Hippocampus nr. 291 (nov./dec. 2022)

Bimini

Het duikmagazine Hippocampus (kortweg Hippo ge noemd) draagt de wetenschappelijke naam van het zee paardje en is het bondsblad van NELOS vzw, de Vlaamse duiksportfederatie. We informeren over zaken die van be lang kunnen zijn voor onze jeugdduikers, sportduikers, in structeurs, technische duikers, duikers met een handicap, vrijduikers, vinzwemmers en onderwaterhockeyers. Ook artikels over het onderwaterleven, onderwaterfotografie en -videografie, duikbestemmingen en allerlei technische en wetenschappelijke info met betrekking tot de duiksport komen aan bod.

Bondsnieuws

Voor een gedetailleerd overzicht van het bondsnieuws in deze uitgave, zie blz.: 4

Reportages

Getijdenbakken bij Gorishoek 7 Steeds minder sepia's in de Oosterschelde? ............................. 8-12

Functionele iconische kunstwerken in de Wilhelminapolder 14-15 Het klauwvlokreeftje 16-17

Ik wil gewoon snorkelen, oké? ............... 18-19

Duiken als remedie tegen stress 20-21 Vrijwillige Blankenbergse ZeeReddingsdienst 26-29 Mantastic Socorro ................................... 30-35

Een dooie boel! (Dode oesters in het Grevelingenmeer) 36

Duikreis naar het zuiden van Egypte (The Brothers, Daedalus, Elphinstone) ... 38-43

Een ademautomaat onder de kerstboom? (Mares Atlas ADJ 62X TBP) 44

Vaste rubrieken

Duikspinsels: Een nieuwe beste vriend 5

Persbericht: Gewijzigde vaarroute om walvissen te ontlopen 6

Club in de kijker: Gouden jubileum duikschool Amfibie 22-25

Persbericht: boot Düsseldorf 37 Club in de kijker: 50-jarig bestaan Atlanta N.O.S. uit Overpelt 44-45

Close-up (Nicholaas Pyck) 46-47

Retro-Hippo 48

Hippoëzie (De Zee) 67

Beste wensen 85

BEFOS-FEBRAS................................................ 95

NELOS-boetiek / webshop 96

NELOS-katern/Hippo-colofon 97

Lopende agenda 98

Van de redactie DOOR IVO MADDER

Het is ondertussen al midden november, het win teruur is ingegaan, warme kleren zijn uit de kast gehaald en we tellen stilaan af naar de feestdagen. Maar als je erbij stilstaat dat we eind oktober nog dagen kenden waarop de thermometer de 20 graden bereikte, dan weet je dat de natuur soms vreemde kronkels maakt. Dat is onder water niet anders. Hoe wel sommige duikers de indruk hadden dat ze dit jaar veel meer sepia's hebben gespot in de Oosterschelde, waren die volgens de wetenschap net minder talrijk aanwezig en konden we ze vooral later in het jaar te genkomen. In de Grevelingen zijn het de oesters die het moeilijk hebben en het klauwvlokreeftje duikt dan net iets te vaak in de Zeeuwse wateren op. Speelt de opwarming van het klimaat hier een rol in of zijn er andere oorzaken? Dat het milieu een actueel thema is, blijkt uit de lezingenreeks over 'marine conservati on' die John Geurts in de verschillende (V)OSSEN gaf én uit het feit dat dit onderwerp ook in de vorige editie van de Hippocampus uitgebreid aan bod kwam.

Gelukkig brengen we niet alleen kommer en kwel. Er is heugelijk nieuws vanop het WK vinzwemmen en het EK foto en video, waar door de Belgische deelnemers schitterende resultaten werden neergezet en ook de geslaagden van zowel de Zeestages 2*I en 3*I en het najaarsexamen Duiker-Hulpverlener worden voor gesteld. Dat we bij NELOS niet stilzitten, merk je aan de gewijzigde evaluatie didactiek 1*I, aan het nieuwe organigram dat ondertussen in voege is gegaan, aan

de nieuwe cursussen die in het voorjaar van 2023 worden uitgerold en aan 'blended learning' dat zijn intrede in onze opleidingen doet.

Het redactieteam wil Ka trijn Ools bedanken voor haar jarenlange medewerking aan de Hippocampus! Katrijn was een bekend gezicht op het NELOS-secre tariaat, maar koos voor een job in het onderwijs. Ze deed dat echter niet zonder toch even kopje-onder te gaan tijdens Scubapro-testdagen, die ze jarenlang mee georganiseerd heeft. Jammer genoeg namen we onlangs ook voor een tweede keer dit jaar definitief afscheid van een re dactielid. Roland, dank je wel voor je jarenlange inzet voor NELOS en het redactieteam Hippocampus! Deze editie dragen we op aan jou!

Veel leesplezier!

Ivo Madder

Coverfoto: Zonsondergang in het Grevelingenmeer. Dubbelopname. Camera: Olympus E-M5 Mark II, ISO 100, 1/320 sec. bij f/14. Lens: Lumix G Vario 7-14 mm F4.0. Foto: Tim Steenssens.

Na de federalisering van België in 1978 ontstonden onder de koepel van de Belgische Federatie voor Onderwateron derzoek en -Sport (BEFOS/FEBRAS), die stichtend lid is van de wereldfederatie CMAS (World Confederation of Underwater Activities), de Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport (NELOS) en de Ligue Francophone Belge de Recherches et d'Activités Suba quatiques (LIFRAS). Sindsdien zijn 'Hippocampus' en 'Hippocampe' de officiële bondsbladen van respectievelijk NELOS en LIFRAS. Beide bladen staan al meer dan 50 jaar op de bres voor nuttige informatie aan de Belgische duiker. In Vlaanderen wordt NELOS vertegenwoordigd door 154 duikscholen en -clubs. Met meer dan 10.000 leden is NELOS zonder meer de grootste duikfederatie in Vlaanderen.

NELOS-structuur

Raadpleeg de brochure NELOS-structuur voor meer info over wie wat doet binnen NELOS. Je kan deze brochure downloaden via onze web site: www.nelos.be/documentencentrum

Correcties, tips en/of opmerkingen i.v.m. de cursusboeken, dossiers of documenten van NELOS stuur je naar: cursus@nelos.be. De andere e-mailadressen waarin PPT, docu menten of instructormanual staat, zijn niet meer in gebruik.

Regionale info

www.avos.be www.bravos-vzw.be www.limos-vzw.be www.ovos.be www.wevos.be

AIG-ASSISTANCE

Via je duikschool kan je het persoonlijk verzekeringskaartje bekomen, met daarop volgende info:

Policy number: ARENA 2.009.718/010

In geval van repatriëring/hospitalisatie ten gevolge van een duikongeval in het buiten land 'Call Center': +32 3 253 69 16

vinzwemmen

Een nieuwe beste vriend

In onze club is onlangs een nieuw lid gestart. Een Pool die hard zijn best doet om zich in het Nederlands verstaanbaar te maken, maar daar niet altijd even goed in slaagt. Google

Translate is dan ook zijn beste vriend.

Tegelijkertijd is er ook niet altijd een lesgever aanwezig die vloeiend Engels spreekt. Je raadt het al, dat levert van tijd tot tijd leuke conversaties op. Als je er even bij stilstaat, is dat ook niet zo vreemd. Meestal slagen we er wel in om ons op va kantie behoorlijk verstaanbaar te maken en is het voeren van een gesprek niet echt een probleem. Het geven van een training of les vereist echter een woordenschat die we niet altijd beheersen en dat is zeker zo wanneer je moet uitleggen hoe iemand lid kan wor den. Ik heb dan ook heel veel respect voor degene die dat in 'zijn beste Engels' pro beerde, maar ik kon toch ook niet altijd mijn

lach inhouden bij het horen van enkele let terlijk vertaalde termen die op het gezicht van onze Pool alleen maar een verbaasde blik toverden. Lang leve Google Translate!

In het NELOS-duikboekje is bepaalde infor matie in drie talen opgenomen, maar we hebben niet de gewoonte om onze formulie ren, documenten en cursussen ook in ande re talen dan het Nederlands aan te bieden. Voel ik hier een nood aan een Subcommis sie EDIT Engels? En dan uiteraard ook een Subcommissie Frans, Spaans, Portugees, Chinees en niet te vergeten Pools.

Alle gekheid op een stokje … Ik kan me niet voorstellen dat iemand die het Nederlands nauwelijks beheerst zich door onze cursus sen worstelt.

Gelukkig zijn er in elke club gepassioneerde vrijwilligers die iedereen met open armen ontvangen en hen van de nodige uitleg voorzien. Niemand ligt er wakker van dat daar af en toe eens wat haar op staat en lukt het echt niet, dan blijkt Google Transla te steeds een trouwe vriend ...

NATALIE DECROCK

Gewijzigde vaarroute om walvissen te ontlopen

Rond de zuidkust van Sri Lanka komen relatief veel blauwe vinvissen (Balaenoptera musculus) voor. Containerschepen komen er regelmatig in aanvaring met deze ernstig bedreigde walvissensoort. De containerrederij MSC gaat nu vrijwillig 15 zeemijl verder naar het zuiden langs het Aziatische land varen, waardoor de kans op een aanvaring met een walvis met 95 procent afneemt.

Het oorspronkelijk Italiaanse 'Medi terranean Shipping Company S.A.' (MSC), met maatschappelijke zetel in Genève (Zwitserland), is een internatio nale rederij die gespecialiseerd is in con tainertransport. Sinds begin 2022 zijn ze het grootste containerrederij ter wereld. Eén van hun vaarroutes ligt ten zuiden van Sri Lanka en is een zeer drukke scheep vaartroute. Dierenrechtenactivisten roe pen de scheepvaart al jaren op om dat gebied te mijden, omdat die route ook populair is bij de blauwe vinvissen. De afgelopen tien jaar zijn daar naar schatting meer dan twaalf

en kan 150 tot 170 ton zwaar worden. Hij komt voor in alle wereldzeeën. De mees te exemplaren leggen trektochten af van duizenden kilometers, van de voedselge bieden rond de polen naar de voortplan tingsgebieden rond de evenaar. Ze voeden zich vooral met krill (Euphausiacea sp.), een

draagt de wereldwijde popu latiegrootte minder dan 25.000 exemplaren, maar neemt hun aantal

gelukkig wel toe.

walvissen overleden na botsingen met schepen.

De blauwe vinvis is een baleinwalvis uit de familie van de vinvissen. Het is het groot ste zeezoogdier dat op aarde leeft en wordt gemiddeld ongeveer 26 tot 30 meter lang

soort kleine plank tonkreeftjes.

Dankzij hun grootte hebben de volwassen exemplaren geen natuurlijke vijanden, maar sinds het einde van de ne gentiende eeuw werden ze door de mens op grote schaal bejaagd omwille van het vlees en het vet. In 1966 werd de jacht op de blauwe vinvis verboden, maar er was toen minder dan één procent van de oorspron kelijke populatie over. Volgens schattingen gepubliceerd door de IUCN (International Union for Conservation of Nature) be

Om aanvaringen met de blauwe vinvis te vermijden, gaat MSC op vrijwillige basis haar vaarroutes voor de grote container schepen ten zuiden van Sri Lanka met 15 zeemijl verleggen. De kleinere schepen blijven de gemeenschappelijke vaarrou te gebruiken, maar MSC gaat ze wel langzamer laten varen, waardoor de kans op aanvaringen eveneens kleiner wordt.

Naast de walvissen zijn ook Sri Lankaanse vissers gebaat bij het initiatief van MSC, want het gebied waar MSC nu omheen vaart bevat rijke visgronden en af en toe worden ook vissersboten geraakt door de grote oceaanschepen. 

IVO MADDER

Foto: José Lledó.

Foto: Rich Carey.

Getijdenbakken bij Gorishoek

Op zaterdag 30 juli 2022 werden er aan de binnenzijde van 'De Punt' bij Gorishoek met een kraanwagen drie betonnen getijdenbakken geplaatst. Dit gebeurde op initiatief van de natuurvereni ging Tholen. Bij vloed lopen deze containers vol water en bij eb blijft het water en het zeeleven

erin achter. Het is de bedoeling dat niet duikende recreanten en kinderen hier een beeld krijgen van wat er zich onder de waterspiegel afspeelt. En dat is, zoals wij duikers weten, heel wat! Mogelijk prikkelt dat hun nieuwsgierigheid en worden ze zo aangemoedigd om de stap te zetten naar een duikopleiding.

Op dit ogenblik vergt het nogal wat klau terwerk over stenen en blokken om de getijdenbakken te bereiken. Indien je toch al een kijkje wil nemen, is voorzichtigheid geboden. 

Dankzij getijdenpoeltjes en kunstmatig aangelegde getijdenbassins en getijdenbakken kunnen niet-duikers het onderwaterleven van naderbij bestuderen. In Wemeldinge waren er al bassins en nu zijn er ook bij Gorishoek getijdenbakken geplaatst.

LUC BEETS

Foto: Luc Beets.

Advertentie

Steeds minder sepia's in de Oosterschelde?

Het lijkt er al enkele jaren op dat er steeds minder sepia's naar de Oosterschelde trekken om er te paaien. Bovendien zijn het steeds kleinere volwassen exemplaren. Is dit werkelijk zo? We vroegen het aan marien bioloog Daan Delbare.

Naast marien bioloog is Daan Delbare ook een fervent duiker en onderwa terfotograaf. Volgens ons de ideale persoon om enkele vragen aan te stellen over de achteruitgang van het aantal se pia's of de zeekatten die naar de Ooster schelde komen.

Hippo: Daan, je bent zelf ook duiker. Is het jou opgevallen dat er minder sepia's zijn dan een aantal jaren geleden?

Daan Delbare is marien bioloog en stu deerde af in de specialisatie aquacultuur.

Toen hij in 1995 begon op het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO), werkte hij binnen de groep Visse rijbiologie, meer bepaald op het inschat ten van bestanden, populatiedynamiek en exploitatiepatronen van commercieel belangrijke vissoorten.

Al gauw kon hij zijn onderzoek richting aquacultuur sturen en zo heeft hij de on derzoeksgroep Aquacultuur aan het ILVO uitgebouwd.

Hun onderzoek richt zich op duurzame aquacultuur op land en zee, met soms zijsprongen, zoals 'sea ranching' (zee teelt) en kustverdediging aan de hand van biogene riffen.

Daan: De laatste twee jaren ben ik niet meer in Zeeland gaan duiken, maar daarvoor was er al een afname te zien in het aantal die ren op bepaalde duiklocaties, zoals Bergse Diepsluis en ik hoor dat ook van andere dui kers. Het probleem is dat dergelijke waar nemingen anekdotisch zijn, want er wordt bij mijn weten geen wetenschappelijke mo nitoring van de zeekat gedaan in de Ooster schelde. Maar we kunnen wel stellen dat we ze minder zien dan vroeger.

Hippo: Wat is volgens jou de reden hier voor?

Daan: Zoals zo vaak is de achteruitgang van een visbestand het gevolg van meerdere factoren. Voor de zeekat zijn dat de visse rijdruk, een reductie van natuurlijke repro ductiegronden (zoals zeegrasvelden) en de klimaatverandering. Maar vooraleer hierop verder in te gaan, wil ik toch nog even kort de levenscyclus van de in de Oosterschelde geboren zeekat beschrijven.

Nadat de jongen uit het ei zijn geslopen, ver blijven ze nog een tijdje in de Oosterschelde, tot de temperatuur van het water onder de 10°C zakt en trekken ze dan naar open zee om naar dieper water te zwemmen of meer zuidwaarts te trekken, waar het water war

Twee mannetjes zeekatten. Het ene mannetje zorgt ervoor dat het andere mannetje niet gaat paaien met zijn vrouwtje.

Foto: Filip Staes.

mer is, namelijk de groeigronden (Bloor et al, 2013; Boucaud-Camou and Boismery, 1991; Gras et al, 2014; Wang et al, 2003).

Wanneer de dieren in hun tweede levensjaar geslachtsrijp zijn geworden, komen ze terug naar de kust gezwommen om te paren (de bevruchting gebeurt inwendig) en hun eitjes af te zetten op substraten op de reproductie gronden. Deze voorjaarsmigratie en het pa ren is dermate uitputtend dat de zeekatten na het afzetten van de eitjes sterven (Bloor et al, 2013; Guerra, 2006).

Hippo: Denk je dat de visserij een rol speelt in de afname? Is de zeekat überhaupt een doelsoort?

Daan: Historisch gezien werd de zeekat als ongewenste bijvangst aangevoerd uit de Baai van Biskaje en het Engels Kanaal, want de dieren bevuilden met hun inkt de rest van de vangst en haalden in 2000 iets meer dan één euro op de veiling.

Maar de prijs is de laatste jaren sterk ge stegen. Enerzijds door een afname in de hoeveelheid demersale vissen (nvdr: vissen die dicht bij de zeebodem leven, zoals ka beljauw, schol en tong) in het Engels Kanaal (Molfese et al, 2014; Payne et al, 2006) en anderzijds door een stijgende vraag naar zeekat, wat het gevolg is van de Indiase overbevissing op de farao-zeekat, Sepia fa raonis (Richardson et al, 2018).

In de regio Karnataka daalde de aanvoer van 17.278 ton in 2008-2009 tot slechts 7.409

ton in 2011-2012 of met bijna 60% (Sasiku mara et al, 2015). Daardoor is onze zeekat aantrekkelijker geworden voor de visser en is ze nu een belangrijke commerciële soort geworden in het Engels Kanaal, met prijzen van 2 tot 4 euro/kg.

Ter vergelijking, de gemiddelde prijs voor de schol in de Vlaamse visveiling bedroeg 2,21 euro/kg in 2020. De zeekat wordt voor al door Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk aangevoerd, gevolgd door België (vnl. uit het Engels Kanaal: 8900 ton in 2018). Rond het Iberisch schiereiland vissen ook Spanje en Portugal op zeekat, met elk een aanvoer van ongeveer 800 ton (ICES WGCEPH, 2019).

Het overgrote deel van de aanvoer (>90 %) van zeekat is afkomstig uit de groeigebie den (voornamelijk juveniele zeekat, dus nog voor zij zich hebben kunnen voortplanten) en wordt daar gevangen met sleeptuigen (planken en boomkor).

De rest van de aanvoer wordt dan weer ge vangen in de reproductiegebieden aan de hand van passief vistuig (potten en staand want). Hierbij wordt gericht op de volwassen dieren gevist, wanneer ze zich naar de kust begeven om zich voor te planten. Tijdens het korte verblijf in de potten, gaat de ei-af zetting gewoon door. Bij het ophalen van de potten worden de eieren dan verwijderd. Maar die zitten meestal zo goed vast, dat ze handmatig moeten worden losgetrokken, eraf geschrobd worden met een harde bor stel of eraf worden gespoten met een hoge drukreiniger (Blanc en Daguzan, 1998).

Deze agressieve reinigingsmethoden en de losse eieren verminderen de overlevings kans met als gevolg een reductie in de re krutering (Barile et al 2013; Belcari et al, 2002; Bloor, 2012; Bloor et al, 2013; Dunn, 1999; Melli et al, 2014; Watanuki en Ka wamura, 1999). Zo gaan in het reproductie

seizoen in de Morbihanbaai (Frankrijk) maar liefst 18 tot 40 miljoen eieren per jaar verlo ren (Blanc en Daguzan, 1998).

Hippo: Je haalde ook het klimaat aan. Wat is daarvan de invloed op de zeekat?

Daan: Heel lang is Frankrijk de belangrijkste visnatie geweest op zeekat met voorname lijk vangsten in de Baai van Biskaje, maar sedert 2016 is dat verschoven ten voordele van het Verenigd Koninkrijk naar het En gels Kanaal. Hoewel nog nader onderzoek noodzakelijk is, bestaat het vermoeden dat de zeekat een noordwaartse verschuiving kent van de Baai van Biskaje doorheen het Engels Kanaal.

Dergelijke verschuivingen naar het noorden werden ook voorspeld door Schickele (et al. 2021), waarbij rekening werd gehouden met diverse scenario's inzake de opwarming van het zeewater in Europese wateren. Hun con clusie is dat de Noordzee in de toekomst de grootste abundantie (overvloed) aan zeekat zal kennen.

Daan: Naast de visserijdruk en de afname aan natuurlijke afzetgronden, is er moge lijk nog een verklaring waarom we minder zeekat zien aan de Zeelandbrug en Bergse Diepsluis. Dat is evenwel mijn persoonlijke mening en is dus nog niet wetenschappelijk onderzocht, namelijk het stijgend aantal harde substraten in de Noordzee.

Nu moet je weten dat onze Noordzee hoofd zakelijk bestaat uit zacht substraat (zand en slib), met enkele wrakken en grindbedden

Hippo: Dus de hoofdoorzaak van het min der waarnemen van sepia's is te wijten aan overbevissing?

Foto: Filip Staes.

Foto: Filip Staes.

Een juveniele sepia (Sepia officinalis).

als harde substraten. De dieren die de Oos terschelde binnenzwemmen, vinden een paradijs met vele substraten om hun eieren op af te zetten.

Er werden zelfs substraten bijgezet, zoals de houten tentjes door Joop Stalenburg en anderen. Maar tegenwoordig botsen de die ren tijdens hun voorjaarstrek naar de kust op heel wat artificiële harde substraten om hun eieren op af te zetten.

Zoals bijgevoegd kaartje laat zien, zijn er in de laatste jaren heel wat windparken in de Noordzee gebouwd, die op hun beurt bestaan uit verschillende tientallen wind turbines.

Afhankelijk van de constructie van deze turbines (tripile, monopile, gravitaire fun dering, tripod, jacket) zijn ze minder of meer geschikt om eieren op af te zetten (Degraer & Brabant, 2009).

Alleen al in het Belgische deel van de Noordzee staan er anno 2022 399 wind turbines. Ook wanneer de zeekat de Oos terschelde binnenzwemt stuit ze op tal van mosselzaadinvanginstallaties (MZI's), die als afzetsubstraat kunnen gebruikt worden. Zo zien we bij onze projecten SYMAPA – Sy nergie tussen maricultuur en passieve vis serij en Coastbuster 2.0 – Kustbescherming door een versterkte aangroei van een mos selbed (beiden VLAIO/De Blauwe Cluster projecten), dat ook commerciële vissers in de nabijheid van deze installaties op zeekat komen vissen met passieve vistuigen, zoals staand want en potten.

Hippo: Bij de Bergse Diepsluis lijken de weinige dieren die er hun eieren afzetten kleiner dan vroeger. Heeft dat een oor zaak?

Daan: Misschien heeft dat te maken met bovenstaand, waarbij de sterkste en grootste mannetjes de eerste harde sub straten die ze tegenkomen domineren, waar ze paren met diverse vrouwtjes. Terwijl de zwakkere/kleinere exemplaren dieper de Oosterschelde moeten inzwem men om goede vrije substraten te vinden. Maar nogmaals, dat moet eerst weten schappelijk onderzocht worden, bijv. door monitoring van de windturbines en MZI's tijdens de voortplantingsperiode van de zeekat.

Hippo: Volgens sommige bronnen wor den de sepia's die in netten en fuiken terechtkomen uitgevoerd naar Spanje. Weet jij daar iets meer van?

Daan: Inderdaad, het overgrote deel van de in België aangelande zeekat (95%) (in Nederland is de aanvoer van zeekat heel

wat kleiner) wordt samen met pijlinktvis (80%) opgekocht en geëxporteerd naar het buitenland, voornamelijk Spanje, Italië en in mindere mate naar Frankrijk (bronnen: Vlaamse Visveiling, perscommunicatie). Sommige Belgische winkels kopen wel zeekat aan, maar in beperkte hoeveel heden. Blijkbaar eten de Belgen het liefst zeekat in Spanje (calamares), maar wordt ze thuis maar weinig klaargemaakt ( www.lekkervanbijons.be/vis/inktvisvan-bij-ons-recepten).

Hippo: Gaat dit op termijn gevolgen heb ben?

Daan: Een hoge visserijdruk op alle le vensstadia van de soort, namelijk juvenie len als bijvangst in sleeptuigvisserij op de groeigronden, adulten in gerichte passieve visserij en de vernietiging van de eieren op de reproductiegronden, alsook de achter uitgang in natuurlijke reproductiegronden (zeegrasvelden), zijn nefast voor de soort.

Een aantal studies tonen trouwens aan dat de stock in het Engels Kanaal volledig tot overgeëxploiteerd wordt (Denis en Robin, 2001; Royer et al, 2006; Gras et al, 2014; Gras et al, 2016; Davies & Nelson, 2018). In het rapport uit 2019 van de ICES werk groep dat onderzoek doet naar de visserij op inktvissen en hun levenshistoriek (ICES WGCEPH), kunnen we lezen dat de Europe se aanlandingen van zeekat de laatste 15 jaren continu aan het afnemen zijn (ICES WGCEPH, 2019).

Foto: Filip Staes.

Twee mannetjes vechten om een vrouwtje.

Kaartje met de geplande en de gebouwde windmo lenparken in de Noordzee (sommige oranje blokjes zijn ondertussen al groen ingekleurd). Bron: Neder landse Vissersbond).

Hippo: Zijn er volgens jou oplossingen voor dit probleem?

Daan: Dat ligt zeer moeilijk. In eerste instan tie doordat er een zeer grote variatie is in de ontwikkeling van de zeekat binnen één re kruteringsklasse. Hierdoor zijn er verschil lende cohorten binnen dezelfde jaarklasse. Dat maakt het dan weer moeilijk om een nauwkeurige inschatting te maken van de populatieomvang en -structuur.

Daarnaast zorgt de veelzijdige exploitatie ervoor dat het beheer van de inktvisvisserij in het Engels Kanaal zeer complex is (Gras et al, 2014; Royer et al, 2006; Richardson, et al, 2018) en daarom bestaat er voor zeekat nog geen totaal toegestane vangstquotum (TAC) of een minimum instandhoudingsrefe rentiemaat (MRCS), wat betekent dat vissers gelijk welk volume en gelijk welke grootte kunnen aanlanden.

Ook de bestaande regelgeving omtrent het beschermen van jonge exemplaren van mariene organismen (EU-verordening (EG) nr. 850/98), dat een minimumpercentage van de doelsoort in de totale vangst oplegt, helpt niet echt mee aan de bescherming van de soort.

Voor de otter- en boomkorren met een maaswijdte tussen 80-90 mm zou namelijk 70% van de vangst uit zeekat moeten be staan. Maar gezien de zeekat een bijvangst product is in deze visserijen, worden deze percentages nooit behaald.

Ook het terugwerpen van de met sleeptuig gevangen juveniele zeekat (<15 cm) draagt weinig bij, omdat de overleving na teruggooi maar 16% bedraagt (Revill et al, 2015). An derzijds zou men de gerichte vangst op de reproductiegronden kunnen verbieden of op zijn minst kunnen verminderen. Zo heeft men lokaal in Bretagne en Laag-Normandië een licentiesysteem doorgevoerd en werd de verkoop van individuen kleiner dan 100 g (lokaal 'sepions' genoemd) verboden.

Verder zou men ervoor kunnen zorgen dat de eieren die aan en in de potten worden af gezet terug in zee worden gezet op een cor recte manier. Zo zijn er reeds verschillende onderzoeken gebeurd, waarbij vooral leg substraten worden toegevoegd in de potten die gemakkelijk kunnen verwijderd worden. Verschillende proeven hebben uitgewezen dat de vrouwtjes een sterke preferentie heb

Voor het afleggen van de eieren geeft de zeekat de voorkeur aan aflegsubstraten met een verhoogde structurele complexiteit.

ben voor polypropyleen touwen met een di ameter van 8 mm en een lengte van 40-50 cm (Blanc en Daguzan, 1998; Barile et al, 2013). Door het gebruik van touwen in val len kon zo meer dan 20% van de eieren die tijdens de gevangenschap werden afgezet, gemakkelijk terug in zee worden gezet, zon der een grote invloed te hebben op de werk zaamheid van de potten (Melli et al, 2014).

De vraag blijft natuurlijk wat er gebeurt met de eitjes op het touw die over de bodem rol len en het plastiek materiaal, nadat de ei eren zijn uitgekomen (niet echt duurzaam, misschien kan men touwen gebruiken uit natuurlijk materiaal).

Een andere manier is om de eieren aan de fuiken te laten hangen, waarbij de fuiken

direct na het legen terug in water worden gezet tot de eieren zijn uitgekomen. Deze methode is veruit de eenvoudigste en werd experimenteel getest in Frankrijk, waarbij hoge overlevingspercentages (tot 95%) wer den behaald (Gouyen, 2001).

Tegenwoordig promoot de 'Southern In shore Fishery and Conservation Authority' (SIFCA) het terug in het water zetten van de potten tot september (op vrijwillige basis).

Hippo: Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de zeekat terug meer in de Oosterschelde komt?

Daan: Om meer zeekatten de Oosterschelde in te lokken, zou je de Oosterschelde nog in teressanter moeten kunnen maken.

Foto's (2): Filip Staes.

In het voorjaar, als het water ongeveer 14°C is , komen de sepia's naar de Oosterschelde om te paaien.

Dus nog meer en grotere structuren aan brengen met substraten optimaal voor de ei-afzetting (8 mm diameter en 40-50 cm lengte).

Dat moet natuurlijk allemaal gebeuren in samenspraak met de verschillende stake holders en op een duurzame manier, d.w.z. met materialen die niet schadelijk zijn voor het marien ecosysteem en het liefst biolo gisch afbreekbaar zijn.

Een aantal studies suggereren dat de zeekat de voorkeur geeft aan aflegsubstraten met een verhoogde structurele complexiteit voor het leggen van de eieren (Bloor, 2012; Bloor et al, 2013a; Guerra, 2006; Guerra et al, 2016; Naud et al, 2005).

Misschien kunnen zogenaamde 'squid & cuttlefish hotels' of 'Scotels' gebouwd wor den speciaal voor de zeekat en de pijlinkt vis, zoals aangegeven door Hermans (et al. 2021).

Hippo: Zijn ze op het instituut waar je werkt hiervan op de hoogte? Zo ja, wordt er onderzoek hieromtrent verricht?

Daan: Wij volgen heel wat commerciële vissoorten op. Aan de hand van data die verzameld wordt via de visserij (aanvoer in visveilingen en tijdens commerciële vis trips), alsook visserij-onafhankelijke data (verzameld tijdens de surveys met de Belgia (II) en Simon Stevin).

Zelf hebben we geen specifiek onderzoek lopen naar de distributie en vangsten van de zeekat, maar we volgen natuurlijk ook de adviezen die aangemaakt worden in de verschillende ICES-werkgroepen op de voet, alsook voor die voor de zeekat. 

IVO MADDER & DAAN DELBARE

Foto's (3): Filip Staes.

Bij een gevecht om de gunst van een vrouwtje tussen twee manne lijke zeekatten (Sepia officinalis) wordt de fotograaf onvrijwillig geraakt. Die kwam er gelukkig slechts met de schrik vanaf.

Het mannetje beschermt zijn vrouwtje tijdens het afzetten van de eieren.

Laat ons hopen dat we nog vele jaren lang sepia's kunnen bewonderen in de Ooster schelde wanneer ze daar komen paaien.

Het verspreidingsgebied waar de Sepia offi cinalis voorkomt. Gelukkig ook nog steeds in de Oosterschelde.

Functionele iconische kunstwerken

in de Wilhelminapolder

Zeeland beschikt niet enkel over een aantal uitstekende duiklocaties, het heeft ook andere interes sante bezienswaardigheden. Het weidse landschap van de Wilhelminapolder, dat zich uitstrekt ten noorden van Goes, is sinds enkele jaren het decor van het grootste landschapskunstwerk van Europa. De negen betonnen sculpturen die kunstenaar Michael Beutler installeerde, vormen samen het iconische werk 'Polder Peil'.

Een polder is niet zomaar een uitge strekte platte vlakte die aan de zee onttrokken is. Het is een landschap dat glooit tussen hoogtes en laagtes, tussen dijken en sloten. Een landschap dat doorsneden wordt door asfaltwegen en altijd eindigt bij de zeedijk. De negen sculpturen van Michael Beutler (Duits land, 1976) willen de bezoekers van de Wilhelminapolder bewustmaken van de verschillende hoogtes die deze polder zijn eigen karakteristieke profiel geven.

Beutler kreeg de opdracht van de 'Konink lijke Maatschap de Wilhelminapolder' ter gelegenheid van het 200-jarige bestaan van de Wilhelminapolder, in samenwerking met SKOR (Stichting Kunst en Openbare Ruim te) en CBK Zeeland (Centrum voor Beelden de Kunsten, Vormgeving en Architectuur).

De beelden zijn heel verschillend van om vang en staan allemaal op een andere hoogte. Het grootste is geplaatst aan een

plas water op de bodem van de polder, het kleinste staat op de kruin van een dijk. De andere zeven staan daar ergens tussenin. Wat hen verbindt is natuurlijk het steeds wisselende licht dat gevangen wordt door het beton in de weidse polder.

