Mediagebruik- en bezit in het sociaal werk, een hinderlijke kracht? Eva Heyerick
Sociaal werk is een praktijkgericht beroep en een academische discipline die sociale verandering en ontwikkeling, sociale cohesie, empowerment en bevrijding van mensen bevordert. Principes van sociale rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve sociale verantwoordelijkheid en respect voor diversiteit staan centraal. Onderbouwd door sociaalwerktheorieën, sociale- en menswetenschappen en inheemse of lokale vormen van kennis, engageert sociaal werk mensen en structuren om problemen aan te pakken en welzijn te bevorderen. (IFSW, 2014)
Gezin en opvoeding
Daardoor reageren volwassenen controlerend, beschermend of zelfs afschermend. De manier waarop kinderen en jongeren omgaan met digitale media is afhankelijk van de ruime sociale context.
Wat is mediawijsheid?
Om de link tussen sociaal werk en mediagebruik- en bezit (bij jongeren) te beschrijven, hanteert het sociaal werk bovenstaande globale definitie. Deze definitie is toepasbaar op alle aspecten van sociale mediagebruik. Achtereenvolgend bespreken we het belang van ondersteunende contextfiguren, de kinderrechtenbril en kwetsbare risicogroepen bij mediagebruik. Tot slot focussen we ons binnen dit artikel op mediagebruik- en bezit binnen de professionele context waardoor we doelgroep-overstijgend de realiteit bekijken.
Ouders staan vaak versteld van wat kinderen kunnen als het op digitale media aan komt. Deze digitale vaardigheden leerden ze al doende of door anderen te observeren. De kracht van de peers kan je hier moeilijk onderschatten. Kinderen ervaren echter ook moeilijkheden op het net, bijvoorbeeld bij onverwachte situaties zoals een popup, reclame of een foutmelding. Daarom blijft ondersteuning door ouders en andere opvoedkundigen op het vlak van digitale media essentieel. (Boudry, Schols, Vandoninck, Vanwynsberghe, & Herbots, 2017)
Uit literatuuronderzoek merkten we op dat de meeste jonge kinderen hun computer of tablet moeten delen met familie. Om conflicten te vermijden, leggen ouders regels op over het mediagebruik binnenshuis. De uitzonderingsregel is de meest voorkomende regel binnen gezinnen. Hierbij worden regels soepeler wanneer het weekend is, als er bezoek komt, op restaurant… Naast de mogelijkheden, ontspanning en kansen die digitalisering biedt, groeit ook de aandacht voor de keerzijde van het verhaal. Digitale media wordt vaak gelijkgesteld met een broeikast van risico’s en onveiligheid. (Bocklandt, 2019)
Uit datzelfde onderzoek blijkt dat kinderen die een betere relatie hebben met hun ouders veel sneller de stap zetten om te praten over online situaties. Ook geven Vlaamse ouders vaker de voorkeur voor restrictieve tussenkomsten. Deze houding kan de drempel verhogen voor kinderen om in gesprek te gaan over digitale moeilijkheden of ongewenste situaties. Daarbovenop willen Vlaamse ouders hun kinderen niet op bepaalde ideeën brengen door thema’s zoals sexting of ontmoetingen met onbekenden ter sprake te brengen. Daarnaast zijn de meeste ouders ook onzeker en onwetend over de eigen digitale vaardigheden. Hierdoor neigen ze naar een restrictieve houding die ze een vals gevoel van veiligheid biedt. Minder blootstelling betekent minder leerervaringen waardoor de kansen om weerbaarheid op te bouwen en opportuniteiten te ontdekken stelselmatig verlagen.
22
