ESpecial Life Magazine, editie 37. Juni, juli, augustus 2021

Editie 37, juni/juli/augustus 2021

LIFE

ESPECIAL Nederlandstalig magazine over het leven in Spanje

Sierras Subbéticas

Ik ga op reis en neem mee

Inzamelactie computers tweede leven bij schoolgaande jeugd

Genieten op het strand

Wijnen uit Montilla

Heksenbrouwsels Een nieuw begin voor het toerisme?

G E Z O C H T:

ERVAREN

TELEMARKETEERS

NU BELLEN,

MAANDAG AAN HET WERK!

Pak Je Kans!

Company Deal, met vestigingen in Den Haag en Fuengirola, is voor ons Spaanse kantoor per direct op zoek naar salestoppers met doorzettingsvermogen.

We bellen op diverse Nederlandse campagnes, waaronder: * Werving donateurs goede doelen. * Afspraken maken voor accountmanagers. * Verkoop abonnementen juridische dienstverlening. * Besparing energie en TV/internet.

We werken uitsluitend met autonomo’s, ofwel ZZP-ers. Je runt dus je eigen bedrijf, binnen ons bedrijf. Nog geen autonomo of ZZP-er?

Wij begeleiden je van A tot Z met het opstarten van je eigen bedrijf. Dit klinkt misschien spannend, maar dat valt erg mee en is snel geregeld. Het voordeel van zelfstandig zijn is dat je veel vrijheid hebt en we je een hogere vergoeding per uur en per contract kunnen betalen dan in loondienst.

Training “on the Job”, na het inwerktraject is er mogelijkheid tot thuiswerken.

Interesse? Vragen?

Bel Freddy: +34 622 817 627 voor al je antwoorden en scoor die baan!

www.companydeal.nl info@companydeal.nl

COLOFON

EDITORIAL

ESPECIAL LIFE TEAM Joyce van Ombergen-Jong Kaspar Huijsman Marcel Boers Maybritte van Blijderveen Nazli van den Kieboom Ronald Dorlas Sander Klomp Susanna Verboon Suzanne van Nunen

PUBLISHERS Marjan Schut (commercial director) sales@especial-life.com +34 680 674 188 Maria Kupers (creative director) maria@especial-life.com ADVERTENTIES sales@especial-life.com ESpecial Life is een tweemaandelijks GRATIS magazine dat ook online gepubliceerd wordt: especial-life.com

De zon is definitief doorgebroken. Letterlijk en ook figuurlijk.

Na lange tijd hangt er weer wat optimisme in de lucht. Tijd om te proosten, te reizen, activiteiten te ondernemen èn iets voor anderen te doen. We hebben al deze concepten in een extra dik zomernummer verzameld.

Deze keer nemen we je mee naar de provincie Córdoba. Ronald Dorlas bezocht twee bodega’s in Montilla en proefde er allerlei heerlijke wijnen. Maria ontdekte dat kamperen niet altijd betekent dat je haringen in de grond moet slaan. Met de kampeerauto en een paar fietsen achterop trok ze naar het zuidelijk deel van Córdoba en genoot van een paar dagen cultuur, natuur en ultieme vrijheid.

Wie wel eens in een ‘herboristeria’ is geweest weet dat je daar allerlei soorten kruiden kunt kopen. De Spanjaarden drinken een kopje ‘tila’ om te kalmeren en ‘manzanilla’ na een copieuze maaltijd. Maar ook bij andere kwaaltjes maken ze graag gebruik van kruiden. Susanna Verboon ging op zoek naar het verhaal achter deze traditie en kreeg interessante tips.

Nu het toerisme binnen Europa weer enigszins op gang begint te komen wilden we wel eens weten hoe de sector het afgelopen jaar heeft beleefd. En vooral of het toerisme er vanaf nu voorgoed anders uit zal zien. We vroegen diverse experts om hun visie op het heden en de toekomst.

En terwijl de meeste mensen de toekomst weer wat zonniger inzien, zijn er mensen die het nog steeds moeilijk hebben. Toen iedereen online moest gaan werken of lessen moest volgen, werd pijnlijk duidelijk dat er nog veel gezinnen zijn waar helemaal geen computer is. Of waar er één is waar iedereen gebruik van moet maken. Dat was voor ons de reden een campagne op te zetten om gebruikte laptops, computers en tablets in te zamelen. Nadat ze volledig zijn schoongemaakt en van de basisprogramma’s zijn voorzien, krijgen ze een tweede leven bij kinderen van gezinnen die zelf geen computer kunnen betalen. We nodigen je van harte uit ook jouw oude apparaten in te leveren zodat deze kinderen ongestoord hun huiswerk kunnen maken.

Geniet van deze ESpecial Life, van de zomer en vooral van elkaar!

Heeft u vragen, suggesties of tips? Mail ons! info@especial-life.com Free bi-monthly Dutch magazine. Also published online: especial-life.com.

If you have any questions or suggestions, mail us! info@especial-life.com Alle rechten voorbehouden ©2014-2021 Foto cover: Zahara de los Atunes Maria Kupers

Marjan & Maria ES Life 3

Cathelijne de Vilder: creative director bij Acoola Decor

IBIZA ´ANDERS´ Showroom: Carril de Picaza 30, San Pedro (Marbella) www.acoola.eu | info@acoola.eu | +34 951 569 655

DECOR

De super relaxte Ibiza sfeer is inmiddels wel bekend.

Het gebruik van natuurlijke materialen en kleuren geeft een oase van rust en een zalig vakantiegevoel. Het voelt alsof je op je blote voeten over het strand loopt met duinen en riet op de achtergrond in je eigen huis, hoe lekker is dat!

Het leuke is wel dat deze trend ook op andere manieren toegepast kan worden.

Juist extra wit zodat het strakker en moderner wordt of juist veel minder wit maar wel met natuurlijke materialen en kleuren. We halen buiten naar binnen en voegen aardse tinten toe aan deze trend en kijk wat dat doet, waanzinnig!

We helpen je graag verder om deze trend ook bij jou thuis te realiseren.

INHOUD

LIFESTYLE, GASTRONOMIE & INTERVIEWS 22 Spanjaarden en hun theetjes 16 ESpecial inzamelactie 38 Heerlijke wijnen uit Montilla 44 Online stagelopen NIEUWS & COLUMNS

06

28 Nu huis kopen?

37 Zelfverzonnen woorden 53 Lekker die zon 57 Mens en dier ziek 58 Business Buzz 61 Beleggersfouten

38

28 ACTIVITEITEN, NATUUR & CULTUUR 06 Op reis met de camper 28 Chillen in Zahara de los Atunes 48 De toekomst van het toerisme

PRAKTISCH 63 Culturele agenda 65 Overzicht Nederlandstalige ondernemers en hulpverleners

ES Life 5

totale vrijhe

met de camper naar de Sierras Subbéticas

Totale vrijheid tijdens je vakantie, wie wil dat nu niet? Gaan en staan waar je wilt en wanneer je wilt. Wakker worden met het geluid van de vogels en dan van een ontbijtje genieten terwijl je over de bergen uitkijkt. Voor deze editie gingen we naar de Sierra Subbética, in het zuiden van de provincie Córdoba.

Natuur, cultuur en activiteiten zoals altijd, maar deze keer met een extra avontuur: we gingen met de camper op stap.

Tekst & foto’s: Maria Kupers Met dank aan Antonio Navas Pancorbo & Iberocamper

eid

s

Wat begon als een wild idee werd begin mei werkelijkheid: samen met Antonio, onze ESpecial Life adviseur voor alles wat met natuurgebieden te maken heeft, ga ik een paar dagen met een kampeerauto op stap. Dat vereist ietwat meer denkwerk bij de voorbereidingen dan overnachten in een hotel en eten in restaurants, maar blijkt al heel snel absoluut de moeite waard te zijn. Voor vertrek stuurt Frank Ooms ons wat instructievideo’s over het gebruik van de camper zodat we precies weten hoe alles werkt.

Als we de camper ophalen schrik ik nog even van hoe groot deze is, ik heb geen vrachtwagenrijbewijs! Frank en Jessica snappen mijn zorgen maar zeggen dat het na tien kilometer heel gewoon voelt om de enorme kampeerauto te besturen.

We pakken onze spullen uit (kleding, eten, dekbed) en verbazen ons over de efficiëntie van de inrichting van de kampeerauto. Een wc, douche, zithoekje, keuken, twee éénpersoonsbedden en een twijfelaar allemaal in een ruimte van 7 bij 3 meter. Ik maak handig gebruik van het feit dat Antonio vanwege zijn werk in allerlei soorten voertuigen rijdt en zeg hem de eer van de eerste kilometers te gunnen. In het begin worden we nog door vrachtwagens ingehaald maar inderdaad, na de eerste tien kilometer voelt het volgens Antonio prima om gewoon de maximumsnelheid aan te houden.

Wandelroute Rio Bailón,uitzicht op Zuheros

ES Life 8

Sierras Subbéticas

Onze bestemming ligt in het zuiden van de provincie Córdoba. We gaan diverse dorpjes bezoeken, een stuk van de Via Verde del Aceite fietsen en wandelen. Net als elk natuurpark in Andalusië heeft ook de Sierras Subbéticas een eigen Centro de Visitantes. Het ligt langs de weg tussen Cabra en Priego de Córdoba en heeft een modern ingerichte, uitermate informatieve expositie over het natuurgebied.

De 32.000 hectare tellende Sierras Subbéticas werd in 2006 door UNESCO opgenomen op de lijst van Geoparken. Dat betekent dat het gebied belangrijke elementen op het gebied van geologie, archeologie, zeldzaamheid en schoonheid bevat.

Op het glooiende platteland rondom het berggebied staan olijf- en amandelboomgaarden en graanvelden. In de bergen zelf kun je onder andere abseilen, bergbeklimmen, bungeejumpen en raften.

Wij doen het wat rustiger aan deze keer en kiezen voor de wandelroute Río Bailón (op wikiloc staan meerdere versies). Die route gaat langs een rivier en als het veel geregend heeft zijn er meerdere watervallen te zien. Helaas was dat laatste niet het geval maar dat maakte de wandeling er niet minder mooi om. Voor je het gebied rondom de rivier ingaat moet je toestemming vragen bij het Centro de Visitantes. Aangezien we er toch waren vroegen we dat meteen voor de volgende dag en kregen dit zonder enig probleem mee. Die toestemming geldt voor het startpunt in Zuheros én die in Cabra.

De test van olie in de pan

Het voordeel van een kampeerauto is dat je zelf bepaalt wanneer en waar je eet. Vanaf het Centro de Visitantes rijden we naar het Santuario de la Virgen de la Sierra. Voor we de kapel gaan bezoeken besluiten we eerst onze lunch klaar te maken. Op een vlak terrein vol wilde bloemen zetten we onze klapstoeltjes neer en gaan aan de slag. Terwijl we de olie in de koekenpannen gieten valt ons op dat die naar één kant glijdt. We staan dus niet helemaal op vlak terrein…kwestie van de omelet en het stukje vlees wat vaker ronddraaien in de pan en het is net zo lekker.

De kapel van de Virgen de la Sierra is in de dertiende eeuw gebouwd nadat volgens de legende de Maagd Maria daar in een grot aan een herder verscheen. In de achttiende eeuw werd de kapel verbouwd tot een kleine kerk waar het beeld van de Virgen staat. In 2007 werd het hele pand gerestaureerd en ook de omgeving onder handen genomen, er is een kleine winkel, een restaurantje, meerdere uitkijkpunten en er zijn toiletten voor de vele bezoekers.

Gedurende het hele jaar zijn er processies van broederschappen uit heel Andalusië die hun eerbetoon aan de Maagd brengen. Op 4 september om vier uur ’s middags brengen gelovigen uit Cabra (15 kilometer verderop) het beeld te voet van de berg naar de Iglesia de la Asunción y Angeles. Daar blijft het een maand staan zodat iedereen in het dorp de patroonheilige daar kan bezoeken.

Oudste brug

Bij het Centro de Visitantes kregen we een stapeltje folders mee en zagen dat er in de buurt nog een brug uit de tijd van het kalifaat is. Aangezien we overal al bordjes met ‘Ruta del Califato’ tegen zijn gekomen, vinden we dat dit stukje geschiedenis niet in onze trip mag ontbreken.

Op het plattegrondje zien we dat het vlakbij Carcabuey ligt dus we vertrouwen erop dat we wel ergens het bekende roze bordje met de naam van het monument zullen tegenkomen. Het geluk is met ons, bij het begin van de wandelroute ligt een ruime parkeerhaven met hoge bomen.

Door de brandende zon lopen we de 1,3 kilometer langs olijfbomen, stukjes rivier en moestuintjes naar de brug. Die blijkt in de steigers te staan.

Jammer voor de foto maar wel goed voor het behoud van deze kleine boogbrug uit de tiende eeuw. Sowieso valt ons overal op dat er overal de laatste jaren veel gerestaureerd is, de rijke geschiedenis van Andalusië gaat in ieder geval niet verloren.

Die restauratiedrift wordt gelukkig niet overdreven. Bij de kastelen van Carcabuey en Zuheros bijvoorbeeld heeft men alleen die delen vernieuwd die echt op instorten stonden. Je krijgt een goed beeld van hoe het er vroeger uitgezien moet hebben, zonder dat het nep lijkt.

Virgen de la Sierra

ES Life 9

Een slaapplek met duizenden sterren

Na een verfrissend biertje op het dorpsplein in Carcabuey gaan we op zoek naar een plek om te overnachten. We weten dat er diverse plekken in de buurt zijn die speciaal voor kampeerauto’s zijn ingericht maar we willen die eigenlijk vermijden en zoeken op google maps naar een ‘area recreativa’. Als we daar aankomen staat er al een kampeerauto met Brits nummerbord waarvan de eigenaar ons heel enthousiast toe staat te zwaaien. We kijken elkaar aan en zeggen gelijktijdig ‘al Santuario’. We rijden weer de berg van de Virgen de la Sierra op en met uitzicht op de vallei en de bergen in de verte genieten we van ons avondeten.

Het is even passen en meten om alles klaar te maken voor de nacht, als het voorste bed naar beneden wordt getrokken hou je namelijk nog ongeveer een vierkante meter over zodat je naar het toilet kunt maar je kunt niet meer naar buiten. We trekken de gordijntjes rondom de bedden dicht en dan is alles stil.

De matrassen liggen heerlijk, het enige kleine nadeel is dat de kampeerauto wat schommelt als iemand zich omdraait. De rolgordijnen houden het licht zo goed tegen dat we pas rond acht uur wakker worden, de zon schijnt dan al een tijdje over de vlakte waar we staan.

Fietsen op de Vía Verde

De Vía Verde del Aceite is een 128 kilometer lang voormalig treintraject tussen de stad Jaén en Puente Genil. In 1893 werd de spoorlijn aangelegd om de producten van de mijnbouw in het gebied rondom Linares (provincie Jaén) naar de havens van Málaga en Algeciras te vervoeren.

Aangezien er ook olijfolie in grote tankwagons werd vervoerd kreeg de lijn de bijnaam ‘Tren del Aceite’.

De bedoeling van het traject was economische voorspoed in het binnenland te garanderen maar dat is uiteindelijk nooit echt gelukt. In 1941 nam de overheid het traject over en bracht het onder bij het toen net opgerichte spoorwegbedrijf RENFE.

Centro de Visitantes Castillo de Carcabuey

Carcabuey

ES Life 10

Toen er in 1984 een trein bij Alcaudete ontspoorde besloot men niet meer te investeren in reparatie en werd de hele lijn opgeheven.

Net als vele andere oude treintrajecten is de Via Verde del Aceite omgevormd tot een route waar je kunt fietsen en wandelen. Onderweg kom je langs diverse stations waar je kunt overnachten, ook met de kampeerauto, en wat kunt eten of drinken.