Maar er is meer…

De bollen bestaan uit twee identieke helften die nooit helemaal exact op elkaar aanslui ten. De duidelijk zichtbare hartlijn die zo ontstaat, bevindt zich op exact 3,80 meter boven het NAP (Normaal Amsterdams Peil of de referentiehoogte waaraan hoogteme tingen in Nederland worden gerelateerd). Als we in gedachten de hartlijn van het ene beeld doortrekken naar het volgende, krij gen we een denkbeeldige lijn die vlak boven de glooiende polder zweeft: een onzichtbare horizon op een hoogte waarop de onder gaande zon de polder laat gloeien.

Overal waar je staat in de polder, zie je min stens één andere sculptuur en op één plaats

zelfs vijf tegelijk. Zo zijn ze visueel met el kaar verbonden en vormen ze een eigen route met een lengte van tien kilometer. Wie van het ene beeld naar het andere loopt of fietst, zal zien dat elk beeld een eigen identiteit heeft. Niet alleen de maat is anders, ook het profiel. Michael Beutler heeft de onderkant aangepast aan de altijd ongelijke bodem waarop het beeld rust. En omdat de twee helften elkaars spiegelbeeld zijn, zien we de ongelijkheid van de voet te rug in de bovenkant van het beeld. Zo is de ene sculptuur afgeplat, terwijl de grootste bijna volmaakt rond is en de kleinste het meest wegheeft van een schaal. Samen zijn het negen observatoria die ons anders willen laten kijken naar wat een pol der is.

Plan je een dagje Zeeland in de buurt van Goes, dan is na het duiken een wandeling of fietstocht langsheen dit spraakmakende kunstwerk een interessante en aangename trip voor de ganse familie.

Foto's (11): Marijke Van Cauwenberghe.

Wij namen de proef op de som en fietsten op een zonnige oktobernamiddag langsheen alle beelden. We hebben onze tocht in het Goese Sas gestart en reden ongeveer 16 km om alle kunstwerken te bekijken en te fo tograferen. Soms moesten we onze fietsen achterlaten en een eindje door de polder wandelen om de werken van dichtbij te be wonderen. Meestal waren de beelden echter gemakkelijk met de fiets te bereiken.

Nadat we het laatste werk bekeken hadden, fietsten we via de Oude Zeedijk terug naar het Goese Sas. De ganse tocht duurde onge veer 3 uur en is 25 km lang. Wie ervoor kiest om het volledige traject te voet af te leggen, is dus gewaarschuwd. Te voet is het een ech te onderneming die een hele dag in beslag neemt. Niets belet je echter om het traject in verschillende etappes af te leggen.

Zeker doen!

MARIJKE VAN CAUWENBERGHE

Een informatiebord helpt je bij het vinden van de verschillende locaties.

Het klauwvlokreeftje

Sinds begin september 2022 rapporteren verschillende duikers een dramatische toe name van klauwvlokreeftjes ( Ericthonius didymus ) in de Oosterschelde, onder andere aan de Zeelandbrug.

Deze invasieve exoot kreeg zijn Ne derlandse naam vanwege de gro te schaar aan de tweede poot bij de mannetjes. Ook vorig jaar werden deze dieren al waargenomen in onze Ooster schelde, maar ze verdwenen in het najaar. Daarvoor was de soort zo goed als zeker ook al aanwezig, maar werden de exempla ren foutief gedetermineerd als Ericthonius punctatus, een inheems familielid van het vlokreeftje. Mogelijk zou die laatste species in de toekomst kunnen verdrongen worden door E. didymus.

De natuurlijke habitat van deze inwijkelin gen is de Stille Oceaan. Ze leven voorna melijk tussen zeewieren, schelpdieren en andere ongewervelden op de rotsen. Ook scheepsrompen vormen een goed substraat voor vlokreeften en allicht zijn ze op die manier de wereld rondgereisd en zo ook in Zeeland terechtgekomen, waarschijnlijk via de pleziervaart.

Foto: Cambridge University.

Foto: Marco Faasse.

Pacifische klauwvlokreeft (Ericthonius didymus), mannetje.

A) Mannetje klauwvlokreeft (Ericthonius didymus). B) Vrouwtje klauwvlokreeft. C) Een klauwvlokreeftje in zijn kokertje.

De soort werd voor de eerste maal in 2013 teruggevonden in Europese wateren. Het betrof toen de Franse Atlantische kust en de Azoren (Portugal). Overigens werd dit jaar ook de Aoroides longimerus, een an dere vlokreeft uit de Pacifische Oceaan, aan de lijst van nieuwkomers in Zeeland toege voegd.

Klauwvlokreeftjes zijn 'surficial modifiers' of bodemmodificators. Ze bouwen kokertjes en veranderen zo het substraat waarop ze leven. De omstandigheden in de Ooster schelde zijn momenteel blijkbaar uitermate gunstig voor hun soort, want ze overwoe keren alles, van oesters over sponzen tot noordzeekrabben. Hebben zij dan geen na tuurlijke vijanden hier? Toch wel, reeds in 2021 werd waargenomen dat onder andere strandkrabben en steenbolken de indringers met koker en al verorberen. Zal dit volstaan om terug tot een evenwicht te komen? Het zou best kunnen. In 2016 was er een explosie van de stippeltweedraadworm (Pseudopo lydora paucibranchiata) – nog onbekend in Nederland vóór 2015 – op bepaalde plaat sen in de Oosterschelde en de Grevelingen en momenteel is die soort nauwelijks nog aanwezig. Er is dus hoop. Vermoedelijk zal de invasie van de klauwvlokkreeft niet de laatste invasie van exoten in onze duikwa teren zijn. 

STEF VAN UFFEL

Een oester volledig overwoekerd door kokertjes van de klauwvlokreeftjes.

Ook de zakpijpen en zelfs de kokers van de pauwkokerwormen zitten er vol van.

Deze noordzeekrab is een schrijnend voorbeeld van de overwoekering. Getroffen dieren kan je helpen door de klauwvlokreeftjes eraf te wrijven.

De klauwvlokreeftjes liggen constant met hun sprieten naar voedsel te grijpen. Ze zijn met miljoenen …

Referentie:

Zelfs de ogen van deze noordzeekrab zijn niet meer te zien! Hoe gaat ze nog aan voedsel geraken?

Foto's (5): Dirk Van den Bergh.

Ik wil gewoon snorkelen, oké?

Katrijn Ools, medewerker van het NELOS-secretariaat, tijdens een doordeweekse dag in 1994: Het blauw gekleurde water omarmt mij. Ik zie de grote wijzers tikken van de klok die aan de kale, witte zwembad muur hangt. Ik ben 11 jaar en een echte waterrat. Water maakt mij blij.

Al watertrappelend tuur ik naar de bo dem. 3, 2, 1, ... voor de zoveelste keer maak ik mij klaar om naar de bodem van het diepe gedeelte te duiken, maar ik ben nog geen meter diep of ik voel een fel le pijn in mijn oor die ik nog nooit eerder ervoer. Geschrokken zwem ik terug naar boven. "Wat is dat?".

Ik probeer het nog eens, maar geraak tot mijn verbazing niet meer tot aan de bodem. De tijd staat stil. Ik ben elf jaar en besef dat ik vanaf nu niet meer naar de bodem van een zwembad zal duiken.

beleef eens een

laatste dagen bedolven onder de e-mails van mensen die interesse hadden om een duikinitiatie te doen. "Kunnen we dit wel aan?", "Hebben we voldoende duikmateri aal?", … Ik reflecteer de afgelopen weken.

"Ben je er klaar voor Katrijn?". Ik kijk op en zie Fleur en Nick staan.

"Klaar voor wat?", zeg ik. "Voor je duikinitia tie, natuurlijk", antwoordt Fleur.

Ik hoor ze lachen, ze hebben er duidelijk plezier in. In mijn hoofd begint het te malen … "Ik wilde eigenlijk net opruimen", zeg ik. "Dat regelen we wel", kaatst Fleur terug.

Met het duik- en zwempak dat mij in mijn handen geduwd wordt, stap ik naar de kleedkamer. Wat een gedoe. Het kost mij enorm veel moeite om het al natte duikpak over mijn enkels te krijgen.

Nu begin ik te begrijpen waarom het zo lang duurt vooraleer de kandidaat-doopduikers hun materiaal in orde hebben.

duikinitiatie

26 juni 2022, 15.50 u: de Scubapro Testda gen 2022 zitten er bijna op. Moe, maar vol daan begin ik de promofolders te verzame len. In vergelijking met vorige keren was dit een zeer geslaagde editie. Het was tijdens de voorbereidingen al duidelijk dat dit wel eens een topeditie kon worden. Ik werd de

"En weet dat ik ook erg veel last heb van mijn oren, als ik duik", kets ik weer terug. "Probeer je oren dan te klaren", zegt ze. Verdomme, … ik kan hier niet onderuit. Gun ze een pleziertje. "Goed", zeg ik, dan ervaar ik wat we hier al maanden lopen te promo ten: 'Gratis duikinititaties in het Zilvermeer van Mol'.

Fleur ritst mijn duikpak dicht en ik krijg een benauwd gevoel aan mijn hals. "Dit spant toch wel", zeg ik. "Nu het trimvest, de vinnen en de duikfles", gaat Fleur verder. Ondertussen staat Patrick Van Hoeserlan de, van het redactieteam Hippocampus, te glimlachen achter zijn fototoestel. "Dit zullen weer erg flatterende foto's worden", denk ik sarcastisch". "De enige persoon die mij mooi in beeld kan brengen is mijn vriend, maar die zit momenteel aan de in gang van het Zilvermeer, buiten het feest gedruis".

Foto's (2): Patrick Van Hoeserlande.

Dat ziet er al goed uit.

Klaar om naar de waterkant te stappen.

Na de uitleg over het duikmateriaal is het tijd om de duikbril aan te doen.

We staan inmiddels tot aan onze heupen in het water van het Zilvermeer, samen met instructeur Nick. "Ik ga je eerst wat vertel len over het duikmateriaal", zegt Nick. Op een rustige en professionele manier geeft hij uitleg over de duikuitrusting. Ik ben me echter sterk bewust van de camera's die op mij gericht zijn, waardoor ik me moeilijk kan concentreren. "Komaan focus je Katrijn", denk ik. "Ziezo, laten we een duikje doen", eindigt Nick zijn betoog.

Troebel water omsluit mij en kleine stof deeltjes dansen voor mijn ogen. Het zicht is beperkt. Ik denk aan de promotekst die wij verspreiden om mensen te triggeren een duikinitiatie te ondernemen. "Waar zouden die standbeelden dan staan?", vraag ik mij af.

Mijn buddy probeert mij aan te zetten nog wat te dalen. Eerlijk gezegd blijf ik liever net onder het wateroppervlak om aan mijn ademautomaat te wennen. Het gaat mij te snel.

"Voor mij is het goed zo, laat mij gerust", denk ik. Toch gehoorzaam ik door nog ver der te dalen, terwijl ik preventief begin met mijn oren te klaren. Dat lukt niet.

En daar is hij dan, de pijn die komt aanzet ten als je met de auto rijdt in een bergachtig gebied of erger wanneer de piloot zijn lan

ding te snel laat verlopen. Vooraleer ik de wonderlijke pillen kreeg van de apotheker, heb ik meermaals de zetel in het vliegtuig voor mij kapot geknepen door pijn in mijn oren.

Met mijn duim en wijsvinger die mijn neus dichtknijpen, probeer ik naarstig mijn oren te klaren. Dit lukt niet, is nog nooit gelukt … en zal waarschijnlijk ook nooit lukken. Mijn duim gaat omhoog. We gaan naar boven. "Sorry", verontschuldig ik mij, "ik kan mijn oren niet klaren". Ik maak duidelijk dat ik het niet zie zitten om nog te dalen. "Goed, reageert Nick, dan blijven we net onder het wateroppervlak. Misschien kunnen we wel een paar schelpen rapen".

We gaan terug onder. Terwijl ik mij con centreer op de schelpjes die op de bodem liggen, bedenk ik dat het onder water wel prettig vertoeven is en dan zit ik nog maar 50 cm onder het wateroppervlak. Een vis je onder ons zwemt vlotjes over de bodem. Vermakelijk, ik hoef eigenlijk niet meer te zien dan dit. Ik geniet ervan. Waarom biedt NELOS geen snorkelcursussen aan voor mensen zoals ik?

welkom bij de club

5 september 2022, 19.15 u: een heldere he mel. Een gevoel van opluchting en dank baarheid overheerst op dit moment mijn

gedachten. Met voorzichtige passen beweeg ik mijn voeten over het grind. Het afgelopen jaar zijn er een aantal persoonlijke knopen doorgehakt. Na een carrière van bijna 15 jaar bij NELOS, zal ik de overstap maken naar het onderwijs. Verwachtingsvol kijk ik naar de toekomst.

"Zijn jullie er klaar voor?", zegt de trainer. "Ja, ik ben er klaar voor". Met een vastbe raden tred begin ik zachtjes te lopen op de Finse piste om langzaamaan te versnellen. Ik loop! Eindelijk, ik loop en kijk alleen nog maar vooruit. 

KATRIJN OOLS

Bedankt voor de jarenlange goede samenwerking

Dank aan het team van de Scubapro Testdagen, het NELOS-promoteam, het redactieteam Hippocampus, de adver teerders, het NELOS-Bestuur, ... en ui teraard mijn naaste collega's van het NELOS-secretariaat: Margaux, Inge, Hannelore, Lien en Eva.

Aan onze nieuwe collega, Vicky Naveau, die in mijn plaats komt: 'Wees welkom!'.

Foto's (2): Patrick Van Hoeserlande.

Klaren van de oren lukt me niet, laat mij maar gewoon snorkelen.

alsDuikenremedie tegen stress

Kan onze sport gebruikt worden in de strijd tegen burn-out?

Het proces tegen Salah Abdeslam is in Evere gestart op 12 september 2022. De man werd eerder tot levenslang veroordeeld door een Franse rechtbank voor zijn aandeel in de aanslagen van 13 november 2015 in Parijs. Op die avond sloe gen commando's van terroristen toe bij het Stade de France, ten noorden van de stad en daarna op caféterrassen en in de con certzaal Bataclan. De aanslagen werden opgeëist door Islamitische Staat. Er vielen 130 doden en 350 gewonden te betreuren. Heel wat slachtoffers lijden vandaag nog aan posttraumatische stress.

Posttraumatische stress is een angststoor nis die ontstaat wanneer iemand het slacht offer is van een shockerend ongeval of er gewoon getuige van is. De gevolgen zijn ze ker niet te onderschatten: slaapstoornissen, nachtmerries, prikkelbaarheid, hyperwaak zaamheid en veel andere ziektebeelden tre den op.

Na de aanslagen van 2015 werden de psy chiatrische diensten van de Franse hospita len dan ook overstelpt door patiënten met deze pathologie.

De behandeling van deze mensen gebeurt met geneesmiddelen die hun efficiëntie bewezen hebben, maar een team onder lei ding van Dr. Mathieu Coulange, specialist hyperbare geneeskunde van de CHU van Marseille onderzocht of de duiksport ook soelaas kan brengen of zelfs therapeutisch kan werken.

DivStress

Reeds in 2015 werd er, in het kader van een masterstudie aan de universiteit van Mar seille, een project opgestart om de positieve invloed van de duiksport op stress te bepa len. Deze studie kreeg de naam 'DivStress' en liep in samenwerking met het 'Insti tut de recherche biomédicale des armées' (het biomedisch onderzoeksinstituut van de Franse strijdkrachten). Een vergelijking werd gemaakt tussen een groep personen die de duiksport beoefenen en een ande re groep die niet duiken, maar kajakken of klimmen als sport beleven. De resultaten? Duikers zien hun stressniveau duidelijk ver minderen en hun capaciteit om aan onver wachte situaties het hoofd te bieden stijgt. Het onderzoek werd in 2019 gepubliceerd en kreeg internationale aandacht.

Recreational Diving Practice for Stress Management: An Explora tory Trial, Front Psychol. 2017 Dec. 18.8.2193.

therapeutische effecten

Hoe kunnen we de positieve effecten van de duiksport op ons stressniveau verklaren? In de eerste plaats door de controle van onze ademhaling. De werking van al onze organen wordt permanent gecontroleerd door de twee systemen die tot ons auto nome zenuwstelsel behoren en die elkaar tegenspelen. Dat autonome stelsel is be trokken bij automatische processen en re flexen zoals ademen. We hebben hier dus geen invloed op. De twee delen waaruit dat stelsel bestaat zijn het sympathisch deel,

Foto: Jon MilnesFotolia.

dat aanzet tot actie in tijden van stress en opwinding en het parasympathische deel, dat energie en middelen bespaart tijdens ontspanning.

In geval van chronische stress verdwijnt stilaan de invloed van het parasympathi sche systeem. Het sympathische deel krijgt de overhand en het lichaam wordt onder druk gezet tot volledige uitputting.

Eén van de middelen om het parasympathi sche systeem te reactiveren is de controle van de ademhaling. Het is wetenschappelijk bewezen dat regelmatig een trage en die pere ademhaling oefenen het parasympati sche systeem herstelt. Dat wordt trouwens in de meeste relaxatiemethoden al eeuwen lang toegepast. De duiker zal deze adem halingstechnieken onbewust toepassen bij gebruik van zijn ademautomaat.

Een tweede manier om het parasympathi sche stelsel te helpen, is door de geest te focussen op de actuele beleving om de negatieve gedachten, die permanent in de hersenen rondtoeren, te verdringen. Om dit bereiken kan de patiënt best in een rustige, vreedzame en ongewone sfeer onderge dompeld worden. Bij het duiken komt hij onvrijwillig en vanzelf in deze situatie te recht.

DivHope

Zoals hierboven aangehaald werd in 2017 een nieuw onderzoek gestart met de naam 'DivHope'. Niet met kajakkers of klimmers, maar met een groep van een dertigtal per sonen die de aanslagen van Parijs hebben overleefd.

Het onderzoek liep in Guadeloupe en het duikprogramma werd opgesteld om de twee aangehaalde sleutelfactoren te optimalise ren, met name de ademhalingstechnieken en de actuele en totale momentbeleving.

De resultaten zijn zeker bemoedigend, al zou het onderzoek tijdens een langere tijd moeten kunnen gebeuren dan nu het geval was. De positieve invloed van het duiken op het stressniveau was zeker waar te nemen, maar hield niet langer dan drie maanden aan.

Verder onderzoek is nodig om de resultaten van deze pilootstudie te bevestigen.

Last van stress: ga duiken!

De therapeutische invloed van duiken op het stressniveau is bewezen. Onze sport kan een positieve invloed hebben op moderne ziekten als burn-out, angststoornissen en depressie.

Comparing meditative scuba diving versus multisport activities to im prove post-traumatic stress disorder symptoms.

Resultaten op lange termijn kan je echter maar bekomen door geregeld te duiken. En als iemand je vraagt "Ga je weer dui ken?", kun je naar waarheid antwoorden dat het tegen de stress is. 

PATRICK SWINNEN

Foto: NELOS vzw.

De trage, diepe ademhaling en de rustige sfeer tijdens een duik werkt goed tegen chronische stress.

Oprichters en voorzitters.

In 2022 blies duikschool Amfibie 50 kaarsjes uit, terwijl onze jeugdafde ling ook al 10 jaar deel uitmaakt van onze duikschool.

Omdat we niet konden wachten tot de effectieve verjaardag op 26 septem ber 2022, hebben we er maar een heel feestjaar van gemaakt. Je viert im mers maar één keer je gouden jubileum.

Het was een geweldig feestjaar, zoals de foto's getuigen en we zijn er zeker van dat iedereen ervan genoten heeft. Bedankt aan al de helpende handen die dit feestjaar mee hebben waargemaakt.

We zijn klaar voor de komende 50 jaar. 

We staken een heus feestprogramma in elkaar met tal van festiviteiten … … waarop oprichters en (oud-)voorzitters aanwezig waren!

BART VAN GOMPEL

Foto's (7): archief duikschool Amfibie.

We vergaten onze oude leden niet en organiseerden een winterwandeling, die we gezellig samen afsloten in onze clublokalen … … en er werd natuurlijk veel gedoken, ook met bevriende duikclubs.

Waar de innerlijke mens niet vergeten werd …

… en NELOS meevierde tijdens de Algemene Vergadering.

Vrijwillige Blankenbergse ZeeReddingsdienst

Waar voor manschappen en materieel geen zee te hoog gaat.

Als je op zaterdagmiddag in de Colruyt een beeper hoort over gaan en een volle winkelkar verweesd ziet achterblijven, dan zag je hoogstwaarschijnlijk net een brandweerman vertrekken, opgeroepen voor een dringende interventie. Ben je op dat moment in Blankenberge, is de kans groot dat het geen brandweerman was, maar een redder van de Vrijwillige Blankenbergse ZeeReddingsdienst vzw (VBZR).

Zes minuten om in het basisstation te zijn, dat zich aan de rand van de haven van Blankenberge bevindt. Zoveel tijd hebben ze gemiddeld nodig bij een dringende interventie. Bij een niet-dringende interventie zijn dat er tien. Dit illustreert onmiddellijk hoe ge engageerd deze mannen zijn. Allemaal Blankenbergenaars, die daar ook wonen of toch heel dichtbij en niet alleen omdat ze verknocht zijn aan hun stad, maar ook omdat het moet. Het is immers één van de vereisten om deel te kunnen uitmaken van het team.

De andere vereisten zijn minimum 16 jaar oud zijn, fysiek gezond en stressbestendig zijn en uiteraard zeebenen hebben. Erva ring is niet nodig, een opleiding krijg je intern en je leert al doende. Engagement en passie vormen de basis, zonder red je het niet. Zeeredder ben je immers niet af

en toe in je vrije tijd, maar altijd, zeven dagen op zeven en elk uur van de dag en dat volledig vrijwillig. Een aantal redders is het dan ook met de paplepel ingegoten. De passie wordt doorgegeven van vader op zoon.

het ontstaan

Die vaders begonnen er kort voor 1983 mee. De haven van Blankenberge kende toen een verzanding en met regelmaat van de klok liepen schepen vast op de zandbank in de havengeul. Een paar le den van de zeilclub beslisten om een sta len werkboot, De Roeschaert, te bouwen om enerzijds havenwerken mee uit te voeren en anderzijds hulp te bieden aan gestrande schepen, maar al snel namen de hulpacties het merendeel van de tijd in beslag en was de Zeereddingsdienst geboren.

Foto's (2): VBZR.

De boten zijn uitgerust voor de meest uiteenlopende interventies.

de uitrusting

Vandaag de dag is de VBZR een volwaardi ge, door de overheid erkende Search And Rescue (SAR) organisatie die een vrijwel onbegrensd werkgebied heeft, maar hoofd zakelijk actief is voor de Belgische kust van Oostende tot de grens met Nederland. De Roeschaert is ondertussen ingeruild voor een nieuwe vloot die momenteel be

staat uit drie schepen, uitgerust voor de meest uiteenlopende interventies: Straf fe Hendrik (1990), Sterken Dries (2003) en Rescue Lions (2007). De Straffe Hendrik en de Rescue Lions danken hun naam aan de sponsors (zonder sponsors, geen materieel) en met de Sterken Dries wordt het meeste uitgevaren. Daarnaast beschikt het team nog over een multifunctionele terreinwa gen, die in een mum van tijd omgebouwd

kan worden tot lichte vrachtwagen en de boten voorziet van alle materieel. Het basis station is niet alleen het kloppend hart van de vereniging, maar herbergt een volledig arsenaal aan bergings-, lichtings- en red dingsmaterieel. De vrijwilligers zijn van alle markten thuis, elk met hun eigen specialiteit. Heel wat onderhouds- en herstellingswerk doen ze zelf. Het gaat niet alleen sneller, het is vooral goedkoper en de schaarse middelen

Advertentie

kunnen zo gebruikt worden voor de aan koop van nieuw materieel.

financiële middelen

Naast de vrijwilligers zijn de steunende leden en de sponsors degenen die de Red dingsdienst mee draaiende houden. De VBZR mag dan wel erkend zijn als SAR-or ganisatie, slechts sinds enkele jaren ont vangen ze een subsidie van de overheid. De Reddingsdienst rekent dan ook nog steeds op lidgelden en giften en kan over leven door zeer spaarzaam te zijn. Lidmaat schap is de belangrijkste bron van inkom sten. Lid worden kan al vanaf € 90,00 per kalenderjaar en daarvoor krijg je gratis hulp binnen de 5-mijlszone tussen Cadzand en Oostende tot aan de dichtstbijzijnde veilige haven. Buiten deze zone wordt een uurver goeding aangerekend. Berging en lichting zijn niet in die prijs inbegrepen en ook voor boten groter dan 35 ton waterverplaatsing geldt een andere regeling. Neem een kijkje op www.vbzr.be/lidkaart voor de geldende voorwaarden.

De lidgelden en de vergoedingen die wor den aangerekend aan niet-leden of voor acties die buiten het lidmaatschap vallen, zorgen ervoor dat het geld, dat nodig is om de boten van brandstof te voorzien, defecte onderdelen te vervangen en nieuw materi eel aan te kopen, in het laatje komt.

Redden van drenkelingen, evacueren van schepen, eerste hulp verlenen aan slachtof fers, blussen, beschermen van het mariene milieu, informeren en preventief optreden … zelfs naar de Ardennen afzakken tijdens de zware overstromingen in de zomer van 2021 … de Reddingsdienst kan heel uiteen lopend worden ingezet.

Noodoproepen komen meestal binnen via het Maritiem Reddings- en Coördinatiecen trum (MRCC) dat vanuit Oostende opereert en zorgt voor de coördinatie tussen de ver schillende reddingsdiensten op zee. Afhan kelijk van de aard van de oproep rukt de

VBZR alleen uit of samen met andere dien sten, zoals de scheepvaartpolitie, de red dingsboten van Oostende en Nieuwpoort en de reddingshelikopter van de luchtmacht. Bij acties waarbij verschillende partijen be trokken zijn, is het de afspraak dat de kust wacht een verantwoordelijke aanduidt die de taak van 'On Scene Coördinator' op zich neemt en dat kan dus ook door de VBZR gebeuren. In 2015, bij de ramp met de Flin terstar, een vrachtschip dat in aanvaring kwam met een olietanker voor de kust van Zeebrugge, was dat het geval. Bij de ramp met de 'Herald of Free Enterprise' in 1986 was de VBZR dan weer de enige ter plaatse met een reddingsboot die klein genoeg was om het gekapseisde schip binnen te varen op zoek naar overlevenden.

Wil je zelf een steentje bijdragen? Dat kan!

Elke donatie, hoe klein ook, helpt. Individuele giften zijn zeer welkom en organiseer je een clubactiviteit, dan kan je naast de eigen kas ook die van de Reddingsdienst een beetje spijzen.

Wil je met je club of bedrijf één van de sponsors van de VBZR worden, neem dan zeker contact met hen op. Ook een bezoek aan de Reddingsdienst behoort tot de moge lijkheden. Heb je zelf een boot en kom je regelmatig op de Noordzee, dan is het afsluiten van een lidmaatschap een goed idee.

Alle nodige informatie vind je op www.vbzr.be

Waarvoor kan je een beroep doen op de Reddingdienst?

Redding en veiligheid

Foto's (4): VBZR.

De VBZR werkt samen met verschillende reddingsdiensten.

Gelukkig beperken acties zich vaak tot het helpen van boten met motorproblemen, ge scheurde zeilen of netten in de schroef, inci denten waarbij niet onmiddellijk mensenle vens in gevaar zijn. Toch treden de redders steeds snel en adequaat op. Het probleem kan op zee immers snel escaleren, zeker rond de havens in de drukke zeevaartroutes van de Noordzee.

de vrijwilligers

Zo'n 25 personen (ook vrouwen zijn uiter aard welkom, maar niet altijd even talrijk aanwezig) zetten zich elke dag belangeloos in. Niet iedereen gaat op zee, ook achter de schermen is meer dan genoeg werk te doen. Een boot vaart altijd met minstens drie redders uit en dat kunnen er ook meer zijn. Soms zijn er bij een interventie meer dere boten nodig of komen er verschillende oproepen op hetzelfde moment binnen. Dat is geen probleem. Omdat niet elke oproep even dringend is, worden de acties na elkaar gepland of kan een tweede reddingsboot uitvaren. Het is tot nu toe nog nooit gebeurd dat een reddingsboot niet kon uitvaren om hulp te bieden. Indrukwekkend als je weet dat er sinds 1983 5295 acties zijn uitgevoerd (2022 niet inbegrepen). In 2021 alleen al hielpen de redders 255 personen tijdens 113 verschillende interventies.

de nieuwe reddingsboot

Bijna 40 jaar ervaring en heel wat techni sche kennis zorgen ervoor dat de redders zelf heel goed weten wat ze willen. De Straf

fe Hendrik is aan vervanging toe en de VBZR ontwikkelde, samen met de Nederlandse scheepswerf Habbeké Shipy ards, een reddingsboot die volledig voldoet aan de eisen die de Reddingdienst van daag aan een reddingsboot stelt. Er is een multi-inzet bare boot ontworpen (13,8 m lang en 4,5 meter breed) die zelfoprichtend is, zeer goed manoeuvreerbaar is door het gebruik van jets, vriendelijk in brandstofverbruik is en be schikt over unieke features zoals bijvoorbeeld een zelfont worpen drenkelingenplatform. Bovendien zal de boot voor zien zijn van alle uitrusting die nodig is bij de meest uiteenlo pende reddingsacties.

Alleen … zo'n boot kost geld en daar wringt nu net het schoentje. De boot zelf kan worden gebouwd met eigen financiële middelen die er zijn dankzij een spaarzaam beleid, steunende leden, de vrij willige inzet van de medewerkers, sponso ring en subsidies. Door de overal stijgende prijzen is er echter niets meer over voor de afwerking (de elektrische installatie, de na vigatieapparatuur, de binnenkant van het stuurhuis, de isolatie ….). Wanneer er geen extra partners zouden gevonden worden (www.vbzr.be/help-ons/#steunvbzr), dan

Advertentie

gaan de redders opnieuw sparen en werken ze de boot zelf af in hun vrije tijd. Heel wat redders zijn beroepshalve echte vakmen sen binnen de sector. Wil je helpen de boot alsnog sneller af te werken op de werf, dan pronkt de naam van jouw club of bedrijf bin nenkort misschien wel op de romp. 

NATALIE DECROCK

Foto's (5): VBZR.

Er wordt momenteel gebouwd aan een nieuwe reddingsboot.

Mantastic Socorro

Welkom in Socorro, een vulkanische archipel in het midden van de Stille Oceaan. Socorro is eigenlijk de naam van het grootste van de Revillagigedo-eilanden. Dit natuurreservaat staat niet voor niets op de UNESCO-werelderfgoedlijst. Tijdens deze duikreis zal je bij elke duik manta's, dolfijnen en haaien ontmoeten. Vaak samen en in close-up: bijna onmogelijk ze niet aan te raken!

Het klinkt als de natte droom van elke duiker, maar je moet er wel wat voor over hebben!

Zo'n duikreis vergt heel wat meer van je dan een doorsnee duikvakantie in Egypte of de Malediven. Eigenlijk heeft deze trip meer weg van een 'expeditie' dan van een gewone 'liveaboard'.

Ons avontuur start met een advertentie in het maandblad 'Duiken' voor een lezers reis naar Revillagigedo, gepland eind april 2021. COVID-19 komt helaas roet in het eten strooien, maar eind mei 2022 staan mijn vrouw en ik eindelijk in de vertrek hal van Schiphol. 14 uur vliegen en 11.000 kilometer later rijden we Cabo San Lucas binnen, de Mexicaanse thuishaven van de 'Nautilus Explorer'. We zijn op dat moment nog niet in de helft van de heenweg!

We moeten nog meer dan 24 uur varen om Socorro te bereiken.

waterdichte luiken

Cabo San Lucas is een decadent oord dat krioelt van Amerikaanse toeristen. Het is er druk, stoffig en lawaaierig. Het wemelt er van de apotheken met schreeuwerige licht reclames voor Viagra, maar scopolamine pleisters tegen zeeziekte vinden we nergens. Om de haverklap klampen verkopers je in het Engels aan. In de haven getuigen rijen megajachten dat drugs en corruptie meer opbrengen dan eerlijk werken en braaf je belastingen betalen.

