourgogne.

DOOR AMÉLIE DUFOUR

©bastien-nvs-unsplash

Het Louvre op je scherm

6 LEVEN IN FRANKRIJK

De Franse musea zijn gelukkig weer open, maar voor wie een bezoekje nog even niet is weggelegd (of voor wie graag een korte culturele pauze heeft tijdens al dat thuiswerken): het Louvre lanceerde een online database met meer dan 482.000 verschillende kunstwerken. Binnen een paar klikken bekijk je schilderijen, sieraden, tapijten en sculpturen. Naast de collecties uit het Louvre staan er ook werken op uit het Musée Delacroix, sculpturen uit de Jardin des Tuileries en objecten die uit de handen van de nazi’s gered zijn door Musées Nationaux Récupération. Aan de hand van een interactieve kaart kun je ook door het museum ‘lopen’ en de werken bekijken die er op dit moment hangen. Het haalt het natuurlijk niet bij de echte ervaring, maar biedt toch een mooi alternatief. collections.louvre.fr

Kamperen met charme

Rust en ruimte en weg van het massatoerisme: de ANWB selecteerde 131 ‘charmecampings’ in het zuiden van Frankrijk.

Het zijn kampeerterreinen die uitblinken in ligging, uitstraling en gastvrijheid.

‘Charmecampings Frankrijk Zuid’, ISBN 9789018047924, €19,99. webwinkel.anwb.nl

©Philippe De Gobert ©Adagp, Paris 2021]

Digitale zoektocht

Hoop (en voorpret) doet leven, dus bij gebrek aan échte reisjes naar Frankrijk is er de afgelopen coronatijd flink wat gegoogeld naar fijne Franse plaatsen. Wat zijn nu de meest gezochte? Verhuurplatform likibu.com zocht het uit.

• Numéro un: Rocamadour, in de Lot, na Lourdes de meest bezochte bedevaartsplaats van Frankrijk. Deze stad is gebouwd op een rots in een uitgestrekt kalksteenplateau én er komt een overheerlijk geitenkaasje vandaan.

• Numéro deux: Giverny, in Normandië. Dé toeristische attractie hier is de Fondation Claude Monet met het voormalige huis van de schilder en de befaamde tuinen. fondation-monet.com & mdig.fr • Numéro trois: Les Baux-de-Provence, in het departement Bouches-du-Rhône. Omgeven door de kalkheuvels van de Alpilles, smalle steegjes en een spectaculair mooie digitale expositieruimte in een oude steengroeve. Een live bezoekje meer dan waard! carrieres-lumieres.com

3x kunstzinnig Le Havre

Logeren bij Monet

Het huis van Claude Monet in Giverny is te huur! Via Airbnb welteverstaan. Het pittoreske huis met turquoise luiken is met drie slaapkamers, twee salons en drie badkamers relatief bescheiden: de impressionistische meester werd vooral aangetrokken door de tuin van meer dan 1500 vierkante meter. In 2016 werd het huis volledig gerenoveerd. Een ideale slaapplek voor wie graag even in de voetsporen van Monet wil treden. Zoek op ‘La Maison Bleue de Claude Monet à Giverny’. airbnb.fr

Yanna, Emma ©Le Havre, Muséum d’histoire naturelle

© jaakko-kemppainen-unsplash

Zoals we op pagina 108 al schrijven: Normandië wordt de place to be deze zomer. Ga ook eens naar Le Havre. Al vijf jaar op rij wordt de stad voor een paar maanden omgetoverd tot hét centrum van de hedendaagse kunst. Tijdens de zomereditie die dit jaar op 26 juni begint, staan zeven kunstenaars in de spotlights met kunst die verrast. Zo zal Pierre Delavie de gevels van het Palais de Justice en de cruiseterminal bekleden met trompe-l’oeuil, nestelen de meeuwen van Patrick Murphy zich op de toren van het stadhuis en vertoont de getatoeëerde Venus van Fabio Viale zich op het strand.

Sinds het gerenoveerde Le Havre in 2005 is uitgeroepen tot Unesco Werelderfgoed, heeft het Musée d'art moderne André Malraux al ruim dertig kunstenaars, fotografen en videografen uit binnen- en buitenland verwelkomd om het nieuwe imago van de stad te versterken. Zo ook de Belgische fotograaf Philippe de Gobert.

Op zijn solotentoonstelling exposeert De Gobert modernistische architectuurfoto’s naast officiële documenten uit het stadsarchief die hem van inspiratie voorzagen. Ook te zien deze zomer: tientallen tentoonstellingen over Australië in het natuurhistorisch museum ‘Le Havre, escale australienne’.

• KunstMuseum: ‘Philippe de Gobert. Du merveilleux en architecture’, Musée d’art moderne André Malraux, t/m 7 november 2021. muma-lehavre.fr • Zomers kunstfestival: ‘Un Été au Havre’, op verschillende plaatsen in Le Havre, t/m 19 september 2021. uneteauhavre.fr • ‘Le Havre, escale australienne’, Muséum d’Histoire Naturelle, t/m 7 november 2021. museum-lehavre.fr & lehavre-etretat-tourisme.com

LEVEN IN FRANKRIJK 7

Grens verplaatst

Een boer in de Belgische grensplaats Erquelinnes heeft ervoor gezorgd dat Frankrijk een beetje kleiner werd. Het viel een historicus op dat een grenspaal uit 1820 zo’n twee meter was verplaatst. Hij stond waarschijnlijk in de weg voor de boer, die er regelmatig langs moest met zijn trekker. Burgemeester Lavaux vroeg de boer het paaltje weer terug te zetten – zonder verdere consequenties. Ook aan de Franse kant kon men er wel om lachen: “We moeten een nieuwe grensoorlog koste wat kost voorkomen”, aldus burgemeester Aurélie Welonek in de lokale media.

Nouveau Fietsen door de wijngaarden

De populaire fietsroute ‘La Voie des Vignes’ in de Bourgogne is uitgebreid.

Je kunt nu tot aan de rand van Dijon fietsen. Perfect voor een (lang) weekend inclusief de nodige culinaire en wijn gerelateerde tussenstops, want in 89 kilometer fiets je over kleine, rustige weggetjes door de prestigieuze wijngaarden van Beaune, Nuits-Saint-Georges en VosneRomanée. De route start (of eindigt, hij is in beide richtingen bewegwijzerd) in Chalon-sur-Saône. Tips voor tussenstops: slapen in viersterrenhotel Le Richebourg in Vosne-Romanée (inclusief spa en een uitstekende keuken) en wijnproeven en bourgondisch picknicken bij Domaine Comte Sénard. francevelotourisme.com, hotellerichebourg.com & domainesenard.com

8 LEVEN IN FRANKRIJK

Napoleon 200 jaar

Achternamen, standaardmaten en aan de rechterkant van de weg rijden: allemaal de ideeën van Napoleon Bonaparte. In mei was het tweehonderd jaar geleden dat hij overleed.

Reden voor de nodige exposities over de Franse keizer die een goed excuus zijn voor een tripje naar Parijs of Luik.

Napoleon, voorbij de mythe Deze tentoonstelling is alleen al een bezoekje waard vanwege de locatie: de museumruimte van station Luik-Guillemins, een van de mooiste treinstations ter wereld. Tot en met 9 januari 2022 vind je hier bijna 3000 vierkante meter over Napoleon, die twee eeuwen na zijn dood nog altijd een stempel op ons dagelijks leven drukt. Geen verheerlijking, maar een objectief en kritisch beeld, op basis van talrijke historische studies. t/m 9 januari 2022, HST Station LuikGuillemins. europaexpo.be L’exposition Napoleon Een tentoonstelling in Parijs kan natuurlijk niet ontbreken. Ook hier wordt geprobeerd een beeld te laten zien van een complex persoon: soms bewonderd, dan weer vergruisd, zegevierend én verslagen, heroïsch én tragisch. Alle facetten (ook de minder glorieuze) komen aan bod.

Want, zo stelt de beschrijving ambitieus: Napoleon leren kennen is de wereld waarin we leven leren kennen. t/m 19 september 2021, Grande Halle de la Villette, Parijs. expo-napoleon.fr

OUTDOOR GASTRONOMIE ART DE VIVRE BAGNOLES DE L’ORNE NORMANDIE www.visit-bagnolesdelorne.co.uk

Op weg naar het zuiden Indre-et-Loire

Toen parfummagnaat François Coty in 1912 opdracht gaf om dit kasteel te bouwen, wilde hij de pracht en praal van Versailles evenaren.

Dat lijkt aardig gelukt met de marmeren standbeelden, trompe-l’oeil-fresco’s en het Toile de Jouy-behang. Wie hier overnacht, waant zich een gast op een van Coty’s beruchte feestjes.

Château d’Artigny, vanaf €155 per nacht. artigny.com

Dormir

Op de boerderij Dordogne

Ga eens logeren in een voormalige watermolen, op een biologische boerderij of een kasteel à la Versailles.

DOOR PABLO PICHEL

Plattelandssfeer Gard

In deze voormalige watermolen uit 1727 werd tot de Eerste Wereldoorlog meel en olijfolie gemaakt en het lijkt alsof de molen ieder moment daarvoor weer in gebruik kan worden genomen. Vlak bij de accommodatie groeien wijnstokken waarmee vermentino en muskaatwijn geproduceerd worden.

Geniet van de fijne sfeer van de zes kamers, van het platteland en de rivier.

Moulin du Meunier, vanaf €115 per nacht. moulindumeunier.eu

Terug in de tijd Dordogne

Alsof je een ouderwets schilderij binnenloopt, zo voelt Hostellerie Les Griffons, idyllisch gelegen tussen rivier de Dronne en twee kastelen.

De stenen muren en houten balken van dit 17de-eeuwse huis met 21ste-eeuws zwembad hebben de tand des tijds uitstekend doorstaan.

Tip: geniet ’s nachts van de stilte die alleen af en toe wordt onderbroken door een kwakende eend of kikker.

Hostellerie Les Griffons, vanaf €100 per nacht. griffons.fr

Zeven jaar geleden besloten wereldburgers Arnaud en Fabienne Bourgeois het roer om te gooien. Ze namen een oude boerderij in de Périgord over en bouwden er zes gîtes.

Inmiddels heeft de biologische boerderij ook een zwembad, een moestuin en veel boerderijdieren. (Kinder-) gasten mogen een handje helpen op de boerderij.

Val in slaap met het geluid van zachtjes rinkelende koeienbellen en de aanblik van een heldere sterrenhemel.

Domaine de la Valette, vanaf €160 per nacht. lavaletteperigord.com

LEVEN IN FRANKRIJK 11

De rode rotsen van de Estérel

Vue sur mer Of je er nu doorheen wandelt, het uitzicht bewondert vanaf een strandbedje of er met de auto langsrijdt: de schoonheid van het Estérel-gebergte tussen Mandelieu-La-Napoule en Saint-Raphaël is onvergetelijk.

TEKST PAUL SMIT FOTO’S PAUL SMIT & MICK PALARCZYK

12 LEVEN IN FRANKRIJK

LEVEN IN FRANKRIJK 13

Boven: de tuin van het kasteel van La Napoule.

Rechts: tijdens de kustwandeling van Boulouris naar Cap du Dramont kom je veel planten tegen die uit villatuinen zijn ontsnapt.

Rechterpagina: de Corniche d’Or, de weg langs de kust van de Estérel, van bovenaf.

H

et mooiste stuk van de Côte d’Azur? Volgens velen is dat het Estérelgebergte. We besluiten het daarom wandelend te gaan ontdekken in een rustig tempo met veel (zwem- en lunch)pauzes. De eerste route: rond Cap du Dramont. We beginnen met een makkelijke strandwandeling vanaf het stationnetje van badplaats Boulouris, naast Saint-Raphaël. Langs de zonnebaders lopen we over het Sentier des Douaniers van Saint-Raphaël naar Agay. In de verte zien we de Dramont al liggen. D’armont betekent kleine bult in het Provençaals en precies dat is wat we hiervandaan zien: een rode bult op zijn eigen schiereiland.

Als we het te warm krijgen, duiken we het water in.

Dan lopen we weer verder, totdat er nauwelijks meer ruimte overblijft tussen de zee en de muren die de villatuinen omgeven. We kunnen erlangs, maar op een winderige dag hadden we vanwege de hoge golven dit stukje over de weg moeten lopen.

Gouden eiland

ESTÉREL 14 LEVEN IN FRANKRIJK

Daarna begint het mooiste stuk van de wandeling, over de Dramont zelf. Hiervandaan zie je ook het Île d’Or: een rood eilandje met een hoge toren erop,

een intrigerend gezicht. Ook het verhaal van Île d’Or is intrigerend. In 1897 veilt de staat het voor slechts 280 francs aan Léon Sergent, de vice-consul van Engeland, die het in 1909 weer verliest bij een spelletje kaarten. Dokter Auguste Lutaud, de nieuwe eigenaar, laat vervolgens een Saraceense toren van vier etages optrekken uit het lokale gesteente en roept zich uit tot Koning Augustus de Eerste van het Gouden Eiland. Hij laat munten slaan, postzegels drukken en een volkslied componeren. Het kroningsfeest, waarbij het dochtertje van een van de steenhouwers geëerd wordt als mascotte van het eiland, is grandioos en ook in de jaren daarna zijn de feesten niet van de lucht. Daarbij krijgen de genodigden meestal een belangrijke ministeriële post toebedeeld. De Eerste Wereldoorlog laat de rijkdom in Europa verdampen en het is afgelopen met de pret op het Île d’Or. Maar niet met het koninkrijk; pas in 1925 sterft de koning. ›

Estérel-Côte d’Azur

EEN BEETJE GEOLOGIE Ooit zat Corsica vast aan de Provence.

Het grootste deel van de Estérel is op dat eiland terechtgekomen, nadat het door geologische processen was losgebroken en afgedreven. De ‘achtergebleven’ Estérel, waar de Cap du Dramont het spectaculairste deel van vormt, is een vulkanisch gebied. Hier stroomde zo’n 280 miljoen jaar geleden taaie magma uit breuken in de aardkorst omhoog en stolde tot een okerrood gesteente, dat geologen ryoliet noemen.

Het is die kleur die de Estérel zo bijzonder maakt. Tel daar de vorm van de pieken bij op - erosieresten van de lava: steil, vol kloven en breuken, maar afgerond, als suikertaarten - en je hebt een landschap dat je niet snel vergeet.

LEVEN IN FRANKRIJK 15

Boven: vanaf de zuidpunt van Cap du Dramont heb je een mooi uitzicht. Op de achtergrond de imposante Rocher de la Cathédrale.

Onder: het jachthaventje van Théoule-sur-Mer. Rechterpagina: onderweg naar de Pic du Cap Roux reikt het uitzicht via Anthéor en Cap du Dramont tot Cap Camarat.

16 LEVEN IN FRANKRIJK

Zijn as wordt over de rode rotsen uitgestrooid.

In 1944 doorboort een granaat de derde etage van de toren tijdens de geallieerde invasie op het strand van Dramont, maar François Bureau, oud-officier van de marine die het eiland in 1961 koopt, laat het restaureren. Hij gaat er zelfs wonen – om in 1994 te verdrinken tijdens zijn dagelijkse rondje zwemmen-om-het-eiland. Nu wonen zijn nazaten er en als de vlag uithangt zijn ze thuis.

Uiteindelijk valt de avond. Terwijl de zon zakt en de rode rotsen roder kleuren dan ooit, vaart een jacht naar het eiland en legt aan. Even later wappert een vlag op de toren. Niet de maansikkel-met-ster van

koning Augustus de Eerste – het was tenslotte een Saracenentoren – maar een vrolijk bleu-blancrouge.

Bloemenwandeling Kom je vanaf Cannes naar de Dramont dan kleurt het landschap vanaf Théoule rood. Logeer je toevallig in Théoule, dan loont het de moeite voor dag en dauw op te staan. Want geen andere plek in de Estérel biedt een mooier zicht op de aanbrekende dageraad dan de Pointe de l’Aiguille, de kaap die de Baai van Cannes in het zuidwesten afsluit. De zon komt op boven Cap d’Antibes en klimt dan boven-

Estérel-Côte d’Azur

langs de eilanden Sainte-Marguerite en SaintHonorat. Je kunt het schouwspel vanaf het kiezelstrand gadeslaan, tussen rode rotspunten aan de ene kant en aan de andere de Grotte de Gardanne, een natuurlijke boog waar de golven doorheen slaan.

De wandeling vanuit Théoule naar dat strand is een plezierige promenade langs zee. Dat smaakt naar meer: we willen die eilanden beter zien en wel van bovenaf. Je kunt de wandeling erheen beginnen aan zee bij Cap Roux, de rode kaap, maar dat is een hele tippel. De meeste mensen starten bij de Parking de la Sainte-Baume, met de auto te bereiken vanaf Agay, dan zijn er minder hoogtemeters te overbrug-

Bij de Cistus albidus, een zonneroos, zou je zweren dat de vijf centimeter grote roze bloemen van crêpepapier zijn gen. Het is een wandeling vol bloemen. Bij de Cistus albidus, een zonneroos, zou je zweren dat de vijf centimeter grote roze bloemen van crêpepapier zijn.

Spectaculair is ook de witte affodil, met haar meer › dan een meter hoge bloemenaren. Maar het

LEVEN IN FRANKRIJK 17

18 LEVEN IN FRANKRIJK

Estérel-Côte d’Azur

mooist van allemaal vind ik de judasbomen, die hier en daar geïsoleerd tussen de kurkeiken staan, uitbundig purperroze bloeiend.

Voor we de top bereiken, lopen we eerst naar de Grotte de la Sainte Baume. Hier vond leerlingkluizenaar Honoratus rond het jaar 400 de eenzaamheid waarnaar hij op zoek was, in een holte onder de top van weer zo'n oranjerode taart van ryoliet. Over de laatste bocht in het pad ernaartoe staat nog een oude poort overeind; net een decor uit een avonturenfilm. Honoratus was een Gallo-Romein, opgegroeid bij gegoede ouders in de laatste jaren van het Romeinse Rijk. Als adolescent besloot hij christen te worden, gefascineerd als hij was door de eerste christelijke kluizenaars in Egypte, waarvan de geschriften op dat moment het westen bereikten.

Hij vertrok naar de Oriënt, maar onderweg stierf zijn meereizende broer, waarna hij omdraaide en in de Provence verzeild raakte. Zijn eerste poging tot een kluizenaarsleven deed hij aan de mooie baai van Agay, maar die plek functioneerde niet, want al snel wilden mensen zijn volgeling worden. Om zijn fans te ontvluchten trok hij zich terug in de grot waarin wij nu schaduw zoeken. Maar zelfs daar werd hij niet met rust gelaten. Dus besloot hij zich totaal af te zonderen: op het onbewoonde eiland in de baai van Cannes, dat tegenwoordig zijn naam draagt: Île de Saint-Honorat. Als we terugkeren van de grot en weer onder de poort door lopen, begrijpen we waarom: als een kader omlijst de boog het zicht

Zoals filmsterren weten, zijn fans hardnekkig. Ook die van de kluizenaar Honoratus. Uiteindelijk legde hij zich erbij neer en liet de aanreizenden blijven

op precies dat eiland. Honoratus had er elke dag op uitgekeken! Zoals filmsterren weten, zijn fans hardnekkig. Ook die van deze kluizenaar. Uiteindelijk legde hij zich erbij neer en liet de aanreizenden blijven. Het mondde uit in een van de vroegste kloosters van West-Europa. En het bijzondere is: op Saint-Honorat wonen 1600 jaar na dato nog altijd uitsluitend monniken.

Vergezicht De Pic du Cap Roux is het hoogste punt van onze wandeling: 445 meter. We zijn zo’n 260 meter gestegen sinds de parking. Als de mistral nu woei, dan zouden we in de schoongeveegde lucht nog een ander eiland zien liggen: Corsica. Maar het uitzicht van vandaag mag er ook zijn: een panorama van de kaap van Bordighera in Italië tot aan de Golf van Saint-Tropez. De trillende knieën zijn vergeten. We kijken naar het mooiste vergezicht van de Estérel.

Linkerpagina: verstopt baaitje bij Cap du Dramont met zicht op het Île d’Or. Hieronder: het kasteel van La Napoule.

Volgende pagina: het terras van de salon de thé van het kasteel van La Napoule.

LEVEN IN FRANKRIJK 19

AANRADER! AUTOROUTE CORNICHE D’OR Je kunt niet alleen aangenaam wandelen langs de kust van de Estérel, maar ook schitterend met de auto toeren over de Corniche d’Or. Het is alsof je zweeft op de grens van de azuren zee en de zalmrode rotsen. Een project om de weg te verbreden en recht te trekken is gelukkig nooit doorgegaan. De route is maar 30 kilometer lang, tussen Théoule-sur-Mer en Saint-Raphaël, maar lijkt veel langer door de vele bochten en uitzichten. En door de pauzes die je onvermijdelijk inlast, al is het maar voor een duik in een van de vele ‘criques’.

20 LEVEN IN FRANKRIJK

Estérel-Côte d’Azur

Tips & adressen Afstand Utrecht - Agay: 1308 kilometer

Mooi rondje: 1,5 uur vanuit Théoule: randoxygene.departement06.fr/ littoral/circuit-de-l-aiguille-9363 Wandeling Boulouris station Cap du Dramont. Eerste deel: visorando.com/randonnee-sentierlittoral-entre-sant-raphael-et (maar niet vanuit Saint-Raphaël maar vanuit Boulouris, punt 4 op het kaartje).

Tweede deel Tour du Dramont: visorando.com/randonnee-tourdu-dramont Wandeling Pic du Cap Roux: circuits.esterel-cotedazur. com/itineraire/randonnee-letour-du-cap-roux-788257

Zien & doen In de heuvels achter Théoule staat een twaalf meter hoge Zwarte Madonna. Ze staat recht tegenover haar evenbeeld Notre-Dame d’Afrique in Algiers, aan de overkant van de Middellandse Zee. Het beeld is opgedragen aan de Franse kolonisten die halsoverkop moesten vertrekken tijdens de Algerijnse bevrijdingsoorlog.

Erg leuk om te bezoeken is het Château de la Napoule met zijn mooie tuinen. Het kasteel was van het echtpaar Henry (beeldhouwer) en Marie (architecte) Clews. Zij kochten het in 1918, restaureerden het en vierden er legendarische feesten.

Er is een rondleiding door de kamers met bizarre beelden van Henry (grappig: de zure hoofden van vervelende kennissen zoals de ‘God of Spiders’, met samengeknepen mond).

© LA VILLA MAURESQUE

Wandelingen

Logeren

La Villa Mauresque (Boulouris) Mooie tuin met zeezicht, zwembad met volop schaduw.

Bij het begin van de kustwandeling naar Cap du Dramont, waar ook een stationnetje is.

Vanaf €201 per nacht. villa-mauresque.com B&B Villa Mélodie (Cap du Dramont) Als je naast Cap du Dramont wilt overnachten, de mooiste kaap van de Estérel, kun je niet om Villa Mélodie heen. Een beetje ouderwets, maar er wordt perfect voor je gezorgd door gastvrouw Francesca. Een strand in een prachtig baaitje ligt op honderd meter.

Vanaf €66 per nacht. villa-melodie.com/?lang=en Le Relais d’Agay (Agay) Een no-nonsense hotel in positieve zin, met een heel goede prijs-kwaliteitverhouding, direct aan de Baai van Agay, met alleen de weg ertussen.

Toch is het ’s nachts rustig.

Vanaf €81 per nacht. relaisdagay.com

Eten & drinken langs de routes

Snack La Cabane Chez Monique (Le Trayas) Veel betere keuken dan wat je van een ‘snack’ verwacht, wat de beste prijs-kwaliteitverhouding van de Estérel oplevert. Direct aan de Corniche d’Or, de fraaie kustroute van de Estérel. facebook.com/ La-Cabane-907290282666726

L'Épuisette (Boulouris) Direct aan zee langs het kustpad, bekend om z’n heerlijke cocktails. lepuisetteplage.fr

Restaurant L’Aiguille (Théoule-sur-Mer) De wandeling vanaf Théoule over de strandpromenade naar de Pointe de l’Aiguille is een must. Kort voor het doel kom je vanzelf langs dit restaurant aan het strand (maar absoluut wel reserveren). Uitstekende keuken, mooi uitzicht, moeilijk te overtreffen. laiguille-restaurant-plage.fr

Hôtel Miramar (Théoule-sur-Mer) Heerlijk luxe spahotel pal aan zee met zwembad en privéstrand.

Vanaf €270 per nacht. miramar-beachspa.tiara-hotels.com

Urban Beach (Boulouris) Aan het beginpunt van de kustwandeling van Boulouris naar Cap du Dramont. Zicht op de jachthaven, verse vis, goede ambiance. urban-beach.fr

Tiki Plage (Cap du Dramont) Op het strand, aan het eind van het rondje om de kaap.

Betere strandtentmaaltijden. letiki-plage.fr Le Charivari (Agay) Niet ver van Cap du Dramont ligt de ruime baai van Agay, met een uitnodigend strand. Probeer een plekje in de achtertuin te bemachtigen, want dan geniet je met zicht op de baai van de uitstekende cuisine. facebook.com/ Le-Charivari-2090684757818872

Info

Estérel-kust: saint-raphael. com/en/discover/the-sea Natuurreservaat van de Pointe de l’Aiguille: departement06.fr/les-parcs/ parc-de-la-pointede-l-aiguille-2082 Kasteel van La Napoule: chateau-lanapoule.com

LEVEN IN FRANKRIJK 21

(Advertorial)

Pas-de-Calais

OPAALKUST

Mooie badplaatsen, krijtrotsen en pure natuur Pas-de-Calais is een strand- en uitwaaibestemming bij uitstek! Je kunt watersporten, wandelen, fietsen en zonnen op de kilometerslange zandstranden van de Opaalkust.

Prachtige natuur wordt afgewisseld door sfeervolle badplaatsen als Wimereux, Wissant en Le Touquet. Wat dacht je van een verfrissende wandeling over de GR120 langs de adembenemende kliffen van Les Deux Caps?

© F. Coisy.

Een veelzijdig stukje Noord-Frankrijk!

Ken je Pas-de-Calais? Dit veelzijdige departement in Noord-Frankrijk is een prachtige dichtbij-bestemming! Je bent er in 3 uur rijden vanuit Utrecht. Vlak over de Belgische grens ontdek je een rustige streek met typisch Franse charme en indrukwekkende landschappen. Natuur waarin je kunt verdwalen, van de stranden en de krijtkliffen langs de Opaalkust tot het lieflijke platteland en polderlandschap in het binnenland. Sprankelende cultuur is er in kleine, knusse steden als Boulognesur-Mer, Arras, Saint-Omer en Béthune.

En ook in het geweldige museum Louvre-Lens en de Unesco-locaties in de vroegere mijnstreek…

Waar je ook je hart verliest, één ding is zeker: deze streek zal je op veel manieren verrassen!

©E.Desaunois

Noord-Franse charme dichtbij

LA VÉLOMARITIME Fietsen langs de kust

La Vélomaritime is het Franse deel van EuroVelo4, een fietsroute van Roscoff naar Kiev met legendarische landschappen en plaatsen, zoals de Opaalkust, de Baai van de Somme, de kliffen van Étretat, de invasiestranden, de Mont Saint-Michel en de Roze Granietkust. Ideaal voor liefhebbers van nieuwe uitdagingen!

In Pas-de-Calais kun je bijna 100 kilometer van deze route langs de schitterende Opaalkust fietsen. De route zal vanaf zomer 2021 geheel worden bewegwijzerd. lavelomaritime.nl

EV4 © Emmanuel-Berthier

(Advertorial)

Via de website kun je de kaart EuroVelo 4 ‘Baai van de Somme, de Opaalkust en de Belgische kust’ bestellen of downloaden. www.pas-de-calais.toerisme.com

ROND HET LOUVRE-LENS

Bruisende cultuur en geschiedenis

VALLEIEN & ‘LA CAMPAGNE’ Ontspannen in uniek landschap

In het binnenland biedt Pas-de-Calais al net zulke prachtige verrassingen als aan de kust! Liefhebbers van rust en natuur genieten hier van de mooie wandelingen door velden, bossen en coulisselandschap. Wat je zeker niet mag missen is het beeldschone vestingplaatsje Montreuil-surMer, het unieke polderlandschap rondom cultuurstad Saint-Omer en het fietsknooppuntennetwerk rond de Leie.

© Anne-Sophie Flament

© Anne-Sophie Flament

Noord-Frankrijk bruist van de cultuur en geschiedenis! Arras en Béthune schitteren door hun monumentale pleinen, art deco en eeuwenoude belforten. In museum Louvre-Lens wandel je door vijf eeuwen kunstgeschiedenis en mijnbergen zijn omgetoverd tot mooie wandel- en natuurgebieden.

En alles is uniek, vindt ook Unesco!

Laat je inspireren met deze gids van ruim 50 pagina’s boordevol informatie over bezienswaardigheden, fietsen en wandelen, natuurtips, familie-doe-tips en praktische informatie.

Gratis bestellen of downloaden kan via www.pas-de-calais-toerisme.com

De website van Pas-de-Calais wordt vernieuwd! Vanaf augustus 2021 vind je extra veel tips en informatie op: www.pas-de-calais-toerisme.com

Une belle histoire

Waar zouden we zijn zonder de liefde? In deze nieuwe rubriek stelt Chantal van Wees elke editie een iconisch Frans liefdeskoppel voor. Van vroeger én van nu.

&

Alain Delon Romy Schneider Een mislukte liefde voor het leven

Alain Delon en Romy Schneider, het mooie koningspaar van de Franse cinema, voelden een levenslange liefde voor elkaar. Het geluk lachte hen toe, maar het mocht niet zo zijn.

TEKST CHANTAL VAN WEES FOTO’S IMAGESELECT

24 LEVEN IN FRANKRIJK

S

lechts vijf jaar duurde de relatie tussen de twee filmsterren. Maar dat een liefdesgeschiedenis niet een leven lang hoeft te duren om iconisch te zijn, hebben Alain Delon en Romy Schneider inmiddels wel bewezen. Op Pinterest, Instagram en YouTube struikel je over foto’s en filmpjes van het knappe stel in hun gelukkige tijd. Zoenend, dansend, veelal dollend, flirtend, waar de romantiek vanaf spat, alsof de twee en hun passie voor elkaar springlevend zijn.

Helaas is het al lang geleden dat het tragische leven van Romy eindigde. Op 29 mei 1982 werd ze dood aangetroffen in haar appartement in Parijs, aan haar bureau, met een lege fles wijn naast zich. De doodsoorzaak luidde officieel een hartaanval maar men neemt aan dat het een cocktail van slaappillen en alcohol was die haar fataal is geworden.

Romantici beweren dat Romy stierf aan een gebroken hart. Ze was 43 jaar en toen al lang niet meer Delons geliefde. Maar hoe sterk de amoureuze gevoelens voor elkaar nog steeds waren, blijkt uit de volgende tekst die Delon op haar graf liet zetten: ‘Tu n'as jamais été aussi belle, tu vois j'ai appris quelques mots allemands pour toi: Ich liebe dich meine Liebe’ (‘Je bent nog nooit zo mooi geweest. Kijk, ik heb een paar Duitse woorden voor je geleerd: Ich liebe dich meine Liebe’) Het was ook Delon die ervoor zorgde dat haar zoon, die een jaar eerder op veertienjarige leeftijd om het leven kwam bij een ongelukkige val op de punten

van een hek, bij haar in het graf werd gelegd.

Hij steekt het tot de dag van vandaag niet onder stoelen of banken: voor hem is Schneider altijd zijn grote liefde geweest.

Arrogant Toch was het geen liefde op het eerste gezicht. Toen de twee elkaar in 1958 voor het eerst ontmoetten op de Franse luchthaven Orly, voordat ze speelden in ‘Christine’, hun eerste film samen, vond Romy hem veel te arrogant. Maar zoals van haar werd gezegd: Romy Schneider wordt tijdens het schieten van iedere film verliefd. En nu dus ook, op Delon. En deze keer beklijfde de liefde langer dan de film­ opnames duurden. Delon viel als een blok voor het sprankelende, getalenteerde Duitse meisje dat van jongs af aan een geliefd en beroemd actrice was.

Nadat ze klaar waren met filmen, vertrokken ze, tot over de oren verliefd, naar Zwitserland, waar ze › zich verloofden.

Piepjong, dolverliefd en gemotiveerd beginnen ze samen aan hun leven in Parijs Dat Schneider Delon naar Parijs volgde en zich met hem in Frankrijk vestigde, nam het Duitse publiek haar niet in dank af. Haar ‘vlucht’ naar Frankrijk werd zelfs als een nationaal schandaal gezien. Het was ook niet alleen de liefde voor Delon die haar tot die keuze bracht. Vanaf het moment dat ze op vijftienjarige leeftijd gecast werd voor de rol van Sissi, vertolkte ze film na film de rol van de Habsburgse keizerin en daar was ze wel klaar mee.

“Die rol blijft aan me plakken als havermoutpap”, zou ze er later over zeggen. En: “Ik hield destijds van die rol. Ik was de prinses, niet alleen voor de camera. Ik was altijd een prinses. Maar op een dag wilde ik gewoon geen prinses meer zijn.”

Glansrijke carrières

Vorige pagina linksboven: Romy en Alain verliefd op de set van ‘Christine’ (1958).

Hieronder: jaren nadat ze uit elkaar waren, bleven Romy en Alain zeer close.

