Przygoda uczenia. Techniki efektywnej nauki w praktyce szkolnej
Podczas nauki online nasi uczniowie wykonywali doświadczenia dotyczące zachodzenia osmozy czy rozpuszczalności sacharozy i skrobi, wykorzystując bulwy ziemniaków. Wielu uczniów wykazało się wręcz reżyserskimi zdolnościami, dokumentując kolejne etapy doświadczenia. Sami mówili, że zajęcia te były ciekawe, ponieważ przerywały monotonię lekcji zdalnych (załącznik II.1.2.1., załącznik II.1.2.2.20).
II.1.3. Style uczenia się jako naturalnepredyspozycje uczniów i nauczycieli Informacje z zewnątrz docierają do mózgu za pomocą pięciu zmysłów: wzroku, słuchu, dotyku, zapachu i smaku. Jednak w naszym sposobie odbierania świata dominuje jeden, czasem dwa lub trzy zmysły. Dlatego mówimy o wzrokowcach, słuchowcach i ruchowcach, czyli kinestetykach. Wzrokowcy to osoby, u których dominującą rolę odgrywa wzrok, więc muszą zobaczyć np. schemat fotosyntezy, słuchowcy potrzebują dodatkowo wyjaśnienia nauczyciela do tego schematu, zaś kinestetycy musieliby samodzielnie zbadać proces fotosyntezy, aby go w pełni zrozumieć. Znajomość swojego typu sensorycznego bardzo pomaga uczniom w efektywnym wykorzystywaniu czasu na lekcji, a nauczycielom umożliwia dostosowanie metod pracy. W biologii funkcjonuje określenie „poznaję przyrodę wszystkimi zmysłami” – ćwiczenia potwierdzające to określenie można zatem wprowadzić jako ciekawy przerywnik bardzo poważnych analiz. Przykładowo na lekcji dotyczącej przeglądu systematycznego roślin nagonasiennych można zaproponować ćwiczenie polegające na rozpoznaniu danych gatunków roślin na podstawie zdjęcia (dominuje wzrok), odczucia przy dotykaniu kory lub szyszki umieszczonej w nieprzeźroczystym pudełku (dominuje dotyk) czy wąchania kory, szyszek, kwiatostanów umieszczonych w pudełku (dominuje zapach). Wykorzystanie zmysłu smaku w procesach poznawczych powinno być poprzedzone sprawdzeniem, czy nie ma przeciwwskazań zdrowotnych. Uczniowi znającemu swój typ sensoryczny łatwiej jest dobrać odpowiedni sposób nauki, dzięki któremu informacje przyswaja szybciej, skuteczniej i przyjemniej. Z punktu widzenia ucznia warto więc poznać indywidualny styl uczenia się, ale również patrząc z perspektywy nauczyciela, trzeba uświadomić sobie, że np. wykład może być dobrą metodą nauczania słuchowców, ale koszmarną dla kinestetyków. Do określenia stylu uczenia się służą testy dostępne np. online21, opracowane przez specjalistów. Jednak rzadko kiedy określenie to jest jednoznaczne i zazwyczaj uczeń może tylko na podstawie wyniku testu ustalić dominujące preferencje. Zdarza się, że wynik jest niejednoznaczny i w równych proporcjach wskazuje na wzrokowca i słuchowca. Jest to wynik początkowo stresujący ucznia, ale wręcz idealny do uczenia się w obecnej szkole, ponieważ
20
21
30
Załączniki zawierają instrukcję przykładowego doświadczenia indywidualnego, przeprowadzanego podczas nauki zdalnej przez uczniów klasy pierwszej w roku szkolnym 2020/2021. Link do testu stylów uczenia się, https://www.quizme.pl/quiz/wynik/96940639/307261509 [dostęp: 16.08.2021].