Het is dus met immense opluchting dat we aan boord stappen van de Nautilus Explo rer. Hier aan boord geen protserige heli kopter of andere overdadige luxe, maar wel ruime kajuiten met heerlijke bedden, stille compressoren, drie ruime RIB's en een grote hydraulische kraan op het dak om ze in en uit het water te hijsen. De stevige waterdich te luiken en de versterkte stalen romp laten geen twijfel bestaan over de zeewaardigheid

van het schip. Kort na het verlaten van de haven zien we er het belang van in. De Stille Oceaan is de Rode Zee niet, een Egyptische houten 'liveaboard' zou hier meteen kap seizen. Ik ben niet snel zeeziek, maar tegen deze deining is de Dramamine van de Mexi caanse farmacia niet opgewassen. Ik ben de enige niet, de meerderheid van de 23 dui kers kotsen tijdens de woelige overtocht de ziel uit hun lijf.

Nautilus Lifeline GPS

De veiligheidsmaatregelen aan boord zijn bijzonder streng. Voor het eerst tijdens een duikreis nemen we deel aan een evacu atie-oefening. Later stopt het schip plots voor een 'manoverboorddril', waarbij de be manning één van de hostessen effectief uit het water vist en vervolgens 'reanimeert'. Tijdens de verplichte briefings hameren de duikgidsen op de gevolgen van roekeloos gedrag. We zijn op meer dan een dag va ren van de beschaving en het Mexicaanse

Foto: Laurent Schmitz.

Reuzenmanta (Mobula birostris).

vasteland is te ver voor een evacuatie per helikopter. Elke duiker krijgt een 'Dive Alert' toeter om aan te sluiten op de BCD en een 'Nautilus Lifeline' GPS-zender. Iedereen moet bovendien een extra lange OSB op zak hebben, maar dan zonder lijn: de vleugels van de vele manta's zouden erin verstrikt kunnen raken.

Er staan dagelijks vier duiken gepland. Om dat nachtduiken verboden zijn in de archi pel, zijn de oppervlakte-intervallen bijzon der kort. Na een snel koud ontbijt gaan we stipt om 8.00 uur te water voor de eerste duik. Anderhalf uur later zijn we terug aan boord voor het warme ontbijt. De lunch komt na de tweede duik en er is nog een snack voorzien tussen de derde en de vierde duik. Vóór 18.00 uur is iedereen uit het wa ter om zich klaar te maken voor het avond maal. Gemiddeld spenderen we dus vijf uur per dag in of onder water. Elke duik duurt maximaal 60 minuten, maar vaak dobberen we nog even in afwachting van een 'pick-up'. Het in en uit de zodiacs klauteren telt ook als sport, omwille van de deining. Voor de duiken zelf is een goede beheersing van je drijfvermogen onontbeerlijk, want meestal hang je 'in het blauw'. Wie zich te ver van de rots waagt in de hoop dichter bij de actie te komen, kan meegesleurd worden door de onvoorspelbare stroming. Als je verkiest om de gids niet te volgen is dat geen pro bleem. Iedereen is vrij om autonoom met

z'n buddy te duiken. Daarom ook laten ze alleen ervaren duikers aan boord toe. Tegen een meerprijs krijg je nitrox EAN33 in de tot 230 bar gevulde aluminium flessen. Deze 'optie' is er maar voor de vorm, niemand is zo gek om met gewone lucht te duiken. Het water is in deze periode 24°C, waardoor een 5 mm neopreenpak met kap volstaat voor de meeste duikers.

geschubde hamerhaaien

We duiken de eerste dag op de 'Canyon', ten zuiden van San Benedicto, een vulkaan die voor het laatst in 1952 uitbarstte. De bo dem heeft veel weg van die op Lanzarote of La Palma, maar daar stopt de vergelij king! Tijdens de hele duik zijn er haaien te zien. Vooral 'whitetips' of witpuntrifhaaien (Triaenodon obesus), maar ook elegante 'silvertips' of zilverpunthaaien (Carcharhi nus albimarginatus), gracieuze 'silky's' of zijdehaaien (Carcharhinus falciformis) en zelfs nerveuze Galapagoshaaien (Carchar hinus galapagensis). Het hoogtepunt van de dag is een ontmoeting met twee ver dwaalde 'scalloped' of geschubde hamer haaien (Sphyrna lewini). Deze prachtige dieren zwemmen minder dan tien meter van ons vandaan. Helaas is mijn camera voorzien van een fisheyelens en kan ik ze niet filmen. Ik hoop ze later opnieuw te zien, maar blijkbaar is begin juni al te laat voor de hamerhaaien. Naast haaien worden we getrakteerd op oceanische manta's of reu

zenmanta's (Mobula birostris) en een school langsnuitdolfijnen of spinnerdolfijnen (Ste nella longirostris) in de verte. Ook enkele murenes en kleinere vissen zijn van de par tij, maar je komt hier duidelijk niet voor het kleine grut.

nachtelijk snorkelen met zijdehaaien

Op de tweede dag zitten we in een baai van het eiland Socorro. Hier ontmoeten we op nieuw dolfijnen. Deze keer kunnen we ze goed bewonderen. Tussen de haaien beneden, de dolfijnen boven en de manta's in het mid den vallen we ten prooi aan keuzestress… Er staan vandaag slechts drie duiken op het programma, omdat we vanavond snorkelen met de zijdehaaien. Wie denkt dat vrijwil lig zwemmen met tientallen haaien in het donker aan waanzin grenst, heeft absoluut gelijk. Toch genieten de meesten van ons er met volle teugen van, tot de komst van een school vliegende vissen, aangetrokken door de krachtige lampen op de achtersteven. De nieuwsgierige, aaibare haaien worden weer moordmachines en de bemanning dringt er bij de hapklare snorkelaars op aan het wa ter zo snel mogelijk te verlaten. Jammer, het was net zo leuk!

Roca Partida

De hele nacht vaart de Nautilus Explorer naar de volgende duikplek. De beschermde wateren van de Revillagigedo-archipel be

De reuzenmanta's (Mobula birostris) in Socorro zijn bijna volledig zwart.

slaan een oppervlakte die maar liefst vijf maal groter dan België is! Aan 10 knopen (18 km/h) duurt de overtocht bijna 8 uur. Roca Partida is de meest indrukwekkende duikstek op ons palmares. Stel je de Empire State Building voor, waarvan enkel de laat ste verdiepingen uit het water steken. De rots is bedekt met 'Mexicaanse sneeuw', de uitwerpsels van duizenden vogels die de

plek als tussenstop gebruiken tijdens hun migratie. Onder water reiken de verticale wanden tot een onzichtbaar platform rond 100 m diepte, om dan verder af te dalen tot meer dan 3.000 m! Het schip gaat gevaarlijk dicht bij de rots voor anker en de beman ning moet dag en nacht klaarstaan om in dien nodig te manoeuvreren. Na de 'negative entry' dalen we af langs de

kale wand, waar de stroming matig is. De zichtbaarheid is fenomenaal, soms kunnen we de hele 'wolkenkrabber' zien. Overal zijn er vissen, haaien en manta's. Aan twee ogen hebben we niet genoeg! Op ongeveer 30 m diepte zwemt onze groep voorzichtig naar het blauw, richting de scholen hamerhaaien waarvan we de silhouetten soms in de ver te ontwaren. Maar onze pogingen worden

Foto: Laurent Schmitz.

Een rog op de rots.

Roca Partida is bedekt met 'Mexicaanse sneeuw', de uitwerpsels van duizenden vogels die de plek als tussenstop gebruiken tijdens hun migratie.

Foto': Ivo Madder.

telkens verstoord door manta's die de show willen stelen! Die speelse giganten proberen ons als zeemeerminnen weg te lokken.

Sommigen ploegen moeten zo hun duik vroegtijdig afbreken … We hebben al met manta's gedoken, maar de interactie die hier plaatsvindt is uniek. Elke duiker krijgt een persoonlijke ontmoeting met 'zijn' of 'haar' manta. Het dier ziet je stil hangen, een beetje afzijdig van de groep en zwemt plotseling recht op je af. Twee scenario's zijn dan mogelijk. De manta kan kiezen om op het laatste moment op te stijgen om dan ra kelings over je hoofd te scheren. In ruil voor deze vliegshow verwacht hij van jou dat je op het juiste moment uitademt om z'n buik met je bellen te kietelen!

De tweede optie is zo mogelijk nog intenser. De manta vertraagt en zweeft gracieus voor je neus om je van heel dichtbij te begroeten. Daar hang je dan in het blauw, oog in oog met je zeven meter brede buddy. Je bent dicht genoeg voor een knuffel. Soms krijg je er ook één.

Terwijl ik het hele dier probeer te filmen, streelt een ondeugende vleugeltip de dome poort van mijn camera. Het is geen toeval. De fauna in de archipel heeft weinig schrik van mensen. Reusachtige tonijnen scheren langs je heen en als je daar zin in hebt, ben je welkom om je bij een school vissen te voegen. Er komen gewoon niet genoeg bezoekers naar Revillagigedo om de wilde dieren schuw te maken.

walvishaai

Bijna met tegenzin zwemmen we terug naar Roca Partida. Rond 20 m hebben zich nissen in de rots gevormd waar 'whitetips' gebruik van maken om even te rusten. De huisves tingcrisis is nergens acuter dan hier. Je hebt wel overal zicht op zee, maar je moet je bal kon delen met tientallen andere haaien en langoesten. Terwijl ik de opeengestapelde vissen tracht te filmen, duwt een brutaal exemplaar mij opzij om een plaats op te ei sen te midden van de hoop. Drie jonge haai en vallen daarbij overboord. Ze zullen hun geluk moeten zoeken in een lagergelegen appartement.

Hé, waarom zwemt iedereen plots tegen de stroming in!?! Ze achtervolgen een wal vishaai (Rhincodon typus) zo groot als een lijnbus! Het dier is al ver weg, maar ik kan het nog net filmen en fotograferen. Wat een geweldige duikplaats! Gelukkig blijven we hier twee dagen. De laatste duikdag gaan we na een nacht

varen voor anker op de 'Boiler'. Deze plek is beroemd om het prachtige landschap en de bijzondere ontmoetingen. Hier is alles mo gelijk: baitballs, zwarte en chevronmanta's, hamerhaaien, walvishaaien, dolfijnen, … Tussen de twee 'pinnacles' zwemmen meer dere reuzenmanta's. Ze achtervolgen elkaar in een onmiskenbare 'paringsdans', een on vergetelijk schouwspel.

Maar het hoogtepunt van de dag is een school speelse dolfijnen die we tijdens de tweede duik tegenkomen. Een volwassen 'bottlenose' of tuimelaar (Tursiops truncatus) aapt één van de duikers na terwijl zijn maten gretig poseren voor een selfie. Ik zie een fotograaf vloeken omdat zijn flitser niet afgegaan is; op het scherm is de 'shot of a lifetime' onderbelicht. Het mo

Foto's (3): Laurent Schmitz.

Een langstaart pijlstaartrog (Dasyatis longa).

Zilverpunthaaien (Carcharhinus albimarginatus).

Het is hier een echt haaienfeest. Alle soorten haaien passeren hier: zijdehaaien, zilverpunthaaien, Galapagoshaaien, hamerhaaien, ...

del deelt zijn mening en gaat na een looping of twee opnieuw in exact dezelfde houding hangen voor een tweede fotoshoot!

Ondertussen glimlacht een andere 'bott lenose' stralend naar m'n lens, op nog geen meter afstand van mijn Olympus, alsof hij beseft dat ik een 'fisheye' gebruik! Na de 'manta love' van de voorbije dagen voel ik me net een dolfijnenfluisteraar.

deco-ongeval

Na een uur komen we boven met een glim lach van oor tot oor, de dag kan niet meer stuk. Dan komen twee gespannen skippers

ons met hun RiB's oppikken. We moeten meteen vertrekken: er is blijkbaar iets aan de hand met een duiker van ploeg 1.

De Nautilus heeft al het anker gelicht, de matrozen takelen de RIB's bliksemsnel op.

Op het duikdek ligt één van onze buddy's met een zuurstofmasker op. Ik zie zijn rech terbeen trillen, het ziet er echt niet goed uit.

We horen dat hij onwel werd toen hij boven water kwam. Hij vertoont verlammingsver schijnselen en kan amper praten. We den ken meteen aan een deco-ongeval. We heb ben nu 17 duiken achter de rug, van om en bij de 30 m en met heel korte tussenpozen.

De meeste passagiers zijn niet meer zo jong en niet iedereen is in topconditie. De duiken zijn bovendien lastig, met stroming, deining en vermoeiende transfers via de zodiacs. Waarom dit uitgerekend deze voorzichtige en ervaren Nederlandse duiker moet over komen is voor ons een raadsel. Een logi schere kandidaat was de jonge Amerikaan geweest die alle veiligheidsregels aan z'n laars lapt, alleen duikt, 'jojoot' zonder aan dacht voor stijgsnelheid en iedereen ver blindt met z'n videolampen. Dit ongeleide projectiel heeft dan ook nog eens alle geluk: walvishaaien, dolfijnen of manta's defileren

Foto's (3): Laurent Schmitz.

Een pijlstaartrog met wel een heel speciaal patroon.

Prachtig zo'n school vissen.

voor zijn lens! Op zo'n moment bekruipt je toch een Calimerogevoel.

Het schip koerst nu op volle kracht naar Socorro, waar een kleine marinevoorpost gevestigd is. De militaire arts van het gar nizoen is via satcom verwittigd, hij verwacht ons tegen de avond. We zullen twee prach tige duiken missen, maar dat is nu even het minste van onze zorgen.

Op aanraden van de dokter dient de be manning de patiënt aspirine en zuurstof toe. Vijf uur later gaat het beter met onze noorderbuur. Hij kan normaal praten en de verlamming ebt weg. Als we eindelijk So corro bereiken, kan hij weer rondlopen en zijn de symptomen nagenoeg verdwenen. De arts oordeelt dan ook dat de Nautilus Explorer beter meteen naar Cabo San Lucas terugvaart, waar onze buddy in een zieken huis terechtkan voor verder onderzoek en verzorging.

bucketlist

De liveaboard zit erop, maar we blijven nog enkele dagen in Cabo San Lucas plakken. We beslissen om twee duiken in Cabo Pulmo aan de zee van Cortez te boeken, waar de kans bestaat om stierhaaien of Atlantische grondhaaien (Carcharhinus leucas) te zien. Zoveel geluk hebben we niet, maar we profiteren van de aangename, maar fris se duiken om een aantal nieuwe zeedieren aan onze lijst toe te voegen, zoals de ka retschildpad (Eretmochelys imbricata), de 'bullseye stingray' (Urobatis concentricus) en de 'cownoserog' (Rhinoptera bonasus). Het water is hier slechts 19°C onder de sterke thermocline, maar wat een onge lofelijke visrijkdom! Net vóór onze trans fer naar de luchthaven levert een laatste snorkeltrip vanuit Cabo San Lucas op zoek naar 'smooth hammerheads' of gladde ha merhaaien (Sphyrna zygaena) niet meer op dan enkele haaienvinnen aan de oppervlak te: brute pech!

Toch was dit de reis van ons leven. Het heeft ons een kleine auto gekost, maar wat we ge zien hebben blijft op ons netvlies gebrand. Er staan nog duurdere duikreizen op onze 'bucketlist', zoals de Galapagos, Isla del Coco of Raja Ampat, maar momenteel biedt Socorro ongetwijfeld de beste prijs-kwali teitverhouding in de buitengewone catego rie. Het is een risico, want het weer of de natuur werken niet altijd mee, maar als je de kans krijgt, niet twijfelen! Just do it! 

GREETJE BUYSSE

Foto's (3): Laurent Schmitz.

Wimpelvissen.

Een speelse tuimelaar (Tursiops truncatus).

Een school horsmakrelen.

Een dooie boel!

In het Grevelingenmeer is tachtig procent van de oesters dood. Voor de oesterkwekers betekent dit een economische ramp.

Dat de waterkwaliteit van het meer dra matisch slecht is, weten wij duikers al tientallen jaren. Na de afsluiting van de zee viel het getij en de doorstroming er volledig weg en ging het helemaal fout met het zuurstofgehalte in het water. Dieper dan 10 meter werd het een dooie boel. Toch konden er tot nog toe succesvol oesters worden gekweekt. Waarom gaat het dan nu helemaal mis?

We vroegen het even aan Jaap de Rooij van de Nederlandse Oestervereniging. "Naar mijn bescheiden mening hebben we in de Grevelingen op dit moment te maken met een cumulatief proces dat zich jaren geleden al heeft ingezet. Alleen hebben we naar mijn gevoel nu de grens bereikt en zal deze situatie niet gaan verbeteren als er niet snel sprake is van een grote doorstroming. Als ik de berichten mag geloven, zal deze verversing nog een groot aantal jaren op zich laten wachten. Op dit moment hebben we niet alleen te maken met een slechte waterkwaliteit maar, misschien daarmee samenhangend, komen er allerlei wieren voor die als het ware als een deken op de oesterpercelen liggen en daardoor de oes ters verstikken. Als sector gaan we dit jaar zelf een bestandsopname op de percelen in beeld proberen te krijgen. Iedereen is op de hoogte van het ecologische en economische drama dat zich voordoet in de Grevelingen, maar ik zie op dit moment nog weinig of geen actie van de overheden die nu aan zet

zijn. Als er geen verbetering optreedt dan is het wat de oesterkweek betreft einde ver haal”, weet Jaap te vertellen.

Bij Omroep Zeeland horen we hetzelfde. Oesterkweker Hans Nelis merkt op dat er een soort rood wier op de bodem ligt. Soms zitten de netten er helemaal vol mee. Mo gelijk verstikt dat wier heel de boel. In de Oosterschelde komt dit wier eveneens voor, maar daar wordt het weggespoeld door het getij en de stroming.

Kees van Beveren, voorzitter van de Neder landse Oestervereniging, maakt zich echt zorgen. Net als veel vissers hoopt hij dat het getij terugkomt in de Grevelingen. Daar door zou het zuurstofgehalte ook veel beter worden. Een onderzoek naar een eventuele doorlaat in de Brouwersdam wordt waar schijnlijk eind dit jaar afgerond. Van Beve ren denkt dat zo'n doorlaat de enige manier is om de oesters te redden. "Maar vooraleer die doorlaat er is, ben je sowieso vele jaren verder", zegt hij.

In Nederland worden oesters vooral ge kweekt in de Oosterschelde en in het Greve lingenmeer. De temperatuur, de zuiverheid en het zoutgehalte van het water, de bodem en beschutte ligging maken de gebieden daarvoor geschikt. De gebieden worden ge huurd van de overheid. In de Grevelingen gaat het om 500 hectare en in de Ooster schelde om 1.550 hectare.

Om oesters te kunnen kweken worden schelpen op de bodem gegooid, zodat oes terbroed zich daarop kan vestigen. Daar groeien dan weer grote oesters uit. De schelpen zijn jaarlijks een behoorlijke kostenpost voor de oesterkwekers. Hans Nelis heeft, net als een aantal collega's, dit jaar besloten om geen schelpen in te kopen om in het Grevelingenmeer te gooien. "Als alles dood is, kost het alleen maar een hoop geld en levert het niets op", jammert Hans.

Volgens de Nederlandse Oestervereniging is nog moeilijk te zeggen of consumen ten straks ook gaan merken dat er minder oesters uit Zeeland zijn. "De Oosterschelde staat er heel gezond bij en daar zit de groot ste voorraad oesters. Afhankelijk van de hoeveelheid oesters die daar ligt, merken we het wel of niet. Voor de sector is het wel een ramp", besluit Kees.

Wanneer je straks, na een duikje, een ex tra stop maakt in Yerseke voor 'Oesters & Bubbels', weet dan dat die oesters niet uit het Grevelingenmeer komen. Zolang de wa terkwaliteit daar niet drastisch verbetert is er voor de oesterkwekers maar weinig reden om de kurk van een fles bubbels te halen. 

LUC BEETS

Foto: Luc Beets.

1.500 exposanten op boot Düsseldorf

De toonaangevende boot Düsseldorf is weer helemaal terug. Van 21 t.e.m. 29 januari 2023 verwacht Messe Düssel dorf meer dan 1.500 exposanten uit meer dan 50 landen. In 17 beurshallen zal op 220.000 vierkante meter tentoonstellings ruimte alles te vinden zijn wat de water sporter verlangt. Je ontdekt er zowel zeilen motorboten als luxejachten, je kan er op bezoek bij verschillende leveranciers van duik- en onderwaterfotografiemateriaal en je maakt er kennis met een aantal water gerelateerde trendsporten. Meer info op: www.boot.com

De hallen 1 t.e.m. 7a zijn de thuisbasis van motorboten en jachten. Hal 3 is een aanra der voor nieuwkomers in de motorsport en in hal 4 zal je de meer ongewone model len terugvinden. Fun- en speedboten laten er duidelijk de actie en funfactor van varen zien. Hal 4 is ook de hotspot voor boten met innovatieve aandrijvingen. Hal 5 is de plek waar de 'Superboats' afgemeerd liggen en de koninginnen van boot zijn verankerd in

de aangrenzende hal 6. Je waant je even in de wereld van de rijken aan de Côte d'Azur, waar de grote luxejachten thuis zijn. Omdat de beurshallen alleen zijn ontwor pen voor jachten tot maximaal 35 meter, tonen de fabrikanten indrukwekkende mo dellen van hun, veel grotere, megajachten in de Superyacht Show (hal 7a).

In hal 8b staat er een groot zwembad van 65 meter lang, met golven tot 1,50 hoog en de shops met de coolste 'boards' en 'outfits' ter plaatse. Je kan er terecht voor de laatste watersporttrends, zoals 'wingfoiling'. Motoren, van klassiek over elektrisch tot hybride, worden tentoongesteld in hal 9 en 10 waar technologie centraal staat.

In de duikhallen 11 en 12, waar het kleurrijk en levendig is, is duurzaamheid het sleutel woord. Fans van onderwaterfotografie en -films komen aan hun trekken op het 'Wa ter Pixel'-podium en worden beloond met waardevolle tips van experten. Wie op zoek is naar een nieuwe outfit en dus wil winke len, kan dat doen in hal 11.

Advertentie

In hal 12 schittert de nieuwe duiktoren – vier meter hoog en acht meter in diameter, het is een wonder van acrylglas en een paar sta len stutten. Hij garandeert de bezoeker een unieke 360-gradenervaring. Je vindt in deze hal ook alle spelers die wereldwijd actief zijn in de duikindustrie en alle fantastische, populaire en exotische duikbestemmingen worden er voorgesteld. Zin in een vakantie op of aan het water?

Hal 13 en 14 hebben als thema 'bestemming aan zee' – oftewel actieve vakanties aan zee of op binnenwateren.

In hal 15, waar de stoere mannen en vrou wen van de regattasport thuis zijn, vind je de slankste en snelste sportboten. In hallen 16 en 17 gaat het wat rustiger. Toch zullen de harten van zeilfans hier sneller kloppen: alle gerenommeerde fabrikanten van zeil jachten zijn aanwezig. 

IVO MADDER

Duikreis naar het zuiden van Egypte

The Brothers, Daedalus en Elphinstone, waar duiken in Egypte ook spectaculair kan zijn.

Het is nog vroeg in de namiddag als we in de haven van Hurghada aan boord gaan van de Sea Serpent Grand, de boot die ons onderkomen voor de komen de zes dagen wordt. De dag was dan ook nog maar net begonnen toen we ettelijke uren daarvoor slaperig in het busje stapten dat ons naar de luchthaven zou brengen. Het begin van een reis naar het zuiden van Egypte. Onze bestemming: The Brothers, Daedalus en Elphinstone, allemaal een be hoorlijk eind varen vanuit Hurghada, maar doordat deze riffen verder uit de kust lig gen, zijn ze gekend voor het grotere leven.

Onze groep van vijftien personen wordt voor de gelegenheid aangevuld met een bonte mix van nationaliteiten. Naarmate de avond vordert, druppelt iedereen binnen. We krijgen het gezelschap van een aantal Oostenrijkers, Duitsers, Engelsen, Fransen, een Nederlandse en zelfs twee Brazilianen. Allemaal ervaren duikers die gelukkig fijn gezelschap blijken te zijn. Daarnaast is de Sea Serpent Grand haar naam waardig en kan ze 28 duikers en bemanning comforta bel herbergen.

even induiken

Het is al bijna middag wanneer de formali teiten zijn afgehandeld en alles klaar is om uit te varen. Voor onze eerste duiken blijven we in Hurghada.

Duiken gebeurt in drie groepen, die telkens met een kwartiertje tussentijd vertrekken. Op die manier is er steeds voldoende plaats op het duikdek en springt niet iedereen ge lijktijdig het water in. Binnen de groepen worden buddyparen gevormd. Die blijven gedurende de volledige reis min of meer dezelfde. Elke groep krijgt ook een duikgids toegewezen. Duiken zonder gids doen we, op twee duiken na, niet.

'Gota abu ramada' wordt ook wel het aqua rium van Hurghada genoemd en is een plek die echt wel bedoeld is om in te duiken. Ma teriaal wordt gecheckt, lood wordt waar no dig aangepast en de OSB al eens opgelaten. Daarbij krijgen we het gezelschap van trom petvissen, koffervissen, steenvissen, kroko dilvissen en alle andere dieren die je tijdens de meeste duiken in de Rode Zee tegenkomt. Op die plek doen we ook een nachtduik. Het is steeds fascinerend om te zien hoe een rif in het donker plots een volledige transfor

Foto: Saskia Derpoorter.

matie doormaakt. Er gaat een totaal andere sfeer van uit. Waar de vissen in de namid dag nog rustig rondzwommen, flitsen ze nu schichtig voorbij. De murenes liggen niet meer opgerold tussen het rif en passeren ons op hun rooftocht. Maar het zijn vooral de gorgonen die indruk maken op mij. Ze zijn vrij groot en waaieren majestueus bo ven ons uit. Mooi om te zien!

De eerste nachtduik is ook de enige van deze reis. De volgende dagen bevinden we ons in maritieme natuurparken en daar zijn nachtduiken jammer genoeg verboden.

The Brothers

Varen doen we, omwille van de vele mij len die moeten worden afgelegd, vooral 's nachts. De eerste bestemming is The Bro thers, onmiddellijk een reis van zo'n 8 uur. De zee is vrij kalm en de overtocht verloopt rustig. Alleen wie een kajuit benedendeks vlak naast de motor heeft, kan de slaap moeilijker vatten. Het wordt al snel zoeken naar een plek op het zonnedek onder de sterrenhemel, waar je de golven hoort. Een aantal van die plekken worden de hele week beslapen.

Het is 06.00 uur 's morgens als we gewekt worden. We bevinden ons in open zee en zien Big Brother voor ons liggen. Waar we de dag voordien nog een beetje konden uit slapen, is dat voor de rest van de week niet meer zo. De eerste briefing staat steevast om 06.30 uur op de planning. Ontbijten ge beurt na de eerste duik. We worden tijdens die eerste duik al direct verwelkomd door een aantal wittiphaaien en een nieuwsgie rige Napoleon.

De tweede duik van de dag wordt een wrak duik. Het wrak – het 128 meter lange car goschip Numidia, ook wel het treinwrak ge noemd – ligt verticaal en start op 25 meter diepte. Vermits het al meer dan 100 jaar deel uitmaakt van het rif, is het weelderig begroeid. Wie met de eerste groep het water ingaat, krijgt het wrak in haar volle glorie te zien. De ligging maakt het heel toegankelijk en het wordt dan ook van binnen en buiten verkend. Ikzelf ben, ik durf het bijna niet te zeggen, niet zo'n liefhebber van wrakken en vind het dan ook stiekem niet zo erg dat de

stroming stevig komt opzetten wanneer wij bovenop het wrak gedropt worden. We kij ken er even rond, maar vertrekken al snel richting beschutting van het rif.

Tijdens de derde duik op Big Brother bezoe ken we het wrak Aïda, een stoomschip uit

1911. Op zo'n 10 meter vind je eerst de moto ren op een soort richel. Achter de motoren is het schip doormidden gebroken. De rest van het wrak ligt dieper. De Aïda is duide lijk zwaarder beschadigd dan de Numidia en het wrak binnengaan is dan ook niet aan de orde.

Advertentie

Foto: Luc Rooman.

Gorgonen aan duikplaats 'The Brothers' in de Rode Zee.

Een adelaarsrog.

Foto: archief Hippocampus.

Napoleonvis.

De volgende dag verkennen we de riffen rond Little Brother, dat zo'n kilometer van Big Brother verwijderd is. Little Brother heeft een prachtige koraalwand en een zeer rijk visbestand, waaronder duizenden vlag genbaarsjes, glasbaarzen en poetsvissen. Een aantal kleine hamerhaaien komen een kijkje nemen. Een grote school reusachtige tonijnen snelt ons aan grote snelheid voor bij. Wanneer de derde duik erop zit, zetten we koers richting Daedalus reef, waar de vuurtoren ons al van ver verwelkomt.

Daedalus

Als de avond valt en het donker wordt, wek ken de lichten van de boot de interesse van de sardines en heel wat andere kleine vis sen. En waar prooien zijn, zijn ook jagers. Het duurt niet lang voor we de eerste haai spotten. Een oceanische witpunthaai ruikt eten en hij wordt al snel vergezeld door een tweede en enige tijd later ook een derde, een vierde en een vijfde exemplaar. We krijgen een waar spektakel te zien dat nog tot diep in de nacht doorgaat. We kijken vol bewon dering hoe de haaien samenwerken om de sardines in het nauw te drijven om dan uit eindelijk toe te happen. Het heeft iets van een National Geographicreportage die zich voor onze neus afspeelt.

Duiken is altijd een beetje geluk hebben en als de verwachtingen te hoog gespannen zijn, is de teleurstelling vaak des te groter. Maar als de duikgids me vertelt dat er de voorbij weken bijna dagelijks manta's op Daedalus reef gespot zijn, ga ik toch hopen. Een ontmoeting met deze dieren staat hoog op mijn verlanglijstje. De eerste duik doe ik dan ook niet anders dan in 'het blauw' het water afspeuren. Het rif gaat helemaal aan me voorbij, maar de manta's laten zich niet zien. Als we bovenkomen blijkt dat de an dere groep meer geluk had. Zij kregen wel gezelschap en hun bezoeker vond het fijn om met de bellen te spelen en vrolijk rond jes te draaien. We doen hier nog twee duiken en hebben dus nog twee kansen, maar ook tijdens de volgende duik blijken we met de verkeerde groep mee te zijn. Het rif is mooi begroeid en 'anemone city' zorgt voor een kleurrijk spektakel, maar ik blijf op mijn honger zitten. Hoewel … wanneer ik op de ladder sta en mijn vinnen afdoe, verschijnt onder de boot nog een oceanische witpunt haai die in alle rust voorbij zwemt. Hij had de voorbije nacht gelukkig al zijn buik rond gegeten.

Wanneer ik bij de derde duik in het water spring en bijna onmiddellijk een manta spot, kan niet alleen mijn geluk niet op. Deze reis

Reisverhaal

Foto: Saskia Derpoorter.

Een school blauwgestreepte snappers (Lutjanus kasmira).

Foto: Ivo Madder.

Foto: Ivo Madder.

Tweebandsanemoonvis ( Amphiprion bicinctus).

Ankerplaats bij de Brothers-eilanden.

kan nu al niet meer stuk! We zijn met ve len en wanneer het dier misschien net iets te enthousiast wordt benaderd, kiest ze het hazenpad. De show is voor de groep die zich wat verderop bevindt. Zij hebben haar reeds eerder gespot en zijn net iets rustiger. Met hen blijft ze dan ook even spelen. Maar ik klaag niet, we hebben ze wel gezien. Daedalus reef is ook de plek waar je sou venirs kan scoren. Net als Big Brother be schikt het eiland over een vuurtoren, be mand door militairen en te bezoeken. De klim omhoog naar het punt van de vuur toren levert niet alleen een schitterend uit zicht op, je kan er ook een T-shirt op de kop tikken. Een leuk aandenken. Als de avond valt zetten we koers richting Elphinstone, zo'n tien uur varen. Er staat een stevige wind en dat laat zich voelen. We rollen over de golven. Hoewel niemand echt zeeziek is, zoeken we toch sneller dan anders onze kajuit op.

Elphinstone

Twee keer eerder dook ik op Elphinstone. De laatste keer zo'n vijf jaar geleden en toen zagen we helemaal niets. De eerste keer een 10-tal jaar geleden en toen hadden we een ontmoeting met een hamerhaai. Dat is nog steeds één van mijn mooiste duiken ooit. Ik kijk dan ook heel erg uit naar de

duiken van vandaag. En de verwachtingen worden volledig ingelost! Wij worden in te genstelling tot de groep voor ons wel op de juiste plek gedropt, net op de punt van het rif. We komen tijdens de afdaling de anderen tegen die net wegzwemmen. Eens op 30 me ter diepte wordt ons geduld niet lang op de

Advertentie

proef gesteld. Al heel snel zien we het sil houet van een hamerhaai uit de diepte op doemen, bijna onmiddellijk vergezeld door andere exemplaren. Voor we het goed en wel beseffen cirkelen er continue een vijftal hamerhaaien om ons heen. Wat een spek takel! De haaien zijn overal, we weten niet

Foto: Specta.