26 LEVEN IN FRANKRIJK

Ondanks het grote succes dat zij in Duitsland had, wilde ze niets liever dan ontsnappen aan de naïeve, onschuldige filmkarakters die zij in naoorlogs Duitsland kreeg aangeboden. “Ik wilde ontsnappen aan die dwangbuis van dat benauwde wereldje”, zei Schneider over de stap om Frankrijk te omarmen.

“Ik wilde weg van de routine die ik in Duitsland leefde. Parijs was een nieuwe wereld, een nieuw leven. Ik had die vrijheid nodig en ik haalde er alles uit wat erin zat.”

Romy was 21, Alain twintig. Piepjong, dolverliefd en gemotiveerd om allebei echt mooie rollen te kunnen neerzetten, beginnen ze samen aan hun leven in Parijs. Zij speelt in die periode onder meer in ‘The Trial’ (1962) van de Amerikaanse regisseur Orson Welles, hij schittert in ‘The Talented Mister Ripley’verfilming ‘Plein Soleil’ (1960) en in het romantische drama ‘L’Eclisse’ (1962) van Michelangelo Antonioni.

Het is de tijd dat de Europese filmindustrie floreert en beiden krijgen de kans om met de grootste filmregisseurs samen te werken, onder wie Luchino Visconti, Claude Sautet, Jean-Luc Godard en Otto Preminger. In haar nieuwe thuisland wordt Schneider in no time een internationaal gevierd actrice en muze van velen. En in 1972 laat ze de suikerzoete Sissi uit de jaren vijftig voorgoed achter zich als Luchino Visconti haar een totaal andere Sissi van Oostenrijk laat spelen in ‘Ludwig’ (1973).

Ook Delon timmert in de jaren dat hij samen met Romy is hard door aan zijn glansrijke carrière als acteur. Voordat hij haar ontmoette, had zijn filmcarrière een vliegende start gemaakt. Hij debuteerde in 1957 in de film ‘Quand la femme s’en mêle’ (bekend als ‘Stuur een vrouw als de Duivel faalt’) van Yves Allégret en de mooie jongen van de Franse cinema werd binnen een jaar een internationale filmster. Een status die hij onderstreept met rollen in ‘The Leopard’ (1963), ‘The Yellow RollsRoyce’ (1964) en ‘Le Samouraï’ (1967). In de jaren zestig poogt hij de overstap naar Hollywood te

maken en speelt er, vaak getypecast als latin lover, in zes films voor hij besluit dat Frankrijk als thuisbasis beter voor hem werkt om de wereld in zijn macht te houden en mooie rollen te kunnen blijven spelen.

Over zijn sterrendom zal hij zeggen: “Ik ben geen ster. Ik ben een acteur. Ik vecht er al jaren voor om mensen te laten vergeten dat ik enkel een knappe jongen ben met een prachtig gezicht. Het is een hevig gevecht maar ik zal het winnen. Ik wil dat het publiek zich realiseert dat ik boven alles een acteur ben, een zeer professionele die houdt van iedere minuut dat hij voor de camera staat. En die heel verdrietig wordt op het moment dat de regisseur ‘Cut!’ roept.”

Vonken van het doek Beider gedrevenheid en passie voor hun werk laten weinig ruimte voor een privéleven en al helemaal niet om tijd met elkaar door te brengen. Romy heeft pas door hoezeer zij hun relatie hebben verwaar-

loosd als ze in 1963 thuis een briefje aantreft met de tekst: ‘Ben naar Mexico vertrokken met Nathalie’ (aanstormend actrice Nathalie Canovas, met wie hij nog veel films zou maken, red.). In de roddelpers wordt de affaire breed uitgemeten. Schneider is er kapot van. Ze antwoordt met een mislukte zelfmoordpoging.

Het kost haar jaren om de breuk met haar geliefde een plaats te geven. En Delon blijft een zwak voor haar houden. Als hij in 1969 samen met regisseur Jacques Deray ‘La Piscine’ wil verfilmen, vraagt Delon haar zijn tegenspeelster te worden. Ze zegt ja.

In de broeierige film spelen de ex-geliefden een koppel dat verwikkeld raakt in een spel van afgunst en verleiding wanneer een ex-geliefde van haar met zijn mooie dochter (gespeeld door Jane Birkin, red.) hun vakantiehuis met zwembad nabij Saint Tropez bezoekt. Het wordt een klassieker van de Franse cinema, hun fans vinden het geweldig om het ideale stel weer samen te zien schitteren. En hoewel Delon in het echte leven iets heeft met Frans model en ›

Romy zette een trend in witte badpakken met haar rol in 'La Piscine', waar Delon haar voor vroeg.

LEVEN IN FRANKRIJK 27

‘Alleen Alain heeft me als vrouw gevormd. Ook al deed hij me vreselijke pijn toen hij mij verliet, hij maakte me er ook volwassener mee’ actrice Mireille Darc, spatten de vonken tussen Romy en Alain van het doek als nooit tevoren.

Delon zou nog veel langdurige relaties hebben, onder meer met actrice Mireille Darc en de Nederlandse zangeres Rosalie van Breemen, met wie hij twee kinderen krijgt: Anouchka (1990) en Alain-Fabien (1994). Maar zijn warme gevoelens voor Romy blijven onveranderd.

En hoe succesvol Romy ook is, het geluk in de liefde dat ze bij Alain vond, zou ze bij geen ander meer vinden. Ze geeft het een kans, trouwt in 1966 met de veertien jaar oudere Duitse acteur en regisseur Harry Meyen, met wie ze samen zoon David krijgt, maar de relatie houdt geen stand. In 1977 schrijft ze in haar dagboek: ‘De meest belangrijke man in mijn leven is en zal altijd Alain Delon blijven. Hij is er altijd als ik een schouder nodig heb om op uit te huilen. Zelfs vandaag de dag is Alain de enige man op wie ik kan rekenen. Hij zal mij altijd helpen.

Alleen Alain heeft me als vrouw gevormd. Ook al deed hij me vreselijke pijn toen hij mij verliet, hij maakte me er ook volwassener mee.’

Ook haar huwelijk met de negen jaar jongere Daniel Biasini, haar privésecretaris, waar dochter

28 LEVEN IN FRANKRIJK

Sarah uit voortkomt, is niet succesvol. De roddelpers bericht over de affaires van Biasini en Schneider gebruikt steeds meer drank en pillen. Ondertussen moet ze ook nog haar ex-man Meyen begraven, die zelfmoord heeft gepleegd. In februari 1981 scheidt Schneider van Biasini. Als dan ook nog een paar maanden later haar zoon sterft, is ze kapot. Zoals altijd neemt ze geen pauze. Ze werkt door aan een nieuwe film. Kort na de première van ‘La Passante du Sans-Souci’ in 1982 overlijdt ze.

Op 22 september 2018, 55 jaar nadat hij haar verliet, laat een duidelijk geëmotioneerde Delon een advertentie plaatsen in de zondageditie van ‘Le Figaro’: ‘Rosemarie Albach-Retty (beter bekend als Romy Schneider) zou 80 jaar geworden zijn vandaag.

Zij die van haar hielden, En nog altijd van haar houden, Denken aan haar.

Dank.

Alain Delon’ Alain Delon en Romy Schneider. Het was, al was het een mislukte, liefde voor het leven.

Geen 18, geen alcohol

BESTEL NU

EN BETAAL TOT 1 OKTOBER GEEN VERZENDKOSTEN!

€15,

95 per stuk

Abonnees krijgen € 3,50 korting

Leven in Frankrijk Agenda of Scheurkalender 2022

Geniet het hele jaar van Frankrijk met deze handige agenda boordevol vermakelijke weetjes, seizoensrecepten en een handige Nederlands-Franse woordenlijst. Of kies de scheurkalender voor je dagelijkse dosis joie de vivre!

Ga naar leveninfrankrijk.nl en klik op Shop of bel 088 2266634 (op werkdagen van 09.00-17.00 uur)

BAIN DE NOSTALGIE

In de badpakken van Sézane kun je je aan de Côte vertonen. De kleuren en diepe V-hals ademen de Franse chic en charme van vroeger.

Sézane, ‘Paradis Terrestre Swimsuit – Sézane x Ysé Red Multi’, €95. sezane.com

Zomerserum

BEHOEDZAAM

Flaneer in stijl én beschermd tegen de zon met deze strohoed, ‘gewoon’ van Monoprix.

Monoprix, ‘Chapeau de paille beige’, €25,99. monoprix.fr

Sothys heeft een verrukkelijk serum uitgebracht om de vochtarme zomerhuid soepel en gehydrateerd te houden.

Sothys, ‘Intensive hydrating serum’, €70. sothys.nl

Boutique Inspiratie voor een dagje à la plage.

DOOR PABLO PICHEL

GESLAAGDE FLIRT

Deze zomer hebben het beroemde tassenlabel Longchamp en het kleinere Filt elkaar gevonden. Een unieke samenwerking: het Normandische Filt ontwierp al in 1860 het welbekende nettasje, Longchamp zette er voor de gelegenheid hun karakteristieke leren klepsluiting en handvat aan. Verkrijgbaar in zes kleuren.

Longchamp x Filt 1860, ‘Le pliage filet’, €75. longchamp.com

Rok en jurk in één Met deze rok sla je twee vliegen in een klap. Trek hem over je bikinitop en het is een strandjurk, draag er een witte top op en je kunt er zo mee naar de markt. Lekker zomers door de oosterse, etnische look.

Pain de Sucre, ‘Jaya – Jupe longue imprimé WAX’, €175. paindesucre.com LEVEN IN FRANKRIJK 31

32 LEVEN IN FRANKRIJK

10 idyllische kustplaatsjes Van klif tot palmboom Van noord naar west naar zuid: tien rustige plaatsen aan zee die wat ons betreft bij de mooiste van Frankrijk horen. Lees over mosselen en oesters, dobberende bootjes, kliffen, vissershuisjes en natuurlijk terrasjes met zeezicht. TEKST SUZANNE BERGMAN ILLUSTRATIES EDITH BUENEN

LEVEN IN FRANKRIJK 33

BARFLEUR

© Shutterstock

Normandië

34 LEVEN IN FRANKRIJK

In de Middeleeuwen was het een komen en gaan van hertogelijke en koninklijke vloten in de haven van Barfleur, destijds de belangrijkste aan het Kanaal. Al is die inmiddels helaas ‘opgegeten’ door de zee, in de huidige, 19de-eeuwse haven is genoeg te zien. Elke dag wordt er op de kade verse vis gelost die op het menu staat van de vele restaurantjes. Proef vooral ook la blonde de Barfleur, een mossel van een natuurlijke groeiplaats. Na de lunch wandel je langs granieten huisjes naar de Saint Nicolas; een rondje om deze torenspitsloze kerk leidt niet alleen langs het zeemanskerkhof, maar biedt ook een prachtig uitzicht op de baai van Barfleur. In de verte rijst de vuurtoren van Gatteville 75 meter hoog op, de op twee na grootste van Frankrijk.

Wie zijn 365 treden durft te beklimmen, wordt zeker beloond!

10 Kustplaatsen

VEULESLES-ROSES

©B._Collier-Ben_COLLIER Normandy Tourist Board

Veules-les-Roses is een van de oudste dorpjes van het Pays de Caux, gelegen aan het kortste riviertje van Frankrijk. Sinds 2018 is het dorp, dat al sinds de 14de eeuw bestaat, bovendien een van de ‘Plus Beaux Villages de France’. Vakwerkhuizen, rietgedekte boerderijen en villa’s met prachtige tuinen wisselen elkaar af in de lieflijke straatjes. Wie langs het maar 1100 meter lange riviertje de Veules afzakt loopt door een groen landschap met bruggetjes, watermolens en een klaterend riviertje. Dat wandelingetje begint bij de cressonnières, vijvers waar waterkers wordt gekweekt, een ware delicatesse samen met de plaatselijke oester la Veulaise. De korte wandeling eindigt aan de kust, waar het strand zich bij eb voor je uitstrekt en het licht nooit hetzelfde is. Geen wonder dat menig kunstenaar Veules-les-Roses al in de 19de eeuw wist te vinden.

© Shutterstock

Normandië

SAINTSULIAC

Bretagne

Aan de monding van de Bretonse rivier de Rance, net onder Saint-Malo, ligt een dorpje dat geschiedenis ademt. In Saint-Suliac loop je door de smalle ruettes met granieten huisjes waar de vissersnetten nog aan de gevels hangen. Maar de geschiedenis van dit vroegere vissersdorpje gaat nog veel verder terug: er zijn vlakbij overblijfselen te vinden van een oude Viking-nederzetting. Wie die wil zien, moet wel even klimmen. Ze zijn alleen te zien bij laagtij, vanaf het wandelcircuit op de Mont Garrot, die Saint-Suliac flankeert. Ook bij hoogtij is het uitzicht hier trouwens aan alle kanten fenomenaal. Volgens insiders het allermooist bij zonsondergang, als het dorp baadt in een gouden gloed.

In de nabije omgeving is het sowieso prachtig wandelen met uitzicht: wie spot de voormalige zoutpannen ‘des Guettes’, de menhir Dent de Gargantua en de oude getijdenmolen de Beauchet? Na afloop is het fijn ontspannen op het terras aan de haven of op een van de vele bankjes aan het water, kijkend naar al dan niet dobberende bootjes – afhankelijk van het getij. Daar ligt in ieder geval de ‘chippe’ Maria bij, een blauw zeilbootje waarmee gevist werd op de lokale zandspiering.

LEVEN IN FRANKRIJK 35

SAINT-JEAN- DE-LUZ

ARS-EN-RÉ

Nouvelle-Aquitaine

Behoefte aan rust en natuur? Doe als de Fransen en trek je terug op Ile-de-Ré. Ook wel ‘La Blanche’ genoemd, dankzij de witte huisjes met luiken in zachte kleuren. Die sieren ook het lieflijke Ars-en-Ré, op het noordelijke deel van het eiland. Met maar één toegangsweg is dat bijna een eiland op zich. Met zijn kleine straatjes vol stokrozen staat Ars-en-Ré garant voor een fotogenieke ervaring. Het prachtige kerkje met romaanse en gothische kenmerken en zijn opvallende zwart-witte torenspits vormt het hart van het dorp en een baken voor bezoekende bootjes. Vanaf het uitgestrekte Fier d’Ars, een baai die bij hoogtij geliefd is bij zeilers en bij laagtij bij liefhebbers van strandvissen, worden die via een smal kanaal naar de plezierhaven geleid.

Wandel- en fietspaden leiden over smalle dijkjes langs de beroemde lokale zoutwinningsvelden, bossen die overgaan in kleine strandjes en natuurgebied L’Îlot de Niges, thuishaven van maar liefst 30.000 (trek-) vogels. Zoek een leuk restaurantje op of trek een oester uit de muur bij L’Huîtrière de Ré. Zoetekauwen vinden een jamwalhalla bij Les Confitures du Clocher.

36 LEVEN IN FRANKRIJK

Piratenstad, koninklijke trouwlocatie, surfspot: Saint-Jean-de-Luz in het Franse Baskenland heeft vele gezichten. De piraten – pardon, corsaires – die vanhier met goedkeuring van de koning vele buitenlandse schepen overvielen, houden nog menig bord vast van de vele restaurantjes in het centrum. Culinaire keuze te over in de stralende straatjes van het centrum, waar bijzondere boetiekjes en delicatessenwinkels je uitnodigen om zomerse jurkjes en hoeden te passen en te proeven van al het lokale lekkers. Zoals de plaatselijke macaron: anders dan elders, en misschien nog wel lekkerder. De witte huizen met rode latten, luiken en balkonnetjes geven je een instant vakantiegevoel en het fijne zandstrand aan de kalme baai is nooit ver weg.

Een prachtig decor voor een bruiloft! Nou ja, dat Lodewijk de Veertiende hier in 1660 trouwde met de Spaanse Maria Theresia was vast eerder een strategisch besluit, maar Saint-Jean-de-Luz droeg hoe dan ook bij aan de pracht en praal van dit huwelijk.

Het Maison Louis XIV aan het gelijknamige plein, waar de koning veertig dagen verbleef rond zijn trouwen, is een bezoek waard.

Net als het Maison de l’Infante, waar zijn aanstaande bruid logeerde, en de kerk van Saint-Jean-Baptiste, waar het huwelijk werd voltrokken, allebei even verderop. En daarna lonkt de Place Louis XIV nogmaals voor een drankje, want het is niet voor niets het gezelligste plein van Saint-Jean-de-Luz.

© enpaysbasque

© Shutterstock

Pyrénées-Atlantiques

10 Kustplaatsen

TALMONT-SUR-GIRONDE

Nouvelle-Aquitaine

La Falaise du Caillaud, met zijn grappige vissershutjes op stelten (carrelets) ervoor: je kijkt je ogen uit. In het dorpje zelf wandel je door kleine straatjes met – ook hier – witte huisjes met blauwe luiken, vrolijke stokrozen en (een paar) boetiekjes en restaurantjes.

Verdwalen is onmogelijk in dit kleine dorpje met zijn rechte straatjes! In het Musée des Trésors de Talmont et de la Pêche, in het vroegere schooltje naast de kerk, geeft Talmont zijn schatten prijs. Je krijgt er onder andere een bijzonder kijkje in het vissersleven van weleer.

© Thierry Avan

Dankzij zijn ligging op een stuk rots op een schiereilandje aan de monding van de Gironde – zo dicht bij de Atlantische Oceaan dat het praktisch aan zee ligt – was Talmont-surGironde eeuwenlang een onneembare vesting.

De verdedigingsmuren van weleer zijn grotendeels verwoest door de tijd, zee en Spanjaarden, maar een wandelingetje over de omloop tussen de Gironde en het dorpje is een van de attracties.

Water waar je maar kijkt, de romaanse kerk van Sainte Radégonde die fier boven het water uitrijst en aan de overkant de witte klif

COLLIOURE

Pyrénées-Orientales

© Hans Avontuur

Dat licht, die kleuren, die levendigheid! Schilder Matisse viel meteen voor Collioure toen hij er in 1905 uit de trein stapte.

En hij was niet de enige: het stadje werd binnen de kortste keren de place to be voor de fauvisten. Sindsdien heeft Collioure niets van zijn charme verloren. Omringd door wijngaarden ligt het kalm en roze te schitteren aan de helderblauwe Middellandse Zee. Stap even uit voor je Collioure binnenrijdt vanaf de kustweg aan de Spaanse kant: dan heb je een prachtig uitzicht op het stadje, met op de achtergrond de Pyreneeën. Recht tegenover je zie je de eenvoudige kapel van Saint Vincent, met vlak daarnaast de Eglise NotreDame-des-Anges, waar bijzondere barokstukken te zien zijn. Het 13de-eeuwse kasteel van de koningen van Mallorca, waar Collioure onderdeel van was, is al even indrukwekkend.

Ook het nabijgelegen Fort Saint-Elme was onneembaar, en biedt uitzicht over baai en bergen. Dat Collioure kunstliefhebbers veel te bieden heeft, wordt nog eens extra duidelijk in het Musée d’Art Moderne de Collioure en de vele galeries en ateliers.

38 LEVEN IN FRANKRIJK

10 Kustplaatsen

VILLEFRANCHESUR-MER

GRUISSAN

Languedoc-Roussillon

© Shutterstock

Eenzaam en trots houdt de Tour Barberousse stand op de hoge rots aan het Meer van Gruissan. Het restant van tien meter is het enige wat rest van het middeleeuwse kasteel dat hier stond. In de Middeleeuwen zochten de dorpelingen hier dekking voor piraten. Gezellige straatjes kronkelen om het voormalige kasteel heen. Het Meer van Gruissan strekt zich voor je uit en in de verte is de schittering van de zee te zien. Gruissan Plage ligt op ongeveer een halfuurtje lopen – via het smalle kanaal dat ook onderdeel is van het Étang de Gruissan ben je er zo.

Het kan zomaar zijn dat je onderweg flamingo’s ziet. De zoutvelden waar het vermaarde zout van Gruissan wordt gewonnen zijn ook een omweg waard.

Op zoek naar een bijzonder logeeradres? Aan het strand vind je een wijk met charmante houten chalets op palen, en sommige worden verhuurd via Airbnb!

© PNRNM

Alpes-Maritimes

In Villefranche-sur-Mer kleuren de huizen diverse tinten roze en geel en schittert het azuurblauwe water je tegemoet. Naast de haven vol terrassen ligt de imposante 16de-eeuwse Citadelle Saint-Elme, waar het rode hôtel de ville en een aantal mooie musea gevestigd zijn. In het Musée Goetz-Boumeester hangen zo’n honderd schilderijen van het gelijknamige echtpaar (Christine Boumeester was van oorsprong Nederlandse!) en in de kazematten staan de bijzondere vrouwenbeelden in brons, koper en terracotta van het Musée Volti. Iets verderop, ter hoogte van la vieille ville, vind je de Chapelle Saint-Pierre, gedecoreerd door de dichter Jean Cocteau. Duik het stadje in met zijn kleine straatjes en vergeet de geheel overdekte Rue Obscure niet aan te doen, waar soldaten vroeger hun rondgang deden en ezels en geiten werden ondergebracht. Met de zee en terrastafeltjes aan je rechterhand kom je vervolgens uit bij het enorm brede Plage des Marinières. Geliefd bij de inwoners van Nice die er voor het zand en de relatieve rust komen. Wie in is voor nog meer cultuur, loopt even door naar de Villa Ephrussi de Rothschild met zijn prachtige tuinen, op het schiereiland Saint-Jean-Cap-Ferrat. Dat is op zichzelf al een bezoek meer dan waard.

LEVEN IN FRANKRIJK 39

SAINT-FLORENT

40 LEVEN IN FRANKRIJK

© Shutterstock

In het noorden van Corsica, geflankeerd door heuvels en bergen en aan een eindeloze zee zo blauw, ligt het idyllische Saint-Florent. Ook wel genoemd: het Saint-Tropez van Corsica. In de grote jachthaven is het heerlijk bootjes (of eigenlijk: jachten van formaat) kijken vanaf de vele terrasjes om de haven heen. Ook in de pittoreske straatjes en pleintjes van het centrum vlak ernaast is genoeg gelegenheid om neer te strijken en te genieten van de verse vangst uit zee. Via die straatjes is ook de middeleeuwse citadel te bereiken, gebouwd door de Genuezen toen Saint-Florent nog Nebbio heette en onderdeel was van de Republiek Genua. Uit diezelfde tijd stamt de kathedraal net buiten het centrum, met zijn bijzondere platte voorkomen.

Wie op zoek is naar een goede plek om zijn handdoek uit te rollen, is in Saint-Florent aan het goede adres.

Genoeg (kiezel)stranden op loopafstand! Maar voor een echte strandervaring neem je vanuit de jachthaven de boot naar een van de paradijselijke stranden in natuurgebied Désert des Agriates. Turquoise water, fijn, bijna wit zand: alsof je in de tropen bent…

© ANP

Corsica

29

%

MEER STEVIGHEID **

NIEUW VERJONGEND PROGRAMMA VOOR HET LICHAAM

Eindelijk een echt verjongend ritueel voor het lichaam!* Net zoals het gezicht is ook het lichaam gevoelig voor sporen van veroudering. Om ervoor te zorgen dat elke vrouw zich goed voelt in haar lichaam, brengt Sothys diverse lichaamsbehandelingen en innovatieve en doeltreffende lichaamsproducten voor een jeugdig lichaam.

Verrukkelijke texturen, waar u dagelijks naar verlangt.

*JEUGDIGE UITSTRALING **KLINISCH RESULTAAT GEREALISEERD BIJ 19 VROUWEN NA 28 DAGEN TWEE DAAGLIJKS GEBRUIK OP DE DIJBENEN VAN HET SÉRUM JEUNESSE CORPS LISSAGE/STEVIGHEID.

Sothys, topklasse in professionele, optimale huidverbetering en verzorging op maat in meer dan 15.000 Instituten, spa’s en wellnesscentra in 125 landen.

WWW.SOTHYS.NL

E X C L U S I E F I N I N S T I T U T E N & S P A’S

PHOTOS : MARIUS DZIERZAWSKI · LUCKYSTEP. SOTHYS PARIS, SIÈGE SOCIAL, 128 RUE DU FAUBOURG SAINT HONORÉ, F 75008 PARIS - SIREN 451 170 807 RCS PARIS

MET HET SÉRUM JEUNESSE CORPS LISSAGE/ STEVIGHEID

Tentoonstelling 19 MEI → 14 NOV. 2021 Tripostal, Rijsel (F)

www.colors.lille3000.eu @lille3000

Grafisch ontwerp : ozone-studio.com © Fernando Laposse - miami pink

Kleur en zintuigen in design

Frank

Frank Renout is correspondent in Frankrijk voor verschillende media, waaronder het NOS Journaal en het ‘AD’. Hij woont in een gehucht ten westen van Parijs.

© ILLUSTRATIE INGRID BOCKTING

Nostalgisch door Normandië Eén zonnestraal is genoeg om hele hordes Parijzenaren de hoofdstad uit te krijgen. Eén zonnestraal en meteen zijn er opstoppingen bij de tolpost op de A13 richting Normandische kust. Eén zonnestraal en de afslag Deauville staat urenlang vast.

Als het zomer wordt rijden Parijzenaren massaal naar de kust, naar hun tweede huisje. Je ziet het aan de nummerborden. Een lange optocht van kentekens met het nummer ‘75’ trekt westwaarts.

Parijzenaren zijn de Fransen die (met grote voorsprong) het vaakst een vakantiehuis hebben. Logisch: de inkomens liggen er ruim vijftig procent hoger dan het Franse gemiddelde. En de westkust is het populairst, want Normandische badplaatsen liggen op slechts twee uurtjes rijden van de hoofdstad.

Villers-sur-Mer is zo’n bestemming. Maar liefst twee op de drie huizen wordt alleen bewoond tijdens vakanties. In de winter is het een charmant spookstadje aan zee.

Maar goed, we hadden het over de stoet Parijzenaars op de A13.

Want daar is iets mis mee. Ik bedoel: waarom altijd over de snelweg rijden? Want precies langs die A13 ligt een van de mooiste stukjes van Frankrijk. Het is maar een paar kilometer, maar je tuft er door bos en over heuvels en langs een meanderende Seine. Het is een aaneenschakeling van natuurpracht en dorpjes die de tand des tijds hebben doorstaan.

Omdat wij die route wél altijd rijden, speel ik voor één keer even reisgids voor je.

Het is simpel. Op de snelweg nemen we de afslag Limay en schieten de D147 op. Je rijdt er meteen parallel aan de Seine en ziet bij het eerstvolgende stadje, Dennemont, al een voorproefje van wat later zal schitteren: de Normandische krijtrotsen. Niet aan zee, maar gewoon hier langs de Seine.

In het dorpje Saint-Martinla-Garenne rijden we rond het meest Provençaalse pleintje buiten de Provence, met twee statige platanen tegenover de Épicerie d’Éliane.

Weer iets verder wordt het nóg mooier: Vétheuil. Een stadje met schots en scheve huizen met schots en scheve luiken.

Ik manoeuvreer ons autootje voorzichtig door smalle bochtige straatjes en langs okergele en terracotta-rode gevels.

En altijd is er even dat wowmoment, als we recht afrijden op de enorme trappen die omhoog leiden naar de 13de eeuwse Notre-Dame-kerk. Claude Monet schilderde en woonde eind 19de eeuw een paar jaar in Vétheuil: je ziet zijn huis als je de stad uitrijdt via de D913.

Blijf op die departementale weg, zou ik zeggen. Want verderop, in Chantemesle, ligt de Auberge du Lapin Savant. Of beter: ex-auberge. Ik stap er altijd even uit. Wát een prachtig verval voltrekt zich hier. Het hotel-restaurant verkeert in staat van ontbinding. De traditionele Normandische balken in de gevel doen een vermoeide laatste poging om het ooit fraaie pand nog overeind te houden. Het hekwerk rond de tuin is verroest en overwoekerd door onkruid. Aan de overkant is een paadje dat naar de oever van de Seine leidt. Daar was ooit een houten steiger. Er lag een klein houten bootje, daar stapte je in en dan voer je naar een eilandje. Dáár was het terras van de herberg.

Lunchen en dineren, midden in de Seine.

Vol van nostalgie rijden we door.

In de bocht bewonderen we het landhuis waar schilder Charles Conder en schrijver Robin Fedden woonden, letterlijk tegen de Normandische krijtrotsen.

Langs geknotte lindebomen gaan we tot slot naar La Roche Guyon, met z’n eeuwenoude kasteel, z’n afgebroken toren en z’n ommuurde geometrische boomgaard-groentetuin.

We gaan steil omhoog op een griezelig slingerweggetje, nemen een bocht en komen via de Route des Crêtes boven óp de krijtrotsen terecht. Met fenomenaal uitzicht. Links ligt Parijs, rechts liggen de tweede huisjes in Normandië. Wij kiezen niet.

Wij blijven hier.

EEN AANEENSCHAKELING VAN NATUURPRACHT EN DORPJES DIE DE TAND DES TIJDS HEBBEN DOORSTAAN

LEVEN IN FRANKRIJK 43

Tassenuitvindster

De jongens van La Femme Vaak huur ik voor vrienden die in Parijs op bezoek komen fietsen bij een heel aardige man naast het Lac Daumesnil in het Bois de Vincennes. Op een dag droeg hij een blits T-shirt met de intrigerende bandnaam ‘La Femme’ erop en ik vroeg hem of ze goede muziek maken. “Ja super,” zei de man, “mijn neef speelt erin.” En inderdaad, La Femme is een van de grappigste en vindingrijkste bands van Frankrijk, met als harde kern de twee vaste bandleden Marlon Magnée en Sacha Got. Dit jaar druppelden ter begeleiding van hun nieuwe album ‘Paradigmes’ de geestigste video’s een voor een op het internet. Zoals die voor het opzwepende nummer ‘Foutre le Bordel’ (zo te zien houdt La Femme ook van buitensporig rotzooien) en het komische

44 LEVEN IN FRANKRIJK

‘Disconnexion’. Dat laatste is een persiflage op en hommage aan die fijne Franse intellectuele jarenzeventigtalkshows waarin iedereen live rookte, zoop en zei wat-ie echt dacht, kom daar nu nog maar eens om. Hierin zien we Sacha Got als een Foucaultachtige figuur in corduroy pak Houellebecqiaanse uitspraken doen over hoe het zover heeft kunnen komen met de wereld. Uiteindelijk mondt zijn spoken-word-dialoog uit in een waanzinnige banjosolo.

Psychedelische surfgitaren, jubelende trompetten en geruststellende papapapaneuriënde koortjes, ‘Paradigmes’ heeft het allemaal. En als na het luisteren van dit album je humeur niet van mineur naar buitengewoon uitgelaten is getransformeerd, nou ja, dan is er echt geen hoop.

Waarom maandsalarissen uitgeven aan tassen met schreeuwende logo’s erop om als uithangbord van andermans product te fungeren? Nee, als die oude sok met zwart geërfde centimes van een oudtante geleegd moet worden, dan beter voor een van de geraffineerde tassen van de inventieve ontwerpster Hélène Nepomiatzi, die ook creaties voor de modehuizen van Hermès en Karl Lagerfeld leverde.

Met haar originele ontwerpen heb je niet alleen een tas maar tegelijk een kunstobject aan je schouder hangen, dat met de grootste zorg is gemaakt. Zo is er een leuk biggetje waarbij je door het snuitje je kleingeld kunt schuiven, en de Sac Electric die sluit als een stekker in een stopcontact. En ben je in Parijs op de sjanstoer, een activiteit die door het gros van de hoofdstedelijke bevolking van jong tot stokoud dagelijks wordt gebezigd, kies dan voor de Sac Allumettes: allumeuse c.q. allumeur is namelijk een prachtig woord voor een flirtziek persoon. helenenepomiatzi.com

Coups de Cœur Paris Kunstenaar Eugenie Goldschmeding woonde twintig jaar permanent in Parijs en pendelt nu tussen Berlijn en Parijs.

Herrezen

Wat je het meeste hoort nu onze levensgewoonten zo door elkaar zijn gehusseld, is dat mensen A: gaan opruimen à la Marie Kondo, en B: graag creatieve dingen doen. Nu vind ik dat die twee helemaal niet samengaan, want als je ergens oncreatief van wordt, is het van een perfect opgeruimd huis. Integendeel, dankzij troep en meuk kom je doorgaans op nieuwe ideeën. Voor wie kleine kinderen heeft: bewaar al het kartonnen en plastic recycle-afval, mik de boel in een grote mand of tas, doe er wat stokjes, touwtjes en stukjes stof bij en laat het door de vlijtige ontdekkingsreiziger uitpakken. Uren zoet.

Professioneel rommel verzamelen is ook leuk, en als je een beetje oog hebt voor wat objecten levendig maakt, heb je na jaren opeens een interessante kunstcollectie voor bijna niets. Een virtuele verslaving die ik iedereen kan aanraden, is het snuffelen op de website van veilinghuis Drouot (of naar de fysieke veilingen gaan wanneer het weer mogelijk is).

Vind bijzondere antieke vaasjes, ga romantisch bieden op een gouden pendant aan een ketting waarin je een haarlok van je geliefde kunt bewaren of vang een elegant zwanenvaasje waarin die veldbloemetjes zo gezellig uitkomen. Voor een prikkie heb je iets wat verder niemand heeft. drouotonline.com (voor de digitale veilingen) of drouot.com voor de fysieke veilingen op 9, rue Drouot (9de arrondissement).

© samaritaineparis © samaritaineparis

Zooi met ziel

Tip: als het goed is, herrijst het allermooiste Grand Magasin van Parijs, La Samaritaine, deze zomer uit de as(best).