We hebben fietsen bij ons dus besluiten te parkeren bij het station van Luque om vanaf daar naar Zuheros te gaan. We rijden door de velden, met zicht op het platteland en de bergen van de Sierras Subbéticas. Het pad is prima onderhouden en we komen diverse groepjes fietsers en wandelaars tegen. Het stationnetje van Zuheros ligt aan de voet van de berg waarop het dorp gebouwd is. Om daar te komen moeten we van de Via Verde af en een behoorlijk stuk klimmen. We besluiten terug te gaan en dan met de kampeerauto naar het dorp te gaan.

Via Verde bij Zuheros

Zuheros

Planning vereist

Omdat het ons allebei met onze eigen auto’s al eens is gebeurd dat we ons min of meer klem hebben gereden in smalle straatjes, zou met de kampeerauto een centrum inrijden echt dom zijn. Op googlemaps zoeken we een plek waar we voldoende ruimte zullen hebben om te parkeren, liever iets verder lopen dan ergens vast komen te zitten.

Zuheros is absoluut een bezoekje waard. Bij de ingang van het dorp staat een groot bord dat het erkend is als één van de mooiste dorpen van Spanje en we zijn het met die erkenning eens.

Smalle straatjes, een indrukwekkend kasteel op de punt van de rots, vrijwel overal bloemen en alles heel schoon. Er zijn niet veel terrasjes en ook nergens staat iets in het Engels aangegeven, een authentiek Andalusisch dorp dat dus niet overspoeld wordt door toeristen.

ES Life 11

We hadden graag de nabijgelegen Cueva de los Murciélagos bezocht maar daarvoor moet je reserveren, dat hadden we even niet in de planning meegenomen. Hoewel de naam doet vermoeden dat je er alleen vleermuizen zult zien, is deze grootste grot van de provincie Córdoba vooral bekend vanwege de muurschilderingen uit de steentijd en de resten van een skelet van 4.745 jaar oud die er vorige eeuw gevonden zijn.

Boom van de liefde

Spanje is de tweede grootste amandelproducent ter wereld en een deel van die amandelen komt uit de Sierras Subbéticas. Uit geschriften blijkt dat er in de zevende eeuw voor Christus al amandelbomen in Spanje waren, de Romeinen en Arabieren waren degenen die op grotere schaal amandelen gingen telen. Omdat de amandelboom als eerste boom in bloei staat wordt de bloesem gezien als teken van een nieuw begin, licht, vruchtbaarheid en liefde.

Daarom worden in sommige landen nog steeds amandelen naar bruidsparen gegooid of krijgen bruiloftsgasten een zakje gesuikerde amandelen mee naar huis.

In het gehucht Zamoranos, vlak bij Priego de Córdoba, staat het amandelmuseum van het familiebedrijf Morales. Zij telen, verwerken en exporteren amandelen sinds 1910 en in de expositiezaal krijg je een goed beeld over hoe dat vroeger ging. Alle oude machines zijn grondig opgeknapt waardoor het er misschien nèt iets te gelikt uitziet maar de liefde voor het vak is overduidelijk. Bovendien zie je ook de vele soorten amandelen die er zijn en natuurlijk kun je wat lekkere souvenirs voor thuis aanschaffen.

Priego de Córdoba

Al jaren hoor ik enthousiaste verhalen over Priego de Córdoba, dus daar moeten we absoluut naartoe. Het oude stadscentrum staat vol monumenten, veelal in de barokstijl (zeventiende eeuw) en daar is Priego tamelijk uniek in. Je kunt de vele kerken en musea bezichtigen en natuurlijk het kasteel uit de tijd van de Arabieren.

De smalle straatjes die uitkomen op fleurige pleinen met fonteinen nodigen uit tot een relaxte wandeling met regelmatig een pauze op één van de vele terrassen.

Priego de Córdoba

Museo de la almendra Stuwmeer Iznájar

ES Life 12

Priego de Córdoba

Vrijheid op wielen

Terwijl we langs het enorme stuwmeer van Iznájar weer richting Málaga rijden komen we tot de conclusie dat we eigenlijk nog wel even zouden willen doorrijden voor een weekendje aan het strand van Cádiz. En als we dan toch onderweg zijn, daarna ook nog een paar dagen naar Doñana. Kortom, dit avontuur is ons uitstekend bevallen.

Het is uitermate prettig om zelf te bepalen waar je overnacht, officieel mag het niet zomaar overal maar we hebben deze keer de regels aan onze laars gelapt. Een geschikte plek vinden is echter niet altijd makkelijk, de allermooiste plekjes in de natuur zijn immers niet met een kampeerauto te bereiken. Maar met googlemaps en wat tijd om de omgeving te verkennen is altijd wel iets te vinden. Hetzelfde geldt voor een plek om te koken, er zijn diverse ‘area’s recreativas’ langs de weg en speciale kampeerautoparkeerplaatsen waar je terecht kunt.

In de app park4night vind je alle informatie van kampeerders over plekken om te parkeren, te overnachten, water bij te tanken en vuil water en het chemisch toilet te lozen. De kampeerauto zelf is uitermate comfortabel en na even wennen ook uitstekend te besturen. Als ik vervolgens weer achter het stuur van mijn eigen auto stap vind ik die erg klein en zo laag bij op de weg. De vakantie is voorbij maar zoals de Spanjaarden zo mooi zeggen: “nadie me quita lo bailado”.

Meer informatie

www.iberocamper.com www.turismozuheros.es www.turismodelasubbetica.es www.almendrasfmorales.com www.park4night.com

AANBIEDING QUOOKER CUBE NU VANAF € 2195.00 Goedkoopste prijs in Europa.

Meenemen in handbagage hoeft niet meer.

• • • •

SPARKLING KOUD KOKENDHEET GEFILTERD WATER AQUA-SANA BIEDT DUURZAME FILTEROPLOSSINGEN VOOR PARTICULIEREN EN BEDRIJVEN.

SPANJE & GIBRALTAR | WWW.AQUA-SANA.ES | +34 622 088 234

Uw advocaat en uw accountant werken samen voor u Uw zaken zijn in goede handen bij Marbella’s meest gerenommeerde advocaten, accountants

en belastingadviseurs. Om uw juridische en belastingzaken nog begrijpelijker voor u te maken, spreken we meerdere talen, waaronder Spaans, Nederlands, Engels, Duits en Frans.

• Gerechtelijke en buitengerechtelijke civiele zaken • Koop en verkoop van onroerend goed • Belastingadvies en accountantsdiensten • Corporate law, handelsmaatschappijen

• Erfrecht: testamenten en successie • Handelsmerken en patenten • Strafrechtzaken • Afwikkeling faillissementen • Algemeen fiscaal en juridisch advies

C/RAMÓN GÓMEZ DE LA SERNA 23, LOCAL 7 • 29602 MARBELLA

96

TEL: +34 952 775 521 • email: info@welex.es • www.welex.es ESPANJE!

Help schoolgaande jeugd met jouw oude laptop, computer of tablet ESpecial inzamelactie!

ES Life 16

Er zijn in Spanje veel gezinnen die geen of één computer hebben. Dat maakt vandaag de dag het leven er niet echt makkelijker op. Vooral niet als kinderen veel vaker online les krijgen en ouders vanuit huis moeten werken. Residencia Estates, Mobile Service Point, Electron Box en ESpecial Life besloten de handen ineen te slaan en een inzamelingsactie op te zetten. Oude computers, laptops en tablets worden volledig leeggehaald en opnieuw geïnstalleerd zodat ze een tweede leven krijgen bij kinderen die ze nodig hebben.

Daarvoor hebben we jouw hulp nodig!

Het begon allemaal met de vraag van Marijke de Nier (Residencia Estates) of wij wisten hoe je je bestanden volledig van een laptop kunt verwijderen. Ze had er vier op kantoor staan die ze niet meer gebruikt en wilde deze niet zomaar weggeven omdat er bedrijfsgegevens op hadden gestaan. Vandaar was het een kleine stap naar het idee om oude computers, laptops en tablets geschikt te maken voor een nieuw leven bij andere mensen. Vooral in het afgelopen jaar hebben we vaak in het nieuws gezien dat veel gezinnen het moeilijk hebben nu veel meer dan ooit alles online gebeurt. Ze hebben geen of één computer die door iedereen gebruikt moet worden of zelfs geen internetverbinding. Een situatie die we ons moeilijk kunnen voorstellen. Voor we het wisten hadden we een heel plan opgezet.

Doel

We hebben een duidelijk doel voor ogen: kinderen voorzien van een computer, laptop of tablet waarmee ze online lessen kunnen volgen en hun huiswerk kunnen maken.

De technologie

We namen contact op met Ratham Girdhari van Mobile Service Point en David Maltby van PC Doctors om hen te vragen of ze mee wilden werken aan deze campagne. Beiden waren meteen enthousiast en leggen uit wat ze gaan doen om de gebruikte computers weer helemaal up-to-date te krijgen.

“Veel mensen komen hier met dezelfde vraag als jullie: hoe krijg ik bestanden echt van mijn computer verwijderd?” vertelt Ratham Girdhari. “Logisch, want je wilt per slot van rekening niet dat iemand alsnog bij je bestanden kan. Het meest eenvoudig is alles naar de prullenbak slepen, deze legen en de fabrieksinstellingen weer instellen. Dan nog kan iemand die heel technisch is aangelegd en er echt zin in heeft nog wel ergens een pikante foto vandaan weten te toveren. Maar laten we wel wezen, wie wil dat nou van een doorsneemens? Als je je computer naar het recyclestation wilt brengen is het doorboren van de harde schijf de enige mogelijkheid om echt alles kwijt te raken.”

ES Life 17

Maar met een doorboorde harde schijf kan de computer niet meer gebruikt worden dus garanderen de beide techneuten ons dat zij alles verwijderen en overschrijven met een nieuw besturingssysteem.

Dergelijke klusjes doen de medewerkers van de PC Doctors en Mobile Service Point vrijwel dagelijks, normaalgesproken kost dat zestig euro.

Voor deze actie doen ze het gratis, simpelweg omdat zij ook vinden dat kinderen in Spanje gebruik moeten kunnen maken van hun eigen computer.

Recyclen is logisch

Nadat het nieuwe besturingssysteem is geïnstalleerd komen de basisprogramma’s erop zodat kinderen kunnen internetten en hun huiswerk kunnen maken. “Daarvoor is niet heel veel nodig” vertelt David Maltby. “Mensen doen een computer vaak weg omdat deze niet meer zo snel is of er zwaardere programma’s op moeten kunnen draaien. Voor de basisfuncties zijn de oudere computers, laptops en tablets nog prima bruikbaar.”

Net als wij zijn beide heren ook enthousiast over het feit dat er überhaupt gerecycled wordt. Er worden enorm veel grondstoffen gebruikt om een computer of ander apparaat te maken. Sommige componenten zijn eigenlijk gevaarlijk om te vernietigen, dus het is logisch om een computer voor iets of iemand anders te gebruiken. Je kunt om dezelfde reden ook niet zomaar een computer weggooien. Door deel te nemen aan dit project help je niet alleen kinderen, maar ook het milieu.

ES Life 18

Alles bruikbaar?

Vrijwel alle soorten computers en laptops zijn recyclebaar. Mocht het apparaat helemaal niet meer werken kunnen altijd nog de onderdelen gebruikt worden. Het maakt ook niet uit of het toetsenbord of geïnstalleerde besturingssysteem Nederlands is, alles wordt aangepast voor gebruik door Spanjaarden.

Ook losse computers of computerschermen zijn welkom, Ratham en David zorgen ervoor dat er volledige combinaties worden opgeleverd.

Via het Rode Kruis

Het Spaanse Rode Kruis helpt veel gezinnen die het financieel moeilijk hebben. Zodra een gezin om hulp vraagt om bijvoorbeeld de elektriciteitsrekening of eten te kunnen betalen, wordt er meteen gekeken wat het gezin verder nog nodig heeft. Zo kunnen ze begeleiding krijgen om een baan te vinden en worden kinderen online geholpen met hun huiswerk.

Via het provinciale hoofdkantoor in Málaga zullen de computers, laptops en tablets worden uitgedeeld aan de kinderen in de hele provincie.

De voorzitter van de regionale afdeling van het Rode Kruis, Luis Utrilla Navarro, is erg blij met deze inzamelactie. “In de provincie Málaga hebben we ruim 8.000 families die we via de afdeling jeugdzorg helpen. Daarnaast zijn er ook nog tientallen gezinnen die hier als vluchtelingen uit bijvoorbeeld Syrië zijn gekomen. Zij brengen eerst een tijdje in een opvangcentrum door en gaan daarna zelfstandig wonen. Ook voor hen zijn de computers noodzakelijk om deel te kunnen nemen aan de Spaanse maatschappij” vertelt Luis.

Inleverpunten 1. Residencia Estates, Elviria - Marbella. www.residenciaestates.com 2. Mobile Service Point, Elviria - Marbella www.mobileservicepoint.es 3. PC Doctors, Fuengirola www. electronbox.net 4. De Tropen, Vélez-Málaga. www.detropen.es (adressen op hun site of in de advertentie elders in magazine) Uiterste inleverdatum 30 september 2021 Overhandiging laptops, computers en tablets via Cruz Roja 1. Voor aanvang schooljaar de eerste lading 2. Eind oktober de laatste lading Wat kun je inleveren?

• Computers, laptops en tablets van elk merk en met besturingssysteem IOS van na 2007 of Windows 7 en hoger.

• Computerschermen • Toetsenborden en muis Wat kun je nog meer doen?

Heb je een computer maar geen werkend toetsenbord en muis om in te leveren? Met een donatie van 10 euro maken we de set voor de kinderen compleet.

DOCTORS @electronbo

www.especial-life.com/kidsdigitaal/

ES Life 19

Providing home & office visits, sales and repairs.

New International Premium TV service, Super-reconditioned laptops and PCs. Virus and Malware removal, PC servicing and upgrades.

We are your experts in PC, laptop and Macbook repairs, cover all your IT needs and offer excellent remote support service.

We also offer web design and development, social media marketing, site and email hosting and other

business support services.

Phone (+34) 952 591 071 www.electronbox.net info@electronbox.net

MAKKELIJKER VOOR JOU ÈN VOOR JE FAMILIE

Paseo Jesús Santos Rein Nº. 11 Edificio Vega, Portal 3 Fuengirola

CDS

Uw Nederlandse tandarts aan de Costa del Sol

Je staat nu midden in het leven maar er kán een moment komen dat alles verandert.

Dan wil je natuurlijk wel dat jouw wensen voor de laatste momenten van je leven gerespecteerd worden.

gespecialiseerd in kroon- en brugwerk

Leonard Pelzer: We zijn gespecialiseerd in herstellen van uw gebit door middel van kronen en bruggen waarbij vaak implantaten (en chirurgie) overbodig zijn.

De enige manier in Spanje om dit juridisch vast te leggen, is via het medisch testament.

Maak een vrijblijvende afspraak voor een informatie consult.

951 31 70 21 of bezoek onze site: www.cdsoriano.com

Lastig? Welnee!

Hulp en vertaling bij het invullen en registreren van jouw medisch testament. www.medischtestament.com

CLINICA DENTAL SORIANO

voor

na

voor

na

Calle Calvario 8, Edificio Marbelsun 1, 6e etage, deur 11 (tegenover de kerk in calle Calvario) Marbella - Centrum

13.000 m² SHOWROOM & alles op voorraad

UW SPECIALIST IN BUITENMEUBILAIR Kom langs en bekijk de nieuwe collectie!

U vindt ons hier: Autovía del Mediterráneo A7 Exit 272 Vélez - Málaga Onze ingang bevindt zich achter tankstation Repsol. Gratis parkeren.