De 'oceanic whitetip shark' of oceanische witpunthaai (Carcharhinus longimanus).

waar eerst te kijken. En ze hebben blijkbaar zin in een spelletje, want als ze wegzwem men, komen ze even later gewoon terug. Ze krijgen maar niet genoeg van ons en wij niet van hen. Zo'n 20 minuten lang blijven we op 30 meter diepte in hun gezelschap rond hangen. Als we uiteindelijk toch naar boven moeten, zien we onze Braziliaanse buddy's hun OSB opschieten om opgepikt te worden door de zodiac. Ze dachten achter de haaien aan te kunnen zwemmen, maar moeten dat nu bekopen.

Wij zwemmen op zo'n 5 à 10 meter diepte terug richting de boot en genieten van een prachtig begroeid rif dat in het vroege zon licht extra tot haar recht komt. Af en toe zien we in de diepte de schim van een hamerhaai die met ons meezwemt.

Indrukwekkend is ook de 'baitball' (balvor mige school vissen) waar we ons plotseling middenin bevinden. We zijn omringd door honderden sardines en we worden in het oog gehouden door een vijftal barracuda's die zich wat verderop bevinden. Ze geven de indruk dat ze in formatie liggen te wachten tot wij zijn verdwenen om dan te kunnen aanvallen. Als we na een duik van 75 minu ten met een quasi lege fles de boot bereiken,

hebben we er nog een ontmoeting met een grijze rifhaai opzitten.

We zijn dolenthousiast en ook de andere groepen blijken uiteindelijk hamerhaaien gezien te hebben, al was het dan niet 20 mi nuten lang zoals wij. En terwijl we dachten dat dit een 'once in a lifetime' duik was, doen we het in de late voormiddag nog eens vlot jes over. De stroming zit nog steeds goed en we worden opnieuw op het puntje van het rif gedropt. Op 30 meter zitten de hamerhaai en ons al op te wachten, alsof ze wisten dat er nog een tweede duik op het programma stond. De Brazilianen hebben hun lesje ge leerd en blijven rustig, waardoor de haaien dit keer nog veel dichter komen. Opnieuw houden ze ons zo'n 20 minuten gezelschap en opnieuw duiken we daarna rustig uit langs het rif. Alleen de zon is dit keer niet van de partij, waardoor het zicht wat tegen valt, maar niemand hoort ons klagen. Weer klokt mijn computer af op 75 minuten als ik de ladder bereik en weer voel ik nog maar eens aan mijn vinnen trekken. Dit keer is het een zijdehaai die ons nog even komt begroe ten. Wat een elegante verschijning! Eén keer zo'n duik doen, is geluk hebben, twee keer zo'n duik meemaken als helemaal onver

wacht. Elphinstone staat met stip bovenaan mijn lijst met favoriete duikplekken.

uitduiken

Een derde duik op Elphinstone komt er jam mer genoeg niet en we varen verder richting de kust. We komen opnieuw in de bewoon de wereld en onze telefoon heeft plots weer bereik. Vijf dagen lang geen verbinding heb ben is toch even afkicken.

De laatste duik van de dag doen we op 'Mar sa Tormbi', een duikstek die bekend staat als de kraamkamer van de anemoonvissen. Bij het in het water springen, valt het on middellijk op dat we weer dicht bij de kust zitten. De 'drop-offs' zijn verdwenen en on der ons zien we zand. Het water is, zeker naar Egyptische normen, heel erg troebel. We doen een rustige, ondiepe duik en het wemelt in de koraaltuinen inderdaad van de baby-anemoonvissen. Hun aaibaarheidsge halte is heel hoog. Het is schattig om te zien. Als we 's nachts richting Hurghada varen is de zee kalm.

laatste duik

Vandaag is de laatste duikdag. Als we ons om 06.30 uur klaarmaken voor de eerste

Hamerhaaien bij Elphinstone.

Foto: Ronny Margodt.

duik zijn we de enige boot die op het rif voor anker ligt. We doen een rustige duik. Onze duikgids zei al dat hij hoopte dat het voor de twee de duiken niet te druk zou worden en gaandeweg begrij pen we wat hij daarmee bedoelt. De ene na de andere boot komt toe. Het lijkt alsof alle duikcentra in Hurg hada en omstreken vandaag deze plek hebben uitge kozen. Niet enkel boten duikers lijnen aan, maar vooral snorkelaars worden in groten getale op het rif gedropt. Tegen de middag liggen er 20 à 30 boten. Dit heb ik nog nooit gezien.

Waar het oorspronkelijke plan was om voor de laatste duik vanaf de boot te vertrekken, wordt er bijgestuurd. De zodiac wordt weer bovengehaald om ons op een ver der gelegen en dus rustiger deel van het rif te droppen. Een aantal ons ons krijgt op het einde van die laatste duik het gezelschap van een adelaarsrog. Een mooie afsluiter van heel wat fijne duiken.

Het is opnieuw vroeg in de namiddag als we de haven van Hurghada binnenvaren. Vermits vliegen voor de volgende dag is, gaan we op zoek naar een terrasje waar we in het gezelschap van bier en cocktails de Egyptische zon voor de laatste keer zien ondergaan. En daar wor den ook plannen voor een volgende reis gesmeed …

NATALIE DECROCK

Deze route wordt ook wel eens de gouden driehoek van Egypte genoemd. De kans op 'groot leven' is een pak groter dan bij duiken dichter bij de kust, maar daartegenover staat dat er wel wat stroming mogelijk is. Minstens 2*Duiker zijn met 50 gelogde duiken is dan ook een vereiste. Enkel liveaboards doen deze duikstekken aan.

The Brothers

The Brothers zijn twee eilandjes (Little Brother en Big Brother) op zo'n 40 mijl uit de kust en precies in het midden van de Rode zee. Beide ei landen liggen een kilometer uit elkaar, maar zijn op een diepte van 90 meter met elkaar verbonden. De steile wanden van Little Brother zijn bedekt met zachte en harde koralen en door de vaak sterke stroming is een ontmoeting met haaien of manta's niet uitgesloten. Big Brother is ongeveer 400 meter lang en in 1883 bouwden de Engelsen er een vuurtoren om de talrijke schepen die van of naar het Suez Kanaal op weg waren te waarschuwen voor de aanwezigheid van de eilanden. De vuurtoren, die nog steeds in gebruik is, wordt bemand door de marine en kan bezocht worden. De trekpleisters van Big Brother zijn de twee wrakken die aan de noordkant van het eiland liggen, de Numidia en de Aida. de Numidia, helemaal in het noorden, was een Brits vrachtschip van 145 m lang, dat spoorwegmateriaal transporteerde en zonk in 1901. Het wrak rust op stuurboordzijde, tussen 15 en 80 m diepte. De Aida, in het noordwesten, was een Egyptisch vrachtschip van 75 m lengte dat door slechte weersomstandigheden in 1947 zonk. Het wrak is verticaal gepositioneerd en is door de zware zeegang in stukken gebroken. Het achtersteven ligt het diepst (60 m) en het voorsteven ligt op 25 meter waardoor gemakkelijk toegang wordt geboden tot de laadruimten.

Daedalus reef

Daedalus is gelegen op 100 mijl ten zuiden van The Brothers en is niet echt een eiland. In feite is het een enorm ovaalvormig rif met in het midden een vuurtoren. Het rif wordt omgeven door enorme steile wanden van duizenden meters diep. Grijze haaien en witpuntrifhaaien, hamerhaaien, grote makrelen, barracuda's, manta's en adelaarsroggen worden vaak gespot. Er ligt ook een wrak ten noorden van het rif, maar daar kan niet op worden gedoken met lucht, gezien de diepte van 90 meter. Op de westelijk gelegen 'drop-off' vind je, naast de prachtige zachte en zwarte koralen, een enorme kolonie zeeanemonen met hun anemoonvisjes.

Elphinstone

'Het huis van de haaien' is een van de meest noordelijke riffen van dit gebied. De sterke stromingen rondom het noordelijke plateau trekken vele soorten haaien aan, waaronder hamerhaaien en grijze rifhaaien. Het zuidelijke gedeelte wordt bewoond door wittip- en zijdehaaien. Het gehele rif is een tapijt van zacht koraal. Aan de noord- en zuidkant van dit langwerpige rif bevinden zich plateaus net onder het wateroppervlak, met een 'drop-off' tot op 30 meter. Aan de oost- en westkant lopen steile wanden naar een diepte van ruim 70 meter. De vele soorten hard en zacht koraal en de enorme diversiteit aan verschillende soorten rifvissen maken dit rif zo speciaal.

Foto: Saskia Derpoorter.

The Brothers – Daedalus – Elphinstone

Daedalus.

Een ademautomaat onder de kerstboom?

Weet je niet zo direct wat te vragen als cadeau tijdens de feestdagen? Misschien een nieuwe ademautomaat? We hebben er één getest voor jou.

Ik was in de mogelijkheid om de nieuwe Mares-ademautomaat, de Atlas ADJ 62X TBP' (in DIN 300 bar uitvoering), enkele maanden uit te testen. Deze automaat is de opvolger van de beproefde Abyss twee de trap van Mares. De 'Atlas ADJ 62X TBP' is volledig van metaal en voorzien van de laatste nieuwe technologie om te voldoen aan de behoeften van elke duiker.

ontworpen voor duiken in koud water

Het eerste wat me opviel is dat hij behoor lijk zwaar is, vooral de DIN 300 bar eerste trap. Dat is uiteraard logisch, omdat zowel de eerste als tweede trap volledig van me taal zijn, waardoor deze configuratie beter geschikt is om te duiken in koud water. De lagedrukslang is een lichtgewicht Superflex, die zorgt voor optimaal comfort tijdens het gebruik. De tweede trap van de 'Atlas' is voorzien van een nieuw ontworpen, brede en scharnierende purgeerknop. Daarnaast is de instelknop voor de breekweerstand breder en langer uitgevoerd. Hierdoor zijn beide gemakkelijk te bedienen, zelfs met dikke handschoenen. Het ademcomfort is opmerkelijk beter dan bij de ademautomaten waarmee ik duik. Die liet ik na de duik met de 'Atlas' opnieuw bijregelen, want ik dacht dat mijn ademau

tomaten niet goed afgesteld stonden. Maar nee, dat was het probleem niet … de 'Atlas ADJ 62X TBP' ademt gewoonweg beter.

De tweede trap is voorzien van de VAD (Vortex Assisted Design)-technologie die het gevoel van natuurlijk ademen mogelijk maakt met een gegarandeerde luchtstroom op elke diepte. De PAD (Pneumatically As sisted Design) is een ander kenmerk van de nieuwe Atlas tweede trap. Met deze techno logie heeft de klep van de tweede trap een pneumatische ondersteuning, waardoor de veerbelasting en bijgevolg de inademings inspanning tot een minimum worden her leid. Deze indrukwekkende combinatie zorgt voor een hoge luchtstroom en een soepele, gemakkelijke en natuurlijke ademhaling op alle diepten en dit bij alle temperaturen. Bovendien zijn er geen bewegende onder delen in de bijpas, waardoor eventuele in terne ijsvorming bij duiken in extreem koud water nooit een probleem is.

nieuwe technologie

De meest recente technologieën die toe gepast zijn in de '62X' eerste trap zijn de TBP-technologie (Twin balanced Piston) en AST-technologie (Auto sealing technology). TBP: de ultieme oplossing voor extreem koud water. De eerste trap is volledig ge

isoleerd, waardoor de grootste betrouw baarheid op extreme diepten wordt gega randeerd.

AST: is een dynamische technologie die bescherming biedt tegen het binnendrin gen van water in de eerste trap, zonder de prestaties van de ademautomaat tijdens het gebruik te beïnvloeden. AST is een intern onderdeel dat automatisch door luchtdruk wordt geactiveerd, zodat de duiker niets hoeft te doen. Daarnaast is de stevig ver bonden plastic DIN-afsluitkap voorzien van schroefdraad, waardoor die niet zomaar loskomt van de inlaat van de eerste trap tij dens het transport.

Alle pneumatische oplossingen bij de 'Atlas ADJ 62X TBP' garanderen betrouwbaarheid zonder compromissen. Deze nieuwe adem automaat zal zeker een vaste waarde wor den onder de groep van veeleisende duikers en als referentie gelden voor duiken in koud water. Met prestaties die de verwachtingen overtreffen op 200 m en bewezen techno logie op 400 m, is de Mares 'Atlas ADJ 62X TBP' volledig klaar om te voldoen aan de hoge eisen die duikers stellen aan een ademautomaat. Richtprijs: 649,00 euro. Op www.mares.com vind je meer info. 

IVO MADDER

- JARIG 50

bestaan Atlanta N.O.S. uit Overpelt

Nadat de gemeente Overpelt in 1970 een zwembad bij 't Pelterke had gebouwd, vonden een aantal duikers uit Noord-Limburg, die op dat moment aangesloten waren bij Cowol in Hasselt, dat de tijd rijp was om een nieuwe duikclub te stichten. Op 13 december 1971 verscheen dan ook de oprichtingsakte van de VZW ATLANTA N.O.S. in het Belgisch Staatsblad.

Aangezien de stichtende leden uit ver schillende gemeentes kwamen, werd N.O.S. aan de naam toegevoegd: 'Noord-Limburgse Onderwater Sport' (de 'L' werd gemakkelijkshalve ergens verge ten).

De geschiedenis van Atlanta is, zoals wel licht bij de meeste verenigingen, een op volging van periodes van hoogconjunctuur afgewisseld met mindere jaren. De beschik baarheid van een (trainings-)zwembad en bruikbare duikplaatsen zijn daarbij voorna melijk bepalend geweest.

In het begin werd er getraind in het zwem bad van 't Pelterke en dit tot 1996. In au gustus van dat jaar, ongeveer een week voor

het begin van het nieuwe opleidingsseizoen, werd het zwembad met onmiddellijke in gang definitief gesloten wegens problemen met de stabiliteit van het gebouw. Nood gedwongen weken wij uit naar Budel (Ne derland). Hier konden wij wel trainen, maar was er geen mogelijkheid tot materiaalop slag. Noodgewongen vervoerden we dan maar bijna zeven jaar lang iedere dinsdag het materiaal heen en terug. In 2004 werd op de grens van Neer- en Overpelt het nieu we zwembad De Dommelslag geopend. Het was voorzien van compressor- en materi aalruimte en sindsdien is dit onze thuisbasis voor de zwembadactiviteiten, alsook de vas te stek om de duikflessen te vullen vooraf gaand aan clubduiken.

Amusement tot in de vroege uurtjes.

Toespraak van de voorzitter Roger Strackx.

Foto's (2): Leon Dreezen.

Voor de buitenduiken was er in het begin al leen het Zilvermeer binnen een aanvaard bare afstand. Later kregen we de moge lijkheid om te duiken in privéputten (oude zandgroeves), eerst in Lommel en later in Kaulille. Vooral die laatste opportuniteit zorgde voor een enorme groei van het aan tal leden in de periode van 1995 tot 2007 (toen ons de toegang ontzegd werd door de eigenaars). Sinds 2009 vinden onze we kelijkse clubduiken plaats in Panheel (Ne derland).

In zijn halve eeuw bestaan zag Atlanta veer tien leden doorgroeien van beginnende dui ker tot instructeur, zij zorgden voor een per manente opleiding. Jammer genoeg hebben een aantal instructeurs de laatste jaren we gens diverse redenen afgehaakt en is er bij de jongere leden weinig animo om de stap naar het instructeursschap te zetten. Ook de coronacrisis heeft hierop een niet te onder schatten negatieve invloed gehad.

Wat in 50-jarig Atlanta wel altijd op een hoog niveau is gebleven, is de veiligheid. Met uitzondering van enkele kleine onge vallen, allemaal zonder blijvende schade, is Atlanta altijd gespaard gebleven van cala miteiten. Om deze statistiek voor te kunnen leggen, heb je als club natuurlijk een portie geluk nodig, maar vooral de juiste menta liteit en attitude en het besef dat duiken op

een veilige manier kan mits je als duiker bij jezelf begint en geen onnodige risico's neemt.

Naast de wekelijkse trainingen en clubdui ken zijn er ook jaarlijks terugkerende activi teiten, zoals ons mosselfeest en de Zeeland weekenden die plaatsvinden met Pinksteren en omstreeks 15 augustus. Ook wordt er ieder jaar een clubreis georganiseerd, zeer dikwijls naar Roses aan de Costa Brava, dat voor veel leden als een soort van tweede verblijfplaats aanvoelt. Ook Kroatië, Egypte en Jordanië werden reeds bezocht. De twee clubreizen die het meest tot de verbeelding spreken waren Moalboal (Filipijnen) in 2016 en Cozumel (Mexico) in 2019.

50 jaar Atlanta kon natuurlijk niet onop gemerkt voorbijgaan. Reeds op het einde van 2019 werd een werkgroepje opgericht om de festiviteiten te plannen en te orga niseren. Het idee was om in 2020 en in 2021 een eetdag te houden om zo extra financiële mogelijkheden te hebben. Jammer genoeg hebben we deze eetdagen tot driemaal toe moeten afgelasten, iedereen weet wel waar om. Uiteindelijk kon er toch één eetdag doorgaan op 15 mei 2022. Meer dan 200 eters konden zich in twee shiften tegoed doen aan een uitgebreid buffet, bereid door onze huiscateraar met de hulp van vele le den.

Op 18 juni 2022, de eerste snikhete dag van dit jaar, was er het langverwachte jubileum feest. Een receptie met toespraken door de schepen van Sport en van onze voorzitter in de late namiddag en een feestavond met uitgebreide BBQ en een fantastisch optre den van een liveband en DJ zorgden ervoor dat er tot in de vroege uurtjes voor ieder wat wils was. Voor de talrijk aanwezige oudle den was het een hartelijk weerzien waarbij tussen pot en pint, en soms met oude log boekjes in de hand, menige herinneringen werden opgehaald. Hoe verder de avond vorderde, hoe straffer de verhalen werden.

In de afgelopen vijftig jaar is er natuurlijk heel veel veranderd: het materiaal, de op leidingen, de mogelijkheden tot verre rei zen, maar één ding is wel hetzelfde geble ven, nl. de vriendschap die ontstaat door de gemeenschappelijke liefde voor het onder water kunnen zijn.

De volgende vijftig jaar zal er ongetwijfeld nog veel meer veranderen en misschien niet allemaal ten goede (denk maar aan het klimaat), maar wij hopen dat de liefde voor de duiksport ook de volgende decennia nog altijd mensen bij elkaar zal brengen zodat er in 2071 een nog groter feest kan worden georganiseerd. 

JEAN PIERRE PHILIPPE

De uitgebreide BBQ.

Foto: Leon Dreezen.

Vrouwtje penseelkrab (Hemigrapsus takanoi) op viltwier (Codium fragile) in de Oosterschelde.

Garnaaltje op een zweepkoraal.

Rode vlagbaars (Pseudanthias squamipinnis) in de Middellandse Zee.

Schorpioenvis.

Tropische zeenaaktslak met eiersnoer.

NELOS-fotograaf in de kijker

december 1967 uit Hippocampus nr. 18

BEFOS-brevetten

BEFOS reikt de volgende brevetten uit:

• Elementair of Lager: overeenstemmend met de internationale classificatie: 'Een ster';

• Middelbaar: 'Twee sterren';

• Hoger of Clubmonitor: 'Drie sterren';

• Nationaal Monitor: 'Vier Sterren'.

Hippocampus nr. 116

december 1987

ECG

De Beheerraad van BEFOS heeft het voorstel van de Nationale Medische Commissie aan vaard om het elektrocardiogram voortaan onder belasting te laten gebeuren.

CMAS

Christian Ide, Belgisch Nationaal Monitor maar thans wonend in Canada, is verkozen als voorzitter van CMAS.

Reserve

december

1977

Het Brevettencomité geeft als aanbeveling het reservesysteem af te schaffen en het dui ken met manometer te promoveren. In ieder geval moet de reserve omlaag bij het gebruik van de manometer.

1997

La Plongée

Sinds de stichting van onze Federatie was en blijft onze basis het boek 'La Plongée' van de Franse Nationale Marine. Helaas was het uit verkocht. We horen dat er een nieuwe, volle dig aangepaste editie afgewerkt is en te koop is.

Wij herinneren u ook aan de Nederlandsta lige boeken: 'Technische grondslagen bij het duiken' door Antoine De Deene uitgegeven door Manta en 'De wereld onder water' door Jos Hollenfeltz en Willy Lucas.

Definitieve aansluiting

50 Hippocampus nov./dec. 2022

Tempête sur Bandol

Gebruik duikcomputer

De laatste jaren werd onweerlegbaar vastge steld dat de modale duiker niet meer decom presseert door middel van de NELOS-tabel len, maar wel op de wijze die de duikcomputer hem gebiedt.

Een studiegroep werd opgericht binnen de sectie technisch duiken met de opdracht de duikcomputers te bestuderen en ze inhoude lijk en didactisch in de opleidingen te integre ren.

Eerste Wet Wheels-duikdag

Op 1 september 2007 werd in het Zilvermeer de eerste Wet Wheels-duikdag ingericht door de Commissie Duikers met een handicap in samenwerking met de Vlaamse Gemeen schap en Bloso en met de hulp van voorna melijk leden van Duikschool Mistral, maar ook van andere leden van de nu reeds 11 Wet Wheels-opleidingscentra in Vlaanderen.

Gedragscode voor de NELOS-leden

Bij het inloggen op de NELOS-website zal vanaf januari 2022 een pop-up getoond worden waarin je als lid zal moeten aangeven de gedragscode gelezen te hebben. Van zodra je dat gedaan hebt, kan je verder. Nadien zal die pop-up niet meer getoond worden, behalve als er iets aan de gedragscode wijzigt.

Dat onze instructeurs op de hoog te zijn van de NELOS-gedragscode weten we zeker. We gaan er zelfs vanuit dat elk NELOS-lid op de hoogte is van deze code, maar we kunnen dat niet bewijzen.

Bewijzen dat je op de hoogte bent van de gedragscode?

Sport Vlaanderen maakte er ons attent op dat we een systeem moeten invoeren waar uit blijkt dat onze leden op de hoogte zijn van de gedragscode. Om die reden wordt via de NELOS-website een systeem inge voerd waarmee een lid dat inlogt op de website bevestigt op de hoogte te zijn van de code. Deze procedure wordt ingevoerd vanaf januari 2023. Van zodra je inlogt op de NELOS-website krijg je dan een 'pop-up' met volgende tekst te zien:

Gelieve hieronder te bevestigen dat je de NELOS-gedragscode gelezen hebt om verder te kunnen gaan. Dit moet eenmalig gebeuren en de bevestiging zal nadien opgeslagen wor den in de databank. Ook instructeurs die deze gedragscode al eerder ondertekenden, moe ten ze nogmaals digitaal aanvaarden. Het is ook mogelijk de gedragscode te downloaden door op de knop 'downloaden' te klikken.

Je ziet deze 'pop-up' enkel als je nog niet eerder op de knop 'Ik heb de gedragsco de gelezen' geklikt hebt. De 'pop-up' ver dwijnt pas als je op de knop klikt. Je hebt geen toegang meer tot het afgeschermde deel van de website zolang je niet bevestigd hebt. Uiteraard is de registratie conform de GDPR-wetgeving (gegevensbescherming).

De pdf die getoond wordt en downloadbaar is, is het bestand dat op de pagina 'Gedrags code' staat.

Waarom een gedragscode?

De snelle evolutie in onze sport en het feit dat duiken zeer populair wordt en dit een continue stroom aan nieuwe enthousiaste leerlingen met zich meebrengt, maakt het noodzakelijk om, naast alle richtlijnen die door NELOS, de Commissie Sportduiken NELOS en de andere commissies worden uitgevaardigd, ook een 'Gedragscode voor de NELOS-leden' op te stellen. NELOS heeft deze gedragscode meer dan een decennia geleden opgesteld en ze wordt telkens on dertekend door de nieuwe NELOS-instruc teurs.

De gedragscode bevat diverse richtlijnen voor de NELOS-leden en is het instrument dat door functionarissen, duikleiders, in structeurs en lesgevers gebruikt wordt om hun functie, overeenkomstig de ethische en deontologische regels, uit te voeren.

NELOS is een sportfederatie met internati onale uitstraling. De NELOS-leden en -ver antwoordelijken genieten een uitstekende reputatie en zijn perfect op de hoogte van alle richtlijnen die uitgevaardigd werden. Je draagt – door de toepassing van en het respect voor de gedragscode – bij tot het in stand houden van deze reputatie.

De gedragscode is van toepassing op alle NELOS-leden. Ze is niet opgesteld om alle situaties die zich kunnen voordoen te omvatten, maar heeft als doel om alle NELOS-leden te helpen een juiste beslissing te nemen of de juiste vragen te stellen. Elke

aspirant-NELOS-duiker zal deze gedrags code ontvangen, maar van instructeurs zal verwacht worden te attesteren dat hij/zij de gedragscode gelezen en begrepen heeft en dat hij/zij deze richtlijnen zal respecteren en toepassen.

De NELOS-gedragscode is het fundament dat de NELOS-instructeurs en -duikleiders moet begeleiden bij de uitvoering van hun verantwoordelijkheden en dit met respect voor de ethische en deontologische regels. De gedragscode, in combinatie met de NELOS-richtlijnen voor clubs en instruc teurs, en andere richtlijnen die van tijd tot tijd via het bondsblad Hippocampus, de NELOS-Info, de NELOS-website en/of brief wisseling verstrekt worden, beschrijven de gedragsverwachtingen van alle NELOS-ver antwoordelijken.

In vele gevallen gaat de code verder dan de legale vereisten of de instructies die opge legd zijn door overkoepelende organisaties zoals BEFOS, CMAS en Sport Vlaanderen. 

IVO MADDER, NAMENS HET NELOS-BESTUUR

Sven Vandeneijnde Ducs

Andy Boudolf

AD Pacific

Sophie Broos Odyssee

Maarten Van Camp Nuclea

Nicolas Moerman KGCS Manta

Glenn Van Iseghem Neptunus

Adriaan De Pooter Poseidon

Elke Steens Ducs

Rob Scheers The SeaMasters

Peter Van Thuyne Stingrays

Naomi Stabel

AD Pacific

Koen Swinnen Orca Bree

Olivier Malbrancke

Stingrays

STAGE DE MER 2022

Les

réussites

du

Stage Fédéral LIFRAS Les nouveaux Moniteurs 2*/MF LIFRAS

Maïté Duval A.S.A.C.

Pierre-Philippe Fouret C.P.H.

François Desmet A.S.A.M.

Claude Hanus C.S.A.

Kristof Fröhlich Aquanaute

Christophe Lintermans Royal Moana

David Nabet

ULB Section Plongée ASBL

Jennyfer Verhoeven C.S.D.C.

Jean-Marc Brulet Poséidon

Foto: Ivo Madder.

NELOS-structuur

In de NELOS-cursus vind je het NELOS-organigram niet terug. Dat is een bewuste keuze, omdat deze structuur onderhevig is aan veranderingen.

Het is niet altijd eenvoudig om je weg te vinden binnen onze organisatie met zijn verschillende commissies, sub commissies, comités, werkgroepen, enz. Die structuur was tot nu toe vrij ingewikkeld en is niet voor iedereen duidelijk. Begin dit jaar werden om die reden een aantal vereenvou digingen doorgevoerd.

Ook de Commissie Sportduiken

zou haar structuur en naam gevingen nog aanpassen, maar daarvoor was het wachten op de Algemene Vergadering het Colle ge der 3*Instructeurs. Ondertussen is die vergadering geweest en kunnen we hier de volledige nieuwe structuur voorstel len.

De NELOS-structuurbrochure, die je kan downloaden op de NELOS-website, passen we later dit jaar aan. Die brochure en het meest recentste organigram vind je dan terug in het 'Documentencentrum' of op www.nelos.be/structuur 

IVO MADDER

De rekening is betaald, mijn dictafoon weer opgeborgen. We hebben net drie uur gebabbeld over Zeestages, vakantiebestemmingen en honderden andere duikdingen, de tijd is voorbijgevlogen. Een laatste vraagje nog, zeg ik, me ervan bewust dat deze vraag misschien niet echt au sérieux zal genomen worden. Mocht je je vergelijken met een fictief personage, wie zou dat dan zijn? Mijn gesprekspartner fronst de wenkbrauwen en drinkt een laatste slokje koffie. Ik opper dat het best een film- of stripfiguur mag zijn, maar zijn antwoord laat op zich wachten. "Odysseus", zegt hij uiteindelijk, "ik denk dat ik wel een Odysseusachtige ben of beter: tracht te zijn". (Odysseus is de Griekse bevelhebber, die de list met het paard van Troje bedacht, iemand die dus voor allerhande problemen een oplossing vindt). Oeps, dit had ik niet zien aankomen, een opfrissing over de Ilias van Homerus krijg ik er vrijblijvend bovenop. "Weet je genoeg nu?", vraagt mijn gast tot slot. Ik bedenk dat dit op papier zetten geen binnentikkertje wordt, maar ik knik bevestigend, waarop we rechtstaan en afscheid nemen van elkaar. "Hoe komt hij erbij?", bedenk ik me als ik naar huis rijd. Odysseus! Anderzijds… dacht ik nu echt dat hij Marcel Kiekeboe zou zeggen?

Foto: Roland Wantens.

Foto: Roland Wantens.

Wim Van Doeselaer en ik waren col lega's op de Technische School in het legendarische gebouw 'den Tir' op het Kiel in Antwerpen. We werden kameraden in de jaren '70 en op zijn uit nodiging belandde ik (als niet-duiker) in de zomer van 1978 in Zakynthos (Grieken land). Waar 'Keri beach' vandaag garant staat voor wilde feestjes heette de plaats toen nog gewoon 'Keri' en kamperen de den we er in een wei. Het duiken was er in die tijd nog heel primitief. Wim dook er vanaf zijn RIB en zeulde zijn eigen compressor mee. Ik trok graag mee op avontuur en wanneer hij met zijn buddy de diepte opzocht, nam ik de oppervlak teveiligheid (sic) voor mijn rekening. Mijn eerste kennismaking met de duiksport bestond dus enkel uit het sleuren met flessen, aan boord zitten en wachten op de twee buddy’s. Om dat wachten een beetje aangenamer te maken, stelde Wim me voor om wat rond de boot te snorkelen als we voor anker lagen. Zo sprong ik dus recht in 'le grand bleu' met een geleende duikbril en zonder vinnen. Onder de boot was niks te zien, het anker lag misschien wel op 40 m. Zonder duikladder weer aan boord klauteren, bleek vervolgens geen sinecure te zijn. Gelukkig beschikte ik toen nog over een betere conditie. Wims duikbril, die ik naast me op de tube van de RIB had gelegd (hoe dom kan je zijn), ver dween dan ook nog eens in het water. Mijn eerste duikaankoop werd dus een nieuwe duikbril voor mijn vriend Wim.

Terug in Antwerpen sloot ik me aan bij duikschool Amphora (Deurne). Wim Van Doeselaer werd er een beetje mijn privé leraar. Tijdens de vakanties trokken we

samen naar de Middellandse Zee, waar we met de RIB steeds avontuurlijke en sportie ve duiken maakten. Achteraf bleek dit een bijzondere en degelijke opleiding te zijn en een decennium later werd ik 3*Instructeur.

Mijn eerste 10 duikjaren was ik héél actief binnen de duikschool. Ik herinner mij nog een clubactiviteit op 'De Punt' in Gorishoek.

Ik voelde me een soort liftboy, bij de zo veelste 40 m-stijgproef afname van de dag.

Eind jaren '90 verhuisde ik naar Aartselaar en werd er lid van de Lagoondivers, een superclub, trouwens! Toegegeven, ik ben er helemaal niet actief. Door een gebrek aan tijd kom ik eigenlijk nooit in de club. Vandaag, ik ben ondertussen 69, vind je me ook minder in het water. Toen ik 60 werd, besliste ik om geen proeven meer af te ne men op de NELOS-Stages.

Sinds 2003 ben ik betrokken bij de 3*Stage. In 2005 werd ik de eerste voorzitter van de

Stage in Boulouris. Waar het de gewoon te is om na 3 jaar te wisselen tussen bei de Stages, bleef ik door allerlei toevallige omstandigheden steeds actief binnen de 3*Stage. Na voorzitter geweest te zijn, ben ik momenteel secretaris en bootverant woordelijke.

