Travelpro - maart 2022 by Travelpro

nr. 3 - maart 2022

V I E R D E 3 0 e V E R J A A R D A G VA N D I S N E Y L A N D ® PA R I S

ZIJN JE KLANTEN KLA AR VOOR HET M E E S T M AG I S C H E V E R JA A R DAG S F E E S T ? Disneyland® Paris straalt magischer dan ooit!

DE 30e VERJAARDAG VAN DISNEYLAND® PARIS: LAAT DE MAGIE STRALEN! Dit jaar genieten je klanten van verbluffende nieuwe shows, belevenissen en festiviteiten voor de 30e verjaardag. Ze gaan groter dromen, harder lachen en nog meer genieten. Disneyland® Paris straalt magischer dan ooit!

Gardens of Wonder Dwaal door 10 betoverende thematuinen op Central Plaza met 30 unieke beelden die een wereld van Disney Figuren tot leven brengen als nooit tevoren.

Disney D-Light Zie hoe het Kasteel van Doornroosje tot leven komt met verbluffende special effects, klassieke Disney muziek en vele verrassingen in onze avondshow die terugkeert! Het is de perfecte manier om een dag tijdens de 30e verjaardag af te sluiten.

Dream… and Shine Brighter! Je klanten kijken hun ogen uit bij deze verbazingwekkende show die overdag te zien is en speciaal voor de 30e verjaardag is gemaakt. De feestelijke sfeer voert hen mee!

Een magische sfeer Je klanten genieten van de magische sfeer en bewonderen de feestelijke decoraties voor de 30e verjaardag, zowel overdag als 's avonds.

Glinsterende nieuwe outfits Mickey, Minnie, Donald, Katrien en hun vrienden kunnen niet wachten om onze verjaardag met je te vieren in hun schitterende nieuwe outfits.

Unieke snacks Smul van Disneylicious snacks en maaltijden die speciaal voor de 30e verjaardag zijn gemaakt.

ONTDEK HET BESTE VAN 30 MAGISCHE JAREN Naast de nieuwigheden die speciaal zijn ontworpen voor onze verjaardag, kun je blijven genieten van al onze klassiekers, of het nu je eerste of je 30e bezoek is: Disney Stars on Parade, Disney Illuminations avondshow, magische momenten met Disney Figuren en onvergetelijke attracties.

VOLG DE OPLEIDING IN DE DISNEY STARS APP

Sommige belevenissen, shows of evenementen zijn mogelijk niet beschikbaar of kunnen worden gewijzigd, afhankelijk van de ontwikkeling van de veiligheids- en gezondheidsmaatregelen en de richtlijnen van de overheid of andere redenen inclusief maar niet beperkt tot slechte weersomstandigheden of renovatie. Bekijk al gezondheids- en veiligheidsmaatregelen op de website: DisneylandParis.com/nl-nl/gezondheidsmaatregelen/-dlp ©Disney/Pixar - Euro Disney Vacances S.A.S. – Ingeschreven onder nummer 383.850.278 in het Franse handelsregister van Meaux - aandelenkapitaal €12.000.000 - statutair gevestigd in 1 rue de la Galmy, 77700 Chessy - ingeschreven in het register van Franse reisorganisaties onder het nummer IM077100030. Euro Disney Associés S.A.S. E.S. licenties n°1-1118616 tot 1-1118630 en PLATESV-D-2019-000335; n°2- 1118631 en 3-1118632.

©Disney/Pixar

VERKOOP EEN VERBLIJF EN MAAK KANS OP ÉÉN VAN DE MAGISCHE PRIJZEN

Heb je klanten die graag bij jou hun verblijf willen boeken voor van Disneyland® Paris?

de 30e verjaardag

door aan het rad te draaien. Doe dan mee met deze nieuwe Boek & Win incentive en maak kans s, knuffels en notitieboekjes. In de prijzenpot zitten o.a. Disneyland Paris verblijven en ticket ere prijzen. Hoe meer je verkoopt, hoe meer kans je maakt op één of meerd De incentive is geldig voor nieuwe boekingen gemaakt van 7 maart

t/m 30 april 2022.

DISNEY STARS APP

Je krijgt toegang tot deze incentive via de Disney Stars app. reisagenten De Disney Stars app biedt tal van interessante opleidingen voor resort. aan en geeft een overzicht van de laatste ontwikkelingen in het

DOWN LOAD DE DISNE Y STAR S B2B AP P IN D E APP ST ORE O F IN GO OGLE P LAY

Bij Avila Reizen ben je aan het jusite adres voor maatwerkreizen wereldwijd. Van luxe vakanties tot unieke ontdekkingsreizen. Exclusiviteit vinden we terug in tijd, privacy, unieke ervaringen, service en esthetiek. En op die vlakken zijn we de afgelopen jaren expert geworden. Van Zuid-Amerika tot Zuid-Afrika, van het Midden-Oosten tot het Wilde Westen. Dankzij ons sterke wereldwijde netwerk van uitmuntende partners en onze eigen kantoren in Chili, Panama, Mexico, Colombia en Peru kunnen we de beste service leveren. Het reistempo afgestemd op de gast, en de juiste mix van highlights en verborgen parels. Op onze vestigingen in Haarlem en Amsterdam werkt een groeiend team aan de mooiste reizen. Zo hebben we het team recent uitgebreid met twee zeer ervaren specialisten op USA/ Canada en het Indisch subcontinent. Als oﬃcieel agent van National Geographic Expeditions bieden we daarnaast een heel scala aan reizen waar de reiziger exclusief toegang krijgt tot de wereld van National Geographic. Van kleinschalige groepsreizen en privéexpedities tot verrijkende expeditiecruises. Avila Reizen is trots geselecteerd te zijn om onderdeel uit te maken van het exclusieve Serandipians netwerk (voorheen bekend als Traveller Made). Dat betekent dat de reiziger kan proﬁteren van extra voordelen bij de vele wereldwijd aangesloten hotels en lodges. Bel of mail gerust met onze specialisten, 023-2210800 of info@avilareizen.nl Tim, Hilda en het team van Avila Reizen

Foto: Singita Sweni Lodge, Zuid-Afrika

Unieke Ontdekkingsreizen & Luxe Vakanties Latijns-Amerika, Noord-Amerika, Afrika, Azië, Europa & de Poolgebieden Oﬃcieel agent van National Geographic Expeditions www.avilareizen.nl | info@avilareizen.nl | +31 (0)23 221 0800 Nassaulaan 2, 2011PC, Haarlem | Sumatrakade 689, 1019PV, Amsterdam

10. D-RT-SCHADE: GARANTIE OP ONENIGHEID

18. STERRIN SMALBRUGGE

“All-inclusive is niet aan mij besteed”

INHOUD MEER COLUMNS 07. Arjen Lutgendorff 32. Rick Wouters 55. Fenny Koppen 83. Fred van Eijk

INTERVIEWS 72. Interview Aerodynamics De meeste interviews vonden plaats voor de oorlog Rusland/Oekraïne.

22. EXCLUSIEVE REIZEN “Flexibiliteit is het nieuwe luxe”

34. ISABELLE WILLEMSENS over 30 jaar Disneyland Paris

COLOFON

38. PAUL BACKER EN RENÉ KLAWER interviewen elkaar

76. SPECIAL SPANJE Schaarste in huurauto’s en accommodaties

Tom van Apeldoorn - Uitgever T.J. van Apeldoorn - Commercieel Directeur Arjen Lutgendorff - Hoofdredacteur Sharon Evers - Eindredacteur Dylan Cinjee - Redacteur Rahanna van Stapele – Redacteur Theo de Reus - Redacteur Tijn Kramer - Redacteur Judith Wetselaar - (Web)redacteur Dennis de Groot - Sales Manager Dennis Ebbers - Sales Manager Danielle van Ewijk – Sales Support Iris Beenen - Graphic Design Kantooradres: Arendstraat 33A, 1223 RE Hilversum Tel: +31(0)35-2005481 E-mail: redactie@travelpro.nl Internet: www.travelpro.nl Verantwoording: Travelpro is een uitgave van uitgeverij T&S Productions B.V.

46. SPECIAL AIRLINES 84. HENK SWAMA De luchtvaart en Rusland/Oekraïne

“Wees niet bang om te boeken”

Dit magazine is als volgt verspreid: Oplage: 7.218 Digitaal via issuu.com Nieuwsbrief: 7.400+ abonnees Social media: 12.500+ volgers Opgave en vragen over abonnementen: Abonnementenland Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel. +31(0)251-25 79 24 Fax +31(0)251-31 04 05 Site: www.bladenbox.nl voor abonneren of www.aboland.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen. Beëindigen abonnement: Opzeggingen dienen 12 weken voor afloop van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn. Prijswijzigingen voorbehouden.

56. TRAVELPRO RESEARCH

De toekomst van all-inclusive

88. ZRA OP CURAÇAO Stefan de Kort geniet dubbel

62. DE START VAN HET FORMULE 1-SEIZOEN “We zijn geen Max Verstappen-fanclub”

Abonnementen lopen automatisch door, tenzij uiterlijk 30 dagen voor de vervaldatum bij ons wordt opgezegd. Dit kan uitsluitend per mail: info@travelpro.nl Kijk voor actuele tarieven op travelpro.nl/abonneren. Vragen? redactie@travelpro.nl Auteursrechten: Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerde database, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij electronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Travelpro.

ONTDEK MET ONS DE MIDDELLANDSE ZEE COMFORTABEL & COMPLEET VERZORGD

ZEVEN STEDENTRIPS IN ÉÉN WEEK? Een schatkamer van cultuur, een jaloersmakend lekker klimaat en enkele van de meest levendige en mooiste steden op deze planeet. De Middellandse Zee heeft het allemaal. Natuurlijk kent juist Holland America Line de mooiste routes en stopplaatsen. De ene dag geniet je op een zonovergoten strand, de volgende dwaal je door de antieke stegen van Rome en nog dezelfde avond strijk je neer op het promenadedek voor cocktail tijdens de zonsondergang. Het vervoer, accommodatie, eten en entertainment zijn allemaal inbegrepen. Geniet aan boord van de vriendelijke en persoonlijke service. Zeker is dat je tijdens een cruise het meest kunt zien en ontdekken van de Mediterranée. Vraag naar onze mogelijkheden voor hotelovernachtingen voor en/of na de cruise, vluchten en luchthaventransfers. Ontdek ook onze andere wereldwijde bestemmingen.

7 nachten Mediterrane Rivièra

7 nachten Egeïsche & Ionische Juwelen

12 nachten Heilig Land

Barcelona naar Civitavecchia Schip: Nieuw Statendam 1* mei 2022 Binnenhut vanaf Balkonhut vanaf €799,- p.p.

Civitavecchia naar Piraeus Schip: Nieuw Statendam 8* mei 2022 Binnenhut vanaf Balkonhut vanaf €799,- p.p.

Rondreis Venetië Schip: Oosterdam 8* mei 2022 Binnenhut vanaf

€549,-*p.p.

€999,-*p.p.

Balkonhut vanaf €1.499,- p.p.

Bij vragen en/of informatie neem contact op met jouw Business Development team: salesnl@hollandamerica.com / 010 2976614. Kijk ook op hollandamerica.com. *Voorwaarden: Weergegeven tarieven zijn o.b.v. een dubbele bezetting, incl. havengelden belastingen en heffingen, excl. crew appreciation. Afhankelijk van beschikbaarheid en o.v.v. prijswijzigingen, druk-en zetfouten. Weergegeven tarieven zijn non-refundable en dienen direct aan(betaald) te worden. Beperkingen kunnen gelden. Voor de volledige voorwaarden kijk op hollandamerica.com. Registratie schepen: Nederland.

VOORWOORD

STRIJD OM DE VAKANTIEGANGER Oekraï… vakantie, laten we het hebben over vakantie. We gaan hoe dan ook weer op vakantie dit jaar. De boekingen knallen door het dak. Online en in de winkelstraten wordt gestreden om de vakantieganger. Gek genoeg hoor ik niemand om mij heen over het boeken van een vakantie naar verre oorden. Hooguit gaat het over een weekendje weg in eigen land of net over de grens. Wat betreft de zomervakantie lijkt het rustig. De geluiden in persberichten zijn wat dat betreft positief, evenals de verhalen die zijn opgetekend in de artikelen die je in deze editie vindt. Zo vertelt Isabelle Willemsens van Disney dat ze nog nooit zulke goede cijfers heeft gehad voor de landen waar zij verantwoordelijk voor is. Ook Arjan Mauritz van Vivencia Travel laat weten dat de telefoon opeens roodgloeiend stond en dat de boekingen sky-high zijn gegaan. Hetzelfde verhaal bij Elize Breed, die afgelopen januari tot haar eigen verbazing de beste maand ooit draaide. Ik leef vast in een andere wereld. Waar ik net schreef over de strijd om de vakantieganger, zie je ook in de artikelen in dit magazine ‘strijd’ terugkomen. De strijd tussen touroperators en SGR, de strijd die Sterrin Smalbrugge beleefde tijdens Expeditie Robinson, de strijd om de Formule 1-fans, de strijd voor en tegen all-inclusive en in het duointerview tussen Paul Backer (Tioga Tours/Fly to the West) en René Klawer (de Reisspecialisten Groep) vertelt René over zijn strijd met de reissector (‘Ik was toen nog jong en schopte tegen alles en iedereen’).

Arjen Lutgendorff Hoofdredacteur arjen@travelpro.nl

Wat zo bij mij opkomt rondom de strijd in Oekraïne is dat er vooral in het begin veel nieuws was met betrekking tot de reissector. Nieuws over luchtvaartmaatschappijen, GDS’en, rederijen, aanbieders van Oost-Europese landen en de Russische eigenaar van TUI die de rvc van het bedrijf verliet. ‘TUIdeloe’, hoorde ik iemand daarover zeggen. Nu het (op het moment van schrijven) doodstil lijkt wat betreft gevolgen van de oorlog voor de reissector, verwacht ik dat de schijn bedriegt. Want wanneer vindt de vakantieganger een bedrag voor een vliegticket of pakketreis wél te gek worden? Welke gevolgen zien we over het hoofd? Wie op de websites van Nederlandse reisbedrijven kijkt, zou niet denken dat er op twee uur en 45 minuten vliegen van Schiphol een vreselijke oorlog gaande is. Waar wij als reisprofessionals weten dat reisprofessionals privé en/of via het bedrijf hulp bieden, zien we online en in de etalages van reisbureaus geen stukje medeleven, maar vliegen de vroegboekkortingen en acties je om de oren. Overigens zie ik wel steeds meer reisbedrijven zich uitspreken tegen de oorlog. Vakantie is geen politiek hoor ik vaak, maar als reisprofessional gaat het je niet in de koude kleren zitten. Naast de strijd om de vakantieganger een innerlijke strijd. Of moet ik daar niet zo moeilijk over denken?

Arjen Lutgendorff

Fraude, angst, onbegrip, liquiditeit en vorderingen

D-RT schade: garantie op onenigheid Touroperators liggen in de clinch met Stichting Garantiefonds Reisgelden (SGR) om schades die zijn ontstaan naar aanleiding van het faillissement van D-RT waarbij de situaties per partij verschillen. Touroperators vinden dat zij niet voor de (volledige) kosten hoeven op te draaien, maar ook bij SGR zou men het volstrekt onlogisch vinden wanneer zij voor de schade moeten opdraaien.

DOOR:

ARJEN LUTGENDORFF

Travelpro sprak halverwege maart, vlak voordat het magazine naar de drukker ging, met meerdere reisprofessionals evenals met SGR-directeur Erik Jan Reuver om een beeld te krijgen van het conflict. Niet iedereen wilde met naam en toenaam worden genoemd, onder meer om de onderhandelingen die al langere tijd lopen niet te verstoren. Reuver laat naar aanleiding van vragen aan Travelpro weten met een aantal partijen in gesprek te zijn over de schade die SGR bij hen in rekening heeft gebracht uit hoofde van faillissement D-reizen. “De meeste partijen hebben netjes de vorderingen betaald, maar nog niet iedereen heeft onze vordering geaccepteerd. Daar lopen met bepaalde partijen nog gesprekken over.” Uit de gesprekken die Travelpro had met betrokkenen lopen de gemoederen daarbij soms hoog op. “Waarom moeten wij de schade die is ontstaan door frauduleus handelen betalen?”, “de garantiestelling is te laag geweest gezien de schade”, “de hele branche denkt dat SGR het D-RTfaillissement had kunnen voorzien”, “touroperators zijn wellicht angstig dat SGR naar de rechter stapt” en “moet de voormalige directie van D-RT niet betalen?” waren enkele van de (anonieme) reacties die Travelpro ontving.

