Dobrosława Marszałkowska
Karnawał na ulicach Chueca – madryckie drag queens teatralizują przestrzeń
Dolly Drag
Czasy przemian – madrycka movida Drag queen shows 1 nie są widowiskami, które należałoby ściśle łączyć z hiszpańską kulturą. Niekoniecznie trafne byłoby zestawianie tego typu przedstawień z symbolami budzącymi skojarzenie z największym krajem Półwyspu Iberyjskiego – flamenco czy corridą. Tym niemniej współcześnie widowiska stały się jedną z popularniejszych atrakcji stolicy Hiszpanii. Podczas typowego madryckiego drag queen show przebrany za kobietę mężczyzna odgrywa przed publicznością występ, podczas którego prezentuje kilka utworów muzycznych oraz dyskutuje z widzami na tematy intymne, często w wulgarny i obsceniczny sposób. Nie budzi dziś kontrowersji, nikt nie traktuje podobnego zdarzenia jako moralnie niepoprawnego. Nie ma też obaw, iż zjawi 1
72
Drag queen show, jak sama nazwa wskazuje, jest „show”, a więc występem, drag queen. Drag queen (z ang. ‘przebrana królowa’) zaś to artysta (przeważnie mężczyzna, choć może być to też kobieta) odgrywający na scenie w odpowiednim stroju kobietę. Owa kobiecość jest charakterystyczna, zwykle odnosi się do archetypowych, banalnych skojarzeń. Estetyka drag łączy się również w dużym stopniu z estetyką kiczu, czego wyrazem jest zarówno przebranie, jak i sposób odgrywania postaci.
się policja i przerwie obecnym w lokalu gościom zabawę. Do niedawna było to właściwie trudne do pomyślenia, dopiero przemiany polityczno-kulturowe ostatnich czterech dekad skutkowały metamorfozą światopoglądową hiszpańskiego społeczeństwa. Ogromne znaczenie dla zmian miała nie tylko śmierć dyktatora – generała Franco, ale i aktywność artystów, którym obalenie reżimu utorowało drogę do ekspresji twórczości. Owa aktywność wpłynęła w decydującym stopniu na spopularyzowanie drag queen shows zarówno w Madrycie, jak i w innych większych miastach Hiszpanii. Atmosfera po zakończeniu autorytarnych rządów Franco sprzyjała narodzinom ruchu movida (słowo to, rzeczownik rodzaju żeńskiego, jest kolokwializmem i oznacza ‘hulankę, ruchliwość, werwę lub atmosferę zabawy’) powstałego w Madrycie, zajmującego jednak dominującą pozycję w ówczesnej kulturze hiszpańskiej. Nieformalną grupę tworzyło kilkanaście osób; obok Pedra Almodóvara byli to m.in.: Fabio MacNamara, aktor i muzyk; Alaska, piosenkarka; Ouka Lele, fotograf; Sybilla i Agatha Ruiz de la Prada, projektantki mody; czy Paloma Chamorro, gospodyni i producentka programu Złoty wiek2. Za główny cel jej członkowie stawiali sobie odcięcie się od przeszłości, przede wszystkim okresu rządów zmarłego wodza. Madryt stał się miastem, które ożyło po okresie kulturalnego letargu. Ożywienie to przejawiało się nie tylko w popularyzowaniu kultury rockowej oraz różnych form życia nocnego, lecz także w próbie zaspokojenia „głodu doznań estetycznych”3 . Przedstawiciele okresu przemian tworzyli w miejscach nietypowych dla sztuki, zacierając granicę między sztuką a nie-sztuką; prowokowali interakcję między odbiorcami a twórcami. Przekraczali granice artystycznej ekspresji nie tylko w formie. Tematy podejmowane przez reprezentantów movidy także nie wchodziły w zakres standardowych zainteresowań hiszpańskich twórców. W. Bryl-Roman, Madrycka movida jako ruch kulturowy, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2008, s. 8. 3 Ibidem, s. 39. 2
nietak!t _ 6/2/2011
