EINDELOOS NUMMER 3 - PAGINA 18
Boxing Day
BOXING
Het Kerstbestand ten einde
Oorlog moet wel leuk blijven natuurlijk
Sterre Berentzen - Op 26 december 1914 werd het einde van het kerstbestand ingeluid. Honderden soldaten hadden de dagen ervoor aan het westfront kerstmis gevierd met de vijand. Er waren cadeaus uitgewisseld en er mocht zelfs even bij elkaar in de loopgraven gekeken worden. Het kerstbestand was een pauze van de oorlog, maar elke pauze heeft zo zijn einde. En dit einde viel op Boxing day, een dag die bij ons bekend staat als Tweede Kerstdag Het Kerstbestand Laten we beginnen bij de ongebruikelijke situatie van het kerstbestand. De Eerste wereldoorlog was al bezig in Europa sinds 28 juli 1914. In augustus schond Duitsland de Belgische neutraliteit die was vastgelegd in het Verdrag van Londen (1839) en hierdoor werd ook Engeland de oorlog ingezogen. De Britten kwamen zo te vechten aan de kant van de geallieerden tegen het Duitse Keizerrijk. Dit gebeurde onder andere aan het westfront. Dit was een 750 km lange strook die grotendeels door België en NoordoostFrankrijk liep. Het westfront bestond voornamelijk uit loopgraven en verschoof in de vier jaar dat de oorlog duurde eigenlijk nauwelijks. Tussen de loopgraven van de geallieerden en die van het Duitse keizerrijk lag het niemandsland, een gebied bezaaid met landmijnen en prikkeldraad. Alleen al vanaf het begin van de oorlog tot aan de eerste Kerst enkele maanden later lieten duizenden soldaten hier het leven. Rond Kerstmis 1914 was de situatie in de loopgraven door de weersomstandigheden nog ondragelijker geworden
dan dat die al was, het was namelijk gaan vriezen. Veel soldaten begonnen zich de nutteloosheid van de oorlog te realiseren. Kerstavond was een heldere, maanverlichte vriesnacht en deze werd nog mooier toen de Duitsers in hun loopgraven kleine dennenbomen versierden met licht. Er werden zelfs Kerstliederen gezongen. Eerst werd er heen en weer geschreeuwd door de verschillenden soldaten: ‘Hello Tommy’ ‘Hello Fritz’, later werden zelfs handen geschud en geschenken uitgewisseld. Ook werd er tijd gemaakt om de slachtoffers uit het niemandsland te ha-
Een vriendelijke ontmoeting in het niemandsland had nog nooit plaatsgevonden len, zodat deze een mooie laatste rustplek kon worden geven. Dit bestand hield ongeveer aan tot de Tweede kerstdag en op sommige plekken zelfs langer. Deze situatie was ook weer niet geheel ongebruikelijk. Aan het wetsfront heersten wel meer stilzwijgende afspraken of bestanden. Zo was er het ontbijtbestand,
waarbij uit onderling respect rond de tijd van ontbijt niet op elkaar werd geschoten. Dit was ook vaak de tijd dat goederen werden aangeleverd. Er werden soms zelfs dingen naar elkaar geroepen, zoals het nieuws uit de aangeleverde kranten. Alleen één ding was essentieel anders dan bij het kerstbestand: een vriendelijke ontmoeting in het niemandsland had nog nooit plaatsgevonden. Het face to face ontmoeten van de ‘vijand’ en de onderlinge verbroedering kon nog wel eens gevaarlijk zijn voor de discipline binnen de loopgraven, zo dachten legerleidingen. Maar al spoedig keerde met de modder ook de oorlog terug in de loopgraven. Boxing Day Tweede kerstdag wordt in het Verenigd Koninkrijk en andere landden die ooit onder Brits gezag stonden Boxing Day genoemd. De etymologie van de term is deels onduidelijk. De eerste definitie van Boxing Day komt uit de Oxford English Dictionary waarin het wordt beschreven als de eerste weekdag na kerstmis, waarop veel arbeiders een kerstpakket verwachten.