SGR naar de rechter?

“Het hangt van de situatie af of SGR naar de rechter stapt wanneer wij er echt niet uitkomen met een

partij. SGR heeft een vordering ingesteld naar aanleiding van het faillissement van D-reizen en als die vordering wordt betwist en er wordt niet betaald, dan ligt het op onze weg om eventueel een dagvaarding uit te brengen”, aldus Reuver. Of een rechtsgang van SGR of/en touroperator(s) een volgende etappe is waarin de reissector opnieuw negatief in het nieuws komt, weet hij niet. “Het gaat om een discussie tussen SGR en bepaalde touroperators en als het nodig is dan zullen we een rechtsgang niet schuwen. Ik denk dat de meeste partijen wel begrijpen dat het onlogisch is dat SGR hun schade draagt, maar het komt hen qua liquiditeit niet uit. Je kan het willen en wensen dat SGR die schade draagt, maar dat is volstrekt onlogisch.”

Er wordt van alles geroepen

De vergelijking die wordt gemaakt met de rol van SGR in het OAD-faillissement hoort Reuver ook. Net als na het OAD-faillissement wordt er geroepen dat SGR onvoldoende toezicht zou hebben gehouden op D-reizen. Reuver: “Ik hoor dat soort geluiden ook. SGR is geen toezichthouder, zoals een ACM en heeft ook geen bevoegdheden, zoals de FIOD.” Ook zou de bankgarantie niet hoog genoeg zijn geweest om de schade te dekken en dat SGR allang op de hoogte was van de slechte financiële situatie waarin D-reizen verkeerde. Reuver: "De hoogte van de zekerheden is ook in het kort geding tussen

ACHTERGROND

FOTO: Steven van der Heijden

SGR, de Staat en D-reizen onderwerp van discussie geweest en uiteindelijk heeft D-reizen hogere zekerheden moeten afgeven aan SGR. Daarnaast kan SGR informatie over de financiële positie van een aangesloten reisonderneming niet gebruiken om touroperators te informeren. Deze informatie wordt strikt vertrouwelijk met SGR gedeeld. SGR is er ook niet voor bedoeld om schade bij touroperators te voorkomen, SGR beschermt de consument en geeft de consument een garantie op zijn vooruitbetaalde reissom. Daarbij komt dat touroperators ook gebruik hadden kunnen maken van het ReisBetaalplatform om klantgelden te beschermen.”

‘‘

Breed ongenoegen dat SGR de volledige schade bij touroperators deponeert Ongenuanceerd

Steven van der Heijden (CEO Corendon) laat halverwege maart aan Travelpro weten nog volop in discussie te zijn met SGR. “Het is duidelijk dat er een breed ongenoegen bestaat over de manier waarop

SGR redelijk ongenuanceerd de volledige schade bij touroperators deponeert, terwijl er sprake is van grootschalig misbruik door D-reizen van de faciliteit om vouchers uit te geven. Wij hebben destijds bij de aanpassing van het voucherbesluit door SGR (eind april 2020, red.) kluisvouchers uitgegeven aan reisbureaus en de reisbureaus hebben vervolgens vouchers uitgegeven aan klanten. Maar D-reizen heeft uiteindelijk meer gedaan. Zij hebben ook voor reizen waarbij er nog niet was doorbetaald aan touroperators grootschalig vouchers uitgegeven en die worden nu rücksichtslos door SGR in rekening gebracht bij de touroperators, terwijl wij ons op het standpunt stellen dat dat onrechtmatig uitgegeven vouchers zijn. Daar kan dus ook geen SGR-dekking op bestaan. Hoezo zouden wij die dan moeten vergoeden?” Een ander belangrijk punt van discussie is volgens Van der Heijden de vraag op welk moment SGR wist van de onrechtmatig uitgegeven vouchers en of zij daar wel duidelijk en effectief genoeg tegen hebben opgetreden. “Als SGR daar niet duidelijk en effectief tegen heeft opgetreden, dan heeft SGR de schade daardoor bij touroperators enorm laten oplopen. Dit speelde in 2020, maar een heel groot deel van de schade is ontstaan in 2021 toen er heel veel reizen door D-reizen waren verkocht die door de touroperator moesten worden uitgevoerd op basis van de leveringsplicht.”

Opdracht

Medewerkers van het failliete D-reizen bevestigden eind juli 2021 aan Travelpro dat de voormalige

ACHTERGROND

directie wel degelijk opdracht gaf om vliegtickets om te zetten in pakketreizen. Voormalig eigenaar van D-reizen, Jan Henne de Dijn, zei eerder tegen EenVandaag dat er geen officiële richtlijn was om dit soort dingen te doen. Een medewerker van het failliete reisbureau laat aan Travelpro weten: “Als ex-medewerker van D-reizen wil ik graag bevestigen dat er wel degelijk vanuit de directie is aangegeven om klanten te benaderen per mail of per telefoon om openstaande tegoeden zo snel mogelijk om te zetten naar een pakketreis met SGR-dekking. Wij wisten namelijk heel goed dat de vele tegoeden die openstonden nooit meer bij de klanten zouden terechtkomen. Dat geld was namelijk al opgemaakt aan de gehele rebranding van het merk D-reizen. Klanten reageerden verbaasd, maar voelden zich ook in een hoek geduwd. Er waren klanten die geen nieuwe reis wilden, maar gewoon hun geld terug. Sommigen zaten al maanden op hun geld te

wachten. En wij als medewerkers maar zeggen: ‘Het komt eraan hoor. Nog even geduld…’. Jan Henne de Dijn laat het erop lijken dat wij, de medewerkers, dit zelf hebben bedacht en uitgevoerd. Maar dat is het natuurlijk niet zo.”

Frauduleuze vouchers

Op de suggestie dat SGR zou weten dat er op een gegeven moment frauduleuze vouchers door D-reizen werden uitgegeven, laat Reuver weten: “SGR heeft alleen maar garantie op vouchers gegeven, maar het is niet zo dat er bij elke voucher dat D-reizen heeft uitgegeven iemand van SGR aanwezig was. Een van de belangrijkste afspraken die touroperators met D-reizen hebben gemaakt, is vastgelegd in de agentuurovereenkomst en betreft dat de reisagent optreedt als betaaladres van de touroperator. Als partijen onderling afspraken

maken over niet aanbetalen, achterwege laten van betalingen, vouchers, over terugbetalingen aan klanten en de touroperator lijdt schade door het handelen van de reisagent, dan moet je dit niet bij SGR neerleggen. Waarom spreek je dit soort zaken af en leg je dit vast in een agentuurovereenkomst? Wij hebben garantie gegeven op vouchers, niets meer en niets minder, maar de afspraken over terugbetalingen en de vouchers zijn onderling tussen marktpartijen gemaakt. Als er gezegd wordt dat SGR had kunnen weten dat er frauduleuze vouchers door D-reizen zijn uitgegeven, waarom heb je dan zelf niet als touroperator opgetreden? Het is makkelijk om naar iemand te wijzen die een hele diepe portemonnee heeft, maar wij wikkelen consumentenschades af en geen bedrijfsschades.”

Grootschalig misbruik

Het is volgens Van der Heijden niet lastig om aan te tonen dat SGR ervan wist dat er onrechtmatige vouchers werden uitgegeven door D-reizen. “Er zijn meer dan genoeg aanwijzingen dat SGR al veel eerder wist dat er behoorlijk grootschalig door D-RT misbruik is gemaakt. Bovendien heeft SGR bij het voucherbesluit, dat reisbureaus de mogelijkheid gaf om vouchers uit te geven, heel nadrukkelijk bepaald dat SGR het recht had op inzage in de voucheradministratie. SGR had daarmee de middelen om het te controleren, zeker toen er aanwijzingen waren. Een groot deel van het probleem is vanaf november/december 2020 ontstaan, meer dan een half jaar na het voucherbesluit. Dat was het moment dat D-RT massaal is gaan boeken voor de zomer van 2021 en is er in veel gevallen niet aanbetaald. Die reizen moesten uiteindelijk worden uitgevoerd door touroperators in de zomer van 2021 of worden terugbetaald aan de klant en dat heeft heel veel schade veroorzaakt.”

Water bij de wijn

Gevraagd naar wat voor Van der Heijden/Corendon de oplossing is, laat hij weten: “Wij hebben geprobeerd om in gesprek met SGR tot een schikking te komen waarbij beide partijen een beetje water bij de wijn doen, maar daar staat SGR tot op heden niet voor open. Voorlopig is het eind van dit verhaal nog niet in zicht. Iedere touroperator heeft zijn eigen verhaal en stadium waarin de discussie zit en wij willen geen juridische ellende met SGR, maar wanneer zij niet bewegen in hun standpunt dan vrees ik dat dat onontkoombaar is.” De discussie over de schade rondom het faillissement van D-RT heeft volgens Van der Heijden niks te maken met het lidmaatschap van SGR. Op de vraag of hij zichzelf of Corendon als organisatie iets ‘kwalijk’ neemt of vindt dat hij of de organisatie iets anders

had moeten doen, laat hij weten: “Tijdens de coronacrisis is iedereen volledig gefocust geweest op het voortbestaan van de eigen onderneming. Daardoor is er minder aandacht geweest voor zaken die zich buiten de eigen onderneming hebben afgespeeld. Wij snappen heel goed dat ook SGR onder een enorme tijdsdruk stond om beslissingen te nemen, maar dan moet je er nog wel met elkaar over in gesprek gaan. Ik geloof niet dat wij echt fouten hebben gemaakt in het traject en wij hadden ook niet de middelen om te controleren wat er bij reisbureaus gebeurde. SGR lijkt niet in gesprek te willen en wij zijn niet bereid om de (volledige) schade toegeschoven te laten krijgen. Als daarin

ACHTERGROND

niks verandert, is de kans groot dat het voor de rechter gaat komen. Ik zit niet te wachten op een rechtsgang en hoop dat SGR iets meer redelijkheid gaat betrachten.”

Zwakke broeder

“Waar volgens mij de pijn zit, is dat een aantal touroperators ervan baalt met de schade te zitten en vindt dat D-RT helemaal geen SGR-lid meer had mogen zijn. Deze touroperators vinden dat SGR D-RT ten onrechte lid heeft gelaten waardoor er zaken werden gedaan met een veel te zwakke broeder”, aldus een van de bronnen die Travelpro

sprak. “SGR heeft het nagelaten om de vinger aan de pols te houden.” Meerdere personen die Travelpro sprak, vinden (al dan niet achteraf) dat D-RT een hele zwakke broeder was en dat de garantiestelling veel te laag was. Had SGR D-RT wel lid mogen laten blijven, is dan ook een veelgehoorde vraag.

Retailers vaker controleren?

Op de vraag van Travelpro of SGR het risico van een retailer vaker zou moeten inschatten dan alleen via de jaarrekening laat Reuver weten: “De jaarrekening van een deelnemer gebruiken wij natuurlijk alleen maar voor onze eigen doeleinden

(risico-inschatting) en de bijbehorende bankgaranties zijn niet bedoeld om de touroperator te beschermen. Het zou wel heel erg vreemd zijn dat wij vaker per jaar beoordelen hoe een retailer presteert en dat SGR vervolgens touroperators gaat informeren en daardoor geen zaken meer doet met die reisagent, waardoor die retailer failliet kan gaan. Wij mogen dat soort vertrouwelijke informatie niet eens delen. De informatie die wij ontvangen, mogen we alleen gebruiken om de risico’s van SGR goed af te dekken en niet om een touroperator te helpen.”

Handen voor de ogen

“Ik denk dat D-RT twee jaar ten onrechte lid was van SGR”, aldus een reisprofessional die Travelpro sprak. Overigens geven meerdere reisprofessionals ook aan dat zij ervanuit gaan dat SGR-deelnemers het garantiefonds zo min mogelijk informatie verschaffen of zo laat mogelijk. Weer een ander klaagt over de communicatie en stelt de ontstane situatie totaal onbegrijpelijk te vinden. “Wat hier gebeurt, dat kan toch allemaal niet? Het was al tijden voordat ze omvielen bekend, dat ze zouden gaan omvallen. SGR heeft de handen voor de ogen gehouden, ze hebben het niet goed aangepakt. Het geld dat wij op de vouchers hebben gezet, dat krijgen ze en geen cent meer.”

‘‘

Is alle omzet risicodragend?

FOTO: Erik Jan Reuver

Uitzetting uit garantiefonds

Op de vraag van Travelpro of SGR partijen uit het fonds gaat zetten wanneer ze niet betalen, antwoordt Reuver: “Wij gaan partijen niet uit het garantiefonds zetten om deze redenen. Hooguit winnen we de bankgarantie uit die wij ter zekerheid hebben van een deelnemer. Ik ben er overigens van overtuigd dat we er met iedereen uit gaan komen, want marktpartijen snappen uiteindelijk ook wel dat de schade niet door SGR is veroorzaakt. Wat wij nu aan touroperators vragen om aan SGR te betalen inzake vouchers D-reizen, dat hadden ze ook moeten betalen als wij geen garantie op vouchers hadden gegeven. SGR heeft zelf ook schade op dossiers waar D-reizen zelf de reisorganisator was.”

Oorzaak faillissement

Wanneer SGR en touroperators er niet eerder uitkomen, dan zijn volgende stappen mogelijk te verwachten wanneer het volgende rapport van de curatoren begin mei uitkomt. De curatoren hebben in hun laatste rapport laten weten dat het nader onderzoek naar de oorzaken van het faillissement nog gaande is en dat het resultaat daarvan mede afhankelijk is van de rapportage van de door curatoren ingeschakelde accountants waarbij onderzoek is gedaan naar de geldstromen. Hierover schrijven de curatoren: ‘Gebleken is dat de omvang van zowel de inkomende als uitgaande geldstromen na maart 2020 - het begin van de coronapandemie - aanzienlijk is verminderd. Na een korte opleving medio 2020 is de liquiditeit binnen de groep afgenomen. Vanaf 1 april 2020 bestond de inkomende geldstroom hoofdzakelijk uit klantontvangsten, NOW-subsidies en terugbetalingen van reizen door touroperators en

ACHTERGROND

‘‘

SGR zal de billen wel samenknijpen

FOTO: Benno Friedberg

luchtvaartmaatschappijen. De uitgaande betalingen zagen hoofdzakelijk op restituties aan klanten, geboekte reizen en salarissen. Een restcategorie van uitgaande betalingen zal nog nader worden onderzocht. Hierover zal nog nadere informatie ingewonnen dienen te worden. Voorts zal in de komende verslagperiode een onderzoek naar het verloop van de overige balansposities vanaf 1 januari 2020 worden opgestart. In een volgend verslag zal zo mogelijk nadere informatie omtrent de bevindingen worden verstrekt.’ De curatoren starten (mede) aan de hand van de inmiddels verkregen informatie de komende verslagperiodes met het interviewen van de diverse betrokken personen en (ex)werknemers. In volgende verslagleggingen zal omtrent de voortgang worden gerapporteerd. Begin mei wordt meer duidelijkheid over verwacht. Door concurrente crediteuren zijn vorderingen ingediend tot een totaalbedrag van € 29.108.664. Nog niet duidelijk is in hoeverre daarin vouchers en tickets zijn begrepen.’

Bankgarantie over gehele omzet?

Op de vraag of SGR nog veranderingen ziet naar aanleiding van het faillissement van D-reizen, laat Reuver weten: "SGR ziet dat er nog steeds veel gewerkt wordt met oude agentuurvoorwaarden waarbij klantgelden nog regelmatig door de reisagent worden geïncasseerd. Veel touroperators zijn nog bezig met het implementeren van een direct (klant) incasso systeem. Ook met het systeem

van Fadiro (BAM-module) wordt getest. Het nadeel hiervan is dat de touroperator nog steeds moet incasseren op de rekening van de reisagent nadat de klant al aan de reisagent heeft betaald. BAM is een signaleringsysteem dat aangeeft dat er geld is ontvangen door de reisagent, waartegenover de touroperator gelijk leveringsplicht heeft. Als de boeking, de betaling of de inkoopfactuur niet goed in BAS wordt ingevoerd dan krijgt de touroperator ook geen signaal en zal dus ook niet kunnen incasseren. Daarnaast heeft de reisagent wel voldoende saldo nodig op de rekening als de touroperator gaat incasseren. Het risico dat klantgelden niet bij de touroperator terecht komen is bij BAM derhalve nog niet verdwenen.” Verder overweegt SGR om te stoppen met het systeem van vrijstellingen en het vrijstellen van risicodragende omzet als marktpartijen hun leveringsplicht niet willen nakomen. “SGR kan dan niet meer vertrouwen op de afspraken die met marktpartijen zijn gemaakt en zal dan alle omzet van een deelnemer (zowel retailer als touroperator) als risicodragend moeten aanmerken. Dat is heel vervelend, maar als SGR schade oploopt omdat marktpartijen hun verplichtingen niet willen nakomen bij een faillissement van een reisagent, dan zal SGR genoodzaakt zijn om over de gehele omzet een bankgarantie te berekenen. Ook ontvangt de touroperator bij direct (klant) incasso meer klantgelden, naast de hogere aanbetalingen die momenteel gevraagd worden. Dit zal leiden tot hogere zekerheden die bij SGR moeten worden aangehouden.”

