*Tijdschrift_MSMD_2_2012 (origineel)
17-04-2012
15:35
Pagina 22
22
door Robert Kemper Alferink
‘In de brand, uit de brand’: Tegenwoordig wordt bij ‘de brand van Enschede’ in de eerste plaats gedacht aan de gebeurtenis op 13 mei 2000, toen een opslagruimte met vuurwerk in vlammen opging. Er vielen toen 23 doden en bijna duizend gewonden, terwijl tweehonderd woningen geheel werden vernield. De eerste grote brand in de stad was het niet. Op 7 mei van dit jaar is het exact honderdvijftig jaar geleden dat het toen nog kleine industriestadje Enschede werd verwoest door een allesvernietigend vuur. De dramatische gebeurtenis in 1862 had echter niet alleen negatieve gevolgen en zou het aanzien van de plaats ingrijpend veranderen. nschede was in de vroege Middeleeuwen ontstaan als een agrarische nederzetting rond een borg, een klein verdedigingswerk, aan de zuidflank van een stuwwal richting Oldenzaal. Omstreeks 1300 kreeg de plaats stadsrechten die in 1325 werden bevestigd door de bisschop van Utrecht. Om de plaats heen werd een gracht aangelegd, de Stadsgraven, met twee bruggen, de Veldbrug en de Eschbrug. In 1465 werd de gracht versterkt met een houten palissade en een extra buitengracht. Centraal op het marktplein, naast de borg, bevond zich de kerk. Deze kerk en twee stadspoorten waren aan het begin van de zestiende eeuw de enige versteende gebouwen. De meeste stadsboeren en ook enkele ambachtslieden woonden in vakwerkgebouwen, waarvan de gebintconstructies werden opgevuld met leem en de kappen bedekt met riet. Op 14 maart 1517 ging de binnenstad in vlammen op en op 20 mei 1750 gebeurde dat nogmaals. In beide gevallen leidden de branden, voor zover bekend, niet tot aangescherpte bouwverordeningen. Het gevaar voor een nieuwe stadsbrand bleef dus constant op de loer liggen, ook nadat het karakter van de stad begon te veranderen.
E
Textiel De economie in stadjes als Enschede en Oldenzaal draaide vanaf het midden van de achttiende eeuw steeds meer om de handel in textielproducten. Zogeheten fabriqueurs gingen handelen in bombazijn, een stof die eerst nog door boeren op het platte-