Openingstijden: Maandag - Zaterdag: 9:00 - 20:00 uur Zondag: gesloten

WWW.DETROPEN.ES INFO@DETROPEN.ES

(+34) 642 651 074 (+34) 678 30 7706

kruiden voor elk ongemak

hekselbrouwsels?

Buitenlanders bestellen in Spanje graag een ‘té de manzanilla’ (kamillethee). Obers reageren dan vaak verbaasd of licht geërgerd: wil de klant nu thee of een infusie? Als je een ‘té’ bestelt, krijg je eigenlijk altijd zwarte thee afkomstig van de theeplant. Spanje heeft echter een traditie op het gebied van de infusies: warme kruidendranken. Voor elke kwaal is een kruid beschikbaar en in het afgelopen jaar vlogen vooral de kruiden die voor ontspanning moeten zorgen over de toonbank.

Tekst: Susanna Verboon. Foto’s: Alice Pasqual, Maria Kupers

Nog niet zo lang geleden was het drinken van thee nog abnormaal in Spanje. Het werd vooral gelinkt aan de gezondheid. Dus als iemand een thee bestelde, in plaats van de geliefde koffie, maakte dat maar wat duidelijk dat er met die persoon iets aan de hand was.

Spanje noemt zichzelf graag een autoriteit op het gebied van koffie. Zelfs toen in de 18e eeuw de thee uit het oosten geïntroduceerd werd, was het wachten tot na de Spaanse Burgeroorlog tot de interesse voor thee in het hele land was gewekt. Vandaag de dag kunnen we in elke grote stad gespecialiseerde thee winkels vinden met theesoorten uit alle windstreken.

Keizerlijke thee

De eerste plekken waar kruiden werden geplant, waren de kloosters in het middeleeuwse Europa.

Simpelweg voor medicinaal gebruik of om de geur en smaak van bedorven voedingsmiddelen te maskeren. De heilzame werking van de kruiden is al sinds eeuwen bekend: uit Chinese manuscripten, Egyptische papyrus en de Arabieren met hun geschriften in de middeleeuwen.

Met de komst van de moderne westerse medicijnen verdwenen de kruidentheeën van het toneel. Maar wat nog is overgebleven van de infusies, is dat het ons rust en harmonie brengt, om bijvoorbeeld de dag te beginnen of juist voor het slapen gaan, voor een goede spijsvertering of verkoudheid, etc.

De herkomst van de thee zoals we die tegenwoordig kennen, is volgens de legende afkomstig van de keizer Shen-Nung, die zo’n

5.000 jaar geleden leefde. Op een dag ging de keizer onder een boom in de schaduw zitten om te rusten en water te koken. Toen viel er een aantal blaadjes uit een boom (camelia sinensis) in het hete water. De keizer proefde van het water en was zo enthousiast over de smaak, dat hij de zaden van de boom overal in het land liet planten.

Zo ontstond de thee. Met de tijd verscheen de thee ook in andere landen, zoals in Japan, waar de thee, volgens de verhalen, werd geïntroduceerd door een Boeddhist.

Thee in Spanje

Door de handel in zijde en porselein kwamen de Nederlandse, Franse en Portugese handelaren ook in contact met de theeplanten in het verre Oosten. In de 17e eeuw werd de thee in Engeland geïntroduceerd en was daar al snel razend populair. In diezelfde tijd kwam de thee ook in Spanje terecht, maar de liefde bleef uit: De Spanjaarden waren al erg gesteld op hun koffie en chocolade uit de ‘Americas’ (Zuid-Amerika).

De situatie veranderde in de 19e eeuw, toen de welgestelde Spaanse klasse de tradities van de Franse en Engelse aristocratie overnam en daar hoorde ook het middag thee-uurtje bij.

Langzaamaan groeide de theecultuur in Spanje.

Tegenwoordig is het vooral de nieuwe generatie die graag bewust wil leven en gezonde gewoonten aan haar leven wil toevoegen. Daar past het drinken van thee dan ook goed bij. Groene thee, maar ook de kruiden infusies zijn inmiddels meer dan gewoon.

ES Life 23

Manzanilla – kamille

Matricaria chamomilla is de wetenschappelijke naam en daarvan zou matrix afgeleid zijn, wat in het Latijn baarmoeder betekent. Vandaar dat het vaak wordt gebruikt voor vrouw gerelateerde zaken. De Grieken, Egyptenaren en Romeinen gebruikten kamille tegen leverziekten en darmkrampen. Kamille heeft ook een positieve werking op de luchtwegen en de spijsvertering. De thee heeft een zoete smaak en een mooie warme gele kleur.

Menta-Poleo

Mentha pulegium, waarvan het Latijnse woord pulex af te leiden is wat vlo betekent. In de oudheid werd deze plant namelijk ook gebruikt als insectenverdelger. Men verbrandde de takjes munt en gebruikte de rook om de insecten te verdrijven. Verse muntthee staat bekend om de goede eigenschappen voor spijsverteringsproblemen, flatulentie, het bestrijden van koorts (het laat de lichaamstemperatuur dalen).

Tila

Tilia x Europaea is de wetenschappelijke naam, we kennen het als de lindebloesem. De etherische oliën van lindebloesem werken goed bij slapeloosheid, rusteloosheid, angst en prikkelbaarheid. Daarnaast wordt het ingezet bij de gevolgen van stress, zoals hoofdpijn en hoge bloeddruk. In Spanje bestaat er ook een uitdrukking met Tila: ‘tómate una tila’, wat wil zeggen dat je het even rustiger aan moet doen, niet te veel hooi op de vork moet nemen.

Lavendel

Lavandula Angostifolia kan ook worden gebruikt voor thee. De heilzame werking van de lavendel is al heel erg lang bekend. Er is zelfs een verhaal dat Adam en Eva een stengeltje lavendel meenamen uit het paradijs, omdat het zo lekker rook. Voor de thee kan de verse lavendel geplukt worden en de bloemen in de thee worden gedaan.

Ooit geweten dat Spanje zelf ook thee produceert?

Het land heeft in Galicië zelfs de grootste theeplantage van Europa: Quinteiro Pazo Da Cruz in Pontevedra is een wijnproducent, maar ook trotse eigenaar van een theeplantage.

Valse kamille

Welke kruidenthee wordt het meest door de Spanjaarden gedronken? We vragen het de Fransman François Gaulthier, 76 jaar, en bevlogen kweker, tuinman (gespecialiseerd in permacultuur), theeverkoper en theespecialist.

François: “De meest geliefde infusies zijn toch wel de manzanilla (kamille), poleo (munt), tomillo (tijm) en tila (lindebloesem). De oudere generatie plukt op het platteland graag zelf nog haar kruiden met de meest wonderlijke namen zoals diente de leon, leeuwentand (paardenbloem), cola de caballo, paardenstaart (heermoes) en natuurlijk kamille.” Hij voegt er meteen aan toe: “De meeste mensen denken dat ze kamille plukken, maar dan hebben ze ‘valse’ kamille te pakken. Deze lijkt sterk op kamille, maar de smaak is bitter ten opzichte van de zoete kamille. Toch hoorde ik ook van mensen dat het vaak hielp tegen maagpijn en dergelijke, maar vermoedelijk gaat het om een sterk placebo-effect.” We vragen hem vervolgens naar het verschil tussen munt en hierba buena.

Hij lacht: “Eigenlijk zijn er gewoon heel veel soorten munt: hierba buena, poleo, pepermunt, enzovoort.”

François vervolgt: “Als we nog wat verder zoeken, komen we uit alle windstreken in Spanje speciale infusies op het spoor: Menta poleo uit het mediterrane zeegebied, té de roca van de Balearen, té de pastor is afkomstig uit Castilla la Mancha, té de los Picos de Europa, té de Guara uit Aragon, té del señor van Tarragona en té de rio o mentha aquatica uit de omgeving van Madrid. Allemaal met hun unieke smaak en eigenschappen.

De Spanjaarden op het platteland maken ook infusies van olijvenblad of meidoorn tegen hoge bloeddruk.” “Dat is tegenwoordig met de jongere generaties overigens wel anders”, zegt eigenaar Juan van de reformwinkel uit het dorp Álora. “Hier komen klanten vanaf een jaar of dertig die infusies kopen. Er is zeker interesse, vooral op het gebied van ontspanning en een gezonde levensstijl. Gaat het om lichamelijke klachten of ongemakken, dan wil men een snellere remedie, door bijvoorbeeld direct inneembare homeopathische producten of kruidenpreparaten. Tja, men heeft geen tijd meer tegenwoordig om geduldig af te wachten op de werking van de kruiden”, verzucht hij.

theetje ter ontspanning Kopje thee uit eigen tuin

Hoe leuk is het om nu zelf ook kruiden te gaan kweken en een kopje thee uit eigen tuin of van het balkon te kunnen drinken? François geeft ons graag nog wat tips voor het kweken van eigen kruiden: “Koop de plantjes bij de tuinwinkels en verpot ze in een grote pot of zet ze in de volle grond. Kruiden die het hier prima doen zijn onder andere: munt, citroenverbena, rozemarijn, tijm, salie en lavendel. Je kunt ze vers drinken, denk maar aan verse muntthee, of juist gedroogd zoals bij citroenverbena, waarna de smaak krachtiger naar voren komt. Natuurlijk kun je nog allerlei andere kruiden of specerijen toevoegen, zoals een kaneelstokje, schijfje gember, of een schilletje citroen bijvoorbeeld.”

Ontbreken de groene vingers? Dan is François, iedere zondag, met een groot en exotisch assortiment thee te vinden op de ecologische markt in Coín.

ES Life 25

t a i l o r - m a d e

l i v i n g

www.nalipemi.com | info@nalipemi.com | +34 619 34 20 43

Costa del Sol

-

French Riviera

-

Geneva

-

Oman

-

Dubai

24H GP HOME DOCTOR SERVICE  Helicopteros

Sanitarios, is the leading GP Home Doctor and Emergency Service on the coast.  English speaking professionals.  No age limit or medical restrictions.  Fleet of ambulances equipped with the most advanced technology.  Less than the price of a cup of tea per day. d

Always by your side Become a member now

www.helicopterossanitarios.com  info@helicopterossanitarios.com  (+34) 952 81 67 67  MARBELLA - FUENGIROLA - MANILVA



LET’S GET SOCIAL:

CHILLEN IN ZAHARA DE LOS ATUNES

Strand, cultuur & lekker eten

Zon, zand en zee.

In het zuiden van Spanje hebben we het allemaal binnen handbereik.

Of je nu even een paar uurtjes met een boek op het strand wilt zitten, met een cocktail van de zonsondergang wilt genieten of een dag actief wilt zijn: in Andalusië kan het allemaal.

Voor deze editie gingen we naar Zahara de los Atunes en genoten van strand, cultuur en lekker eten.

Tekst & foto’s: Maria Kupers.

Met dank aan: Cira Caballero, Curro Bonilla, Centro Hípico Al Jibbah, Augustín Conejo Medina, Rodrigo Zatarain.

ES Life 28

Toegegeven, het is een eindje rijden vanaf Málaga maar we wilden eens een ander strand in de provincie Cádiz bezoeken dan dat van La Linea of Tarifa. Eenmaal voorbij Algeciras draagt het uitzicht over glooiende heuvels en de Atlantische Oceaan bij aan het vakantiegevoel.

Begroeide duinen, warm wit zand met hier en daar mooie schelpen en gladgepolijste steentjes en het geluid van de golven geven je het gevoel dat je midden in de natuur zit. ’s Ochtends zijn er op het strand bij de riviermonding zelfs koeien te zien!

Het strand

Saai?

Zahara telt 14 kilometer strand, helemaal aaneengesloten, dus je kunt een lange wandeling door de branding maken. Alleen de Playa del Cañuelo ligt in een afgesloten baai, je kunt er met de auto niet komen (15 minuten lopen vanaf parkeerplaats) en er zijn geen voorzieningen.

Vanaf dit strand zijn diverse wandelroutes richting Bolonia aangegeven. Op die route kom je ook langs La cueva de la Zorra waar door de vloed een klein binnenmeertje ontstaat waar je in kunt zwemmen.

Net als elders in Cádiz staan ook in Zahara de los Atunes niet veel ligbedjes op het strand en zijn er ook nauwelijks strandtentjes, opzichtige luxe beach clubs zijn er al helemaal niet te vinden.

De stranden van Zahara zijn niet te vergelijken met de volle, bruisende stranden van de Costa del Sol maar dat betekent absoluut niet dat ze saai zijn.

Je kunt er surfen, zeilen, paardrijden, kitesurfen en een mooie wandeling door de duinen van de Playa del Cabo de la Plata maken. In het dorp zelf kun je kiezen uit een ruim aanbod aan bars en restaurants waar je onder andere kunt genieten van gerechten met tonijn.

De naam ‘Zahara de los Atunes’ zegt het al: dit is dé plek voor visliefhebbers

ES Life 29

De almendraba: het doolhof van netten

Eeuwenoude traditie

In de omgeving van Zahara zijn bewijzen gevonden dat er in de tijd van de Feniciërs en Romeinen al op tonijn gevist werd. Er waren toen nederzettingen maar er was nog geen sprake van een echt dorp. In 1294 kreeg de Graaf van Medina Sidonia, in ruil voor zijn verdediging van Tarifa, van de koning toestemming op grote schaal op tonijn te vissen in Zahara de los Atunes.

Hij bouwde het Castillo waar de vis kon worden verwerkt voor deze naar Conil werd vervoerd.

In dat kasteel, ook wel het Castillo de la Chanca genoemd, werkten en woonden gevangenen uit Sevilla. Als het seizoen weer voorbij was gingen ze terug naar hun cellen. De resten van het 18.000 vierkante meter tellende kasteel liggen vlak bij het strand. Binnen staan een paar kleine informatieborden zodat je weet wat waar was, binnenkort wordt er begonnen met een grondige restauratie om er een officieel bezoekerscentrum van te maken.

De vroegere hal waar de vis gezouten werd is in 1906 in gebruik genomen als kerk. Die is absoluut een bezoekje waard, de pracht en praal van andere kerken in Andalusië ontbreekt hier totaal.

De weg kwijt in de almadraba

Voor de visvangst werd gebruik gemaakt van een methode die vandaag de dag nog steeds wordt toegepast: de almadraba. De almadraba is een soort doolhof van netten dat in de zee wordt uitgezet. Deze netten komen niet tot op de zeebodem en kleinere vissen kunnen er gewoon doorheen zwemmen. Alleen de grootste tonijnen, van ongeveer 300 kilo, blijven in de netten steken en worden er dan uitgehaald. Vroeger deden vissers dat met een haak, tegenwoordig gebeurt dat met een hijskraan.

De tonijnvangst vindt plaats in mei, als de tonijnen op weg zijn naar de Middellandse Zee om zich voort te planten, en in september als ze weer teruggaan naar de Atlantische Oceaan. Vanaf het hoogste punt in de wijk Los Alemanes heb je een goed zicht op de netten. Ze liggen relatief dicht bij de kust, de tonijnen zouden er makkelijk omheen kunnen zwemmen ware het niet dat ze vanwege de orka’s liever in wat ondieper water zwemmen.

De inwoners van Zahara zien de orka’s dan ook als hun grote vrienden. Er is dan ook een grot naar hen vernoemd, in deze Cueva de las Orcas zijn tekeningen uit de prehistorische tijd te vinden.

Er liggen altijd twee bootjes op wacht bij de almadraba.

Voor het binnenhalen van de netten komen speciale boten met hijskranen en vriesinstallaties uit Barbate.

ES Life 30

Playa de los Alemanes

De voormalige zouthal van hetCastillo de la Chanca

Los Alemanes?