Sinds 2005 was het dicht, wegens asbest en andere problemen, maar dit jaar moet het eindelijk zijn deuren openen. Als je ‘shoppen’ een vies woord vindt, dan is hier ook een oneindige hoeveelheid art-deco-pracht-en-praal te bewonderen... De gevel!

Het smeedwerk van de trappen!

Het glazen dak!

En als directe aanlooproute neem je natuurlijk de mooiste brug van Parijs: de Pont Neuf.

Ja, die met die romantische, ingebouwde bankjes. dfs.com

Gueule d’atmosphère

Een fijn no-nonsense cafeetje bij het gezellige Canal Saint Martin is L’Atmosphère: om ’s ochtends de slaap uit je ogen te drinken met een café crème en ’s avonds op het terras op een wiebelend klapstoeltje te proosten met je amoureux. De naam van het café is een knipoog naar de actrice Arletty, die hier in de buurt voor de iconische film ‘Hôtel du Nord’ een heftige dialoog had met haar partner, die een ‘verandering van atmosfeer wenst’ (en die atmosfeer, dat is zij, volgens hem), waarna Arletty boos uitroept: “Atmosphère, atmosphère, est-ce que j’ai une gueule d’atmosphère?”

49, rue Lucien Sampaix (10de arrondissement)

LEVEN IN FRANKRIJK 45

La France & moi

Ze werken al jaren in Frankrijk en spreken soms Nederlands met een Frans accent. In deze rubriek vertellen Nederlanders over de charme en de valkuilen van het werkende leven in Frankrijk.

Deze editie: een kunstenaar/mode-illustrator

46 LEVEN IN FRANKRIJK

Kunstenaar en mode-illustrator Margot van Huijkelom (55) woont en werkt al dertig jaar in Barbizon, het legendarische schildersdorp ten zuiden van Parijs. “Het gaat in mijn werk om de kunst van het weglaten en het zoeken naar de essentie.”

TEKST FABIAN TAKX FOTO’S ARCHIEF MARGOT VAN HUIJKELOM

‘Mijn werk is een ode aan de vrouw’

Z

e ging naar Frankrijk vanuit een verlangen naar de Franse cultuur en galanterie en de even verfijnde als zorgeloze manier van leven, een liefde die ze al van haar ouders had meegekregen. De Franse geliefde kwam later.

Dat haar illustraties en kunst nu de hele wereld overgaan vanuit een mythisch kunstenaarsdorp ten zuiden van Parijs, is een gelukkig toeval.

Kunstenaarsoord “Mijn dorp Barbizon is bekend van L’École de Barbizon, de voorlopers van de impressionisten uit de jaren dertig van de 19de eeuw. Er wonen zo’n 1200 mensen. Ook al is er geen station, er komen het hele jaar door toeristen, als er tenminste geen corona is. Voor Japanners is Barbizon bovendien een pelgrimsoord omdat keizer Hirohito hier een tijdlang in een heel luxe hotel heeft gelogeerd. Er liggen prachtige bossen om het dorp, met rotsen

waar je op kunt klimmen, waanzinnig mooi is dat, en je hebt er spectaculaire uitzichten op de vallei.

Ik ga er graag nordic walken, over prachtige wandelroutes tussen Barbizon en Fontainebleau dat vlakbij ligt. Mijn dochter Flore woont daar.

Ze gaat iedere dag met de trein naar Parijs waar ze geschiedenis studeert aan de Sorbonne. Ook het dorp Samois-sur-Seine is erg mooi, daar heeft jazzmuzikant Django Reinhardt zijn laatste levensjaar gewoond.”

Met dochter Flore (22) en zoon Ruben (19); haar atelier in Barbizon met een schilderij en het palet van haar grootvader.

Bourgondische jeugd “We gingen in mijn jeugd altijd op vakantie naar Zuid-Frankrijk, naar Juan-les-Pins. Op een terras zitten met een lekker glas wijn, dat vonden wij het mooiste wat er is. We zijn een familie van bon vivants, echte bourgondiërs, misschien wel meer Frans dan Nederlands. Toen ik op de ArtEZ hogeschool voor de kunsten in Arnhem de mode› opleiding volgde, ging ik daarom uiteraard

LEVEN IN FRANKRIJK 47

“Wat ik erg waardeer in Frankrijk is de hang naar luxe en het genieten van het leven.

De beste camembert of de meest fantastische biologische kip moet op tafel komen”

stagelopen in Parijs, bij modeontwerper Daniel Hechter. Iedereen uit mijn lichting, Viktor & Rolf, Piet Paris, trok naar Parijs. Mijn vriendin Elaine, zij is nu modeontwerper, ging met me mee. Dan gingen we picknicken in de Jardin du Luxembourg, en omdat we altijd zo enthousiast waren gebeurde er van alles. Zo werden we uitgenodigd op feesten en kwamen we live op de radio. Een geweldige tijd.

Tijdens mijn stage woonde ik bij het Panthéon en ontmoette ik mijn toekomstige man, Jêrome Macé, een getalenteerd modefotograaf. Zijn ouders woonden in Barbizon. Daar gingen we wandelen en paddenstoelen zoeken en uiteindelijk zijn we erheen verhuisd. We kregen twee kinderen, Flore en Ruben, die intussen allebei volwassen zijn.

Jêrome en ik zijn dertig jaar getrouwd geweest en hebben veel samengewerkt. Dat was inspirerend, maar soms ook wel een beetje vermoeiend, want je zit wel de hele dag bij elkaar. Ik ben in die tijd verliefd geworden op Parijs en dat ben ik nog steeds. In Parijs is elke wijk een stadje op zich en het bruist overal. In Saint-Germain heb ik mijn vrienden, mijn werk, mijn relaties.”

Een snelle carrière

Van boven naar beneden: haar ‘Inspiration Wall’ heeft ze als schilderij verkocht; ‘Viktor & Rolf’, geïnspireerd op een van de collecties; portret van een mannequin tijdens een show van Dior.

48 LEVEN IN FRANKRIJK

“Na mijn stage kreeg ik meteen veel werk. In die tijd hoefde je je handen maar uit te steken of er viel een opdracht in. Ik maakte concepten, was artdirector en ontwerper, enfin, polyvalent. Mijn eerste baan was bij Promostyl, een conceptbureau dat voor veel grote modemerken werkte. Daarna ging ik steeds meer illustreren, ook voor reclamebureaus. Zo heb ik een wereldwijde campagne voor Escada gedaan waarin ik het type vrouw moest interpreteren dat bij een parfum paste. Daarnaast illustreerde ik ook voor kranten als ‘Le Figaro’ en ‘Le Monde’. Ik heb ook vier jaar gewerkt voor de Japanse ‘Vogue’. In die tijd zat ik continu in het

vliegtuig tussen Tokyo en Parijs omdat ik ook een Japanse klant had met 85 modeboetieks. Die heeft me zijn privékunstcollectie laten zien, met de beroemde ‘Wave’ van Hokusai en veel van TsuguharuLéonard Foujita, een kunstenaar die in de scene rond Andy Warhol verkeerde. Dat heeft me erg geïnspireerd. Het gaat in mijn werk, net als bij de Japanners, ook om de kunst van het weglaten en het zoeken naar de essentie. Ook illustreer ik voor verschillende Amerikaanse tijdschriften.”

›

Mode tekenen “Mode is mijn speelveld, ik doe alles vanuit de mode. Door de techniek die ik in de mode heb geleerd, leerde ik goed te kijken en een uitgebalanceerd beeld samen te stellen met kleur en lijnenspel. Voor ‘Le Monde’ heb ik jarenlang getekend bij de modeshows van alle grote merken, van Dior en Versace tot Valentino en Chanel. Dan zat ik op de eerste rij bij de defilés in het Grand Palais (dat voor de gelegenheid was omgebouwd tot luchthaven of Japans paleis) maar ook tussen de modellen.

De volgende ochtend om vijf uur leverde ik mijn tekeningen in op de redactie na de hele nacht doorwerken, en dan dezelfde dag weer door naar de volgende show. En dat zo vier dagen achter elkaar.

Door dit werk krijg je zelf ook gevoel voor mode.

Een keer had ik snel een wollen flanellen broek van mijn man aangetrokken met oranje lakschoenen, zelfontworpen oranje sokjes en een herringbone jas.

Toen heeft een bekende fotograaf, Lee Oliviera, een foto van me gemaakt en op het Instagram-account van de ‘New York Times’ gezet. Dat vond ik wel grappig, want er stonden allerlei bekende modeontwerpers naast me en hij koos mij uit.”

Franse levenskunst “Wat ik erg waardeer in Frankrijk is de hang naar luxe en het genieten van het leven. De beste camembert of de meest fantastische biologische kip moet op tafel komen, zonder te kijken naar wat het kost. Een diner is om van te genieten met vrienden, het is een sociale gebeurtenis, en daar mag je best wat voor uitgeven. Ik hou van die waardering voor cultuur en gastronomie.

Ook de Franse galanterie vind ik mooi. Toen we voor het eerst uitgingen wilde ik zelf de deur van het restaurant opendoen, maar Jerôme duwde me zo ongeveer weg, want dat was niet de bedoeling.

Kleine galante dingen – die een vrouw natuurlijk ook voor een man kan doen – zijn een manier om elkaar een beetje te verwennen: je stoel voor je aanschuiven, je jas aanpakken. Mijn zoon van negentien doet dat soort dingen nu ook, dat vind ›

LEVEN IN FRANKRIJK 49

absoluut niet jaloers. Je vraagt je bijna af waarom we zijn gescheiden, haha, maar dat is een lang verhaal. Momenteel geniet ik erg van mijn vrijheid.”

Kunstexposities

‘Melanin Goddess’, portret van model en actrice Khoudia Diop.

Rechts: aquarel voor een nieuwe juwelencollectie van Cartier. Onder: haar atelier met uitnodigingen voor de Paris Fashion Week.

50 LEVEN IN FRANKRIJK

ik erg leuk om te zien. Veel mensen denken dat de Fransman meer macho is dan de Nederlander, maar volgens mij is het eerder andersom. In Nederland koken mannen een keer per week en zorgen ze een dag per week voor de kinderen, dat ligt allemaal redelijk vast, heb ik de indruk. In Frankrijk gaan ze daar veel flexibeler mee om.

Mijn man en ik reisden veel, we lieten elkaar heel vrij en wisselden elkaar goed af. Hij was ook

“In mijn werk breng ik een ode aan de vrouw en aan vrouwelijkheid. De contrasten tussen haar lieve, zachte, moederlijke kant en het harde, zakelijke, het ondeugende of het brutale, enfin, alle gedaanten van de vrouw fascineren me. Als vrij kunstenaar gaat het me vooral om de weergave van een persoonlijkheid. In de mode gaat het om de kleren, maar met een mooi bewegende jurk kan ik ook emotie laten zien, net als met een gezicht dat je aankijkt of van je af kijkt. Eind vorig jaar heb ik geëxposeerd op het vroegere Institut Néerlandais, nu het Atelier Néerlandais, van de Nederlandse ambassade. Daar kunnen kunstenaars en designers hun werk tonen en er zijn co-working offices waar je voor 150 euro acht dagen per jaar mag werken.

Pieter de Gooijer is een fantastische ambassadeur die heel veel doet voor de Nederlandse cultuur in Frankrijk. Dit jaar heb ik in Amsterdam bij I Love Illustration van Anneke Krull geëxposeerd, zowel online als in de galerie. Mijn volgende expositie in Nederland is op de biënnale Masterly in Den Haag, in december. Ontwerpers, kunstenaars, fotografen en galeries laten zich dan inspireren door 17deeeuwse meesters.” iloveillustration.net, bookmargot.com

an Dis AdriareaenninvPa rijs flirt’

148 pagina’s

‘Iede

Franse zomer

6VOOR EDITIES € 32

Autoroute Norman,dkaië as

de l’Estérel Massif ge bergte

Langs kust elen en kast

Magnifiek ur aan de Côte d’Az

ANKRIJK LEVEN IN FR 1 NUMMER 4 202

Bretagnaaer…

Zomer in anbaar, kijk m Onweersta

Van o

AP AP € 7,25

44 8 7201 65 7961

e h c s i l l y d 10 i s e j s t a a l p t kusesters tot palmbomen

00421

4

- 202 1 NU MM ER 4

WORD ABONNEE MET KORTING

11-06-2021

14:59

d 1

_Cover_V2.ind

LiF2021_4_001

Abonneer u nu op Leven in Frankrijk en kies voor een eenmalige korting.

U betaalt dan maar € 32 voor een jaarabonnement (6 edities) of € 64 voor een tweejaarabonnement (12 edities). Deze abonnementen kunt u ook aan iemand anders cadeau doen.

Ga naar leveninfrankrijk.nl of bel 088 2266634 (op werkdagen bereikbaar van 09.00 - 17.00 uur)

8x zomers Bretagne Kleine dorpen, grote luchten Bretagne is woest en ruig. Maar ook lief en vertederend.

Op zoek naar de verschillende gezichten van de streek reist Hans Avontuur er kriskras doorheen. Van schattige dorpen met oesters als ontbijt tot dramatische kliffen waar de rotsen bijna loodrecht in zee storten.

TEKST & FOTO'S HANS AVONTUUR

52 LEVEN IN FRANKRIJK

LEVEN IN FRANKRIJK 53

1

6

4

7

8

5 3

1 2

BRETAGNE

Brocéliande & La Gacilly

TOVEREN MET KRUIDEN EN PLANTEN

Op weg naar het geboortedorp van Yves Rocher, grondlegger van het gelijknamige bedrijf voor plantaardige cosmetica en verzorgingsproducten, golft het landschap vriendelijk voor me uit. Na de snelwegkilometers zijn de boerenweggetjes een verademing. Ze voeren door weilanden, velden en het Fôret de la Brocéliande, een sprookjesbos op z’n Bretons. Het dichte woud staat vol stokoude bomen en is een dankbare plek voor mythes en legenden.

De bekendste dateert van de 12de eeuw en gaat over de tovenaar Merlijn – van koning Arthur – en de fee Viviane. Ze worden verliefd en Merlijn accepteert dat zijn geliefde hem opsluit in een magische cirkel. In het woud vind je tal van herinneringen aan de legende zoals de vermeende tombe van Merlijn en het kasteel waar Viviane geboren werd. Het zijn deze bossen die ook een belangrijke rol speelden in het leven en werk van Yves Rocher. Hier liggen letterlijk de wortels voor zijn liefde voor de natuur. In 1959 begon de visionair zijn bedrijf in een schuurtje in La Gacilly, een charmant dorp dat zijn belangrijkste zoon en voormalige burgemeester eert met onder meer een museum en botanische tuin. Wandelend door het groen komt het besef dat Yves Rocher, die heilig geloofde in natuurlijke producten, zijn tijd ver vooruit was.

maisonyvesrocher.fr broceliande-vacances.com

54 LEVEN IN FRANKRIJK

2

Sainte-Barbe & Quiberon

DOOR DORP EN BRANDING

Met de zilte lucht van de zee in de neus fiets ik over de paden en duinen aan de Baie de Quiberon. De dorpen zijn er klein, de luchten groot. Onderweg ontdek ik bij toeval SainteBarbe, een gehucht dat mijn favoriete plekje in deze omgeving wordt. De huizen zijn gebouwd van robuuste stenen die de elementen al eeuwenlang weerstaan. En toch... toch zie je in dat stoere gezicht ook iets vriendelijks. Met dank aan de witte ramen, deuren en luiken én aan de tuinen vol kleurrijke bloemen. Een deel van het kleine dorp is met oog voor detail gerenoveerd, een deel is nog altijd wat in verval. In de 18de eeuw is hier een veldslag geleverd tussen de Republikeinen en Royalisten. Nu ademen de straten en stegen een intense rust. Ik volg de Rue de la Plage naar zee.

Vanaf de duintop kijk ik uit over het uitgestrekte duinlandschap en de donkere zee die helderblauw kleurt zodra de zonnestralen door het wolkendek breken. Links ligt het schiereiland Quiberon dat met een dun streepje zand aan het land vastligt.

Rechts wacht het twintig kilometer lange zandstrand. Schoenen uit en wandelen door de branding!

baiedequiberon.bzh

Bretagne

Een wandelpad voert naar de Pointe du Raz. Het natuurgeweld bouwt de spanning zorgvuldig op

3

Concarneau

OVER VERSE VIS EN EEN PRINSES

De weg nadert de haven van Concarneau. Alle elementen van het stadje komen hier bij elkaar: zee, charme, historie en visserij. Bij het oprijden van de kade is er meteen zicht op de grote tonijnschepen die tot aan de Afrikaanse kusten varen. Parkeren en lopen. Langs de huizen die elkaar verdringen voor zeezicht en dan de brug over naar de Ville Close, het oude ommuurde Concarneau. Muzikanten verwelkomen bezoekers met opzwepende zeemansliederen, onderbroken door het krijsen van de meeuwen. Binnen de verdedigingsmuren – je kunt er overheen lopen – voelt het nog altijd veilig en beschut. Zelfs de strakke wind dringt er niet door tot de smalle straatjes. Het is lastig te zeggen waardoor het nou precies komt, maar soms kom je op een plek die ‘helemaal goed voelt’. In Concarneau heeft het in elk geval te maken met de fijne mix van een ruwe visserijstad en een gezellige badplaats met stranden op loopafstand van het centrum.

En dan is er ook nog het Château de Keriolet, stammend uit de Middeleeuwen en eind 19de eeuw modieus opgeknapt door de Russische prinses Zénaïde Narischkine voor haar jonge Franse echtgenoot.

tourismeconcarneau.fr

4

Pointe du Raz

SPEKTAKELSTUK

In de vroege ochtend rijd ik vanuit Concarneau naar het westen. Onderweg passeer ik een prachtig Bretons kruisbeeld bij de kerk van het gehucht Saint-Germain. Eerdere kruisbeelden waren mooi en eenvoudig, deze is weelderig gedecoreerd.

De meeste werden tijdens en na de pestepidemie van eind 16de eeuw opgericht. Bij gebrek aan medische kennis en social distancing was hulp van boven de enige hoop.

Ik rijd verder naar het westen en de wereld wordt leger en ruiger. De weg loopt dood op een parkeerplaats met bezoekerscentrum. Een wandelpad voert naar de Pointe du Raz. Het natuurgeweld bouwt de spanning zorgvuldig op. Aanvankelijk is het vooral de stormachtige wind die indruk maakt, maar dan volgt een geleidelijke afdaling die plots ophoudt. De laatste restjes landmassa storten zich vanaf zeventig meter hoogte in de afgrond.

Beneden beuken de golven met oerkracht op de kust. Lopen, afdalen, klimmen en kijken. Naar de afgrond, de horizon en de twee vuurtorens die elk eenzaam op hun eigen eilandje staan. Ze moeten ervoor zorgen dat de schepen deze verraderlijke punt ontlopen.

Vorige pagina’s: Telgruc-sur-Mer en het plaatsje Cancale.

Deze pagina, boven: Raz, aanleggen of doorrijden?

Daaronder: mooi decor op het schiereiland.

Linkerpagina: sfeervolle straatbeelden van La Gacilly en Concarneau.

pointeduraz.com

LEVEN IN FRANKRIJK 55

56 LEVEN IN FRANKRIJK

Bretagne

De trots op het eigen karakter zit diep. In de taal, de bouwkunst en gebruiken.

Parijs is ver weg.

Altijd zo geweest

6

Meneham & Keremma

ROTSEN EN PÊCHE À PIED

Het is heerlijk zwerven door Finistère, zoals de meest westelijke punt van Bretagne wordt genoemd. Ik passeer de stevige havenstad Douarnenez en nader het onaangetaste Locronan. In de zomer kan het er druk zijn met dagjesmensen, daarbuiten heerst de rust en stap je er honderd jaar terug in de tijd.

Het dorpje is zó goed bewaard gebleven en gerenoveerd dat het is gebruikt als decor voor films als ‘Tess’, ‘Chouans’ en ‘Un long dimanche de fiançailles’. De meeste bezoekers haasten zich naar het fraaie plein en de kerk om de bezienswaardigheden af te vinken, maar voor Locronan kun je beter de tijd nemen. Ik zoek de rustige plekken op, ga zitten op een stenen bankje en wandel over een zandpad aan de rand van het dorp. Stukje bij beetje gaat de charme van deze plek onder mijn huid zitten. Ooit floreerde het plaatsje dankzij de fabricage van zeilen voor de Bretonse vissersvloot. De welvaart van toen is af te lezen aan de relatief rijke gevels van patriciërshuizen, hôtel de ville en kerk. Uitwaaien doe ik later aan de baai van Telgruc-sur-Mer, die bij eb compleet droogvalt en wordt gebruikt door badgasten en strandzeilers.

De doorsteek naar de noordkust gaat vlot. De plaatsnamen onderweg zijn nu typisch Bretons, een taal die meer op het Welsh dan op het Frans lijkt.

De trots op het eigen karakter zit diep. In de taal, de bouwkunst én gebruiken. Parijs is ver weg. Altijd zo geweest. In Bretagne doppen ze liever hun eigen boontjes. Beroemd is de opstand van de Bonnets Rouges (Rode Baretten) in 1675. Toen koning Lodewijk XIV de belastingen verhoogde om zijn oorlog tegen, jawel, Nederland te financieren, kwam het volk in verzet. Zo onverzettelijk als het volk is ook het wachtershuisje van Meneham. Het is verankerd in de kenmerkende ronde rotsen die hier verspreid door de omgeving liggen, op de rand van zee, strand en land. Ze zorgden voor beschutting voor de douaniers, vissers en boeren die er woonden.

Zelfs in het nieuwe, iets verderop gelegen Meneham is het onderscheid tussen rotsen en huizen soms moeilijk te maken. Ook de kust is prachtig met witte zandstranden, verstilde baaien en het duinenlandschap van Keremma.

Als ik een hoge top beklim, moet ik mijn best doen om de zee te zien. Het is eb en dan trekt het water zich kilometers ver terug. Op de drooggevallen zeebodem zoeken tientallen locals met emmers, harken, stokken en schepnetten naar zeevruchten.

Het is een populaire bezigheid die ze pêche à pied noemen. Volgens een oude dame vind je er de lekkerste garnalen, krabbetjes, kokkels en oesters van de wereld. Ik krijg er trek van en rijd naar mijn hotel in Saint-Pol-de-Léon.

locronan-tourisme.bzh

meneham.bzh

5

Locronan

NET ALS IN DE FILM

Linksboven: Meneham aan de kust.

Onder: schelpdieren zoeken in de droog­ gevallen baai van Keremma.

Linkerpagina: dorps­ tafereel in Le Faou in Finistère.

LEVEN IN FRANKRIJK 57

Cap Fréhel.

Kunstschilder aan het werk in Saint-Malo.

Rechterpagina: klassieke blauw-witte strandtenten in Dinard.

58 LEVEN IN FRANKRIJK

8

Dinard & Saint-Malo

IN HET SPOOR VAN PICASSO

Rijden door het achterland van NoordwestBretagne. In de kleine dorpen zijn de huizen van natuursteen even mooi als melancholiek.

Winkeltjes zijn gesloten, hun namen op de gevel een herinnering aan een bruisend verleden. Koffiestop in Pontrieux, dat wel levendig is. De uitbater van het dorpscafé begroet me uitbundig en serveert de noisette aan een formica tafeltje. Het is een komen en gaan van dorpelingen. De meesten drinken vlug een koffie aan de bar, anderen komen vooral voor een praatje. Eenmaal buiten verraadt de aanwakkerende wind dat de kust nadert. Reisdoel is Cap Fréhel, helemaal op het puntje van een schiereiland. De weg erheen is eindeloos mooi met de laatste kilometers voortdurend zicht op de ruige kliffen, heidevelden, baaien en witte stranden. Ik loop naar de vuurtoren, zoek een plaatsje uit de wind en laat de omgeving op me inwerken. Bij helder weer kun je de Kanaaleilanden zien.

Terwijl het grote publiek naar de vestingstad Saint-Malo gaat, word ik aan de andere kant van de baai verliefd op Dinard. Deze badplaats kwam eind 19de eeuw tot bloei toen welgestelde Parijzenaren en andere notabelen er vakantievilla’s lieten bouwen. Het was mode om allerlei bouwstijlen met elkaar te combineren. Alles kon en mocht in de architecture balnéaire. Zolang het resultaat maar indrukwekkend, lichtvoetig en mooier was dan bij de buurman. De meeste villa’s staan nog altijd te glanzen in het heldere licht van de Bretonse kust. Een enkele is zelfs te bezoeken, zoals Villa Les Roches Brunes dat met een droomuitzicht op de hoek van een klif balanceert. Ik wandel over een pad op de grens van land en water. Soms houden vlonders mijn voeten droog. Een aantal hotels uit de begintijd, zoals Le Royal Émeraude (1892) en Le Grand Hôtel Dinard (1858), ontvangt onveranderd gasten. Deze zijn in goed gezelschap, want beroemdheden als Winston Churchill, Pablo Picasso en Victor Hugo gingen hen voor. In het laatste middaglicht steek ik over naar Saint-Malo.

Vanaf de stadsmuren zie ik hoe de zon in zee zakt.

Vanuit de straatjes beneden klinken flarden muziek.

Ik daal de trappen af voor een lange lome avond.

En morgenvroeg naar het iets verderop gelegen Cancale voor ontbijt met oesters en zeezicht.

dinan-capfrehel.com

saint-malo-tourisme.com

7

Cap Fréhel

HEIDEVELDEN EN RUIGE KLIFFEN

Alles kon en mocht in de ‘architecture balnéaire’.

Zolang het resultaat maar indrukwekkend was en mooier dan bij de buren

LEVEN IN FRANKRIJK 59

Naar goed plaatselijk gebruik haal je in Cancale ’s ochtends een plateautje oesters om dat zittend aan zee op te eten

Tips & adressen Reizen Vertrekpunt Paimpont ligt op ongeveer 850 kilometer rijden vanaf Utrecht. De beschreven toertocht is, afhankelijk van de uitstapjes die je maakt, zo’n 800 kilometer lang. Bretagne is veel uitgestrekter dan je denkt.

Logeren

Hôtel Kermoor, Concarneau Een gezellig kleinschalig hotel in maritieme sfeer. Van patrijspoorten tot gelakt hout. En het mooist van alles: eersteklas zeezicht. hotel-kermor.com Hôtel de France, Saint-Pol-de-Léon Stijlvol en modern hotel in het hart van een charmant stadje.

De winkels, cafés en restaurants liggen op loopafstand. Fijn om na een dag uit te rusten in de tuin. hotel-saint-pol.fr

60 LEVEN IN FRANKRIJK

Château de Bonabry, Hillion Chambres d’hôtes in een 15deeeuws kasteel van de burggraaf en –gravin Du Fou de Kerdaniel.

Vijf gastenkamers (en een gîte), allemaal anders. Geen pronkpaleis, maar een gastvrij adres met bijzondere eigenaren. bonabry.fr Royal Emeraude, Dinard Fraai hotel uit de glorietijd van Dinard, eind 19de eeuw. Heerlijk gelegen in het hart van de stad met een vleugje allure van toen.

Er zijn 47 kamers, waarvan een aantal met zeezicht. royalemeraudedinard.com

Eten & drinken

Le Cargo, Telgruc-sur-Mer Deze hippe strandbar in Telgruc is bekend om zijn apéro met zeevruchten. Leuke plek ook voor de lunch. Verderop in de baai ligt Tidi: minder hip, hetzelfde mooie uitzicht op zee.

L’Amiral, Concarneau Als je trek krijgt in een plateau de fruits de mer royal is dit het juiste adres. Aan de kade, tegenover de Ville Close. restaurant-amiral.com Au Pilleur d’Épaves, Cléden-Cap-Sizun Tikje toeristisch, maar wat zit je er leuk aan de picknicktafels in het gras terwijl er een zachte zeebries voorbij waait. De plek voor een eenvoudige maaltijd met een streekbier erbij.

Tel. +33298531845

La Pomme d’Api, Saint-Pol-de-Léon Chef-kok Jérémie le Calvez, goed voor een Michelinster, staat achter het fornuis van dit restaurant in een 17de-eeuws gebouw waar eigentijds en traditioneel samenkomen. Adres voor een gastronomische avond. aubergelapommedapi.com Oestermarkt, Cancale In het plaatsje Cancale, de oesterhoofdstad van Frankrijk, is dagelijks een markt met verse oesters op de kade, direct aan zee. Naar goed plaatselijk gebruik haal je er ’s ochtends een plateautje om dat zittend aan zee op te eten.

Informatie

tourismebretagne.com france.fr

s e t Nan e d k a Ma is ! re juli tot

Va n 3 t e m b e r 12 sep 21 20

EEN CULTURELE TOUR MET ALLE HIGHLIGHTS. EEN ALL-IN AANBOD OM HET BRUISENDE KARAKTER VAN EEN BIJZONDERE STAD TE BELEVEN.

WWW.LEVOYAGEANANTES.FR — WWW.NANTES-TOURISME.COM © BERNARD RENOUX, FRANCK TOMPS, MARTIN ARGYROGLO, VALÉRY JONCHERAY, PHILLIPE PIRON / LVAN

62 LEVEN IN FRANKRIJK

ADRIAAN VAN DIS

‘In Parijs werd alles wat ik zag een verhaal’ Als jongeman verloor Adriaan van Dis zijn hart aan Parijs. Als schrijver keerde hij terug en woonde er zeven jaar. Zijn geliefde metropool bood volop stof voor het schrijven en de herinneringen buitelen dan ook over elkaar heen zodra Van Dis terugdenkt aan die tijd. “De stad wilde dat ik veel over haar schreef. Ze heeft me vier boeken geschonken.”

TEKST & FOTO’S VIVIAN DE GIER & MARC BRESTER/A QUATTRO MANI

H

et was er toen al onbetaalbaar, en je moest met weinig genoegen nemen. Maar dat had Adriaan van Dis (74) er graag voor over. Van 2003 tot 2010 woonde hij in Parijs, in een appartementje van 31 vierkante meter in het zesde arrondissement. Daar beleefde hij de wonderlijkste avonturen. Virtueel neemt hij ons mee door ‘zijn’ stad. Want de liefde voor Parijs is altijd gebleven.

Liefde op het eerste gezicht “Al op mijn achttiende droomde ik ervan in Parijs te wonen. In die tijd kon je op twee manieren liften naar Parijs: met vlees- of visvrachtwagens vanuit Amsterdam of met de grote Citroën CX van ‘De Telegraaf’, die de krant ging brengen, bestemd voor Nederlanders in Frankrijk. De eerste keer ging ik met een visauto, een haringvracht of zo. Ik reisde alleen, want dan raak je makkelijker in gesprek met mensen en kijk je beter om je heen.Het was midden jaren zestig. In Parijs gebeurde van alles op het gebied van kunst en literatuur, en ik vond het allemaal even mooi en spannend.

Ik droomde ervan schrijver te worden en had op school geleerd dat schrijvers als Cees Nooteboom, Simon Vinkenoog en Remco Campert er een tijd hadden gewoond. Parijs was in mijn ogen de grote wereld. Die eerste keer sliep ik in een hotel voor toen nog drie gulden vijftig, met z’n zessen op een kamer. Op de spannende vlooienmarkt Marché aux Puces in Saint-Ouen kocht ik een leren jack. Met de blauwe Michelingids in de hand liep ik door de stad alle wandelingen na en zag ik alles wat je moet zien als je voor het eerst in Parijs bent, zoals de beroemde begraafplaats Père-Lachaise.

Ik dwaalde wel een uur rond de Place de la Bastille. Waar stond die gevangenis in hemelsnaam? Tot een Parijzenaar me uit de droom hielp: had ik dan niet geleerd dat dat vervloekte gebouw tijdens de revolutie was afgebroken? Gelukkig kon hij me de contouren aanwijzen die met metalen noppen in het plaveisel zijn aangegeven.”

Het zesde “Ik had al eens voor kortere tijd een appartementje gehuurd in het elfde arrondissement. Maar toen ik besloot

›

LEVEN IN FRANKRIJK 63

“Parijs deed me beseffen dat je ijdeler moet worden naarmate je ouder wordt.

Daar kunnen we hier in Nederland wat van leren” voor langere tijd in Parijs te gaan wonen, wilde ik liever een appartement in een wijk waar terrassen waren en waar ik mezelf kon uitlaten in een park. Zo kwam ik in het zesde terecht, bij de Jardin du Luxembourg, in een piepklein studiootje van 31 vierkante meter op de Rue du Cherche-Midi, met restaurants, terrassen en tientallen bioscopen om de hoek. Overdag zat ik in mijn appartementje te schrijven en ’s avonds ging ik naar de bios – ik heb nog een doos vol met oude kaartjes.

Het zesde is het Parijs zoals de toerist het zich voorstelt. Waar Nederlanders graag een chocolat chaud gaan drinken voor twaalf euro vijftig, terwijl de Fransen denken: ils sont fous, ze betalen drie keer te veel!

Omdat het eten er zo duur was, ging ik vaak eten in andere buurten. Toch was het zesde heel inspirerend. Als je maar op 31 vierkante meter woont, moet je veel naar buiten, anders word je gek. Er was veel vertier en alles was er mooi en schoon. Ook hield ik van de oude, grote eethuizen zoals Café de Flore en Brasserie Lipp, waar beroemde schrijvers en filmsterren kwamen. Daar hing ik graag rond. Toeristen werden naast de toiletten geparkeerd. Maar het hielp als je meteen een glas champagne bestelde – dan dachten ze dat je wat te besteden had.