In 2004 liep de samenwerking met Bendor (eiland voor de Côte d'Azur, waar de Stages plaatsvonden tot in 2004) spaak. Het duik centrum was hopeloos verouderd, maar hun prijzen bleven stijgen. NELOS moest dringend op zoek naar een nieuwe locatie. In april 2005 trok ik met dit doel naar Roses (Spanje). Het hotel en duikcentrum aldaar leenden zich prima om de NELOS-stage te ontvangen. De Spaanse wetten i.v.m. met duiken waren toen echter reeds vrij streng en bleken daarenboven moeilijk te vereen zelvigen met een NELOS-Stage. Gelukkig vonden Willy van der Plas en John Remue, op dat moment in Zuid-Frankrijk, een be tere locatie in Boulouris en zo verhuisden we naar Saint-Raphaël. Omdat dit pas laat in het voorjaar beslist werd, waren onder tussen al een aantal logistieke zaken in gang gezet. Ik meen me te herinneren dat op de rugzijde van de T-shirts van de kan didaten in 2005 een 'Spaanse' stierenkop stond, we gingen toch naar Spanje verkas sen … De twee nieuwe 3*Instructeurs van dat jaar zullen dat ongetwijfeld nog weten: Ivo Madder en Koen Van Dyck.

Op het Kiel stond ik 40 jaar als leraar wiskunde voor de klas, de laatste 20 jaar kwam daar informatica bij. Dat ik onder andere software schreef voor de school, en bij uitbreiding voor het hele overkoe pelende schoolorgaan, was toenmalig

Mytikas (Griekenland) 1984. Met dochter Annick en Wim Van Doeselaer (aan boord).

René De Laet, Ivo Hubert, Roland De Kokere en Rudy Bonny in Bendor - 1992.

Foto: Wim Van Doeselaer.

Foto: NELOS-archief.

NELOS-voorzitter Willy van der Plas niet ontgaan en hij vroeg me de automatisatie van de ledenadministratie bij NELOS voor mijn rekening te nemen. We vervingen daarop het programma dat toen in gebruik was. In 2013 kwam er een upgrade en deze versie wordt vandaag nog steeds gebruikt. Wat prima werkt, moet je niet veranderen.

Ondertussen hebben we DIVES, maar het verhaal van lidgelden, betalingen voor opleidingen en inschalingen – om er maar een paar te noemen – werd niet in DIVES opgenomen. Daarin vind je alle info i.v.m. je digitaal logboek en je proeven. Verder heb je de ledenadministratie; als deze in orde is, communiceert dat met DIVES en omgekeerd. Als een brevet afgerond is, wordt het secretariaatsprogramma op de hoogte gebracht dat er een CMAS-kaartje moet aangemaakt worden. Ledenadminis tratie en DIVES lopen dus parallel. Over de wisselwerking tussen beide waakt ons team, overbodig te vermelden dat dit met al die inschalingen, tweede leden, attesten, bijscholingen, enz. niet altijd even makke lijk is. Ik trek de kar nog waar nodig, maar we anticiperen al op de toekomst. Met een team bereik je meer en de mooiste belo ning is wanneer teamwerk een mooi resul taat oplevert.

Momenteel wordt 'Dives 2.0' ontwikkeld en beheerd door een veel professioneler team. Ik zal blij zijn wanneer uiteindelijk ook de ledenadministratie daar deel van uit maakt, dan is ook die fakkel doorgegeven.

Natuurlijk stoor ik me ook wel eens aan be paalde zaken. Ik help graag en veel, maar ik ben er niet de man voor om problemen

die anderen creëren te gaan oplossen wan neer ze zelf geen moeite willen doen. Van 'muggenzifters' krijg ik de kriebels en aan 'te-laat-komers-zonder-reden' kan ik me ergeren. Ooit kwam ik echter op een zon dagochtend, naar goede gewoonte ruim op tijd, in Mechelen toe voor het College der 3*Instructeurs. Tot mijn verbazing merkte ik dat de parking reeds vol stond en dat de vergadering al volop aan de gang was. Bleek dat het die nacht zomeruur gewor den was en in die tijd werd je telefoon nog niet automatisch aangepast. Het is al even geleden, maar ik was toen wel ongeveer drie kwartier te laat, zo zie je maar…

Vanuit Antwerpen rij ik liefst naar de Oos terschelde voor een duikje. Zoals vele AVOS-leden kies ik dan voor de kant van Tholen. Op onze steengroeven heb ik het echter zo niet begrepen. Moet ik er toch eentje kiezen, doe dan maar Vodelée, daar hebben ze een leuke barretje!

Ik bezocht ook meer exotische duikbestemmingen als Egypte en Bonai re, maar mijn grote liefde is de Middel landse Zee. Griekenland, Malta, Italië, Frankrijk en Spanje, overal deed ik fan tastische duiken met fijne mensen. Met de RIB duiken, betekent steeds een eigen planning en eigen keuzes maken én je hebt een enorme vrijheid. De laatste RIB-jaren brachten we vooral door in Zuid-Frank rijk. Na enkele jaren op de camping aan de 'port du Poussaï' verkasten we naar 'Les Rives de l'Agay' in Agay. De streek rond de Dramont werd een bijna vaste zo merstek, prachtig onder water en boven water ben je er zelden alleen! De ervaring daar komt me goed van pas nu de NELOSZeestages er jaarlijks worden georganiseerd.

Tijdens de weinige vrije tijd die me naast NELOS nog rest, durf ik wel eens een ge schiedkundig boek vast te pakken of een museum te bezoeken. Ik heb een zwak voor historische plaatsen en feiten. Ik ben de tel kwijtgeraakt van het aantal Franse kaste len dat ik bezocht heb. Enige tijd geleden bekeek ik een documentaire over de Eerste Wereldoorlog op Netflix, een onderwerp waar ik van dacht goed bekend mee te zijn, maar werd blij verrast met toch weer wat interessante historische feiten. Je moet dus niet altijd ver gaan om iets bij te leren.

Ivo, perpetuum mobile achter de NELOS schermen, zelden of nooit in de spotlight. Dat is ook niet nodig, zolang de radertjes maar blijven draaien. In teamverband als het kan, alleen als het moet. Bedankt voor je tijd! 

JAN DIEU

Ivo Hubert en Eric Sels, juryleden tijdens de 3*Stage van 2008.

Robert Henry, Eric Sels, John Remue en Ivo Hubert tijdens de 3*Instructeursduik - 2010.

Foto: Pascal Eeckhoudt.

Foto: Leo Geerts.

Interview

Foto: Ivo Madder.

Sectie EDIT. Vlnr: Ivu Hubert, Lutgart Stals, Roland Wantens, Ivo Madder en Bruno Vanderbeken - 2017.

Foto: Ivo Madder.

Briefing van kandidaat 3*Instructeur Bart Van Passel aan bootverantwoordelijke Ivo Hubert (2019).

Ivo Hubert op de bonte avond op de NELOS-Zeestage 2015.

Foto: Ivo Madder.

Foto: Ivo Madder.

Bureau Duikonderricht: Stef Teuwen, Dirk De Bilde, Sven Vandekerckhove (voor zitter), Koen Van Dyck, Ivo Hubert en Michel Declercq - 2014.

Foto: Roland Wantens.

Bureau Duikonderricht. Vlnr: Koen Van Dyck, Dirk Deraedt, Nancy Deloz, Sven Vandekerckhove, Ivo Hubert, Eric Sels, John Remue (erevoorzitter Duikondericht) en René Van Leeuwen (niet op de foto) -2017.

Foto: Luce De Smet.

Ivo Hubert tijdens de NELOS-Zeestage te Boulouris in 2010.

WK vinzwemmen 2022

We hadden een interview met het zeventienjarige, toptalent van Nautilus: Elise Croes. Elise maakte deel uit van de Belgische selectie, die werd afgevaardigd naar het WK Vinzwemmen van 18 tot en met 23 juli 2022 te Cali (Colombia).

Bij wijze van inleiding een kleine anek dote om een idee te geven van de mo tivatie van Elise en haar inzet om zich te plaatsen voor dit WK.

Tussen kerst en nieuw 2021 kreeg ik (nvdr: Free Duerinckx, voorzitter van de Commissie Vinzwemmen) een bericht van Elise: ''Ik wil graag meedoen aan het WK Vinzwemmen in 2022. Eind Februari wil ik de selectietijden proberen te zwemmen op de CMAS World Cup te Eger. Je hebt ooit gezegd dat er een mogelijkheid is om ‘s ochtends te trainen. Zouden we kunnen starten op 3 januari?''.

Toen ik dat hoorde, zijn we onmiddellijk aan de slag gegaan. Want zeg nu zelf, hoeveel 17-jarigen ken je die uit eigen beweging komen vragen om tijdens de kerstvakantie al om 6 uur op te staan om extra te mogen trainen?

voorbereiding ter plaatse

Hippo: Jullie waren enkele dagen voor de competitie ter plaatse om aan te passen aan het tijdsverschil en de hoogte, hoe werden de dagen ingevuld?

Elise: De aanpassing verliep vlot. We train den één keer per dag, telkens anderhalf uur. Ieder land kreeg één baan. Het tijdstip van de training hing af van de planning en die was elke dag anders. Alle trainingen wa ren vrij pittig. Er werd vooral gewerkt op de onderwaterfases en de start. De zwemtech nische aspecten kwamen niet zo vaak aan bod, maar dat was oké zo. Daarnaast kon den we lichte krachtoefeningen doen in de fitnesszaal van het hotel.

We zijn één dag Cristo Rendo gaan bezoeken en we gingen één keer naar de winkel. Daar naast mochten we niet uit het hotel, omwille van de veiligheid.

wedstrijddagen

Hippo: Op dag één zwom je de 100 m bifins, maar dat was geen hoofddoel. Hoe verliep de aanloop naar die wedstrijd? Het was jouw eerste wedstrijd op een WK vin zwemmen (nvdr: vorig jaar nam Elise deel aan een junioren WK), bracht dat extra druk met zich mee?

Elise: Eerst leek de deelname aan die dis cipline een minder goed idee, maar ach teraf gezien was het wel goed om terug dat

Elise en Marine vertegenwoordigen BEFOS. Ze zwemmen beiden 100 m bi-fins.

Tijdens de kwalificatierondes 400 m bi-fins op het WK vinzwemmen te Cali, Colombia zwom Elise Croes in 4:00:53 (Belgisch record) naar een 8e plaats. Daarmee was ze geplaatst voor de finales. Foto's (3): CMAS.

De vlaggenparade tijdens de openingsplechtigheid op het WK vinzwemmen te Cali, Colombia.

wedstrijdgevoel te krijgen. Voor de 100 m was er een gezonde spanning, zoals bij elke wedstrijd, maar zeker niet op een storende manier.

Hippo: Hoe verliep de wedstrijd? Had je na de aankomst een goed beeld van je tijden? Je vestigde een nieuw Belgisch record, was dat een verrassing? Hoe kijk je zelf naar het resultaat?

Elise: De wedstrijd is goed verlopen. Op het moment zelf was ik niet zo tevreden, maar na een tijdje heb ik het kunnen plaatsen en was ik tevreden met zowel het resultaat als met het verloop van de wedstrijd. Het was soms wat zoeken naar de tijden, maar we kregen onmiddellijk feedback via het scorebord in het zwembad. Na mijn prestatie in Eindhoven was dit re sultaat niet echt een verrassing. Ik hoopte op nog iets beter.

Hippo: Hoe zag de planning na een wedstrijd eruit?

Elise: Na de wedstrijd gingen we eerst iets eten en daarna konden we rusten. Trai nen deden we in het kleinere bad, tenzij je de finale zwom, want dan mocht je in het wedstrijdbad opwarmen. Het was er dan wel druk, maar er zijn drukkere wedstrijden geweest en naarmate het tornooi vorderde werd dat uiteraard steeds beter.

Hippo: Op dag twee stond de 200 m bi-fins op het programma, één van de hoofddoe len. Hoe verliep de aanloop naar de wed strijd? Voelde je nu meer druk, omdat het een hoofddoel was?

Elise: De opwarming was anders. Er ston den iets minder sprintjes op het program ma. De spanning begon wel te stijgen. Voor mij moest het beter dan de dag ervoor, maar het was spanning op een positieve manier.

Hippo: Hoe verliep de wedstrijd? Je werd 4e in jouw reeks met een tijd die slechts drie tiende boven je eigen BR lag dat je een paar weken eerder zwom. Je werd 13e wereldwijd en had de 10e Europees tijd (nvdr: de doelstelling was 12e Europese tijd of beter) en daarmee loste je de ver wachtingen in. Hoe kijk je zelf naar het resultaat?

Elise: Direct na de 200 m had ik het idee dat ik nog iets sneller kon, maar een finale zat er niet in. Daarvoor was ik te moe van de voorbereiding. Om die reden wou ik ei genlijk in de namiddag na de wedstrijd liefst geen training zwemmen.

Hippo: Op dag drie stond de 400 m bi-fins op het programma, een tweede hoofddoel. Hoe verliep de aanloop naar de wedstrijd? Begon de vermoeidheid van het tornooi niet door te wegen na zoveel dagen?

Elise: Na de 200 m had ik voor mezelf de lat iets minder hoog gelegd met het oog op de 400 m, want ik voelde me redelijk moe. Dat zorgde ervoor dat ik mijn hoofd terug leeg kon maken. Het was meer ongedwongen. Ik was van plan om nog één keer alles te geven en te zien hoever ik daarmee zou geraken.

Bij de 200 m was de prestatiedrang groter.

Hippo: Hoe verliep de wedstrijd? Je werd 5e in jouw reeks in een nieuwe Belgische recordtijd, 8e wereldwijd en je zwom een 7e Europese tijd. De verwachtingen wa ren daarmee sowieso al ingelost, maar je stootte door naar de finale, had je dat ver wacht? Wist je na het zwemmen dat je de 8e tijd gezwommen had en mogelijk een finale beet had? Na jou moesten nog twee reeksen zwemmen, hoe heb je die beleefd?

Elise: ik wist na de tweede reeks dat ik nog steeds 8e was. Tijdens de derde reeks was ik met het thuisfront aan het bellen. Ik ging ervan uit dat er nog iemand over mijn tijd zou gaan. Ondertussen zag ik de eerste zwemmers van de derde reeks in een ver gelijkbare tijd als die van mij keren op de 350 m. Ik maakte me de bedenking dat, als ze niet zouden versnellen, ik mijn achtste plaats en dus de finaleplaats zou behouden en dat was zo. Ik had het echt niet verwacht en initieel was er dan ook ongeloof. Ik heb wel vijf keer moeten vragen of het echt was.

Hippo: Hoe heb je je voorbereid op de fina le, die dezelfde avond gezwommen werd? Ervoer je extra spanning of druk nu je zo ver geraakt was?

Elise: De euforie was groot, maar in de na middag slapen zat er niet in. Ik wou wel, want ik vroeg mezelf af hoe ik nog eens zo snel zou kunnen zwemmen. Het is daarom bij platte rust gebleven. De opwarming was echter nog steeds wel intensief. Vlak voor de wedstrijd had ik er echt zin in, waardoor ik niet meer aan de vermoeidheid dacht.

Hippo: Hoe verliep de wedstrijd? Was je je bewust van jouw plaats tijdens de wed strijd (nvdr: tot de laatste 50 m lagen plaatsen 4 t.e.m. 6 heel dicht bij elkaar)?

Elise: Ik heb tijdens de wedstrijd niet te veel nagedacht. Ik ben van in het begin proberen mee te gaan met de zwemster naast mij.

Foto: Jean Charles Maes. Bij de finale 400 m bi-fins behaalde Elise Croes een 4e plaats met een tijd van 3:58:27.

Het tweede deel van de 400 m ben ik mijn eigen ding beginnen doen en heb ik nog ge probeerd om te versnellen. Ik had geen idee van wat de andere zwem mers deden. Enkel de zwemster in de baan naast mij kon ik zien. Ze lag vlak naast me. Dat was niet slecht, want ik wist dat ze een goede zwemster is en dat ik op een mooie plek zou eindigen als ik haar voorbleef. Met in gedachte het feit dat het de laatste wedstrijd was, ben ik blijven doorgaan tot het einde. Maar eerlijk gezegd weet ik niet meer zoveel details van het zwemmen van de finale. Ik herinner me vooral dat alles steeds meer pijn begon te doen.

Wedstrijdresultaten van de 400 m bi-fins.

Tot de laatste 50 m lagen plaatsen 4 t.e.m. 6 heel dicht bij elkaar.

Hippo: Jouw prestaties tijdens finale van de 400 m bi-fins overtroffen ruimschoots die van de reeksen met een 4e plaats (3:58.27) en opnieuw een Belgisch record. Hoe kijk je zelf naar het resultaat?

Elise: Ondanks de pijn en de vermoeidheid heb ik direct omgekeken. Ik dacht dat ik bij de betere zwemmers was, omdat ik vóór de zwemster uit de baan naast me was geëin digd. Uiteindelijk zag ik dan een 4e plaats waar ik heel blij mee was. Ik had geen moment het gevoel dat ik het podium gemist heb. Die 4e plek was het bes te wat erin zat. Het was de kers op de taart.

Hippo: De laatste dag had je geen wed strijden meer, wat heb je dan nog gedaan?

Elise: Na de wedstrijd is niet meer veel gebeurd. Ik was doodop en wilde eigenlijk alleen slapen. Het inslapen duurde even, maar daarna ik heb goed geslapen. Tijdens de laatste dag hadden we tijd om te socializen. Voor het tornooi was dat iets minder, omdat iedereen gefocust was en

Naam: Elise Croes

Leeftijd: 17 jaar (18 jaar eind 2022)

Club: Nautilus Hasselt Vinzwemmen sinds: 2016

Houder van de volgende Belgische records:

Dames Senioren: 100 m bi-fins, 200 m bi-fins, 400 m bi-fins.

Dames Junioren B (17-16 jaar): 50 m apneu, 200 m bi-fins, 400 m bi-fins.

Junioren C (15-14 jaar): 50 m bi-fins.

van minima tijden voor de nationale selectie op 200 m bi-fins.

400 m bi-fins tijdens CMAS World Cup Eger, Hongarije.

record 100 m bi-fins, WK vinzwemmen, Cali (Colombia)

record 200 m bi-fins, Open NK vinzwemmen, Eindhoven (Neder land)

de contacten vooral via sociale media ver liepen. Ondertussen hadden we elkaar wat beter leren kennen, waardoor het fysieke contact vlotter verliep. Alle communicatie gebeurde in het Engels.

De sfeer tussen de zwemmers was prima. Zeker na de wedstrijd was iedereen heel

open en vriendelijk.

Hippo: Dank je wel, Elise, voor dit inter view en nog veel succes in de komende wedstrijden! 

Commissie Vinzwemmen

Foto: Filip Staes.

Blended learning vindt zijn weg naar NELOS

De manier waarop wordt lesgegeven, is doorheen de jaren sterk geëvolu eerd en ook de leerlingen zijn veranderd. De nieu we generatie studenten pikt op een totaal andere manier informatie op. De komst van het internet heeft het onderwijs al heel erg beïnvloed en de impact van dit medium op onze manier van leren wordt steeds groter.

Een groot deel van onze toekomstige le den en instructeurs behoren tot deze nieuwe generatie. Het is daarom ook noodzakelijk dat we ons hierop voorbereiden.

We moeten online actief zijn, niet alleen informatief, maar ook educatief. We moe ten gemakkelijk te bereiken en te vinden zijn, op elk scherm.

De laatste jaren zijn er grote inspanningen geleverd om het duikonderricht aantrekke lijk te maken. In het opleidingstraject tot in structeur wordt veel aandacht besteed aan

Nieuwe generatie studenten

In bovenstaande grafiek zien we dat momenteel de babyboomers (geboren tussen '45 en '60) en generatie X (geboren tussen '61 en '81) al een zekere leeftijd hebben bereikt. Veel nieuwe leden en instructeurs zullen dan ook niet uit deze groepen komen.

De leeftijdscategorieën waar we rekening mee moeten houden zijn generatie Y en Z. Uit deze groepen komen de toekomstige leden én instructeurs.

didactische vaardigheden en de manier van lesgeven. PowerPointpresentaties, cursus sen en werkboekjes staan ter beschikking.

Tot op heden maakt het duikonderricht ech ter gebruik van het instructieonderwijs: de instructeur staat voor de klas en geeft les. In onze digitale samenleving heeft het be grip leren een nieuwe invulling gekregen. Het vertrouwde model van in groep samen komen om onder deskundige begeleiding iets te leren, is niet langer de norm. Leren gebeurt meer en meer continu en informa tie wordt via allerlei kanalen aangeboden, zowel digitaal als fysiek.

Daarom is het noodzakelijk dat we onze aspirant-duikers voorzien van deze nieu we informatiebronnen. Ons materiaal en onze huidige leermethode zal moeten om gevormd worden tot het 'nieuwe leren' om het onderricht aantrekkelijk te houden. We mogen ons niet enkel richten op klassie ke 'face-to-face' lessen, maar moeten een digitaal leerlandschap opbouwen waarin mensen op verschillende manieren kunnen leren.

blended learning

Het aanbieden van onlinecursussen en het digitaliseren van lesmateriaal is vandaag de dag noodzakelijk. Moeten we onze instruc teurs dan niet meer didactisch opleiden? Zeker wel! Voor bepaalde theoretische on derwerpen of toelichtingen is de instructeur nog steeds nodig in het leslokaal.

Ook in de praktijk is de instructeur nog steeds onmisbaar! Leren duiken doe je niet achter een scherm, de praktijk gebeurt gelukkig nog steeds in het water! Om de kwaliteit en niveau van onze opleidingen te verzekeren is de combinatie van de twee werelden de ideale mix: 'blended learning'. De bedoeling is om de online- en offline leeractiviteiten zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen. Bij 'blended learning' sluit dit naadloos op elkaar aan. Net doordat ze elkaar aanvullen, vormen ze samen een geheel. De klasmomenten met de instruc teur veranderen dus van karakter: ze krijgen een andere frequentie, inhoud en duur. Op verschillende tijdstippen worden ze in het leertraject ingepland, afhankelijk van de aangeboden leerstof. Wel moet er steeds een structuur zijn, zodat er een soort van tijdlijn komt waarbij zelfstudie, zelftoetsing en zelfevaluatie worden afgewisseld met één of meerdere contactmomenten.

e-learning

NELOS is er al een tijdje van overtuigd dat het aanbieden van onlinecursussen onmis baar is in een moderne duikfederatie. De coronapandemie heeft deze noodzaak nog wat versneld. Het afgelopen jaar is een onlineleerplatform ontwikkeld. Dat heeft verschillende voordelen:

• Er is een mogelijkheid tot het geven/op lossen van opdrachten.

• Kandidaten kunnen opgevolgd worden.

• Het is een goede voorbereiding op het klassikaal lesgeven.

• Het is zeer flexibel. Je kan leren wan neer het jou past.

• Iedereen leert op eigen tempo.

• Het is heel comfortabel. Je leert in je eigen vertrouwde omgeving.

• De leerstof wordt op een uniforme ma nier aangeboden. Er zijn geen verschil lende niveaus in de regio's.

Wanneer de clubsecretaris de gekozen op leiding in DIVES heeft geactiveerd, krijg je als kandidaat automatisch een e-mail met inloggegevens. Na het inloggen op de start pagina kan je de cursus openen.

Nadien kan je onmiddellijk aan de slag. Je doorloopt voor elk vak de theorie en sluit af met een test. Je kan deze test zo vaak af leggen als je zelf wilt en ze dient enkel als 'zelfevaluatie'.

Zo weet je of je de stof begrepen hebt. Je clubinstructeur kan je via deze weg op drachten geven die je ook via dit platform kan indienen. De instructeur kan jouw pro gressie online volgen.

Je duikschool kan ook nieuws met je delen. Een gedetailleerde uitleg over hoe het plat form werkt, krijg je na je inschrijving voor en activatie van jouw opleiding.

Tijdens de ontwikkeling is het platform ui teraard een aantal keren grondig getest. De instructeurs hebben ondertussen de moge lijkheid gehad tot het volgen van een bij scholing of zullen dit weldra doen.

Het afgelopen jaar hebben we niet elk brevet kunnen opnemen. Vanaf januari

zal voorlopig enkel de cursus 2*Duiker be schikbaar zijn. In de loop van 2023 zullen de overige luchtbrevetten één voor één geïnte greerd worden. Daarnaast kijken we hoe we andere cursus sen zoals Duiker-Hulpverlener en techni sche opleidingen kunnen aanbieden.

NELOS is er zich van bewust dat 'blended learning' de toekomst is, waarbij online le ren en leren in het leslokaal elkaar aanvul len, maar beide belangrijk blijven.

Veel leerplezier in de nieuwe e-learningom geving van NELOS! 

JORIS STEVENS

Uw loflied klinkt door alle tijden eeuwen zijn je toevertrouwd godin van leven 't mag ons verblijden te weten dat men van je houdt.

Geen zeeman kan je ooit vergeten hun trots ben jij héél hun bestaan je snoert voor hen een hechte keten die in 't zeemanshart blijft verder gaan.

Van 'n onsterfelijke kracht kan je gewagen de zwaarste schepen mag je dragen als woeste stormen welig tieren ook dan nog blijf je zegevieren.

Foto: Maryia Bahutskaya.

Jan Daemen

M A RINECO NSERVA NOIT

Wat leren ons evolutieleer, taxonomie en anatomie? Welke invloed hebben de beweging van de aarde, eb en vloed, de golfstroom en de passaatwinden, licht en duister op de mens?

Aan het woord is John Geurts, ex-voor zitter van NOB, 3*Instructeur CMAS en bestuurslid van CMAS Europe. Verrassend, John is arts en geen bioloog. Zijn boodschap lees je in het boek 'Onder waterbiologie Wereldwijd'. Daarnaast bezocht hij de voorbije maanden onze (V)OSSEN met een voordracht over het behoud van de zee!

Binnen het vakgebied biologie wordt er ook bij NELOS reeds een 'ethisch- & eco logisch duikgedrag' aangeleerd. Dit on derricht is vandaag goed geïntegreerd binnen de officiële lessen en examens, in functie van het behalen van onze verschillende brevetten en titels.

De invloed van de mens op de biodiversiteit (bedreiging – beheer – behoud)

Het verdwijnen van soorten als zalm, steur en forel in onze rivieren heeft meer dan één oorzaak:

• Rivieren raakten vervuild met deter genten (reinigingsmiddelen), zouten en zware metalen.

• Belasting met te grote hoeveelheden organische stoffen leidde tot een laag zuurstofgehalte.

• Organische toxische stoffen tastten verder het reukvermogen van onder meer de zalm aan, waardoor jagen en het terugvinden van de paaiplaatsen moeilijker voor ze wordt.

• Overbevissing op de rivieren speelde een belangrijke rol.

• Steeds meer en meer obstakels in de rivieren.

• Door zand en grindwinning in de bo venloop van de rivieren zijn de paai gronden van soorten vernietigd.

Deze combinatie van factoren zorgt er voor dat het vinden van oplossingen complex is. Bovendien hebben de effec ten elkaar versterkt, waardoor de soor ten in de vijftiger jaren van de vorige eeuw uit Noordwest-Europa ver dwenen.

Het aantal mariene soorten dat in onze oceanen leeft is onbekend. Dat er steeds meer soorten bekend

worden, zegt helaas niets over hoe we ze aantreffen. Leven de planten of dieren in een gezond en stabiel ecosysteem, met een goede kans om nog lang voort te bestaan of ontdekken we ze nog net op tijd om ze te zien uitsterven?

Niet alleen soorten worden bedreigd, maar ook hun ecosystemen:

• Koraalriffen zorgen voor voedsel, werk gelegenheid, recreatie en stormbeveili ging voor een half miljard mensen. Des ondanks wordt 70% van de koraalriffen bedreigd of is al vernietigd. In het Cara ibische gebied is de bedekking met hard koraal in de laatste 30 jaar afgenomen van 50% naar 10%.

• Van de mangrovebossen is de laatste 20 jaar 35% verdwenen.

• De grote (bruin)wieren, de zogenaam de kelpwouden, worden gebruikt als voedsel, maar ook in de farmaceuti sche industrie. Op dit moment wordt wereldwijd zo'n 21 miljoen ton wier per jaar geoogst. Daarmee wordt een zware aanslag op de leefomgeving van vele organismen gepleegd.

Aan de hand van een dynamische presenta tie volgen we tijdens de voordracht de geo logische evolutie van continenten en zeeën op aarde tijdens de laatste 750 miljoen jaar. Een blik in de toekomst leert ons dat binnen 250 miljoen jaar, België nog steeds aan zee ligt, maar wel tegen de Noordpoolcirkel. In het boek 'onderwaterbiologie Wereldwijd' komen zeeën van over de hele wereld uitge breid aan bod, wij lichten er ééntje uit.

Middellandse Zee

6 miljoen jaar geleden was het Nauw van Gibraltar nog gesloten en was de Middel landse Zee opgedroogd. De doorbraak ver oorzaakte een gigantische waterval met een debiet van 1,5 miljoen kuub water/s. Het vullen van het Middellandse Zeebekken duur de een eeuw lang en verlaagde het peil in de wereldzeeën met twaalf centimeter.

Vandaag is het een subtropisch duikgebied met een gemiddel de diepte van 1,5 km, en een maximumdiepte van 5 km (de Noordzee is maximum 94 meter diep). De enige ingang was, tot de bouw van het Suezkanaal, het nauw van Gibraltar met

een breedte van 14 km. De gebieden rond de Middellandse Zee zijn droog en warm. De watertoevoer door rivieren is laag en de verdamping van het zeewater hoog, het zoutgehalte in de Middellandse Zee is dan ook hoger dan in de Atlantische Oceaan. De Middellandse Zee kent praktisch geen getijdeverschil. Onder Italië verdeelt een drempel de Middellandse Zee in een Weste lijk en Oostelijk bekken. In het oosten is het zoutgehalte nog hoger dan in het Westen.

Dit door de drempel en het verder gelegen zijn van de constante watertoevoer vanuit de Atlantische Oceaan langs Gibraltar.

De aanwezige diersoorten zijn meestal af komstig uit de Atlantische Oceaan. 6 mil joen jaar is weinig voor een radicaal andere fauna, maar door relatieve isolatie zijn er wel verschillen. Er is vandaag heel vaak een MZ-soort en een AO-soort.

Nu komen er ook nieuwe soorten vanuit de Rode Zee door het Suezkanaal in de Middellandse Zee terecht. We spreken van een Lessepsiaanse migratie, genoemd naar Ferdinand de Lesseps, Frans diplomaat en initiatiefnemer voor de bouw van het kanaal. Het Oostelijk bekken, zouter en warmer, leent zich best voor deze Rode Zeesoorten.

Ter hoogte van Venetië wordt het water echter te fris en dus ongeschikt voor deze nieuwkomers om zich te vestigen.

Maar zelfs de enorm diepe, hel dere Middellandse Zee heeft te lijden onder vervuiling en an dere problemen. Langs de kust komen hoge bevolkingsconcen traties voor en een deel van het huishoudelijke en industriële afvalwater wordt nog ongezui verd geloosd. Ook als dat op grote diepte gebeurt, blijven de consequenties niet uit. Bloeien van toxische algen en massale ontwikkeling van kwallen zijn enkele bekende problemen.

Wat kan de wereld doen om het tij te keren?

Stimuleren van commerciële viskweek en commercieel verbouwen van zeewier. Zo'n 95% van het geoogste wier is inmiddels commercieel verbouwd, vooral in Azië is boeren op zee een enorme industrie. Ook een groot percentage van de zeevis wordt ge kweekt binnen speciale netten. Hierbij spelen vergelijkbare discussies als bij de bio-indus trie op land, zoals de hoeveelheid leefruimte en de herkomst van het visvoer. Als gezegd, dit is een kwestie van verstandige keuzes maken. Certificering is een instrument dat in deze hele bedrijfstak wordt ontwikkeld. • Instellen van realistische quota en verbieden van milieuonvriendelijke vangstmethoden, zoals al gebeurd is met de boomkor in de Verenigde Staten. Een Boomkornet is een trechtervormig sleepnet dat naast het vissersschip door het water wordt gesleept en daarbij wordt open gehouden door een boom met aan weerszijden metalen sloffen waar mee de boom over de bodem glijdt. Een boomkorvisser vist altijd met twee netten, aan elke zijde van het schip één.

• Beperkende maatregelen voor lozing op zee zonder filtering, wat zowel geldt voor ballastwater als voor afvalwater van cruiseschepen.

• Bij kustwerken eisen stellen aan de impact op het milieu. De discussie over het gebruik van staalslakken bij dijk versteviging in de Oosterschelde is een voorbeeld.

• Aanwijzen van reservaten en broedge bieden. Voor de Noordzee schat men

Waddenzee, vissersboot met boomkorvisnetten.

Foto: Jeannette Tas.

Foto: Ethan ead72.

Kelpwouden zijn echte ecosystemen.

