110355_MSMD_4_2011_Opmaak 1 29-07-11 10:28 Pagina 17
door Robert Kemper Alferink
Familie Van Wulfften Palthe, ca. 1920.
EXTRA:
Nieuw gebruik - oud gebouw 17
Een Twentse fabrikantenfamilie op het Sallandse platteland Aan het einde van de negentiende eeuw begonnen Twentse fabrikantenfamilies in de ruime omtrek van de stuwwal tussen Oldenzaal en Enschede met het opkopen van honderden hectares woeste grond. Tot circa 1920 verrezen er tientallen fabrikantenvilla’s, waarmee architecten als Karel Müller en Gerhard Beltman een sterk stempel drukten op het Twentse buitengebied. Eén van de weinige fabrikanten die in Twente geen geschikte locatie vond, was de Almeloër A.A.W. van Wulfften Palthe. Hij bouwde een bijzonder huis op de Sprengenberg, twee kilometer ten zuiden van het Sallandse dorp Haarle. Een grote opknapbeurt begin 2011 heeft er voor gezorgd dat de toren weer – als vanouds – prijkt als een wit baken in het landschap. Familie van Wulfften Palthe Arnold Albert Willem (Arnold) van Wulfften Palthe werd in 1851 geboren aan de Markt in Oldenzaal. Vader A.A.W. van Wulfften Palthe (1816-1900) was kantonrechter in Oldenzaal en Statenlid in de provincie Overijssel. Hij stamde uit een oud Twents patriciërsgeslacht, de Palthe’s, waarvan in de achttiende eeuw de families Racer Palthe en Van Wulfften Palthe afgesplitst waren. Arnolds moeder, Johanna Henriëtta Stork, was een zuster van de bekende C.T. Stork, oprichter van de Hengelose machinefabriek Gebr. Stork & Co. In 1873 had Arnold samen met zijn broers Derk Willem en Jan Richard in Almelo de firma Gebr. A.A.W. van Wulfften Palthe, ca. 1920.
Palthe opgericht, die zich richtte op het verven en wassen van textielproducten. Hij bewoonde een villa dicht bij het station in Almelo, waar hij als amateurastronoom een klein sterrenobservatorium op het dak had gebouwd.
Komst naar Haarle In 1898 vond in Raalte een veiling plaats van een boerderij, enkele percelen heide en een bos gelegen op de vijfendertig meter hoge Sprengenberg bij het dorp Haarle in de gemeente Hellendoorn. Koper van de grond was Van Wulfften Palthe. Hij was op zoek geweest naar droge zandgronden, waarop zijn vrouw Maria Aurelia Engberts beter kon vertoeven. De natte, leemhoudende gronden, die de familie tot dan toe in De Lutte en Oldenzaal in bezit had, waren voor zijn reumatische vrouw niet geschikt om langdurig te verblijven. Kort daarna werd bovenop de Sprengenberg een achtkantige koepel gebouwd, waar de familie – met inmiddels zeven kinderen – in de weekeinden verbleef en jachtpartijen organiseerde. Al snel ontstond de behoefte aan een groter huis. De bekende architect Karel Müller spoorde Van Wulfften Palthe aan om iets bijzonders te doen boven op de kale heide: ‘Hier moet je geen gewoon huis bouwen, hier moet iets speciaals staan!’ Müller had vanaf circa 1900 al verschillende fabrikantenvilla’s in Twente ontworpen, maar het ontwerp van de Sprengenberg betekende zijn definitieve doorbraak. Nadien tekende hij voor het ontwerp van het landgoed Bellinckhof in Almelo en Egheria in De Lutte (beide van Ten Cate),