Ik nam altijd de tweede shift, om half tien ’s avonds. En daar zat ik dan vervolgens tot middernacht te kijken naar het théâtre de Paris, met een notitieblokje in de hand.

Dolgelukkig was ik.”

Stijl, koste wat het kost “Wat me het meeste opviel in Parijs was dat iedereen flirt, zelfs oude dames en heren.

Iedereen keek naar elkaar. Daarom ging ik me ook beter kleden. En ben ik ook veel afgevallen, omdat ik meer op mijn figuur ging letten. Ik was vijftig en dan gaat het sowieso bergafwaarts met je vlees. Parijs deed me beseffen dat je ijdeler moet

64 LEVEN IN FRANKRIJK

worden naarmate je ouder wordt. Daar kunnen we in Nederland nog wat van leren.

Bij onze cultuur hoort dat je niet te veel moet opvallen, dus iedereen loopt in dezelfde grauwe plunje. Maar in Parijs ga je niet in een fladderende joggingbroek met het kruis op de knieën naar buiten. Nee, scheren, naar de kapper, mee-eters uitdrukken, en je goed kleden. En die buik eraf. Parijs is stijlvol, maar het is vooral een decor voor de rijken. Je hebt er de mooiste winkels. Ik woonde bijvoorbeeld gevaarlijk dicht in de buurt van de Le Bon Marché, de duurste winkel van Parijs. Daar heb je dus een fantastische groentewinkel waar je voor zeven euro vijftig drie bloemkooltjes koopt.

Ze zijn niet groter dan een piepklein espressokopje, maar zien er wel héél mooi uit. Boven de groente hangt een eeuwige mist zodat alles vers blijft. Uit eten gaan is goedkoper, maar wát een feest om daar op zaterdag de dames in bontjassen te zien die elkaar nog net niet doodmeppen voor een mandje oesters. Alles is er even luxe. En onbetaalbaar.”

Fietsen in Parijs “Elke avond maakte ik voor het slapengaan dezelfde wandeling, als een ritueel. Van Rue du Cherche-Midi liep ik langs de westkant van Le Jardin du Luxembourg en dan kwam ik bij de École des Mines, de mijnschool, waar ik de inslagen van de granaatscherven aaide. Daarna liep ik naar het standbeeld van maarschalk Michel Ney bij Montparnasse, waar op een plaquette allerlei veldslagen vermeld stonden. Die probeerde ik dan uit mijn hoofd te leren.

Ik vervolgde mijn weg via Boulevard du Montparnasse, waar ik na een paar maanden al een paar obers kende en bij de restaurants keek naar de geknevelde kreeften in de aquaria. En dan via Rue de Rennes weer terug naar Cherche-Midi. Na verloop van

tijd begon alles wat ik zag een verhaal te worden. Zo wist ik dat de uitgespuwde kauwgumpjes bij Boulevard du Montparnasse van secretaresses waren die in hun pauze een kauwgom kochten. En ik ontmoette Le Chinois, een Chinese dakloze man over wie ik schreef in ‘De wandelaar’.

Hij maakte kunstwerken van zijn kartonnen dozen en beweerde dat hij werd achtervolgd.

Als Nederlander ging ik de eerste tijd nog op de fiets. Toen ik mijn uitgever Gallimard bezocht, kwam de halve redactie kijken naar mijn rijwiel. Ze vonden het maar raar. Zonder helm en tricot! In de stad stonden overal busjes met politiemannen, want elke zaterdag was er wel een manif of optocht van verontwaardigde mensen – in Frankrijk komen mensen bijeen omwille van de meest wonderbaarlijke thema’s, altijd met veel lawaai en gedoe. Parijs was altijd al een stad voor politieke heethoofden. Links, rechts – de extremen vinden elkaar op straat. Maar die politie hield ook fietsers zoals ik in de gaten. Door rood licht rijden leerde ik al héél snel af. Aan de lopende band werd ik aangehouden, en ik heb zelfs een keer een hele middag op het bureau gezeten. Ik moest naar rechts en er was niemand, dus ik sloeg rechtsaf. Nou, toen wilde de politie toch wel heel graag weten wat ik eigenlijk in Parijs uitspookte, en waarom ik me niet aan de verkeersregels hield. Na drie jaar gaf ik het op en ben ik maar gaan lopen.”

Nachtbraken “Ik heb in verschillende steden op de wereld gewoond, maar nergens speelde het leven zich tot zo laat af als in Parijs. Als ik werd uitgenodigd bij mijn overburen om te komen eten, werd ik verwacht omstreeks half tien.

Dan dronken we eerst een glaasje en gingen we rond tien uur aan tafel, en dan zaten we zomaar tot twee uur ’s nachts te souperen.

Of je ging eerst naar een theatervoorstelling en daarna nog met elkaar eten. Nooit ben ik zo laat naar bed gegaan als in de jaren dat ik daar woonde. Vaak ging ik pas rond half drie naar huis. Meestal te voet of soms met een taxi, want metro’s reden er dan niet meer.

Hoe mensen dat deden met hun werk, ik heb geen idee – ik moest de volgende dag dan in elk geval wel ’s middags even een dutje doen. Die taxi’s waren een belevenis ›

In De Parijsboeken van Adriaan van Dis zijn de roman ‘De wandelaar’ (2007), de bundel ‘Stadsliefde.

Scènes in Parijs’ (2011) en enkele losse verhalen over Parijs bijeengebracht.

Verschenen bij AtlasContact, € 17,50.

‘De wandelaar’ is ook uitgekozen als geschenkboek voor de CPNB-campagne Nederland Leest. In november krijgen bezoekers van de FRANKRIJK bibliotheek dit LEVEN boekINcadeau.

65

op zich. De auto’s waren vaak behoorlijk gammel, maar de chauffeurs machtig interessant. Dan bleek ik ineens in de auto te zitten bij een Baskische vrijheidsstrijder met zo’n scheve pet op z’n kop. Of werd ik naar huis gebracht door de secretaris van de schrijversvereniging uit Kameroen, en zaten we nog een half uur op de parkeerplaats bij mijn huis met elkaar te praten.”

De stad één groot park “Parijs is een grote stad waar de uitersten samenkomen: stinkrijk en straatarm. Maar waarom is het zo’n mooie stad? Omdat het geld de stad nooit heeft verlaten. Bij ons verdwijnt het naar Wassenaar, Heemstede of andere buitenplaatsen. Maar in Parijs is het geld altijd geïnvesteerd in de stad.

Dat zie je ook terug in de tuinen, zoals mijn geliefde uitlaatplek Le Jardin du Luxembourg; de tuin van de Senaat, die dichtgaat als het stormt, want er zou weleens een tak op je hoofd kunnen vallen.

En als het sneeuwt, want je zou kunnen uitglijden. Waar een geweldige kwekerij is en de peren, appels en pruimen zodra ze beginnen te groeien in papieren zakjes worden gestopt zodat de bijen er niet van eten. En waar zo’n zestig tuinmannen vast in dienst zijn, die de hele tijd bezig zijn bolle perkjes te maken. Het zijn de tuinen voor de gezeten burgerij; clochards worden geweerd. Op warme dagen zag je deftige dames vechten om een stoel. Ik heb zelfs nog meegemaakt dat je een bonnetje moest kopen om een stoel te huren. Ik kwam er elke dag. Om vijf uur streken mijn vriendin en ik neer op een van de stoeltjes, met een fles wijn, toastjes en allerlei smeersels.

Dat mag helemaal niet, maar als we het maar een beetje wegmoffelden in een mooie tas konden we toch lekker borrelen.”

Gesmolten ijsbeer “De meest extravagante winkel van Parijs is Deyrolle in de Rue du Bac, waar je opgezette dieren kan kopen. Bokken, geiten, ezels, met een broek aan en een schort voor, of met mes en vork in de poten. Ze verkopen er opgezette vlinders en pauwen, slangen en torren. Maar ook giraffes, en zelfs een ijsbeer! Die kostte ‘maar’ zestigduizend euro – ik wilde ’m graag hebben voor aan het voeteneind van mijn bed, om mijn sokken, ondergoed en overhemd voor de volgende

66 LEVEN IN FRANKRIJK

“Bij ons verdwijnt het geld naar Wassenaar, Heemstede of andere buitenplaatsen.

Maar in Parijs is het altijd geïnvesteerd in de stad” dag op te leggen. Naast opgezette dieren verkopen ze ook allerlei andere bijzondere spullen, zoals linkshandige snoeischaren.

Ik heb er eens een koperen gietertje gekocht, zo mooi dat je er in plaats van water liever champagne in zou doen.

Op een dag ging die prachtige winkel in de fik. De hele buurt liep uit. Iedereen kwam helpen en doneerde geld voor de wederopbouw. Alles werd in oude glorie hersteld. Die ijsbeer was verbrand, maar kennelijk liep er nog eentje rond in Spitsbergen. Bij de heropening stond er gewoon weer een nieuwe.”

Open Monumentendagen “De leukste dagen van het jaar vond ik de Journées du Patrimoine, de Open Monumentendagen. Dan werd het nationaal erfgoed opengesteld en kon je allerlei gebouwen bezoeken waar je normaal niet in

mocht. Zo bezocht ik het kantoor van de Communistische Partij – een nog springlevend relikwie in Frankrijk. Het is een prachtig gebouw ontworpen door de Braziliaanse architect Oscar Niemeyer. Ook kon je de kassen van de Jardin du Luxembourg bezichtigen of de Rubensschilderijen in de Senaat. Die dagen voelde je echt dat dat erfgoed ook van jou is.

Maar niet alles wilde ik me eigen maken, merkte ik toen ik eens de kookschool bij mij om de hoek bezocht. Naast koks werden daar obers opgeleid, want dat is nog echt een trots vak in Frankrijk. Op zo'n dag stond er altijd een kilometer lange rij; je kreeg niet alleen een rondleiding maar ook een gratis maaltijd. Ik erheen, en wat denk je dat we kregen: andouillette! Er is één ding dat ik echt niet naar binnen krijg en dat is die naar poep stinkende worst. Gratis of niet, dat gerecht heb ik laten passeren.”

APPARTEMENT TÉMOIN PERRET © ALEXANDRE RETY - LHENT

© JULIEN_RAHMANI

Le Havre ADVERTORIAL

Le Havre: een havenstad, jong,

modern, gewaagd en open-minded,

APPARTEMENT TÉMOIN PERRET PLAGE LE HAVRE UP#3 LANG ET © ALEXANDRE RETY - LHENT BAUMANNBARBARASTEPHAN

©Fabrice Moley

© JULIEN_RAHMANI

om te ontdekken en herontdekken.

LES JARDINS D‘ÉTRETAT © VINCENT RUSTUEL

CHARLES LACOSTE, LA MAIN D’OMBRE, 1896, HUILE SUR TOILE, PARIS, MUSÉE D’ORSAY, © RMN-GRAND PALAIS (MUSÉE D’ORSAY) - HERVÉ LEWANDOWSKI

Le Havre: een havenstad, jong, modern, gewaagd Of kom genieten van de frisse buitenimpressionisten als Monet, Pissarro, Le Havre: een havenstad, jong, en open-minded, om te lucht op de rotsen van Etretat, probeer Bonnard, Toulouse-Lautrec, Steinlen, modern, gewaagd en open-minded, watersporten als paddle, kayak en Vallotton en Vuillard kunstlicht vertaalontdekken en herontdekken © Yanna.Emma.Gela

Een grote variatie aan landschappen, een rijke geschiedenis, een bijzonder erfgoed en meer dan vijftien festivals met allerlei thema’s.

PLAGE LE HAVRE UP#3 LANG ET BAUMANNBARBARASTEPHAN

© BAUMANNBARBARASTEPHAN

LES JARDINS D‘ÉTRETAT © VINCENT RUSTUEL

catamaran of proef het goede van de den naar hun schilderijen.

Vanaf juni om te ontdekken en herontdekken. boerderij: kaas, room, cider, calvados. kun je ‘Un été au Havre’ beleven, een Ontdek de land-art in de tuinen van erg originele manier om de stad met Die thema’s zijn: van de ‘roman poliEtretat, voordat je een bezoek brengt zijn verbazingwekkende en unieke cier’ tot dans en van de operettes van aan het huis van gentleman-inbreker architectuur (Werelderfgoed van de Offenbach tot Dixieland-jazz, van Arsène Lupin.

UNESCO) te ontdekken aan de hand wereldmuziek tot klassiek en van het van hedendaagse installaties in het hart circus tot natuur en tuinen. Ze vinden van de stad. Las een tussenstop in om allemaal plaats tegen een indrukwekhet appartement van stadsarchitect kend decor: rotsen, een oude vesting, Auguste Perret te zien, met het design een kasteelpark of een abdij. Kortom, van de jaren vijftig van de vorige eeuw. genoeg te beleven in onze regio.

En drink iets bij café-restaurants als Le Grand Quai of Au Bout du Monde, Zo laat de tentoonstelling ‘Nuits magische hotspots met zicht op zee. électriques’ in het MuMa (Musée d’Art Wist je dat dat Le Havre méér is dan een badplaats?

Je vraagt je Of kom genieten van de frisse buitenimpressionisten als Monet, Pissarro, Een grote variatie aanMalraux) landschappen, Moderne André zien hoe op de rotsen van Etretat, probeer Bonnard, Toulouse-Lautrec, Steinlen, een rijke geschiedenis, een bijzonder misschien af waar het beton zijn adellijke uitstraling vandaan haalt? lucht droom’) herinnert aan de grote watersporten als paddle, kayak Vallotton en Vuillard kunstlicht vertaalerfgoed en meer dan vijftien festivals ontdekkingsreizen aan het beginen van En door welk wonder een vulkaan en een theater samengaan? catamaran of proef het goede van de den naar hun schilderijen. Vanaf juni met allerlei thema’s. de 19de eeuw, door oude collecties te Misschien wil je meer weten over Claude Monet hoebeleven, de mensen boerderij: kaas, room, cider, calvados. kun je ‘Un été au of Havre’ een combineren met hedendaagse creaties.

Ontdek de land-art in de tuinen van erg originele manier de stad met Die thema’s van devijftig? ‘roman polileefden inzijn: de jaren En waarom deze stad eenom band heeft Etretat, voordat je een bezoek brengt zijn verbazingwekkende en unieke cier’ tot dans en van de operettes van Kom onze verjaardagen meevieren! met Australië? Le Havre zal zijn geheimen onthullen! aan het huis van gentleman-inbreker architectuur (Werelderfgoed van de Offenbach tot Dixieland-jazz, van Het is zeventig jaar geleden dat de Arsène UNESCO) te ontdekken aan de hand wereldmuziek tot klassiek en van het eersteLupin. steen werd gelegd van de kerk LF2020_2_LeHavre.indd 1 11-02-2020 van hedendaagse installaties in het hart circus tot natuur en tuinen. Ze vinden e hedendaagsekunstwerken staal, in de foto’s van de Belgische Saint-Joseph, het meesterwerk van van de stad. Philippe Las eende tussenstop om allemaal plaats tegen een indrukwekvan de openluchttentoonstelling kunstenaar Gobert. Datinlevert Auguste Perret, maar we vieren ook ‘Un Étérotsen, Au Havre’ overal te het appartement stadsarchitect een heel ander Levan Havre op dat je dacht het zestigjarig jubileum van het kend decor: eenzijn oude vesting, zien.kasteelpark In het hart van de stad gaan ze de te kennen.

Je zult verrast worden!

MuMa en het Maison de la Culture, Auguste Perret te zien, met het design een of een abdij.

Kortom, dialoog aan met architectuur die tot dat Volcan werd. van de jaren vijftig van de vorige eeuw. genoeg te beleven in onze regio. het Werelderfgoed van Unesco wordt Havreiets is een havenstad die verbonden Mis deze kans niet, volg je nieuwsEnLedrink bij café-restaurants als gerekend. architecturale‘Nuits DNA van met deQuai hele wereld.

De expositie gierigheid. Le Havre is een unieke LeisGrand of Au Bout du Monde, Zo laat deHet tentoonstelling deze stad zie je terug op de gevels van ‘L’Australie au-delà du rêve’ (‘Het tussenstop voor je verdergaat om magische hotspots met zicht op zee. électriques’ in het MuMa (Musée d’Art het MuMa, het museum van glas en Australië aan de andere kant van de Normandië te ontdekken.

Moderne André Malraux) zien hoe ©Philippe De Gobert ©Adagp, Paris 2021]

© Le Havre Muséum d'histoire naturelle

CHARLES LACOSTE, LA MAIN D’OMBRE, 1896, HUILE SUR TOILE, PARIS, MUSÉE D’ORSAY, © RMN-GRAND PALAIS (MUSÉE D’ORSAY) - HERVÉ LEWANDOWSKI

Le Havre-Etretat Uw Eenbestemming ideale tussenstop in voorNormandië! zee en cultuur

www.lehavretourisme.com/nl

D

www.lehavretourisme.com/nl www.lehavretourisme.com/nl

14

3 NUMMERS VOOR MAAR

€ 15

Ga naar www.italiemagazine.nl/lif of bel 088-2266636

NEEM NU EEN PROEFABONNEMENT

3 NUMMERS VOOR MAAR

€ 15

Ga naar www.hollandsgloriemagazine.nl/lif of bel 088-2266637

Klopjacht in de Pyreneeën Voor hoofdinspecteur Martin Servaz lijken de zaken niet goed te gaan, want hij heeft zijn wapen, badge en kantoor verloren na een ongelukkig verlopen zaak. Tegelijkertijd worstelt hij als alleenstaande vader met de opvoeding van zijn zevenjarige zoon.

Dan wordt hij op een zondagavond gebeld door een jeugdliefde.

Ze blijkt ontvoerd te zijn, maar ze is ontsnapt aan het oog van haar bewakers en gevlucht naar een bos in de Pyreneeën. Het moment voor Servaz om zijn uniform weer uit de kast te halen en haar te redden. Haar spoor leidt door een verlaten vallei, langs mysterieuze kloosters en gruwelijke moorden. Bernard Miniers zesde thriller met Servaz in de hoofdrol garandeert kippenvel.

Bernard Minier, ‘De Afdaling’ (‘La Vallée’), Xander Uitgevers, €21,99.

Livres Met deze nieuwe romans reis je in gedachten naar Frankrijk.

DOOR PABLO PICHEL & FABIAN TAKX

Strijd om Aquitanië In 1137 wordt de hertog van Aquitanië dood aangetroffen voor het hoofdaltaar van de kathedraal van Compostela. Voor dochter Eleonora is het overduidelijk wie er achter de moord zit. Aquitanië is op dat moment de meest welvarende regio van Frankrijk, met een prachtig paleis in Bordeaux en een hof in Poitiers. Maar de norse noorderlingen zijn vooral jaloers op de bloeiende wijngaarden, de molens en de vrolijke kledij van het zuiden. Om wraak te nemen voor de dood van haar vader, gaat Eleonora een huwelijk aan met de zoon van de vermeende vijand, Koning Lodewijk VI. Kan zij Aquitanië en zijn bewoners hiermee redden van de ondergang?

Eva García Sáenz De Urturi, ‘Aquitanië: Land van water’, Uitgeverij A.W. Bruna Uitgevers, €20,99.

Wij mogen onder abonnees 3 exemplaren verloten.

Kans maken? Ga naar leveninfrankrijk.nl en vul je gegevens in bij Mail & Win.

Wraakvakantie David Abbing koestert vele dierbare herinneringen aan zijn vakanties in Bretagne. Sinds het ongeluk waarbij hij zijn beide ouders verloor, heeft hij een innige band opgebouwd met zijn dementerende opa, wiens vakantiehuis hij iedere zomer bezoekt. Al van jongs af aan droomt David samen met zijn jeugdvriend Jack over een eigen ‘Tour de France’, van zijn opa’s vakantiehuis tot aan de muur van Bretagne, een legendarische ‘kuitenbijter’ voor wielerfanaten.

Maar een derde metgezel lijkt roet in het eten te gooien.

Voor David draait hun fietstocht ineens om meer dan het waarmaken van een jeugddroom. Hij ziet ook kans om gerechtigheid te krijgen voor wat zijn vriendin is aangedaan.

Michiel de Vlieger, ‘De Muur van Bretagne’, Uitgeverij Boekscout, €20,99.

Chileense familieavonturen In 1873 stapt een Franse wijnboer op een schip van Le Havre naar Californië, met in zijn zakken slechts dertig frank en één wijnstok. Door de intrede van de druifluis is zijn levenswerk van zes hectare in de Jura voorgoed vernietigd.

Uiteindelijk belandt hij in Chili, waar hij een nieuw bestaan opbouwt. In ‘Erfgoed’ belicht schrijver Miguel Bonnefoy de stille geschiedenis van vier generaties Franse immigranten die hun wortels nooit verloren.

Bonnefoy vertelt over hun geluk een nieuw thuis te hebben gevonden, over de wereldoorlogen die Chili bereikten en de tegenspoed die de familie opnieuw van het land zou vervreemden.

Miguel Bonnefoy, ‘Erfgoed’ (‘Héritage’), De Bezige Bij, €22,99.

LEVEN IN FRANKRIJK 69

Hoop op ontsnapping In de 19de eeuw is het Hôpital de la Salpêtrière in Parijs het domein van de beroemde dokter Jean-Martin Charcot, die claimt met hypnose zijn vrouwelijke patiënten te kunnen genezen van ‘hysterie’. Elk jaar staat de populaire geneesheer een bijzonder gala toe. Dan mogen de vrouwelijke ‘gekken’ dansen met de Parijse elite, die met een ongezonde belangstelling op dit merkwaardige feest afkomt. De negentienjarige Eugénie is hier tegen haar wil opgesloten door haar hardvochtige vader omdat ze belangstelling heeft voor het spirituele. Zal ze op het bal van 1885 weten te ontsnappen, met hulp van hoofdzuster Geneviève? En zijn de patiënten echt gek, of heeft de maatschappij hen als gek bestempeld om van hen af te zijn? Deze indringende en verrassende historische roman is het debuut van de 34-jarige Victoria Mas, die hiervoor een aantal prijzen ontving.

‘Het bal der gekken’ is in negentien landen verschenen en ook de filmrechten zijn al verkocht. (FT) Victoria Mas, ‘Het bal der gekken’ (‘Le Bal des folles’), Spectrum, €21,99.

Wij mogen onder abonnees 3 pocketexemplaren verloten. Kans maken? Ga naar leveninfrankrijk.nl en vul je gegevens in bij Mail & Win.

Livres Aan haar lot ontsnapt In ‘Strijd en metamorfose van een vrouw’ schetst Édouard Louis het autobiografisch portret van een jongen die geen zoon had willen worden. Niet alleen omdat hij ontdekt op mannen te vallen, maar ook omdat zijn moeder haar leven voor hem had opgegeven. Als huismoeder vecht zij tevergeefs tegen de mannelijke rolverdeling in een klein NoordFrans dorp, terwijl haar man haar verwaarloost en verminkt. Zelfs als de zoon gaat studeren in Parijs, blijft hij dromen van een moeder die voor zichzelf opkomt. Tot hij op een nacht opeens door haar gebeld wordt en hoort hoe ze heeft weten te ontsnappen aan haar levenslot. Dit boek vertelt het verhaal van een veerkrachtige vrouw die opklimt uit het arbeidersmilieu en uitgroeit tot een voorbeeld voor anderen. Édouard Louis, ‘Strijd en metamorfose van een vrouw’ (‘Combats et métamorfoses d’une femme’), Uitgeverij De Bezige Bij, €17,99.

Legendarische Luberon In de Luberon wonen twee buurmannen al jaren afgezonderd van elkaar, tot de mystieke mistral op een stormachtige avond een wel heel bijzonder stukje land blootlegt. In een stenen bergwand vindt het tweetal voorwerpen en beelden uit een verloren geraakt verleden, een tijd waarin legendes en volksverhalen nog geloofd werden. In de overtuiging een kostbare museumschat te hebben gevonden, verbergen de mannen hun vondsten voor de rest van de gemeenschap.

Maar kunnen ze hun ontdekking ook geheimhouden voor hun naasten? In ‘Lied van de mistral’ neemt debutant Olivier MakBouchard ons mee naar de streek van zijn voorouders en brengt de betovering van de Provence opnieuw tot leven.

Zie ook het interview met de schrijver op pagina 73.

Olivier Mak-Bouchard, ‘Het lied van de mistral’ (‘Le Dit du Mistral’), Uitgeverij J.M. Meulenhoff, €22,99.

Wij mogen onder abonnees 3 exemplaren verloten.

Kans maken? Ga naar leveninfrankrijk.nl en vul je gegevens in bij Mail & Win. LEVEN IN FRANKRIJK 71

Een Elzasser rustpauze buiten de gebaande paden

Een antieke auto besturen, je voor het eerst op rails wagen, je onderdompelen in de wereld van de Petit Prince en in een Elzasser dorp van het begin van de twintigste eeuw zelf stof bedrukken met een houten plank, je in het groen nestelen tussen bloemen en dieren of een heerlijke eetpauze inlassen in een kleurrijk historisch centrum…

Wij verwelkomen je graag om je unieke momenten te laten beleven!

W W W.TO U R I S M E - M U L H O U S E . C O M

De bestemming waar AL JE WENSEN

OP 1 UUR VAN GENÈVE, Annecy en Chamonix !

Reserveer je vakantie

+33 (0)4 50 34 25 05

www.prazdelys-sommand.com

© Photo : Gilles Piel

uitkomen

Crédits photos : OTC Mulhouse et sa région - Emmanuelle Soller - My Classic Automobile - 100kmautour

Mulhouse en zijn regio

INTERVIEW OLIVIER MAK-BOUCHARD

‘Geloof in de mythes van de Provence!’

De Provençaalse Mak-Bouchard toont in zijn debuutroman ‘Het lied van de mistral’ hoe belangrijk het is om als een kind naar de wereld te kijken en te geloven in de mythes en sprookjes die door (groot)ouders worden doorverteld. Wij spraken met de schrijver over zijn spraakmakende debuut.

TEKST PABLO PICHEL

Waarom dit verhaal?

“Ik wilde schrijven over de plaats waar ik ben opgegroeid, de gebeurtenissen die er plaatsvonden en de verhalen waar men in geloofde. Als je het boek leest, moet het meteen duidelijk zijn dat het daar vandaan komt. Oorspronkelijk moest het een soort encyclopedie van de Provence worden.”

Waarom is het belangrijk om de verhalen en legendes van je geboorteplaats te delen?

“Voor degenen die er wonen is het vanzelfsprekend dat je de verhalen kent.

Maar stel je nu voor dat je ergens anders bent opgegroeid en dat dit boek nooit geschreven is. Alle verhalen zouden dan voorgoed verdwijnen. Een god waar niemand in gelooft is een god die niet meer bestaat. De Provence lijkt voor de buitenstaander misschien op een paradijs, een ansichtkaart, maar de banen zijn er schaars en er leven is voor velen lastig.

Als iedereen vertrekt, dan zullen de mythes en goden uitsterven. Maar ik wil positief blijven. Met dit boek hoop ik de mythes nieuw leven in te blazen. Ook ik ontdekte tijdens het schrijven van dit boek dat ik nog zoveel dingen niet wist.”

Wat herinner je je vooral van de Provence uit je jeugd?

“In het weekend ging ik altijd met mijn vader wandelen of spelen met de landbouwmachines op ons land. Of ik pakte de fiets en ging op zoek naar een plek voor een volgende boomhut. Ik had er alle vrijheid. Pas toen ik uit de Provence verhuisde, ontdekte ik dat de rest van de wereld helemaal niet zo mooi is als die waarin ik ben opgegroeid.”

Heb je een favoriete legende?

“In de Provence zeggen we dat alle dieren beginnen te praten op Kerstavond. De meeste kinderen proberen die avond niet in slaap te vallen om de Kerstman te ontmoeten. Maar ik gaf niets om hem.

Ik zat alleen naar mijn kat te staren, in de hoop dat hij zou gaan praten.”

Hoe is dit eerste boek ontvangen?

“Ik ben benaderd door jeugdvrienden, familie en kennissen die er enorm blij mee zijn. Veel Provençalen hebben spontaan een bedankbriefje gestuurd naar de uitgever. Het lokale toerismebureau heeft me zelfs verteld dat er mensen komen die informeren naar de plekken uit mijn boek. Veel lezers hebben

me ook verteld dat ze vinden dat de cover goed past bij het verhaal. Ik ben heel blij dat de Nederlandse cover dezelfde is geworden als de Franse. Deze cover kwam naar voren uit een wedstrijd die we onder een twintigtal kunstenaars hebben gehouden. Toen ik hem voor het eerst zag, wist ik direct dat die het zou worden.”

Komt er een vervolg?

“Daar hou ik niet van; ik heb hard gewerkt om het perfect te maken. Het is nu klaar.

Ik ben nog benaderd door mensen die het verhaal wilden verfilmen, maar ik heb nee gezegd. Het zou niet hetzelfde zijn. Het boek is uniek en zo hou ik het graag.”

Olivier Mak-Bouchard, ‘Het lied van de mistral’ (‘Le Dit du Mistral’), Uitgeverij J.M. Meulenhoff, 336 pagina’s, €22,99

LEVEN IN FRANKRIJK 73

74 LEVEN IN FRANKRIJK

Op bezoek bij bestsellerauteur Martin Walker

Bruno’s Périgord

LEVEN IN FRANKRIJK 75

Leven in Frankrijk gaat de Nederlandse vertaling uitgeven van de boeken van de Brit Martin Walker. Je zou hem stilistisch een kruising van Peter Mayle en Donna Leon kunnen noemen: zijn misdaadromans over politiecommissaris Bruno zijn spannend, maar ook humoristisch.

En een lofzang op het plattelandsleven van de Dordogne, waar hij zelf al jaren een huis heeft met zijn vrouw Julia en zo ‘de klassieke journalistendroom’ leeft. We stellen hem met trots voor.

TEKST ERIC ASIMOV, THE NEW YORK TIMES VERTALING FABIAN TAKX FOTO’S REBECCA MARSHALL

A

ls politiecommissaris van het slaperige, fictieve Saint Denis in de Périgord, in het zuid­ westen van Frankrijk, verslaat Bruno Courrèges moordenaars en gif­ mengers, spoort truffelfraude en archeologisch vandalisme op en krijgt drugsdealers en terroristen er onder. En toch zijn Bruno’s echte vijanden in de zeventien misdaadromans van journalist Martin Walker niet de traditionele boeven, maar de geborneerde bureaucraten. Die bedreigen een levenswijze die al eeuwenlang van deze streek in Frankrijk een van de meest plezierige en gemoede­ lijke plekken op aarde maakt. Niet zo verbazing­ wekkend als je nagaat wat hier de prioriteiten zijn.

Zo is de tennisclub van Saint Denis voorzien van een uitstekende keuken, “aangezien geen gemeen­ schappelijke activiteit hier zou kunnen plaatsvinden zonder eten en drinken”, en spelen veel van de gevechten tussen de lokale traditie en de globalise­ ring zich af rond gastronomische kwesties.

Net als de boeken van Donna Leons commissario Brunetti, die zich afspelen tegen het decor van Venetië, zijn die van Walker rijk aan sfeer.

De personages zijn getekend door de hardnekkige grenzen van de geschiedenis en het collectieve geheugen. En bijna altijd moet alles wijken voor

Het is onmogelijk een Bruno-boek te lezen zonder honger en dorst te krijgen. Bijna altijd moet alles wijken voor de lunch 76 LEVEN IN FRANKRIJK

de lunch. Het is onmogelijk een Bruno­boek te lezen zonder honger en dorst te krijgen. Bruno kweekt groente en houdt kippen. Hij gaat op jacht naar zwarte truffels en kleine vogels. En hij kookt als de beste, rustieke en tegelijk aristocratische kost als terrines, vissoepen, kalfsstoofpotten en gegrilde kip. Er hangt een ham te drogen in zijn keuken en hoewel hij houdt van een goed glas wijn, is hij meestal tevreden met de tapwijn van zijn lokale slijter Hubert.

Het eerste boek uit de serie, ‘Bruno, chef de police’, verscheen in 2007. De hoofdpersoon was gemodel­ leerd naar een vriend van Walker, Pierrot Simonet, de plaatselijke politiechef die er net als Bruno een hekel aan heeft een wapen te dragen, liever met wetsovertreders praat dan ze te arresteren en kinderen uit het dorp de beginselen van rugby en tennis bijbrengt.

Wijntradities Ik ben bijzonder geïntrigeerd door de wereld van Bruno omdat de Périgord, waar eendenvet een manier van leven is, bekendstaat als een vergeten gebied wat wijn betreft, al is het maar een uur landinwaarts vanaf Bordeaux. De Périgord wordt al 70.000 jaar ononderbroken bewoond, sinds de neanderthalers in de bossen jaagden en de vroege moderne mens de meesterwerken schiep die de grotten van Lascaux sieren. Hoewel de regio eeuwenoude wijntradities heeft, zijn de wijnen uit de Bergerac­streek niet erg bekend in de buitenwereld. Maar de fictieve ingezetenen van Saint Denis zijn zeer verguld met hun lokale wijnen en gerechten, die ze pretentieloos consumeren, maar wel met een intuïtief gevoel voor traditie dat voortkomt uit een lange ervaring.