Iets voorbij de grote urbanisatie Atlanterra, die bijna tegen Zahara de los Atunes aanligt maar eigenlijk bij Tarifa hoort, ligt de wijk Los Alemanes. Er is ook een strand met deze naam.

Dat roept vragen op.

De inwoners van Zahara hebben het antwoord: eind jaren veertig en in de jaren vijftig kwamen hier rijke Duitsers wonen. Ze bouwden grote villa’s en hun wijk werd bewaakt door de Guardia Civil. Niemand had dus echt contact met hen maar in de decennia daarna wel met hun zonen en dochters. Daardoor bleek hun vermoeden bevestigd, het zou zijn gegaan om een deal die Franco had gesloten om oud-nazi’s een veilige plek te bieden. Omdat kinderen nu eenmaal niet de schuld hebben van wat hun ouders gedaan hebben, doet niemand hier vandaag de dag nog moeilijk over.

Onbekend bij buitenlanders

Op de paar nazaten van de Duitsers na, komen er relatief weinig buitenlandse toeristen in Zahara.

De plaats is vooral geliefd bij de Spanjaarden uit het noorden van het land. Die genieten er van hun vakantie in één van de diverse hotels, op de camping of in hun eigen vakantiehuis. Je ziet hier geen torenhoge gebouwen, het valt echter wel op dat er veel grote en moderne villa’s staan en in de straatjes in de dorpskern druk gewerkt wordt aan het restaureren van oudere panden.

Modern, gezellig, luxe en kneuterigheid zijn verwerkt in een aantrekkelijke mix die het dorp een relaxte sfeer geven.

Leve het toerisme

Het dorp leeft van de visvangst en het toerisme.

Een gemiddelde tonijn levert 6.000 euro op (€50 per kilo) en aan de huizen, winkels en horeca te zien heerst er geen armoede. Toch is het leven hier niet voor iedereen makkelijk. In de wintermaanden staan veel huizen leeg en zijn de hotels gesloten. De ruim duizend bewoners zijn dan weer op zichzelf aangewezen. Omdat lang niet iedereen een vast en goedbetaald contract heeft, kan ook niet iedereen aanspraak maken op een uitkering. Ze moeten dan leven van wat er in de zomer van de fooien gespaard kan worden en van wat de natuur biedt om te verkopen.

Paddenstoelen, slakken, diverse plantensoorten en kleinere vissen worden dan op de straathoeken verkocht.

De inwoners spreken met liefde over hun dorp. Ze hebben bijna allemaal elders gestudeerd en zijn weer teruggekeerd vanwege die liefde. Maar ze maken zich wel zorgen over de toekomst. Zo is er in de zomer nu al niet meer voldoende drinkwater en komt het regelmatig voor dat bewoners van oudere huizen die geen waterdeposito op hun dak hebben, niet kunnen douchen.

Volgens hen zou het aantal toeristen, en dus ook de hotels en huizen, moeten worden gelimiteerd tot dát aantal waarvoor alle voorzieningen gegarandeerd kunnen worden. Er zou paal en perk gesteld moeten worden aan de speculatie met huizen en grond, het gevolg daarvan is namelijk dat de bewoners zelf geen (huur)woning meer kunnen betalen.

ES Life 31

ONTDEK MÉÉR VAN SPANJE EN PORTUGAL

Vanessa Van Camp S.L.

In de Spaanse vastgoedmarkt sinds 1984

GENIETEN + INVESTEREN !

ACTIE: GRATIS 2 FIETSEN MEE! T.W.V. 100 EURO Wakker worden aan een azuurblauw meer, herten spotten in een national park, lokale specialiteiten ontdekken, snorkelen bij verlaten stranden, bodega´s bezoeken, wandelen, fietsen... het kan allemaal vanuit een comfortabele en veilige camper met Nederlandse uitleg en service. Boek direct en neem naast onze lijst met tips ook twee gratis fietsen mee!

Actiecode: SCEL2020

WWW.IBEROCAMPER.COM | +34 609 120 233

7% rendement gegarandeerd* !

2 slaapkamers, garage, storage, volledig gemeubileerd al vanaf 100.000 euro

+34 639 67 18 93 admin@vancamp.es | www.spainvancamp.com

Río Cachón

Zahara in de winter

Net als in andere plaatsen langs de kust, zouden de inwoners graag willen dat er het hele jaar door mensen komen. Ze zijn ervan overtuigd dat dit zou moeten kunnen, Zahara heeft immers veel meer te bieden dan zon en zee. Behalve dat een strandwandeling en een lekkere, niet zo dure, maaltijd ook in de winter lekker zijn, valt er veel meer te doen. De natuurparken La Breña en El Estrecho liggen vlakbij en zijn uitstekende bestemmingen voor wandelaars, vogelliefhebbers en fietsers.

Stenen daken tegen piraterij

In de eeuwen na de bouw van het Castillo de Zahara begon zich een heus dorp te vormen. In het begin woonden de vissers in rieten hutjes rondom het kasteel. Maar omdat piraten regelmatig het dorp overvielen en lukraak inwoners ontvoerden waarvoor dan losgeld betaald moest worden, werden uiteindelijk stenen huizen gebouwd.

De daken waren ook van steen, de zogenaamde ‘bóveda’ , dezelfde methode die in de zouthallen (nu de kerk) is toegepast.

Grappen en grollen

Weer en wind, piraterij en lange werkdagen, het leven in Zahara was niet altijd makkelijk.

Maar de inwoners wisten ook vroeger al van spaarzame vrije momenten een feestje te maken.

Na een lange werkdag kwamen vissers, zigeuners en arbeiders met hun families relaxen langs de oever van de rivier Cachón. Daar maakten ze muziek en voerde de lach de boventoon.

De inwoners van Zahara zijn er trots op dat deze traditie een in heel Spanje bekende uitdrukking heeft opgeleverd: ‘cachondeo’, het samen maken van grappen.

De traditie om te feesten en te lachen leeft vandaag de dag nog steeds voort. In de zomermaanden zijn er elk weekend, en ook regelmatig door de week, concerten in diverse bars in het centrum. Na een dagje strand lonkt het bruisende ongedwongen nachtleven waar Zahara de los Atunes ook om bekend staat.

Praktisch

Afstand Málaga – Zahara: 199 km Parkeren: in de straten of op de speciale parkeerplaatsen voor €4 per dag.

Overnachten: hotels en vakantiehuizen in diverse prijsklasses, 1 hostal, parking campers en een camping.

Live muziek vanaf 22u: Espacio Cultural La Higuera, Pez Limón, La Luna, Bibi Paardrijden: hele jaar door, in de zomer op het strand liever vroeg of laat op de dag

ES Life 33

JE TIELEMAN-KEUKEN waar koken een feest is!

Samen koken, nieuwe gerechten uitproberen en dan lekker samen aan tafel.

Meer dan ooit nemen we daar tegenwoordig de tijd voor. Een mooie en praktisch ingerichte keuken met alle snufjes die je maar kunt wensen maakt het bereiden van een maaltijd nóg aangenamer.

Tieleman is de keukenspecialist die keukens levert en monteert door heel Nederland en ver daarbuiten. Dankzij de gespecialiseerde kennis, de kwalitatief hoogwaardige producten en de eigen montagedienst is het mogelijk een totaalpakket aan te bieden van ontwerp tot en met de montage op locatie. Dit alles in nauwe samenwerking met u en de betrokken partijen.

Tieleman Keukens streeft naar nul opleverpunten en gaat voor 100% klanttevredenheid, dat is de basis in het doen en denken van alle medewerkers.

Al meer dan 55 jaar wordt de reputatie van leverancier van kwaliteitskeukens waargemaakt.

Perfecte oplevering Met montage en service wordt nog ‘ouderwets’ omgegaan en wordt daarnaast ook uitgevoerd door eigen vakmensen. het plaatsen van een keuken is een zeer nauwkeurig werk, waarvoor Tieleman Keukens een team van uitsluitend zelf opgeleide monteurs in huis heeft. Vakmensen die zeer klantgericht werken en hart voor de zaak hebben. Zij gaan pas weg als u 100% tevreden bent. www.tieleman.nl

BOUW- EN AANNEMINGSBEDRIJF SINDS 1997 • • • • • • • • •

nieuwbouw verbouwingen renovatie schilderwerk tegelwerk metselwerk electra loodgieterswerk advies

Poligono Industrial Los Perales Calle Pera Trinidad, Nave 6 29651 Mijas

Alles in en rondom uw woning van Málaga tot Estepona Frank van Krimpen +34 951 135 973 | +34 628 111 989 admin@construxus.es

Hills Café & Restaurant

Indonesische rijsttafel Als je iets wilt vieren met je familie of vrienden of gewoon een heerlijke lunch wilt, dan is dit verborgen juweeltje een uitstekende plaats om naar toe te gaan.

Kies voor de rijs�afel en de tafel komt helemaal vol te staan met allemaal bakjes rijst, stokjes saté, knapperige kroepoek en geurende groente- en vleesgerechten.

Wat ons betre� de beste rijs�afel aan de kust!

Elke zaterdag van 12.30 tot 16 uur

Hills Café & Restaurant Benavahavis Hills Country Club Bel voor reserveringen: 952 856 171 of mail hillscafe@benahavishills.com

COLUMN Trampeador Sinds een paar maanden wonen we met ons gezin als een ware Spaanse familie bij elkaar op hetzelfde terrein. Tot nu toe pakt het goed uit, we lopen de deur niet plat bij elkaar en respecteren elkaars privacy al zijn er natuurlijk af en toe de onvermijdelijk kleine irritaties. Gelukkig levert het vooral voordelen en gezelligheid op. Wonen op het platteland, zoals sommige onder u zullen beamen, komt namelijk met de nodige uitdagingen. Land dat onderhoud behoeft, problemen met waterpompen en zo nu en dan een volle sceptic tank, to name a few. Never a dull moment en dan is het fijn dat er nu extra handjes zijn om te zorgen dat alles reilt en zeilt.

Naast dat wij zo nu en dan met zijn allen eten, komen we sinds een paar maanden ook regelmatig voor iets anders samen, namelijk: game night. Een fancy naam voor een paar uur vol met ouderwetse bord- en kaartspelletjes!

Ik, die vroeger een pesthekel aan spelletjes had, geniet er nu enorm van. Overigens niet zozeer van de spelletjes zelf maar des temeer van het samenzijn, de lol en het feit dat even niemand in de virtuele wereld is verdiept. Gouden regel is namelijk al jaren ´geen mobiel als we met zijn allen aan tafel zitten’. In het Spaans heet een bordspel een ‘juego de mesa’… dus geldt de regel tijdens game night ook. Vrienden van onze kinderen vinden ons over het algemeen behoorlijk chille ouders, maar ook zij weten dat deze regel in steen gegoten is.

Qua spellen kunnen we kiezen uit een mix van Nederlands- en Spaanstalige spellen. Bij een aantal spellen is de snelheid van reageren super belangrijk en dat levert soms hilarische situaties op. Mijn man en ik spreken aardig Spaans maar als er tijdsdruk op zit, lopen wij toch echt regelmatig tegen onze taalgrenzen aan. Dat we trager reageren zal ongetwijfeld ook met onze leeftijd te maken hebben, maar we houden het graag op het eerste ;-) Onlangs liepen de gemoederen tijdens een spelletje behoorlijk op. ´Dat is trampear!´ roept mijn man op een gegeven moment verhit tegen onze zoon. De jonge generatie schiet in de lach, het is een van ‘de oudjes’ weer gelukt; In de hitte van de strijd met een nieuw Spaans woord op de proppen komen. ‘Hacer trampa’ betekent valsspelen maar het woord ‘trampear’ wordt hier niet voor gebruikt. Ik begin spontaan te zingen: tram-pe-ador… kijk uit daar komt de stier, uh een nieuw woord aan, grijp grijp grijp hem bij zijn sta-a-a-aart. En ook al hebben de jongeren geen flauw idee waar ik het over heb, wordt het woord trampear op dat moment officieel opgenomen in in ons familie vocabulair. Overigens zal alleen het woord worden gedoogd en niet de betekenis die we eraan gegeven hebben, het kan natuurlijk te gek!

Joyce van Ombergen-Jong Internship & personal coach www.jongleren.es / www.yourjourney.academy ES Life 37

ES Life 38

Rijke wijnen uit montilla Op ruim een ruim uur rijden van Malaga, in het zuiden van de provincie Cordoba, wisselen olijfboomgaarden en wijngaarden elkaar af. De druiven die hier geteeld worden, worden gebruikt voor de diverse wijnen die onder de D.O.P. Montilla-Moriles vallen. Deze wijnen hebben overal ter wereld een goede naam, hoogste tijd om een kijkje in de bodega’s te nemen. We bezochten de oudste bodega van Andalusië én een bodega die alleen ecologische wijnen produceert. En natuurlijk mochten we ook proeven!

Tekst: Ronald Dorlas. Foto: Maria Kupers.

Met dank aan Luis Pérez.

Het gebied rondom Montilla heeft een witte kalkbodem, die ‘albariza’ genoemd wordt, vergelijkbaar met de bodem in Jerez. De wijnen van Montilla lijken op die van Jerez (sherry), want ze worden op dezelfde bijzondere manier gerijpt, die hierna wordt uitgelegd.

Die specifieke manier van rijpen is voor beide wijnen bepalend voor de smaak. Het verschil is dat in Jerez de wijn gemaakt wordt van de Palomino Fino druif, maar in Montilla van de Pedro Ximenez druif.

De PX is een witte druif met een dunne schil, die hem kwetsbaar maakt voor schimmel-ziektes en rot, maar in het hete, droge klimaat van Cordoba gedijt hij goed. De PX druif is rijk aan suiker en daardoor kan de most bij natuurlijke vergisting rond de 15% alcohol bereiken, in sommige gevallen wordt de wijn nog verder versterkt.

Deze hoog alcoholische wijnen worden ‘vinos generosos’ genoemd.

Tinajas, Criaderas y Solera

De PX druiven worden in augustus en september geoogst en direct geperst. De most (druivensap) van de Pedro Ximenez druif wordt op traditionele wijze vergist in grote (10.000 liter) aardewerken kruiken, ‘tinajas’. Daarna ondergaat de wijn een rijping in grote vaten van 500 – 600 liter elk.

De vaten liggen in meerdere lagen op elkaar, volgens een bijzonder systeem. De onderste laag is de ‘Solera’ (vloer), de lagen daarboven zijn de ‘Criaderas’ (kinderkamers).

De oudste, gerijpte wijn wordt gebotteld vanuit de Solera vaten. Die vaten worden echter niet volledig geleegd, maar worden weer aangevuld met wijn uit de bovengelegen Criadera. Deze vaten worden op hun beurt aangevuld uit de Criaderas daarboven en de bovenste Criadera wordt aangevuld met jonge, net gefermenteerde wijn uit de ‘tinajas’. De wijn die gebotteld wordt is een blend van verschillende oogstjaren en heeft daarom geen jaartal op het etiket.

ES Life 39

Fino

De fijnste PX basis wijn (eerste persing van de beste wijngaarden) ondergaat een biologische rijping, die aan het einde van de alcoholische fermentatie spontaan op gang komt onder invloed van gistcellen, die van nature aanwezig zijn in het koele, vochtige klimaat in de bodega. Deze gistcellen komen op de wijn te drijven en vormen een schuimachtige laag, die ‘flor’ genoemd wordt.

Om de vorming van de flor mogelijk te maken worden de vaten slechts voor 4/5 gevuld.

De flor beschermt de wijn van contact met de lucht en voorkomt oxidatie, waardoor de wijn zijn lichte, strogele kleur behoudt. De flor verteert de aanwezige glycerine, waardoor de wijn een beendroog karakter krijgt. De flor zet alcohol om in acetaldehydes, die de wijn een aroma van gist, noten en rijpe appel geven.

