THEMA
Ondernemers E
en ondernemersfonds is een fonds voor en door ondernemers om gezamenlijke activiteiten te bekostigen. Op basis van een belastingopslag of een aanvullende belasting zamelt de gemeente geld in, dat weer ter beschikking komt van de partijen die betaald hebben. Ondernemersfondsen kunnen opgericht worden voor bijvoorbeeld centrumgebieden, bedrijventerreinen, kantorenparken en hele gemeenten. De partijen die aangeslagen worden, zijn ook de partijen, die het geld kunnen aanvragen en uitgeven. Er bestaan op dit moment drie soorten fondsen: • bedrijfsinvesteringszone (biz) • ondernemersfonds op basis van reclamebelasting • stadsbreed ondernemersfonds
In dit artikel schetsen we eerst de achtergrond van het ontstaan en de populariteit van ondernemersfondsen. Daarna geven we een toelichting op de verschillende soorten. We brengen de toepasbaarheid en voor- en nadelen per soort ondernemersfonds in beeld. DOOR JORINE DE SOET EN KJELD VOSJAN
ORGANISCH CENTRUM, VEEL EIGENAREN Centrumgebieden waarin het commercieel onroerend goed van veel verschillende eigenaren is (veelal organisch gegroeide centrumgebieden en binnensteden), hebben vaak moeite om gezamenlijk de marketing van het gebied op te pakken. Soms is er een ondernemersvereniging waarvan exploitanten vrijwillig lid kunnen worden en waar zij contributie aan betalen. Uit die contributieopbrengsten kunnen activiteiten en evenementen georganiseerd worden. Welk percentage van de ondernemers lid is van zo’n vereniging verschilt van plek tot plek. Veelal is het een gering percentage waardoor de organisatie weinig inkomsten geniet en daardoor weinig slagvaardig kan optreden. In dit soort centrumgebieden kennen we vrijwel unaniem de free-ridersproblematiek: een klein deel van de ondernemers betaalt contributie waarvan activiteiten georganiseerd kunnen worden, terwijl een groot deel van de ondernemers wel de lusten daarvan heeft zonder de lasten te dragen. Deze situatie wordt door veel bijdragende ondernemers als frustrerend ervaren.
GEPLAND CENTRUM, BEPERKT AANTAL EIGENAREN In strak geplande winkelcentra en centrumgebieden waar het eigendom van het commercieel onroerend goed in handen is van één of een klein aantal eigenaren (al dan niet verenigd in een VvE), worden naast de huur voor de winkel meestal ook service- en promotiekosten in rekening gebracht. Op deze manier beschikken deze centrumgebieden in het algemeen 36 scn 2020 | 1
over een behoorlijk budget om activiteiten en evenementen te organiseren. Hierdoor kunnen dit soort centra hun marketing in het algemeen professioneel oppakken en dat gebeurt dan ook. Mede daardoor kunnen dit soort centra goed concurreren met (historische) centra met voornamelijk versnipperd eigendom.
HISTORIE EN AANLEIDING Vooral tijdens de crisis die vanaf ca 2007 intreedt, zien we de omzet in de fysieke retail achteruit hollen. Veel retailers overleven niet en diegene die wél overleven, moeten vaak personeel ontslaan en de buikriem aantrekken. Gevolg is dat ondernemers zelf minder tijd en gelegenheid hebben zich in te spannen voor de ondernemersvereniging én hun omzet zo zien dalen dat ze hun lidmaatschap opzeggen. Op deze manier komen verschillende centrumgebieden in een neerwaartse spiraal. De crisis heeft versneld in beeld gebracht dat wij met elkaar meer winkelmeters gerealiseerd hebben dan de markt kan opnemen. Deze situatie heeft grofweg de volgende oorzaken: • Gemeenten, eigenaren, ontwikkelaars en ondernemers verdienden lange tijd veel geld op deze manier met als gevolg dat ze moeilijk konden stoppen. • Ontwikkelingsprocessen zijn processen van een lange adem. Tussen het waarnemen dat er geïnvesteerd moet worden, het tekenen van de ontwikkelingsovereenkomst en het opleve-