“ALL-INCLUSIVE IS NIET AAN MIJ BESTEED” Onontdekte plekken overal ter wereld hebben voor haar geen geheimen meer, het liefst gaat ze er op zoek naar reptielen of duikt ze in het leven van de lokale bevolking. In alle gevallen levert het Sterrin Smalbrugge (reptielendeskundige, presentatrice en schrijfster) bijzondere ontmoetingen op.

DOOR:

SHARON EVERS

FOTO: Sterrin Smalbrugge

INTERVIEW

oor haar tv-programma’s, theatershows, boeken en wetenschappelijk onderzoek reist Sterrin zo vaak mogelijk af naar bijzondere plekken in de wereld. “Maar ik reis ook graag in mijn vrije tijd, alhoewel ik dan ook vaak de jungle induik om op zoek te gaan naar mooie dieren.” Als Travelpro haar spreekt, is Sterrin net terug van een reis door Mexico. “Vanwege de coronapandemie heb ik net als veel andere mensen een tijd niet kunnen reizen, nu ik terug ben realiseer ik me hoe erg ik het heb gemist. Het was heerlijk om weer weg te kunnen zijn en me te kunnen begeven in andere culturen.” Geen standaardvakantie Als kind bracht ze haar vakanties meestal door in Oost-Europa. “We gingen op de bonne fooi naar bijvoorbeeld Kroatië, Roemenië, Hongarije, Tsjechië en Polen. Mijn moeder is geïnteresseerd in geschiedenis en cultuur, waardoor we vaak op de meest bizarre plekken terechtkwamen en bijzondere bezienswaardigheden zagen. We deden ook aan sportieve activiteiten, rodelen en zwemmen waren favoriet en met mijn vader trok ik vaak de natuur in. Oost-Europa was zeker in die tijd nog niet heel toeristisch, maar die plekken zochten we ook niet op. Het kwam weleens voor dat we dagen geen enkele andere toeristen tegenkwamen, hierdoor kreeg ik echt het gevoel dat we een stuk land hadden ontdekt. Ik heb nooit een standaardvakantie gehad en daar ben ik heel blij mee en dankbaar voor. Hierdoor heb ik veel van de wereld mogen ontdekken.”

‘‘

Ik wilde met de krokodillen zwemmen Bijzondere ontmoetingen Een week op een strandbedje in een all-inclusiveresort op een populaire bestemming, is niet aan de reptielendeskundige besteed. “Ik snap heel goed dat mensen daar behoefte aan hebben, maar ik vind dat de grootste verspilling van mijn tijd die ik kan bedenken. Ik trek veel liever heel diep de jungle in om reptielen te zoeken.” Dat de vakanties van vroeger de basis hebben gelegd voor haar eigen manier van op reis gaan, blijkt ook als Sterrin vertelt een land met haar gebruiken en inwoners écht wil leren kennen. “Ik kom net terug uit Mexico en ontmoette diep in de jungle een Maya-vrouw. Ik wilde graag weten waar ze

woont en hoe ze leeft. Dat heeft ze me laten zien. Zo bijzonder. De gastvrijheid die de vrouw bood, is voor mij reizen. Tijdens deze reis ontmoette ik ook een man die me uitnodigde om naar zijn geboortedorp te gaan, omdat daar veel slangen leven. Tijdens de drie uur durende autorit vertelde hij dat hij vanwege zijn werk in een resort zijn kinderen één keer per maand slechts een paar uur kon zien. Door zijn verhaal te horen, bouw je al snel een band op. Hij liet niet alleen de slangen, maar ook zijn familie en zijn huis zien. Dat was buitengewoon. We hebben een bijzondere dag en avond beleefd en hebben nog steeds contact met elkaar.” Zwemmen met krokodillen De manier waarop Sterrin op eigen houtje een land verkend, is niet geheel zonder risico. “Ik ontdek graag zelf dingen, zo’n georganiseerde tour is niets voor mij. Ik heb weleens gevaarlijke dingen meegemaakt, maar vind een land ontdekken in zijn puurste vorm toch het mooiste wat er is. Dat neemt niet weg dat ik vind dat je niet roekeloos moet zijn, ik neem wel mijn voorzorgsmaatregelen. Maar ik wil mijn plezier niet laten belemmeren door dingen die kúnnen gebeuren. Ik ben gewoon altijd op zoek naar reptielen, dat hoort

baantjes gehad. Ik ben onder meer trekkerchauffeur geweest op een bananenplantage, zonder dat ik een rijbewijs had. Australië heeft voor mij echt alles. Bijna elk habitattypen heb je er - van woestijn tot jungle en er zijn zelfs plekken met sneeuw. Het land heeft ook unieke wildlife met buideldieren, gevaarlijke slangen - die ik dan weer erg interessant vind - en de meest gigantische zoutwaterkrokodillen. Ik vind de cultuur van Aboriginals erg interessant, met name hun verhalen over het ontstaan van de wereld. Ik ben er zielsgelukkig.”

bij mij, net als het omgaan met locals. In Mexico kwam ik er via via achter dat er krokodillen in een bepaalde cenote leven, slechts een handjevol mensen wist hiervan. Dat wilde ik zien, en ik wilde met de krokodillen zwemmen. Dat heb ik gedaan, dit was weer een droom die uitkwam. Ik wil zoveel mogelijk van de inwoners en natuur zien, dat maakt mijn vakantie.” Steve Irwin “Mijn favoriete land is Australië. Als kind was Steve Irwin mijn idool, ik keek altijd naar zijn programma’s waardoor ik veel te zien kreeg van het land. Ik wist toen al dat er ooit naartoe wilde gaan. Na het behalen van mijn middelbareschooldiploma kocht ik van al mijn spaargeld een ticket naar Australië en daar ben ik een jaar gebleven. Ik wilde het land van Steve zien en ervaren hoe het is om écht helemaal alleen te zijn. Ik kwam op plekken heel diep in de rimboe waarvan ik dacht dat er nog nooit iemand heeft gelopen, dat raakte me enorm. Ik heb er veel rondgereisd, bijzondere tochten gemaakt en de prachtigste dieren gezien, maar ik heb er ook bizarre

Ondergewaardeerd Sterrin heeft Steve Irwin helaas niet kunnen ontmoeten, hij stierf in 2006 doordat hij door een giftige pijlstaartrog werd gestoken in de borststreek waarbij mogelijk het hart rechtstreeks werd geraakt. “Ik was toen twaalf jaar oud en op zijn sterfdag heb ik mezelf beloofd om zijn werk voort te zetten. Ik wil een stem zijn voor alle ondergewaardeerde dieren en dan met name reptielen, omdat ik deze dieren fantastisch vind. Dat heb ik vanaf die dag gedaan en doe ik nog steeds. Onder mensen is het not done om een oordeel te hebben over iemand op basis van het uiterlijk, maar dat doen mensen wel volop met dieren. Het is raar dat we varkens slachten en opeten en honden als goden behandelen, terwijl varkens slimmer zijn dan honden. Dat gebeurt ook met wilde dieren. Mensen zetten zich volop in voor leeuwen, panda’s en neushoorns, terwijl de inzet voor reptielen nihil is. Reptielen worden overal ter wereld vreselijk behandeld en daar kan ik heel slecht tegen. Ik voer eigenlijk een soort missie tegen onrecht, en dan niet om mensen de les te lezen maar om te laten zien dat reptielen eigenlijk zoveel mooier zijn dan we ooit konden denken. De reden waarom we ons zo inzetten voor bijvoorbeeld leeuwen is dat we ons als mens kunnen herkennen in een leeuw en zijn gezin. We zien onszelf veel minder terug in reptielen en daarom laten we ze uitsterven, maar dat is onzin. In de boeken die ik heb geschreven en in het nieuwe boek dat eraan komt, vertel ik onder andere over babyslangen die in het ei al kunnen communiceren, over krokodillen-ouders die hartstikke goede verzorgers zijn en alles voor hun kinderen doen. Maar ook over groene leguanen, die hun zussen tegen roofdieren beschermen en dit weleens met de dood bekopen. Door dit te vertellen, blijkt dat reptielen helemaal niet zo anders zijn.” Anaconda’s in het wild Op de vraag welke plekjes ze zelf nog zou willen ontdekken, antwoordt Sterrin: “Ik heb nu zo’n 30 landen bezocht in vijf continenten, maar ik wil nog graag naar de Galapagoseilanden. Daar zijn veel wetenschappelijke dingen gebeurd, maar ook vanwege de natuur. Er leven bijzondere dieren. Maar ik wil ook graag naar Brazilië, om anaconda’s in het wild te zien.

INTERVIEW

De langste slang ter wereld, de netpython, woont in Azië en die heb ik al van mijn lijstje kunnen afstrepen. Namibië staat ook op mijn wensenlijstje, daar leven hele gave reptielen en lopen leeuwen gewoon over het strand. Dat wil ik graag zien.”

‘‘

Ik wil zoveel mogelijk van de inwoners en natuur zien, dat maakt mijn vakantie Adults only Na twee reptielenboeken voor kinderen, schreef Sterrin het boek ‘Het fascinerende leven van reptielen’ speciaal voor volwassenen, dat in mei uitkomt. “In mijn vakgebied focussen mensen zich vooral op de gevaren van reptielen, ik laat juist de onderbelichte kant van deze dieren zien. Hoe ze leven, waarom ze belangrijk zijn voor de natuur, hun onderbelichte sociale leven et cetera. Het wordt een compleet boek voor mensen die willen leren over reptielen vanaf de evolutie tot waarom ze belangrijk zijn voor de natuur.” Sterrin veroverde al vele volwassenharten tijdens haar deelname aan het laatste seizoen van Expeditie Robinson, waarin ze vaak struinend was te zien om samen met haar kampgenoten het eiland te verkennen. “Het was heel tof om richting volwassenen mijn missie te kunnen verkondigen. Het was mijn doel om in het programma te laten zien hoe fantastisch de natuur is, maar ik had nooit verwacht dat er zoveel van werd uitgezonden. Dat was echt heel leuk, maar neemt niet weg dat Expeditie enorm zwaar was om te doen en toch bleef ik de schoonheid van het land zien.” Een van haar toekomstplannen is het starten van een podcast over ook andere dieren dan alleen reptielen. “Ik wil het ook gaan hebben over de buitenbeentjes in het dierenrijk. Veel van die buitenbeentjes zijn interessanter dan we ooit hebben gedacht en hebben een belangrijke rol in de natuur. Ik heb veel zin om dit te gaan maken.” Hemel op aarde Sterrin woont samen met haar Spaanse vriend in de bergen van Sierra Nevada. “We wonen aan de rand van het nationaal park, waar we geen buren hebben en waar we geen auto’s horen. De weg naar ons huis is doodlopend, er komt niemand die er niet hoeft te zijn. Dit is echt mijn hemel op aarde.”

FOTO: Sterrin met King Cobra FOTOCREDITS: Romilly Van Den Bergh

“FLEXIBILITEIT IS HET NIEUWE LUXE” De vakantieganger wil eindelijk die nu-of-nooit reis maken en lijkt daarbij kosten noch moeite te sparen. Wat zijn de meest spectaculaire rondreizen? Travelpro spreekt met zes reisprofessionals over de boekingen die bijbleven.

DOOR: RAHANNA VAN STAPELE

SPECIAL

FOTO: Torres Del Paine National Park, Chilli

Elize Breed

“MENSEN HEBBEN MEER GELD OVER VOOR EEN REIS”

Elize Breed (ZRA bij Travel Counsellors): “De meest exclusieve reis is voor mij onder meer één naar Ecuador in combinatie met de Galapagoseilanden. Dat was voor een koppel met twee kinderen voor achttien dagen. Maar ook een rondreis van drie weken door Rajasthan in India voor tien personen, waar ik zelf ook deel van uitmaakte. Of een rondreis van drie weken door Patagonië, waarin een echtpaar de W-trekking maakte door Torres del Paine en afsloot met een cruise met de Australis naar Kaap Hoorn. De meest exclusieve reis in mijn carrière ligt nu op de plank: een soort van air cruise, voor later dit jaar. Alleen dan helemaal zelf samengesteld op privébasis, drie weken lang, voor een gezin van vier personen.” Boek je reizen van dat kaliber vaker? “Ja, eigenlijk steeds vaker.” Hoe gaat het de laatste maanden qua boekingen? Wat zijn populaire bestemmingen? “Ik ben nu vijftien jaar Travel Counsellor en heb afgelopen januari, tot mijn eigen verbazing, de beste maand ooit gedraaid. Dus het trekt zeker aan met de boekingen. Op dit moment is Fins Lapland razend populair. Mensen willen héél graag weer op vakantie en ik verkoop de afgelopen jaren als logisch gevolg van corona meer Europa dan ooit. De laatste tijd boek ik langzaam en tot mijn grote plezier ook weer Oman, Zuid-Afrika, Namibië, Tanzania, Mexico, Canada en Amerika.” Krijg je ook de indruk dat mensen dit jaar luxere reizen eerder boeken? “Mensen willen in ieder geval wel heel graag op vakantie en hebben er gemiddeld meer geld voor over. Of het echt luxer moet zijn, kan ik niet bevestigen. Wel wordt het stukje begeleiding vanuit een reisagent nog meer gewaardeerd. De laatste weken zijn er wat klanten die weer even willen afwachten door de oorlog in Oekraïne.” Wat is je eigen top van bezochte óf nog te bezoeken bestemmingen? “Mijn favoriete bestemmingen zijn Patagonië, India, Afrika en Costa Rica. De Azoren vind ik ook heel erg verrassend. Eigenlijk alle bestemmingen vind ik interessant en leuk om te ontdekken. Bhutan staat op dit moment bovenaan op mijn bucketlist. Door corona heeft de geplande reis daarheen met mijn vriendin en collega Caroline nog niet kunnen plaatsvinden.”

weer open en is de vakantieschaamte, als daar al sprake van was, volledig verdwenen. Mensen zijn er weer aan toe.”

Walter Colijn

"DE UITDAGING GAF VEEL VOLDOENING”

Walter Colijn (ZRA bij Travel Counsellors): “Eerder in mijn carrière in de reisbranche heb ik een reis mogen samenstellen voor een echtpaar naar Frans-Polynesië. De reis begon met een hotelverblijf in het Beverly Hills Hotel in Los Angeles en vanuit daar namen zij een aansluitende cruise naar Papeete, op Tahiti. Daarop volgde een hotelverblijf op Moorea en Bora Bora. De veeleisendheid van het echtpaar en de complexe verbindingen maakten het een echte uitdaging, die uiteindelijk wel veel voldoening gaf.” Boek je vaker dit soort reizen? “Sinds tien jaar ben ik ZRA en mag ik mij inderdaad graag uitleven in het midden- en hogere segment van de reismarkt waar behoefte is aan maatwerk.” Hoe ervaar je de laatste maanden qua boekingen? “In 2020, het eerste coronajaar, kon ik bogen op vier boekingen. Twee in Nederland en twee keer naar IJsland. Het jaar erna was vooral een jaar met de handrem erop, maar wist ik met een beetje moeite toch een divers palet aan bestemmingen te boeken. Voor 2022 ligt het veld FOTO: Bora Bora

Welke bestemmingen zijn erg gewild op het moment? “Afgelopen najaar had ik veel vertrekken naar Dubai. Mijn dochter liep daar toen stage en vanwege de relationele band die ik met mijn reizigers heb opgebouwd, trok dat ook weer boekingen aan. Op dit moment heb ik weer (wegbreng)camperreizen in de VS en Canada, reizen naar de Canarische Eilanden, Curaçao en een rondreis door Alaska, maar ook gezinsvakanties in Spanje en Turkije. Daarnaast heb ik diverse liefhebbers voor Lombok en NieuwZeeland, maar daarvoor wachten we nog op de nodige versoepelingen.” Is er meer bereidheid tot het boeken van meer luxe, na twee jaar thuiszitten? “Zeker. Daarnaast merk ik ook veel van de hang naar service. De meerwaarde die je als reisadviseur van vlees en bloed kunt bieden, is zeer gewenst. Dus zelfs van een standaardpakketreis maak ik maatwerk, door reizigers de keus te bieden voor autohuur of een privétransfer. Mensen staan erg open voor het meedenken door de reisadviseur.” Ten slotte: wat zijn je eigen top vijfbestemmingen? “Voor dit jaar heb ik zelf een cruise met het schip Valiant Lady vanuit Barcelona staan en ik heb zo geboekt dat ik het volgende jaar kan starten in Fins Lapland. Verder ga ik in 2023 ook nog varen met het grootste schip ter wereld, Wonder of the Seas. Verder zou ik op termijn wel een mooie reis willen maken met zo’n nostalgische trein door Engeland of Schotland. Wij hebben tegen het einde van de coronaperiode thuis namelijk Downtown Abbey op Netflix verslonden en zijn geïnspireerd geraakt. En als er daarna nog een keer veel tijd is, staan Australië, Nieuw-Zeeland en zuidelijk Afrika nog op de lijst. Oeps, een top zes!”

