Kryzys czy impuls rozwojowy?
Wydeptywanie nowych ścieżek ewaluacyjnych w trudnych czasach – czyli bez ewaluacji ani rusz B E ATA C I Ę Ż K A
Szukając inspiracji do działań ewaluacyjnych w czasie epidemii, natknęłam się na ciekawy artykuł Michaela Quinna Pattona – guru ewaluacji, eksperta, autora koncepcji ewaluacji rozwojowej, który (co można bez przesady stwierdzić) od ponad 50 lat wpływa na kształtowanie kultury ewaluacyjnej na całym świecie. Dzieli się on swoimi przemyśleniami dotyczącymi ewaluacji oraz wpływu epidemii na jej postrzeganie i rolę, starając się wspomóc swoich kolegów po fachu w tym trudnym czasie. Oto, co proponuje: 1. Dostosuj plany i projekty ewaluacyjne do nowej sytuacji, najprawdopodobniej bowiem nie będzie możliwości ich zrealizowania w dotychczasowym kształcie. To fakt – doświadczam tego osobiście. Praktycznie żaden z moich projektów nie jest prowadzony zgodnie z harmonogramem lub z założeniami metodologicznymi. Zmieniają się metody i zakres prowadzonej ewaluacji. Działania w większości przybierają formę pośrednią (wywiady twarzą w twarz są zastępowane rozmowami telefonicznymi czy spotkaniami internetowymi) lub są odwoływane (z uwagi na brak możliwości zorganizowania spotkania). Elementy projektów podlegających ewaluacji są w związku z tym również zmieniane, redukowane i przenoszone w czasie. 2. Bądź proaktywny. Patton proponuje, żeby nie czekać i nie zakładać, że czas pandemii szybko minie. Sugeruje nawiązanie kontaktu z osobami zamawiającymi ewaluację i przedyskutowanie wprowadzania korekt oraz planów awaryjnych (nie zaleca, żeby czekać, aż one same się skontaktują). Ewaluacja to ostatnia rzecz przychodząca na myśl ludziom, którzy nie zajmują się jej prowadzeniem – oni nie będą się zastanawiali nad tym, jak kryzys wpływa na ewaluację. Ważne, by im zaoferować pomoc w aktualizacji tego procesu. To niekoniecznie oznacza opóźnienie w gromadzeniu danych, co więcej – może nawet je przyspieszyć w związku z potrzebą uzyskania aktualnych informacji o skutkach pandemii. 3. Skup się na tym, co jest aktualnie użyteczne. Warto pokazać, jak ewaluację można wykorzystać do diagnozy bieżących problemów i opracowania skutecznych rozwiązań tu i teraz.
62