In de late lente ging ik langs bij Walker, nu 74 jaar oud. Als hij niet in Londen of Washington is, woont hij met zijn vrouw Julia Watson in een klein

plaatsje, Le Bugue, waar de rivier Vézère langs scheert en dat model staat voor het fictieve Saint Denis. Hij heeft ongeveer drie decennia geschreven voor ‘The Guardian’, waarvoor hij redactiechef was in Moskou en Washington. Toen ze midden jaren tachtig in Moskou woonden, ontdekten zijn vrouw en hij deze kant van Frankrijk. “Goede vrienden van ons waren erheen verhuisd, en wij gingen elk jaar bij ze op bezoek”, vertelt hij. “Vooral toen we in Moskou zaten, was het best fijn om te kunnen eten in de Périgord.”

Tafelgeneugten In 1998 kochten ze hun eigen plekje, een oude boerderij met een schuur en een duiventoren aan een rustige plattelandsweg, en al snel pasten ze zich aan het ritme van het leven in de Périgord aan.

Hoewel het gebied veel tafelgeneugten te bieden heeft, is het ook een van de armste streken van het land. “Maar wel met de hoogste levenskwaliteit”, zegt Walker bij een aperitief, geserveerd met een ruige plattelandspaté en brood op zijn erf. “Dit is het gastronomische hart van Frankrijk. Het eten

gaat hier over en weer, een heel prettige manier van leven. Ruilen bevordert de gemeenschapszin.”

Toen ze de smaak te pakken hadden, begonnen ze hun eigen potagerie, een moestuin met groente en kruiden die essentieel is voor het leven op het platteland in Frankrijk, en kochten ze een stel kippen, gepresideerd door een haan genaamd Sarkozy. Zoals te verwachten was van een haan kan Sarkozy nogal luidruchtig en temperamentvol uit de hoek komen. Maar zijn aanwezigheid is ook in andere opzichten een probleem. Het stel kan namelijk de eieren niet verkopen op de markt van Le Bugue – dat in 2019 zijn 700-jarig bestaan vierde – omdat de regels van de Europese Unie verbieden dat een haan samenleeft met kippen die eieren leggen. Dus nu doen ze zelf mee aan de ruileconomie. “We zitten allemaal in het verzet”, zegt mevrouw Watson. “Niet tegen de nazi’s, maar tegen die domme wetten.”

De Europese Unie en zijn wetten zijn een pijnlijk onderwerp voor de mensen uit deze streek. Ze zien nieuwe wetten en regels, al zijn ze nog zo goed bedoeld, als inbreuk op hun jarenlange manier van

Hoofdpersoon Bruno is gebaseerd op Pierrot Simonet, de plaatselijke politiechef en vriend van Walker.

LEVEN IN FRANKRIJK 77

Het internationale succes van de Bruno-serie heeft aan de allure van de Périgord als toeristische bestemming bijgedragen leven. De varkensslacht, worst maken, vee houden, kaas produceren, de distilleerketel die het platteland rondging op de bagagedrager van een fiets, het zijn maar enkele voorbeelden van tradities die aan banden zijn gelegd door regels die bedoeld zijn om de gezondheid en het welzijn van de burgers te beschermen. “Toen we dit huis kochten was het boerenbedrijf hier de belangrijkste bron van inkomsten”, zegt mevrouw Watson. “Nu is dat het toerisme.”

Buslading fans De Britten werden altijd al aangetrokken door dit deel van Frankrijk, waarover ze heersten tot ze Frankrijk uit werden gegooid aan het einde van de Honderdjarige Oorlog in de 15de eeuw. Het internationale succes van de Bruno-serie heeft aan

78 LEVEN IN FRANKRIJK

de allure van de Périgord als toeristische bestemming bijgedragen. Meneer Walker en mevrouw Watson hebben net een buslading fans uit Florida laten zien waar Bruno een lijk uit de rivier haalde in ‘The Devil’s Cave’, de zaagmolen waar de Groenen tegen protesteerden in ‘Black Diamond’ en het café waar Bruno zijn croissants haalt (iedere morgen in ieder boek). De boeken zijn mateloos populair bij onze oosterburen en er trekt dan ook soms een processie van Duitse Bruno-fans door Le Bugue en de omringende dorpen.

“De Périgord zonder Bruno is niet de Périgord”, zegt Raymond Bouchinou, voormalig agent bij de inlichtingendienst en gendarme die in dezelfde straat woont als Walker.

Het toerisme brengt wel culturele kosten met zich mee. Drie supermarkten die vooral toeristen bedienen, concurreren met de lokale markt op donderdag en zaterdag. Le Bugue heeft vijf bakkerijen die allemaal hun eigen klantenkring hebben, hoewel de toeristen de voorkeur lijken te geven aan wat Walker omschrijft als “verschrikkelijke broodjes in plastic driehoeken”. “Altijd als ik er een zie krimpt mijn ziel ineen”, zegt hij.

GRATI

VERZE

S

NDKO

STEN *

SLECH TS T/M

30-11 -2021 CODE :

FRAN

KRIJK

21

PARASOL Best.-Nr.: 10646 STOEL Best.-Nr.: 16584

€ 298,-*

BANK Best.-Nr.: 19512

€ 498,-*

€ 998,-*

UW ONLINE-SHOP VOOR INSPIRERENDE MEUBELS, WOONACCESSOIRES EN TEXTIEL Nu gratis de nieuwe catalogus aanvragen op loberon.nl

KUSSENHOES

BESTEK SET Best.-Nr.: 15060

SET VAN 3 Best.-Nr.: 16535

€ 49,

BIJZETTAFEL Best.-Nr.: 10306

95*

€ 78,

PARASOLVOET Best.-Nr.: 10692

€ 59,95*

95*

BLOEMPOT SET VAN 2 Best.-Nr.: 16608

€ 36,95*

€ 98,95* * Bij een bestelling vanaf € 50,-. Niet in combinatie met andere acties. Alle prijzen zijn incl. BTW en exclusief € 6,95 verzendkosten/ € 98,95 toeslag voor grote artikelen.

Herroepingsrecht van toepassing (21 dagen). Aanbieder: LOBERON GmbH, Steinstr. 21, 90419 Nürnberg

“Dit is het gastronomische hart van Frankrijk. Het eten gaat hier over en weer, een heel prettige manier van leven. Ruilen bevordert de gemeenschapszin” Hoewel hij gek is op eten en drinken, is Walker uiteindelijk een historicus en verhalenverteller die aangetrokken wordt door de gelaagde, rijke geschiedenis van de Périgord. Behalve zijn prehistorische inwoners is de streek – die is bezaaid met kastelen, châteaus en vestingwerken – eeuwenlang een centrum van schermutselingen geweest. De Moren kwamen in het jaar 600 en bleven tot 750.

Daarna kwamen de Vikingen. “Toen kwam de echte vloek, de Engelsen”, zegt Walker. De nalatenschap van de Franse Revolutie, de Tweede Wereldoorlog, Indochina en het Algerijnse conflict, ze zijn nog steeds van grote invloed, en stokoude conflicten liggen nog vers in het lokale geheugen. Talloze plaquettes herdenken de Franse burgers die door de nazi’s zijn vermoord.

Welkome vreemdeling De geschiedenis is ook deels de verklaring waarom de Bergerac-wijnen, die worden gemaakt van gelijksoortige druiven als die van de Bordeaux, zo weinig bekend zijn in vergelijking tot hun rivalen uit de kuststreek. Behalve het eeuwenoude voordeel

80 LEVEN IN FRANKRIJK

dat Bordeaux heeft van de controle over de haven en het belasten van wijnen uit de Bergerac, heeft de streek zijn ellende deels aan zichzelf te wijten.

In plaats van opnieuw te planten na de phylloxera, de hongerige bladluis die veel van de wijnstokken in Europa in de 19de eeuw opvrat, had de lokale overheid een beter idee, vertelt Walker. “De radicale socialisten die aan de macht waren, propageerden tabak als het nieuwe oogstwonder.

De zwarte tabak van Gauloises werd hier in de omgeving verbouwd.”

Tegenwoordig verkopen veel wijnboeren in de Bergerac hun druiven aan de lokale coopératives, die er goedkope wijn van maken die in de supermarkt wordt verkocht. Walker maakt er een gewoonte van de betere wijnmakers in de streek te bezoeken, vaak vergezeld van zijn vriend monsieur Bounichou. “Het is een groot genot om de man te leren kennen die de wijn heeft gemaakt en hem erover te horen praten”, zegt Walker. “Die trotse blik als ze hun wijnen schenken, daar hou ik van.”

Onder zijn favorieten zijn Chåteau Lestevenie, dat een excellente Côte de Bergerac rouge maakt en een rijke, wasachtige Bergerac blanc; Château de Tiregand, ook een favoriet van Bruno, dat superieure, lang houdbare Pécharmants maakt, een kleine appellation in de grotere Bergeracstreek, Château de la Jaubertie, waarvan de witte Cuvée Mirabella ook een echte favoriet is van Bruno, en Château Feely, dat in Saussignac heerlijke wijnen maakt van biodynamisch verbouwde druiven.

Hoewel de traditie hier boven alles gaat, is dit geen geïsoleerde, ongastvrije regio. Op een grote zondagmarkt in het nabijgelegen St.-Cyprien, waar Walker zwaait naar de slager en een praatje maakt met zijn vriend Stéphane, kaasmaker en buurman die ook de basis vormt voor een personage in de Bruno-boeken, verkopen de meeste marktkooplieden lokale specialiteiten. Maar je komt er ook Japanse temaki, pad thai en producten uit Burundi en Marokko tegen.

Walker omschrijft zichzelf als een ‘welkome vreemdeling’ binnen de gemeenschap, hoewel hij zich compleet lijkt te hebben aangepast. Hij maakt zelf vin de noix, een lokale likeur van groene walnoten. Bovendien doet hij mee aan de cassouletcompetitie van de Périgord tegen Toulouse.

“Wij houden vol dat er gevulde eendennek in moet,

zij denken dat het allemaal om worsten draait.”

Hij geniet ervan om met een vleugje boerenwijsheid te vertellen hoe je weet dat je met vlees van een kalf te maken hebt dat echt met melk gezoogd is (je moet de 'achteruitgang' inspecteren).

En tussen het plannen van maaltijden en het bezoeken van wijngaarden door houdt Walker zich, net als Bruno, met de dagelijkse zaken bezig, waarbij hij zich terugtrekt in zijn kantoor. Dat zit in de duiventoren, waar hij het leeuwendeel van zijn schrijfwerk doet: minstens duizend woorden per dag. Walker besluit: “Het is de klassieke journalistendroom.”

Huis huren in de buurt? franse-villa.com/nl

Met straatgenoot Raymond Bouchinou, voormalig agent bij de inlichtingendienst en gendarme.

LEVEN IN FRANKRIJK 81

Dé zomerthriller en een ‘De geneugten van het leven in de Dordogne .’ intrigerend mysterie… een winnende combinatie Telegraph

‘Lyrisch. . . . Walker schetst de vieringen van wijn, eten, liefde en vriendschap van zijn Franse gemeenschap met duidelijke genegenheid maar zonder sentimentaliteit. Zijn dorpelingen zijn niet méér immuun voor de moderne tijd dan de rest van ons – ze drinken gewoon betere wijn.’

Martin

WALKER

Bruno chef de police

Publishers Weekly

‘Boeiend. . . Zeker voor lezers die houden van literaire thrillers met sociale nuance en ingetogen charme.’

Misdaad in het hart van de Dordogne

Tom Nolan, The Wall Street Journal

€ 19,99 ‘De kleine stadjes waarin Martin Walker’s betoverende verhalen afspelen belichamen zowel de sublieme schoonheid als de hardnekkige politieke problemen in de regio Dordogne.’

Literaire thriller

Covers_3x.indd 1

Verschijnt medio juli in onze webshop en bij boekhandels in Nederland en Vlaanderen.

Marilyn Stasio, The New York Times Book Review 04-06-2021 12:43

van 2021!

Van de internationale bestsellers van Martin Walker, met politiecommissaris Bruno in de hoofdrol, zijn wereldwijd al 4 miljoen boeken verkocht. De reeks (nu dertien delen) speelt zich af in het charmante dorpje Saint Denis in de Dordogne, het hart van la France profonde. Bruno handhaaft er de orde, organiseert parades en festiviteiten rondom feestdagen, geeft tennis en rugby-training aan de schoolkinderen en kookt graag voor vrienden. Daarnaast probeert hij via zijn uitgebreide informantennetwerk de bureaucraten van de Europese Commissie te slim af te zijn.

De lokale boeren hebben immers eeuwenlang hun eigen kazen, worsten en foie gras gemaakt en weigeren koppig aan de Brusselse regels te voldoen. Walker slaagt erin om middels ingenieuze plotten de sociale en politieke spanningen van het moderne Frankrijk in deze kleine rurale gemeenschap te verweven. Daarbij worden ook de donkere bladzijden uit het Franse verleden niet geschuwd.

Bestel nu het eerste deel uit deze sfeervolle, internationaal geprezen misdaadserie en betaal geen verzendkosten!

U krijgt het boek thuisgestuurd zodra het van de drukker komt!

Ga naar leveninfrankrijk.nl en klik op Shop of bel 088 2266634 (op werkdagen bereikbaar van 09.00 - 17.00 uur)

Martin Walker

‘Walkers ontspannen stijl en humor brengen zijn boeiende held en het charmante dorp tot leven. Een van de leukste boeken die ik in lange tijd heb gelezen.’

Sunday Telegraph

Martin

Martin

WALKER

WALKER Een zaak voor Bruno, chef de police

‘Maakt dat je direct een ticket wilt kopen om je onder te dompelen in la France profonde.’

Irish Independent

De vergelding

De zwarte diamant

Een zaak voor Bruno, chef de police

Literaire thriller

Covers_3x.indd 2

Literaire thriller

04-06-2021 12:43

Covers_3x.indd 3

04-06-2021 12:43

Delen 2 en 3 in de Bruno-reeks verschijnen in september en november van 2021.

OOK TE ZIEN IN DE BIOSCOOP Petite fille

Dertigers en de liefde De zoveelste film over liefdesperikelen? Ja, maar regisseur Emmanuel Mouret bewees al eerder dat hij aan uitgekauwde formules een frisse draai kan geven. Zo gaf hij met ‘Mademoiselle de Jonquières’ (2018) het traditionele kostuumdrama een vrolijk-feministische push. In ‘Les choses qu’on dit, les choses qu’on fait’ draait het om wat we in de liefde tegen elkaar zeggen en wat we doen. Daartussen ligt in deze lichtvoetige zedenschets nogal een kloof. De film volgt zes dertigers, die zonder dat ze het weten in de liefde veel met elkaar te maken hebben. Ze bedriegen hun partners, van wie sommigen dat niet door hebben en anderen net doen alsof ze het niet weten. Actrice Émilie Dequenne heeft de meest intrigerende rol als een vrouw die weet dat haar man haar bedriegt, maar hem er niet mee confronteert om hem geen schuldgevoel te bezorgen. Wijsheid of struisvogelpolitiek? Dit jaar bekroond met de César – het Franse Gouden Kalf – voor beste vrouwelijke bijrol.

‘Les choses qu’on dit, les choses qu’on fait’, vanaf 12 augustus in de bioscoop

Digitale ellende

Boerenstress Fransen verloochenen de agrarische traditie van hun land nooit, ook niet in de film. ’Le milieu de l’horizon’ is een drama dat in 1976 speelt.

Geteisterd door een gortdroge zomer stapelen de problemen op de boerderij zich op. Kippen bezwijken door de hitte, de maïs staat te verdrogen op het land en er is nauwelijks nog voer voor de koeien en kalveren. De relatie tussen het boerenechtpaar, die door alle stress onder zware druk staat, mondt uit in een (gezins)crisis als de vrouw verliefd wordt op een gescheiden vrouw in het dorp.

We kijken naar de onttakeling van het gezin door de ogen van de dertienjarige zoon. De sobere film vermijdt melodrama en is daardoor des te aangrijpender.

‘Le milieu de l’horizon’, vanaf 24 juni in de bioscoop

84 LEVEN IN FRANKRIJK

Het Franse filmduo Benoît Delépine en Gustave Kervern maakt al bijna twintig jaar anarchistische satirische films. In ‘Effacer l’historique’ verkeren drie bewoners van een nieuwbouwwijkje in een digitale wurggreep.

Een vrouw wordt achtervolgd door een sekstape, een man wordt verleid door een pornostem op zijn telefoon om een verre reis te maken, en een vrouw is door haar verslaving aan Netflix en andere streamingplatforms zwaar in de problemen geraakt. Erg grappig: als de vrouw snikkend uitlegt dat ze door haar serieverslaving haar baan verloor, doordat ze stiekem ook op haar werk naar series keek. ‘Effacer l’historique’ is meer een verzameling korte sketches dan een verhaal met een kop en een staart, maar de boodschap is duidelijk: hoe meer digitale communicatiemiddelen, hoe meer misbruik en misverstanden. Of de oplossing het in zee gooien van je telefoon is, zoals een personage doet, kan worden betwijfeld, maar het bij vlagen hilarische ‘Effacer l’historique’ maakt die daad wel begrijpelijk.

‘Effacer l’historique’, vanaf 22 juli in de bioscoop

Liefdevolle documentaire over een als jongetje geboren achtjarig kind dat zich een meisje voelt.

De ouders accepteren het verlangen als een feit, maar de buitenwereld, waaronder de school, biedt weerstand.

Vanaf 17 juni

Envole-moi

Feelgoodfilm over een ‘leve de lol’zoon van een arts. De jongen leert dat er meer is in het leven dan uitgaan als hij zich ontfermt over een twaalfjarig patiëntje van zijn vader.

Vanaf 22 juli

La haine

Heruitbreng na vijfentwintig jaar van de legendarische film die als eerste het politiegeweld in de banlieues aanklaagde. Als een jongen na een politieverhoor in het ziekenhuis belandt, slaat de vlam in de pan.

Vanaf 24 juni

Petit pays

Verfilming van ‘Petit pays’, een semiautobiografische roman van het in België wonende multitalent (schrijver en muzikant) Gaël Faye.

Faye leidde als kind een zorgeloos leven in Burundi totdat daar begin jaren negentig de spanningen tussen Hutu’s en Tutsi’s explodeerden, net als in buurland Rwanda.

Vanaf 15 juli

Les crevettes pailletées

Komisch drama over een Olympische waterpolokampioen die na een homofobe uitspraak voor straf een gay amateurwaterpoloteam moet gaan trainen. Kwalificatie voor de Olympische Gay Games is het doel.

En passant steekt de homofobe trainer veel op over de diversiteit van de menselijke soort.

Vanaf 29 juli

NETFLIX Caïd

Serie over twee videoclipmakers die te maken krijgen met de leider van een drugsbende die met een carrière in de hiphopscene zijn criminele verleden achter zich wil laten. De film wil achter misdaadclichés kijken en levert sociale kritiek op de situatie in de banlieues.

Cinéma

Filmjournalist Jos van der Burg attendeert ons elke editie op de mooiste nieuwe Franse films die nu of binnenkort ook in Nederland te zien zijn.

Émilie Dequenne

Acteren als een zaak van leven en dood

V

an je tante moet je het hebben. Dat geldt zeker voor actrice Émilie Dequenne. Haar leven zou anders zijn gelopen als haar tante haar in 1998 op haar zeventiende niet had opgegeven voor de auditie van de film ‘Rosetta’. In dit veelbekroonde sociale drama leeft de tiener Rosetta met haar alcoholistische en depressieve moeder een uitzichtloos bestaan. Omdat Rosetta une vie normale wil leiden, is ze wanhopig op zoek naar werk. Ze gaat daarin ver, héél ver.

Dequenne werd uit driehonderd tieners gekozen voor de rol. Wie de film ziet, begrijpt waarom, want ze speelt Rosetta met aangrijpende wanhoop en radeloosheid. Haar debuut leverde haar op het filmfestival in Cannes meteen de prijs op voor beste actrice. Zoiets kan op jonge leeftijd een loden last zijn – hoe dit nog te overtreffen? – maar de nuchtere Dequenne heeft zich zonder sterallures, divagedrag en glamourverslaving in twintig jaar met een scala aan personages bewezen als een veelzijdig actrice.

Het klinkt als een cliché, maar de droom die Dequenne als klein meisje had, is uitgekomen. Omdat de in 1981 in het Waalse dorp Beloeil geboren dochter van een timmerman dol was op toneelspelen, deden haar ouders haar op haar achtste op toneelles. Maar van een leven als professioneel actrice kon Dequenne hooguit dromen. Na de middelbare school studeerde ze politicologie. Een toekomst als docent lag in het verschiet, maar dankzij haar tante liep het anders.

Veertig films verder Na ‘Rosetta’ nam Dequenne de wijze beslissing om in een totaal ander soort film te spelen. Niet weer een arthousedrama, maar de Franse historische avonturenfilm ‘Le pacte des loups’ (2001), waarin een monster in de 18de eeuw dodelijk huishoudt op het platteland. Op de achtergrond spelen echter duistere politieke en religieuze zaken. Dequenne speelt de rol van adellijke dochter. Ze doet dat prima, maar in de veertig (!), bijna allemaal Franse films en series waarin

ze sindsdien heeft gespeeld, maakt ze toch de meeste indruk met dramatische en tragische personages. Zoals in het op een ware gebeurtenis gebaseerde ‘La fille du RER’ (2009). Daarin speelt ze een verwarde twintiger die beweert dat racistische jongeren in de metro een hakenkruis in haar lichaam hebben gekerfd, waarna blijkt dat ze het zelf heeft gedaan.

Overtuigend is ook haar optreden in ‘Chez nous’ (2015) als een in het politieke bestel gedesillusioneerde wijkverpleegster die uit frustratie haar heil zoekt bij een extreemrechtse partij.

Van een totaal andere orde is haar nieuwe film ‘Les choses qu’on dit, les choses qu’on fait’. In de ensemblefilm over liefdesperikelen van dertigers speelt Dequenne een vrouw die weigert verbitterd en cynisch te worden door het overspel van haar man.

Zoals altijd bij Dequenne straalt de rol intensiteit uit.

Het tekent haar benadering: “Als ik een rol accepteer is dat bijna een zaak van leven en dood voor mij.”

LEVEN IN FRANKRIJK 85

De eigenzinnige Aude

Veel meer dan Carcassonne!

Carcassonne, de middeleeuwse hoofdstad van de Aude, is wereldberoemd.

Maar trek er gerust een week voor uit om ook de omgeving te ontdekken.

Journalist Renate van der Bas woont er al 23 jaar en geeft ons haar vakantietips.

“Doe ook eens niets. In de Aude is het helemaal geen schande gewoon wat te lummelen, om je heen te kijken en simpelweg te genieten van de rust.”

TEKST RENATE VAN DER BAS FOTO’S HANS AVONTUUR, RENATE VAN DER BAS, BENOIST ADT AUDE, SHUTTERSTOCK, SÉBASTIEN CARLES, CITÉ@VINCENT, VINCENT PHOTOGRAPHIE

AUDE

86 LEVEN IN FRANKRIJK

S

tiekem noemden we dit best onbekende departement wel eens ‘het Oost-Groningen van Frankrijk’. Vooral de lange vallei – ten zuiden van Carcassonne – waardoor de rivier de Aude zich vanuit de Pyreneeën een weg baant naar de Middellandse Zee, had iets verlatens.

Vroeger was dat wel anders. Een halve eeuw geleden leefden in deze Haute Vallée de l’Aude nog diverse gelukkige gemeenschappen van handarbeiders. Er was een florissante schoenenindustrie en in de Aude werden ook heel veel hoeden gemaakt. Voor het leger, voor andere beroepsgroepen die een uniform droegen en

ook voor gewone mensen. Maar ja: wie draagt er tegenwoordig nog een hoed?

De werkgelegenheid verdween, gezinnen trokken weg en dorpen werden leger. Maar grâce à Dieu is het tij inmiddels aan het keren. De Aude wordt steeds hipper en dynamischer: meer en meer jonge, eigenwijze ondernemers zien wél kans er een bestaan op te bouwen. In de Aude vind je de mooiste ongerepte heuvellandschappen, valleitjes en landweggetjes van Frankrijk. Niet vreemd dat bezoekers soms constateren dat een streek als Toscane misschien best mooi is, maar de Aude werkelijk schitterend. Gewoon omdat het er niet zo dichtbevolkt is. Hoe minder mensen, hoe mooier de plaatjes, toch?

Boven: cassoulet, hét lokale gerecht in Carcassonne. Onder: Carcassonne

Bezigheid 1 Eerst natuurlijk Carcassonne ‘doen’ Op weinig plaatsen ter wereld vind je zo’n goed geconserveerde dubbel ommuurde citadel als in Carcassonne. De meer dan vijftig torens en drie kilometer stadsmuur zie je al van ver in al zijn grandeur liggen. ’s Zomers is het vaak dringen in de smalle straatjes, maar het is er altijd sfeervol met al die winkeltjes, restaurants en terrassen. Ruimte voor cultuur is er ook, tijdens de orgelconcerten in de grote basiliek St. Nazaire en het zomerfestival van Carcassonne in het openluchttheater. En ben je in de buurt rond 14 juli, mis dan de grote vuurwerkshow niet die op de avond van deze nationale feestdag wordt georganiseerd. Vanaf de muren van de cité knallen dan ontelbare pijlen de lucht in, terwijl de wijde omgeving verduisterd is. Een vuurzee alsof de stad weer wordt belegerd. Op de oevers van de Aude verzamelen zich tienduizenden mensen om ademloos toe te kijken, de routiniers onder hen uitgerust met klapstoelen en picknickmanden. C’est un grand événement!

In de ‘gewone’ binnenstad van Carcassonne is de › Place Carnot hét horecaplein. Handig om te

LEVEN IN FRANKRIJK 87

Niet vreemd dat bezoekers soms simpelweg constateren dat een streek als Toscane misschien best mooi is, maar de Aude werkelijk schitterend weten: de ommuurde citadel heet le cité, terwijl het moderne hart van Carcassonne als centre ville of la bastide op de borden staat. Op de site van het toeristenbureau staat een wandeling uitgestippeld hoe je op een interessante manier van de nieuwe stad naar de oude stad loopt.

Bezigheid 2 De natuur ontdekken in Corbières en Minervois

Deze pagina, rechts: Minerve, mooi gelegen tussen de wijngaarden.

Onder: spitsuur op een wandelpad door de Corbières.

88 LEVEN IN FRANKRIJK

De belangrijkste tip voor de omgeving van Carcassonne: kies bij voorkeur de kleine weggetjes. Dan maak je de mooiste ritten, vaak langs allerlei glooiende wijnvelden die in ieder seizoen prachtig zijn. Maar ook de routes door de ruige natuur, vol rotspartijen, bossen, riviertjes en garrigue zijn adembenemend. De aanduiding garrigue stamt af van een Frans woord voor braakliggend terrein of kreupelhout: droog, rotsig terrein waar vooral lage struiken groeien. In de ruige landstreek Corbières kom je het allemaal tegen. Dit is in al zijn eenvoud absoluut een van de spannendste gebieden van Frankrijk. Je vindt de Corbières ten zuidoosten van Carcassonne en als je erdoorheen rijdt zie je soms in de verte een bergtop van de Pyreneeën, maar in de Corbières zelf blijven de hoogtes beschaafd: de Pic de Bugarach is met ruim 1200 meter de blikvanger.

Misschien doet die naam een belletje rinkelen? Eind 2012 stond de berg wereldwijd in de belangstelling, omdat volgens de Mayakalender de wereld zou vergaan en allerlei esoterische types dachten dat de Bugarach de enige plek op aarde was waar je kon overleven. Het heeft allemaal niet zo mogen zijn, maar dat de berg een plek is waar je je herboren

Aude

Het wonderschone stadje Lagrasse midden in de ruige natuur.

kunt voelen en vol levenslust, dat klopt wel! Vanaf de top – goede wandelschoenen aantrekken – heb je een prachtig uitzicht en ligt de wereld aan je voeten.

Of ben je een van de geluksvogels die er een vliegende schotel ziet? De mysterieuze verhalen zijn hier de wereld nog niet uit…

Even de aansprakelijkheid afdekken: mocht je met jonge kinderen of pubers dwars door de Corbières gaan rijden, bereid ze dan voor op veel groen en weinig tempo. Maar overal is 4G! Check ook vooraf het benzinepeil van je auto en neem voor de zekerheid drinken en eten mee. Het is nou niet zo dat de tankstations en restaurants hier voor het oprapen liggen als je echt diep het binnenland intrekt.

Ten noorden van de Corbières ligt een natuurlijk gebied dat wat opener en lieflijker is, en ook meer levendige plaatsjes kent: de Minervois. Weinig bekend zijn de indrukwekkende hunebedden in dit gebied. Een ervan is gemakkelijk vindbaar vlak bij Pépieux, met de mooie naam Dolmen Lo Morrel dos Fados. Een ander ligt meer verscholen, op het terrein van Château de Mazy bij Laure-Minervois.

Bezigheid 3 Aan de drank raken in een charmant plaatsje Duik je niet te diep de Corbières in, maar blijf je ‘veilig’ aan de noordrand dan is het plaatsje Lagrasse een aanrader. Het heeft meerdere mooie monumenten zoals een middeleeuwse boogbrug en

een beroemde abdij. Vroeger leefden hier benedictijnen en een kleine twintig jaar geleden streek er opnieuw een religieuze orde neer, die van de Reguliere Kanunniken van de Moeder Gods. Als je hier een kleine Twingo propvol monniken denkt te zien rijden, zoals ik deed, dan ben je dus niet aan het hallucineren, maar maak je gewoon iets mee van het dagelijkse leven in Lagrasse.

In Lagrasse wemelt het van de restaurants waarvan zeker Le 1900 flink aan de weg timmert. Naast dit fijne restaurant zit het bijzondere winkeltje van Aurélien Carrelas, een jonge wijnbouwer die een nieuw avontuur is aangegaan door een oud merk op te kopen, Kina Karo. Al bijna een eeuw kennen veel mensen uit de streek Kina Karo als een kruidenmengsel met veel kininebast waarmee je thuis zelf een aperitief kunt brouwen, met rosé en extra alcohol. Smaaktype vermout. “Mijn opa en vader dronken het iedere dag”, vertelt Aurélien. Toen hij de kans kreeg het oude merk te kopen, twijfelde hij geen moment. Hij paste de samenstelling van de melange een beetje aan de smaak van nu aan, liet een trendy verpakking ontwerpen en verkoopt nu vooral flessen met het kant-en-klare product.

Heerlijk met een klontje ijs.

Pardi is een ander drankje dat 100% Audois is en waar Aurélien bij is betrokken, maar dit aperitief is gloednieuw. “Ik ontmoette vorig jaar op een receptie Françoise Antech, van de wijnmakersfamilie uit Limoux, en samen bedachten we dat we met haar mousserende wijnen en met mijn citrusrijke kruiden onze eigen ‘spritz’ zouden kunnen maken. Want ›

Aurélien Carrelas schonk een tweede jeugd aan het honderd jaar oude drankje Kina Karo.

LEVEN IN FRANKRIJK 89

De Aude ligt niet ver van de Spaanse grens, en dat merk je aan de tapascultuur.

Boven: de binnenplaats van het stijlvolle logeeradres Le Couvent, een jeugdherberg 2.0.

90 LEVEN IN FRANKRIJK

waarom zouden de Italianen met hun Aperol deze markt moeten domineren?” Zo gezegd, zo gedaan.

Tijdens een van de lockdowns hebben Aurélien en Françoise vele middagen zitten mixen, mengen en proeven en zo ontstond Pardi: een bruisend drankje met extra dry Blanquette, de bubbelwijn van Limoux. Ongetwijfeld wordt het deze zomer een grote hit op de terrassen in de Aude.

De Place de la République in Limoux – twintig minuutjes ten zuiden van Carcassonne – is zo’n heerlijk plein waar je uren kunt zitten borrelen, vol restaurantterrassen en ’s zomers vaak een braderie en livemuziek.

Ook de zondagochtendmarkt van Espéraza – nog iets zuidelijker – is een kleurrijk feest waar niet alleen de lokale bevolking op af komt, maar ook een keur aan hippies en alternatievelingen. Bio, eco en ambachtelijkheid staan hier hoog in het vaandel: misschien is wel zo’n driekwart van de voedingswaren die je hier kunt kopen zelf geteeld, zelf geplukt, zelf gebakken, zelf geproduceerd, zelf gekookt, zelf gerookt et cetera. Tip: laat de oesterboer ter plekke een dozijn mooie schelpen openmaken, bestel een karafje wit op het terras en laat al slurpend het marktpubliek aan je voorbijtrekken!

Bezigheid 4 Lekker eten en slapen op aparte plekken In Carcassonne zijn veel hotels rond de cité gegroepeerd, maar sinds vorig jaar is er een leuk alternatief logeeradres te vinden in het gewone stadscentrum: Le Couvent. Een jeugdherberg, maar dan stijlvol en voor alle leeftijden. Als gezin deel je een kamer en voor stelletjes die privacy willen zijn er ook gewone tweepersoonskamers. Zit je wel mooi voor weinig in de binnenstad in een eeuwenoud klooster mét tapasbar. Onder een rooster kan je metersdiep de oude waterput inkijken en duistere gedachten krijgen. Hoeveel kloosterlingen gingen je de afgelopen eeuwen voor?

Ook een plek die uitnodigt tot contemplatie is het monument La Manufacture Royale in Montolieu (ten noordwesten van Carcassonne). Vroeger een plaats waar de mooiste stoffen werden geweven voor afnemers over de hele wereld, nu een logeeradres waar de dikke muren je vanzelf tot rust brengen.

Een andere aparte logeerervaring heb je een kilometer of dertig onder Carcassonne, in het middeleeuwse plaatsje Alet-les-Bains, aan de Aude.