Ontvang een spategoed van € 100 en een welkomstgeschenk in SHA Wellness Clinic bij boeking via Travel Impressions

UNTAMED TRAVELLING Zuid-Afrika herbergt zo’n grote diversiteit aan landschappen en bezienswaardigheden, dat er ook wel wordt gesproken over ‘de wereld in één land’. Hoofdattractie is het Krugerpark, onderdeel van het grensoverschrijdende Greater Limpopo Transfrontier Park op de grens met Zimbabwe en Mozambique. Een bezoek aan Krugerpark wordt vaak gecombineerd met de Panoramaroute langs de derde grootste canyon ter wereld, de Blyde River Canyon. Populair zijn ook de parken Hluhluwe-Umfolozi, het oudste van Afrika, en het nabijgelegen Greater St. Lucia Wetland, dat behoort tot het werelderfgoed. Kaapstad en tuinroute :Kaapstad en omgeving, met attracties als Robbeneiland, Kaap de Goede Hoop, de pinguïns van Boulders Beach en de ‘Walvishoofdstad’ Hermanus, behoren eveneens tot de hoogtepunten. Net als de Wijn- en Tuinroute met het Tsitsikamma National Park. En dan hebben we het nog niet eens over de majestueuze Ceder- en Drakensbergen, het maanlandschap van Augrabies, de onherbergzame Karoo en de kleine koninkrijken Swaziland en Lesotho. Tel daarbij de uitstekende wijnen, culinaire hoogstandjes en het hoge serviceniveau van de accommodaties en u zult het met ons eens zijn dat Zuid-Afrika een topbestemming is. Voor families, honeymooners en voor zowel de beginnende als ervaren safariganger… where the world can’t find you." "Interesse in een reis door Zuid-Afrika? Onze specialisten stellen met plezier een reis voor jouw klant samen, helemaal op maat. Profiteer mee van onze kennis en ervaring en bepaal je eigen marge."

Cynthia Roos

“JUSTIN TIMBERLAKE EN JESSICA BIEL ZIJN ER GETROUWD” Cynthia Roos (ZRA bij TUI at Home): “Ik heb in mijn tweede jaar als ZRA een reis mogen samenstellen en boeken voor een bekende Nederlander naar Puglia in Zuid-Italië. Ik ben eerst met de klant naar de bestemming afgereisd om de locatie en alle mogelijkheden te verkennen. Later heb ik voor dertig personen de reis naar en het verblijf in het Borgo Egnazia geboekt. Dit is een zeer luxe hotelresort in Fasano. Justin Timberlake en Jessica Biel zijn daar getrouwd. De Beckhams en Madonna verblijven er regelmatig. De groep verbleef daar ongeveer een week en er werden verschillende uitstapjes gemaakt. Daarnaast had ik ook de regie over dingetjes die ik normaal niet standaard regel, zoals maaltijden, wijnkeuze en livemuziek. Ik vond het

SPECIAL

FOTO: Italiaanse provincie Apulië

ontzettend leuk om te doen. Een tweede reis die bij me opkomt was een rondreis door Zuid-Afrika in maart 2020 waar ik zelf ook onderdeel van was, met onder andere een luxe treinreis met de Rovos Rail African Pride.” Heb je dit soort reizen vaker mogen boeken? “Eigenlijk wel. Nou, ja, zo’n luxe reis voor zoveel mensen, zoals die naar Borgo Egnazia, was wel eenmalig, maar eigenlijk boek ik wel vaker exclusieve reizen, zoals een rondreis Afrika met spectaculaire lodges en met echt alles erop en eraan.” Hoe lopen de boekingen dit jaar? “Het loopt heel goed. Hoe het zich verhoudt ten opzichte van 2019 kan ik niet met zekerheid zeggen, maar ik denk dat ik qua omzet in twee maanden tijd ongeveer hetzelfde draai als in coronajaar 2021. Voor mij zijn de meest geboekte bestemmingen op dit moment absoluut Aruba, Bonaire en Curaçao.” Merk je ook dat mensen na twee jaar inhouden nu bereid zijn luxer te boeken? “Ja, er worden best mooie reizen geboekt en er wordt ook wel veel uitgegeven, maar wel met veel vertrek op kortere termijn. Voor de komende

AVILA REIZEN Exclusieve reizen zijn onderdeel van het DNA van Avila Reizen. Inmiddels elf jaar geleden, werd een van de eerste reizen onder de vlag van Avila uitgevoerd, dit was een bijzondere rondreis door Argentinië per privéjet, waarbij de polosport werd gecombineerd met de beste wijnhuizen van Mendoza. "Exclusiviteit vinden we terug in de tijd, privacy, unieke ervaringen, service en esthetiek. En op die vlakken zijn we afgelopen jaren expert geworden. Van Zuid-Amerika tot Zuid-Afrika, van het Midden-Oosten tot het Wilde Westen. Als officieel agent van National Geographic Expeditions bieden we een scala aan reizen waar de reiziger exclusief toegang krijgt tot de wereld van National Geographic, met als summum een drieweekse reis om de wereld, Around the World by Private Jet, waarbij de reizigers worden vergezeld door fotografen en wetenschappers van Nat Geo tijdens bezoeken aan onder andere Paaseiland, de Great Barrier Reef en de Taj Mahal." "Maar exclusiviteit begint al bij het eerste contact. Zo bezoeken we regelmatig klanten aan huis, ook samen met onze ZRA- en retailpartners. Zo nemen we de gasten aan de hand en ontwerpen we de perfecte rondreis van A tot Z. Met de hele familie op een privéjacht naar de Galapagos, een levensverrijkende reis met Jimmy Nelson, of met de LNG-hybride ijsbreker Le Commandant Charcot naar de geografische Noordpool. Stuk voor stuk unieke ervaringen. Maar ook details, zoals net even dat goede kamertype met vrij uitzicht of bij aankomt in Venetië een privé-boottransfer met juist die authentieke Riva. Exclusiviteit heeft voor iedere gast een andere invulling, en dat is iets waar we als maatwerkspecialist onze duidelijke meerwaarde kunnen laten zien."

maanden staat alles helemaal vol. Mensen boeken zeker, maar het liefst nog niet te ver vooruit.” Wat zijn de bestemmingen op je eigen bucketlist? “Seychellen, Barbados en daarnaast Tanzania, als het bestemmingen moeten zijn waar ik nog niet ben geweest. Ik heb al heel veel Afrikaanse landen mogen bezoeken, maar over Tanzania blijf ik horen dat dat land wat betreft safari’s toch wel de ultieme bestemming is. En dan zou ik die reis graag willen combineren met Zanzibar.”

Spelen mogen boeken. Op hun verzoek heb ik voor die reis dezelfde butler van Mauritius laten invliegen.” Mar-Jean van Leeuwen

“IK HEB VOOR EEN REIS EEN BUTLER VAN MAURITIUS LATEN INVLIEGEN”

Mar-Jean van Leeuwen (ZRA bij The Travel Club): “Ik ging op studiereis naar Mauritius en een dag voor mijn vertrek sprak ik met een klant die aangaf met kerst nog graag weg te willen. Of ik nog een mooie bestemming wist. Ik vertelde hem dat ik op het punt stond naar Mauritius te reizen. Eenmaal daar aangekomen ontdekte ik dat er bij een mooi hotel dat we bezochten, drie nieuwe villa’s op het eiland waren gebouwd met een eigen visbootje. Nu wist ik dat mijn klant van vissen hield. Op dat moment hadden we een programma, maar ik gaf aan toch wel heel graag een kijkje te nemen bij die villa’s. Dat mocht, en op locatie ontmoette ik de butler die erbij hoorde, toevallig een Nederlander. Hij wist dat er tijdens kerst nog één villa vrij was. De dag erna vloog ik naar huis en sprak met de butler af dat ik hem de volgende dag zou bellen samen met de klant. De klant had ik inmiddels ingeseind en voor hem en zijn gezin heb ik uiteindelijke deze reis geboekt. Businessclass-vluchten, de villa met butler en het visbootje. Het geeft ook nog maar eens aan hoe nuttig studiereizen kunnen zijn, vooral als je een beetje alert bent. Later heb ik voor dezelfde familie nog een keer een villa in Whistler, Canada, tijdens de Olympische

Bijzonder inderdaad. Merk je dat mensen na twee jaar corona nu luxere reizen boeken? “Ja, mensen besteden wel meer geld. Je merkt dat ze het nu net iets makkelijker uitgeven. De boekingen trekken echt aan.” Welke eigen reizen vond je het meest speciaal? “Ik vond Tanzania heel mooi wat betreft de wilde dieren. Zoiets als de Serengeti waar je kuddes van honderden zebra’s zo vanaf de weg ziet lopen, zie je eigenlijk nergens anders. Dat vind ik wel echt heel bijzonder. Daarnaast vind ik de Seychellen mooi, omdat je er fijne stranden en echte natuur hebt. Daar verbleef ik in een lodge en toen ik in de privétuin aan zee keek, vroeg ik mezelf in eerste instantie af of ze daar schildpadden hadden opgezet. Maar daar scharrelden gewoon twee reuzenschildpadden rond. Dat was erg gaaf. Zulke kleine eilanden hebben sowieso al een exclusiever gevoel omdat er gewoon weinig mensen wonen.” En wat staat er nog op je bucketlist? “Ik zou nog wel een mooie air cruise willen maken. Een in die richting is er op dit moment niet, maar als het zou kunnen zou ik kiezen voor Nieuw-Zeeland en Australië. Ik denk dat ik als afsluiting van mijn carrière zoiets uiteindelijk nog graag zou doen. Dan wordt alles op en top geregeld en is het alleen maar genieten. Daar houd ik wel van, haha.”

FOTO: Reuzenschildpad op Curieuse Island, Seychellen

STIJL RAUW BELEVING FLAIR SERVICE

Untamed Travelling www.untamedtravelling.com

•

info @untamedtravelling.com

•

+31 487-540367

FOTO: Victoria Falls in de Zambezi-rivier

Annemieke Seegers

“FAMILIES KIEZEN VOOR EEN LUXER HOTEL OF BLIJVEN LANGER”

Annemieke Seegers (Travel Impressions): “Zoals iedereen in de reiswereld zijn wij blij met de versoepelingen van de coronamaatregelen. Bestemmingen als Dubai, Abu Dhabi, Oman, Curaçao en de Malediven hebben de PCR-test voor volledig gevaccineerden of zelfs voor iedereen afgeschaft en dit zorgt voor een toename in de aanvragen naar deze bestemmingen. We zien de zonnige bestemmingen dichterbij ook weer meer aantrekken en voor diverse bestemmingen in Zuidelijk en Oost-Afrika worden weer plannen gemaakt voor een once-in-a-lifetimerondreis. Met alles gaande in de wereld blijft het een bizarre tijd en onze flexibele annuleringsvoorwaarden - waarbij vaak tot kort voor vertrek kosteloos kan worden geannuleerd of gewijzigd - blijven daarom heel belangrijk. Wij zeggen vaak: flexibiliteit is het nieuwe luxe.” Lijken mensen na twee jaar extra bereid luxere reizen te boeken? “Wij zien inderdaad een stijging van de reissommen. Families reizen met elkaar en kiezen voor een luxer hotel, een grotere kamer - bijvoorbeeld met aparte slaapkamer of privézwembad - of blijven langer op de bestemming. Ook de villa’s bij resorts zijn in trek waarbij klanten genieten van de ruimte en privacy van een eigen accommodatie, met daarbij alle faciliteiten en services van een hotel. Er is keuze uit zo’n 70 resorts wereldwijd die villa’s aanbieden. Op onze website en in onze online bookingtool worden deze apart uitgelicht.” Is er nog nieuws te melden? “Wij worden zelf altijd heel enthousiast van nieuwe hotelopeningen en er staan een paar spectaculaire op de agenda. Zo gaat in april W Algarve Hotel & Residences open. Dit hotel combineert modern en stijlvol design met een ‘trendy vibe’; het belooft

dé hotspot te worden aan de Portugese kust. In juli opent 7Pines Resort Sardinia haar deuren. Het ligt in een rustige baai en wordt omringd door uitgestrekte, weelderige tuinen en maar liefst vijf privéstranden. 7Pines Sardinia combineert lokale traditie met luxe en biedt tegelijkertijd toch een informele sfeer. Het is een aanrader voor stellen die willen ontspannen en op zoek zijn naar zon, zee, wellness en culinair genieten. Een van onze Griekse resorts ondergaat momenteel een complete metamorfose en rebranding en heropent op 1 juli haar deuren als het vijfsterren Dreams Corfu Resort & Spa. Het biedt een scala aan faciliteiten en entertainment en is daardoor echt een tip voor een familievakantie.” Heb je nog verkooptips voor reisagenten? “Wij merken dat reisagenten het soms spannend vinden om een luxe reis te verkopen, vanwege de hoge reissommen. Ook zien wij dat de reisadviseur hierdoor soms huiverig is om een luxer kamertype aan te bieden, of bijvoorbeeld extra’s te verkope,n zoals wellness-pakketten of greenfees. Ons advies: denk niet vóór je klant, maar denk mét je klant mee. Ons team bestaat uit zeer ervaren medewerkers en wij hebben gezamenlijk heel veel bestemmingen en accommodaties bezocht. Het spreekt voor zich dat wij iedereen graag persoonlijk adviseren, zodat de reisagent de klant een écht passend reisvoorstel kan sturen.” Wat is je persoonlijke top vijf exclusieve reizen? “Met zoveel verschillende fantastische bestemmingen om te bezoeken, blijft het lastig om te kiezen en ik realiseer me dat ik door mijn werk bevoorrecht ben en hierdoor al zo veel fantastische plekken heb mogen bezoeken. Zuidelijk en Oostelijk Afrika hebben echt een plek in mijn hart veroverd. Ik houd ervan om op vakantie van alles te ondernemen en daar komt alles bij elkaar: een vriendelijke bevolking, spectaculaire landschappen, heerlijk eten en fantastische safari’s. Ik heb nog van alles op mijn lijstje staan: een ballonvaart boven de Serengeti, raften op de Zambezi-rivier, midden in de bush overnachten in een boomhut en met een helikopter over de Victoria Falls vliegen... Maar ik heb ook favorieten dichter bij huis. Ik ben dol op Italië en Griekenland.”

Discover the Silver Nova ‘23 and ‘24 itineraries on Silversea.com.