De flor voedt zich met in de wijn aanwezige glycerol (dat de ‘tranen’ in het glas vormt en de wijn ‘body’ geeft), waardoor de wijn ‘body’ verliest en een zeer delicaat karakter krijgt; vandaar dat deze wijn ‘Fino’ genoemd wordt. Fino rijpt 2 tot 7 jaar in het Criadera y Solera systeem. Een Fino wordt gekoeld (7°-9°C) geserveerd bij tapas, schelpdieren, gefrituurde vis, salades. Probeert u het ook eens bij sushi!

ES Life 40

Amontillado

De Solera Fino wordt niet alleen gebottled maar is ook de wijn voor de jongste Criadera Amontillado.

Wanneer de flor alle voedingsstoffen in de wijn heeft omgezet (en de vaten niet meer aangevuld worden met jonge wijn) sterft de flor af. Dat is de manier waarop men bij Bodegas Alvear werkt maar een wijnmaker kan er ook voor kiezen de flor te laten afsterven door de wijn te versterken met wijnalcohol tot 16%-18%. Bij een alcoholpercentage van meer 15% kan de flor niet overleven.

De wijn komt dan in contact met de lucht en de oxidatieve rijping begint. Daardoor wordt de kleur donkerder en gaat naar amber en later naar goudbruin. Het aroma wordt ronder en gaat naar dat van deeg en walnoten, het eikenhouten vat geeft de wijn tonen van specerijen, tabak en leer. Amontillado rijpt minstens 18 jaar in het Criadera Y Solera systeem.

De combinatie van biologische en oxidatieve rijping maakt de Amontillado een bijzonder complexe en intrigerende wijn. Amontillado drinkt men licht gekoeld (12°-16°C) en gaat goed samen met Iberico ham, gerookte vis, asperges, artisjokken, en oude kaas

De ‘tinajas’ en vaten vol wijn in de Bodega la Monumental van Bodegas Alvear.

Oloroso

Alleen de fijnste PX basiswijn (eerste persing) wordt gebruikt om Fino te maken, de zwaardere, meer gestructureerde most uit tweede persing wordt aan het eind van de alcoholische fermentatie versterkt tot 18% alcohol. In de versterkte wijn vormt zich geen flor, omdat flor niet kan overleven in wijn van meer dan 15% alcohol.

Deze wijn ondergaat een oxidatieve rijping in het Criadera y Solera systeem. Door oxidatie krijgt de wijn een amber-goudbruine kleur en aroma’s van gedroogd fruit, tabak, balsamico, eikenhout en specerijen, soms ook aardse tonen als truffel en leer. De wijn is droog, maar het hoge alcoholpercentage en de glycerol (die nu niet door de flor is opgegeten) geven een weelderige en zoetige indruk. Oloroso rijpt minstens twee jaar in het Criadera y Solera systeem. Olorso wordt net onder kamertemperatuur geserveerd en kan gedronken worden bij gestoofd vlees (b.v. rabo de toro) en oude kazen.

Zoete PX wijn

Montilla-Moriles is het meest bekend om zijn zoete PX-wijnen. Hiertoe worden de druiven na de oogst in de zon te drogen gelegd voor 5 tot 15 dagen. De druiven drogen uit tot rozijnen met een hoge concentratie suiker.

Persing levert een amberkleurige most, die om fermentatie te voorkomen onmiddelijk versterkt wordt tot minstens 9% en zo alle suikers behoudt en in een later stadium nog eens tot minstens 15%.

In een uitzonderlijk goed oogstjaar wordt de wijn na 12 maanden rijping in de tinajas als een Añada (oogstjaar) gebotteld. Deze jonge wijn heeft een transparante, amber kleur, een neus van gedroogde vruchten, marmelade, sinaasappelschil en honing en is weelderig en zoet in de mond.

Deze wijn wordt gekoeld (6°-8°C) gedronken bij foie gras, blauwe kaas en bij zoete desserts.

Traditioneel ondergaat de zoete PX-wijn een oxidatieve rijping in het Criadera y Solera systeem, waarbij de kleur verandert in diep, donkerbruin, en aroma’s van rozijnen, dadels en gedroogde vijgen en tonen van chocolade en specerijen ontstaan.

Door verdamping concentreert de wijn en wordt nog weelderiger, bijna stroperig in de mond. Deze wijn wordt licht gekoeld gedronken en gaat goed samen met chocolade en karamel desserts of sterke blauwe kaas.

ES Life 41

Bodegas Alvear

Bodegas Alvear werd in 1729 opgericht door Don Diego de Alvear y Escalera. Het is één van de oudste bodega’s in Spanje en wordt nu gerund door de 7e en 8e generatie van de familie. We werden ontvangen door Bernardo Lucena, Technisch Directeur en Robbert op de Beek, een Nederlander die 40 jaar verantwoordelijk was voor de export van de wijnen van Alvear. Dat was vooral voor mij, met mijn gebrekkig Spaans, een grote uitkomst.

Bodegas Alvear heeft 150 hectare wijngaarden in Montilla, waarvan de beste in de heuvels van de Sierra de Montilla, te zien vanaf de bodega.

Bernardo en Robbert toonden ons eerst de hal, waar in de 5 meter hoge tinajas de PX most wordt gefermenteerd. Daarna gaan we naar de 18e eeuwse Bodega La Monumental, een oud pand dat doordrenkt is van de geur van wijn. Alvear heeft in Montilla nog een bodega, La Bodega de la Casa waar de oudste wijnen rijpen, ligt in het centrum van Montilla naast het ouderlijk huis dat door de (over)grootvader van de huidige eigenaren aan nonnen werd geschonken voor een meisjesschool.

In 6.000 Amerikaans eikenhouten vaten ligt hier de Fino, Amontillado, Oloroso en PX te rijpen. Zowel Robbert als Bernardo vertellen enthousiast over de flor, het rijpingsproces en de verschillende wijnen. En ze laten ons ook de verschillen proeven.

Links: Bernardo en Ronald bij de ‘tinajas’ Rechts: wijn en tapas, uitstekende combinatie!

ES Life 42

Robbert haalt de wijn uit het vat met de ‘venencia’, een nauwe beker aan het eind van een flexibele stok, die door het spongat in het vat gedompeld wordt om een monster van de wijn te nemen.

Als een ware Venenciador schenkt Robbert de wijn met een flamboyante beweging van grote hoogte in de glazen zonder een druppel te morsen. Zo wordt de wijn meteen belucht.

We proeven de Alvear Fino C.B. zowel uit de Solera als uit de Criadera. Het smaak-verschil is opmerkelijk. De wijn uit de Criadera is nog licht; de Solera wijn is droger, intenser, geconcentreerder.

We proeven ook de Alvear Amontillado Carlos VII, die door oxidatie een goudbruine kleur gekregen heeft en sterke en complexe aroma’s van noten, gekonfijte vruchten en vijgen.

Witte wijn

Alvear maakt ook droge witte wijn van PX druiven. Wij proefden de Marqués de la Sierra 2019, gemaakt van druiven uit één enkele wijngaard, “Casilla del Hospital”, in de Sierra de Montilla. De wijn is licht strogeel met bloemige aroma’s, vlierbloesem, een vleugje anijs en laurier en licht bittertje in de afdronk.

Daarnaast proefden we de 3 Miradas 2019, van oude wijnstokken uit 3 wijngaarden in de Sierra de Montilla. Deze wijn is gefermenteerd in tinajas van 2.400 en 4.800 liter elk en heeft in dezelfde vaten 8 maanden onder flor gerijpt. De wijn is licht geel met een tintje groen, heeft een neus van gist, rijpe appel, venkel en anijs, en heeft in de mond een licht zuurtje.

Bodegas Robles

Bodegas Robles is een kleinere en jongere bodega, maar bijzonder omdat de wijnbouw en de productie volledig ecologisch is. Francisco Robles Rubio is de derde generatie van de familie Robles, die sinds 1927 wijn maakt in Montilla. Sinds 1990 maakt Robles alleen ecologische wijnen.

Hij vertelt ons dat ze hiervoor kozen omdat het beter voor het milieu is maar ook omdat ze merkten dat er steeds meer belangstelling voor biologische producten kwam. Hun innovatieve manier van werken leverde hun vele nationale en internationale prijzen op. In 2014 werd Bodegas Robles door het Ministerie van Landbouw uitgeroepen tot beste producent van ecologische wijnen in Spanje; in 2016 kreeg het een prijs als het beste ecologische bedrijf in Andalusië en in 2020 beste ecologische bedrijf in Córdoba.

Onkruid tussen de wijnstokken

Francisco neemt ons mee naar de wijngaard, waar tussen de wijnstokken de lavendel, klaprozen, distels, kamille, klaver en weegbree welig tieren.

Deze planten zorgen ervoor dat er voldoende stikstof, fosfaten en kalium in de grond komt om de wijnstokken te voeden. Daarnaast trekken al deze planten ook insecten aan en die behoeden de wijnstokken voor schimmelziekten en rot.

Bodega Robles werkt nauw samen met de Universiteit van Cordoba op het gebied van ecologische wijnbouw. Zo volgt men het effect van verschillende onkruidculturen op de kwaliteit van de wijn.

In de bodega worden we verder rondgeleid door de wijnmaakster en oenologe Rocío Márquez Ortega. Haar werk kreeg in 2014 erkenning met de Diamond Award op het Internationale Vrouwen in Wijn concours in Madrid. Ze vertelt enthousiast over hun manier van wijn maken.

De organisch geteelde druiven hebben een hoge kwaliteit en smaak-intensiteit. Voor de fermentatie van de most gebruikt Rocío uitsluitend inheemse gistsoorten uit de wijngaard, die op de schil van de druif leven. Zo komen bodem en druif het beste tot uitdrukking in de wijn.

We krijgen nooit genoeg van goede wijn en zijn benieuwd naar de smaaksensaties. De viños generosos van Robles hebben meer primaire aroma’s (fruit aroma’s uit de druif), we proeven iets meer dan alleen de tertiaire aroma’s die door de biologische en/of oxidatieve rijping ontstaan.

Ze zijn daardoor sprankelender en intenser dan de traditionele viños generosos.

Witte wijn

Bodegas Robles teelt naast de PX druif ook een klein perceel Verdejo in de Casilla de Morcillete wijngaard in de Sierre de Montilla, uiteraard ook op organische wijze. In het hete klimaat van Cordoba worden de Verdejo druiven al in juli geoogst om de zuurgraad te behouden. Wij proefden de Piedra Luenga Verdejo. De wijn is sprankelend bleekgeel, heeft fruitige aroma’s van peer en abrikoos en is licht en fris in de mond met een beetje appelzuur.

Links: Francisco en Ronald in de wijngaard Rechts: Rocío, Luis en Ronald

ES Life 43

De druiven worden een paar dagen in de zon gelegd om het suikergehalte te verhogen. (foto Bodegas Alvear)

ES Life 44

Mousserende wijn

Bodegas Robles maakt ook mousserende wijnen van PX druiven volgens de ‘méthode traditionnelle’ (zoals Champagne), waarbij de wijn in de fles een tweede gisting ondergaat, waardoor de mousse ontstaat. Wij proefden de Robles Brut Nature 18, die een tweede gisting van 18 maanden op de fles heeft ondergaan, vergelijkbaar met een Cava Reserva. Als ‘licor de expedición’, die aan het einde van de tweede gisting wordt toegevoegd, gebruikt met zoete PX wijn. De wijn is strogeel en heeft een fijne mousse; hij heeft aroma’s van gist, honing en een vleugje laurier (drop); droog in de mond met een licht bittertje in de afdronk.

Vinos Generosos

De vinos generosos worden ook hier op traditionele wijze in het Criadera y Solera systeem gerijpt. Wij proefden de Fino ‘en rama’, d.w.z. direct uit het vat zonder de gebruikelijke filtratie en klaring. De wijn is sprankelend licht goudgeel; heeft aroma’s van gestoofde appel, amandel en toast; beendroog in de mond met intense smaak en een vleugje ziltigheid (afkomstig van de albariza bodem).

De Piedra Luenga Amontillado is sprankelend goudbruin, heeft aroma’s van gekonfijte abrikoos, rozijn, honing en subtiel vanille en eikenhout, is droog in de mond, maar ook weelderig, intens en elegant met een volle afdronk.

De Piedra Luenga Oloroso is donkerbruin als mahoniehout, heeft aroma’s van gedroogde pruimen en rozijnen, hazelnoten, vleugje tabak en kruidnagel, is droog in de mond, maar zijdezacht en vol (hoog alcoholpercentage) met een lange afdronk.

De Piedra Luenga PX is helder amberkleurig, heeft aroma’s van gestoofde kweepeer, vijgen, noten en karamel; in de mond is hij weelderig zoet, zacht en vol met een het zuur van een sinaasappelschilletje met een volle afdronk.

Vermout

Vermout is een versterkte wijn op smaak gebracht met aromatische planten en kruiden. Bodegas Robles maakt twee Vermouts: ‘VRMT Vermut de Robles. Andalusí recipe’ is gemaakt in samenwerking met Paco Morales, de chef van restaurant Noor (2 Michelin sterren) in Cordoba. VRMT is gemaakt op basis van 8 jaar oude Oloroso, waarin men de kruiden uit de wijngaard heeft laten trekken. Daaraan heeft Paco Morales specerijen uit de Andalusische keuken toegevoegd om de ideale balans tussen bitter, zoet en zuur te bereiken. Deze vermout is donkerbruin, heeft aroma’s van vlierbessen, kweepeer, honing en noten met tonen van rozemarijn, kaneel en kruidnagel.

‘Vermut Robles’ is ook gemaakt op basis van Oloroso. Deze heeft een donkere amber kleur en pittige aroma’s van sinaasappelschil en mandarijn met op de achtergrond rozijnen en honing, weelderig vol in de mond met een klein citroenzuurtje en de Oloroso duidelijk aanwezig in de afdronk.

labotelladelvino

Robles probeert op allerlei manieren een bijdrage te leveren aan een beter milieu. Om de hoeveelheid afval te verminderen hebben ze een innovatieve ecologische verpakking uitgevonden. De wijn is verpakt in een licht- en luchtdichte plastic buidel van 5 liter in een kartonnen doos. Daarbij wordt een herbruikbare wijnfles (0,75l) geleverd zodat men zelf de fles kan vullen.

Daarmee grijpt Robles terug op een oude traditie toen de klant zijn fles ging vullen bij de wijnboer.

Even denken we aan de goedkope pakken wijn uit de supermarkt maar Rocío verzekert ons dat deze verpakking de houdbaarheid van de wijn alleen maar ten goed komt. En het blijkt mogelijk minder en recyclebaar verpakkingsmateriaal te gebruiken.

De wijnen van de beide bodega’s zijn in gespecialiseerde wijnwinkels en bijvoorbeeld de Corte Ingles te koop maar je kunt ze ook direct online bij de bodega’s bestellen. www.alvear.es www.bodegasrobles.es

Ronald Dorlas is vinoloog van de Nederlandse Wijnacademie sinds 2007. Hij heeft wijngebieden in Frankrijk, Italië, Duitsland, Californië, Australië, Nieuw-Zeeland en ZuidAfrika bezocht en is enthousiast wijnproever. Volg Ronald’s proefnotities op vivino.com/users/ronald.dor/.

ES Life 45

NU OOK TAKE AWAY & THUIS BEZORGING

TRADITIE EN PASSIE OP ELK BORD

Calle Hermanos Salom 3, Marbella | +34 952 822 511 reservas@restaurantepaellasymas.com | www.restaurantepaellasymas.com

San Francisco is een sfeervolle en hedendaagse kosmopolitische gastrobar met een stedelijk terras in het hart van Marbella.