Aude

Dit is een kleine parel met een oude Joodse wijk en een pleintje vol vakwerkhuizen. In een van die huizen woonde en werkte in de 16de eeuw de beroemde apotheker, schrijver en toekomstvoorspeller Nostradamus. De huidige eigenaar van het pand is de besnorde en breedsprakige monsieur Richard Audabram – compleet met alpinopet – die graag vertelt hoe de familie Nostradamus hier verzeild raakte en wat Michel de Nostradame zo bijzonder maakte. Nee, die strakke groene broek waar Hans Teeuwen over zingt, daar weet monsieur Audabram niets van. Maar na een rondleiding overhandigt hij je graag de sleutel van zijn pand, waar vier personen kunnen overnachten. Als je geluk hebt is het hemelbed voor jou!

Iets zuidelijker dan Alet-les-Bains ligt Espéraza, waar sinds kort een prachtig verbouwd appartement te huur is van Nederlandse eigenaren – mijn buren! – in het Domaine de Caderonne. Hier slaap je onder eeuwenoude balken en kun je overdag heerlijk een boek lezen in het weelderig groene park aan de rivier. Of een potje jeu de boules spelen. Alleen voor volwassenen, en dat is soms wel zo rustig.

Mijn favoriete eetadressen? Eentje ligt in Trèbes, een plaatsje net ten oosten van Carcassonne dat wordt doorkruist door zowel de Aude als het Canal du Midi. In een watermolen bij een prachtig

Als je hier een kleine Twingo propvol monniken denkt te zien rijden, zoals ik deed, dan ben je dus niet aan het hallucineren schutsluisje ligt restaurant Le Moulin, van de Belgisch-Griekse combinatie Pascal en Sophie.

Vanaf het terras kun je ’s zomers naast je tafeltje de plezierbootjes zien dalen en stijgen. En soms genieten van de paniek van de onervaren watertoeristen als een kabel niet wil loskomen of een motor niet wil starten…

Heel apart is restaurant en winkel Le Jardin en Ville, midden in een woonwijk in Carcassonne (Rue des Framboisiers). Vroeger was dit perceel achter een muur een tuinderij en het restaurant werkt nog steeds met een eigen moestuin. Het interieur is een bonte collectie van designmeubelen en decoratieve objecten. En: alles is te koop!

Dus vond je je stoel prettig zitten en je bord een plaatje, neem ze gerust mee naar huis! Wel even › langs de kassa natuurlijk…

Onder: Alet-les-Bains, waar ooit Nostradamus woonde en werkte.

Volgende pagina: Lac de la Cavayere.

LEVEN IN FRANKRIJK 91

Bezigheid 5 Doe nou eindelijk gewoon eens niets (aan een fijn meer)!

Veel Frankrijkgangers zijn vooraf van plan om veel bijzondere plekken te bezoeken en allemaal nieuwe ontdekkingen te doen. Iedere dag eropuit! Maar zeker in de Aude is het helemaal geen schande om ter plekke eens goed om je heen te kijken en een dag eens bijzonder weinig te doen. Bijvoorbeeld bij een van de mooie zwemmeertjes, waardoor het niet meer nodig is naar de drukke kust te rijden. Zoek eens het Lac de St. Bertrand op, bij Quillan. Klein, en je kunt er ook heerlijk wandelen. Hetzelfde geldt voor het meer van Puivert, een mooie koele plas onder een heuvel met de ruïne van een Katharenkasteel. Een groter meer is het Lac de la Cavayère, een flinke waterplas vlak bij Carcassonne met een grote strook zandstrand: Carcassonne Plage! Wil je niet liggen, maar lopen: je wandelt in een uur het hele meer rond. Lac de Montbel, een stuwmeer aan de grens met het departement de Ariège, is veel groter. Hier heb je vier uur nodig om de ronde maken. Maar waarom zou je? Langs de groene oevers zijn allerlei intieme plekjes te vinden die je in beslag kunt nemen om er de hele dag in alle rust te genieten van de zon, het water en het uitzicht.

En weet je, misschien dan morgen gewoon weer.

Tips & adressen Reizen

Webadressen

Utrecht-hartje Aude: 1300 kilometer. Met de tgv naar Montpellier en daarna de intercity naar Narbonne-Carcassonne.

• Ligam Voyages facebook.com/ligamvoyages • Appartement Espéraza ma-dome.nl • Le Couvent au-couvent.fr • La Manufacture Royale la-manufacture-royale.fr • Le Moulin in Trèbes (reserveren) lemoulindetrebes.com

92 LEVEN IN FRANKRIJK

• Le Jardin en Ville in Carcassonne (reserveren) lejardinenville.fr • Wijndomein Rives-Blanques (Nederlandssprekende eigenaren) rives-blanques.com • Domaine Calmel & Joseph (wijn & gîtes) domaine-calmel-joseph.com

DE AUDE

Escales - Corbières-Minervois

NAN-PING,

EEN PUUR PRODUCT VAN

Ze vertelt je met passie over haar streek en je zult ontdekken dat ze net zo natuurlijk is als haar wijnen.

Om alles te weten over haar streek :

audetourisme.com

#

INSTANT CALVADOS

©Vincent Rustuel

Lidewij

Lidewij van Wilgen (1966) is wijnmaker in de Languedoc op haar domein Terre des Dames.

Ze heeft drie dochters en een Franse man. Meer over Lidewij en haar domein: terredesdames.com

Op vakantie chez moi De mooiste wandelroute die we ooit gelopen hebben is zonder twijfel de GR20 op Corsica, de meest mythische Grande Randonnée van Frankrijk. Deze zomer, toen er even lucht was tussen de verschillende lockdowns, hebben we lange tochten gemaakt in de Dolomieten. Nu hadden we weer een vakantie voor ons: we zouden gaan lopen in het noorden van Tenerife, in een groot natuurgebied. Ik had een huisje gevonden aan een afgelegen strand, de tickets waren al geboekt. Maar natuurlijk heb ik alles weer moeten afzeggen. Door de nieuwe lockdown zouden we niet verder dan tien kilometer van huis mogen. En al om zeven uur weer binnen moeten zijn.

Opeens had ik dus de kaart van mijn eigen regio op mijn computerscherm. Ik had er nog nooit op deze manier naar gekeken. Hoe zou het zijn om met de fiets naar de kust te gaan?

Ik printte een kaart uit en besloot te beginnen bij ‘de negen sluizen’ van het Canal du Midi. ALLE toeristen gaan naar de negen sluizen, maar als bewoner heb je er niets te zoeken. Nu pas ontdekte ik dat de stenen brug over de Orb, die ik al duizend keer heb gezien, in werkelijkheid een aquaduct is. De zon glinsterde op de hobbelige keitjes die er al sinds 1681 liggen.

Vandaar reden we over een smal weggetje tussen de wijngaarden in de richting van de zee. Geen idee dat het zo dicht bij de hoofdweg zo rustig zou zijn. Van de kustplaats Vendres wist ik vooral dat er een agressief rugbyteam bij hoorde, maar nu we er met de fiets doorheen gingen, ontdekte ik pas het enorme binnenmeer dat de plaats scheidt van de zee. Zo dicht bij huis – maar niet op de gebruikelijke snelle route naar het strand – dus nooit eerder gezien.

De volgende dag namen we de zandweg

achter het huis. Waar de wijngaarden ophouden, groeien groene eiken en ruikt het naar tijm en rozemarijn; het lange pad klimt omhoog en doorkruist een bos met pijnbomen. Uiteindelijk kom je uit bij de weg die naar het domein leidt. Dit is ons ‘grote rondje’ – een klassieker die ik waarschijnlijk al honderd keer heb gelopen en het eerste wat de meisjes willen doen als ze uit Parijs komen.

Nu bedacht ik opeens dat er eigenlijk een heel stuk bos was waar we nog nooit geweest waren. We sloegen voor het eerst rechtsaf, kwamen door nieuwe velden, ontdekten een verlaten huis en een vallei die we nooit eerder hadden gezien.

Dit weekend kozen we het achterland. Een halfuur rijden, iets te veel, maar wie kom je tegen in een natuurgebied of een wijngaard? Ik had een kamer geserveerd bij een restaurant waar we ’s zomers graag naartoe gaan. Twee hippe broers, een oud, mooi verbouwd gebouw bij een afgelegen dorpje. Natuurlijk is het leuker om ’s zomers in de tuin te eten, maar dan zou ik nooit hun mooie ruime hotelkamers hebben ontdekt.

De grootste verrassing kwam de volgende dag, toen we vandaaruit de wandeling maakten: duizelingwekkend hoge rotswanden, watervallen, spectaculaire vergezichten… Ik bleef maar foto’s maken. Als dit de mooiste etappe van de GR20 zou zijn, had ik het geloofd.

Maar dit is waar ik woon.

ILLUSTRATIE MARIEKE VAN DITSHUIZEN

DIT IS ONS ‘GROTE RONDJE’, EEN KLASSIEKER EN HET EERSTE WAT DE MEISJES WILLEN DOEN ALS ZE UIT PARIJS KOMEN LEVEN IN FRANKRIJK 95

AOP

Conception : www.quiplusest.com - © Sabine Alphonsine

FOURME D’AMBERT

FOURME-AMBERT.COM

fromage-aop-bleu-auvergne.com

Conception : www.quiplusest.com - © G. Trijasson, P. Soissons

POUR VOTRE SANTÉ, ÉVITEZ DE MANGER TROP GRAS, TROP SUCRÉ, TROP SALÉ. WWW.MANGERBOUGER.FR

Vivre Vert

Groen, duurzaam én stijlvol: zo zien we het graag. Martine Jongbloed doet voor ons verslag van de nieuwste trends in Frankrijk op dit gebied. Op Instagram deelt ze groene Franse adresjes (@greenspin).

Bamboefiets Pour un flirt!

Vergeet Tinder, Meetic en AdopteUnMec! Tegenwoordig flirt je in Frankrijk via GreenLovers, Bioflirt, AmoursBio, Rencontre Bio, Vegaia, Rencontre Vegetarien of VG Love. Op deze sites geen snelle swipes want hier neem je de tijd om elkaar te leren kennen.

Natuur, duurzaamheid en veganisme zijn de onderwerpen waarover je dient te babbelen. Van tevoren vul je een zogenaamde Green Test in om te zien of je een hardcore ecolo bent of een meer gematigde. Volgens gebruikers zijn de ontmoetingen minder oppervlakkig en zijn bezoekers van de sites beleefder tegen elkaar.

Daarbij is het gewoon praktisch als je partner – net als jij – vegetarisch eet. Vooral sinds COVID-19 zien Franse stedelingen zo’n flirt à la campagne best zitten.

Fransen verplaatsen zich steeds vaker per fiets.

Dit exemplaar is wel heel bijzonder: gemaakt van bamboe – duurzamer wordt ’t niet. De Cyclik is comfortabel, efficiënt, op maat gemaakt en te personaliseren. cyclik.fr

Na jaren te hebben gereisd, vestigden Manu en Cécile zich in 2011 in de Gers.

Ze wonen hier met hun kinderen en ezels in een ecologische boederij op een landgoed van 77 hectare bos en weiden.

Van de ezelinnenmelk maken ze zachte zeepjes en cosmetica die er ook nog eens mooi uitzien. Je kunt er ook overnachten in een fijne, ruim opgezette gîte of in de B&B van de boerderij. hitton.fr

© Hitton

© Cyclik

Ezelzeep

Jagershuis met uitkijkpost

Wist je dat je via het Nederlandse natuurhuisje.nl ook Franse huizen kunt huren? Zoals dit voormalige jagershuis met zijn warme interieur in de omgeving van Cahors in ZuidwestFrankrijk, een gebied met glooiende heuvels en wijnvelden.

Onderdeel van het domein zijn een uitkijkpost en een cabane (een schuurtje) die de eigenaars tippen als perfecte picknickplekken. Verder zijn er een buitenkeuken en een tiny pool om af te koelen. Te boeken via zoekopdracht nummer 31584.

Voor elke boeking geeft natuurhuisje.nl een deel van het huurbedrag aan een Nederlands natuurproject.

LEVEN IN FRANKRIJK 97

Un Rosé Pionnier Rosé impertinent, accompagnant parfaitement les moments qui ne se terminent jamais comme prévu.

Met een uniek assortiment wijnen is Wijnkooperij de Lange een belangrijke partner voor de Nederlandse gastronomie en daarnaast hét adres voor de ware wijnliefhebber. De Lange streeft ernaar, in elk gebied voortdurend de beste wijnen te vinden en is gespecialiseerd in Bourgognewijnen. www.wijnkooperijdelange.nl

www.wijnkooperijdelange.nl

geen 18, geen alcohol

exclusief geïmporteerd door Wijnkooperij de Lange

Kookavonturen Voor ‘Mijn Frankrijk’ reisde culinair journalist Onno Kleyn kriskras door Frankrijk, van Normandië tot de Provence en van de Elzas tot de Spaanse grens. Kleyn deelt 115 van zijn favoriete recepten, klaargemaakt in eigen keuken of op de camping. Ook beschrijft hij zijn vakantieavonturen en zijn passie voor de geschiedenis van Frans tafelen.

Onno Kleyn, ‘Mijn Frankrijk – verhalen en recepten’, Nijgh & Van Ditmar, €29,99.

Culi

Tafelen met baguettes, Franse icetea en vruchtenspread.

DOOR PABLO PICHEL

Net echt Met deze keramische bakvorm van Emile Henry open je binnen een mum van tijd je eigen mini-boulangerie. Door de gaten in de bovenkant krijgen de baguettes tijdens het bakken een dunne, knapperige korst, net als de écht Franse.

Emile Henry, ‘Mini-baguettes Baker’, €99,90. shop.emilehenry.com

Dorstlesser Fris fruit Lucien Georgelin maakt al meer dan 35 jaar vruchtenspreads in het zuidwesten van Frankrijk. Elke spread wordt gemaakt met verse vruchten en geproduceerd in een koperen ketel, naar traditioneel recept.

Albert Heijn verkoopt nu vier varianten: aardbei, sinaasappel, abrikoos en rode vijg. Verwen jezelf met deze rijkelijke vruchtenspreads op brood, een verse croissant of bij de borrelplank.

Lucien Georgelin, ‘Lucien Georgelin Rode Vijgen vruchtenspread’, €2,69. ah.nl

Het Parijse theehuis Dammann Frères staat wereldwijd bekend om zijn bijzondere theesoorten.

Naast gewone thee is er ook ijsthee, met fruitige en exotische smaken zoals Bali, gebaseerd op bestaande melanges. Met één theezakje maak je tot wel 1,5 liter icetea. Er zijn geen suikers toegevoegd.

Dammann Frères, ‘Bali - box of 6 sachets for iced tea infusion’, €7. Dammann.fr

LEVEN IN FRANKRIJK 99

Het eigenwijze achternichtje van champagne

Côteaux champenois

Champagne, dat is bubbels. Toch? Tuurlijk. Toch wordt in de Champagnestreek ook stille wijn zonder belletjes gemaakt, met een eigen naam: côteaux champenois. Ze zijn opvallend levendig en fris, met sappig vrolijk fruit, verfijnde zuren, specerijen en spannende bitters.

TEKST REMKE DE LANGE

Wild Wild Yeast, een rode stille wijn gemaakt van pinot noir.

L

ang voordat Frankrijks noordelijkste wijnstreek beroemd werd om z’n bubbels, was Champagne al een veelgeprezen wijngebied.

Pinot noir voelt zich er al eeuwen thuis en bezorgde rode wijnen uit bijvoorbeeld de gemeente Bouzy een uitstekende naam. Toen men begin 19de eeuw onder de knie kreeg hoe je de belletjes in de fles houdt en die, met druk en al, veilig transporteert, groeide de internationale reputatie van champagne.

Logisch dat wijnmakers zich meer en meer toelegden op mousserende wijn.

Meer aandacht Toch is stille wijn nooit verdwenen. In 1974 werd er een beschermde oorsprongsbenaming voor geïntroduceerd: AOC côteaux champenois. In 1978 werden er jaarlijks nog vier miljoen flessen van geproduceerd, vandaag de dag zo’n 100.000 flessen. Een fractie van de 300 miljoen flessen schuimwijn die de wijnstreek jaarlijks maakt.

100 LEVEN IN FRANKRIJK

Evengoed een gekoesterd deel dat recent meer aandacht krijgt, van makers én proevers.

Hoe dat komt? Klimaatverandering speelt een rol.

Champagne is een zeer koele wijnstreek waar het historisch een opgave kon zijn om druiven voldoende rijp te krijgen voor een serieus glas. De wijn een tweede keer laten vergisten om er bubbels in te krijgen, bleek een geweldige uitkomst om van potentieel magere wijn iets bijzonders te maken.

Maar het wordt warmer. Champagnemaker Jerôme Dehours, gevestigd in de Marne-vallei, maakte in 2002 zijn eerste côteaux champenois en ziet het sindsdien makkelijker worden om stille wijn van goede kwaliteit te maken. “De stokken lopen eerder uit, we oogsten eerder: de druiven worden rijper.”

Kleine wijndomeinen Culturele veranderingen zijn er ook. Naast klassieke huizen als Veuve Clicquot, Ruinart en Billecart-Salmon die de wereld veroverden met een constante, eigen huisstijl gemaakt van deels ingekochte druiven, zie je in de Champagne de opkomst van een ander type producent: vignerons.

Dégustation

Remke de Lange is journaliste, vinologe, wijndocente en sommelier.

In Australië en Zuid-Afrika maakte ze zelf wijn: Rem’s Row

Deze wijnmakers met kleine domeinen en eigen wijngaarden beschouwen hun champagne meer als wíjn. Ze maken heel droge champagnes die per oogstjaar van smaak kunnen verschillen en die hun afkomst, of terroir, uitdrukken. En ze houden van experimenteren.

In de Côte des Bar, het zuidelijkste deel van deze wijnregio, nam de jonge Thibaud Brocard in 2009 het familiebedrijf over. Met werkervaring in de Bourgogne wilde hij dolgraag ook rode wijn maken. Zijn vader had dat een paar jaar daarvoor voor het laatst gedaan: te lastig om te verkopen.

Thibaud koos een eigen richting. Niet alleen schakelde hij meteen over op biologisch werken met zo weinig mogelijk sulfiet, maar ook stond stille wijn op zijn verlanglijstje.

Van pinot noir maakt hij Wild Wild Yeast, een rode stille wijn die van fruitigheid je glas uitspringt.

“Mijn doel was een gamay-achtige wijn maken”, verklaart hij, doelend op de lichtvoetige rode wijnen uit de Beaujolais.

Jerôme Dehours maakt stille wijnen van chardonnay en meunier, alleen in goede jaren en van specifieke

wijngaarden waar de druiven het best rijpen.

Hooguit zo’n 2000 flessen. Dat verklaart waarom je hetzelfde betaalt als voor de wijnen mét bubbels: côteaux champenois begint bij zo’n €45.

Dehours: “Je maakt kleine hoeveelheden, van druiven die heel rijp moeten zijn, en je hebt aparte flessen, kurken en een andere bottelingmachine nodig: een paar duizend flessen côteaux kosten evenveel tijd en werk als 20.000 flessen champagne.”

Opmerkelijk levendig Hoewel de kleine domeinen de experimentele voorhoede vormen, houden ook de klassieke maisons zich bezig met stille wijn. Bollinger maakte met La Côte aux Enfants al een geroemde rode wijn.

Louis Roederer lanceert dit jaar met Camille twee stille wijnen uit 2018, opgedragen aan de vrouw die het bedrijf in de vorige eeuw door roerige tijden loodste. Weduwe Camille Olry-Roederer bepaalde dat er in de kelders naast champagne ook altijd stille wijn werd gemaakt: ze verraste er graag haar dinergasten mee. Haar achterkleinzoon zet die traditie voort, voor een breder publiek.

Liefhebbers moesten tot voor kort naar restaurants in de Champagne en Parijs om zich côteaux champenois te laten inschenken. Maar de markt verandert.

Ook buiten de landsgrenzen maken steeds meer avontuurlijke sommeliers hun gasten enthousiast voor het eigenwijze achternichtje uit de Champagne.

De wijnen, die een beetje doen denken aan bourgogne, zijn opmerkelijk levendig en fris, met sappig vrolijk fruit, verfijnde zuren en specerijen, en spannende bitters. ‘Knisperend’ is een woord dat Thibaud Brocard graag gebruikt. Een heel eigen wijn. Bubbels mogen dan wel zijn kracht zijn, ook stille wijn ziet Brocard helemaal zitten. “Met warmere jaren in het vooruitzicht zie ik een fantastische toekomst voor côteaux champenois.”

Jerôme Dehours maakt stille wijnen van chardonnay en meunier.

Camille is een stille wijn uit 2018 van Louis Roederer.

“Een paar duizend flessen côteaux kosten evenveel tijd en werk als 20.000 flessen champagne” LEVEN IN FRANKRIJK 101

©SOWINE-CIVP

102 LEVEN IN FRANKRIJK

(Advertorial)

Vakantie met een rijke afdronk Wijn, gastronomie en cultuur in de Provence De wijnen van de Provence kunnen bogen op een geschiedenis van zo’n 2600 jaar, toen de Phoeniciërs de eerste wijnranken aanplantten. De laatste decennia ontwikkelt ook het wijntoerisme zich glansrijk. Wijnproducenten bedenken steeds meer interessante combinaties van gastvrijheid, cultuur, gastronomie – en natuurlijk wijn.

Ontspanning, luxe en gastronomie voor connaisseurs.

VAKANTIE AU CHÂTEAU Veel wijndomeinen hebben zich ontwikkeld tot luxe accommodaties en aanbieders van complete vakanties, met tal van interessante activiteiten, voor fijnproevers met ieder budget. Hier volgt een kleine selectie uit het enorme aanbod.

Château Léoube in Bormes-les-Mimosas (Côtes de Provence), onder meer bioproducent van verrukkelijke rosés, heeft veel activiteiten op het programma. Van yoga tot paardrijden, concerten of filmavonden op het strand en zelfs dj-sessies, je kunt hier van alles ondernemen. Daarnaast is er Café Léoube op het mooie Plage du Pellegrin waar je met zeezicht kunt genieten van mediter-

© Chateau Léoube

D

e zonovergoten Provence in Zuid-Frankrijk is de streek waar het mediterrane toerisme is uitgevonden. Een regio die alles mee heeft: het klimaat, de prachtige glooiende landschappen, de rijke geschiedenis, de stranden aan de Méditerranée, de levendige cultuursteden en de verfijnde gastronomie. De wijnproducenten die op het idee kwamen hun krachten te bundelen in het consortium Vins de Provence kunnen dan ook putten uit een bijzonder rijk aanbod, en voegden daar een groot aantal attractieve wijnreizen aan toe, die de afgelopen jaren vaak werden bekroond. Nu de grenzen meer en meer opengaan, staat de wijnregio met open armen klaar om weer bezoekers en wijnliefhebbers te ontvangen.

Vins de Provence Drie appellaties in deze wijnregio – die zich uitstrekt over 200 kilometer – hebben zich verenigd onder het merk Vins de Provence. Daaronder vallen, van west naar oost, AOC Coteaux d’Aix-en-Provence, AOC Coteaux Varois en Provence en AOC Côtes de Provence. Wijn proeven en kopen kun je in drie wijnhuizen: het Maison des Vins Coteaux Varois en Provence in La Celle, het Maison des Vins Côtes de Provence in Les-Arcs-sur-Argens en de Vinothèque de la Sainte-Victoire in Saint-Antonin-sur-Bayon. vinsdeprovence.com

LEVEN IN FRANKRIJK 103

(Advertorial)

rane gerechten met een glas rosé du château en vervolgens de zee in kunt duiken.

Ultimate Provence in La Garde-Freinet in de Côtes de Provence produceert hippe, chique en veelzijdige rosé. Behalve een wijndomein is het een elegant resort met een luxueus hotel, stijlvolle chambres d’hôtes en appartementen.

Het restaurant bistronomique heeft een kleurrijke, uitstekende cuisine, en er is een rosébar en een ceviche-bar. Wie zich nog meer wil laten verwennen kan terecht in de espace bien-être, de wellnessruimte.

Veel wijndomeinen hebben zich ontwikkeld tot luxe accommodaties en aanbieders van complete vakanties

104 LEVEN IN FRANKRIJK

Château la Coste in Le Puy-Sainte-Réparade (Coteaux d' Aix-en-Provence) heeft drie restaurants op het wijndomein. La Terrasse kan putten uit de eigen moestuin en vins bio. En dan is er nog café-restaurant Tadao Ando: een strak restaurant haut de gamme dat is ontworpen door de Japanse architect van die naam. En ten slotte is er restaurant Francis Mallman, een Argentijns grillrestaurant (met enkele vegetarische opties). Wie hier verblijft kan ook genieten van exposities van kunstenaars als Louise Bourgeois, het auditorium van de beroemde Amerikaanse architect Frank Gehry bezoeken of deelnemen aan een ‘Promenade Art & Architecture’. Bij Château de L’Escarelle in La Celle (Coteaux Varois en Provence) kun je

©Château de L'Escarelle

©Château la Martinette

GASTRONOMISCHE VERRASSINGEN

©TRAVEL INSIGHT

© AdamAmin-CIVP

(Advertorial)

logeren in villa’s. Dit château is erg gericht op biologische productiemethoden en heeft een bijzondere vlindertuin die erg leuk is om te bezoeken met kinderen. Het Château de Berne in Lorgues (Côtes de Provence) is een al even luxueus vijfsterrenhotel met een prestigieuze wijngaard. Het heeft eveneens drie restaurants in verschillende prijsklassen, waaronder het sterrenrestaurant Le Jardin de Berne. In Lorgues bevindt zich ook Château la Martinette met een opmerkelijk moderne architectuur. In restaurant Vigna tekent chef Juan Arbelaez hier voor een zeer creatieve en geraffineerde mediterrane cuisine.

Je kunt op het château je wijnkennis bijspijkeren, yogacursussen volgen in de wijngaard of toeren in een golfwagentje over het domein. Château Sainte Roseline in Les Arcs-sur-Argens (Côtes de Provence) gaat met zijn tijd mee met een tijdelijke gastronomische foodtruck. Dit domein is zeer fietsvriendelijk: het ligt op de 20 kilometer lange groene fietsroute La Vigne à Vélo en heeft het label ‘Accueil Vélo’.

Wijn & toerisme Nederland waardeert de rosé en andere wijnen uit de Provence zeer: vorig jaar was ons land de derde exportmarkt voor de regio, met 4,1 miljoen flessen. Vooral de rosé, de zomerwijn par excellence en verreweg de meest geproduceerde wijn van de Provence, is bijzonder geliefd. In deze wijnregio zijn er tientallen wijnroutes uitgezet waaraan 420 wijnproducenten en 39 ‘caves coopératives’ deelnemen. Met naast het proeven van wijn en cultuur natuurlijk een passend aanbod van overnachtingsmogelijkheden, van chambres d’hôtes tot hôtels de charme, campings of soms zeer luxe maar ook eenvoudige gastenverblijven op een wijnchâteau. Onder het (landelijke) label ‘Vignobles et Découvertes’ hebben zich ook in de Provence wijndomeinen geschaard waar je niet alleen kunt overnachten, maar ook op hoog niveau kunt dineren en wijn kunt proeven en kopen. En dan zijn er nog vele wijnfestivals, feesten en evenementen rond wijn. Al hebben die vorig jaar natuurlijk ook te lijden gehad onder de pandemie, maar ze wachten erop om weer ‘ontkurkt’ te worden.

LEVEN IN FRANKRIJK 105

(Advertorial)

Dit zijn de prijswinnaars van de 3de editie van de Competitie voor Wijntoerisme Architectuur & Landschap: ZILVEREN TROFEE voor Château La Martinette - Lorgues (Var) Gastronomie in de Wijngaard: GRAND PRIX D’OR voor het Château de Berne - Lorgues (Var) Vakantie Accommodaties: ZILVEREN TROFEE voor Château Rasque - Taradeau (Var) Familie Wijngaard : ZILVEREN TROFEE voor Château Saint-Roux - Le Cannet-des-Maures (Var) Zakelijk Wijntoerisme & Evenementen: ZILVEREN TROFEE voor Villa Baulieu - Domaine à Rognes (Bouches-du-Rhône) Promotie van het Terroir: GRAND PRIX D’OR voor het Maison des Vins Côtes de Provence Les Arcs-sur-Argens (Var) Alle prijswinnaars zijn te vinden op terredevins.com

Sommige restaurants van wijndomeinen zijn met sterren bekroond STERRENREGEN En zo zijn er nog vele andere châteaus waar je goddelijk kunt eten, begeleid door wijn met de minimaalst mogelijke ecologische voetafdruk (want allemaal van het château zelf). Je eet er vaak uit de eigen moestuin en in lijn met het seizoen, en na afloop of vooraf kun je de wijnkelder in of wijn inkopen in de boutique.

Sommige restaurants zijn met sterren bekroond, zoals L’Art van Château de la Gaude (Coteaux d’Aix-en-Provence) of het eerdergenoemde Le Jardin de Berne van Château de Berne in Lorgues (beide 1 Michelinster). Er is ook een lijst beschikbaar met sterrenrestaurants in de wijnregio, met daarop driesterrenrestaurants als La Voile d’Or in Saint-Tropez of het restaurant (met hotel en spa) van chef Christophe Bacquié in Le Castellet in de Var. Over sterren gesproken: in Château Gassier, aan de voet van de Montagne Sainte-Victoire, worden sterrenkijkavonden georganiseerd.

Of boek een tour met een elektrische fiets met picknickmand, waar vast een flesje wijn in zit.

Zoals bij Domaine Figuière in La Londe-des-Maures (Côtes de Provence).

KUNST & MUZIEK

© SOWINE-CIVP

Daarnaast zijn er nog veel festivals en manifestaties rond wijn en cultuur. Veel châteaus organiseren soirées musicales, avonden met theater en muziek, van klassieke concerten tot jazz en zelfs dj’s.

Een speciale vermelding verdient het negende festival Les Musicales in de Vignes de Provence 2021. Een muzikaal feest waaraan 36 wijnbouwers meedoen, met vijftig avonden concerten en wijnproeverijen, van 18 juni tot 11 september.

Voor het uiterst schappelijke tarief van 25 tot 35 euro ben je getuige van een totaalspektakel op de meest prestigieuze domeinen.

Ook het festival Art & Vin, dat plaatsvindt van 1 juni tot 30 september, belooft veel: concerten en kunstexposities op kleine, onafhankelijke domeinen in de Provence. w w w .v i n s d e p r o v e n c e . c o m

Op routedesvinsdeprovence.com staan vele alternatieven om een toeristische trip te combineren met een bezoek aan wijnproducenten.

106 LEVEN IN FRANKRIJK

8 juli om 21:00 - En liberté (Quinzaine des Réalisateurs 2018)

SPECIAL IN JULI

Bekroonde cinema Intieme portretten met Nederlandse ondertiteling

europe.tv5monde.com

71

41

500

421

Langs kust, kaas en kastelen

Autoroute Normandië Normandië is de streek ‘to be’ deze zomer. Prettig dichtbij en erg afwisselend met zijn krijtrotsen, mooie stadjes, lieflijke heuvels en brede stranden.

De volgende route leidt ons langs veel hoogtepunten aan de kust en in het binnenland.

ILLUSTRATIES EDITH BUENEN FOTO’S SHUTTERSTOCK

108 LEVEN IN FRANKRIJK

LEVEN IN FRANKRIJK 109

Begin: Honfleur Einde: Falaise Aantal dagen: 3-4 met minstens een halve dag in Honfleur Afstand: 195 kilometer

1 Honfleur

De binnenhaven, het Vieux Bassin, is omringd door met leisteen bedekte huizen van zes of zeven etages, bizar hoog voor de 17de eeuw, toen ze werden gebouwd. Later werd de stad trefpunt van impressionistische schilders, in het spoor van de kunstenaar Eugène Boudin, geboren in Honfleur in 1824. Nu heeft de stad een grote keus aan restaurants en zeer stijlvolle hotels. Honfleur was ook de thuisstad van de excentrieke componist Erik Satie die een tijd lang alleen zwarte kleding droeg en slechts witte gerechten at. Dat en meer ontdek je in het museum over hem: Maison Satie in de Rue Haute. ot-honfleur.fr » Volg de haven van Honfleur richting zee en ga linksaf Boulevard Charles V op om op de D513 te komen, die naar Trouville gaat.

110 LEVEN IN FRANKRIJK

Normandië

2 Trouville-sur-Mer

Trouville was de eerste badplaats in de Seinemonding die na 1850 populair werd. Het strand werd veelvuldig geschilderd door kunstenaars als Boudin, Monet en Renoir. Het behield een ontspannen bohemiencharme en staat vol met gezellige brasserieën.

3 Deauville

Deauville, opgezet als nieuwe stad in 1860–1870, werd hét modieuze vakantieverblijf voor rijke Parijzenaren en het heeft zijn cachet nooit verloren.

De paardenrennen in juli en augustus op de twee renbanen zijn een groot sociaal evenement. Er is een luxueuze golfbaan en aan zee domineren het casino en twee enorme luxehotels, het Normandy en het Royal. Leuk om wat te drinken in de glamourachtige cafés langs de beroemde promenade Les Planches.

SLAPEN & ETEN

Honfleur, Trouville-sur-Mer & Deauville Hôtel ’Absinthe’ - Een gerenoveerde 16deeeuwse pastorie waar luxe goed mengt met stijlvol oud. Het restaurant is een van de meest gedistingeerde van Honfleur. absinthe.fr Erg goed en origineel eet je ook in Le Bréard.