CMAS Europe

in dat zo'n 40% reservaat moet wor den, om te garanderen dat soorten zich kunnen herstellen van de visvangst. Belangrijk daarbij is dat vissen in de re servaten de tijd hebben om zich voort te planten. Neem bijvoorbeeld de kabel jauw (Gadus morhua ). Deze vis is pas na een jaar of zes geslachtsrijp, waarbij de meeste eitjes worden afgezet door de oudere vrouwtjes, de “Big Mama's”. Op dit moment wordt zo'n 95% van de vis gevangen voor ze geslachtsrijp zijn. Bij broedgebieden moet je niet alleen aan de zee denken, maar ook aan het land. Zo zijn er in verschillende landen bevei ligde strandgebieden waar zeeschild padden hun eieren leggen. Het beheer van zo'n zeereservaat is niet eenvoudig. Het is niet iets met een hek er om, maar een zone waarin partijen overeenko men de natuur met rust te laten. Op zee is handhaving niet eenvoudig. Gelukkig wordt vanuit de visserijbranche goed meegedacht over deze problematiek en de economische alternatieven voor de vissers. In de zomer van 2006 is voor de Belgische kust bij Heist een gebied van ongeveer 7 vierkante kilometer uitgeroepen tot zeereservaat. Activitei ten als vissen en recreatief varen met motorboten zijn niet langer toegestaan. Dit zeereservaat vormt een ecologisch geheel met het al bestaande strandre servaat Baai van Heist.

• Een totaal verbod op verzamelen en verhandelen van (delen) van dieren als souvenir, zoals zeeschildpadden, kora len, haaientanden en schelpen, inclu sief producten die hiervan zijn gemaakt. Dit kan zowel in het land waar de dieren

leven als aan de grens door de douane gecontroleerd worden. Lokaal wordt in de tropen door duikscholen regelmatig het gebruik van handschoenen en mes sen verboden om mensen af te remmen om met hun handen te kijken.

• Een wereldwijd verbod op onderwater jacht als sport zou ook een goede stap zijn. In Nederland is dit al decennialang het geval, maar binnen de EU is die stap nog niet gezet, laat staan op wereld schaal.

Hoe kunnen jij en ik het

verschil maken?

Ook wij kunnen een bijdrage leveren. Door voorbeeldgedrag, het verspreiden van goed en slecht nieuws, het werken aan economi sche druk om de goede dingen af te dwin gen en natuurlijk door perfect duikgedrag.

• 'Plan je duik en duik je plan' is een goe

de methode om schade te beperken aan het rif. Door routes te kiezen langs de riffen in plaats van er over heen en er tussendoor te zwemmen, kan de hoe veelheid schade die we met onze vinnen aanbrengen heel sterk worden terug gebracht. Zeker bij groepsduiken is dit aan te raden omdat er dan meer 'vrije ruimte' voor iedereen is. Bij macrofo tografie probeert een duiker zeer dicht bij het organisme te komen voor die ene haarscherpe foto. Je daarna weer uit het koraal verwijderen kan ook zonder je af te stoten, waarbij één palmslag tientallen jaren poliepenarbeid kan verwoesten. Je kan ook al trimmend naar een vrije positie, om daarna pas weer te gaan vinzwemmen. De 'frogkick' is een beenslag die wordt gepropageerd als methode om minder werveling op de bodem tot stand te brengen.

• 'Toeristengedrag' kan zeker een ver schil maken. Weiger plastic wegwerp zakjes en laat dierlijke souvenirs (die trouwens verboden zijn) liggen. Kies voor iets leuks dat duurzaam (en moge lijk zelfs bruikbaar) is.

• De meeste zonnebrandmiddelen zijn slecht voor het onderwaterleven.

• Laat de lokale bevolking het zeetoeris me beheren. Het brengt hen meer geld op dan de vis weg te vangen.

• Duikgidsen blinken teveel uit in porren in gaten, zand, spleten en overhangen om de toerist zo veel mogelijk te laten zien. Waar aanwijsstokjes ooit bedoeld waren om aan te wijzen, zijn het nu vaak instrumenten om dieren op te jagen, om 'actie' te creëren.

• Til geen dieren op, of neem ze niet mee,

Tijdens de eerste week van februari 2015 heeft de Franse douane op de luchthaven Charles de Gaulle, bij Parijs, 18.688 gedroogde zeepaardjes in beslag genomen. De dieren kwamen van het eiland Madagaskar en hadden als bestemming Hongkong. De waarde van de dieren wordt op ongeveer 200.000 euro geschat.

Foto: Douane Frankrijk.

Het lozen van vervuilende stoffen tast hele eco systemen aan.

Foto: stockfoto-graf.

om te laten zien dat je ze echt hebt ge zien. Kijken met alleen de ogen is iets wat je kan uitdragen.

• Voedsel is voor veel soorten een schaars iets, wat je moet pakken als je het pakken kan. Veel soorten zijn daar bij weinig kieskeurig en slaan toe bij de eerste tekenen van voedsel. Eieren, kip penboutjes en andere voeding van het hotelbuffet als lokaas gebruiken, levert dan misschien wel leuke foto's op, het verstoort wel degelijk het eetpatroon van de vissen. Ook zijn er aanwijzingen dat dit bijvoeren kan leiden tot onge wone haaienaanvallen, gevolgd door haaienjacht en een regio die in een ne gatief daglicht komt.

• Het doden van organismen om onder water aas te hebben, is op veel plaat sen verboden. Toch komt het nogal eens voor dat een gids een zee-egel aan stukken slaat om grotere vissen te lok ken. Zee-egels zijn soms lastig onder water, en dus klinkt er weinig bezwaar tegen het egel pletten. Een duidelijke bottom-up actie is gidsen wijzen op wat je wel en niet wilt, best als groep.

• De duikindustrie is een belangrijke bron van inkomsten voor veel arme landen. We realiseren ons zelden dat we het over enorme aantallen duiken hebben.

In het noordelijk deel van de Rode Zee alleen al betekent dat jaarlijks hon derdduizenden duikuren. De schade is dan ook enorm, zelfs als iedereen maar een heel klein beetje schade aanricht.

In onderzoek uit 2008 wordt gesteld dat in dit gebied 95% van het koraal al is aangetast. Opmerkelijk is dat in dit onderzoek aangegeven wordt dat de

plek waar het meeste duikgerelateerde sediment ligt, meestal het startpunt van de duik is. Besluit, beter en sneller trimmen.

• Vervuiling op de duikspots is dikwijls afkomstig van de 'liveaboards' zelf. De duikers aan boord, zijn overgevlogen uit een ander continent en de boot zelf vaart helaas niet op zonne-energie.

• Gooi niet overal zomaar een anker, maak je schip vast aan een meerboei of ring.

• Op verschillende plaatsen op de wereld worden zowel het aantal duiken per dag, als het gebied om in te duiken be perkt om ervoor te zorgen dat de natuur zich kan herstellen van al die bezoe kers. Daarbij groeit het aantal plaatsen waar het inmiddels weer goed duiken is, doordat een balans wordt gevonden waardoor de natuur er niet verder ach teruitgaat en zich vaak weer herstelt.

Voorbeelden zijn de 'Islas Medas' voor de kust van de Costa Brava in Spanje en 'Bonaire National Marine Park' (het oudste mariene reservaat ter wereld).

• Op dit punt kunnen wij het verschil ma ken. Indien wij via moderne communi catiemiddelen laten zien wat er goed gaat, en waar men er een puinhoop van maakt, beïnvloeden we de industrie, die vooral belang heeft bij positieve publi citeit. Dynamietvissen lijkt bijvoorbeeld op veel plaatsen op zijn retour. Toeris ten komen niet terug op plaatsen waar alles wordt vernield om vis te vangen.

• Schoonmaakacties, zoals bijv. 'Duik de Noordzeeschoon' of lokale acties, leve ren een grote bijdrage.

• Zelf ambassadeur zijn door je eigen foto- en filmmateriaal van het onder waterleven te tonen.

Eigenlijk zou 'conservation biology' gegeven moeten worden vóór de eerste duik. Je kan de wereldproblemen niet oplossen, maar je kan wel daadwerkelijk je steentje bijdra gen als instructeur of als buddy. Belangrijk hierbij is overbrenging naar mededuikers. Draag steeds de boodschap uit en wek in teresse op bij je buddy's. Deel verschillende ervaringen en verruim je kennis via deter minatiewebsites.

Leer aan de hand van praktijkbelevingen die onze Wetenschappelijke Commissie or ganiseert of help mee met de projecten van 'Stichting Anemoon', gericht op het verza melen van data uit waarnemingen van vrij willige (amateur)waarnemers. 

) Anemoon: www.anemoon.org

) Boeken in de webshop NELOS: https://webshop.nelos.be/biologie

) Biologische werkgroep: www.biologischewerkgroep.nl

) Opleiding Specialisatie Onderwaterbiologie van de Wetenschappelijke Commissie NELOS: https://leden.nelos.be/opleiding/bio.special

) Boek Onderwaterbiologie wereldwijd: www.nobshop.org/products/specialisatie-onderwaterbiologie-wereldwijd

Het verwijderen van achtergebleven vistuig tijdens een opkuisactie van 'Duik de Noordzee Schoon'.

Foto: Joost van Uffelen.

Foto: NELOS vzwIvo Madder.

John Geurts tijdens zijn voordracht over Conservation Biology.

JOHN GEURTS

Cursus 'Compressor Handling'

Vanaf januari 2023 kan je bij NELOS de cursus 'Compressor Hand ling' voor compressor operators volgen.

Vele clubs en meerdere individuele duikers beschikken over een com pressor om hun duikflessen te vul len. Een opleiding in het gebruik ervan beperkt zich jammer genoeg echter vaak tot het vluchtig lezen van de handleiding of een korte uitleg door de vorige mate riaalmeester. Daar willen we voor ieders veiligheid verandering in brengen.

probleemstelling

) Het exploiteren van een compressor is echter niet zonder gevaren. Elk jaar zijn er ongevallen bij het gebruik van de com pressor.

) Eigenaars van zwembaden of andere gebouwen, waar duikclubs een compres sor hebben staan, vereisen meer en meer dat de operators van een compressor een gedegen opleiding hebben genoten om die machines in werking te stellen.

NELOS wil met een cursusboek en een bij horende opleiding 'Compressor Handling' ('Compressor Operator', cfr. CMAS) daarop een antwoord bieden. Zo wil NELOS ook het in werking stellen van een compressor vei liger maken, voor zowel de vrijwilligers in de clubs die de compressor bedienen als de individuele duikers die thuis zelf hun fles sen vullen met een eigen compressor.

opleiding en verzekering

De vorming van de eerste 3*I’s tot 'Instruc teur compressor operator' werd in septem ber aangevat. Vanaf 2023 kunnen zij vervol gens de opleidingen geven aan een ruimer publiek.

Foto's (5): Ivo Madderder.

Rik Olievier tijdens de testles Compressor Handling.

Kris Amourette gaf opleiding over de werking en bediening van een compressor.

De cursus 'Compressor Handling' is toe gankelijk voor alle NELOS-leden, maar ook voor de eventuele vrijwilligers die de compressor in hun club bedienen en geen NELOS-lid zijn.

NELOS-instructeurs die de opleiding volgen zullen het brevet 'Instructeur Compressor Operator' ontvangen en kunnen dan vervol gens zelf de opleiding geven. Alle anderen worden 'Compressor Operator'.

NELOS-leden die deze opleiding gevolgd hebben zijn bij eventuele ongevallen ge dekt door onze Arena-verzekering. Je krijgt een brevetkaartje waarop aan de achterzijde volgende tekst vermeld staat: De kaarthouder heeft een basisopleiding compressorhandeling gevolgd en is bijge volg verzekerd voor ongevallen overkomen tijdens het bijvullen, overbrengen en op slaan van duikflessen. Deze verzekering is geldig tot de vervaldatum vermeld op het brevetkaartje en voor niet-duikers zolang de clubverzekering 'Vrijwillige Helpers Niet-Leden' van toepassing is. 

Nieuwe NELOS-promofilm

Duiken is één van de meest toeganke lijke sporten voor mensen met een handicap. Onder water voel je je vrij, gewichtloos en beweeg je op een hele an dere manier. Dit is de boodschap die de Commsisie Sportduiken wil brengen met de promofilm van de Subcommissie Dui kers met een Handicap. Deze korte film kan je bekijken op www.youtube.com/ nelosvzw (hij staat bij de NELOS-pro mofilms). De film werd aan het publiek kenbaar gemaakt via de diverse sociale mediakanalen van NELOS en werd tijdens de eerste dag al 380 keer bekeken, maar spijtig genoeg slechts 10 keer geliked. Dankzij de sociale media kunnen we nieu we leden aantrekken, wat zeker niet on belangrijk is. Daarnaast zijn socialeme diakanalen ideaal om contact te houden met je leden en hen snel te informeren. De website www.nelos.be is de binding via o.a. de kalender en DIVES, maar daar naast heb je de steeds belangrijk worden de sociale media waar we actief op zijn: www.fb.com/NELOSvzw www.fb.com/groups/NELOS www.fb.com/hippocampusredactie https://twitter.com/NELOSvzw linkedin.com/company/nelos-vzw www.flickr.com/photos/nelos-vzw www.instagram.com/nelosvzw www.youtube.com/nelosvzw

statistieken (10 november)

3 Facebook NELOSvzw: de officiële NELOS-Facebookpagina wordt nu door 1.290 personen leuk gevonden (een stijging van 266 leden sinds eind augustus). We zouden graag meer mensen lid zien worden van deze officiële pagina, die maandelijks gemiddeld 7.000 personen bereikt.

3 FacebookGROEP NELOS: in prin cipe worden NELOS-gerelateerde berichten eerst op de officiële pagina geplaatst en dan gedeeld met de Fa cebookGROEP en andere pagina's. De NELOS-FacebookGROEP heeft 3.968 leden (een stijging van 168 leden t.o.v. de vorige Hippo).

3 Instagram NELOSvzw: 545 personen volgen dit. Dat zijn er 55 meer dan vorige keer.

3 YouTube NELOSvzw: dankzij de streaming van de Zeestage er zijn nu 464 abonnees, 79 meer dan vorige keer. Hopelijk zorgt de nieuwe pro mofilm voor een boost van het aantal volgers en komen we weldra aan 1.000 abonnees.

3 Twitter NELOSvzw: het aantal volgers is gestegen van 249 naar 263 (14 meer dan vorige evaluatie).

3 LinkedIn NELOS vzw: er zijn nu 247 volgers, waarvan 38 nieuwe sinds de vorige Hippocampus verscheen.

3 NELOS-Flickr: de website met foto's van diverse NELOS-activiteiten heeft slechts 97 geregistreerde volgers.

Op het NELOS YouTubekanaal kan je de nieuwe promofilm van de Commissie Sportduiken bekijken.

RIK OLIEVIER

Als je geen opleiding gevolgd hebt om een com pressor te bedienen, dan ben je niet verzekerd en mag je de compressor eigenlijk niet bedienen.

De eerste 3*I's zijn ondertussen opgeleid om de cursus 'Compressor Handling' te geven.

IVO

Najaarsexamen Duiker-Hulpverlener

Op 15 oktober 2022 vond in Rotselaar het najaarsexamen Duiker-Hulpverlener (DHV) plaats, nadat de (V)OSSEN de voorbije maanden instonden voor de lessenreeksen in hun provincies

We konden opnieuw overschakelen naar het 'klassieke recept' met een lessenreeks in het voorjaar (georga niseerd door OVOS en WEVOS) en één in het najaar (georganiseerd door AVOS, BRAVOS en LIMOS). Het organisatieteam van BRAVOS zorgde voor een zeer geschikte lo catie en een vlekkeloze organisatie van het examen, inclusief erg gesmaakte catering.

Het ten gevolge van COVID-19 aangepaste CPR-protocol, met ondermeer het gebruik van een pocketmasker met HME-filter (He ath & Moisture Exchange), werd aangeleerd en geëxamineerd. Het gebruik van dit mas ker maakt het mogelijk om op een veilige manier een slachtoffer te beademen. De kwaliteit en efficiëntie van de beademingen verbetert en het masker werkt ook drempel verlagend, omdat rechtstreeks contact met de mond en eventuele excreties verdwijnt. Het masker zal dan ook niet meer verdwij nen uit onze reanimatietechnieken.

Alle kandidaten, die waren ingeschreven voor de lessenreeks en het examen, kregen een persoonlijk pocketmasker om te gebrui ken tijdens de CPR-les(sen) en het examen. Na geval van gebruik op een reëel slachtof

fer moet het masker uiteraard weggegooid worden, maar bij oefenen op de reanimatie poppen is het wel herbruikbaar. Let wel: wie komend jaar deelneemt aan het examen dient op voorhand een masker aan te kopen en kan dit doen via de onli ne NELOS-boetiek. Wie geen mondmasker meebrengt, zal niet kunnen oefenen tijdens de lessen of deelnemen aan het praktijkexa men.

De lessenreeksen kenden opnieuw een groot succes en ook op het examen moch ten we een mooi aantal kandidaten ontvan gen. Het modulaire systeem, waarbij zowel theorie als praktijk in eenzelfde dagdeel en los van het resultaat van elk onderdeel kan afgelegd worden, is intussen goed ingebur gerd. Het theoretisch gedeelte bestond uit 32 meerkeuzevragen over de verschillende topics van de opleiding.

Tijdens het praktijkexamen werd de kandi daat geconfronteerd met een casus (dren keling versus niet-drenkeling) en werden kennis en kunde over het vernieuwde CPR-protocol beoordeeld door een jury bestaande uit een arts en een 2*I en/of 3*I. Alle juryleden moeten nu deelnemen

aan één van de lessen train-de-trainer, dit geldt trouwens ook voor alles lesgevers die CPR aanleren in functie van DHV. Ook in de toekomst zal deelname aan één van de train-de-trainersessies noodzakelijk zijn om CPR te kunnen aanleren en om op het examen als jurylid te fungeren.

Net zoals tijdens het examen in het voor jaar werd er gereanimeerd op een Q-CPR pop. Deze Q-CPR poppen worden intussen door verschillende clubs en (V)OSSEN ge bruikt en geven een grote meerwaarde in het aanleren van een correcte CPR, dit door continue en visuele feedback over bijv. de compressie- en beademingsfrequentie, de kwaliteit van de compressies en beademin gen, ….

In totaal schreven er zich voor beide sessies 88 deelnemers in. 66 deelnemers slaagden voor zowel theorie als praktijk. 7 slaagden enkel voor het theoretisch gedeelte, 11 deel nemers enkel voor het praktijkgedeelte en 4 deelnemers blijven voor beide examenon derdelen in opleiding staan. Opnieuw bleek dat deelname aan de lessen, inclusief de praktijklessen, de kans op slagen in belang rijke mate verhoogt.

Het is belangrijk het pocketmasker correct te gebruiken.

Beademen met het pocketmasker.

Borstcompressies. Foto's

Het oplossen van de meerkeuzevragen.

Dankzij de medewerking van de lesgevers, de juryleden en de secretariaatsmedewer kers mogen we opnieuw spreken van een geslaagde opleidingsreeks en examendag. Ook een extra dankwoordje voor het orga nisatieteam van BRAVOS!

We willen vanuit de Commissie Sportduiken en de Geneeskundige Commissie de nieuwe DHV's feliciteren. De kandidaten die in één

of beide onderde len niet slaagden, moedigen we aan om bij de volgende gelegen heid opnieuw deel te nemen. 

66 nieuwe Duiker-Hulpverleners van het najaar 2022

Pino Argento (DUIKCLUB DOLFIJN), Peter Bresseleers (SAFE DIVING), Tina Burm (LAGOONDIVERS), Siebe Claes (D.I.O.S.), Claudia Clae sen (KORAALDUIKERS), Luis Colson (AVOS JEUGDDUIKCLUB DUFFEL), Kristel Conings (ORCA BREE), Jip Croonen (ODYSSEE), Sven De Bolle (TRITON), Eric De Graef (SEA KING), Stefan De Hondt (ADVENTURE DIVING), Marc De Hoon (C.V.D.), Julien De Meyer (BELGIUM DIVING), Niquita De Moor (KORAALDUIVELS), Jill De Roover (AQUAMIGOS), Rudy De Smedt (LAGOONDIVERS), Mattias De Smet (LDL), Sofie De Vliegher (MANTIS DIVERS CLUB), Mike Deblauwe (DE NEREIDEN), Filip Debloudts (CAMPINIA), Benjamin Degeest (DUKLO), Mi chel Distelmans (ARONNAX), Geert Dupon (LAGOONDIVERS), Melissa El Ouariachi-Tani (DE ZEEDUIVELS), Patrick Elzakkers (AMFIBIE), Joris Geunes (ODYSSEE), Werner Klein (AEGINOR), Inge Laureys (MOBY DICK DIVING TEAM), Niki Leenaers (COWOL), Michael Lybaert (AQUARIUS), Geert Machtelinckx (GOBIO-DIVERS), Laurens Maes (AKO), Yves Marchal (AQUA DIVING), Gert Mattheussen (C.V.D.), Pieter Meuwissen (GENTSE DOLFIJNEN), Sofie Michiels (TORPEDO), Nicky Peeters (POSEIDON), Maikel Punie (YELLOW DIVING SCHOOL), Ar nout Ruelens (NEPTUNUS), Martijn Schrey (DIESTSE SPORTDUIKERS), Leen Schroyen (DISCOVERY DIVING), Michiel Smet (AQUARIUS), Fanny Snijders (MOBY DICK DIVING TEAM), Maarten Soons (ORCA BREE), Krista Tholen (COWOL), JURGEN Tombal (NAUTILUS), Steven Truyen (KORAALDUIKERS), Pascal Van Brabant (BCOS), Kurt Van De Gaer (YELLOW DIVING SCHOOL), Ben Van De Weyer (ARONNAX), Dirk Van Den Bergh (NEMO), Mario Van Der Linden (LAGOONDIVERS), Roel Van Engelgom (NAUTILUS), Johan Van Hemele (POSEIDON), Jonas Van Hoorde (LAGOONDIVERS), Jens Van Seymortier (GENTSE DOLFIJNEN), Laurens Van Veelen (geen lid), Anja Vandekerckhove (SAFE DIVING), Nora Vanhoof (TORPEDO), Marc Vanlangenaker (NEPTUNUS DIVERS), Inge Verding (DISCOVERY DIVING), Katrijn Verhae rt (SALVANOS), Glen Vervloesem (ODYSSEE), Sara Vleminx (SAFE DIVING), Philippe Wauters (SALVANOS), Geert Wouters (NEMO). 

SVEN VANDEKERCKHOVE, VOORZITTER COMMISSIE SPORTDUIKEN

Foto: Nicolas De Smyter.

Het toedienen van zuurstof wordt ook beoordeeld.

Stabiele zijligging.

Examenvragen (set 1)

Duiker-Hulpverlener najaar 2022

Lees aandachtig de vragen en antwoorden. Geef aan welke beweringen juist zijn. Er is steeds minstens één antwoord correct.

1 Welke van onderstaande bewe ringen behoren tot de basisprin cipes van de wondverzorging?

a. Bescherm de wonde.

b. Laat de wonde droog helen.

c. Reinig de wonde.

d. Verleen psychosociale eerste hulp.

2 Welke bewering zijn correct met betrekking tot het oor?

a. Bij een squeeze van het middenoor (MO) is er vocht in het MO, dat geproduceerd wordt door het MO zelf.

b. Alternobar vertigo is storend en kan voor problemen zorgen.

c. Een binnenoor barotrauma kan niet op treden bij te krachtig snuiten.

d. Wanneer je je oren klaart door middel van een slikbeweging mag je niet stijgen.

3 Hart en bloedvaten. Welke beweringen zijn juist?

a. Slagaders brengen het bloed van het hart weg.

b. De grote bloedsomloop voert zuursto farm bloed naar de longen.

c. Alle slagaders vervoeren O2-rijk bloed.

d. De aorta voert het bloed vanuit het li chaam terug naar het hart.

4 Welke beweringen zijn juist met betrekking tot duiken in koud water?

a. Het eerste symptoom van onderkoeling zijn hartritmestoornissen.

b. Je verliest warmte door het inademen van het koude ademgas.

c. Een natpak verliest z'n isolerende waar de bij toenemende diepte.

d. Het verhoogt het risico op decompres sieziekte.

5 Welke bewering zijn correct met betrekking tot de uitwendige gehoorgang?

a. Een ontsteking van het buitenoor is zel den pijnlijk.

b. Een ontsteking van het buitenoor is bete kent duikverbod.

c. Zure druppels helpen preventief bij een uitwendige gehoorgangontsteking.

d. De oren na het duiken extra spoelen met zout water, werkt preventief.

6 Welke tekenen kunnen wijzen op decompressieziekte?

a. Tintelingen in een been.

b. Plots optredende rugpijn.

c. Doofheid aan één oor. d. Bloedneus.

7 Welke bewering zijn correct met betrekking tot hoesten onder water?

a. Dit is zonder gevaar.

b. Dit kan gevolg zijn van reflux.

c. Dit kan een longoverdruk veroorzaken. d. Dit is gevaarlijker bij een duiker met een PFO.

8 Stikstofnarcose (dieptedronkenschap):

a. Gaat over als je dieper duikt. b. Verdwijnt bij een geoefende duiker.

c. Kan een gelukzalig gevoel geven. d. Belet helder te denken.

9 Het gevaar van een hijgtoestand bestaat erin dat:

a. het kan leiden tot paniek; b. het een chronische zuurstofintoxicatie kan veroorzaken; c. het bewusteloosheid kan veroorzaken; d. het kan overgaan naar een longover druk.

10 Je buddy wordt met verschijn selen van onderkoeling uit het water gehaald. Je vindt een isothermisch deken in de EHBO-tas. Wat doe je?

a. Je wikkelt hem in een isothermisch de ken met de zilveren zijde aan de buiten kant.

b. Je wikkelt hem in een isothermisch de ken met de gouden zijde aan de buiten kant.

c. Een isothermisch deken is vandaag niet nodig, want de zon schijnt en je buddy zal zo wel opwarmen.

d. Om te vermijden dat je buddy verder af koelt en zeker zijn temperatuur behoudt, probeer je ook zijn hoofd met het iso thermisch deken te bedekken.

Foto's (2): Nicolas De Smyter.

11 Het vliegtuig nemen na een decompressieduik verhoogt het risico op decompressieziekte omwille van:

a. de droge en koude lucht in het vliegtuig; b. de verhoogde cabinedruk tijdens het landen;

c. het langdurig stilzitten; d. de lagere omgevingsdruk.

12 Welke beweringen zijn juist met betrekking tot acute zuurstof vergiftiging (Paul-Bert)?

a. De symptomen zijn het gevolg van een toxisch effect van zuurstof op de herse nen.

b. Kan sneller optreden bij het gebruik van nitrox dan bij het gebruik van lucht.

c. Kan optreden bij langdurig toedienen van zuurstof tijdens het transport van een slachtoffer.

d. Stuiptrekkingen kunnen plots optreden, zonder waarschuwingssignalen.

13 Welke beweringen zijn juist met betrekking tot verdrinking?

a. Verdrinking is vaak de uiteindelijke doodsoorzaak bij duikongevallen.

b. Verdrinking gaat altijd gepaard met on derkoeling.

c. Het heeft geen zin een drenkeling die langer dan 3 minuten in het water heeft gelegen nog te reanimeren.

d. De kans op een gunstige afloop is beter in zoet water dan in zout water.

14 Wat zijn de eerste hulpmaatre gelen die je neemt bij decompressieziekte in afwachting van een overbrenging naar een recompressiekamer?

a. Het bewuste slachtoffer laten drinken.

b. Normobare zuurstof toedienen.

c. Opnieuw laten duiken naar – 3 m met nitrox 50%.

d. Het slachtoffer intensief laten bewegen om de bloedcirculatie te bevorderen.

15 Eerste hulp bij een geredde duiker/drenkeling die niet meer ademt. (1 antwoord)

a. De duiker in buikligging plaatsen, zodat het water uit de longen kan lopen.

b. De duiker in rugligging plaatsen en 5 beademingen toedienen.

c. De duiker in zijligging plaatsen en zuur stof toedienen.

d. De duiker in een aluminiumdeken wik kelen en onmiddellijk naar de dichtst bijzijnde spoedgevallendienst brengen.

16 Welke symptomen wijzen op inwendige bloedingen? a. Pijn. b. Bleekheid.

17 Tijdens het vrijduiken kan je:

a. het bewustzijn verliezen bij het stijgen;

b. een trommelvliesscheur oplopen; c. een zogenaamd “onbelangrijk” decom pressie-ongeval krijgen; d. onderkoeld raken.

18 Welke bewering zijn correct met betrekking tot neus en sinussen?

a. Pseudo-efedrine neusdruppels zijn aan gewezen als je niet kunt klaren. b. Uitademen langs de neus bij het duiken vergemakkelijkt het klaren. c. Een reverse blok op een diepte van 20 m is geen probleem. d. Slijm op de achterwand van de keel of postnasal drip kan het gevolg zijn van een verkoudheid.

19 Longoverdruk kan leiden tot: a. pneumothorax; b. bewustzijnsverlies; c. hemiplegie; d. open foramen ovale (verbinding tussen de voorkamers).

20 Volgende factoren bevorderen het optreden van decompressie ziekte:

a. duiken met nitrox; b. zware inspanning na de duik; c. zware inspanning tijdens de duik; d. duiken met flessen na vrijduiken.

21 Welke stellingen zijn juist? Bij Immersie Longoedeem (ILO):

Foto: Nicolas De Smyter.

Het oplossen van de meerkeuzevragen.

a. worden de symptomen verlicht door een verticale positie in het water; b. kortademigheid en ophoesten van rozig schuim zijn de belangrijkste symptomen; c. zodra de symptomen beter zijn, mag je terug duiken; d. dien je het slachtoffer zo snel mogelijk zuurstof toe.

22 Wat met een murenebeet?

a. Probeer de bloeding te stelpen. b. Er is geen risico op anafylactische shock. c. Er is geen risico op infectie. d. De 'Algemene-Wond-Behandeling' toe passen.

27 Een duiker botste met zijn gezicht tegen vuurkoraal. Wat doe je?

a. Pas (o.a.) de azijn behandeling techniek toe.

b. Pas (o.a.) de druk immobilisatie verband toe.

c. Schrob de wonde schoon met een desin fectiemiddel en een zacht borsteltje.

d. Een arts raadplegen is niet gewenst.

28 Wat doe je met een vuile snij wonde?

a. Eerst eigen handen wassen en hand schoenen aantrekken wanneer beschik baar.

b. Onmiddellijk met ether ontsmetten.

c. De wonde reinigen met gewone zeep of met antiseptische zeep wanneer beschik baar.

d. De wonde laten drogen aan de lucht.

29 Je buddy vertoont onmiddellijk na het bovenkomen pijn bij het ademen en bloederig schuim op de lippen. Wat ga je doen?

a. Je belt de hulpdiensten. b. Je start mond-op-mondbeademing. c. Je plaatst hem in halfzittende houding en geeft 100% normobare zuurstof. d. Je brengt hem zo snel mogelijk naar een caisson.

26 Barotrauma van de longen bij duik met flessen: welke bewerin gen zijn juist?

a. Het longweefsel kan scheuren door overdruk.

b. Het longweefsel kan scheuren door on derdruk.

c. Er kan bloed in de luchtwegen terecht komen.

d. Er kan lucht in de bloedvaten terechtko men.

Foto:

Commissie Redactieteam Hippocampus

Voormalig hoofdredacteur heeft ons verlaten

Eind juni hadden we binnen het redactieteam nog besloten om alle voorgaande hoofdredacteurs van het bondsblad Hippocampus – Rudi Schollaert, Jacques Bernaerts en Roland Wantens – samen te brengen met de huidige hoofdredacteur – Ivo Madder – om een videoverslag te maken over de geschiedenis van ons duikmagazine. Spijtig genoeg zullen we dit niet meer kunnen verwezenlijken, want Roland Wantens is vroegtijdig heengegaan, 4 september 2022, op 73-jarige leeftijd, 4 dagen voor zijn verjaardag.

Begin 1980 startte Roland samen met zijn toenmalige echtgenote Greet een shop in Blankenberge. Hij was een gedreven wedstrijdzeiler en hij dacht dat de streek, naast een winkel voor zeilmate riaal, ook wel een duikshop kon gebruiken. Beiden zochten contact met de duikschool Coral in de badplaats De Haan, waar ze hun duikcarrière begonnen.

onderwaterfotograaf

Roland was een gedreven leerling. Voor Ronny Margodt, die hem de eerste lessen gaf in de duiksport, was het duidelijk dat hij ongetwijfeld ooit duikinstructeur zou wor den.