COLUMN

VAN GROEN/GEEL NAAR BLAUW/GEEL Hoe lang hebben we erop moeten wachten? Al twee jaar, en we weten allemaal waarom, zit het land waar ik zo van houd, het land waar ik zakelijk ook zo afhankelijk van ben, op slot. Daar waar bijvoorbeeld in Europa al veel eerder het spreekwoordelijke ‘licht aan het einde van de tunnel’ scheen, bleef het voor mij, mijn collega’s en veel reisspecialisten pikkedonker. Het is nu meer dan tweeënhalf jaar geleden dat ik, en velen met mij, een voet aan de grond in Indonesië heb mogen zetten. Ik heb mogen genieten van de heerlijke geuren, prachtige bloemen, lieve mensen, de mooiste zonsondergangen. Vul verder maar in. “Ach, een luxeprobleem!”, zullen velen van buiten onze industrie zeggen. Nee! Zeker niet. Voor mij is reizen echt een zeer belangrijk onderdeel van wie je bent en hoe je in het leven staat. Net als bijvoorbeeld cultuur. In een film, boek of toneelstuk kan je je verliezen in een hele andere wereld. Je kan je eigen leven verrijken met de verhalen en fantasie van anderen. Precies dat doet (ver) reizen ook met mij. De verschillende culturen, gebruiken, geuren en smaken. Dat alles mogen meemaken, voelen en ervaren. Dat maakt je toch gewoon een beter mens? We mogen weer! Eindelijk dan dit jaar dat ‘licht aan het einde van die tunnel’. De wereldkaart van de reisadviezen weer volop groen en geel. En, heel fijn ook voor ons, ook Indonesië gaat langzaam weer open. Met een geel reisadvies, en voor nu nog een paar restricties die waarschijnlijk ook spoedig door dit land worden ingetrokken. Genoeg mooi nieuws om een gat in de lucht te springen. En dat deed ik ook. Kort. Heel kort. Begrijp me niet verkeerd, ik kan niet wachten om weer te zorgen dat zoveel mogelijk toeristen naar Indonesië kunnen afreizen. En ook om zelf die kant weer op te gaan. Maar, er is geen sprake van een jubelstemming. Want in welke situatie de wereld nu weer terecht is gekomen, doet pijn aan je hart. Dit valt niet uit te leggen. Niet te relativeren. Niet te begrijpen. Daar waar een paar weken geleden bij mij in het teken stond van het groen/geel van de nieuwe reisadviezen, staat deze periode nu in het teken van blauw/geel. De kleuren van een trotse natie. Van een strijdbaar volk. Had Poetin nu ook veel meer gereisd, gewoon als ‘normaal’ mens andere culturen opsnuiven, genieten van al die verschillen die de wereld zo mooi maakt, zou hij dan ook een beter mens zijn geweest? Vast! Selamat Jalan en Slava Ukraini.

Rick Wouters

Rick Wouters Sales & Marketing Manager, Netherlands & Europe Garuda Indonesia

INTERVIEW

30 jaar Disneyland Paris

“ONDERSCHAT NOOIT DE ROL VAN DE REISPROFESSIONAL” Op 6 maart is de viering van de 30e verjaardag van Disneyland Paris officieel van start gegaan. Travelpro was aanwezig om de festiviteiten zelf te mogen ervaren en sprak met Isabelle Willemsens (Country Director Northern Europe).

DOOR:

DYLAN CINJEE

sabelle is sinds vorig jaar zomer naast België, Nederland en Luxemburg ook verantwoordelijk voor de Duitssprekende markten: Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland. Tijdens de uitbreiding van haar functie in augustus 2021 zaten we nog midden in de coronacrisis. Isabelle: “Met name de onzekerheid over wanneer het resort kon opengaan en welke maatregelen er dan zouden gelden waren een grote uitdaging. Je moet zorgen dat je dan je teams blijft motiveren en plannen klaar hebt liggen, zodra het resort weer kon opengaan. Ook is het zaak om heel flexibel te zijn als reserveringen toch moeten worden geannuleerd. Ondanks deze uitdaging is het heel verrijkend om deze markten aan mijn functie toe te voegen. Ik leer van alles bij, zeker omdat het totaal andere markten zijn dan de Benelux.

FOTO: Isabelle Willemsens

Ondanks dat we allemaal buurlanden zijn van elkaar, zijn we toch heel verschillend. Dat zie je goed terug in het reis- en boekingsgedrag van de consument, maar ook intern zie je verschillen tussen de Belgische, Nederlandse en Duitse teams. Ik heb de afgelopen tien jaar veel ervaring opgedaan in marketing en sales in de Benelux en kan nu die expertise inzetten in de Duitssprekende markten.” Beste cijfers ooit Ondanks dat de Nederlandse en Belgische markten op elkaar lijken, zijn er ook duidelijke verschillen te zien. “Nederlanders boeken een langer verblijf naar Disneyland Paris, vaak drie dagen, twee nachten. Belgen boeken over het algemeen één nacht. De favoriete accommodatie van

INTERVIEW

de Nederlander is Disney’s Davy Crockett Ranch, met het hele gezin in een blokhut en gezellig samen buiten zitten. Een Belg boekt eerder Disney’s Newport Bay Club. Duitsers hebben weer een ander profiel en vallen er precies weer tussenin. Duitsers boeken meestal ook twee nachten. De markten doen het ongelooflijk goed, ik heb nog nooit zulke goede cijfers gehad voor de landen waar ik verantwoordelijk voor ben. Er was uiteraard een uitgestelde vraag voor Disneyland Paris, maar nu zien we in een paar maanden tijd een positieve trend. De vraag is enorm groot en we converteren goed. Mensen hebben behoefte om die magie weer te beleven, een fijne tijd te hebben met hun gezin of vrienden en weer te genieten op een veilige plek. Dat geeft na de afgelopen twee jaar ongelooflijk veel energie.”

‘‘

Mensen hebben behoefte om die magie weer te beleven Kracht van de retail Sinds 2 maart zijn de maatregelen in Disneyland Paris nog verder versoepeld, zo is het niet meer verplicht om een mondkapje in het resort te dragen en is ook de anderhalve meter afstand houden eraf. Sinds 14 maart wordt er ook niet meer gevraagd naar het coronapaspoort, waardoor Disneyland Paris weer voor iedereen toegankelijk is. Dé perfecte timing voor de start van de 30e verjaardag. “Ook toen we die maatregelen wel hadden, zagen we dat gasten bleven komen. We hebben daar dus gelukkig weinig last van gehad. Net als bij onze gasten zien we ook dat Disneyland Paris bij de reisprofessionals top of mind is. Dat komt natuurlijk niet uit de lucht vallen, ons salesteam houdt goed contact met de reisprofessionals en we hebben onze Disney Stars App, waarmee we communiceren. Daarnaast organiseren we incentive-campagnes, boek-en-wincampagnes en reisagentenweekenden. De afgelopen twee jaar hebben we veel ingezet op webinars om goed contact te houden met de retail. We moeten goed onthouden dat Disneyland Paris bestaat uit twee Parken, zeven hotels, verschillende boekingsformules en meer. We zagen de afgelopen twee jaar wel een verschuiving van retail naar online boekingen, maar dat is nu de laatste vier weken weer stabiel. Ongeveer 20% van de omzet komt via de retail, 80% komt via onze directe kanalen. Uiteraard blijven we geloven in de kracht van de retail, want we mogen de rol van de reisprofessional nooit onderschatten.”

FOTO: Disney merchandise

Nieuwe doelgroep Tijdens de viering van de 30e verjaardag van Disneyland Paris zijn er veel nieuwigheden in de Parken te vinden. Van de ‘Gardens of Wonder’ tot de nieuwe droneshow Disney D-Light, maar ook de langverwachte opening van Avengers Campus in het Walt Disney Studios Park. “We verwachten de opening in de zomer van 2022. Het wordt een fantastisch nieuw themagebied, waar we ook weer een nieuwe doelgroep mee willen bereiken, namelijk gasten die een affiniteit hebben met de Marvelsuperheden. Denk aan Captain America, Spider-Man, Iron Man, de Hulk, Thor en Black Panther. Je komt ze daar allemaal tegen. Onlangs werd ook de terugkeer van het Disneyland Paris Pride event aangekondigd. Diversiteit en inclusiviteit zijn belangrijke waarden voor Disneyland Paris en dat blijven we uitdragen. De terugkeer is dan ook enthousiast ontvangen.” Op 11 juni 2022 wordt het evenement gehouden in het Walt Disney Studios Park met liveoptredens van onder meer MIKA, Bilal Hassani en Becky Hill. Wereldwijde primeur De viering van de 30e verjaardag wordt gezien als de start van een nieuw tijdperk voor Disneyland Paris. Om een ongeëvenaarde gastervaring te blijven bieden, wordt er maar liefst € 2 miljard geïnvesteerd in de meest ambitieuze transformatie van Disneyland

Paris sinds de opening, inclusief een uitbreidingsplan voor het Walt Disney Studios Park met drie nieuwe themagebieden, waaronder Avengers Campus en Frozen, nieuwe diensten die meer gemak en meer persoonlijke ervaringen bieden, tot de heruitvinding van de hotelervaring. De 30e verjaardag van Disneyland Paris is een kans om een geheel nieuw niveau van gastervaringen te bieden. De viering bevat veel nieuwe ervaringen in het resort, waaronder sprankelende nieuwe decoraties, de Gardens of Wonder met 30 nooit eerder vertoonde kunstwerken voor het Kasteel van Doornroosje, een nieuwe dagshow ‘Dream… and Shine Brighter!’ met iriserende kostuums en een nachtelijke pre-show Disney D-Light met drones. “Ik kijk het meest uit naar deze nieuwe pre-show, het is de eerste droneshow in een van de Disney Parken wereldwijd. Als ik zelf terugkijk op de afgelopen 30 jaar, dan is Disneyland Paris voor mij bijzonder omdat we altijd bezig zijn met innovatie, creativiteit en een manier om de gastervaring te verbeteren. Dat ik onderdeel uit mag maken van die magie is superfijn.”

FOTO: Gardens of Wonder

Disney Cruise Line Naast ontwikkelingen in de Parken, wordt er ook hard gewerkt aan de toevoeging van het nieuwste Disney Cruise Line-schip aan de vloot, de Disney Wish. “Onlangs was ik in Papenburg, waar het schip wordt gebouwd, voor de float-out ceremonie. Het wordt het vijfde schip van Disney Cruise Line en tot 2025 worden daar nóg twee schepen aan toegevoegd. Er zit veel groeipotentie voor cruises in de Nederlandse markt, al is deze nog wel een stuk kleiner dan Duitsland. De Belgische markt is nog kleiner dan Nederland, waardoor we ook geen marketing- en salesfocus hebben voor Disney Cruise Line in België. Deze zomer komt Disney Magic naar Amsterdam en organiseren we een event voor reisprofessionals om het schip te bezoeken.” ‘Dream… and Shine Brighter!’ Travelpro was van 4 tot en met 6 maart aanwezig tijdens het persevent in Disneyland Paris en kreeg een eerste blik op alle nieuwigheden, waaronder de eerste uitvoering van de nieuwe dagshow ‘Dream… and Shine Brighter!’. De show wordt elke dag meerdere FOTO: Disney D-Light

INTERVIEW

keren per dag opgevoerd op Central Plaza in het Disneyland Park, voor het gerenoveerde Kasteel van Doornroosje. De show bevat meer dan 30 Disney Figuren en dansers met nieuwe kleurrijke praalwagens en een unieke nieuwe soundtrack met twee nieuwe liedjes, waaronder ‘Un monde qui s'illumine’. Mickey, Minnie, Donald, Katrien en hun vrienden zijn uitgedost in hun nieuwe ‘iriserende’ outfits die speciaal voor de 30e verjaardag zijn gemaakt. In de avond was er de primeur van de nieuwe pre-show Disney D-Light. Vele gesynchroniseerde drones vormen een sprankelende ‘30’ in de lucht, recht boven het Kasteel van Doornroosje. Ook nieuw is de Gardens of Wonder. Tien verschillende thematuinen voor het Kasteel van Doornroosje met 30 nieuwe kunstwerken die draaiend ‘tot leven’ komen. Elk kunstwerk is bedacht door de landschapsarchitectuuren entertainmentteams van Disneyland Paris en wordt geproduceerd door lokale ambachtslieden van wie de knowhow jarenlang heeft bijgedragen aan de ervaring van Disneyland Paris. De 30 kunstwerken zijn geïnspireerd door verschillende inspiratiebronnen, van windmolens voor kinderen tot de wereld van Salvador Dali.

Eten, drinken en merchandise In Disneyland Paris is ook de eet- en drinkervaring onderdeel van de magie. Maandenlang zijn de chefs met passie bezig geweest met het ontwikkelen en testen van nieuwe gerechten om dit unieke verjaardagsfeest compleet te maken. Gasten kunnen genieten van meer dan zestig smakelijke gerechten met nieuwe vegetarische opties, waaronder een veganistische panini en een gezouten aardappelpureewafel, heerlijke desserts en exclusieve cocktails. Een van de nieuwe desserts heet ‘Le Bouquet final’ en is een cake met witte chocolade en aardbeien, geserveerd onder een koepel. Het macaronassortiment met het 30e verjaardag thema in all-youcan-eat buffetrestaurants zijn ook een must als afsluiter. Naast de eet- en drinkervaringen zijn er ook 350 nieuwe exclusieve merchandise items ontworpen. Dit is het grootste productontwikkelingsprogramma dat ooit in Disneyland Paris is uitgevoerd. Gasten kunnen een hele nieuwe collectie oogverblindende producten ontdekken die exclusief zijn gewijd aan de 30e verjaardag van het resort. Van verzamelobjecten in beperkte oplage tot sleutelhangers, 30e verjaardag plushes, iconische haarbanden en trendy sweatshirts.

“DOETS OVERNEMEN? JE BENT NIET DE EERSTE DIE HET SUGGEREERT” DOOR:

SHARON EVERS

Paul Backer (Tioga Tours/Fly to the West) wilde René Klawer (de Reisspecialisten Groep) eens wat vragen stellen. “Hij is toch de nestor van de branche.” René zag een interview wel zitten, en had ook voor Paul wat vragen. En zo geschiedde.

ené: “Paul, waarom wil je mij zo graag interviewen?” Paul: “Ik dacht aan iemand die al een tijd in de reisbranche werkzaam is, die een heel ander carrièreverloop heeft gehad dan ik, want dat lijkt mij juist interessant. Aangezien jij een beroemdheid bent binnen de branche, dacht ik als opportunist meteen aan jou. Ik kan dan mooi meeliften op die bekendheid haha.” René: “Ik heb me niet gerealiseerd dat ik een beroemdheid ben...” Paul: “In de branche wel, ik denk dat veel meer mensen jou kennen dan mij.” Paul: “In 2006 ben je op je 61ste ondernemer geworden, daarvoor was je altijd in loondienst. Hoe is dat zo gekomen, waarom heb je het niet eerder overwogen?” René: “Ik liep al vele jaren met het idee om iets over te nemen of op te starten. Ik heb me altijd ondernemer gevoeld, maar was altijd aangesteld als directeur bij zowel Neckermann als TUI. Ik kon mijn eigen gang wel gaan, maar mijn eigen geld zat niet in het bedrijf. Op een gegeven moment zag ik dat er een koerswijziging nodig was bij TUI en sprak ik hierover met de toenmalige CEO, Steven van der Heijden, die net was aangesteld. Er werd wel geld verdiend met de specialisten van TUI, maar ik vond het niet passen in de plannen van Van der Heijden. Ik zei tegen

hem: ‘Verkoop de specialisten en van dat geld kan je je plannen waarmaken’, want die had hij. Het ging om GI Travel, Holland Destination Management, De Boer en Wendel, Isropa, Panta ZakenVakantie en Stedenreizen en Zeetours Cruises. Dat was qua doelgroep en bedrijfsmodel geen samenhangend geheel. Door de economische crisis vanaf 2009 haalden we de prognoses niet meer die we bij de koop hadden vastgesteld. Na de verkoop van Zeetours begin 2018 zijn we ons gaan concentreren op één activiteit: MICE en alles wat daarmee samenhangt. Onder de groep vallen nu GI Travel, Holland en Belgium Destination Management, Marathons International, Congress Creation en Artifex, bekend van events en kunst- en cultuur activaties, en City- en Gebiedsmarketing.” Paul: “Als je een reisbedrijf van scratch had mogen opbouwen, hoe had het er dan uitgezien? René: “Ik vind het wel het leukste vak dat er is. Ik zou sowieso kiezen voor synergie in de activiteiten en zou de risico’s redelijk spreiden. Ik zou dus nooit gaan voor een bestemmingsspecialist, omdat het risico dan te groot is. Ik zou ook kiezen voor een formule waarbij de klantvraag vooropstaat, maar wel specialistisch, waardoor je een goede marge kan genereren. Ik zou ook altijd voor directe verkoop gaan.”

FOTO: Paul Backer & René Klawer

INTERVIEW

Paul: “Heb je door corona veel mensen moeten laten gaan?” René: “We hebben gelukkig iedereen weten te behouden en ik ben gaan kijken wat ik aan de ketting kon rijgen. Ik maakte ondertussen een rondje langs concurrerende bedrijven...” Paul: “En is daar iets uitgekomen?” René: “Ja, op het gebied van processen, strategieën en rentabiliteit, maar ook op het gebied van overnames. Daar kom ik nog een keer op terug. Ik ben er ook trots op dat we alle business hebben weten vast te houden. Onze mensen hebben niet gewacht tot de klant belde, maar belden zelf met de klant om de reis naar achteren te schuiven, zodat het wel binnen werd gehouden.”