Rue du Puits 7, Honfleur Hôtel Le Central in Trouville is voortreffelijk en vlak bij zee, met kamers boven een van de klassieke brasserieën. le-central-trouville.com Lunchen met moules-frites en koude witte wijn doe je bij Les Vapeurs. Quai Fernand Moureaux, Trouville Le Mascaret de Deauville - Deze chambres d’hôtes huist in een jarendertigvilla met grote tuin. location-vacances-deauville.com

Hierboven, links: de promenade in Trouville-sur-Mer. Linkerpagina: de veel geschilderde haven van Honfleur.

» Verlaat Deauville via de D677 Zuid, naast de Touques, naar Pont-l’Évêque en Parijs. Neem in St.-Martin-auxChartrains rechts de D58 naar St.-Étienne-la-Thillaye en Beaumont-en-Auge.

Het strand van Deauville met de karakteristieke kleurrijke parasols.

LEVEN IN FRANKRIJK 111

CIDER EN CALVADOS Het Pays d’Auge zou de beste Normandische ciders en calvados (appelbrandewijn) maken. Het heeft als enige streek een officiële ‘appellation contrôlée’ voor beide.

Er is een Route du Cidre met boerderijen waar je kunt proeven en kopen.

Beaumont-en-Auge.

112 LEVEN IN FRANKRIJK

4 Beaumont-en-Auge

5 Route du Cidre &

» Rijd door via de D58 naar La Haie Tondue en steek de D675 over om de D16 te nemen tot aan Bonnebosq.

Sla na Bonnebosq rechtsaf de D276 op naar BeaufourDruval, en dan links de D146 op naar Beuvron.

De bordjes ‘Route du Cidre’ voeren je door het weelderigste, groenste deel van het Pays d’Auge, langs bijzonder mooie vakwerkboerderijen en grote landhuizen. Bij de weg ten westen van BeaufourDruval ligt de rommelige boerderij van een van de beste kleine cidermakers, Gerard Desvoyé. In Clermont-en-Auge leidt een pad naar de Chapelle de Clermont, een 12de-eeuwse kapel op een rots met een prachtig panorama. De weg leidt omlaag naar het mooie Beuvron-en-Auge, met een bekend plein vol bloemen en vakwerkgebouwen in allerlei kleuren en patronen.

Ten zuiden van Deauville kom je al snel in het golvende Pays d’Auge, waar je op kronkelwegen belandt in een wereld van zachte groene velden, boomgaarden en vredige dorpen. Beaumont wordt wel het ‘balkon van het Pays d’Auge’ genoemd om zijn ligging op een hoge heuvelrug met een geweldig uitzicht over de Touques-vallei en verder richting Deauville en de zee.

SLAPEN & ETEN

Beaumont-en-Auge & Beuvron-en-Auge Auberge des Deux Tonneaux in Pierrefitte-enAuge, 10 kilometer ten oosten van Beuvron, was al een herberg in de 17de eeuw. Geniet van klassieke Normandische schotels met room, kaas en cider. aubergedesdeuxtonneaux.com Le Pavé d’Auge - De nummer 1-keuze voor gastronomen in de streek is dit pittoreske restaurant in de oude markthal van Beuvron. pavedauge.com

Beuvron-en-Auge (Calvados)

» Buig linksaf in Beuvron, de D49 op, en volg die door Victot-Pontfol om op de D16 te komen. Neem dan hoofdweg D613 vanuit Caen op Carrefour St.-Jean.

Sla linksaf naar Crèvecoeur.

Beaumont wordt om zijn ligging wel het ‘balkon van het Pays d’Auge’ genoemd

Normandië

6 Crèvecoeur-en-Auge

Het kasteel van Crèvecoeur is een opvallend gaaf voorbeeld van een Normandisch kasteel, met een donjon, boerderij, duiventil en andere rustieke gebouwen om de met gras begroeide hof. Binnen is er een expositie over de burchthistorie, de traditionele bouwtechniek en het ingenieurswerk van de Fondation Schlumberger, die het kasteel in de jaren zeventig restaureerde. » Sla vanaf het kasteel linksaf het dorp Crèvecoeur in, en weer links richting Cambremer op de D101.

7 Cambremer

Cambremer met zijn charmante hoofdplein is de marktplaats van het noordelijke Pays d’Auge. Ten zuiden van het dorp zijn de Jardins du Pays d’Auge, een doolhof van thematuinen met een aardige salon de thé. Vlakbij vind je Calvados Pierre Huet, de prestigieuze maker van ciders en calvados, op een mooie vakwerkboerderij. Na de rondleiding kun je proeven. Richting het zuiden staan meer fraaie huizen (niet toegankelijk) zoals het elegante 17de-eeuwse Château de Grandchamp en het grote 15de-eeuwse rustieke huis in Coupesarte.

8 St.-Germain-de-Livet

Dit romantische 16de-eeuwse slot, genesteld in een beschutte vallei, is een boeiende combinatie van een traditioneel vakwerklandhuis en Franse renaissancebouwkunst, met koepeltorens en metselwerk in interessante blokpatronen. Het wordt omringd door prachtige tuinen en een gracht en binnen zijn er originele 16de-eeuwse fresco’s en herinneringen aan de schilder Eugène Delacroix (1798–1863), die hier vaak op bezoek kwam. Je hebt er vooral mooi uitzicht op de hogere Touques-vallei langs de weg ten zuiden van St.-Germain, tussen Prêtreville en Fervaques.

Boven: hof van het kasteel van Crèvecoeur-en-Auge.

Onder: het romantische slot St.-Germain-de-Livet.

» Rijd door op dezelfde weg om bij de D64 te komen in Les Forges, sla rechtsaf en rijd omlaag naar Fervaques. Ga in het dorp rechtsaf de D47 op en dan › links, de D149 op naar Livarot.

» Verlaat Cambremer via de D85. Ga links op de D50 naar Lisieux. Ga in La Poste rechts op de D151 naar St.-Aubin, neem de D613 naar Crèvecoeur en links op de D269 naar Grandchamp-le-Château. Ga bij de D269A linksaf. Neem in St.-Julien-le-Faucon de D47 naar Coupesarte. Ga linksaf de D136 op, steek de D103 over, ga rechtsaf op de D579 en dan links, de D268 naar St.-Germain.

LEVEN IN FRANKRIJK 113

KAAS Drie van de vier grote Normandische kazen ontstonden in het Pays d’Auge: camembert, de zachtere, bruinachtigwitte Pont l’Évêque, en Livarot, met zijn typische oranje korst, gewikkeld in papierstroken. Echt Normandische camembert heeft het keurmerk Camembert de Normandie of, beter nog, Camembert de Normandie Fermier.

Het toeristenbureau (Place du Mackau 21, Vimoutiers) heeft een lijst met boerderijen die je kunt bezoeken en waar je kaas kunt kopen.

9 Livarot

Het zuidelijke Pays d’Auge is vooral bekend om zijn kazen. In Livarot, dat zijn naam gaf aan een grote Normandische kaas, biedt Le Village Fromager gratis rondleidingen en proeverijen aan en er is een winkel. Niet ver van Livarot aan de D579 ligt Vimoutiers, waar op het plein een standbeeld staat voor de uitvinder van de camembert, Marie Harel.

Het nabije Musée du Camembert is gewijd aan streekfolklore en de kaas. » Neem de D916 uit Vimoutiers, sla linksaf op de D246 naar Camembert.

10 Camembert

Het kleine dorp waar Marie Harel in 1791 de camembert heeft uitgevonden ligt op een steile helling met weids uitzicht. In het officiële Maison du Camembert is een moderne expositie over de kaas en zijn historie. De Ferme Président, van een grote kaasfabrikant, heeft een groter kaas- en folkloremuseum in een 17de-eeuwse boerderij. De Fromagerie Durand, zuidelijk van het dorp, is een traditionele camembertboerderij met rondleiding en winkel. » Rijd verder op de weg de heuvel op uit Camembert.

Sla linksaf om weer op de D916 te komen. Sla rechts- en dan linksaf, de D703 op naar Crouttes.

Rechts: standbeeld voor de uitvinder van de camembert Marie Harel in Vimoutiers.

114 LEVEN IN FRANKRIJK

11 Crouttes (Orne, Basse-Normandie) De weg kronkelt steeds steiler omhoog naar dit mooie dorp op een heuvel met prachtig uitzicht over de smalle Monne-vallei. Aan de overzijde van de vallei ligt de Prieuré St.-Michel, een gerestaureerde 13de-eeuwse priorij met een fraaie kapel, schuren en een ciderpers en sublieme moderne tuinen en lelievijvers. Noordwestelijk van Crouttes ligt het meest begroeide land van Auge, met bos en sfeervolle dorpen. Aan de weg buiten Boissey ligt Fromagerie de la Houssaye, makers van goede Livarot- en Pont-l’Évêque-kazen. » Volg de D703 langs de Prieuré St.-Michel en door Le Renouard tot de D38. Sla rechtsaf naar Tortisambert, dan links door Le Billot en volg de borden naar St.-Georges-en-Auge rechts de D111 op. Neem vanuit St.-Georges de D154, die bij de D4 komt in Boissey.

Sla linksaf naar St.-Pierre-sur-Dives.

SLAPEN & ETEN

Crouttes Le Prieuré St-Michel - Dit vredige adres heeft vijf bijzondere pensionkamers en twee gîtes in de 18de-eeuwse residentie van de abt bij de middeleeuwse priorij van St.-Michel. prieure-saint-michel.com

Normandië

12 St.-Pierre-sur-Dives

Het centrum van St.-Pierre is de Halles, de markthal met zijn balkenskelet, oorspronkelijk 11de-eeuws. Hier is elke maandag de grootste traditionele streekmarkt van het Pays d’Auge.

Vlakbij ligt de Abbatiale-kerk, gesticht in 1012 en een klassiek voorbeeld van de Normandische bouwkunst. De gotische kapittelzaal en de kloostergang huisvesten nu exposities, het toeristenbureau en een kaasmuseum. » Neem de hoofdweg noordwaarts uit St.-Pierre, de D16, bordjes Crèvecoeur. Sla op de kruising Les Quatres Routes linksaf, de D47 naar Mézidon-Canon, en volg de weg helemaal door de stad naar het kasteel van Canon.

SLAPEN & ETEN

Saint-Pierre-sur-Dives Hôtel des Agriculteurs - Klein, traditioneel familiehotel in het centrum met goed restaurant. lesagriculteurs.com Ferme de l’Oudon - Designmeubels in een voorname oude boerderij 3 kilometer ten zuiden van St.-Pierre. fermedeloudon.com Auberge de la Dives - Fijn plattelandsrestaurant met een terras aan de rivier de Dives.

Boulevard Collas 27

13 Château de Canon

Dit elegante 18de-eeuwse landhuis was de woning van de liberale denker J.B. Élie de Beaumont (1732–1786) en zijn vrouw, die de boeiende tuinen ontwierp onder invloed van de ideeën van de Verlichting. Het huis is niet te bezoeken, maar je kunt door de tuinen lopen (open juni-sep. wo-ma; april-mei za-zo), langs beelden, besloten bosjes en een zomerhuis in Chinese stijl. Het landgoed heeft een gastenkamer in een boomhuis.

De Abbatiale-kerk in St-Pierre-sur-Dives is een klassiek voorbeeld van Normandische bouwkunst.

» Sla linksaf vanaf het kasteel, steek de D47 over en sla dan rechtsaf de D152 op, richting Vieux-Fumé.

Volg de borden naar Condésur-sur-Ifs en dan Ernes, en sla dan linksaf de D253 op naar Vendeuvre, waar je › bijna tegenover het kasteel aankomt.

Het landgoed van Château de Canon heeft een gastenkamer in een boomhuis LEVEN IN FRANKRIJK 115

14 Château de Vendeuvre

De familie Vendeuvre eiste dit midden-18de-eeuwse slot terug na de Franse Revolutie. Na zware schade in de Tweede Wereldoorlog is het hersteld met originelen of replica’s van de delicate, kleurige aankleding. In de Orangerie (open mei-sep. dagelijks; okt. zo) zie je ’s werelds grootste collectie miniatuurmeubels. Het park heeft doolhoven, een kunstgrot en vijvers. » Verlaat het kasteel, sla linksaf om bij Jort op de hoofdweg D511 te komen en volg die Falaise in.

15 Falaise (Calvados)

Château Guillaume-le-Conquérant in Falaise, op een rots met uitzicht over de vlakte, is een van de geduchtste Normandische kastelen. Willem de Veroveraar is hier geboren in 1028. Zijn moeder Arlette, pas zeventien, was dochter van een lokale leerlooier. Stad en kasteel zijn zwaar beschadigd in de Tweede Wereldoorlog, maar de donjon en grote toren zijn hersteld in de jaren tachtig. Falaise was een strategisch punt aan het eind van de Slag om Normandië in 1944, die wordt herdacht in Musée Août 1944 (open juni-aug. dagelijks; april-mei en sep.-begin nov. wo-ma) dicht bij het kasteel.

SLAPEN & ETEN

Falaise La Fine Fourchette - Luxueus en traditioneel comfort en goede Normandische cuisine. finefourchette-falaise.fr

SHOPPEN Ga op zoek naar aparte sieraden, kunst en accessoires in Honfleur, chique mode en delicatessen in Deauville, en kaas en cider in het Pays d’Auge.

Markten: Honfleur: zaterdag - Trouville-sur-Mer: woensdag, zondag - Beuvron-en-Auge: zaterdag Cambremer: vrijdag - Livarot: donderdag St.-Pierre-sur-Dives: maandag - Falaise: zaterdag

Deze route komt uit: Capitool Reisgidsen, ‘25 Autoroutes Frankrijk’, Uitgeverij Unieboek | Het Spectrum, ISBN 9789000301096, €24,99.

116 LEVEN IN FRANKRIJK

6X

& AUTOROUTES FRANKRIJK t.w.v. €24,99

Nu samen voor maar

€ 38 Bent u al ABONNEE? Bestel dan de reisgids voor € 24,99 en krijg hem gratis thuisgestuurd. Ga naar leveninfrankrijk.nl en klik op Shop.

Autovakantie in Frankrijk Met de auto leer je het pittoreske landschap van la douce France pas echt kennen. De reisgids ‘Autoroutes Frankrijk’ van Capitool leidt je over de panoramische wegen waar vaak alleen de Fransen vanaf weten.

De gids biedt 24 gedetailleerde routebeschrijvingen en een uitneembare kaart, strekkend van het ruige Normandië tot de kusten van de Provence.

Onderweg kun je uitstappen bij charmante restaurants, vriendelijke slaapplekken en de beste Franse delicatessenwinkeltjes. Op elke route kun je even de benen strekken tijdens een wandeling door oude stadjes en fraai gekleurde akkers. Allons-y!

Word abonnee De abonneeservice is op werkdagen bereikbaar van 9.00 tot 17.00 uur. Als bijdrage in de verzendkosten van het geschenk wordt eenmalig € 4 in rekening gebracht.

Deze aanbieding is geldig zolang de voorraad strekt. Neem contact op met de abonneeservice voor verzendtarieven naar het buitenland. U kunt het abonnement ook cadeau geven aan iemand anders, u ontvangt dan zelf de gids.

Ga naar leveninfrankrijk.nl of bel 088 2266634 (op werkdagen bereikbaar van 09.00 - 17.00 uur)

118 LEVEN IN FRANKRIJK

Vakantiehuis van drie generaties

Provençaalse idylle Vlak bij Ménerbes, het dorp in de Luberon dat bekend werd door ‘A Year in Provence’ van Peter Mayle, staat een schitterend ‘familiehuis’.

Het is het vakantiedomein van Amsterdammers Pink Havenga (60), haar man Rob (60) en hun drie kinderen. Een huis met een heerlijke tuin en veel karakter, sfeer en comfort op een historische plek.

TEKST FABIAN TAKX (MET DANK AAN FREDERIKE KROMMENDIJK) PRODUCTIE & STYLING WILMA CUSTERS (FEATURES & MORE) FOTOGRAFIE RENEE FRINKING

LEVEN IN FRANKRIJK 119

120 LEVEN IN FRANKRIJK

R

ond het jaar 1700 stond hier een Relais de la Poste, een soort herberg die diende als tussenstop voor de postkoets. Daarvan getuigt nog altijd een lavoir, een grote waterbak voor de paarden die de tand des tijds heeft doorstaan. De ouders van Pink kochten het huis en het flinke terrein van een Franse familie in de jaren negentig. Dat was de tijd dat de eerste liefhebbers van ‘A Year in Provence’ kwamen kijken hoe dat amusante dorp van Peter Mayle er nu in het echt uitzag. Daarna is de bestsellerauteur overigens verhuisd naar Lourmarin omdat hij de busladingen Japanse fans niet meer verdroeg, maar de ouders van Pink bouwden hier ongestoord hun paradijs.

Negen jaar geleden konden Pink, cateraar en locatieverhuurder voor bedrijven uit Amsterdam, en haar man Rob het huis overnemen. Nu komen ze er zo vaak ze kunnen, net als de kinderen Anne (28), Noortje (27) en Huib (25) met ‘aanhang’ en vrienden.

Toen haar ouders het huis kochten was het donker en verwaarloosd, dus ze hebben er veel aan moeten doen, vertelt Pink. “Toen ze met pensioen gingen, hebben ze er echt een project van gemaakt. Ze hebben een architect in de arm genomen om het helemaal aan te passen aan hun wensen. Het pand had natuurlijk al wel veel sfeer en mooie oude

gewelfde plafonds, tegelvloeren en balken. Eén kamer, die we de winterkamer noemen, heeft een traditioneel Provençaals lattenplafond, met latjes die in het stuc werden geplakt. Mijn ouders respecteerden al die mooie oude elementen, maar ze hebben het huis ook waanzinnig goed verbouwd.”

Zo is er een groot gietijzeren boograam gekomen in plaats van kleine ‘schietgaten’, zoals Pink de voormalige raampjes in de keuken noemt. Op de vloer liggen witte tegels van kalksteen van de plaatselijke steenhouwerij. Daaraan werd het interieur subtiel aangepast, zodat ook de moderne toevoegingen harmonieerden met het geheel.

En verder zijn er de nodige typisch Provençaalse ›

MÉNERBES

.

LEVEN IN FRANKRIJK 121

“De korte wandeling naar het zwembad door het lavendelveld is sprookjesachtig”

122 LEVEN IN FRANKRIJK

elementen, zoals de plavuizen op de bovenverdie­ ping, het marmeren aanrechtblad in de keuken en de typische bogen. En buiten natuurlijk het prachtige lavendelveld, waardoor je over een paadje naar het zwembad loopt. Dat hebben Pink en Rob onder handen genomen, en ook de badkamers hebben ze laten renoveren. Daarbij is gebruik­ gemaakt van beton ciré, een Franse manier van stuccen die een stoere uitstraling geeft en waarvan het resultaat bovendien erg vochtbestendig is.

“We hebben alles ook opnieuw geschilderd. De luiken van het huis waren Provençaals blauw, maar wij hebben ze lichtgroen gemaakt. En binnen hebben we vooral voor wit gekozen, lekker licht.

De terrassen hebben we voorzien van Franse gravel, de zogenaamde clapisette. En het lavendelveld hebben we uitgebreid en opgefrist.”

Bovendien hebben ze een schuurtje, de cabanon, omgetoverd tot logeerverblijf. Een optie die namelijk voortdurend in de lucht blijft hangen is

het verlangen een B&B te beginnen, maar gezien hun drukke werk blijft dat voorlopig nog toekomst­ muziek. De twaalf ligbedden rond het mooie zwembad zien er in elk geval zeer uitnodigend uit.

Pinks ouders lieten het zwembad een eindje van het huis af leggen, je loopt er over een door lavendel omzoomd pad zo naar toe. Dat geeft rust, en de korte wandeling erheen is sprookjesachtig. “We hebben daar een aparte wc en douche, dus je hoeft niet steeds terug naar het huis. En het zwembad­ water wordt behandeld met zout, niet met chloor.”

Bohemiensfeer Met twaalf slaapplekken en zes slaapkamers is het huis ook ideaal om met een flink gezelschap op vakantie te gaan. Ze hebben het dan ook geregeld verhuurd, zodat ook anderen ervan kunnen genieten maar doen dat deze zomer niet.

“Wat veel Nederlanders niet weten is dat je ook › vakantiehuizen kunt huren via een plaatselijke

LEVEN IN FRANKRIJK 123

“Ik hou van hergebruik, dat geeft veel meer sfeer dan iets nieuws”

124 LEVEN IN FRANKRIJK

“Met een kelim heb ik een antiek voetenbankje bekleed” land meegenomen op het dak van onze auto.

Daarna hebben we hem weer meegenomen naar hier. Dat geldt trouwens ook voor onze Franse tuinset van smeedijzer.” Pink is een liefhebber van een sfeervolle bohemiensfeer en improviseert graag. “Ik hou ervan om zelf een oud meubeltje te bekleden of te schilderen. Met een deel van een oude kelim heb ik een antiek voetenbankje bekleed.

Ik houd van hergebruik, dat geeft veel meer sfeer dan iets nieuws.” Rob is bovendien een handige klusser. Zo transformeerde hij twee emaillen lampen met manden tot sfeervolle objecten. Maar over het terrein crossen met zijn trekker is ook een hobby van hem. makelaar, een agent immobilier.”

In het huis hangt veel kunst, en daarnaast zijn er ook veel vondsten van Franse marktjes en brocante van de bekende antiekmarkt van L’Isle-sur-laSorgue te zien. “Daar komen we al jaren, het is hier niet ver vandaan. Je vindt er altijd wel wat moois.

We hebben zelfs een tafel, die nu in de woonkeuken staat, op een markt gekocht en eerst naar Neder-

Fruitbomen Pink staat zelf graag in de (woon)keuken, en dan is het natuurlijk heerlijk om die gerechten in de zomer buiten op te eten. Van de kersen, abrikozen en pruimen uit de eigen boomgaard maakt Pink graag jam. De olijfbomen, nog door haar ouders aangeplant, dragen helaas geen vrucht, dus de olijfolie › moet van elders komen. Net als de wijn, waar

LEVEN IN FRANKRIJK 125

Rob zich graag in verdiept, onder meer door de uitstekende wijndomeinen in de omgeving te bezoeken.

De Luberon is heuvelachtig en weids en wordt daarom ook wel ‘het Toscane van Frankrijk’ genoemd. In alle jaargetijden is het hier zeer aangenaam. Vroeger kwamen ze vooral in de zomer, maar sinds enkele jaren hebben Pink en Rob ook de winter in de Luberon ontdekt.

“Wij houden er erg van om te gaan fietsen.

We gaan op de tandem door de hele omgeving, dan komen we op onbekende paadjes en zien ineens, omdat de bomen dan kaal zijn, prachtige huizen die we nog nooit hadden gezien.”

“We gaan op de tandem door de hele omgeving” Pinks favoriete adressen in de buurt van Ménerbes Château la Canorgue, Bonnieux Prachtig oud kasteel/ wijndomein dat al 200 jaar in dezelfde familie is. Leuk om te bezichtigen en wijn te gaan proeven. chateaulacanorgue.com Domaine Ruffinatto, Ménerbes Een van onze favoriete wijnen uit de streek. domaine-ruffinatto.fr Restaurant Jardin du Quai, L'Isle-sur-la-Sorgue Fantastische keuken en fijn terras Hôtel-restaurant Bastide de Marie, Ménerbes Heerlijke plek om te eten en te overnachten, met spa. labastidedemarie.com

126 LEVEN IN FRANKRIJK

Ambacht op zijn best.

VERKRIJGBAAR BIJ ALBERT HEIJN

DE BEAUJOLAIS

Vriendelijk van nature

Volg de Route des Vins De Beaujolais ontdekken via zijn wijnroute betekent dat je de twaalf appellations van noord naar zuid doorkruist tot vlak bij Lyon, en tegelijkertijd de schoonheid van het gebied ontdekt.

Organiseer een spontane picknick tussen de wijnranken of maak een sfeervolle tussenstop bij een gepassioneerde wijnmaker en creëer unieke wijnervaringen, zoals de Visites Privilège.

Ontdek de erfgoedschatten De Beaujolais is een regio met veel kunst en geschiedenis.

Laat je door een gids verhalen vertellen over het unieke karakter van de opmerkelijke dorpen en de geheimen van het erfgoed. In de bocht van een pittoresk straatje, achter een deur, licht de Beaujolais een tipje van de sluier op: de bijzondere binnenplaatsen en huizen van Villefranche, het strijdlustige dorp Clochemerle en de middeleeuwse stad Oingt, een van de ‘Plus Beaux Villages de France’. Laat je betoveren door de magie van deze plekken!

Ga voor groen Geniet van adembenemende panorama’s en kom op adem in de uitgestrekte natuur van het Unesco Global Geopark de Beaujolais. Ontdek de uitzonderlijke geologische vindplaatsen en de duizenden kilometers wandelpaden.

Een themawandeling of een fietstocht, al dan niet met gids, het zijn kleine avonturen... Plan je volgende ontsnapping op een circuit tussen wijngaarden, heuvels en (dennen)bossen.

Vergeet ook niet om het dak van de Rhône, de Mont Saint Rigaud, te beklimmen.

In Frankrijk, op slechts enkele kilometers van Lyon, ligt de Beaujolais, een uniek, authentiek gebied. Je kunt er wijnproeven tussen de wijngaarden en sportieve parcours afleggen in de bossen, of een wijnroute volgen door de dorpen van de Pierres Dorées.

Wacht niet langer en ga genieten van de rijkdom van de Beaujolais.

Bruxelles

Paris

Reims Strasbourg zurich Genève

Beaujolais Lyon Bordeaux

Graphisme : Destination Beaujolais / Photos : Etienne Ramousse

Laten we afspreken!

Geef je over aan het ritme van de vele activiteiten die de Beaujolais tot leven brengen: dans op de oevers van de Saône, bezoek een concert met een verbluffend uitzicht over de eindeloze heuvels of vergaap je aan een spectaculaire klanken lichtshow op de gevel van een kasteel… Trakteer jezelf deze zomer op de festivals Rosé Nuits d’Été en Beaujolez-vous.*

*Deze activiteiten worden aangeboden in overeenstemming met de geldende gezondheidsregels.

WWW.DESTINATION-BEAUJOLAIS.COM

+33(0)4 74 07 27 40 @destinationbeaujolais #destinationbeaujolais

Twee gezichten Een vaas met vrouwelijke gelaatstrekken van het Parijse familiebedrijf Fleux. Door de verschillende kleuren ogen lijkt het alsof de vrouwen twee gezichten hebben.

Fleux, ‘Vase Awa A Multi visages’, €26,90. fleux.com

Maison

Rode tinten, gestreept canvas en een droomuitzicht op Les Tuileries: laat de Franse zomer maar beginnen.

Vue royale Ontwerpster Sarah Poniatowski woont al 25 jaar naast de beroemde Jardin des Tuileries in Parijs. Op deze poster deelt ze haar droomuitzicht op het voormalige verblijf van menig Frans vorst.

Maison Sarah Lavoine, ‘Poster Tuileries 12 x 16 in’, €45. maisonsarahlavoine.com

DOOR PABLO PICHEL

Hoogzomer Stylish loungen doe je in deze ligstoel van duurzaam acaciahout.

De strepen zorgen voor dat Zuid-Franse strandgevoel.

Met afneembaar hoofdkussen.

La Redoute, ‘Ligstoel in acacia en stof Amezza’, €115. laredoute.nl

Fraai staaltje De gekrulde poten van de Airloop-tuintafel van Fermob zijn handwerk, resulterend in een elegant en minimalistisch design. Weerbestendig en verkrijgbaar in 24 verschillende kleuren.

Fermob, ‘Airloop’, €245. extravert.nl

LEVEN IN FRANKRIJK 129

De Isère

© PALADRU_IMAGES - ISÈRE ATTRACTIVITÉ

(Advertorial)

Kortom, de Isère wacht op je!

www.alpes-isere.com

© PHILIPPE DAVID - ISÈRE ATTRACTIVITÉ

Musée Champollion heropend. Vienne, 33 kilometer onder Lyon, is een mooi stadje met een Romeinse historie, en lieflijke dorpjes als het middeleeuwse Crémieu of Pont-en-Royans zijn er in overvloed.

Le Petit Train de la Mure is een van de spectaculairste treinverbindingen van Europa, waar je in 40 minuten 15 kilometer boemelt tussen adembenemende berglandschappen. Je eindigt bij het Lac de Monteynard, waar je vanaf de uitzichttoren op de stuwdam ook een schitterend uitzicht hebt.

Ook de gastronomie is in de Isère uitstekend verzorgd. Denk aan de gratin dauphinois, de kaas Saint-Marcellin of de likeur van de abdij van La Grande Chartreuse. Maar daarnaast zijn er vele sterrenrestaurants.

De Isère telt er momenteel maar liefst vijf met één Michelinster en twee met twee sterren. Deze zeven chefs nodigen je graag uit voor een onvergetelijke ervaring waarbij ze je verleiden met hun uitzonderlijke cuisine van ontelbare smaken.

© ANNE-EMMANUELLE THION ISÈRE ATTRACTIVITÉ

De Isère ligt in de Franse Alpen, in het zuiden van de regio Auvergne-RhôneAlpes, met Grenoble als ‘hoofdstad van de Alpen’. Het is de ideale bestemming om te genieten van bergen en natuur. Duurzaam, verantwoord toerisme is in dit departement gegarandeerd. Zo zijn er drie beschermde natuurparken: de Écrins, de Vercors en de Chartreuse. Hier kun je wandelen en hiken door grazige valleien of in de bergen over een van de Grandes Randonnées. Met eventueel een overnachting in een berghut.

Er zijn vele fietsroutes, met voor de cracks de beklimming van de Alpe d’Huez!

Paragliden of extreme sporten beoefenen kun je er ook, en als het te warm wordt neem je een duik in een rivier of ga je watersporten op een van de vele meren.

En in de winter zijn de Alpen natuurlijk een geliefd wintersportgebied.

Cultuurliefhebbers kunnen genieten in Vienne-Condrieu of Grenoble. In Vif (10 km ten zuiden van Grenoble op de Route de Sisteron, aan de voet van het Vercors-massief) werd onlangs het indrukwekkende egyptologiemuseum

© PJAYET - ISÈRE ATTRACTIVITÉ

EEN GROENE TOPERVARING

Jardin

Anja Winter (styliste en actrice) presenteerde in het programma ‘Koffietijd’ wekelijks een item over tuinen. Tegenwoordig inspireert ze 80.000 volgers op Pinterest.

Alternatief voor kwetsbare planten

Nederlandse tuinexperts in de Limousin De tuinen van Mas Maury in de Limousin liggen in een groot park uit de 19de eeuw.

Eeuwenoude bomen, zoals de Amerikaanse amberboom, tulpenbomen, ceders en beuken, maken onderdeel uit van het uitgestrekte landgoed, waar de deels gerenoveerde én nieuw aangelegde tuinen een prominente plaats innemen.

Een Nederlands echtpaar transformeerde hier een volkomen verwaarloosde woestenij in een paradijs. Niet alleen de bloemenborders zijn prachtig, ook de thematuinen. jardinsdemasmaury.fr

Aandachttrekkers Als scheidslijn tussen je bloemenborder en je bestrating of gras kun je kiezen voor een lage haag van taxus of buxus. Mijn voorkeur gaat uit naar lage beplanting.

Bijkomend voordeel is dat lage planten de vaak lelijke stengels van de planten erachter bedekken. Voor bloei in het voorjaar is longkruid geschikt, een oersterke plant die het goed doet in schaduw of halfschaduw. Of vrouwenmantel, deze groeit in zon en halfschaduw. Andere planten voor de voorgrond zijn kattenkruid, campanula of muurfijnstraal.

Door de strenge vorst zijn er deze winter heel wat subtropische planten gesneuveld. Hoe noordelijker je kwam, hoe moeilijker de pelargoniums, oleanders, citroenboompjes, mannentrouw, Toscaanse jasmijn en de olijfbomen het hadden. Een alternatief dat wel goed tegen strenge winters kan, is de Japanse sterjasmijn. Deze klimmer is winterhard tot -10/-15 C. Wil je een palm in je tuin, dan is de Chinese waaierpalm aan te raden, al heeft hij wel winterbescherming nodig. De sierpeer Pyrus salicifolia 'Pendula' heeft neerhangende takken en heeft veel weg van een olijfboom. De treurboom wordt niet hoger dan 5 meter en is zeer geschikt voor een kleine tuin.

En toen was er licht (in de tuin) Nog niet zo lang geleden was het een heel gedoe om je tuin te verlichten. Soms zelfs gevaarlijk gestuntel met verlengsnoeren, kaarsen, windlichten en petroleumlampen. Tegenwoordig kun je bij een doorsnee warenhuis al tuinlampen op zonne-energie kopen.

Het Franse Fermob heeft multifunctionele, mooi vormgegeven tuinlampen. De Aplô bijvoorbeeld kun je gebruiken als hanglamp, tafellamp of zaklantaarn. Je laadt de lamp binnen op en hij kan zonder snoer zestien uur branden. Ook de Balad is in verschillende kleuren en afmetingen te koop. fermob.com

LEVEN IN FRANKRIJK 131

Bibracte

Een Gallische stad onder het bos In het hart van de Morvan biedt de berg Beuvray uitzonderlijke panorama’s. Maar hij herbergt ook de overblijfselen van de stad Bibracte, meer dan 2000 jaar geleden gebouwd en nog ieder jaar bestudeerd door archeologen. Het museum gebruikt de modernste technieken om over Bibracte en de eerste Europese steden te vertellen.

