Przygoda uczenia. Techniki efektywnej nauki w praktyce szkolnej
dostępna i wykorzystywana. W praktyce szkolnej bywa jednak różnie. Poniżej zostały przedstawione stosowane i uznawane za skuteczne techniki efektywnego uczenia.
II.1.4.1. Mnemotechniki Techniki te opierają się na pobudzeniu do procesów pamięciowych obu półkul mózgu. U zdecydowanej większości ludzi lewa półkula odpowiada za logiczne myślenie, właściwe operowanie pojęciami i liczbami, a prawa związana jest z wyobraźnią, relacjami w przestrzeni, odbiorem kształtów, koloru i muzyki. Aby uczyć się efektywniej, należy pobudzać do pracy obie półkule i takie właśnie rozwiązania proponują mnemotechniki, których jest bardzo wiele. Warto więc sięgnąć do literatury fachowej, aby wyszukać mnemotechniki najbardziej odpowiadające nauczaniu poszczególnych treści programowych. Łańcuchowa technika skojarzeń Jest ciekawą mnemotechniką, w której w celu zapamiętania, np. kolejnych etapów jakiegoś skomplikowanego procesu, uruchamiana jest wyobraźnia i człowiek wymyśla opowieść, czasem zabawną, która zapada mu w pamięć. Ucząc się przebiegu fazy jasnej fotosyntezy, można wyobrazić sobie, że mały elektron zostaje kopniakiem wybity przez agresywny kwant światła i, wyskakując, trafia w objęcia troskliwego enzymu (ferrodysyny), który przenosi elektron na bezpieczne miejsce w pojemnym przenośniku (NAD+). Jeśli nauczyciel pokaże uczniom taką technikę, cześć z nich bardzo szybko opanuje tę umiejętność. Czasem to uczniowie mogą ciekawie wzbogacić lekcję, prezentując swoje ciągi skojarzeniowe, które szybko podchwytują inni uczestnicy zajęć. Łatwiej zapamiętywane są skojarzenia śmieszne, a nawet absurdalne, dynamiczne, angażujące różne zmysły, czy też kojarzące się erotycznie. W praktyce szkolnej na te ostanie trzeba bardzo uważać i być przygotowanym na właściwą reakcję w przypadku, gdy uczeń zaproponuje taki właśnie ciąg skojarzeń. Rymonimy Są to stosowane na lekcjach krótkie rymowane wierszyki, np. z chemii: „Pamiętaj, chemiku młody, zawsze wlewaj kwas do wody” lub z języka polskiego – zasada ortograficzna: „-uje się nie kreskuje”. Akronimy lub akrostychy Akronimy, tzn. słowa utworzone z pierwszych liter wchodzących w skład całej grupy, np. ADEK to skrót do zapamiętania witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, czy też PMAT – skrót do zapamiętania kolejnych faz mitozy (profaza, metafaza, anafaza, telofaza). Akrostychy to całe zdania utworzone z pierwszych liter kolejnych pojęć, np. do zapamiętania faz mitozy (Profaza, Metafaza, Anafaza, Telofaza) może posłużyć zdanie: Przyczajona Meduza Atakuje Toksyną.
32