‘‘

Sommige dingen die iedereen naar mijn mening verkeerd deed, deden wij goed René: “Hoe is Tioga Tours van start gegaan?” Paul: “Ook dat is weer terug te voeren op opportunisme in mijn karakter. Ik wilde gratis op vakantie en daarvoor zocht ik mensen die met mij meewilden. Ik organiseerde een groepsreis, zodat ik gratis mee kon gaan. Ik werkte als vrachtwagenchauffeur en samen met een collega kocht ik een oude touringcar die we ombouwden tot camper. Daarmee zijn we camperreizen gaan uitvoeren, eerst naar de Sovjet-Unie en later naar allerlei bestemmingen in Europa. Dit was allemaal hartstikke leuk, maar we waren niet zakelijk en wisten het ook niet goed te verkopen. We hebben er ook geen stuiver aan verdiend. In 1994 besloten we de handdoek in de ring te gooien. In 1996 wilde ik gratis naar Amerika en besloot om mijn adressenbestand aan te schrijven, waardoor ik snel drie groepsreizen van vier weken had staan. Dit smaakte naar meer, naast mijn werk als vrachtwagenchauffeur heb ik jarenlang groepsreizen naar Amerika verkocht. Toen internet kwam opzetten, prutste ik zelf een website in elkaar die vrij snel goed werd gevonden. Maar hierdoor kwamen er ook mensen die wel naar Amerika wilden, maar niet met een groep. Ik bleek toch zakelijker dan gedacht, want ik verhuurde er vervolgens een camper of verkocht er een ticket bij. Ik bouwde de website om, zodat je ook individuele arrangementen kon boeken. Daar kwamen al snel aanvragen op binnen en het bedrijf begon te

groeien. In 2002 kon ik het niet meer combineren met mijn werk als chauffeur en verruilde ik de keukentafel voor een pand in Sint Jansklooster. Vanaf toen werd het allemaal een stuk professioneler en zijn we inmiddels verhuisd naar een groot pand in Zwolle, waar we ook events kunnen houden.” René: “Je kende de reiswereld niet?” Paul: “Nee, totaal niet. We stonden al wel op de Vakantiebeurs, maar puur om reizen te verkopen. De branche zelf kende ik niet, maar we werden niet gehinderd door gebrek aan kennis. Sommige dingen die iedereen naar mijn mening verkeerd deed, deden wij goed. Niet omdat wij zo geniaal waren, maar omdat wij uitgingen en nog steeds uitgaan van hoe de klant het zou willen, en hij wil deskundig advies en snel een offerte.” René: “Dat snap ik, zo heb ik het de eerste tien jaar bij Neckermann ook gedaan. Ik was toen nog jong en schopte tegen alles en iedereen. Er werd toen gezegd dat Neckermann verkocht moest gaan worden via derden retail. Niets ervan, ik wilde juist eigen reisbureaus waar alleen Neckermann-producten werden verkocht. ANVR? No way. Ik wilde álles anders doen, iedereen had ook de pest aan mij. Maar zolang er geld werd verdiend, vonden ze het in Duitsland wel prima.” Paul: “Verkocht Neckermann toen alles?” René: “De hele wereld, maar vooral Europa. We waren destijds wel pionier op het Verre Oosten, ik heb er bestemmingen ontwikkeld die niet bestonden. Niet in het Verre Oosten, maar Cuba heb ik voor de Nederlandse markt ontdekt in 1974. Ik had een deal met Air Jamaica om Jamaica op te starten, maar de airline vertelde dat het ook een verbinding kreeg met Havanna. Dat zag ik meteen zitten en ik maakte een deal met Cuba Tours, waardoor Neckermann de eerste was die reizen aanbood naar Cuba. Dat liep hartstikke goed.” René: “Hoe is je businessmodel?” Paul: “Tioga Tours is een direct seller, een jaar of vier geleden hebben we via Sambasso het b2b-merk Fly to the West gelanceerd. De reiswereld kende ik niet en de retail-tak al helemaal niet, maar we wilden het altijd al eens proberen. Sambasso was onze ingang naar de retail. Inmiddels bestaat Sambasso niet meer, maar we hebben Fly to the West mogen houden.” René: “Maar met een b2b-merk geef je wel marge weg en daarnaast wil de retail allerlei faciliteiten?” Paul: “Dat klopt, maar de merken zitten elkaar niet in de weg. Mijn theorie is wel dat een reisadviseur een gemakkelijkere klant moet zijn dan een consument. Dat is meteen een heikel punt, want dat is het niet altijd. Maar we hanteren wel een andere prijsstelling; retail prijzen liggen 5% hoger dan bij Tioga Tours. Daar maken we geen geheim van, dat weet de retail ook. We verkopen 85% via Tioga Tours en de rest via Fly to the West. Fly to the West is enorm snel gegroeid, dat

maakt het merk ook kwetsbaar. Als direct seller heb je duizenden kleine klanten en als b2b-merk heb je slechts enkele grote klanten.” Paul: “Je hebt ervaring met het aan elkaar plakken van verschillende bedrijven, hoe bereik je dat er sprake is van synergie?” René: “Dat is heel simpel. Wat je vooral niet moet samenvoegen is de commerciële kant, dat moet je juist wel doen met de backoffice. De ICT moet je voor een deel samenvoegen, behalve het klantcontactgerichte deel. Daar heb je soms verschillende systemen voor nodig. Je moet ook bedenken of je de man/vrouw in charge wil aanhouden, diegene moet je respecteren, duidelijke afspraken mee maken en open kaart mee spelen.” Paul: “Heb je ooit te maken gehad met botsende bedrijfsculturen?” René: “Ik heb ervaren hoe Arke uit Enschede en Holland International na de overname door TUI bij elkaar moesten worden gebracht. Bij Arke heerste heel erg het familiegevoel; alles samen doen en samen trots zijn. Bij Holland International was het veel ambtelijker en hiërarchisch. Dat botste wel. Maar ik heb daar met de bedrijven die onder de Reisspecialisten Groep vallen geen last van gehad.”

‘‘

Ik heb Cuba voor de Nederlandse markt ontdekt in 1974 René: “Waarom ben je gestart met Europa? Was dat pure noodzaak?” Paul: “Nee, zeker niet. Het was geen noodgreep, zoals andere touroperators wellicht wel hebben gedaan. Ik heb altijd het idee dat het een keer ophoudt voor verre reizen. Daar komt een keer de klad in, vanwege het milieu. Vliegen zal veel duurder gaan worden. Met onze ICT hebben we geïnvesteerd in een heel mooi maatwerksysteem, dat uitstekend werkt op verre bestemmingen. Dit wilde ik inzetten voor Europa.” René: “Gaat dat zo gemakkelijk? Is het een succes?” Paul: “Gemakkelijk is het zeker niet en een succes is het ook nog niet, maar we zaten ons de afgelopen twee jaar te vervelen. Het plan was er al, we hebben het versneld opgezet om iedereen lekker bezig te houden. Het staat nu op een laag pitje, omdat Amerika en Canada weer erg goed lopen. We doen alleen nog camperreizen door Europa, Scandinavië is momenteel ontzettend populair.”

Paul: “Er is in de reiswereld een behoorlijk personeelstekort, wat kunnen we daaraan doen? Heb je daar ideeën over? René: Wat je veel meer onder de aandacht kan brengen zijn de reisfaciliteiten en studiereizen. Je reist vaak als het ware als een VIP. Wanneer dienstverlening in je genen zit, is er geen mooier vak. Dat zou je als bedrijf meer moeten belichten.” Paul: “Is hier een rol weggelegd voor de ANVR?” René: “De reisbedrijven moeten dit zelf doen en de ANVR kan hen hiermee helpen met voorstellen die te gebruiken zijn in de werving van personeel”. Paul: “Hoe zie je de toekomst voor de reisagent?” René: “Voor de komende jaren zie ik dat rooskleurig in, maar daarna minder. Door de coronapandemie zoeken consumenten nu naar veiligheid en zekerheid en dat kunnen reisadviseurs de komende tijd absoluut

bieden, maar het verdienmodel moet anders. Je kunt je met samengestelde reizen meer ontwikkelen tot touroperator, waardoor je direct met klanten te maken hebt. Maar een retailer heeft net als de reisorganisatie zijn marge nodig. Dat knelt enorm en dat komt ook door de enorme populariteit van de Booking.com’s. Er waren 2.000 reisbureaus in Nederland, er zijn er nu nog zo’n 500 waarvan de helft onderdeel is van een reisorganisatie.” Paul: “Daar zijn honderden ZRA’s voor in de plaats gekomen.” René: “De uitzonderingen daargelaten, zetten die nooit om wat reisbureaus deden. De omzet is ontzettend gekrompen, er is misschien een kwart van de retailomzet overgebleven. Goede retailers moeten wel nadenken over een ander verdienmodel. Deze mensen moeten wel echt ondernemer zijn, want met een ander verdienmodel lopen ze wel meer risico’s.”

René: “Wat is het verschil tussen Tioga Tours/Fly to the West en Doets Reizen? Ben je groter dan Doets? Paul: “Doets is 100% een direct seller. Als we uitgaan van de situatie voor corona; in 2019 zat Doets op een kleine € 30 miljoen, wij op € 26 miljoen en wij zouden in 2020 naar € 30 miljoen zijn gegaan. Dan zouden we op ongeveer hetzelfde zijn uitgekomen, want Doets groeit volgens mij niet.” René: “Je bent nu groter, omdat Elske Doets er iedereen uit heeft gegooid. Dat kan niet anders. Wellicht kan je Doets overnemen?” Paul: “Je bent niet de eerste die het suggereert. Maar het echt grote verschil is dat wij self made zijn en Elske Doets niet...”

SPECIAL

THE ONLY WAY IS UP Na de invasie van Rusland in Oekraïne op 24 februari van dit jaar, volgen de ontwikkelingen zich voor de luchtvaartsector in rap tempo op. De toekomst van de luchtvaart lijkt op het moment van schrijven (begin maart, red.) af te hangen van wat er nog staat te gebeuren.

DOOR: ARJEN LUTGENDORFF

FOTOCREDITS: M101Studio/Shutterstock.com.

Begin februari werd de luchtvaartsector er met de dag optimistischer op. Lees alleen al de woorden van Marnix Fruitema (voorzitter BARIN): “Ik word met de dag optimistischer. Luchtvracht heeft het heel goed gedaan en zal het heel goed blijven doen. Omikron is geen grote zorg meer; de reisbeperkingen worden versoepeld. Onze strijd tegen de onterechte quarantaine heeft zijn vruchten afgeworpen en is nu opgeheven. Deze zomer zal booming zijn; de consumentenvraag zal omhoogschieten.”

GESLOTEN LUCHTRUIM

Op de dag van de Russische inval komt er vanuit Ukraine International Airlines (UIA) vrij snel het bericht dat het haar lijnen chartervluchten van en naar Oekraïne opschort vanwege de sluiting van het Oekraïense luchtruim. Nog op dezelfde dag verbiedt de Britse regering Russische luchtvaartmaatschappijen om naar en vanaf het

Verenigd Koninkrijk te vliegen, waarbij de Britse premier Boris Johnson spreekt over het “grootste en zwaarste pakket economische sancties dat Rusland ooit heeft gezien. Soortgelijke sancties zullen ook worden opgelegd aan Wit-Rusland vanwege de rol in de aanval op Oekraïne”, voegde Johnson eraan toe. Niet veel later komt het bericht dat Russische vliegtuigen niet meer welkom zijn in het gehele Europese luchtruim, maar ook andersom zijn steeds meer luchtvaartmaatschappijen niet meer welkom boven Rusland.

VLIEGTUIGBOUWERS

Ook de vliegtuigbouwers Airbus en Boeing lieten begin maart in een verklaring al weten dat zij de levering van vliegtuigonderdelen en -diensten aan Russische luchtvaartmaatschappijen zullen stopzetten.

"Airbus heeft de ondersteunende diensten aan Russische luchtvaartmaatschappijen opgeschort, evenals de levering van reserveonderdelen aan het land", aldus het bedrijf. Boeing zei begint maart in een verklaring: "We hebben belangrijke activiteiten in Moskou opgeschort en ons kantoor in Kiev tijdelijk gesloten. We schorten ook de levering van onderdelen, onderhoud en technische ondersteuning aan Russische luchtvaartmaatschappijen op. Terwijl het conflict voortduurt, richten onze teams zich op het waarborgen van de veiligheid van onze teamgenoten in de regio."

GDS’EN

Naast de vliegtuigbouwers kwamen ook de GDS’en met sancties. Zo lieten Sabre, Amadeus en Travelport weten de tarieven van Aeroflot uit hun systemen te halen naar aanleiding van de invasie van Rusland in Oekraïne. “We kunnen bevestigen dat we zijn begonnen met het opschorten van de distributie van Aeroflot-tarieven in onze systemen”, zo heeft het Spaanse Amadeus in een verklaring laten weten. Het bedrijf kondigde tevens aan dat het alle nieuwe geplande commerciële projecten in Rusland zou stopzetten. Sabre liet weten: “Wij nemen stelling tegen dit militaire conflict. We

houden ons aan de sancties tegen Rusland en zullen dat ook blijven doen. Daarnaast hebben we aangekondigd dat Sabre haar distributieovereenkomst met Aeroflot heeft beëindigd, waardoor de inhoud van Aeroflot uit ons GDS is verwijderd.”

DE CIJFERS

Tegelijk met de ineenstorting van het internationale luchtverkeer van en naar Rusland is ook het sterke herstel van het binnenlandse luchtverkeer onmiddellijk tot stilstand gekomen. Tot 23 februari lagen de boekingen voor Russische binnenlandse vluchten voor maart, april en mei 25% hoger

‘‘

Naast de vliegtuigbouwers kwamen ook de GDS’en met sancties

Vlieg zoals Jij dat wilt Stel de vlucht naar de wens van je klant samen. wij passen ons aan. VELE VOORDELEN, ALTIJD TEGEN DE BESTE PRIJS.

Extra opties voor de vlucht kunnen bijgeboekt worden via het GDS of onze website. Je kunt ook contact met ons opnemen via bookings.nl@air-europa.com en sales.nl@air-europa.com

FOTOCREDITS: Oranje Travel/Shutterstock.com

dan vóór de pandemie. Nieuwe boekingen zijn echter met 77% gedaald, geanalyseerd op weekbasis, zo laat Forwardkeys begin maart nog weten. Olivier Ponti (VP Insights, ForwardKeys): "Het uitbreken van oorlog heeft altijd een enorm schadelijk effect op de reisindustrie; en dat is wat we hier zien, met massale annuleringen van boekingen van vluchten van en naar Rusland. De Russische toerisme-economie begon te herstellen van de pandemie, en zal nu opnieuw een zware klap te verwerken krijgen.”

‘‘

Begin maart (ruim een week na de invasie van Rusland in Oekraïne) is er bij IATA nog steeds sprake van optimisme OPROEP SCHIPHOL

Luchtvaartmaatschappen uit landen waarvoor het luchtruim niet is gesloten, kunnen soms nog wel van en naar Rusland vliegen. Die ruimte is er in de door de overheid opgelegde sancties. Daardoor mag bijvoorbeeld een Chinese luchtvaartmaatschappij van Schiphol naar Moskou vliegen. Heel incidenteel vliegen er luchtvaartmaatschappijen van buiten de EU vanaf Schiphol naar Rusland. Samen met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat doet Schiphol een beroep op de

luchtvaartmaatschappijen om geen gebruik te maken van deze mogelijkheid.

VERKEERDE INFO

Flightradar24 toont mogelijk incorrecte informatie over Russische vluchten van en naar Schiphol. Er vliegen geen Russische luchtvaartmaatschappijen van en naar Schiphol. Vluchten die normaal gesproken door het Russische luchtruim vliegen, moeten nu zoeken naar een andere route. Dat zijn bijvoorbeeld vluchten van Schiphol naar China en Japan. Die moeten omvliegen, waardoor een vlucht langer duurt.