Chef Javier Ponte brengt u met zijn enthousiasme, creativiteit en passie voor koken een veelzijdig en werelds menu. Hij haalt zijn inspiratie uit de vele reizen die hij gemaakt heeft en de verschillende culturen waar hij gewoond heeft, waaronder België, Zwitserland, Spanje en de Verenigde Staten.

Bel ons of reserveer direct op onze website: T: +34 952 868 898 W: sanfranciscomarbella.com Calle Camilo Cela José 4 Marbella

NU OOK TAKE AWAY & THUIS BEZORGING

AZULL, VASTGOEDMAKELAAR AAN DE COSTA DEL SOL

KOOP GEEN KAT IN EEN ZAK AL WAT JE MOET WETEN VOOR JE VASTGOED KOOPT AAN DE COSTA DEL SOL WAAROM DEELNEMEN?

INFOSESS I E

1 7-06 1 4 -07 MARBELLA

Voorstelling projecten op plan met de beste prijs/kwaliteit.

Azull Office Costa del Sol Our Space Oasis Business Centre Ctra. de Cádiz km 176 29602 Marbella, Málaga España

OOK VOLGENDE VRAGEN KOMEN AAN BOD

Ontvangst vanaf 10u met een kopje koffie of thee

We leggen je haarfijn uit wat de best scorende projecten aan de Costa de Sol zijn.

Voorstelling van projecten key ready en nu extra voordelig.

Hoeveel huurinkomsten haal je nu werkelijk?

Start presentatie stipt om 10u30

Hoe zit het met bankgaranties, bouwvergunning?

DEELNAME GRATIS Inschrijven verplicht via

Welke kosten heb je als eigenaar?

Hoe zit het met de belastingen?

Mark Verhulst gsm +32 478 80 09 00 mark@azull.info Of via www.azull.info

Dé makelaar voor jouw huis in Spanje

www.azull.info info@azull.info

Koffiedik kijken voor toerisme In maart 2020 kwam er een einde aan het toerisme zoals we dat tot nu toe kenden. Nog nooit eerder heeft de branche te maken gehad met een volledige stilstand. Een periode die door de ondernemers zelf als catastrofaal wordt bestempeld, bewoners van populaire toeristische bestemmingen vonden de rust over het algemeen wel prettig. De grote vraag is nu of de pandemie voor een blijvende verandering in het toerisme heeft gezorgd.

We spraken met diverse mensen uit het veld, over hun ervaringen van het afgelopen jaar en hoe zij de toekomst zien.

Tekst & foto’s: Maria Kupers

ES Life 48

De mogelijkheden om op vakantie te gaan waren de afgelopen anderhalf jaar zeer beperkt. De angst voor besmetting zat er bij iedereen goed in en de voortdurende wijzigingen in reisadviezen en regels zorgden ervoor dat mensen liever niet al te ver van huis gingen. Vanuit economisch oogpunt een ramp voor bestemmingen, zoals de Costa del Sol, die voor hun inkomsten afhankelijk zijn van toerisme. Voor het milieu was het helemaal niet zo’n ramp, minder reizen betekent minder vervuiling en als minder mensen op één plek zijn worden allerlei voorzieningen ook niet overbelast.

Is het tijd om het hele toeristische model dan eindelijk eens op de schop te gooien? Er wordt immers al jaren gesproken over duurzaam toerisme, de afgelopen tijd was een mooi moment om eens goed na te denken over hoe we de steeds verder toenemende reislustigheid van mensen overal ter wereld in andere banen kunnen leiden.

Kwaliteit versus kwantiteit

“We hebben de mogelijkheid om echte veranderingen door te voeren helemaal aan ons voorbij laten gaan. Er wordt al jarenlang gesproken over de noodzaak van duurzaamheid maar daarbij denkt men alleen aan oppervlakkige zaken die de schade aan het milieu iets verminderen” vertelt Juan Ignacio Pulido Fernández, Profesor Titular van de Universidad de Jaén. “Duurzaamheid is echter veel meer dan dat. Het is zorgen voor goede arbeidsomstandigheden en een fatsoenlijk salaris voor het personeel, gebruik maken van lokale producten en dienstverlening, zorgen dat de sociale samenhang van een bestemming niet in het gedrang komt en de natuur, cultuur en geschiedenis van een bestemming in ere houden. Toerisme moet aan twee dingen voldoen: het moet de kwaliteit van leven van de lokale bewoners verbeteren en het moet een kwalitatief hoogstaande ervaring zijn voor de toerist.”

Het stoort Juan Ignacio enorm dat er nu alleen maar gefocust wordt op de cijfers van 2019, dat is voor de ondernemers en politici de basis waar men weer naar terug moet om daarna weer ongebreideld door te groeien. “Het gaat hen alleen maar om de aantallen, niet om de kwaliteit van het toerisme. En als er dan toch ergens geopperd wordt dat er misschien wel een top zit aan het aantal toeristen voor een bestemming, wordt er meteen geroepen dat de ‘overgebleven’ toeristen dan wel meer geld moeten uitgeven. Anders zou er verlies geleden worden. Dat verlies is voor de hotels, net als de winst dat overigens ook altijd is.

Maar wat is de winst van grote aantallen toeristen voor de samenleving en het milieu?”

Pulido is van mening dat het hele debat over duurzaamheid in het toerisme niet alleen door politici en ondernemers gevoerd moet worden.

Die hebben namelijk andere belangen en het ontbreekt hen vaak aan kennis. “De toekomst van het toerisme moet in een breed maatschappelijk debat worden bepaald. Daaraan moeten ook experts, belangengroeperingen en de bevolking zelf een bijdrage leveren. We zagen voor deze pandemie al dat op diverse plekken in de wereld, en dan vooral in Europa, een enorme weerstand tegen toeristen begon te ontstaan. Dat wil je niet, en zeker niet in Spanje waar alles om toerisme draait.”

Catastrofe

Ondertussen maken de media uitgebreid melding van de drama’s die zich in de toeristische sector afspelen. Meer dan de helft van de hotels aan de Costa del Sol zou te koop staan vanwege faillissement.

Volgens Fernando Al-Farkh, vicevoorzitter van de Asociación de Empresarios Hoteleros de la Costa del Sol en directeur van Hotel Los Monteros, is dit absoluut overdreven. “Er worden inderdaad hotels verkocht, dat is altijd al het geval geweest, het hoort bij het ondernemerschap. Het klopt natuurlijk dat de hotelsector het moeilijk heeft, er is geen enkel bedrijf dat makkelijk door een dergelijke crisis laveert. Ondanks de tijdelijke werkloosheidsregeling blijft het voor veel eigenaren van hotels en aparthotels moeilijk het hoofd boven water te houden. Het afgelopen jaar was een catastrofe, het enige dat we kunnen doen is proberen te overleven. Daarbij zou de overheid wel meer moeten doen om de sector te steunen.”

De hoteleigenaren hadden hun hoop gevestigd op de komende zomer maar de vooruitzichten zijn nog steeds niet gunstig. “We zijn nog ver van het aantal toeristen dat we in 2019 hadden en in theorie zouden we de afgelopen jaren te maken gehad hebben met een verdere stijging. We zijn nu blij als we in 2022 weer op het niveau van voor de pandemie zitten” aldus Fernando.

Van de vijftig hotels die Marbella telt, zijn er 22 de hele tijd opengebleven en behaalden ook een redelijke bezetting. Laura de Arce, directeur Toerisme van de gemeente Marbella, denkt dat dat komt omdat Marbella altijd een favoriete bestemming is. “Geen van de hotels heeft gestunt met prijzen, men weet hier heel goed dat prijzen verlagen makkelijk is, ze daarna weer verhogen is een stuk moeilijker. Bovendien geef je dan een verkeerd signaal aan de markt, alsof kwaliteit geen prijs heeft.”

ES Life 49

Ziekenhuis in plaats van zee promoten

Behalve dat deze crisis voor de hele branche een financiële ramp is, weet niemand wat de toekomst zal brengen. Het enige dat men kan doen is zorgen dat de belangstelling voor de bestemming, in dit geval de Costa del Sol, blijft bestaan. De focus ligt nu op de veiligheid, mensen moeten weten dat ze zonder enige problemen, zij het met enige aanpassingen, gewoon van hun vakantie kunnen blijven genieten.

Op de vakantiebeurs Fitur in Madrid, die vanwege Covid was verplaatst naar mei dit jaar, ging de nieuwe promotie van start met een video met allerlei artiesten uit Málaga. In eerste instantie richt men zich op Spanje en Europa, daarna op de rest van de wereld. Door de samenwerking met diverse bedrijven van het Parque Técnologico in Málaga is verregaande digitalisering van de branche mogelijk en wordt nu ook gebruikt gemaakt van Big Data.

“Het klimaat en de voorzieningen, zoals goede restaurants en winkels, waren altijd de belangrijkste redenen voor mensen om voor Marbella te kiezen. Nu zijn daar andere punten bijgekomen, het feit dat Marbella zoveel ziekenhuizen en klinieken heeft draagt bij aan een gevoel van veiligheid” aldus Laura de Arce. “We zijn hier meteen begonnen met het toepassen van de diverse protocollen voor desinfectie van openbare ruimten en er wordt streng toezicht uitgeoefend op het naleven van de regels. De stad heeft het certificaat ‘Safe Tourism’ van het Instituto para la Calidad Turística Española en het Safe Travel certificaat van het World Travel and Tourism Council ontvangen. Dat biedt de toerist zekerheid.”

De leden van de Asociación de Empresarios Hoteleros de la Costa del Sol werken volgens Fernando Al-Farkh al jaren aan thema’s als duurzaamheid en digitalisering. De crisis heeft daar niet echt iets aan veranderd. De hotels en appartementencomplexen hebben allemaal hun procedures aangepast zodat iedereen rustig van de vakantie kan genieten. “Ik merk in mijn eigen hotel dat mensen het heel prettig vinden dat we duidelijke regels hebben en dat iedereen zich daar ook aan houdt. Afstand houden, mondkapjes en handen ontsmetten zijn op natuurlijke wijze opgenomen in hun routine. Wij hebben een zeer luxe hotel, er was altijd al veel ruimte tussen tafels en de ligbedden bij zwembaden, dat vinden onze klanten al jaren normaal.”

Aanpassingen

Nieuw type toerist

Aangezien er het afgelopen jaar geen vakantiebeurzen, promotiebezoeken voor professionals uit de sector en congressen zijn georganiseerd, heeft de afdeling toerisme de werkwijze moeten aanpassen. “We zijn volledig online gegaan en dat heeft verrassende resultaten opgeleverd. We hebben mensen gesproken die je normaalgesproken niet tegenkomt en nieuwe contacten in de Verenigde Staten en Azië opgedaan. Vooral LinkedIn heeft voor ons goed gewerkt” vertelt Laura de Arce. De tijdswinst die is ontstaan door alle promotiecampagnes op te schorten is besteed aan het opstellen van strategische plannen voor onder andere de digitalisatie en duurzaamheid van de bestemming.

Ook het publieke bedrijf Turismo Costa del Sol, onderdeel van Provinciale Staten, heeft het afgelopen jaar haar werkwijze aangepast. De promotie van de provincie is op een lager pitje gezet en er is samen met de sector gewerkt aan het analyseren van de markt en de mogelijkheden voor een zo snel mogelijk herstel.

ES Life 50

Er bestaan diverse theorieën over de toerist na de pandemie. Veel daarvan borduren voort op de verandering die al eerder gaande was. Steeds meer mensen zoeken authenticiteit tijdens hun vakantie, ze willen meer weten over hun bestemming en genieten van bijvoorbeeld lokale gastronomie. De vakantie moet een belevenis zijn.

In het afgelopen jaar is het gedrag van mensen op diverse manieren veranderd. Uit de statistieken blijkt dat in het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld, 73% van de klanten van hun leveranciers verwacht dat ze recyclebare verpakkingen gebruiken en 35% van de consumenten alleen nog ecologische of lokale producten koopt. In Nederland gaat men ook dit jaar nog steeds massaal in eigen land op vakantie en in Spanje heeft men, noodgedwongen, elke hoek van de eigen provincie leren waarderen.

Deze gegevens kunnen een indicatie zijn voor een verandering van het vakantiegedrag. En dat is precies waar Juan Ignacio Pulido op hoopt. “Als een toerist eisen gaat stellen en alleen nog maar kiest voor accommodaties en bestemmingen die zich onderscheiden door échte duurzaamheid, hebben ondernemers uiteindelijk geen andere keuze dan hun aanbod aan te passen.”

Hogere eisen of meer van hetzelfde?

In Marbella merkt men dat toeristen hogere eisen zijn gaan stellen. “Mensen willen ruimte, natuur, vrijheid en activiteiten. Een dagje strand of shoppen blijft leuk maar is niet meer het belangrijkste onderdeel van de vakantie. Behalve de toeristen die hier korte tijd verblijven hebben we hier ook nog de vele buitenlanders met een tweede woning. Die zijn voor ons een interessante markt: de ‘digitale nomaden’. Mensen die via internet overal ter wereld kunnen werken, waar kun je dan beter zijn dan in Marbella? We hebben 5G in de hele stad” aldus Laura de Arce.

Fernando Al-Farkh denkt dat het niet zo’n vaart zal lopen met de veranderingen in de wensen van de toerist. “Uiteindelijk willen mensen gewoon even weg van het dagelijkse leven. Lekker uit eten, nieuwe plekken ontdekken en genieten van het strand. En dan is de Costa del Sol een prima bestemming.”

Koffiedik kijken

Op dit moment lijkt het erop dat het toerisme binnen Europa deze zomer weer enigszins op gang gaat komen. Reizen naar andere continenten, vooral die waar men geen geld heeft om de bevolking te vaccineren, zal pas veel later kunnen gebeuren. De enorme belangstelling voor de testvakanties die vanuit Nederland georganiseerd zijn en het feit dat er de afgelopen maanden toch elke dag een vliegtuig vol uit Nederland in Málaga is geland, doet vermoeden dat er binnenkort weer hordes toeristen aan de Costa zullen zijn. In Marbella en de rest van de provincie zijn ze van harte welkom. Fernando Al-Farkh is van mening dat de Costa del Sol nog lang niet verzadigd is. “In het hoogseizoen is het druk, dat klopt, maar er is nergens sprake van enorme mensenmassa’s.”

Juan Ignacio Pulido

Profesor Titular de Universidad Director del Laboratorio de Análisis e Innovación Turística (LAInnTUR) Director de la Cátedra de Turismo de Interior de la Universidad de Jaén Coordinador del Máster Universitario en Planificación y Gestión Sostenible del Turismo

“Het zou me niet verbazen als deze zomer inderdaad half Europa in het vliegtuig stapt. Men heeft behoefte aan vakantie, een totaal andere omgeving. Wat er daarna gaat gebeuren valt nog te bezien. Hopelijk heeft de pandemie een aantal gewoonten en voorkeuren van mensen voorgoed veranderd.

En nu we met z’n allen toch gewend zijn geraakt aan het maken van reserveringen voor toegang tot dienstverlening zou ik het een goed idee vinden dat systeem erin te houden. Bij het Alhambra en de Caminito del Rey is het al normaal dat je dagen of weken van tevoren je toegangskaartje koopt.

Dat zou voor musea en monumenten ook kunnen blijven bestaan. De meeste mensen vinden het veel prettiger om in alle rust een tentoonstelling te bezoeken, laten we dat zo houden” zegt Juan Ignacio Pulido. Hij zou het reserveringssysteem zelfs willen uitbreiden en noemt Venetië als voorbeeld. “Daar komen nu elk jaar 25 miljoen mensen. Waarom geen limiet stellen, laat toeristen echt bewust voor een bestemming kiezen. Dan is de kans ook groter dat ze kiezen voor een restaurant met lokale gerechten in plaats van de McDonalds en een authentiek souvenir meenemen in plaats van een massaproduct dat gemaakt is in China.”

