December-Januari

Page 3

EINDELOOS NUMMER 3 - PAGINA 3

FEUERBACH

Feuerbachs wilde feesten

Het principe dat alle kleren van een vrouw uitvallen als zij wordt verslagen in de strijd werd later een van de pilaren in Japanse animatie

Maura Wesseling – In de Griekse mythologie wordt verteld over een geweldig leger bestaande uit uitsluitend vrouwen: de Amazones. Zij waren prachtige, dappere strijders, die zich niet wilden aanpassen aan de Griekse samenleving. Zij weigerden te trouwen en onderdanig te worden aan mannen. Dat kwam ze duur te staan.

E

r bestaan een aantal versies van de oorlogen tussen de Amazones en de Atheners. De bekendste heeft te maken met de beroemde held Herakles. Deze moest twaalf opdrachten uitvoeren voor de Atheense koning Theseus, waaronder het bemachtigen van de gordel van de dappere Amazonekoningin Hippolyta. Toen Herakles eenmaal bij de Amazonen aankwam, leken zij vriendelijk (wat bijzonder was, aangezien hij een man was) en durfde Herakles aan Hippolyta te vragen of zij hem haar gordel wilde geven. Haar weigering leidde tot een oorlog waarin vele Amazones stierven, waaronder ook Hippolyta. Herakles deed er echter nog een schepje bovenop, door Hippolyta’s zus Antiope als oorlogsbuit mee te nemen en deze aan Theseus te schenken. De Amazones waren woedend en nadat zij een aantal allianties hadden gesloten, gingen ze nogmaals in de aanval tegen de Atheners. Maar wat ze niet wisten, was dat Antiope inmiddels hopeloos verliefd was geworden op Theseus en nadat ze met hem was getrouwd, zelfs zijn kind had gebaard. Zij vocht dan ook mee aan zijn kant tegen de Amazones, die wederom gruwelijk werden afgeslacht. In 1873 schilderde de Duitse schilder Anselm Feuerbach een dynamisch schilderij, Die Amazonenschlacht, waarop hij deze tweede confrontatie afbeeldde. Het is duidelijk dat hij onderzoek heeft gedaan naar de mythologie achter het verhaal. Zo wordt in de mythe uitgelegd dat de Atheners de

paarden van de Amazones – die ontzettend belangrijk waren voor hen, zeker tijdens een oorlog – bang maakten, waardoor ze wild werden en de Amazones van hun rug wierpen, met dodelijk gevolg. Dit detail is terug te zien in Feuerbachs werk. Zo is er een zwart steigerend paard afgebeeld op de achtergrond waarvan de berijder er bijna af valt. Nog verder in het landschap zijn de contouren van een vluchtend paard te zien. Daarnaast lijken de dode Amazones uitgekleed, wat overeenkomt met de mythes. De Amazones waren namelijk altijd volledig gekleed in korte tunieken waarin zij goed konden vechten. Een dode Amazone werd vaak door de krijger die haar had vermoord, verkracht. Dit werd gedaan omdat men uiterst bang was voor de geest van een Amazone en men haar altijd een ‘geschenk’ mee wilde geven om zelf niet vervolgd te worden door een woedende strijdersgeest. Naast een mythologisch correcte afbeelding, bevat dit schilderij ook een aantal bijzonderheden. Hoewel we hier een ontzettend groot slagveld zien, is er geen sprake van bloed of andere gruwelijkheden. Desondanks komt in dit schilderij de wanhoop en het verdriet goed naar voren. Feuerbach heeft dit op meerdere manieren kunnen vormgeven. Zo zit er veel dynamiek en beweging in het schilderij, wat zorgt voor spanning. Deze spanning wordt versterkt door onafgemaakte bewegingen. De Amazone te paard (rechts in het werk) is bijvoorbeeld midden in een slag met haar

wapen. Men weet niet wat er zal gebeuren als deze klap landt. Verder zorgen ook de vele naakte, in vreemde hoeken liggende, lichamen, voor een ongemakkelijk gevoel. Zeker als men weet waarom deze lichamen naakt zijn. De onheilspellende grijszwarte lucht boven een ondergaande zon lijkt op de rook van een laaiend vuur. Dit zorgt voor een dreigende sfeer. Een ander opmerkelijk detail zijn de vachten die de Atheners dragen. Atheners droegen normaliter een volledige wapenrusting gemaakt van brons. Het feit dat deze krijgers een vacht van een wild beest dragen, zou een referentie kunnen zijn aan Herakles, die altijd een leeuwenvacht droeg (nadat hij de Nemeïsche leeuw tijdens één van zijn opdrachten had geslacht). Men kan zich afvragen naar wie Feuerbachs sympathie uitging. Enerzijds zijn de Amazones naakt afgebeeld, wat een seksistische keuze is gezien het feit dat Amazones juist bekend stonden om het feit dat zij kuis waren en zich graag bedekten. Waarschijnlijker is dat Feuerbach dit heeft gedaan om de gruwelijke tradities van de krijgers uit die tijd uit te beelden. Daarnaast zijn de naakte lichamen van de vrouwen krachtig en mooi afgebeeld. Bovendien zou men zich kunnen afvragen of de vachten van de Atheense krijgers wel een (positieve) connectie hebben met Herakles. Wellicht wil Feuerbach hier uitbeelden dat moordenaars simpelweg wilde beesten zijn. d


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.