OPTIMISME

Een maand later, begin maart (ruim een week na de invasie van Rusland in Oekraïne) is er bij IATA nog steeds sprake van optimisme. "Het traject voor het herstel van het aantal passagiers vanaf Covid-19 is door de Omikronvariant niet veranderd. Mensen willen reizen. En wanneer reisbeperkingen worden opgeheven, keren ze terug naar het luchtruim. Er is nog een lange weg te gaan om een normale stand van zaken te bereiken, maar de prognose voor de ontwikkeling van het aantal passagiers geeft goede reden tot optimisme", aldus Willie Walsh, directeur-generaal van de IATA.

BESTAND TEGEN SCHOKKEN

In de prognoses van de IATA is geen rekening gehouden met de gevolgen van het conflict tussen Rusland en Oekraïne. “In het algemeen is de luchtvaart goed bestand tegen schokken en het is onwaarschijnlijk dat dit conflict de groei van de luchtvaart op lange termijn zal beïnvloeden. Het is nog te vroeg om in te schatten wat de gevolgen op korte termijn voor de luchtvaart zullen zijn, maar het is duidelijk dat er risico's zijn, met

name voor markten die aan het conflict zijn blootgesteld. Gevoeligheidsfactoren zijn onder meer de geografische omvang, de ernst en de duur van de sancties en/of de sluiting van het luchtruim. Deze gevolgen zouden het sterkst voelbaar zijn in Rusland, Oekraïne en aangrenzende gebieden.” Vóór Covid-19 was Rusland de elfde grootste markt voor de luchtvaart in termen van passagiersaantallen, met inbegrip van zijn grote binnenlandse markt. Oekraïne nam de 48e plaats in.

CONSUMENTENVERTROUWEN

Het effect op de kosten van de luchtvaartmaatschappijen als gevolg van schommelingen van de energieprijzen of het omleiden van routes om het Russische luchtruim te vermijden, zou ruimere implicaties kunnen hebben. Het consumentenvertrouwen en de economische activiteit zullen waarschijnlijk ook buiten OostEuropa worden beïnvloed.

Tijd voor nieuwe reisbelevingen in Canada Vanaf april 2022 rechtstreekse vluchten NIEUW IN 2022

Amsterdam > Toronto

Amsterdam > Montréal

4 vluchten/week

3 vluchten/week

Doorverbindingen vanuit/naar : Québec, Calgary, Vancouver Deze vluchten worden uitgevoerd met de gloednieuwe A321neoLR

Reserveringen via GDS

airtransat@aviareps.com

2021 World’s Best Leisure Airline

| 00800 872 672 84 (gratis)

airtransat.nl

53 EUR-1883 Travelpro.nl trade press half page printed Ad_NL.indd 1

2022-02-14 17:05

SERIGALNUWVO LESSEN LEREN

“Binnenkort zullen we de afgelopen twee jaar vergeten. Dat zou echter een vergissing zijn. Er zijn zoveel lessen te leren: ‘Leer van het verleden, om profijt te trekken van de toekomst’. Ik roep onze regering op om de governance, de rol van het OMT, het RIVM, de GGD en alle betrokkenen bij deze crisis te analyseren. Wat zijn de geleerde lessen? Kunnen we leren van andere landen? We hebben allemaal in onbekende wateren gevaren, dus natuurlijk waren bepaalde aannames fout, natuurlijk waren bepaalde beperkingen te laat of te vroeg of niet nodig. Niemand treft enige blaam. Maar de tijd is gekomen om na te denken”, aldus Fruitema.

JAREN VERTRAGING?

Tijdens het afronden van dit magazine wordt er vaker en vaker uitgesproken dat het herstel van de luchtvaart een jarenlange vertraging oploopt door de invasie van Rusland in Oekraïne en alle aan elkaar opgelegde sancties. Het zou er zelfs voor kunnen zorgen dat de luchtvaart er compleet anders uit gaat zien. Zo wordt er gesproken over het concurrentievoordeel dat Aziatische luchtvaartmaatschappijen mogelijk hebben ten opzichte van Europese airlines, omdat Aziatische airlines niet te maken hebben met een vliegverbod boven Rusland. En wat gaan de winstwaarschuwingen van Europese airlines die veel over Rusland richting Azië vliegen voor gevolgen hebben? Al met al lijken de gevolgen van de oorlog vooralsnog het ergst voor de Russische luchtvaartmaatschappijen.

Wat speelt er naast de oorlog in Oekraïne nog meer? KLM, Transavia, Consumentenbond en D-reizen De Consumentenbond en KLM liggen met elkaar in de clinch rondom de door D-reizen verkochte KLM-tickets waarvan consumenten het geld nog terug moeten krijgen na het faillissement van D-reizen. Volgens de bond hebben reizigers recht op geld terug, maar KLM laat weten het geld al terug te hebben betaald aan D-reizen. Luchthavengelden “Het is ook moeilijk te begrijpen waarom Schiphol nonchalant volhardt in haar standpunt om de luchthavengelden met 37% te verhogen voor de komende drie jaar, te beginnen in april 2022. Helemaal omdat ze, in het voor de luchtvaartsector meest desastreuze jaar 2021, een winst van € 105 miljoen hebben gerapporteerd. Wij kunnen het niet uitleggen, u wel?”, aldus Marnix Fruitema (voorzitter BARIN). BARIN is samen met vele andere belanghebbenden in beroep gegaan bij de ACM (Autoriteit Consument & Markt).

We willen niet compenseren Een nieuwe wetenschappelijke studie, van onderzoekers van de Universiteit van Bern, heeft de CO2-compensatieregelingen van luchtvaartmaatschappijen onderuitgehaald. Uit het onderzoek naar 63.520 boekingen bij een Europese luchtvaartmaatschappij bleek dat passagiers niet bereid waren om hun vluchten te compenseren: bij slechts 4,46% van de boekingen besloten consumenten te compenseren. Einde mondkapjes Meerdere grote luchtvaartmaatschappijen stoppen op het moment van schrijven de wettelijke verplichting om aan boord nog een mondkapje te dragen. Lelystad Airport De ontwikkelingen op en rondom Lelystad Airport schieten niet op. Drie jaar geleden had de luchthaven klaar moeten zijn om te functioneren als vakantieluchthaven. Steeds weer nieuwe discussies zorgen voor vertraging.

COLUMN

MARKTVERANDERAARS De koffer is gepakt, over een paar uur reizen we af naar kleurrijk en bruisend Marrakech. De bestemming waar het ANVR-congres van 2020 zou plaatsvinden. Hoe dat allemaal anders liep, hoef ik niemand meer te vertellen. Maar des te treffender om met het team twee jaar na dato in het vliegtuig te stappen en de Riksja-strategischedagen in een sfeervolle riad te houden. Supertof om in deze geweldige stad toekomstgericht bezig te zijn. Plannen te maken die een langere outlook hebben dan een kwartaal, die gaan over het bouwen aan ons netwerk en het doorspreken van alle kansen die in de verschillende markten liggen. Natuurlijk zijn er ook dreigingen. Corona ligt gevoelsmatig achter ons, maar ik kan niet ontkennen dat mijn eerste reactie bij het horen over de situatie in de Oekraïne was; jezus, nu dát weer. Maar kijkend naar beelden van ontheemde families die hun land ontvluchten, hun mannen en vaders achterlatend aan het front, zet de boel toch in een heel ander perspectief. Ik kan alleen maar blij zijn dat wij in een veilig land wonen, waar voor mijn kinderen oorlog een ver-van-hun-bed-show is. Dan is het eventueel achterblijven van toekomstige boekingen in verhouding toch echt klein leed. De komende dagen in Marokko focussen we daarom gewoon op de kansen die er liggen, want die zijn er in overvloed. De boekingsbereidheid is in Nederland groeiende. Op Europa wordt er weer geboekt als vanouds, maar ook op ver gaat het de goede kant uit. Dit jaar zullen we qua omzet naar verwachting rond de 75% uitkomen. Maar hoe zien de komende jaren eruit? Hoe ontwikkelt de zelfdoener zich bijvoorbeeld? Dit jaar zullen reizigers nog wel gaan voor een bepaalde mate van zekerheid, maar ik verwacht dat dit de komende jaren snel wegebt. Je kan reizigers dan alleen behouden door gerichte flexibiliteit te bieden met voldoende onderscheidend vermogen, door de echt bijzondere plekken te ontsluiten en je specialisme te laten zien. Tegelijkertijd liggen er kansen op ‘persoonlijk contact’. Veel reizigers willen worden ontzorgd, verwachten gedegen advies, waarderen goede service en vinden het echt leuk om te sparren over hun reis. De gunfactor die je zo opbouwt is niet te onderschatten, maar staat onder druk bij het afnemen van effectiviteit. Een andere uitdaging ligt in het ietwat stoffige imago van een reisbedrijf. Want welke zelfrespecterende 25-jarige boekt daar nou? Hoe zorgen we ervoor dat we niet gezien worden als saaie reisorganisatie, maar als een club enthousiaste reizigers die precies weten wat leuk is en die alle toffe plekken kent? Kortom, onconventioneel denken wordt gevraagd. Iets wat we ook hard kunnen gebruiken om de ambities waar te maken als het gaat om verantwoord reizen. De ANVR heeft zelfs als doel gesteld om de meest duurzame branche te worden ter wereld. Een flinke, maar welkome ambitie. Want zoiets kan niet gezegd worden zonder verregaande veranderingen. Reisbedrijven zullen flinke stappen vooruit moeten zetten, moeten samenwerken en met elkaar de meeste duurzame slimme oplossingen delen én gebruiken. Dat vraagt wat van eenieder, maar goed, er zit natuurlijk ook tegenstrijdigheid in om duurzaamheid voor jezelf te houden wanneer alleen schaal het verschil maakt. We hebben daarom marktveranderaars nodig, hoofden boven het maaiveld, pittige discussies en vooral optimisme. Hoe kan reizen bijdragen, hoe kunnen we bouwen met elkaar aan een stevig fundament dat gaat over herstel in plaats van afbraak. Mooie onderwerpen, ook voor bijvoorbeeld een volgend ANVRcongres. Ik weet niet of Marrakech dan weer op het programma staat. Zo ja: alle tips zullen we natuurlijk delen. En is Marrakech een brug te ver, kom dan gezellig koffiedrinken in Leiden.

Fenny Koppen CEO Riksja Travel

Fenny Koppen

FOTO: Relaxen in een cabana. All-inclusive hoeft niet altijd massaal te zijn. FOTOCREDITS: Risal Khan/ Shutterstock

RESEARCH

REISPROFESSIONALS BOEKEN HET PRIVÉ LIEVER NIET DOOR:

ARJEN LUTGENDORFF

Je hebt voor- en tegenstanders, maar uit Travelpro Research blijkt duidelijk dat het onder Nederlanders populair blijft, maar dat de meerderheid van de reisprofessionals het privé liever niet boekt: de all-inclusive vakantie.

ll-inclusive is zolang het bestaat al voer voor discussie: is het wel goed voor de bestemming? Is het nu wel of niet goedkoper dan wanneer je geen all-inclusive boekt? Iedere dag tafels vol eten kan niet duurzaam zijn en er is een groep die het met het oog op armoede in de wereld niet kan rijmen. Andere vragen die we over all-inclusive voorbij zien komen, zijn: welk percentage van het eten is biologisch, moeten hotels niet net als supermarkten met ‘bewust leven’etiketten op het eten gaan werken? Hoeveel van de hogere functies zijn voor de lokale bevolking? Heeft de keten zelf een eco-certificeringsprogramma bedacht of is het aangesloten bij een (vaak strenger) programma van een derde partij? Taleb Rifai (voormalig secretarisgeneraal van de Wereld Toerisme Organisatie van de Verenigde Naties) bestempelde all-inclusive-resorts ooit als ‘moderne plantages’. Andere onderzoeken hebben het over modern kolonialisme, waarbij het merendeel van het geld verdwijnt in de zakken van multinationals. Aan de andere kant staan de liefhebbers van all-inclusive. Die vinden het concept juist ideaal om meerdere redenen. Je weet precies welk bedrag je kwijt bent, je hoeft je niet druk te maken over wat je gaat eten en over het algemeen is alles aanwezig. Van buffet tot à la carte restaurants, zwembaden met en zonder glijbanen, bars, drukkere en rustige ruimtes, sportfaciliteiten, activiteiten en wellness. Daarnaast wordt er gewezen op het feit dat een allinclusive-resort juist goed kan inspelen op verspilling ten opzichte van niet-all-inclusive-resorts en -hotels. Nederland bungalowland Kees van der Most (directeur/eigenaar Trends Tourism) laat aan Travelpro weten dat de cijfers van het Continu Vakantie Onderzoek naar het vakantiegedrag van Nederlanders uit 2019 het meest complete beeld geven. “Door de coronacrisis zijn de cijfers van de afgelopen twee jaar niet te vergelijken met de jaren daarvoor, omdat

vakanties naar het buitenland niet konden en minder in trek waren. In 2019 werden er nog 22,4 miljoen buitenlandse vakanties door Nederlanders ondernomen. Daarvan was zo’n 7,5% (1,7 miljoen vakanties) met een all-inclusive-formule. Het gaat daarbij vooral om vliegzonvakanties naar bestemmingen aan de Middellandse Zee. Denk aan landen als Turkije, Egypte en Spanje.” Wat betreft binnenlands all-inclusive-toerisme ziet Van der Most dat Nederland vooral een ‘bungalow-land’ is. “Er zijn voorbeelden te noemen als Preston Palace en Corendon - dat de all-inclusive-formule in Nederland introduceerde tijdens de coronacrisis. Maar het aandeel all-inclusive blijft vrij marginaal op de binnenlandse markt.’’

‘‘

Actualiteitenprogramma wilde stukje negativiteit uitvergroten Bijdragen aan lokale economie “We zien sinds 2019 een toename van het aanbod all-inclusive-kamers. Met de recente opening van het Zoëtry Curaçao Resort en de opening van het Sandals Resort in juni komt daar, dit jaar nog meer all-inclusiveaanbod bij. Op het moment is ongeveer 20% van het kameraanbod op Curaçao op basis van all-inclusive. Hiermee is een betere balans in het aanbod van de verschillende soorten accommodaties ontstaan. Met

FOTOCREDITS: Cavan-Images/Shutterstock

die ontwikkeling kunnen we beter voldoen aan de vraag van de consument”, zo laat Muryad de Bruin (Regional Manager Europe Curaçao Tourist Board) weten aan Travelpro. “Wat overigens opvalt, is dat bezoekers die op Curaçao kiezen voor de all-inclusive optie niet alleen in hun accommodatie blijven, maar eropuit trekken om het eiland te ontdekken en zo bijdragen aan de lokale economie. Sowieso is de toevoeging van accommodaties een positief vooruitzicht voor de verdere ontwikkeling van ons toerisme en vormt het daarmee een belangrijke bijdrage aan de werkgelegenheid en het herstel van de economie.” All-inclusive slim en verstandig In de (overigens jaren oude) uitzending van de Rekenkamer over all-inclusive, die het bekijken zeker waard is, gaat het over de prijs van een all-inclusivereis. Een bedrijfsanalist noemt het boeken van een all-inclusive-vakantie heel slim en verstandig. “Wat wil je als je op vakantie gaat? Een klein beetje avontuur, een beetje vrijheid, maar je wil geen risico, het mag niet eng zijn, het eten moet wel betaalbaar zijn, je moet niet ziek worden en het moet gemakkelijk te boeken zijn. Dat is precies wat all-inclusive te bieden heeft. Het is net dat vleugje avontuur en dat vleugje ‘fake vrijheid’ dat je graag hebt in ruil voor een hele hoop gemak. All-inclusive-reizen hebben de perfecte balans.” Op de vraag aan een hoteldirecteur hoe het hotel alsnog winst weet te behalen, laat hij weten: ‘Met maar 100 kamers kan dat niet. Natuurlijk willen we geld verdienen, maar

heel grote winstmarges haal je hier niet.’ De Rekenkamer concludeert: Vakantie vieren met 2499 andere gasten; het is niet duur, maar je moet er wel van houden. Luxe voor de massa “Ik denk dat het een concept is waar je van houdt of niet. Het is vooral populair bij gezinnen met jonge kinderen, bij de midden en lagere welstandsklasse”, aldus Van der Most. “Ondanks dat de kosten over het algemeen wat lager liggen en je overzicht over je kosten hebt, kost een all-inclusive nog best wel wat geld. Zeker als je in het hoogseizoen gaat. Maar het is ook luxe voor de massa. Wat dat betreft heeft het een aantal aantrekkelijke elementen. Als je 2018 vergelijkt met 2019 zie je dat de belangstelling is toegenomen. Tot corona was het een hele populaire vorm van vakantie vieren. All-inclusive zal komende jaren belangrijk blijven. Tegelijkertijd verwacht ik dat de trend ‘van de gebaande paden af ’ belangrijker gaat worden. Steeds meer Nederlanders willen een authentieke, unieke vakantiebeleving. Men wil minder vakantieganger zijn, maar meer ontdekker/reiziger. Begin 2020 heeft Trends & Tourism een toekomstvisie uitgebracht voor de Nederlandse vakantiemarkt en een van die trends was dat men meer van de gebaande paden af wil. Driekwart van de Nederlanders vindt het leuk om minder bekende plekken te bezoeken.” All-inclusive groot gemaakt De eerste all-inclusives werden, zo wordt door velen gezegd, opgericht door de Belg Gérard Blitz in de jaren