Laura de Arce

Director departemento de Turismo Ayuntamiento de Marbella

Fernando Al-Farkh

Vice-presidente Asociación de empresarios Hoteleros de la Costa del Sol. Director Hotel Los Monteros

ES Life 51

COLUMN Heerlijk die zon!

De toeristische naam voor de provincie Málaga is de Costa del Sol, de zon is absoluut een reden waarom het zo prettig wonen is hier. Ik geniet zelf ook altijd graag van de zon, maar wel vanuit de schaduw. In mijn praktijk zie ik vrijwel dagelijks het effect van de zon op de huid. Wat in de volksmond een gezond bruin kleurtje wordt genoemd is in feite niets anders dan een huid die beschadigd is.

De straling van de zon doet twee dingen met je huid. Ten eerste veroudert deze sneller, dat is misschien niet zo mooi maar ook niet echt erg. Door de ultraviolette straling neemt echter ook de kans op huidkanker toe. En dat is een stuk vervelender. Gelukkig kunnen beide zaken voorkomen worden. De meeste tips zijn inmiddels bekend: niet midden op de dag in de volle zon gaan zitten, een hoed met brede rand dragen en elke twee uur insmeren met zonnebrandcrème.

Als je je huid alleen wilt beschermen tegen de ultraviolette straling is een gewone zonnebrandcrème voldoende. Kies dan wel voor een hoge beschermingsfactor en breng de crème een half uur voor je naar buiten gaat aan. En natuurlijk moet je je regelmatig opnieuw insmeren.

Zonlicht bestaat ook nog uit infrarood licht en het daadwerkelijke licht dat je ziet. Beiden zorgen ook voor een snellere veroudering van de huid. Een gewone zonnebrandcrème uit de supermarkt beschermt je niet tegen deze straling. Rimpels en ouderdomsvlekken kun je voorkomen door een speciale zonnebrandcrème te gebruiken. En ook op bewolkte dagen is infrarode straling en licht aanwezig dus vergeet ook niet in de winter te smeren. Vraag een cosmetisch arts of schoonheidsspecialist om advies voor een crème die bij jouw huid past.

Als je toch verbrand bent kun je een after-sun gebruiken. Die kalmeert, hydrateert en regenereert de huid. Bij ernstige verbranding moet je altijd een professional inschakelen, dan is een grondiger behandeling door een cosmetisch vereist om de schade te herstellen.

Let overigens in de zonnige perioden wel op welke dagcrèmes je gebruikt. Vooral producten waar vitamine C in zit maken de huid gevoeliger voor licht. Gedurende de zomer kun je ook beter geen heftige peelings of laserbehandelingen doen, wil je een rimpel wegwerken dan kunnen botox of een filler geen kwaad. En dan nog even iets over het excuus dat je zonlicht nodig hebt zodat het lichaam vitamine D kan aanmaken: 15 minuten aan het begin van de ochtend of het einde van de dag is voldoende. En anders kun je altijd nog een supplement slikken. Een zonnige zomer toegewenst!

Abraham Benzaquén Cosmetisch arts www.clinicabenzaquen.com

ES Life 53

Nederlands stageprobleem opgelost in Málaga Toen vorig jaar ineens alle grenzen dichtgingen waren er ongeveer honderd Nederlandse studenten in de provincie Málaga voor een stage of project. Sommigen van hen bleven hier en gingen, net als iedereen, vanuit huis werken. Anderen werden door hun scholen teruggeroepen. Door de pandemie is het inmiddels bijzonder moeilijk ergens een stageplek te vinden. De oplossing voor dit probleem komt uit Málaga.

Joost Jong van stagebemiddelingsbedrijf JongLeren.es heeft inmiddels honderden studenten uit Nederland toch een stage weten te bieden.

Tekst: Maria Kupers. Foto: Joost Jong.

“Eigenlijk lag de oplossing voor het stageprobleem dat in Nederland vanwege de pandemie is ontstaan voor de hand” vertelt Joost Jong van Jongleren. “In maart vorig jaar moest vrijwel iedereen vanuit huis werken, vooral in Spanje was thuiswerken tot dan ondenkbaar. Maar het bleek dat online werken vaak wèl mogelijk is.

Vanwege de ervaring die we inmiddels hadden met online werken, hadden we voor na de zomer een project opgezet waarin de studenten in september eerst online stage zouden lopen.

Het was de bedoeling dat ze dan in oktober hier zouden komen voor een zogenoemde fysieke stage. Maar toen kreeg Spanje code oranje en kon dat deel niet doorgaan. Toen hebben we de hele stage online gedaan, die duurde tot half december.”

Volgens Joost bieden online stages veel voordelen.

“Het vraagt een andere manier van begeleiding en de mbo-scholen moeten van hun vaststaande urennorm afwijken en beoordelen op resultaat in plaats van aanwezigheid. De studenten zijn heel enthousiast. Ze zijn veel meer met de inhoud en zelfredzaamheid bezig en het nemen van eigen verantwoordelijkheid is belangrijker. Dat motiveert hen.”

ES Life 54

Nederlands probleem

Dit jaar zijn er in Nederland 20.000 MBOstudenten die geen stageplek kunnen vinden.

Een buitenlandse stage was altijd al een luxe die vandaag de dag al helemaal niet meer mogelijk is.

Een Nederlandse MBO-opleiding waar JongLeren. es al eerder -samen met stagebemiddelingsbureau Dutch Students Abroad uit Barcelona- mee had samengewerkt, vroeg of zij een oplossing konden vinden voor hun probleem.

“We hebben een project opgezet waardoor 700 studenten gedurende acht weken bij 21 bedrijven in Spanje aan de slag konden. Allemaal online.

Vanwege Covid konden de normale normen over accreditatie ontweken worden, voorheen was online geen geldige optie” aldus Joost.

Online ook bij stages toekomst

Dit project kreeg zoveel aandacht in de Nederlandse media dat ook andere beroepsopleidingen belangstelling hebben voor de mogelijkheden die online stages bieden. “Voorheen waren we vooral een stagebemiddelingsbureau, tegenwoordig zijn we meer een serieuze partner voor de diverse onderwijsinstellingen die meedenkt in onderwijsoplossingen. Door samen te werken kunnen we de studenten goede mogelijkheden bieden en tegelijkertijd kunnen de scholen aan hun internationaliseringsdoelstellingen voldoen.

En hoewel veel studenten waarschijnlijk nog steeds het liefst een aantal maanden in het buitenland zullen willen wonen om stage te lopen, is een online buitenlandse stage wel een oplossing. We hebben alweer diverse projecten klaarliggen voor deze fysieke stages maar zullen ook in de toekomst online stages blijven bieden.”

Wat doen studenten?

Voor elke beroepsopleiding wordt een specifiek project opgezet. De meewerkende bedrijven in Málaga en omgeving worden gerund door ondernemers van diverse nationaliteiten. Zij komen met een specifieke vraag waar een groep studenten vervolgens mee aan de slag gaat. In veel gevallen werken ze samen met Spaanse studenten, daardoor wordt het hele project nòg interessanter.

Joost vertelt over een project van een kunstgalerie die in diverse musea workshops voor kinderen organiseert. De studenten moesten op zoek naar nieuwe musea en daar dan goede onderwerpen voor de workshops voor zoeken. “Er zaten studenten tussen die meer wisten van de diverse collecties van musea hier dan ik. En dan zie ik dat ze midden in de nacht hun ideeën sturen. Waar vind je studenten die zo gemotiveerd zijn dat ze zo laat nog aan het werk zijn?

Dit soort voorbeelden versterkt onze visie: studenten kunnen meer dan wij denken en dan hoe we ze behandelen. Hun invalshoeken zijn uniek, je moet ze de kans geven.”

De stagebedrijven komen met allerlei zaken waar ze graag een oplossing voor willen. Ze vragen bijvoorbeeld hulp bij het online profileren van hun producten onder jongeren. Onlangs kreeg Málaga Bike Tours met een probleem te maken toen fietsers niet meer door de parken of over stoepen en de Paseos mochten fietsen. Volgens de nieuwe wet moeten ze op straat en dat is lastig met begeleide tours. Als het bedrijf de tours zou afschaffen, wat voor informatie moet je dan aan klanten meegeven en hoe moet je dat presenteren?

“Er zitten uitdagende vraagstukken en het is altijd weer leuk om te zien hoe studenten met heel creatieve oplossingen komen waar bedrijven echt iets mee kunnen” besluit Joost Jong. www.jongleren.es

ES Life 55

HAK & REIN VOS JURIDISCH ADVISEURS EN NOTARISSEN

DENK OOK AAN UW NABESTAANDEN IN NEDERLAND. REIZEN IS NIET MEER NODIG. WIJ HOUDEN KANTOOR IN NEDERLAND EN SPANJE!

AL MEER DAN 10 JAAR UW NEDERLANDSE NOTARIS AAN DE COSTA DEL SOL

Afspraken per Skype of bij u thuis zijn ook mogelijk.

Contact Mail: info@erfrechtinspanje.nl Web: www.erfrechtinspanje.nl Telefoon: 965.020.254 (vanuit Spanje) Telefoon: 0320-247394 (vanuit Nederland)

De Nederlandse notarissen van Hak & Rein Vos Juridisch Adviseurs en Notarissen zijn specialisten in: • het opstellen van testamenten • het opstellen van levenstestamenten • het opstellen van tweetalige volmachten • het maken van een (fiscale) nalatenschapsplanning • het afwikkelen van nalatenschappen voor Nederlanders (met bezit) in Spanje.

Benieuwd?

Kom langs voor een gratis testamentcheck of intakegesprek.

BARBARA INGENBLEEK | PARTNER

Kantoren Spanje, Costa del Sol, Marbella, Calle Jacinto Benavente 23 Spanje, Costa Blanca, El Albir/l’Alfàs del Pí, Carrer W.A. Mozart 3 Nederland, Lelystad, Meentweg 8

Wilt u onbezorgd gaan wonen en leven aan de Costa del Sol? Euro Economics helpt u hier graag bij.

Euro Economics

Euro Economics Marbella is in 2004 opgestart door Barbara Ingenbleek. Barbara is directeur van het kantoor, partner en het gezicht van Euro Economics. In 2015 is Barbara gekozen tot Nederlandse zakenvrouw van Andalusië. Dat zegt genoeg!

Euro Economics bevindt zich in het kwaliteitssegment van aan- en verkoopbegeleidingen, verzorgt uitsluitend vastgoedtransacties waarbij buitenlandse partijen zijn betrokken en heeft een uitgebreide dienstverlening. Door onze jarenlange internationale ervaring leveren wij hoge service inclusief de bijbehorende snelheid en efficiency.

Onze diensten

Ontdek onze diensten op het gebied van aan- en verkoop van woningen, nalatenschappen, oprichting van vennootschappen en het verzorgen van belastingaangiften. Daarnaast verzorgen wij boekhoudingen en belastingaangiften van uw (beleggings-) vennootschappen in Spanje.

U bent van harte welkom op ons kantoor in Marbella.

Wij helpen u graag!

Bekijk ook deze informatieve sites: www.koopbegeleidingspanje.nl www.belastingenspanje.nl www.dochterbedrijfspanje.nl

www.euroeconomics.com marbella@euroeconomics.com C/ Jacinto Benavente 23, Marbella +34 952 859 380

COLUMN Mens en dier ziek Dieren kunnen, net als mensen, allerlei ziekten krijgen. Sommige van die ziektes zijn echter niet exclusief voor dieren. Ze kunnen worden overgedragen op mensen. Dat soort infectieziektes worden met een mooi woord zoönose genoemd.

Hondsdolheid is de belangrijkste zoönose. Door het (verplicht) inenten van honden, katten en fretten -diersoorten die dicht bij de mens leven- wordt voorkomen dat zij hondsdolheid krijgen en de mens infecteren. Het is namelijk een ziekte met dodelijke afloop. Voor de import en export van dieren gelden strenge regels, alle papieren worden daarom bij de landsgrenzen gecontroleerd.

Hondsdolheid is de bekendste zoönose, maar er is nog een lijstje ziektes die van dier op mens kunnen worden overgedragen: • • • • • • •

Echinococcus – een lintworm bij honden en katten die cysten veroorzaken in het menselijk lichaam zoals de lever of de hersenen.

Toxoplasmosis – een parasiet die voornamelijk via de ontlasting van katten ontlasting wordt uitgescheiden en cystes veroorzaakt in de ongeboren baby. Ook via rauw vlees kan deze besmetting worden opgelopen.

Microsporie – een huidschimmel bij katten en kittens die erg besmettelijk is.

Schurft – voornamelijk sarcoptes schurft die ernstige jeuk veroorzaakt.

Psitacose – luchtweginfectie die kan worden overgedragen door papagaaiachtige vogels.

Brucelose – Bacteriële infectie via melk of ongepasteuriseerde kaas.

Leptospirose – via de urine van ratten, de besmetting gaat in principe via de hond naar de mens, veroorzaakt een ernstig leverziekte.

Zo zijn er ook infecties die via een vector (muggen, vlooien, teken, zandvliegen) van dier naar mens worden overgedragen: Ziekte van Lyme, Leishmania, Antrax, Q-koorts etc.

Er zijn ongeveer 300 zoönosen bekend. Al deze ziekten moeten worden aangegeven en geïnspecteerd en gecontroleerd worden om de veiligheid voor de mens te waarborgen.

Als mooi voorbeeld van de gevolgen van deze infecties denk ik aan een jong echtpaar dat hier op vakantie een kitten had gevonden en die mee naar huis wilde nemen. Helaas zat het katje onder de ringworm en zo ook het echtpaar en hun 4 jaar oude zoon. Zowel het kitten als de mensen kunnen worden behandeld en houden daar niets aan over, maar de zoon mocht een tijdje niet naar school omdat hij andere kinderen zou kunnen besmetten.

Nazli van den Kieboom Dierenarts bij Pointer Clinic in Estepona. pointerclinic.com ES Life 57

COSTA DEL SOL BUSINESS BUZZ

Ja ik wil! In Benahavis Hills

Het ideale huis kopen?

Wat is er nu mooier dan samen met familie en vrienden een heuglijk feit vieren? Of het nu gaat om een bruiloft, een verjaardag of welke andere goede reden dan ook om bij elkaar te komen, bij Benahavis Hills viert u uw feest in gepaste stijl.

Ben je op zoek naar de ideale (vakantie) woning? Met de tips hieronder koop je de woning van je dromen, zonder dat het een nachtmerrie wordt...

Het grote terras met prachtig uitzicht en de tuinen rondom het zwembad zijn de perfecte achtergrond voor een geslaagd feest. Het team van professionals van Benahavis Hills neemt alle zorgen uit handen zodat u rustig kunt genieten. Maar ook als u bepaalde zaken -zoals bijvoorbeeld de decoratie- graag zelf wilt regelen, kunt u bij ons terecht. Het is per slot van rekening uw feest!

We gaan graag met u om tafel zitten om al uw wensen door te spreken zodat alles naar uw zin verloopt. Onze koks maken graag uw favoriete recepten klaar en ook voor de beste muziek en lekkerste cocktails kunt u op ons advies rekenen. www.benahavishills.com

1. Vraag raad bij een Spaanse advocaat Een notaris in Spanje doet niet hetzelfde als een notaris in België. Wil je goed bijgestaan worden, dan kan een goeie Spaanse advocaat je veel kopzorgen besparen. Hij zoekt bijvoorbeeld uit of de woning waar je al weken van droomt, effectief niet te mooi is om waar te zijn. En dat weet je natuurlijk het liefst voor je de akte ondertekent.

