24
Geschiedenis van alledag
DOOR GIRBE BUIST
Wanneer gingen we ondergoed dragen?
Een paar honderd jaar geleden wasten mensen zich bijna nooit. Nou ja, af en toe een plens water in het gezicht gebeurde weleens, maar douchen of in bad gaan? Vergeet het maar. Pas een jaar of vijftig geleden werd het normaal dat ieder huis een douche of bad had. Vanaf dat moment gingen mensen zich meer wassen.
Twee katoenen mannen onderbroeken uit de omgeving van Giethoorn. (Collectie Oald Heldern De Noaberschop, Foto’s: Jan Podt)
D
at weinige wassen was een groot probleem voor rijke mensen. Zij droegen namelijk heel dure, schitterende kleren. Kleermakers hadden hard gewerkt aan die bijzondere kostuums, die vol zaten met allerlei franjes en frutsels. Die bijzondere kleren kon je niet zomaar even wassen. Daar zouden ze kapot van gaan. Dat was heel vervelend. De kleding mocht dus niet vies worden, maar hoe kreeg men dat voor elkaar? De oplossing die onze voorouders bedachten was heel simpel: ondergoed. Ze gingen gewoon iets onder hun dure kostuums dragen. En dat mocht wel vies worden. Dat ondergoed leek trouwens nog helemaal niet op het ondergoed van nu.
Onderbroeken
Onderbroeken kende men aanvankelijk niet. Het ondergoed bestond alleen uit een lang hemd, dat ongeveer tot op de knieën hing. Vaak trokken de mensen de uiteinden van dat hemd dan wel tussen hun benen door, zodat ze toch nog iets hadden wat op een onderbroek leek. Rond 1400 werden de eerste onderbroeken geïntroduceerd. De laatmiddeleeuwse onderbroek van de man zag eruit als een grote slobberbroek. Naarmate de decennia verstreken werden de onderbroeken korter en strakker om het verschil met die van de vrouw te verduidelijken. De onderbroek van de vrouw was los en had een gat bij het kruis om het plassen te vergemakkelijken. Hoewel de onderbroek al in de Middel-