Binnen de club was er inmiddels een ware competitie ontstaan rond onderwaterfoto grafie. Greet ontpopte zich tot een topon derwatermodel en Roland specialiseerde zich als gedreven onderwaterfotograaf. Ook zijn dochter Annemie (Mieke) maakte later deel uit van het team modelfotografie onder water. Zij was het model, haar mama naaide de kleren die nodig waren voor de onder waterfotoshoot en samen bedachten ze hoe ze het zouden aanpakken. Achteraf werden de resultaten kritisch, eerlijk en altijd met oog op verbetering besproken. De goede foto's werden zelden bekeken, want van de

slechte viel het meest te leren. Leuk is dat de dochter van Mieke ondertussen ook al als onderwatermodel fungeerde. Roland maakte er een prachtige 'moeder met baby in apneu in het zwembad' foto van.

Niets was Roland te veel, hij wilde gewoon bij de top behoren en reisde de wereld af op zoek naar nieuwe duikuitdagingen. Hij stel

de altijd hoge eisen aan de mensen om hem heen, vooral wie dichtbij hem stond. Dat kon wel eens aanleiding geven tot wat discussie.

Hij behaalde zijn duikbrevetten en titels in een redelijk snel tempo. Daarnaast was zijn opleiding als leerkracht een leidend element om zich bezig te houden met het clubblad, het Coral-duiveltje.

Roland tijdens het 50 jaar AVOS jubileumfeest op 21 mei 2022.

Roland, fotograaf tijdens de Zeestage (2010).

Roland Wantens, redactielid en voormalig hoofdredacteur (2004).

Foto's (3): Ivo Madder.

Annemie Wantens met haar dochter Ariël.

Foto: Roland Wantens.

veilig leren duiken

Het leven ging snel, Roland verhuisde naar Antwerpen, werd lid van duikschool Moby-Dick en Amphora en trad in decem ber 1990 toe tot het redactieteam van het bondsblad Hippocampus.

Bij Moby Dick werd hij door Ivo Madder klaargestoomd voor het hoger brevet (het huidige brevet 4*Duiker). Kort nadat hij dit brevet behaalde, was hij betrokken bij de oprichting van duikschool Safe Diving. Hij heeft zich jarenlang met hart en ziel in gezet voor die club, eerst als Duikschool verantwoordelijke en later als waardevol bestuurslid en erevoorzitter. Tijdens de vele bestuursvergaderingen was hij steeds diegene die iedereen bij de les hield wat de NELOS- en vzw-reglementering betrof. Bij de monitoren werd zijn mening steeds op prijs gesteld. Hij was beslist een gedreven

en enthousiast instructeur en meermaals hoorden we na de duik zijn gevleugelde woorden: "Come into my office". Hiermee nodigde hij zijn buddy uit om even bij hem te komen na de duik voor een debriefing, waarbij hij de nodige trips en tricks meegaf aan de beginnende duiker. Hij deed er alles aan om een familiale sfeer in de club te be houden. Iedereen was welkom, maar de na druk lag steeds op veilig leren duiken. Eén van zijn stokpaardjes was dat je geen duik bril bovenop je voorhoofd plaatst voor of na de duik. Ook over het gebruik van zo’n foto’s in Hippocampus was Roland categoriek, een mooie foto of niet.

hoofdredacteur

In februari 1992 werd Roland – als opvol ger van Jacques Bernaerts – hoofdredacteur van Hippocampus en het opwaarderen van een A5-boekje naar een prachtig A4-ma gazine, gedrukt in half full colour en half steunkleur, was zijn verdienste. De coverfoto van het eerste nummer in dat nieuwe formaat was een foto die Roland maakte van zijn dochter, speciaal gemaakt voor de periodiek van december 1993: de kerstvrouw bij een kerstboom onder water. Roland bleef 10 jaar hoofdredacteur en moest bij gebrek aan tijd deze taak overdra gen.

3*Instructeur

Het verlies van zijn echtgenote Greet in 1998 was voor hem moeilijk te verwerken. Annemie, zijn dochter, nam de taak over als toponderwaterfotomodel en Roland hervat te vol moed zijn carrière als duikinstructeur. In 1995 bood Roland zich aan als kandidaat 3*Instructeur in Lavandou, maar onder an dere een gescheurd trommelvlies deed hem de das om. Het jaar nadien behaalde hij samen met André Valkenaers en Eric Vonk

het hoogste niveau in de duiksport tijdens de proclamatie in Bendor.

actief binnen onze federatie

Het was de wens van Greet dat hij snel op nieuw een "goei" lief vond. Ze wilde niet dat hij alleen zou blijven. Roland ontmoette zijn lieftallige nieuwe partner Goel, lid van duikschool Safe Diving, en bleef actief bin nen onze federatie. Hij was een paar jaar voorzitter van de Audiovisuele Commissie. Daarnaast zat hij ook meerdere jaren bij de Sectie EDIT om cursusmateriaal na te lezen en hij bleef tot op het einde, zelfs toen hij omwille van gezondheidsproblemen niet meer mocht duiken, actief meewerken als redacteur van het tijdschrift Hippocampus. NELOS zal hem ongetwijfeld steeds blijven herinneren als de eeuwige taaldespoot … hij duldde geen enkel foutje in de NELOS-pu blicaties en op elke vergadering van het College der 3*Instructeurs mochten we re kenen op een taalcorrectie van collega Ro land.

We zullen Roland blijven herinneren als een aangenaam en gedreven persoon met veel deskundige kennis en een passie voor duiken en onderwaterfotografie, steeds be reid om aan de kar te trekken en vooral een vriend en collega waarop we konden ver trouwen. Hij verdient een plaats in de anna len van NELOS. Als er een speciaal plaatsje in het hiernamaals bestaat, dan zal hij daar zeker eeuwig zijn hobby kunnen voortzetten. 

IVO MADDER & RONNY MARGODT

Roland Wantens 20 jaar 3*Instructeur (2016).

Roland Wantens, 25 jaar 3*Instructeur (2021). "Tot mijn spijt kon ik er op de laatste collegevergadering niet bij zijn, maar dat maakt me niet minder dankbaar voor de hulde die toen gebracht werd. Ook een bijzondere dank aan mijn compadre Eric Vonk, die deze waardevolle zaken een hele tijd heeft bijgehouden en uiteindelijk is komen afgeven in februari 2022. Ik hoop er de volgende keer wèl bij te zijn".

Hippocampus nr. 146 (december 1993) was de eerste Hippocampus in A4-formaat.

Foto: Ivo Madder. Foto: Goel Lauwers.

Nieuw: NELOS-Sidemountduiker

Vanaf januari 2023 kan je bij NELOS de opleiding sidemountduiker volgen.

Wat is sidemountduiken? We zijn al lemaal gewoon om onze flessen op de rug te dragen tijdens een duik. Gevorderde Nitrox-Duikers en tech nische duikers hebben al een extra sta gefles mee. Sidemountduikers dragen de flessen niet meer op hun rug, maar naast hun lichaam. Deze techniek is ontstaan bij het grotduiken, waar er minder bewe gingsvrijheid is, maar kan dus evengoed gebruikt worden bij het wrakduiken en het sportduiken. Sidemountduiken geeft een extra 'vrijheid'.

Waarom sidemountduiken?

) Er is een betere verdeling van het ge wicht van je uitrusting.

) Het materiaal kan naar het water ge dragen worden om het daarna in het water aan te klikken.

) Je hoofd heeft meer bewegingsvrijheid tijdens het duiken.

) Je hebt een grotere stabiliteit onder wa ter.

) Je hebt gemakkelijker toegang tot de kranen van de flessen.

) Het sidemountmateriaal neemt minder plaats en gewicht in als je op vakantie gaat.

Voor wie?

Elke NELOS-duiker vanaf 2*Duiker kan deze opleiding volgen.

Het trimvest met het harnas waar de twee duikflessen aangehangen worden.

Vlnr: achterkant, binnenzijde, zijaanzicht.

Je ziet regelmatige sidemountduikers aan de waterkant en onder water. Vaak zijn dat NELOS-leden die de opleiding bij andere federaties hadden gevolgd. Sinds enige tijd biedt onze zusterliga LIFRAS deze oplei ding aan volgens de CMAS-standaarden, we hebben dus het warm water niet zelf opnieuw uitgevonden. Met een aantal in structeurs zijn we aan de slag gegaan om de Franstalige teksten te vertalen en in een NELOS-jasje te gieten. Vervolgens werden een aantal NELOS-instructeurs, die reeds ervaring hebben met sidemountduiken, door Marc Allemeersch (Instructeur Trainer Sidemountduiken bij LIFRAS en 3*I NELOS) geëvalueerd en aangesteld tot de eerste Sidemount Instructeurs NELOS.

Foto: Shinji Bauters.

Tijdens deze opleiding kwamen we ook in contact met TecLine, dat onder andere ge kend is voor zijn sidemountmateriaal. Dat leidde tot een samenwerking waar we bin nenkort meer over kunnen vertellen. Vanaf januari 2023 kan je bij NELOS starten met de opleiding 'Sidemountduiker'. De op leiding is voornamelijk gericht op het leren

duiken met het materiaal dat nodig is bij een sidemountconfiguratie.

Voor alle informatie kan je binnenkort te recht op de NELOS-website www.nelos.be 

SHINJI BAUTERS & SVEN VANDEKERCKHOVE

Foto's (5): Shinji Bauters.

Nieuw: NELOS-Scooterduiker

Vanaf januari 2023 kan je bij NELOS de opleiding 'Scooterduiker' volgen.

Wat is scooterduiken? Duiken met een scooter is voor velen een on bekend gegeven. De scooter is een machine met een elektromotor, batterij, propeller en handvat. Dit toestel laat je toe door een druk op de knop vooruit te gaan zonder zelf te moeten bewegen. Je glijdt door het water zonder inspanning en je gaat zo moeiteloos onder water van duikplaats naar duikplaats. De scooter is ondertussen al goed ingeburgerd in de duikwereld en kan al op veel vakantie bestemmingen gehuurd worden. Om met de scooter te gaan duiken, heb je toch wel enkele vaardigheden nodig die je toelaten om dat veilig te doen. Je moet hiervoor ze

ker zijn van je eigen controle onder water. In de opleiding Scooterduiker leer je alles wat je moet weten om een scooter te kun nen huren of er zelf één aan te kopen en er vervolgens veilig mee om te gaan.

Waarom duiken met een scooter?

) Je kan grotere afstanden afleggen on der water.

) Je doet minder inspanning tijdens het duiken.

) Je kan gemakkelijker tegen de stroom in gaan.

) Voor het plezier.

Je kan grotere afstanden afleggen met veel minder inspanning.

Elke NELOS-duiker vanaf 2*D kan deze op leiding volgen. Tijdens de opleiding zorg je zelf voor een onderwaterscooter door er één te kopen, te huren of te lenen.

Je kan gemakkelijker tegen de stroom in zwemmen.

Foto: Stefan Van Uffel.

Foto's

(2): Ivo Madder.

de opleiding

Tijdens de opleiding leer je omgaan met de scooter. Je leert hoe je je 'buoyancy' (drijfvermogen) onder controle houdt bij het gebruik van de scooter. Voor deze op leiding kon NELOS opnieuw rekenen op de

cursussen die LIFRAS ter beschikking stelde en de inzet van Marc Allemeersch die ook reeds 'Instructeur Trainer' is. Op die manier werden opnieuw een aantal NELOS-instruc teurs met ruime scooterervaring opgeleid tot de eerste NELOS 'Scooter Instructeurs'. Deze instructeurs zullen je maar graag hel

pen om te leren duiken met een scooter of om je niet-NELOS-brevet in te schalen. Voor alle informatie kan je binnenkort te recht op de NELOS-website www.nelos.be 

Foto: Ivo Madder.

SHINJI BAUTERS & SVEN VANDEKERCKHOVE

Huur je tijdens je duikvakantie soms een onderwaterscooter? Zorg dan dat je het brevet NELOS-Scooterduiker behaalt, zodat je verzekerd bent als je ermee duikt.

EK foto & video 2022 in Madeira

Succes voor België op het CMAS Europees Kampioenschap onderwaterfotografie en -videografie 2022 in Madeira. Gery Beeckmans en zijn assistente Cathy Grimonpont wonnen zilver met hun korte film.

In oktober 2022, na een jaar lang aftellen en heel wat drukke voorbereidingswe ken, was het zover: het EK foto en video vond plaats in Madeira (Portugal) dat dit keer het gastland was. BEFOS (Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport) besloot ook dit jaar weer atleten af te vaardigen naar deze wedstrijden. 13 landen, vertegenwoordigd door 84 atleten, zouden strijden om de titels en bijhorende medailles. Voor België namen twee teams met een fotograaf en één team met een vi deograaf deel:

• Jef Driesen werd door NELOS geselec teerd als fotograaf voor het EK, met aan zijn zijde Mike Pellens. Jef ging voor het eerst naar een Europees CMAS-kampi oenschap, maar verrast zijn concurren ten jaarlijks op het Belgisch Kampioen schap in meerdere reeksen.

• Danny van Belle werd door LIFRAS aan gesteld als fotograaf. Zijn assistent is Rudy Janssens. We kennen Danny van zijn prachtige films, maar ook als foto graaf levert hij schitterend werk af. Op het vorige CMAS-Wereldkampioenschap

was zijn beste prestatie een vierde plaats.

• Als kapitein en tevens videograaf werd Gery Beeckmans door NELOS geselec teerd, met als buddy en assistent Cathy Grimonpont.

De eigenlijke wedstrijd ging de eerste week van oktober door, maar veel deelnemers waren reeds enkele dagen vroeger aanwe zig om de nodige trainingsduiken te kunnen doen. Ook Jef en Mike landden eerder op Madeira, maar hun bagage echter niet. Net op tijd, om zorgeloos aan de wedstrijd te be ginnen, dook de verloren bagage op.

De intense competitieweek kan je als volgt samenvatten:

) De eerste dag wordt gekenmerkt door het in orde brengen van alle papieren, het deelnemen aan de parade met vlaggen door de organiserende stad en het bijwo nen van een technische meeting om alles nog eens goed op elkaar af te stemmen. Op deze dag is er ook de loting van duik stekken en boten. Het is niet onbelangrijk om een goede boot en leuke collega's te

treffen. De Belgische fotografen troffen de Nederlanders aan boord, waardoor de taal geen barrière was om de nodige afspraken te maken.

De videografen deelden hun boot met top land Spanje, Turkije en Nederland. De ta lenkennis van Cathy bleek nuttig om met de Spanjaarden te overleggen en afspraken te maken. Ook de volgorde van de duikstekken (er zijn vier officiële duikstekken die ieder een moet aandoen: 'Wreck Alfonso Cerquei ra', 'Garajau', 'Baixa das Moreias' en 'Baixa da Cruz') werd geloot en is dus voor elke boot anders. Maanden op voorhand al start de voorbereiding van de duiken met het bekijken van filmpjes over de duikplaatsen, om ze zo goed mogelijk te kunnen inschat ten.

) Dag twee is steeds een officiële trai ningsdag, Als videoteam hadden we ge luk, want we konden trainen op de diepste duikplek, het wrak de 'F488 Alfonso', een afgezonken kruiser. De diepte flirtte met de maximumduikdiepte van 30 m. Niet eenvoudig met een 200 bar 12 liter fles,

Foto: Gery Beeckmans.

wetende dat je met een reserve van 30 bar boven moet komen. De eerste duik is voor al wennen aan het water, instellen van de witbalans in je camera, uitloden en wen nen aan de boot en je mededuikers. De dag begon vroeg, omstreeks 06.45 uur, waarbij we na het ontbijt uitvoeren naar de com petitiezone. Voor alle teams verliep deze dag vlekkeloos. ’s Avonds was iedereen moe, maar tevreden. De beelden werden gewikt en gewogen en bijgeschaafd en er werden onderling nieuwe afspraken ge maakt. Er was een opperbeste sfeer tussen alle landenteams. Zuiderse landen zoals Italië, Spanje en Portugal zijn traditioneel iets meer gesloten en lieten niet zomaar in hun kaarten kijken.

) Op dag drie begint het echte werk. Vanaf dan moeten de fotografen hun ge heugenkaarten op het einde van de dag inleveren. Een vooraf verzegelde en gefor matteerde camera moet een eerlijke opna me verzekeren. Voor de videomensen is het nog zwaarder. Na een dag duiken en preste ren, volgt er nog drie uur monteren van de film. Voor mij betekende dit vooral beelden selecteren en kijken wat ik nodig had voor de tweede duikdag. Ook werkte ik steeds het bovenwatergedeelte af, zodat ik daar geen zorgen meer om had. Fotografen leveren tijdens de wedstrijd vier beelden af en kunnen zo deelnemen in vier verschillende categorieën. Bij video kunnen we twee van de drie films afleveren, maar soms is het al lastig om één film af te le veren die wedstrijdwaardig is. Dit jaar had ik gekozen voor de kortfilm (met een acti oncompactcamera een verhaal brengen in één minuut, met geluid en waarbij enkel gebruikgemaakt wordt van onderwater beelden). Mijn tweede project was de lange film (tussen de twee en vier minuten lang, met geluid en bovenwaterbeelden).

) Dag vier is eigenlijk een herhaling van dag drie, met het verschil dat de fo tografen rond middernacht de juiste num mers afleveren van de door hen gekozen beelden voor de wedstrijd. De videogra fen krijgen dan nog vijf uur montage tijd om één of twee films af te werken. Een pittig detail: tijdens de dag kregen we de melding dat het WADA (World Anti-Do

ping Agency, het Wereldantidopingagent schap) effectief dopingcontroles kwam uitvoeren – onder politiebegeleiding – en dit om 17.30 uur ten vroegste. Dit bete kende in eerste instantie een streep door de 'videografenrekening', maar door een puike organisatie waren we om 16.00 uur klaar om naar het hotel te vertrekken, even te rusten en tijdig te eten voor we aan de bak moesten om secuur te monteren en de film tot een goed einde te brengen. Danny en Jef moesten dan weer knopen doorhakken en bepalen welk beeld ze gin gen voorleggen aan de jury. Een taakje dat een einde zou kennen rond 01.15 uur de vol gende dag.

wedstrijdresultaten

3 Jef Driesen nam deel in vier catego rieën en behaalde met 'Close-up' een 15e plaats, met 'Visportret' een 7e plaats, met 'Groothoek met model' een 13e plaats en met 'Groothoek zonder model' een 6e plaats.

3 Danny Van Belle behaalde bij het onderdeel 'Thema' een 10e plaats, met 'Close-up' een 12e plaats, met 'Vispor tret' een 4e plaat en met 'Creatief' een 9e plaats.

3 Mijn keuze ging naar de korte film, waarmee ik 2e werd en zilver in ont vangst mocht nemen met 354 punten, toch 42 punten minder dan het goud (Duitsland). Mijn lange film eindigde met 351 punten op een 6e plaats op 19 punten van het brons.

Tien videoteams namen deel aan de com petitie, niet elk land beschikt over een wed strijdwaardig team.

Ik ben best tevreden met mijn zilveren me daille. Het harde werk en bewuste keuze van camerawijziging heeft dus vruchten afgeworpen.

Klassiek zijn Spanje, Italië, Frankrijk de sterke landen, zowel in foto als in film. Zij namen dan ook een groot deel van de me dailles in ontvangst. Turkije begint even eens een vaste waarde te worden, maar dit soort wedstrijden kan alle kanten op en je bent afhankelijk van een jury. Bij de procla matie was er een bijzonder moment waar te nemen. Toen de bronzen medaille voor

Mijn lange film kreeg de titel 'My Church' en je kan hem bekijken op: https://bit.ly/My_Church.

Mijn korte film werd 'Diving Madeira what else' en kan je bekijken op: https://bit.ly/Diving_Madeira

de lange film van Enrico Rabboni bekend gemaakt werd, ging het publiek spontaan over naar een staande ovatie. Een prachtige film met de nodige humor. Zo blijkt maar weer dat we eigenlijk een film maken voor het publiek en niet voor de medaille. De ge doodverfde winnaars uit Spanje maakten de favorietenrol waar.

De

We brachten een intensieve week door met collegaduikers, fotografen en videografen en leerden van hun manier van werken, hun gebruik van materiaal, hun kijk op beelden en van de na de wedstrijd gedeelde tips. Er was een geweldige sfeer die smaakt naar meer. Hard werken, maar intens genieten, op naar een volgende? Knap werk van de Portugese federatie en vooral van Pedro Vasconcelos om zoveel inzet te tonen twee jaar na elkaar op zowel het wereldkampi oenschap in Porto Santo en het Europees kampioenschap in Madeira. 

GERY BEECKMANS

Foto: Pedro Vasconcelos.

Foto: Gery Beeckmans.

Team Belgium. Vlnr: Danny van Belle, Rudy Janssens, Gery Beeckmans, Cathy Grimonpont, Jef Driesen en Mike Pellens.

Inschrijven voor de duiken.

EK Madeira 2022 OW­fotografie

In dit artikel brengt Jef Driesen het verhaal over zijn belevenissen in aanloop naar het CMAS Europees Kampioenschap onderwaterfotografie in Madeira. Jef nam er ook deel aan de fotowedstrijd Madeira Open. We laten je genieten van zijn wed strijdfoto's en ook die van Danny Van Belle.

In het voorjaar 2022 kreeg ik (Jef Driesen) de vraag of ik in teresse had om deel te nemen aan het CMAS Europees Kampi oenschap onderwaterfotografie. Vorig jaar heb ik immers een zilveren medaille behaald op het OBK en zo kwam ik in aanmer king om België te vertegenwoor digen op het EK. Uiteraard zag ik dat wel zitten! Eerst nog even overleggen met mijn model Mike Pellens en we beslisten om mee te gaan.

voorbereiding

Na de nodige administratieve formaliteiten brachten NELOS en BEFOS onze inschrijving in orde en konden we starten met onze voorbereidingen. We waren nog nooit eerder op Madeira ge weest, dus hadden we geen idee wat ons te wachten stond. We kozen er dan ook voor om drie

dagen op voorhand af te reizen, zodat we de duikplaatsen van het kampioenschap al eens konden verkennen. Na wat opzoekwerk regelden we op zaterdag bij Azul Diving alvast een duik op het wrak Corveta Afonso Cerqueira en in het natuurreservaat Garajau. Op zondag is het duikcentrum echter gesloten en we werden doorver wezen naar Haliotis. Daar konden we twee duiken op Baixa da Cruz reserveren. We hadden eigenlijk liefst een duik op de vierde wed strijdlocatie Baixa das Moreias geboekt, maar wegens de ligging was dat helaas niet haalbaar.

Begin augustus spraken we af aan de Put van Ekeren met het voltallige Belgische team: foto graaf Danny Van Belle met assis tent Rudy Janssens en videograaf Gery Beeckmans met assistente Cathy Grimonpont. We pasten

CMAS EK onderwaterfotografie 2022. 6e plaats Groothoek. Foto: Jef Driesen.

Jef Driesen maakt een panoramafoto van de omgeving.

Foto: Gery Beeckmans.

CMAS EK onderwaterfotografie 2022. 13e plaats Groothoek met model. Foto: Jef Driesen.

onze EK-kledij in de Belgische driekleur, maakten enkele groepsfoto's en bespraken de reglementen van het EK. De sfeer binnen het team zat alvast goed!

vertrek naar Madeira

Vrijdagavond 30 september 2022 is het ein delijk zover! De koffers zijn gepakt en we vertrekken vol goede moed naar de lucht haven van Zaventem. Helaas ook het begin van een hoop ellende. Aan de incheckbalie blijkt onze vlucht overboekt en staan we op de reservelijst. De moed zakt al direct in onze schoenen.

Na lang wachten aan de gate krijgen we uiteindelijk goed nieuws en kunnen we toch mee. Helaas heeft onze vlucht ook vertra ging opgelopen. In Lissabon hebben we slechts 45 minuten om over te stappen. De klok tikt echter genadeloos verder en we missen dus onze aansluitende vlucht.

Het is ondertussen al voorbij middernacht en de eerstvolgende vlucht naar Madeira vertrekt pas de volgende ochtend. Van de Portugese luchtvaartmaatschappij TAP Air moeten we duidelijk niet veel verwachten. We krijgen enkel een nieuwe boardingpass en een voucher van 10 euro om iets te eten, maar geen slaapplaats of hotelkamer. Ge frustreerd en vermoeid brengen we dan maar de nacht door op een harde bank in de luchthaven. Als we eindelijk in Madeira aan komen, is onze nachtmerrie nog niet voorbij, integendeel. Tot overmaat van ramp blijkt al onze bagage vermist!

Daar staan we dan, zonder duikmateriaal of propere kleding. Gelukkig heb ik wel mijn

camera met de onderwaterbehuizing en de lenzen in de handbagage zitten.

Jammer genoeg ontbreken er nog wel enke le essentiële onderdelen, zoals de pomp van het vacuümsysteem, de zoom- en tussenrin gen van al mijn lenzen en de laders voor de batterijen. Dus ik kan al fotograferen, maar dan wel met een stevige handicap. Bij de check-in in ons hotel loopt het nog maar eens fout. We hebben geboekt in hotel Next, maar daar kunnen ze geen reservatie op onze naam vinden. Na een paar tele foontjes blijkt dat de organisatie van het EK het hele Belgische (en ook het Nederland se) team verhuisd heeft naar het duurdere Savoy Palace hotel. Helemaal niet erg, maar het was wel handiger geweest als ze dat even aan ons hadden laten weten.

op verkenning

Ondertussen loopt onze planning natuurlijk helemaal in het honderd. Wegens de vertra ging hebben we de ochtendduik op het wrak al gemist. En dat was nu net die ene locatie die ik absoluut al eens op voorhand wilde gaan verkennen.

De tweede duik in de namiddag is nog nipt haalbaar. Eerst nog snel even naar het na bijgelegen shoppingcentrum lopen om een zwembroek en een batterij voor de lekmel der van de camera te kopen. In één van de restaurants van het hotel lenen we een wijn pomp om de behuizing van de camera vacu um te trekken. In het duikcentrum huren we duikmateriaal en maken we ook kennis met Johan en Simon, één van de ploegen uit het Zweedse team.

Die eerste duik valt een beetje tegen. We zijn uitgeput van de vermoeiende reis en het ge huurde duikpak is behoorlijk aan de ruime kant. Ondanks de aangename watertem peratuur van 23°C krijgen we het daardoor vrij snel koud. Het valt ons ook op dat het onderwaterleven niet zo heel uitbundig is. Veel scholen vis, maar verder redelijk kale rotsen. Dat wordt nog een stevige uitdaging om geschikte macro-onderwerpen te vin den. Gelukkig is het niet allemaal kommer en kwel. De grote tandbaarzen zijn impo sant en helemaal niet schuw. We moeten wel even geduld uitoefenen, want de Zwe den hebben ze als eerste gespot. Zeker iets om rekening mee te houden tijdens de competitie, want op 30m diepte tikt de klok snel. Gelukkig zien we even verderop nog een grote rog passeren. Allemaal perfecte onderwerpen voor mijn groothoeklens.

Terug in het hotel ontmoeten we ook het Nederlandse team: Jos van Zijl met assis tent Dennis Buitelaar (film), Sandra Boerla ge met Rian Beudeker (foto) en Jos Broere met Nancy van Olffen (foto). Ik mag van Nancy een vacuümpomp en batterijlader lenen. Dank je wel, dat helpt mij toch weer een stukje vooruit!

De volgende ochtend worden we opgehaald door duikcentrum Haliotis. Onze Zweed se vrienden zijn ook weer van de partij. Van onze bagage is nog steeds geen enkel spoor, dus heeft Victor voor ons het nodige duikmateriaal geregeld. Nu hebben we wel voldoende tijd om een goed passend duik pak uit te kiezen en de duiken verlopen al een heel stuk vlotter. In tegenstelling tot de

CMAS EK onderwaterfotografie 2022.

9e plaats Creatief. Foto: Danny Van Belle.

CMAS EK onderwaterfotografie 2022.

7e plaats visportret. Foto: Jef Driesen.

CMAS EK onderwaterfotografie 2022.

4e plaats Visportret. Foto: Danny Van Belle.

vorige duik heeft Baixa da Cruz wel meer macroleven. We spotten onder andere en kele mooie anemonen, een paar krabbetjes, zeesterren en zee-egels (belangrijk voor de categorie Thema), een octopus en zelfs een sepia.

Op de terugweg stoppen we nog even langs de luchthaven om te informeren naar onze bagage. Het goede nieuws is dat onze baga ge ondertussen gelokaliseerd is, maar het slechte nieuws is dat ze nog steeds in Brus sel staat. We beginnen nu toch behoorlijk te stressen, maar we proberen er toch maar het beste van te maken. Ondertussen is ook de rest van het Belgische team gearriveerd en gaan we 's avonds gezellig samen op res taurant.

openingsceremonie en technische meeting

Op maandag gaat het EK officieel van start. 's Morgens staan de inschrijvingen op de agenda en in de late namiddag de parade en de openingsceremonie. Tussendoor hebben we in principe nog een aantal uren vrij en ik ben van plan mijn middagpauze op te offe ren om nog een extra duik te doen. Helaas is de timing hier in Madeira op z'n Portugees: de inschrijvingen lopen uit en de bus naar de parade vertrekt vroeger dan gepland. De extra duik valt dus in het water en we gaan dan maar iets eten.

CMAS EK onderwaterfotografie 2022.

12e plaats Macro. Foto: Danny Van Belle.

EK CMAS onderwaterfotografie 2022.

10e plaats Thema. Foto: Danny Van Belle.

Voor de openingsceremonie moeten we noodgedwongen kledij van onze teamgeno ten lenen. We worden met de bus naar de haven van Funchal gebracht. Daar worden we opgewacht door kinderen van de lagere school met een naambordje voor elk land. We hebben duidelijk het meest vrolijke en energieke duo gekregen. Er wordt naar har tenlust gezwaaid met onze Belgische vlag. Eerst nog een uitgebreide fotoshoot met alle deelnemers en dan vertrekken we in een kleurrijke stoet naar een parkje in het centrum van Funchal. Daar wordt het EK officieel voor geopend verklaard. We slui ten af met een drankje bij de Madeira Wine Company.

Als we daarna nog even langs onze hotel kamer passeren, blijkt dat twee van onze koffers ondertussen aangekomen zijn. Goed nieuws, maar de derde en belangrijkste kof fer, met daarin mijn duik- en fotomateriaal ontbreekt nog steeds.

's Avonds is er de technische meeting. Daar worden de belangrijkste reglementen nog eens doorgenomen en kunnen er vragen gesteld worden. Via een loting worden de teams verdeeld over de beschikbare boten en wordt ook de volgorde van de duiklo caties gekozen. Wij worden samen met het Nederlandse team ingedeeld op de boot van Haliotis. Dat is alvast een meevaller, want

Madeira Open 2022. Groothoek met model. Foto: Jef Driesen.

Madeira Open 2022. Visportret. Foto: Jef Driesen.

CMAS EK onderwaterfotografie 2022. 15e plaats macro. Foto: Jef Driesen.

met hun ruime en comfortabele RIB heb ben we gisteren ook al gedoken. Bovendien kunnen we prima opschieten met het Ne derlandse team, dus dat wordt gezellig aan boord. Voor de duiklocaties op onze eerste wedstrijddag (en ook de oefendag) wordt Baixa das Moreias en Garajau getrokken. Baixa da Cruz en het wrak Corveta Afonso Cerqueira zijn dan voor de tweede wed strijddag. Tegenslag, want ik had eigenlijk gehoopt om het wrak toch nog te kunnen verkennen op de oefendag.

's Avonds laat wordt er onverwachts op de deur van onze hotelkamer geklopt: een ho telmedewerker komt onze laatste vermiste koffer brengen! Nota bene terwijl ik met de luchthaven aan het bellen ben in een po ging om te achterhalen waar mijn koffer zich bevindt. Niemand die daarop een ant woord kan geven, maar ik ben zo blij dat ze er eindelijk is! Net op de valreep, want morgenochtend staat de eerste duik op de planning.

oefendag

In de haven van Funchal is er een compe titiezone ingericht. Vlakbij de aanlegsteiger staat een grote tent opgesteld met rijen tafels voor de camera's. Er is ook plaats voorzien voor de catering tijdens de lunch en er is opslagruimte voor het duikmateri aal. Hier zullen we de komende dagen onze tijd spenderen als we niet in of op het water zijn. Smartphones, laptops en tablets zijn er strikt verboden.

De drie volgende dagen verlopen telkens volgens dezelfde procedure. Elke mor gen formatteer je onder toezicht van een CMAS-official de geheugenkaart en stel je een specifieke datum in op de camera. Daar na wordt de behuizing verzegeld en maak je een controlefoto. Elke manipulatie van de camera, zoals het wisselen van lenzen of batterijen, moet steeds onder toezicht van een official gebeuren. Elke dag worden er twee duiken gedaan. Vlak voor en na elke duik maak je opnieuw een controlefoto. De duiken zijn gelimiteerd tot een duiktijd van 90 min en een diepte van 30 m. Decompres sieduiken zijn niet toegestaan en je moet telkens met minstens 20 bar weer aan de oppervlakte komen. Na de laatste duik geef je de geheugenkaart af aan de organisatie. Die krijg je pas 's avonds weer terug.

