4
DOOR MARTIN VAN DER LINDE
‘Het bestaan drijft hier op vaartuigen’
Punterbouwers in Giethoorn Punterwerf Schreur in Giethoorn, ca. 1930. (collectie Schreur)
H
‘De veldmensen leven bij de gratie van hun gevaer’, noteerde de Kamper schrijver en punterliefhebber Gait Berk begin jaren zeventig over de bevolking van de Kop van Overijssel. Door het vele water en de weinige wegen in dit gebied ging eeuwenlang bijna al het vervoer per boot. Het ‘gevaer’ was hierbij de verzamelterm voor de vloot van één boer, bestaande uit punters, bokken en vlotten die op ambachtelijke wijze werden gemaakt. Van de 22 punterwerven die Giethoorn ooit telde, zijn er tegenwoordig nog twee over.
et was een wonderlijke ervaring voor Berk, toen hij voor het eerst in zijn leven zo’n ‘kraamkamer van de punters’ bezocht. ‘Toen ik als jongen in een schemerige puntermakerij kwam, deed deze me haast geheimzinnig aan en ik was hevig geïmponeerd door het grote bataljon schrobzagen en houten booromslagen dat ervoor klaar hing, door het formaat van de benodigde planken en door het vuur, waar ze mee werden bewerkt.’ De vraag naar punters was destijds groot. Dit karakteristieke scheepje
was de belangrijkste vorm van transport op de waterwegen van Giethoorn en de omliggende verveningsgebieden. Zoals de gondel hoort bij Venetië, zo hoort de Gieterse punter ontegenzeggelijk bij dit ‘Venetië van het Noorden’. Bijna elke boer had wel drie à vier boten, variërend van kleinere punters voor het melken tot een grotere bok of vlot voor het vervoer van koeien of riet. Ook bij rouwen en trouwen maakte men voor het vervoer naar de kerk, het gemeentehuis of de begraafplaats dankbaar gebruik van de punter.
Geen punter is hetzelfde
Het maken van zo’n punter is specialistisch werk dat vaak overging van vader op zoon. ‘Je bouwt zo’n boot voor het grootste deel op gevoel’, vertelt Jan Schreur, één van de twee overgebleven punterbouwers in Giethoorn. ‘Geen punter is hetzelfde. Dat is het mooiste aan dit vak. Het is niet een tekening die je precies namaakt. Een punterbouwer heeft de maten in z’n hoofd.’ Het huidige bedrijf van Schreur vormt al weer de tiende generatie van punterbouwers. De geschiedenis van zijn werf aan de Dorpsgracht in Giethoorn