Q In juli en augustus zijn er elke dag rondleidingen op de archeologische vindplaats in het Nederlands.

Q Bezoek ook het restaurant waar je de Gallische keuken kunt ontdekken.

Musée de Bibracte Mont Beuvray - 71990 Saint-Léger-sous-Beuvray www.bibracte.fr/nl - info@bibracte.fr - www.facebook.com/BibracteMusee

BIBRACTE

HUIS & RECHT

Mr. Isabelle Flipse is intermediair voor Franse juridische zaken. Kantoor Flipse BV, info@kantoorflipse.nl, www.kantoorflipse.nl.

Een complexe nalatenschap, deel VI interessant is voor mensen die voor nop op een prachtig plekje willen zitten, al is dat onder zeer primitieve omstandigheden.

Midden november belt er een angstige buurman dat er sinds ‘een tijdje’ licht brandt en er ongure types rondscharrelen. De woorden squatteurs (krakers) en gitanes (zigeuners) vallen.

De politie wordt gebeld, tot drie keer toe.

Maar men heeft de handen vol aan de gevolgen van recent noodweer in de regio.

Verwende Hollanders die denken dat hun probleem tweeduizend kilometer verderop wel even door het plaatselijk gezag wordt opgelost, krijgen geen prioriteit.

Toch moet er iets gebeuren en wel heel snel.

Want als je één ding niet wilt in je Franse huis, dan zijn het krakers. Als u denkt dat we het krakers in Nederlands makkelijk maken? In de Franse praktijk komt het erop neer dat een

kraker die kan bewijzen dat hij zich 48 uur in het perceel heeft opgehouden, enkel nog via een civiele procedure kan worden uitgezet. De kans dat dat lukt, bestáát. Dat zo’n procedure langer dan een jaar duurt en tienduizenden euro’s kost, is vrijwel een zekerheid...

Mijn cliënten beseffen dit en vragen me ‘te redden wat er te redden valt’. Mijn kantoorgenoot en ik zijn daarom de volgende dag in de auto gesprongen en na twaalf uur rijden stonden we in het donker voor de poort. Het kettingslot bleek een ander exemplaar dan waarvan wij de sleutels hadden, in de verte was klein licht te zien en er stond een gammele bestelbus op het terrein. We hadden logés, zoveel was zeker.

Hoe pak je dat aan als je vindt dat een knokploeg geen acceptabele optie is?

Vergeeft u me dat ik hier toch nog één episode aan vastplak.

ONTWERP & BOUW Heiko Hulsker, Architect in Antibes www.plansud.com

Bouwen in Frankrijk, de verschillen

V

DEZE COLUMN VALT BUITEN VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE REDACTIE.

DEZE COLUMN VALT BUITEN VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE REDACTIE.

H

et feuilleton over de Franse erfenis die maar niet afgewikkeld raakt, wordt langer en langer, té lang eigenlijk. Maar de volgende anekdote is zowel authentiek als spectaculair. Die kan ik u dus niet onthouden.

Op de vier hectare aan de Côte, waarvan mijn cliënten mede-eigenaar in bloot-eigendom zijn, stonden ooit een groot huis, een olijfgaard en een schattig portiershuisje.

Dat laatste vormt nu de enige tastbare herinnering, hoewel er van schattig geen sprake meer is. De meeste luiken werden dichtgeschroefd omdat ze er anders afvielen en het onkruid staat hoog in de dakgoten.

Tegen mijn advies liet de vruchtgebruikster water en elektra echter nooit afsluiten, want ‘je weet maar nooit’.

Wat deze puissant rijke weduwe inderdaad niet wist, was dat zelfs zo’n vervallen stulpje

erlopen het bouwproces en de bouwvergunningen in Frankrijk heel anders dan in Nederland? De verschillen zijn minder groot dan wellicht gedacht.

De voorschriften in een bestemmingsplan in Frankrijk zijn doorgaans helder omschreven met eenduidige afbeeldingen. Een bouwplan wordt getoetst aan de regels en door de welstand. Bij dit aspect is er wel een fundamenteel verschil. In Nederland worden de plannen behandeld door een commissie met meerdere architect-leden in een openbare zitting en over het algemeen komt er uit zo’n vergadering een gebalanceerde beoordeling.

In Frankrijk is Bâtiments de France de welstand, die bestaat uit één persoon, vaak aangewezen voor een heel gebied. Mijn ervaring is dat als je deze beslissing bij één persoon legt er toch

meer verrassingen zijn. De lengte van bouwvergunningsprocessen verschilt eigenlijk nauwelijks. Wel is de periode voor het aantekenen van bezwaar in Frankrijk drie maanden tegen zes weken in Nederland.

In Frankrijk moet je bij het aanleveren van de vergunningstukken veel aandacht geven aan de geveltekeningen en de tuinplannen. Het meest opmerkelijk is dat er geen plattegronden van het huis gevraagd worden, slechts de contour.

In Nederland zijn de plattegronden essentieel.

De afmetingen van een toilet moeten bijvoorbeeld vermeld worden, plus een serie van onderzoeken over daglicht en ventilatie.

De uitvoering In Nederland neemt de hoofdaannemer het totale werk aan en brengt met onderaan-

nemers (circa 75%) het project tot stand. De hoofdaannemer komt met een totaalprijs en de eindverantwoordelijkheid ligt bij hem.

In Frankrijk werkt dit vaak anders. De architect sluit met uiteenlopende partijen aparte contracten. Bijvoorbeeld voor het betonwerk, de dakconstructie, ramen en deuren. Dit vraagt meer werk en focus van de architect.

De afstemming van uiteenlopende partijen is minder vanzelfsprekend, de kans dat er aspecten tussen wal en schip vallen is groter.

In Nederland werken hoofdaannemers vaak met dezelfde onderaannemers, waardoor er meer een teamgeest ontstaat, in Frankrijk werken de partijen meer individueel. Het uiteindelijke resultaat hoeft niet minder te zijn, het vergt alleen veel meer coördinatie en communicatie.

LEVEN IN FRANKRIJK 133

À vendre / À renover In deze rubriek vertellen lezers waarom je juist hun huis moet kopen of juist hen moet inhuren.

Maison sans Soucis ontzorgt de tweede-huisbezitter Maison sans Soucis, de naam zegt het al. Jan Vermeijen en Liselotte Van den Brande ‘ontzorgen’ de bezitter van tweede huizen (“buitenverblijven”, noemt Jan ze) in de Franse Var. Ze bieden het complete pakket aan: het beheer van villa’s, het onderhoud van tuinen en zwembaden, maar ook renovatieprojecten van vakantiehuizen. Of het nu gaat om een badkamer of keuken in een eenvoudig stenen huis, de aanleg of opknapbeurt van een zwembad of een grootscheepse, luxueuze renovatie van een grote villa, Vermeijen ziet overal een uitdaging in. Soms bouwt Maison sans Soucis zelfs een compleet huis. Daarvoor heeft Vermeijen in de twaalf jaar dat hij nu in het authentiek Provençaalse dorp Seillans woont, een groot netwerk van onderaannemers opgebouwd. En al is de uit Antwerpen afkomstige Vermeijen opgeleid als econoom, hij is inmiddels vertrouwd met alles wat er bij Frans huizenbezit komt kijken. Sinds enkele jaren is hij ook als makelaar actief, dus als je een huis zoekt, kun je ook bij hem terecht. Dan rijdt hij rustig een paar uur met je rond om het juiste ‘object’ te vinden. “Ik ben geen doorsnee-makelaar”, zegt hij. “Ik ben er om de mensen te helpen en oefen geen druk uit, mij gaat het erom goed advies te geven en hun wensen te verwezenlijken. En ik

134 LEVEN IN FRANKRIJK

•

kan ze natuurlijk ook helpen hun verbouwingsideeën waar te maken.” De klant moet op hem kunnen vertrouwen. “We reageren altijd snel en zijn altijd bereikbaar voor onze klanten. En we komen stipt op tijd, wat hier in Frankrijk niet altijd gebruikelijk is.” Zelf spreekt hij vier talen en zijn vrouw vijf, wat goed van pas komt bij zo’n internationale clientèle. Nederlanders, Belgen, Britten, Scandinaviërs, zelfs mensen uit Hongkong kloppen bij hem aan. Zelf komt hij al zijn hele leven (van 41 jaar) in Zuid-Frankrijk, want zijn ouders hadden er een huis. En ook Liselotte heeft veel vakanties in de Provence doorgebracht. “Op een dag zeiden we: als we het nu niet doen, doen we het nooit meer.

Dus we zijn hier midden in de vorige crisis heengegaan. Gelukkig heeft het goed uitgepakt.”

Intussen telt het gezin vier zonen, maar Vermeijen blijft lange dagen maken. “Maar ik amuseer me erg, want ik vind het een voorrecht hier te mogen wonen en werken, in zo’n mooie omgeving met driehonderd dagen zon per jaar.”

“Ik oefen geen druk uit, ik geef advies”

Meer informatie: www.maisonsanssoucis.com Tel. +33 (0)6 34 35 29 09 jan@wretmanestate.com

DROOMHUISINFRANKRIJK.NL BOURIANEMAISONS.NL

•

BOUWGROND TE KOOP!

Nu de voorraad te koop staande huizen flink is uitgedund, is het misschien een idee om zelf een huis te laten bouwen op een mooie lokatie. Wij hebben meerdere fraaie percelen te koop. Ook kunnen wij u helpen met het ontwikkelen van uw plannen, vergunningen enz.

Neemt u gerust contact op voor meer informatie.

Dordogne - nabij Sarlat.

Lot - Prayssac

Natuurstenen ‘Perigourdine’ met gastenstudio en kunstenaars-atelier op 2,6 ha grond. Rustig gelegen op 10 minuten van Sarlat. Een bijzonder huis.

Vraagprijs: € 290.000 CA0123

Luxe en comfortabel huis met inpandig appartement op 4000 m2 grond. Rustig gelegen vlakbij een levendig dorp aan de rivier.

Vraagprijs: € 305.000 C133

Heel veel huizen zijn hier de afgelopen maanden verkocht aan mensen die uit de stedelijke gebieden willen ‘ontsnappen’. Er wordt nu regelmatig vanuit onze prachtige departementen Lot en Dordogne gewerkt met het snelle glasvezel internet.

Het aanbod is kleiner geworden, maar er zijn nog genoeg huizen te koop en er is volop ruimte. Misschien een idee om zelf een huis te gaan bouwen op een droomplek?

Wij willen graag met u overleggen over de mogelijkheden.

PROFITEER VAN DE NU NOG VRIENDELIJKE PRIJZEN.

Lot - Vire-sur-Lot

Dordogne - Campagnac les Quercy.

Lot - Puy L’Eveque

Heerlijk vrijstaand huis met carport en groot zwembad met overkapping. Schuur en 5600 m2 grond. Vrij uitzicht. Rustige ligging. In zeer goede staat.

Vraagprijs: € 325.000 C154

De Franse droom. Prachtig natuurstenen huis met twee schuren, zwembad en 3 ha grond. Zeer veel leefruimte. Optimale privacy.

Prachtig uitzicht. Uniek!

Vraagprijs: € 575.000 BA151

Wonen op stand. Voormalig wijn-chateau.

Ruim hoofdhuis met aangebouwd tweede huis.

Grote schuur. Zwembad. 3 ha grond.

Landelijke rust en vrij uitzicht Vraagprijs: € 650.000 AA0113

L'AGENCE QUI FAIT LA DIFFÉRENCE Contact: Lalande, 46250 Marminiac, tel.: +33 (0)9 60 07 45 56, mob.: +33 (0)6 07 77 89 17, www.droomhuisinfrankrijk.nl, info@droomhuisinfrankrijk.nl

juRidische en Technische aankoopbegeleiding TaxaTie

FranceVilla vertegenwoordigt mooie authentieke en vaak luxe vakantiehuizen in Zuid- Frankrijk, hoofdzakelijk in de schitterende streken de Dordogne en de Lot. Dus bent u op zoek naar een mooi vakantiehuis in ZuidFrankrijk met privé-zwembad, dan bent u bij ons aan het juiste adres!

bouwkundig ondeRzoek

www.francevilla.nl, info@francevilla.nl, 00(31) 113 58 20 36

Mikel de Rooij www.hexagone-conseils.fr 0033 (0)4 66 87 15 17

VIEVA FRANCE

A DV I S E U R S , B E M I D D E L A A R S E N M A K E L A A R S I N F R A N S O N RO E R E N D G O E D

Occitanie - Lot

Nouvelle-Aquitaine - Dordogne

Nouvelle-Aquitaine - Corrèze

Leuke, goed onderhouden vakantiewoning (2009) van 82 m2 op 266 m2 grond. De woning heeft (b.g.) een gezellige woonkamer met schuifpui naar terras, ingerichte open keuken, wc, 2 slaapkamers met douche en wastafel, (et.) salon, slaapkamer met bergruimte en aparte doucheruimte met wastafel en wc. De woning staat in een vakantieparkje met zwembad in het noorden van de Lot, centraal t.o.v. alle toeristische voorzieningen.

PRIJS € 139 100 k.k. ref. MP-0174HA

Voor investeerders is dit gemeubileerde appartement uit 2011 een ideaal object. Geen kosten, wel gegarandeerde inkomsten en je kunt er zelf ook van genieten tegen gereduceerd tarief. Het appartement (35 m2) ligt op de begane grond van een fraai complex met zwembad en andere voorzieningen, en heeft woonkamer, slaapkamer, slaapcabine, doucheruimte, terras en parkeerplaats. Centrale ligging ten opzichte van de vele toeristische trekpleisters in de Périgord noir.

PRIJS € 107.000 ref. AQ-0283HA

Sfeervolle twee-onder-een-kap woning uit de jaren 1930. Verdeeld over 4 niveaus heeft het een entree, eenvoudige keuken met houtkachel, salon, doucheruimte, 3 slaapkamers, in te richten zolder en kelders. Het huis bevindt zich grotendeels in oorspronkelijke staat met authentieke elementen zoals vloertegels, paneeldeuren, oude schouwen. Het staat op een perceel van ca 500 m2 nabij de stuwdam van Marège in een rustig bosrijk agrarisch gebied.

PRIJS € 43 500 ref. LI-0035HA

Lacapelle-Marival

Les Eyzies-de-Tayac

Liginiac

VieVaFrance is specialist in Frans onroerendgoedrecht en bemiddelt door heel Frankrijk.

Molenstraat 18A - 2513 BK Den Haag - tel. +31 (0)6 15 02 68 97 - info@vievafrance.com - www.vievafrance.com 2, rue de l’Election - 24200 Sarlat-La Canéda - tel. +33 (0)5 53 59 07 20 - mob. +33 (0)6 31 37 30 72

Wonen in Zuid-Frankrijk Uw droom is dichterbij dan u denkt!

new home, makelaar en erkend taxateur, is de grootste Nederlandse makelaar actief in Zuid-Frankrijk, met vestigingen in de Var en aan de Côte d’Azur. Door een uitgebreid netwerk en jarenlange ervaring beschikt new home als geen ander over kennis van de regio en de lokale onroerendgoedmarkt.

Wij spreken uw taal! Onze Nederlands sprekende vastgoedadviseurs staan onze relaties bij tijdens het gehele aan- of verkooptraject. Inclusief de juridische aspecten van de geldende weten regelgeving op het gebied van onroerendgoedtransacties. Daarmee behoeden wij u voor onvoorziene valkuilen.

Of u nu een Provençaalse mas, een bastide, een appartement, een chateau of een villa met uitzicht op de Middellandse Zee zoekt, new home biedt een zeer ruime en gevarieerde keuze.

Kijk op www.new-home.fr of bel met een van onze kantoren.

7 cours de la République 83510 Lorgues +33 (0)4 94 47 49 54

Place Léon Roux 83440 Fayence +33 (0)4 94 76 20 10

34 avenue du Général Leclerc 83120 Sainte-Maxime +33 (0)4 94 81 96 16

www.new-home.fr

TE HUUR

Luxe woning met verwarmd zwembad, enkele terrassen waarvan er één overdekt is. Er zijn 3 slaapkamers met een 2 persoonsbed, 1 slaapkamer met 1 tweepersoonsbed en 1 eenpersoonsbed en een kinderkamer met 2 ledikantjes.

Twee badkamers met aparte WC’s.

Het huis ligt op loopafstand van de Dordogne. Er zijn talrijke golfbanen in de buurt. Als u van wandelen houdt komt u zeker aan uw trekken want het huis is gelegen in het ''Parc Régional des Causses de Quercy" in het hart van de magnifieke Dordognevallei, tussen Rocamadour en Sarlat, en op de grens van drie populaire Franse vakantiegebieden: de Midi-Pyreneeën, Limousin en Périgord.

Voor informatie kunt u mailen naar info@moineaux-meyraguet.com of bezoek www.moineaux-meyraguet.com

1-2 The huur Moinaux.indd 119

11-06-2021 1

MAKELAAR EN AANKOOPBEGELEIDING IN DE AUVERGNE - WWW.AUVERGNE-PROPERTIES.COM

Allier Een plattelandswoning met een bewoonbaar oppervlakte van ongeveer 90 m² met overdekt terras met mooi uitzicht.

Prijs € 49.000 Ref. 03007760

Livradois Forez Prachtig herenhuis met een woonoppervlakte van 190m² met veel karakter en ruime en lichte kamers. Rustig gelegen op 1,4 ha grond in een klein dorpje.

Prijs € 95.000 Ref. 03007784

Allier Prachtige gerenoveerde woning, gelegen op een perceel van 658 m². Bewoonbaar oppervlakte van 170m². Gebruik van een gemeenschappelijk zwembad.

Prijs € 179.000 Ref. 03007820

Allier Mooie plattelandswoning met aparte gîte en bijgebouwen, waaronder een schuur van 100 m², gelegen op een omheind perceel van 3490 m² met open uitzicht.

Prijs € 199.995 Ref. 03007313

Livradois Forez Mooie gerenoveerde natuurstenen woning met veel karakter. Woonoppervlakte van 236 m². Perceel van 246 m² met gezellige binnenplaats.

Prijs € 225.000 Ref. 03007815

Livradois Forez Zeer karaktervolle maison bourgeois uit 1922 met een geheel intact gebleven voormalige watermolen.

Perceel van 1,5 ha met riviertje.

Prijs € 229.900 Ref. 03007824

Allier Prachtig klein domein, bestaande uit 5,4 ha grond met 3 moderne chalets. Gelegen in een idyllische groene omgeving tussen de Cher en het Canal de Berry.

Prijs € 269.000 Ref. 03007825

Allier Een prachtig gerenoveerd landgoed met rondom 1,2 hectare grond. Het geheel bestaat uit een privéwoning, restaurant en hotelgedeelte.

Prijs € 858.400 Ref. 03007814

Auvergne Properties – 5 Allée du Château, 03270 Mariol tel.: +33 (0) 4 70 41 51 56 – mobiel: +33 (0)6 29 70 87 75 – info@auvergne-properties.com – www.auvergne-properties.com

17:01

MAKELAAR EN AANKOOPBEGELEIDING IN DE AUVERGNE - WWW.AUVERGNE-PROPERTIES.COM

Maak uw droom waar: koop een prachtig kasteel in Frankrijk!

Heeft u er altijd al van gedroomd in een prachtig authentiek kasteel in Frankrijk te wonen? Bent u op zoek naar een perfecte locatie voor het oprichten van een B&B? U heeft nu de mogelijkheid uw dromen waar te maken met dit unieke kasteel in de Bourgogne.

• Het kasteel bevindt zich in het departement (provincie) Nièvre, op zo’n 8 uur rijden van Utrecht. De Nièvre ligt in de Bourgogne, een van de meest bekende wijnstreken van Frankrijk. U kunt hier wandelen in het Regionaal Natuurpark en uiteraard diverse wijngaarden bezoeken om de Franse cultuur letterlijk en figuurlijk te proeven. De pittoreske omgeving en vele (sportieve) activiteiten die hier mogelijk zijn, zijn zeer aantrekkelijk voor toeristen.

• Het kasteel bestaat uit een hoofdgebouw en een bijgebouw. Het hoofdgebouw staat uit 2 woonverdiepingen, 2 zolders met eigen toegang en 2 kelders.

Het kasteel beschikt bovendien over een ‘Petit Logis’ die toegankelijk is voor mindervaliden. Hier is een aangepaste badkamer aanwezig. Met maar liefst 15 kamers, waarvan 4 met open haard en 3 badkamers, is dit kasteel in Frankrijk kopen een zeer interessant idee als u op zoek bent naar een locatie voor een sfeervolle B&B. Het kasteel is goed onderhouden, waardoor er in het begin geen grote werkzaamheden zijn vereist.

Het pand ligt op een terrein van 14.000 vierkante meter (welke uit meerdere kadastrale nummers bestaat), geheel ommuurd. Via een privépad komt u bij het meer, genaamd Lac de Pannecière. Hier kunnen u en uw eventuele gasten zwemmen en sportvissen onder de heerlijke Franse zon.

Een kasteel kopen in Frankrijk, is dat iets voor u?

Informatie & verkoop

Wilt u een kasteel kopen in Frankrijk om er zelf te wonen of om te verhuren?

Beide opties zijn mogelijk met dit unieke pand! De grote tuin is ideaal voor het organiseren van evenementen, van huwelijken tot borrels. De locatie is dus uitermate geschikt voor het verhuren van kamers of het organiseren van sfeervolle evenementen, ontspannen retreats of groepsreizen.

Espace, 100 m2

Jonkman Garantiemakelaars Boveneind 18, 9351 AP Leek Telefoon: 0594 - 510100 www.jonkmangarantiemakelaars.nl

Espace de Luxe, 120 m2

Campagne,80 m2

Voo

Vakantiehuizen op Château Cazalères te koop

❖ Permanente bewoning mogelijk ❖ 3 type villa’s vanaf € 99.000,❖ 2 tennisbanen ❖ 3 zwembaden ❖ Goede verhuurmogelijkheden ❖ 24/7 Nederlands parkbeheer ❖ 4 seizoenen regio ❖ int. vliegveld Toulouse, 60 min. ❖ Golfen op 45 min

A VENDRE 09350 Daumazan-sur-Arize Ariège (Midi-Pyreneeën) T +31 (0) 6 14 10 88 24 E AV.cazaleres@gmail.com www.fransvakantiehuistekoop.nl

GRA OMZ RGD

LES ISSAMBRES Volledig gerenoveerd duplexappartement gelegen in een residentie met zwembad, dichtbij het dorpscentrum en stranden. Woonkamer met open keuken komt uit op een groot, gedeeltelijk overdekt terras. Boven zijn 3 slaapkamers met 2 badkamers en toilet. Gerenoveerd met luxe materialen.

LES ISSAMBRES

Prijs: € 595.000 Incl.courtage Ref: 152V3080M

Prijs: € 385.000 incl. courtage Ref: 152v2623M

LES ISSAMBRES

Fraaie duplexwoning, 70m2 met prachtig zeezicht, gelegen in een beveiligd park met conciërge, zwembad en tennis-baan. Woonkamer met open keuken, 3 slaapkamers, 2 badkamers en terras.

Mooi tweekamerappartement van 30m2, gelegen op het zuiden in een rustige omgeving, dichtbij de stranden en winkels. Bestaat uit een woonkamer met een opklapbed en open keuken, een slaapkamer, een badkamer en toilet. Een overdekt terras van 9 m² en een eigen parkeerplaats maken dit appartement compleet.

SAINTE-MAXIME

Prijs: € 147.500 Incl. courtage Ref: 152V737A

Prijs: € 1.550.000 incl. courtage Ref: 152v3153M

LES ISSAMBRES

Gelegen in een privédomein in Sainte-Maxime, prachtige Provençaalse villa gelegen op een perceel van 4341 m². Woonkamer met open haard, een ingerichte keuken, 5 slaapkamers, 3 badkamers. Een verwarmd zwembad van 4x8m en bevindt zich op het niveau van de woonkamer. Garage.

Deze charmante villa van 92 m² met zwembad op een perceel van 1241 m² heeft vrij uitzicht en ligt op 2 kilometers van de zee. Woonkamer met open keuken met toegang tot het terras. 3 slaapkamers, 2 badkamers, 2 toiletten.

Garage.

COLMARS LES ALPES

Prijs: € 625.000 incl. courtage Ref: 152V3157M

Prijs: € 599.000 incl. courtage Ref: 152V3056M

Op loopafstand van het middeleeuwse dorp Colmars, gerenoveerd chalet gelegen op een perceel van 1200 m². 5 slaapkamers, 3 badkamers. Ruim woonkamer met open haard en ingericht keuken.

Erkend Frans makelaarskantoor aan de Côte d’Azur met Nederlandssprekende directie en ruim 25 jaar ervaring. Wilma zorgt voor een kundige en persoonlijke begeleiding.

5268, Corniche des Issambres - 83380 Les Issambres, tel. +33 (0)4 94553230 / +33 (0)6 30343013 e-mail info@leonie-lelievre.com - website www.leonie-lelievre.fr

In het hart van Frankrijk ligt Camping Les Voisins wat voorheen een buurtgemeenschap/ dorpje van 7 woningen was en thans bestaat uit een prachtig groot gerenoveerd familiehuis met vier slaapkamers, 2 badkamers en sauna, restaurant (eventueel om te zetten naar wonen), een gîte met 2 slaapkamers, chambre d’hôtes met 1 slaapkamer en verder een camping Aire Naturelle met 25 kampeerplekken, 4 compleet ingerichte Savannetentlodges, zwembad met omheining, 2 grote stallen en 2 gebouwen. Het geheel omringd met 8.5 ha weidegrond. Geheel is de laatste 20 jaar met veel liefde onderhouden en gerenoveerd.

Overname is met complete inventaris om de commerciële activiteiten direct te kunnen voortzetten. Uitbreiding van de commerciële activiteiten is zeker nog mogelijk.

Les Voisins wordt voornamelijk bezocht door Nederlandse en Belgische gasten en ligt 800 km onder Utrecht, net buiten het mooie dorp Montaigu le Blin. Vanuit het domein heeft u een prachtig uitzicht op het middeleeuwse kasteel van het dorp, met zonsondergangen die nooit vervelen. Montaigu le Blin heeft een rijk verenigingsleven en zelfs een basisschool.

Voortgezet onderwijs is in de directe omgeving te vinden.

De dichtstbijzijnde grote stad is Vichy.

Behoefte juist nu aan meer ruimte en vrijheid dan kies voor dit instapklare en keurig verzorgde complex, de verkopers verwelkomen kopers met open armen net zoals ze dat zo hebben gedaan met de gasten van de afgelopen 20 jaar.

MEER INFORMATIE; Dimitri Lankhorst 020-8005004

www.lankhorstmakelaars.nl

Meander Vakantiewoningen Te huur

•

villaindeardeche.nl meandervakantiewoningen.nl +31 06-3754 9492

Op zoek naar een geweldig vakantiehuis in zonnig Frankrijk?

• keus uit 24 schitterende vrijstaande 4- tot 8- en 10-persoons VILLA’s met privé of parkzwembad • gelegen aan de rivier de Ardèche op luxe 4 sterren Villapark “Domaine Les Rives de l’Ardèche” in Vallon Pont d’Arc • of in de Provence op Villapark “Demeures de Luc” in Saumane de Vaucluse • zonnige, warme omgeving, mooie natuur, strakblauwe luchten en er is veel te zien en te ondernemen • de royale vakantiehuizen zijn allemaal voorzien van 2 badkamers, luxe keuken, WIFI internet, ontvangst Nederlandse tv zenders, vaatwasser en wasmachine • gratis gebruik van o.a. tennis- en jeu de boulesbaan, fitness apparaten, speeltuintje • soms uw eigen verwarmde privé zwembad maar altijd een groot (rustig) parkzwembad, Receptie onder NL beheer • verhuur van april t/m oktober (boeken voor 2022 is ook al mogelijk !)

Voor veel meer informatie kijkt u op een van onze websites: villaindeardeche.nl of villaindeprovence.com Mob.: +31 06-3754 9492 / +31 0320-848 444

nr 4 - 2021 EEN 25ste jaargang

STENEN MAS IN

PERNES-LES-FONTAINES Coverfoto Saint-Tropez © Shutterstock € 450.000

Leven in Frankrijk met 6 slaapkamers, is een uitgave van Leven in Frankrijk zwembad, B.V., dat deel uitmaakt een tuin envan garage groep uitgeverijen die samenwerken onder de naam Credits Media.

Van Slingelandtstraat 63, 1051 CG Amsterdam www.leveninfrankrijk.nl

“Zonder jou was het ons nooit gelukt”

Hoofdredactie Cathelijne van Vliet Eindredactie Jolanda van der Ploeg, Mariëtte van de Sande, Fabian Takx

Dat hoor ik regelmatig. Ik ben aankoopbegeleider en architect en woon reeds meer dan 22 jaar in de Vaucluse (‘84).

Ik bied professionele hulp bij het zoeken van een bestaand pand en beschik daarvoor over een ruim en gediversifieerd aanbod. Tevens begeleid ik ontwerp en realisatie van uw nieuwbouwproject, in de streek ten zuiden van de Mont-Ventoux.

Artdirection Sander Buningh Vormgeving Suzy Benjamin, Sefanja Nods Medewerkers

EEN VILLA Eric Asimov, HansIN Avontuur, Renate van der Bas, Benoist Adt Aude, Suzanne Bergman, Ingrid Bockting, Marc Brester, Edith Buenen, Jos van der Burg, Sébastien Carles, PERNES-LES-FONTAINES Wilma Custers, Amélie Dufour, Marieke van Ditshuizen, Isabelle Flipse, Renée Frinking, €Vivian 440.000 de Gier, Eugenie Goldschmeding, Martine Jongbloed, Frederike Krommendijk,

Remke Lange, Rebecca Marshall, Mick Palarczyk, Pablo Pichel, Frank Renout, Paul Smit, met 3deslaapkamers, Fabian Takx, Vincent photographie, Chantal van Wees, Lidewij van Wilgen, Anja Winter zwembad en garage Telefoon, e-mail redactie +31 (0)20 5302594 e-mail leveninfrankrijk@creditsmedia.nl Uitgever Eugen van de Pas

IMMOBILIËN EN BOUWBEGELEIDING OP MAAT Colette Vanden Bogaerde

E colette@ventoux-immo.com

T +33 (0)6 19 91 25 16

Sales Julien Frouin+31 (0)20 5302570 e-mail advertising@creditsmedia.nl Sales onroerend goed Catherine Decamp +31 (0)20 5302592 EEN DORPSHUIS e-mail c.decamp@creditsmedia.nl

IN

Marketing ST-PIERRE-DE-VASSOLS & traffic Daniëlle Wiersema +31 (0)20 5302570 € 255.000 e-mail communicatie@creditsmedia.nl

met 3 slaapkamers, studio

Distributie en groot terras Aldipress, Utrecht / AMP, Brussel

Abonnementen en klantenservice Mijntijdschrift.com / Leven in Frankrijk Daalakkersweg 2–72, 5641 JA Eindhoven +31 (0)88 2266634 e-mail leveninfrankrijk@mijntijdschrift.com Abonnementsprijs Nederland €38 per jaar (6 edities). Als u per acceptgiro wilt betalen, komt er €2,50 administratiekosten bij. Abonnementen buiten Nederland hebben een speciaal tarief, op te vragen bij Mijntijdschrift.com.

Het abonnement wordt automatisch verlengd tegen de dan geldende tarieven, tenzij u minimaal drie maanden voor het einde van de lopende abonnementsperiode opzegt.

Proefabonnementen lopen automatisch af.

Leven in Frankrijk op iPad Abonnees lezen gratis Leven in Frankrijk via de app MagZine. U kunt inloggen met uw abonneenummer en postcode. Geen abonnee? Dan kunt u Leven in Frankrijk betaald lezen via o.a. MagZine, Blendle en Readly.

Losse nummers € 7,99 Rechten De redactie heeft zijn uiterste best gedaan om bronnen en rechthebbenden van beeldmateriaal dat is gebruikt te achterhalen en te vermelden. Wanneer desondanks beeldmateriaal wordt getoond waarvan u (mede)rechthebbende bent en u voor het gebruik daarvan niet als bron of rechthebbende wordt genoemd, ofwel geen toestemming geeft voor het gebruik, dan kunt u contact opnemen met de redactie. © Credits Media BV Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of op enigerlei wijze worden gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.

ISSN: 1389 -1162

VOLGEND NUMMER • Vissersdorpen Cassis en La Ciotat strijden om de schoonheidsprijs • 10x rond Parijs: de mooiste tuinen en kastelen van Île de France • ‘Geheime’ zwemplekken aan de Côte d’Azur: hier wil je zijn!

• À vendre: actuele tips voor het kopen van een huis in Frankrijk

FRANS DESIGN VOOR BUITEN EXTRAVERT.NL

MEET THE PERFECT SHORTS Met The Originals heeft MR MARVIS een icoon gecreëerd - shorts met de ultieme fit en goed doordachte details. The Originals worden hand-

GEMAAKT IN PORTUGAL

40+ KLEUREN

gemaakt in Portugal van Oeko-Tex gecertificeerd stretch-katoen. Onze perfecte shorts zijn verkrijgbaar in meer dan 40 kleuren. Welke kies jij?

ELASTISCHE BROEKBAND

BROEKZAK MET RITS

GRATIS VERZENDING

BESTEL JOUW MR MARVIS SHORTS NU OP MRMARVIS.COM