Dinsdag is de oefendag van de competi

tie. Die verloopt volgens dezelfde procedure als de twee wedstrijdda gen, alleen mo gen de foto's niet gebruikt worden voor de competi tie. We duiken 's morgens eerst bij Baixa das Morei as. Hier hebben we nog niet eerder gedoken, dus we gaan voorname lijk op verkenning. Zoals de naam al aangeeft, zouden hier veel mure nes voorkomen, maar na lang zoe ken vinden we er slechts eentje. De meest fotogenieke onderwerpen zijn hier de schorpi oenvissen, hage disvissen en vuur wormen.

's Namiddags duiken we bij Garajau. Deze locatie kennen we reeds en we zwemmen dan ook direct richting de tandbaarzen. We hebben duidelijk geluk vandaag, want ik arriveer als eerste bij een tandbaars in een poetsstation. Ook de reusachtige tand baars op de zandvlakte is weer present. Uit de verkenningsduiken weet ik al dat ik hier goed moet opletten om de dieptelimiet niet te overschrijden. Mijn duikcomputer geeft uiteindelijk 29,4 m aan, dus nog net binnen de limiet.

Voor de organisatoren van het EK is deze oefendag erg nuttig om de organisatie zo vlot mogelijk te laten verlopen, maar ook voor ons is het een goede leerschool. Voor de foto's met model stuiten we bijvoorbeeld op een praktisch probleem. We moeten aan onze duikuitrusting namelijk een tag beves tigen met daarop ons teamnummer, maar de tags drijven en komen daardoor promi nent in beeld. Ze ruïneren zo alle foto's. Dat moeten we morgen zeker nog aanpassen!

wedstrijddagen

De eerste wedstrijddag is voor ons een her haling van de oefendag. De murenes laten zich deze keer wel zien, waardoor mijn vis

portret al snel ingeblikt is. De rest van de duik spendeer ik voornamelijk aan de zee sterren (categorie Thema) en een kleine octopus. 's Namiddags is het echter bewolkt en dat is wel een serieuze tegenvaller. Voor de categorie groothoek met model wil ik namelijk een foto maken van de tandbaar zen, met op de achtergrond mijn model en een stralend zonnetje. Jammer, maar het zal dus een foto zonder dat mooie zonnetje worden.

Op de tweede wedstrijddag duiken we 's morgens op Baixa da Cruz. Deze locatie ken nen we ondertussen vrij goed, dus we gaan rechtstreeks op ons doel af. We passeren eerst langs de wand met de gele anemoon tjes, daarna gaan we nog aan de slag met de vuurwormen die hier in grote aantallen voorkomen.

In de namiddag staat het wrak Corveta Afonso Cerqueira op de planning. Door de tegenslag met onze vlucht hebben we deze locatie nog niet eerder kunnen verkennen. Onze kennis is dus beperkt tot enkel YouTu be-filmpjes die ik thuis bekeken heb. Ik had mij voorgenomen om een foto met model te maken bij de boeg en de kanonnen. We vra gen onze schipper dan ook om de boot aan

Madeira Open 2022. Tourisme. Foto: Jef Driesen.

Audiovisuele Commissie

de boei op het voorschip te leggen. Maar als we afdalen komen we op de achtersteven van het wrak. Verdorie, dat had ik niet ver wacht! Snel nog naar de voorsteven zwem men heeft weinig zin, want ondertussen zullen de deelnemers van de andere boot daar waarschijnlijk ook al gearriveerd zijn. We blijven op het achterschip en improvi seren dan maar. Langzaam schuiven we op richting de brug op het middendek. Daar is het ondertussen al een drukte van jewelste. Een groothoekfoto maken zonder storende mededuikers in beeld is quasi onmogelijk. Enkel binnen in het wrak kan ik nog enkele geslaagde opnames maken.

's Avonds rond 20.00 uur krijgen we onze geheugenkaartjes terug. Ten laatste tegen 23.00 uur moeten we onze definitieve keu ze van vier foto's doorgeven. Ik kies ervoor om mee te doen in categorieën macro, vis portret, groothoek zonder model en groot hoek met model. De categorie creatief is niet direct mijn ding en voor de categorie stekelhuidigen heb ik geen geschikte foto. Het inleveren van de foto's loopt uit. Ver na middernacht kruip ik tevreden in mijn bed. Vanaf nu ligt alles in handen van de jury.

prijsuitreiking en galadiner

Vrijdag staat er voor ons nog een excursie op de agenda. We worden met een bus naar een aantal toeristische locaties op Madeira gebracht, de ene al wat interessanter dan de andere. Ondertussen is de jury druk bezig met de beoordeling van onze foto's.

Zaterdagochtend hebben we vrij. Wij heb ben bij Azul Diving een 'dolphin experience trip' geboekt, een 'whale and dolphin wat ching tour' met de mogelijkheid om ook met de dolfijnen te snorkelen. Bij het uitvaren spotten we al direct een Noorse vinvis. Even later treffen we ook nog een school Atlan tische gevlekte dolfijnen en we sluiten de boottocht af met een school tuimelaars. Het snorkelen is niet direct een succes. Zodra we in het water springen, verdwijnen de dolfij nen in de diepte. Ze hebben vandaag weinig zin in menselijk gezelschap. Jammer, want foto's van dolfijnen staan nog hoog op mijn bucketlist.

In de namiddag is er de langverwachte prijs uitreiking. Ik behaal uiteindelijk een mooi

resultaat: 6e plaats in de categorie groot hoek zonder model, 7e plaats visportret, 13e plaats groothoek met model en 15e plaats macro. We sluiten de avond en het kampi oenschap feestelijk af met een galadiner. Blijkbaar is het ook de traditie om T-shirts te ruilen met de andere teams. Ik eindig met een exemplaar van het Spaanse team. Een leuk aandenken aan een fantastische week.

Zondagmiddag zit ons avontuur erop en vertrekken we weer richting België. Het EK was voor mij een unieke ervaring die ik niet snel ga vergeten! 

JEF DRIESEN

Madeira Open 2022. Macro. Foto: Jef Driesen.

Vernieuwde evaluatie didactiek 1*Instructeur

Eén van de onderdelen van het traject naar 1*I is het didactisch zwembadexamen. We hebben de manier waarop de kandidaat 1*I een les moet geven herbekeken.

Het lesgeven is een onderdeel dat al jaren deel uitmaakt van het oplei dings- en examineringstraject van de aspirant-instructeur naast de drie openwa terproeven (duikorganisatie, proefafname en een duik met incident op 40 meter), het theorie-examen en het examen fysieke fit heid.

Eenvoudig is het lesgeven in een zwem badomgeving niet en wel om de volgende redenen:

• Leerlingen en lesgevers kunnen tijdens de oefeningen niet met elkaar praten.

• Zwembaden hebben een slechte akoes tiek.

• Onder water bestaat er steeds de kans op syncope en verdrinking.

• Zwembaden kunnen aan de frisse kant zijn, zowel onder water als op het droge.

• We werken met complex duikmateriaal.

Vergelijk deze omstandigheden maar eens met een judoles in een sporthal of een voet baltraining op een voetbalterrein. Ook die trainers moeten didactische vaardigheden als graduele opbouw, herhaling en toetsing van verworven vaardigheden toepassen,

maar dan zonder de specifieke moeilijkhe den van een zwembad.

Daarom moet een duikinstructeur extra aandacht hebben voor:

• duidelijke instructies en afspraken;

• duidelijke onderwatercommunicatie;

• goede plaatsbepaling;

• de veiligheid.

Verschillende (V)OSSEN bereiden hun kan didaten voor op dit examen. Spijtig genoeg gebeurt dit niet altijd uniform. Wat in een bepaalde regio wordt afgeraden, wordt el ders weer aanbevolen.

Ook zijn er door de overlevering verschil lende accenten heel erg uitvergroot en tot richtlijn verheven, terwijl ze eigenlijk min der belangrijk zijn. Een voorbeeld hiervan is de briefing, die wordt afgerammeld en soms 10 à 15 minuten duurt (zijnde bijna een kwart van de totale lestijd), waarbij gepraat wordt over evacuatiesroutes, uitrusting in het redderslokaal, ...

Feedback die we vaak krijgen van kandida ten is dat ze wel veel geleerd hebben in hun voorbereiding, maar dat een aantal zoge

naamde verplichte elementen als zeer arti ficieel worden ervaren. Een uitspraak zoals "in het echt moet je het zo doen, maar op het examen moet je het anders aanpakken" is tekenend voor deze misgroeide situatie. Daarom keren we terug naar de basis.

Wat willen we meten?

We willen in de eerste plaats weten of een kandidaat-instructeur over voldoende di dactische vaardigheden beschikt om les te geven in een zwembad.

Hoe doen we dat?

Met dezelfde oefeningen van weleer: de ster, het parcours of de gecombineerde oefe ning, alle volgens de protocollen van het examen 3*D. De kandidaat geeft ook les aan vier leerlingen gedurende één uur, waarbij hij één van die oefeningen aanleert 'from scratch' (vanaf het begin).

Wat veranderen we?

De kandidaat 1*I geeft voortaan les aan leer lingen van de eigen club. Zo vermijden we overbodige kennismakingsrondes die in een club nooit voorvallen bij kandidaat 3*Dui kers. Die mensen ken je immers al jaren.

Foto's (2): Ivo Madder.

geven en heeft hiervoor ook de nodige les voorbereidingen gemaakt. Bij het begin van het examen (dus nog voor het theorie-exa men, waar meestal mee gestart wordt) loot de kandidaat bij de voorzitter van de jury zijn exa menoefening. Zo heeft hij nog ruim tijd om zijn lesvoorbereiding op te frissen en de startop stelling voor te bereiden. In de praktijk weet je ook ruim vooraf welke les je zal geven. Een lastminutetoewijzing van het lesonderwerp zorgt alleen maar voor overbodige stress.

Vooraf mag de kandidaat enkele helpers van de club inschakelen om bepaald materiaal in het zwembad te krijgen. Dit doen de materi aalmeesters van de club ook meestal in de praktijk.

Een belangrijke wijziging is dat de kandidaat tijdens heel de les een kandidaat Assistent-In structeur ter beschikking krijgt. In vele clubs wordt er met twee personen lesgegeven, dus waarom op het examen niet?

Deze kandidaat Assistent-Instructeur is één van de juryleden (3*I of 2*I) die zich hiervoor aanbiedt. Dit jurylid volgt nauwgezet de in structies van de kandidaat en speelt zeker geen 'spelletje'.

De kandidaat mag zijn assistent inschakelen voor de veiligheid (bijv. uit het water helpen, begeleiden op de blokken, …), voor de logis tiek en materiaalverplaatsingen, voor het tel len aan de andere kant, ...

Het einddoel van de les wordt eveneens bij geschaafd. Nu wordt een volledige oefen run doorlopen en worden het protocol en de slaagcriteria herhaald en om dan te eindigen met een volledige examenrun en een delibe ratie met de jury. Ook dit schiet zijn doel voor bij. Liever zien we meer rustig opgebouwde deeloefeningen dan een race tegen de klok om absoluut twee simulaire examenruns in één uur te willen proppen. Het lesuur eindigt wel met de volledige oe fening, waarna de kandidaat samen met zijn assistent de overige juryleden debrieft alsof dit een oefening was bij een reëel zwembad examen 3*D.

Ook het gebruikte evaluatieformulier voor de jury wordt aangepast naar de beoordeling van vijf basiscompetenties:

1. Organisatie: organiseert de kandidaat de les gepast?

2. Opbouw: bouwt de kandidaat de les lo gisch, progressief en evenwichtig op?

3. Kennis: realiseert de kandidaat een cor recte en gepaste kennisoverdracht?

4. Interactie: bewerkstelligt de kandidaat een gepaste interactie met alle leerlingen?

5. Attitude: heeft de kandidaat de houding en uitstraling van een 1*Instructeur?

Voor elk van deze vijf competenties zijn er vier deelvragen waar de jury met 'ja' of 'nee' moet op antwoorden om zodoende tot een eindsco re per competentie te komen.

Na de toetsing van de vijf competenties wordt de eindvraag gesteld: "Is deze kandidaat ca pabel, desnoods na gerichte feedback, om les te geven in een zwembad?". Bij een 'ja' van de jury zal deze kandidaat worden geprocla meerd door de voorzitter.

Ook de theorieles 1*I – waarbij er gelukkig minder onduidelijke of artificiële elementen waren – zal met een soortgelijk aangepast formulier worden geëvalueerd.

bijscholingen en infoavond

Noteer dat over deze materie in de verschil lende regio's bijscholingen gegeven werden aan de instructeurskaders, samen met de update van de GND-cursus. Noteer eveneens dat ook de lichting 1*Instructeur 2023 hierover een infoavond zal krijgen op 23/11/2022 in het Duikershuis te Mechelen.

De aangepaste protocollen verschijnen in de NELOS-Infomap 2023 en op de website wor den de aangepaste formulieren didactiek 1*I zwembad en theorie ter beschikking gesteld. We hopen dat met deze nieuwe aanpak meer kandidaten zich geroepen voelen om 1*I te worden en dat er meer wordt opgeleid en be oordeeld zoals dat in de praktijk gebeurt.

BEFOS

Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw

Voorzitter: Ronny Margodt

Steenovenstraat 24 8490 Varsenare Gsm 0473 96 13 50 voorzitter@nelos.be

Medevoorzitter: Marc Lycops Avenue de la Liberté 158 boite 7 – 1080 Bruxelles Gsm 0473 81 68 62 – president@lifras.be

Penningmeester: Dirk Saman Groeningenlei 106 – 2550 Kontich Gsm 0475 26 79 20 – dirk.saman@nelos.be

Bestuursleden:

Michel Declercq Pladijsstraat 8, 8370 Blankenberge Gsm 0475 56 56 18 – michel.declercq@nelos.be

Frédéric De Deyn Gsm 0476 63 06 13 – frederic.dedeyn@lifras.be

Philippe De Wilde Gsm 0477 57 24 23 – philippe.dewilde@lifras.be

Nicolas Nackers Gsm 0477 62 84 09 – tresorier@lifras.be

Sven Vandekerckhove Acaciastraat 76 – 9890 Asper Gsm 0476 34 00 64 – sportduiken@nelos.be

BEFOS-secretariaat: Margaux Montrieux Jules Broerenstraat 38 – 1070 Anderlecht Tel. 015 29 04 86 – secretariaat@nelos.be

LIFRAS

Ligue Francophone de Recherches et d'Activités Subaquatiques asbl

Président: Marc Lycops Avenue de la Liberté 158 boite 7 – 1080 Bruxelles Gsm 0473 81 68 62 – president@lifras.be

Vice-Président: Frédéric De Deyn Gsm 0476 63 06 13 – frederic.dedeyn@lifras.be

Secrétaire Général: Laurie Brodkom Gsm 0472 74 20 37 – secretaire.general@lifras.be

Trésorier: Nicolas Nackers Gsm 0477 62 84 09 – tresorier@lifras.be

Administrateurs:

Yvan Barthélemy Gsm 0496 55 30 99 – yvan.barthelemy@lifras.be

Philippe De Wilde Gsm 0477 57 24 23 – philippe.dewilde@lifras.be

Laurence Sénéchal Gsm 0497 31 53 20 – laurence.senechal@lifras.be

Thibaut Vandermeulen Gsm 0479 45 69 69 – thibaut.vandermeulen@lifras.be

Secretariaat: Katia Van De Veegaete – katia@lifras.be Muriel Van Blommen – muriel@lifras.be Boekhouding: comptabilite@lifras.be Jules Broerenstraat 38 – 1070 Brussel Tel. 02 521 70 21 – fax 02 522 30 72

KOEN VAN DYCK, NAMENS HET BREVETTENCOMITÉ

De nieuwe NELOS-webshop is online

Bestellingen voor de NELOS-boetiek zullen enkel nog via de webshop behandeld worden

Webshopaccounts

De webshop is niet gelinkt aan de leden- en clubadministratie. Om te kunnen genieten van kortingen (clubkortingen, speciale ac ties voor NELOS-leden…) moet je je regis teren en herkenbaar zijn als NELOS-club of als individueel NELOS-clublid. Dit kan op de volgende manieren:

Accounts voor NELOS-clubs 3 e-mailadres: clubnaam@nelos.be

clubnummer

clubnaam

eventuele BTW-nummer

Accounts voor individuele NELOS-leden: 3 e-mailadres (ofwel het e-mailadres zoals gekend door de NELOS-lede nadministratie ofwel het persoonlijke NELOS-e-mailadres (indien je hierover beschikt).

Nieuwe producten

Voor de vrijduikers zijn er heel wat nieu we artikelen beschikbaar in webshop.

Voor de duikers is er het duikboekje met zes ringen, beschikbaar met of zonder vulling. In de loop van december zal je ook een logboekje met zes perforaties (voor het duikboekje met zes ringen) kunnen bestellen.

De nieuwe witte polo's met logo's 2022 zijn ondertussen ook leverbaar.

Betalingen

Betaling zullen gebeuren via het online betalingsplatform 'Mollie' en kunnen uitgevoerd worden met bancontact, een kredietkaart of de bankapps van KBC en Belfius.

Facturatie

De facturen kunnen worden afgeprint vanuit de webshop en worden daaren boven verstuurd naar het opgegeven e-mailadres.

Leveringen

De leveringen zullen standaard door bpost uitgevoerd worden tegen een kost van €10 per bestelling. De pakketten

worden telkens op dinsdag en vrij dag verstuurd. Het afhalen van be stellingen bij de regionale boetiek verantwoordelijken blijft mogelijk tot het einde van het jaar. 

RIK OLIEVIER

https://webshop.nelos.be

Algemeen verantwoordelijke

Rik Olievier

Gsm 0475 64 31 71 boetiek@nelos.be BE45 4016 5136 2189

Opgelet

De vermelde bedragen zijn de prijzen zonder de eventuele leden korting.

Nadat je ingelogd bent zie je als NELOS-lid de ledenprijs.

NELOS-Bestuur

Voorzitter & Public Relations: Ronny Margodt 0473 96 13 50 – voorzitter@nelos.be

Penningmeester & vice voorzitter: Dirk Saman 0475 26 79 20 – penningmeester@nelos.be

Boetiekverantwoordelijke: Rik Olievier 0475 64 31 71 – boetiek@nelos.be

Bestuurslid: Michel Declercq 0475 56 56 18 – michel.declercq@nelos.be

Bestuurslid: Franklin Forrez 0492 25 12 33 – franklin.forrez@nelos.be

Bestuurslid: Ivo Hubert 0475 49 87 24 – ivo.hubert@nelos.be

Bestuurslid: Ivo Madder 0475 73 32 01 – ivo.madder@nelos.be

Bestuurslid: Lutgart Stals 0492 23 07 06 – lutgart.stals@nelos.be

Bestuurslid: Sven Vandekerckhove 0476 34 00 64 – sven.vandekerckhove@nelos.be

Secretariaat, ombudsman & API

Duikershuis – Margaux Montrieux Brusselsesteenweg 313 315 – 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 – secretariaat@nelos.be www.nelos.be/secretariaat

Ombudsman : Eric Sels 0475 36 88 23 – ombudsman@nelos.be

Aanspreekpunt integriteit: Eric Sels 0475 36 88 23 – api@nelos.be

Ongevalsaangiften-administratie

Arena NV: tel. 02 512 03 04 – www.arena-nv.be arena@arena nv.be (contactpersoon Inge Ghijsels)

Dodelijk ongeval: binnen de 2 dagen ongevalsaangifte (maak een kopie voor jezelf) naar het NELOS secretari aat verzenden. Zo snel mogelijk erna een verslag over de omstandigheden van het ongeval, vergezeld van een medisch attest over de doodsoorzaak. Arena NV mag ook op de hoogte gebracht worden. Andere ongevallen: binnen de 15 dagen ongevalsaan gifte naar het NELOS secretariaat verzenden, verge zeld van de geneeskundige getuigschriften (maak een kopie voor jezelf). Attesten moeten door de dokter worden afgeleverd binnen de 3 dagen na het ongeval!

Hulpdiensten

UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS ANTWERPEN Tel. 03 821 30 55 (24/24 uur)

HYPERBAAR CENTRUM

Militair Hospitaal Neder over Heembeek (afrit 6 op de ring rond Brussel), Tel. 0800 12382

ALGEMEEN ALARMNUMMER Tel. 112

Medisch Centrum Hyperbare Zuurstoftherapie 's Gravenpolderseweg 114, Goes, Nederland Tel. 0031 113 23 42 90 (24/24 uur)

Commissies

Voorzitter: Sven Vandekerckhove 0476 34 00 64 voorzitter.sportduiken@nelos.be

Ereraad: Tony Devolder 0478 45 51 42 – voorzitter.ereraad@nelos.be

Subcommissie Jeugdduiken: Franklin Forrez 0492 25 12 33 – voorzitter.jeugdduiken@nelos.be

Subcommissie Duikers met een Handicap: Philippe Calu – 0478 50 47 05 voorzitter.dmh@nelos.be

Brevettencomité: Koen Van Dyck 0476 65 02 96 – voorzitter.brevettencomite@nelos.be

Comité Duikinnovatie: Patrick Valkenborghs 0473 70 68 94 – voorzitter.sdt@nelos.be

Commité EDIT: Lutgart Stals 0492 23 07 06 – voorzitter.edit@nelos.be

Veiligheidscomité: Hans Engels 0478 73 30 21 – voorzitter.veiligheidscomite@nelos.be

Geneeskundige Commissie

Voorzitter, dopingpreventieverantwoordelijke en contactpersoon Medisch Verantwoord Sporten: Paul Van der Eecken paul.vandereecken@azstlucas.be

Commissie Mental Coaching Voorzitter: Elfrie van Poppelen 0497 44 60 03 – mental.coaching@nelos.be

Audiovisuele Commissie (NELOSAC)

Voorzitter NELOSAC: Marc Vermeiren 0472 27 96 67 – voorzitter.audiovisueel@nelos.be

Voorzitter Subcommissie Foto: Ivo Madder – 0475 73 32 01 – owf@nelos.be

Voorzitter Subcommissie Video: Jo De Smedt – 0474 27 07 73 – owv@nelos.be

Wetenschappelijke Commissie (biologie)

Voorzitter Subcommissie Biologie: Tiny Heremans Tel. 016 22 56 98 – voorzitter.biologie@nelos.be

Commissie Marketing & Communicatie Voorzitter: Ivo Madder 0475 73 32 01 – MarCom@nelos.be

Commissie Redactieteam Hippocampus Hoofdredacteur: Ivo Madder 0475 73 32 01 – voorzitter.redactieteam@nelos.be

Commissie Innovatief Sporten

Voorzitter: Mario Verhaeghe 0475 63 16 97 – voorzitter.innovatiefsporten@nelos.be

Juridische Commissie

Voorzitter: René Van Leeuwen 0475 65 53 55 – rene.vanleeuwen@nelos.be

Commissie Vrijduiken

Voorzitter: François Vissers 0491 31 06 95 – francois.vissers@nelos.be

Commissie Vinzwemmen

Voorzitter: Free Duerinckx 0486 12 89 63 – free.duerinckx@nelos.be

Commissie Onderwaterhockey

Voorzitter: Niels Balens niels.balens@nelos.be

Erevoorzitters

Jozef Van den Berghe jozef.vandenberghe@nelos.be Willy van der Plas willy.vanderplas@nelos.be

INFORMATIEBLAD VAN NELOS

Hoofdredacteur: Ivo Madder De Bisthovenlei 46 – 2100 Deurne (Antwerpen) Tel. 03 290 54 06 – gsm 0475 73 32 01 redactie@nelos.be

Verantwoordelijke uitgever: Ronny Margodt Steenovenstraat 24 – 8490 Varsenare

Redactieteam: Luc Beets, Wim Bollein, Natalie Decrock , Jan Dieu, Melanie Gevaert , Ivo Madder, Patrick Swinnen , Marijke Van Cauwenberghe , Wim Van Doeselaer , Patrick Van Hoeserlande, Stef Van Uffel

Vormgeving en publiciteit: Vicky Naveau Brusselsesteenweg 313 315 – 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 – publiciteit@nelos.be

Drukkerij: Moderna Printing Schoebroekstraat 50 – 3583 Paal Beringen www.moderna.be

Deadlines artikels Hippocampus

Editie januari/februari: vóór 5 december

Editie maart/april: vóór 5 februari

Editie mei/juni: vóór 5 april

Editie september/oktober vóór 15 juni

Editie november/december: vóór 5 oktober

Advertentietarieven

Zie 'MediaPack' op: www.nelos.be/mediapack

Hippocampus

Of

De redactie en de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd toegestuurde redactionele teksten en/of foto's worden niet teruggestuurd. De artikels ter publicatie in de Hippocampus moeten binnen zijn bij de redactie minstens 45 dagen vóór de maand van verschijning.

Gedrukt op: Lid van:

Overeenkomstig de Europese privacywetgeving (GDPR –General Data Protection Regulation – of ook genoemd Alge mene Verordening Gegevensbescherming – AVG), die op 25 mei 2018 volledig van kracht werd in iedere lidstaat van de EU, melden wij dat je persoonsgegevens worden bijgehou den in een bestand. Wij verbinden ons ertoe deze gegevens enkel te gebruiken voor de verzending van ons tijdschrift en de administratie van de liga overeenkomstig het doel van onze organisatie. Je hebt inzage en correctierecht. Niets van deze uitgave mag overgenomen worden zon der schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.

Adresveranderingen

enkel via het secretariaat van je duikclub waar je als 1e lid ingeschreven bent.

Heb jij onze Faceboopagina al geliket?

Hippocampus verschijnt 5 maal per jaar: februari, april, juni, september en december. Oplage: meer dan 10.000 exemplaren. ISSN-nummer: 1782-8414. www.facebook.com/hippocampusredactie

voor Onderwateractiviteiten CMAS, erkend door Sport Vlaanderen en EUF gecertificeerd.

Raadpleeg de uitgebreide Lopende Agenda op www.nelos.be voor meer info. Opgelet! Inschrijven voor activiteiten, bijscholingen en examens georganiseerd door NELOS, gebeurt via Eventbrite tot uiterlijk 4 dagen voor de activiteit. De inschrijvingslink is terug te vinden in de Lo pende Agenda op de NELOS-website of in één van de respectievelijke NELOS-info's.

December 2022

01 Ronde Tafel – regio WEVOS

Clubhuis Stingrays, Beukenhofstraat 44, 8570 Vichte – 19.30 22.00 u

01 Initiatie vrijduiken (introductie)

Theorie: Diestsesteenweg 400 (hoek Molen straat), 3201 Rillaar – 20.00 22.30 u

Info: scylladiving@nelos.be (François Vissers)

02 Initiatie vrijduiken (introductie)

Zwembad: Demervallei 9, 3200 Aarschot 21.00 22.30 u

Info: scylladiving@nelos.be (François Vissers)

02 Voordracht over haaien – regio LIMOS

Stedelijke sporthal Alverberg Herkenrode singel 33, 3500 Hasselt – 19.30 21.00 u

Meer info: katrien.engelen@hotmail.com

06 Regionale bijscholing WEVOS: Blended learnen

Brugs duikershuis, Doornstraat 112 114, 8200 Brugge – 20.00 22.00u

07 Regionale bijscholing OVOS: update nitrox & 1*Instructeur

Sportlaan 4a, 9160 Lokeren – 20.00 22.30u

08 Regionale bijscholing LIMOS: update nitrox & 1*Instructeur

Zwembad Den Uyt, Rode Kruislaan 20, Mol –20.00 22.30 u

10-11

NELOS OBK 'shoot-out' onderwater foto- en onderwatervideowedstrijd & Festival – proclamatie op zondag Cultuurcentrum Ter Dilft, Sint Amandsesteen weg 41, 2880 Bornem

Meer info: www.nelos.be/OBK_2022

10-11

Lowland Photo Festival

Cultuurcentrum Ter Dilft

Meer info: www.landschapvzw.be

12 Regionale bijscholing BRAVOS: update nitrox & 1*Instructeur

Park van Relst, Aarschotsebaan 128, 1910

Kampenhout – 20.00 22.30 u

15 Regionale bijscholing AVOS: update nitrox & 1*Instructeur

Duikershuis NELOS – 20.00 22.30 u

06 Regionale bijscholing BRAVOS: Blended learnen

Park van Relst, Aarschotsebaan 128, 1910 Kampenhout – 20.00 22.00u

Januari 2023

06-09

Salon de la plongée de Paris Exhibition Park, 1 place de la Porte de Versail les 75015, Parijs, Frankrijk

06 Examen 2*I – Limiet inschrijvingen secretariaat@nelos.be

07 Examen 3*I – Theorie Duikershuis NELOS – 08.00 18.00 u

16 Infoavond – Nitrox-Instructeur Duikershuis NELOS – 20.00 22.00 u 21-29

boot Düsseldorf

Messe Düsseldorf Exhibition Centre, 40474 Düsseldorf, Am Staad, Duitsland Meer info: www.boot.com

Februari 2023

04-05

Duikvaker

Expo Houten, Meidoornkade 24, 3992 AE Houten, Nederland

Meer info: www.duikvaker.nl

12 Examen AI/Initiator – S2C + M3

Duikershuis NELOS – 09.00 13.00 u

13 Examen Nitrox-Instructeur – Theorie Duikershuis NELOS – 20.00 23.00 u

14 DHV – Train the Trainer Duikershuis NELOS – 20.00 23.00 u

15 Bijscholing: Update Reglementering Instructeur Jeugdduiken Duikershuis NELOS – 20.00 22.00 u

Maart 2023

01 Herexamen AI/Initiator – S2C + M3

Duikershuis NELOS – 19.00 22.00 u

05 AV NELOS

Locatie nog te bepalen – 14.00 18.00 u

12 Herexamen 1*I – Didactiek Theorie Zwembad Aartselaar – 09.00 12.00 u

12 Herexamen 1*I – Didactiek zwembad Zwembad Aartselaar – 13.00 12.00 u

13 Herexamen Nitrox-Instructeur theorie Duikershuis NELOS – 20.00 23.00 u

18 Herexamen 3*I – Theorie (onder voorbehoud)

18 College der 3*I (+ workshop) Duikershuis NELOS – 09.00 17.00 u

26 AV Commissie Sportduiken & Academische Zitting

Cultuurcenter De Waai, Werft 28, 2440 Geel 14.00 17.00 u

April 2023

07

3*I

Mei 2023

04 Herexamen 2*I – Theorie

Duikershuis NELOS – 19.00 22.00 u 06 Duiker-Hulpverlener – Examensessie 1 13-20

Technische Stage 2023 15 Kick-off Zeestages 2*Instructeur Duikershuis NELOS – 20.00 22.00 u

Zeestage 2*I & 3*I – Limiet Inschrijving Juni 2023

DHV – Train the Trainer Duikershuis NELOS – 20.00 23.00 u Juli 2023

Freediving FunDay Carrière de La Gombe, Chera de la Gombe, 4130 Esneux – 09.30 17.00 u Info: vrijduiken@nelos.be September 2023 01 Examen 1*I – Limiet inschrijvingen

College der 3*I (+ workshop) Duikershuis NELOS – 09.00 14.00 u 03 Zeestage 2*I en 3*I – Pre-Boulouris Duikershuis NELOS – 14.00 17.00 u Oktober 2023 01-05 Zeestage 2*I en 3*I Zuid Frankrijk Boulouris Saint Raphaël 14 Duiker-Hulpverlener – Examensessie 1 03 Examen AI/Initiator – S2C + M3 Duikershuis NELOS – 09.00 13.00 u 26 Ronde Tafel – regio BRAVOS 19.30 22.00 u

November 2023

05 Examen 1*I – Theorie ’t Verloren Hofke, H. Theresialaan 79, Dilbeek 09.00 12.30 u 05 Zeestage 2*I en 3*I – Post-Boulouris 't Verloren Hofke, H. Theresialaan 79, Dilbeek 13.00 15.00 u 06 Examen 3*I – Limiet inschrijvingen 07 Ronde Tafel - regio WEVOS 19.30 22.00 u 08 Herexamen AI/Initiator – S2C + M3 Duikershuis NELOS – 19.00 22.00 u

Op www.nelos.be/sdt vind je meer info over de opleiding extended range, trimix, CCR, ...

Controleer even of het evenement inderdaad plaats vindt. Items voor de onze Lopende Agenda kan je melden aan: Ivo Madder – redactie@nelos.be

EON STEEL BLACK - NEW

SUUNTO