2. Let op schulden van de vorige eigenaar In Spanje zit de wet zo in elkaar dat schulden mee overgedragen worden bij de aankoop van een huis. Eenmaal je eigenaar bent, ben je als eerste aansprakelijk voor oude hypotheken van de vorige eigenaar. Ook de schulden ivm electra, water en belastingen!

Laat dus vooraf goed controleren of al de rekeningen door de vorige eigenaar betaald zijn.

3. Leer eerst de streek kennen Aspirant-kopers moeten goed hun huiswerk maken voordat een huis kopen in Spanje.

Leer eerst de streek kennen, want net zoals thuis is ook in Spanje locatie een erg belangrijke factor bij de aankoop van een woning. Staar je niet blind op mooie plaatjes van huizen maar ga op stap en verken de streek.

En wij van Azull zijn daarbij graag jullie gids.

Naast het selecteren van huizen, helpen we je ook bij het zoeken van het dorpje waar jij je thuis voelt! www.azull.be

ES Life 58

COSTA DEL SOL BUSINESS BUZZ

Joyne failliet, tv op zwart?

Lief voor je hart

Er zijn weer veranderingen in het digitale televisielandschap. Joyne bestaat inmiddels niet meer, de abonnees hebben een mail ontvangen dat hun contract is overgenomen door Canal Digitaal of TV Vlaanderen. Dat heeft zowel gevolgen voor de techniek als voor het aanbod. Met grote zekerheid moet uw schotel vervangen worden, maar dit is per klant verschillend en moet ter plekke worden bekeken.

Je hart kan op hol slaan als je iets fantastisch meemaakt. Maar het kan ook op hol slaan als je een afwijking hebt. Eén van die afwijkingen, waaraan jonge en fitte mensen zomaar aan kunnen overlijden, is het Brugada syndroom.

Canal Digitaal en TV Vlaanderen vallen onder Canal+ Luxembourg. Dat bedrijf biedt de oude klanten van Joyne de mogelijkheid te kiezen uit diverse pakketten. In geen van die pakketten zitten de zenders Discovery, Eurosport1 en 2, TLC, Investigation Discovery Crime+Investigation, Dusk en Meiden van Holland die via Eutelstat 9B van Joyne wel te zien waren.

De kanalen van Canaal Digitaal zijn via de Astra3 satelliet te zien, op 23,5 graden oost.

Dat betekent dat de instellingen van uw schotel en televisie ook veranderd moeten worden. Het is echter wel mogelijk om onder andere Discovery en Eurosport via internet te streamen.

Voor verdere vragen kunt u contact opnemen met Judith en Eric van JE-Satellietsystemen.

Tel 952591603 of 676888565, per email: info@ je-systems.net of www.je-systems.net

Dit syndroom is ontdekt door cardioloog Pedro Brugada, verbonden aan het Helicoptoros Sanitarios Hospital in Marbella.

Hij ontdekte dat bepaalde afwijkingen in een ECG een teken kunnen zijn van ernstige hartstoornissen en plotseling overlijden.

Daarom is het van belang regelmatig checkups te doen. Alleen dan kun je te weten komen of er sprake is van het Brugada syndroom. De meeste mensen hebben niet in de gaten dat de cellen in hun hart niet meer de goede impulsen doorgeven om het bloed goed door hun lichaam te laten pompen. Een klein deel van de mensen heeft wel klachten zoals duizeligheid, flauwvallen, hartkloppingen of moeilijkheden bij de ademhaling. Door er op tijd bij te zijn kan dit syndroom behandeld worden.

Dokter Brugada en zijn team van cardiologen voeren de check-ups uit en mocht blijken dat je ook, zonder dat je het wist, aan dit syndroom lijdt, voeren zij de behandeling uit. Die bestaat uit preventieve ingrepen zodat het hart gelijkmatig kan blijven kloppen, een volledig onderzoek naar de medicatie die gebruikt wordt en die het syndroom kan verergeren en indien nodig wordt een defillibrator geïmplanteerd. www.helicoptorossanitarios.com

ES Life 59

DECOR

SHADE

HOMES

EVENTS

Showroom: Carril de Picaza 30, 29670 San Pedro | www.acoola-living.eu | info@acoola.eu | +34 951 162 542

COLUMN Voorkom beleggersfouten Een ezel stoot zich geen twee keer! Maar mocht die ezel toevallig beleggen op de beurs dan is de kans groot dat hij zich wel vaker stoot. . Ik werk al ruim 25 jaar met particuliere beleggers dus ik zie nogal eens dezelfde stenen voorbijkomen waar beleggers zich elke keer weer aan stoten. Daarom deze keer een paar tips om de grootste beleggersfouten te voorkomen.

Hoogmoed

Maak een reële inschatting van uw eigen capaciteiten. De markt is namelijk niets anders dan de mening van alle deelnemers uitgedrukt in een prijs. Wat brengt u mee om het beter te weten dan de markt? Wat is uw voordeel? U werkt immers in dezelfde markt als Warren Buffett, Goldman Sachs en professionele hedge funds. Wees realistisch in uw zelfvertrouwen.

Achteraf checken

Achteraf is beleggen het makkelijkst dat er is. Mensen onthouden de keren dat ze goed zaten. Een manier om uw kennis te checken, is door iedere dag (iedere week, iedere maand) een voorspelling van de markt of een individueel aandeel te doen. Schrijf dit op en check het achteraf. Dit draagt bij aan een realistischer kijk op de zaken.

Relevantie van nieuws

Actualiteiten leiden vaak tot een overreactie op de beurs. Beleggers hechten veel waarde aan (het laatste) nieuws. In theorie zou een felle koersbeweging consistent blijven als er geen ander nieuws over dat fonds is. In de beleggersrealiteit gebeurt dit zelden. Nieuws is belangrijk maar geef het wel het juiste gewicht in uw beleggingsbeslissing.

De angst om buiten de boot te vallen

Beleggers hebben vaak last van FOMO, Fear Of Missing Out, oftewel de angst om buiten de boot te vallen. De angst om iets te missen ontstaat door succesverhalen van anderen en is vooral een emotionele reactie. FOMO kan leiden tot oververhitting zoals de dotcombubbel. Mensen besluiten laat om alsnog in te stappen. Zo laat dat er tegelijk al een correctie plaatsvindt, een prijsdaling.

Deze FOMO-beleggers zitten daarom vaak met een verlies.

Meer tips om beleggersfouten te voorkomen vindt u in onze volgende column.

Kaspar Huijsman is founder en director van Hugo Investing (voormalig BinckBank Spanje & Portugal) en is zelf ook gepassioneerd belegger. kaspar@hugoinvesting.com De informatie is niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als een individuele aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.

ES Life 61

OP MAAT GEMAAKTE MEUBELS VAN STEIGERHOUT Kom langs in onze 400m2 showroom in San Pedro de Alcantara. Voor inspiratie & meubels op maat!

Ma - Vrij: 10-16 uur Za: 11-14 uur

Calle Budapest 16 San Pedro de Alcantara Tel.: 620 230 376 www.woodfactory.es info@woodfactory.es

Kom jij ons team versterken als nieuwe collega?

Wie zijn we?

Ruim 10 jaar geleden startte Aanbieders.be als eerste in België met het online vergelijken van energie, telecom en mobiele diensten. Wat onze ​missie is? Consumenten en bedrijven gratis de vergelijking te laten maken tussen alle leveranciers in België, zodat zij moeiteloos van het meest voordelige contract op maat kunnen genieten.

Wie zoeken we?

Wij op zoek naar een nederlandstalige klantendienstmedewerker(s).

Jij geeft onze ​Vlaamse klanten via de telefoon het advies dat ze nodig hebben. Daarnaast volg je de dossiers op van onze klanten en help je met het verwerken van bestellingen.

Wie ben jij?

Je werkt ​vlot met de pc, ​commercieel ​ingesteld en wilt uit elk telefoongesprek het grootste potentieel halen. Je kunt actief luisteren en hebt geduld. ​De klant komt bij jou op de eerste plaats​!

Wat je van ons krijgt?

Een correct basisloon​, aangevuld met een variabele ​bonus op basis van de resultaten. Een ​contract met optie tot vast dienstverband​.

Ook is een parttime contract bespreekbaar. Een team met ​fijne collega´s​ die graag met je kennismaken.

Ben jij de collega die we zoeken? Stuur dan je CV en motivatiebrief naar Arno Boon ​arno@aanbieders.be​.

Met ons advies onderneemt ú de juiste stappen in Spanje.

Fiscaal & Juridisch Advies Spanje Nederland Aan- & Verkoopbegeleiding Onroerend Goed Spanje Belasting Aangiftes Spanje Nederland Overige fiscale en juridische diensten Nieuw adres: Calle Venus Edf. 8, prt. 9, 1D Urb. Sun Beach - Costalita Area Marbella - Estepona

Spanje: Marbella Nederland: Breda (+34) 951 419 998

info@doorakkerstaxlaw.com www.doorakkerstaxlaw.com

AGENDA ACTIVITEITEN / MUZIEK Festival de Málaga 3 - 13 juni www. festivaldemalaga.com

Starlite Marbella 18 juni - 4 september www. starlitemarbella.com

Terral 5 - 31 juli, Málaga www. malagadecultura.com

Sohail Jazz & Music Experience 17 - 20 juni, Fuengirola www. marenostrumfuengirola.com

NEDERLANDSTALIGE CLUBS COSTA DEL SOL Marbella Dutch Business Club (marbelladutchbusinessclub.nl) Bijeenkomsten eerste dinsdag van de maand Ellas (ellas-spanje.nl) Bijeenkomsten tweede dinsdag van de maand

SPAANSE FEESTDAGEN 15 augustus Asunción de la Virgen (maandag 16e vrije dag) Gedurende de hele zomer Lokale feesten ivm patroonheiligen. Check de website van je gemeente.

Belgian Business & Community Club (bbcce.be) Nederlandse Club Costa del Sol (nccs.es) Club Tulipan (www.tulipan.nl) Golfwedstrijden elke dinsdag op verschillende banen Evenement vermelden?

Stuur een e-mail naar info@especial-life.com

ES Life 63

electro-experts voor thuis

THUIS ALLES GOED GEREGELD Judith en Eric, bekend van Satelliet Systemen, brengen expertise aan huis. Of u nu vernieuwing wenst op het gebied van televisie, internet, alarmsystemen of een wasmachine of koelkast nodig hebt, u kunt rekenen op vakmanschap, advies op maat, fantastische service en perfecte installatie. Alle merken leverbaar!

Vandaag besteld, morgen in huis!

TV, AUDIO, INTERNET

ALARM INSTALLATIES

WITGOED & HUISHOUDING

BOUW BEGELEIDING

TV, internet en audio systemen vernieuwen snel. Wij beschikken over up-to-date kennis én apparatuur.

Er komt het één en ander kijken bij het installeren van een alarmsysteem.

Wij staan klaar voor advies en montage.

Altijd lastig wanneer een huishoudapparaat kapot gaat. Eén telefoontje en u heeft morgen al een nieuwe machine in huis.

Tijdens de bouw is het handig alvast na te denken over uw electro-systemen.

Wij geven graag advies en begeleiding.

Volg ons op facebook voor de laatste up-dates en mooie aanbiedingen: JEsystemsSPAIN

Mijas, Costa del Sol • 952 591 603 • 676 888 565

WWW.JE-SYSTEMS.NET | INFO@JE-SYSTEMS.NET

NEDERLANDSTALIGE ONDERNEMERS Baika & Erik Bablo Marbella makelaar regio Marbella info@bablomarbella.com www.bablomarbella.com

B

BaBlo MARBELLA

Martin Faessen WeCare Mortgages Hypotheken in Spanje info@wecaremortgages.com www.Spanjehypotheek.com hypotheken

MORTGAGES

Lynn Van Wilderode Primrose Real Estate info@primrose-realestate.com Belgische Costa del Sol makelaar www.primrose-realestate.com

Andalucía Specialist NVM-gecertificeerd aankoopmakelaar Bas Mulders www.andaluciaspecialist.com

Zigtema Idiomas Asociación Parasol Costa del Sol Onderwijs in de Nederlandse taal zigtema.com - nscds.nl (+34) 649 335 336

Barbara Ingenbleek EuroEconomics marbella@euroeconomics.com Advocaten en accountants www.euroeconomics.com

Welex Abogados y Economistas Advocaten, Economen & Acccountants C/Ramón Gómez de la Serna 23, Marbella Telf +34 952 775 521 www.welex.es

JongLeren.es Joost Jong Stage- en projectbemiddeling in en rond Málaga www.jongleren.es

AJ Automotive Services Auto invoer – uitvoer – transport – ITV Telf +31 492 477 522 +34 617 781 091 www.invoerinspanje.nl

Roger’s Linnerie / Bornelli by Kees Diks Slaapspecialisten Avenida Carlotta Alessandri 158 Torremolinos www.rogerslinnerie.com

Uw bedrijf in een kadertje?

Stuur een mail naar: sales@especal-life.com

ES Life 65

NEDERLANDSTALIGE HULPVERLENERS HUISARTSEN Alhaurin el Grande Medical Centre Alhaurin - Ch. M van Meer 952 597 230

Nerja Fisioterapie Holandesa - Rutger - 952 526 881

El Morche Mar y Salud - Bernadette Veeger - 952 532 065

ORTHOPETEN Nerja Ortopedia Chatelin - 685 773 857

Fuengirola Medisch Centrum PG - Henri Guemal - 952 461 992 Nerja Medical Clinic Nerja - Rik Heyman - 952 526 775 Nueva Andalucía Centro Medico Romano - Carlos Azcona 952 810 154 Torremolinos J.O. Landman - 952 388 872 Frank Buster - 952 380 279 TANDARTSEN Marbella Clinica Dental Soriano - Leonard Pelzer 951 317 021 Clinica Dental Doctor Wouter Teng 952 827 392 Mijas Clinica Monte Blanco, Hans Kools - 952 475 972 Nueva Andalucia Dental Arts - Jose Luis Morena Miranda 952 817 110

UROLOOG Marbella / Pizarra Urologie Marbella - Wim de Bruyn - 619 992 369 THUISZORG Algarrobo Costa Miranda van Poortvliet van Tiel - 618 552 919 Benalmadena Anneke Verhoeff - 619 287 481 Fuengirola Bep van de Bremer - 687 487 291 El Morche Mar y Salud - Jolanda de Kuijer - 676 991 443 PSYCHOLOOG Marbella Marlies van Boxtel - 697 878 694 Mijas/Fuengirola Clinica Monte Blanco Maryna Khorolska - 657 198 928 Nerja/Málaga Gerlinda Smit - 669 579 996

Torremolinos Clinica Montemar - Snezana Kools 661 470 111

PODOLOOG / PEDICURE Torremolinos Desiré González Bossaers- 951 339 219

FYSIOTHERAPIE / OSTEOPATIE / MASSAGE Pizarra / Monda Markus Link Fasciatherapie & massage- 684 123 107

DIERENARTSEN Estepona Pointer Clinic - Nazli Kreft - 952 804 165 Tamara Veterinary clinic - Marcel Vet - 952 795 049

Benalmadena Body Center - Mireille Rinchard - 607 153 025 Fuengirola/Mijas Marielle de Bruin - 670 663 910 Stanley Groot - 952 933 975 Marbella Centro de Fisioterapia Roda Robina vd Berge - 639 926 228 Patrick Vervaeke - 691 320 710

Nueva Andalucía Pointer Marbella - André Evers - 952 906 626

algemeen noodnummer 112 Voor correcties of toevoegingen: stuur een e-mail naar info@especial-life.com

ES Life 66

WIJ OPENEN NIEUWE DEUREN NOG EVEN GEDULD