Obesitas als risicofactor
voor ernstige COVID-19 en complicaties: een review FIEN DEMEULEMEESTER, KARIN DE PUNDER, MARLOES VAN HEIJNINGEN, FEMKE VAN DOESBURG
Een groot aantal patiënten die ernstige symptomen of complicaties vertonen bij COVID-19, heeft overgewicht of lijdt aan obesitas. Obesitas blijkt een belangrijke risicofactor te zijn voor ernstige complicaties en heeft een verhoogde kans op overlijden als gevolg van COVID-19. Het R&D-team van Natura Foundation onder leiding van Fien Demeulemeester schreef hierover een review die onlangs werd gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift MDPI Cell. In deze review worden mogelijke onderliggende mechanismen besproken die obesitas koppelen aan een ernstig verloop van COVID-19 en het ontstaan van complicaties. Deze kennis leidt tot mogelijke preventieve en curatieve interventies die gezondheidsprofessionals in hun praktijk meteen kunnen toepassen.
42 | TCC Magazine
OBESITAS Het aantal mensen met obesitas is de afgelopen 50 jaar wereldwijd sterk toegenomen en is een belangrijke risicofactor voor de ontwikkeling van meerdere aandoeningen. Vet of vetweefsel, oorspronkelijk beschouwd als een eenvoudig orgaan voor het opslaan van energie, wordt momenteel beschouwd als één van de belangrijkste hormoonproducerende organen. Vetcellen produceren hormoonachtige stoffen, adipokines genaamd, die een belangrijke rol spelen in metabolisme en ontsteking. Obesitas gaat vaak gepaard met chronische ontsteking omdat vetcellen te groot worden en elkaar als het ware verdringen waardoor ze geen zuurstof en voedingsstoffen meer krijgen. Als gevolg daarvan gaat het vetweefsel ontsteken. De ontstekingsstoffen die hierbij geproduceerd worden, worden via de bloedbaan in het hele lichaam verspreid. Drie belangrijke ontstekingsstoffen die een rol spelen bij het ontstaan van zo’n algehele ontsteking en ook bij het verloop van COVID-19, zijn tumornecrosefactor alfa (TNF-α), interleukine-6 (IL-6) en leptine.
ASSOCIATIE TUSSEN OBESITAS EN ERNSTIGE COVID-19 Meerdere onderzoeken richtten zich reeds op het nagaan van de associatie tussen obesitas en de ernst van COVID-19. Van de elf studies die het verband onderzochten tussen BMI en de kans op overlijden als gevolg van COVID-19, waren er tien die een verhoogde kans op overlijden vaststelden bij mensen met overgewicht (BMI ≥ 25 tot <30), obesitas (BMI ≥ 30), of ernstige obesitas (BMI ≥ 35). Eén studie vond geen verschil tussen mensen met een normaal BMI en mensen met een verhoogd BMI, maar mensen met een verhoogd BMI vertoonden wel ernstigere symptomen. Omdat BMI geen onderscheid maakt tussen vet en vetvrije massa en geen duidelijk beeld geeft van de vetverdeling en de soort vetcellen, waren er ook studies die de hoeveelheid visceraal vet als variabele gebruikten, vastgesteld aan de hand van een CT-scan met hoge resolutie. Opname op de intensive care (IC) bleek geassocieerd te zijn met 30% meer visceraal en 30% minder subcutaan vet. De hoeveelheid visceraal vet bleek de beste voorspeller te zijn voor een opname op de IC. Er zijn dus heel wat studies die een duidelijk verband aantonen tussen obesitas en de ernst van COVID-19, waarbij vooral visceraal vet een risicofactor blijkt te zijn.