RESEARCH

1950. Blitz zorgde ervoor dat bezoekers van Club Med niet meer te maken kregen met de, achteraf vaak als vervelend ervaren, extra kosten. In de jaren zeventig raakte de Jamaicaanse familie Issa geïnspireerd door de kracht van all-inclusive-cruises en Club Med Villages. John Issa wordt in Amerikaanse media ook wel omschreven als de ‘vader van de all-inclusive-revolutie’. Hij richtte Negril Beach Village op in 1976. Tot de activiteiten behoorden gratis paardrijden, zeilen, fietsen en avondamusement. In het begin waren deze resorts alleen voor singles, maar uiteindelijk volgden koppels en gezinnen, en zo begon de moderne all-inclusive zoals we die nu kennen. Het Negril Beach Village werd vijf jaar na oprichting omgevormd tot Hedonism II, een heel ander type all-inclusive, clothing optional. ‘Ik geloof in all-inclusive’ “All-inclusive is een vakantievorm die blijft bestaan”, zegt Dick Gussen (directeur Brand & Media Partnerships van Corendon). “Er wordt gesproken over de opkomst van kleinschalige en individuele vakanties, maar een grote doelgroep wil gemak. All-inclusive zal meebewegen met de klant, het is geen statisch product. Je kunt het op verschillende manieren invullen. Vroeger was allinclusieve een lang buffet, maar zeker in Turkije zijn het allemaal mini-restaurants geworden. Het is natuurlijk logisch dat ik het zeg, maar ik geloof in all-inclusive.” Op de vraag hoe het zit het met duurzaamheid, antwoordt hij: “Vanwege de schaalgrootte kun je all-inclusive heel efficiënt inrichten. Neem als voorbeeld de grote keukens, waar nauwelijks verspilling plaatsvindt. Juist bij allinclusive wordt heel duurzaam gewerkt. Er is voor elke doelgroep een type vakantie. Gelukkig voor ons wil het grote deel van Nederland graag all-inclusive. De klant is hybride, je moet niet te veel in hokjes denken. Wat er ook gebeurt, de klant bepaalt. En als de klant geen all-inclusive wil, beginnen hoteliers wel een à la carte restaurant.” All-inclusive bitterballen Tijdens de coronacrisis verscheen Corendon veelvuldig in de media met haar all-inclusive-hotel bij Schiphol. Bezoekers die werden geïnterviewd vonden het een perfecte oplossing. ‘Lekker eten de hele dag, biertje erbij. Ik doe gewoon alsof ik in Turkije zit. We hadden eerst Turkije geboekt, alleen durfden we het niet aan in coronatijd, dus hebben we ervoor gekozen om het om te boeken’. De azuurblauwe zee van Turkije wordt gemist, maar: ‘In Turkije heb je geen all-inclusive bitterballen’. Angst Voordat Covid toesloeg was all-inclusive een groeiende markt. Het feit dat een partij als Marriott International in 2019 begon met all-inclusive werd gezien als teken dat er een mooie toekomst was weggelegd voor dit concept. Toen Covid toesloeg in 2020 was dat voor all-inclusiveresorts een grote klap. Beelden van menigten die piña colada's drinken bij de swim-up bar en grote groepen

mensen in buffetzalen wekten plotseling angst op. In tegenstelling tot megaschepen die op zee vastzitten, bevinden resorts zich echter op ruim land, waardoor ze hun activiteiten al in de zomer van 2020 konden hervatten. Inmiddels lijkt het erop dat all-inclusive weer volop wordt geboekt. Ook de deelnemers aan de Travelpro-enquête melden dat het aantal boekingen gelijk blijft (58%) en zelfs toeneemt (25%). Wel of niet duurzaam In de enquête die Travelpro hield liet ruim 45% weten het eens te zijn met de stelling ‘all-inclusive is in mijn ogen een van de minst duurzame vormen van vakantie vieren’. Over het beeld dat men heeft waarbij allinclusive niet duurzaam is, laat Van der Most weten: “Als je naar de drie p’s (people, planet, profit) kijkt, dan kan je je zeker op het gebied van profit afvragen waar de omzet terechtkomt. Die zal minder terechtkomen bij lokale restaurantjes en dergelijke, omdat mensen toch meer op het resort blijven. Zo redenerend vind ik het ook een minder duurzame vakantievorm. Tegelijkertijd genereert all-inclusive wel werkgelegenheid dat lokaal wordt gevormd, maar het blijft lastig om iets in z’n algemeenheid te zeggen. Ik kan mij voorstellen dat het massale karakter en de wetenschap dat vooral grote partijen er flink aan verdienen all-inclusive minder duurzaam laten ogen.”

‘‘

Juist bij all-inclusive wordt heel duurzaam gewerkt All-inclusive wet Aruba heeft een duidelijke keuze gemaakt als het gaat om all-inclusive. Zo werd een paar jaar geleden de allInclusive-wet ingevoerd en die wet is nog steeds actief, zo laat Tirso Tromp (Area Director Europe Aruba Tourism Authority) desgevraagd weten aan Travelpro. “Niks is in de tussentijd veranderd. Binnen de kaders van de wet wordt nu het Secrets All Inclusive van AM resorts op Aruba gebouwd (met 600 kamers, open en actief in 2024). Voor wat betreft alle nieuwbouw is ATA voorstander van een gevarieerd, maar gebalanceerde uitbreiding van ons accommodatie-aanbod.” De wet zit zo in elkaar dat van alle beschikbare kamers op het eiland, maar 40% als all-inclusive mag worden verkocht. Tot voor kort was het percentage 34%. “De achterliggende gedachten is om een goed gebalanceerd aanbod te hebben en niet alleen maar all-inclusive”, aldus Tromp.

ENQUÊT olgendvmpstiajkhfr TgenkwtavijdsbenI agen.vrquêt

Welke trend signaleren jullie? Neemt het aantal all-inclusive-boekingen toe, blijft het gelijk of neemt het af ?

Koppels: 5.45%

Neemt toe: 25,45%

Gezinnen: 87.27%

Blijft gelijk: 58,18%

Groepen: 1.82%

Neemt af: 16,36%

Overigen: 5.45%

Ik zie een positieve toekomst weggelegd voor all-inclusive.

Ik verkoop all-inclusive vooral aan...

De gecontroleerde bubbel bij all-inclusive is een USP waardoor ik all-inclusive aanraad. Eens: 30.91%

Ja: 60.91% Oneens: 69.09% Nee: 39.09% Waarom boeken klanten all-inclusive? Het aanbieden van all-inclusive is slecht voor het imago van een reisbedrijf. Eens: 26.36%

Ze willen zekerheid over hun uitgaven: 36.36% Ze denken dat het voordeliger is: 12.73%

Oneens: 73.64% Niet nadenken over eten en drinken: 29.09% Om de activiteiten: 0,0% Bij all-inclusive moet er duidelijker worden gecommuniceerd waar producten vandaan komen.

Fijn voor de kinderen (en dus voor de ouders): 20.91% Overige: 0,91%

Eens: 58.72% Oneens: 41.28% Klanten die all-inclusive boeken, klagen achteraf vaker over het all-inclusive-aanbod/de reis. All-inclusive is in mijn ogen een van de minst duurzame vormen van vakantie vieren.

Eens: 22.02% Oneens: 77.98%

Eens: 45.45% Oneens: 27.27% Voor mijn privévakantie boek ik graag all-inclusive Weet ik niet: 27.27% Eens: 21.82% Oneens: 78.18%

RESEARCH

Andere tijden Waar de Arubaanse all-inclusive-wet het nu heeft over 40%, was dat zo’n 30 jaar geleden anders, zo blijkt uit een artikel in de Amigoe van 16 november 1994: ‘Van het huidige aantal kamers behoren slechts 386 tot een all-inclusive-formule. Dit is iets meer dan 10% van het geheel. All-inclusive is een markt op zichzelf. In bepaalde Caribische landen bestaat de bezetting voor 90% uit deze sector’. Een jaar later, in 1995, lezen we in dezelfde krant dat er wordt geklaagd over de all-inclusive-toeristen. ‘De meerderheid van de leden van de Aruba Retail Merchants Association (ARMA) is van mening dat het grootste probleem op toeristengebied is, dat Aruba te veel low-budget toeristen aantrekt door het aanbieden van goedkope all-inclusive package deals, waar de hotelindustrie het meeste van profiteert’. Bewust all-inclusive Een studie van het United Nations Environmental Program (UNEP) stelt dat ‘van de meeste all-inclusive pakketreizen ongeveer 80% van de uitgaven van de reizigers naar de luchtvaartmaatschappijen, hotels en andere internationale bedrijven gaat en niet naar lokale bedrijven of werknemers’. Reisbedrijven moeten zich er bewust van zijn dat wanneer zij reizen aanbieden naar een bestemming, dat dit óók voor het gastland én haar inwoners economisch interessant moet zijn, zo lezen we in onderzoeken en artikelen. In ontwikkelingslanden, waar de toeristenindustrie de belangrijkste bron van economische verbetering is, is volgens onderzoeken ook sprake van veel verborgen negatieve gevolgen waarbij het all-inclusive-concept slechts in beperkte mate lokale economische voordelen oplevert. Anderzijds zijn er ook

tal van mooie initiatieven te vinden die door aanbieders van all-inclusive worden geïnitieerd, waarbij rekening wordt gehouden met duurzaamheid, lokaal investeren en werkgelegenheid door bijvoorbeeld markten te organiseren waar locals gratis mogen staan. Beeldvorming Dat er sprake is van bewuste beeldvorming door de media rondom all-inclusive wordt bewezen door het voorbeeld dat Van der Most noemt over een item dat een actualiteitenprogramma jaren geleden maakte over all-inclusive. “Zij belden op en wilden graag weten hoe de Nederlander er tegenaan keek. Ik heb het toen uitgezocht en concludeerde dat all-inclusive hogere beoordelingen kreeg dan dat Nederlanders hun vakantie gemiddeld beoordelen. Vooral ook voor Turkije was dat toen het geval. Maar dat actualiteitenprogramma was al heel snel klaar met het gesprek, want ze zochten bevestiging dat Nederlanders negatief dachten over het all-inclusive-concept en dat er veel klachten over zouden zijn. In het onderzoek dat wij destijds hielden, kwam dat helemaal niet zo naar voren. Er was wel een klein stukje negativiteit over all-inclusive en dát wilde het actualiteitenprogramma uitvergroten. Ik weet overigens niet hoe het op dit moment zit met die negativiteit.” Er valt volgens Van der Most overigens nog veel winst te behalen voor aanbieders van all-inclusive. “Denk aan de reizigers die willen weten wat ze eten en waar het vandaan komt. Laat zien waar het eten vandaan komt, of het lokale producten zijn en dat het niet allemaal wordt ingevlogen. Dat is een slimme manier om het imago een positieve boost te geven.”

FOTO: Grand Prix Bahrain FOTOCREDITS: Getty Images/Red Bull Content Pool

ondag 20 maart is het nieuwe Formule 1-seizoen van start gegaan. Stip Reizen is een van de grootste aanbieders van Formule 1-reizen in Nederland en is ook het merk binnen Corendon dat de Formule 1-reizen uitvoert. Fred Verlinden (Directeur Stip Reizen) laat weten dat de boekingen goed lopen op dit moment. Fred: “Uiteraard dankzij het succes van Max Verstappen in 2021, maar ook door de grotere focus vanuit Stip op de Formule 1 en het grote aantal repeaters. We hebben het aanbod ook uitgebreid qua bestemmingen, al blijft de absolute focus op de laatste race van het seizoen liggen, Abu Dhabi. De boekingen

gaan een stuk harder dan vorig jaar, maar we zijn eerder begonnen en uiteraard hebben we naar verwachting dit jaar minder last van de coronacrisis. Dat helpt uiteraard ook. De verwachtingen voor Max zijn nog hoger gespannen dan vorig jaar. Iedereen wil er een keer bij zijn. De nieuwe auto’s, de nieuwe teamgenoot van Hamilton, het draagt allemaal bij aan meer aandacht en interesse vanuit de consument. De afloop van vorig jaar is natuurlijk niet te overtreffen. Het kampioenschap werd twee minuten voor de laatste finish pas beslist. Dat verzin je niet. Het is zoiets als in de 90ste en 94ste minuut de winnende goals scoren bij een finale van het

INTERVIEW

“WE ZIJN GEEN MAX VERSTAPPEN-FANCLUB” DOOR:

DYLAN CINJEE

Door de winst van Max Verstappen vorig seizoen zijn Formule 1-reizen populairder dan ooit. Is het een hype? Of kunnen we ook dit jaar weer een hausse aan Nederlandse Formule 1-fans verwachten? We spreken met Fred Verlinden (Stip Reizen), Maurice Ouwens (TUI) en Emma Berger (P1 Travel).

WK-voetbal, maar ik denk dat consumenten realistisch zijn en weten dat de laatste race absoluut uniek was. Wel is het zo dat er veel optimisme is, over de resultaten van Max en de spannende races die dit jaar hopelijk volgen. Daar ga je uiteindelijk voor. De hype zal hopelijk niet snel stoppen, maar alles is natuurlijk wel afhankelijk van de resultaten van Max. Zolang Max meedoet om de wereldtitel zal er veel vraag zijn. Maar het blijft natuurlijk allemaal wel afhankelijk van één coureur. Dat moet je je als organisatie wel realiseren, vandaar dat we ons niet alleen focussen op de Formule 1.”

Stip en Corendon Fred: “Dit seizoen bieden we Bahrein, Barcelona, Singapore, Brazilië en Abu Dhabi aan. Bahrein en Barcelona zitten inmiddels vol, dat zegt genoeg. De Formule 1-reizen worden binnen ons Corendon-concern georganiseerd en hoofdzakelijk verkocht door het merk Stip Reizen. Een zeer beperkt deel van het aanbod voor de race in Abu Dhabi wordt ook via Corendon verkocht. Stip heeft de benodigde expertise en heeft inmiddels ook een goede naam opgebouwd in deze markt. ‘Max met Stip de beste’, klinkt ook wel leuk toch? Omdat we ook vaste klanten van Corendon willen bedienen, bieden

FOTO: Fred Verlinden (links)

we een beperkt deel van ons aanbod ook via Corendon aan. De uitvoerder van alles is uiteindelijk Stip. Stip is een organisatie die meerdere productsoorten aanbiedt: rondreizen, cruises, themareizen, maar ook de Formule 1-reizen. We willen geen specialist zijn en focussen ons voor alle productsoorten op toegevoegde waarde. Bij de Formule 1 richten we ons niet op de verkoop van losse tickets of een dagtocht naar bijvoorbeeld Spa. Kijkend naar de tienduizenden Nederlanders die daar naartoe gaan klinkt dat misschien wat vreemd, maar dat is echt een andere markt. Je kunt daar als organisatie weinig onderscheidend zijn, hooguit in prijs. Het gaat daarbij soms om een of twee tientjes marge, met alle logistieke rompslomp. Onze pakketten zijn compleet met vliegreizen, hotels, transfers, eigen reisleiding, feesten en excursies. Daar ligt onze kracht en expertise. En dat is ook niet eenvoudig te kopiëren door anderen.” Bam! Wereldkampioen! Bij het bepalen van het aanbod moet een goede inschatting van de verkoop worden gemaakt, laat Fred weten. “Dat gaat in overleg met de circuits en is uiteraard ook afhankelijk van de te verwachten vraag uit de markt. Dus je moet heel goed kunnen inschatten wat je denkt te kunnen verkopen en ook de verkoopkanalen hebben. En je moet een en ander kunnen voorfinancieren. Als organisatie moet je qua kosten rekening te houden met scouting/inkoopreizen, marketingkosten, give aways zoals t-shirts, reisleiding en uiteraard de basisinkoopkosten voor de vliegreis, transfers, hotels

en dergelijke. Uiteraard speelt de bestemming ook een rol. Alle reizen die we aanbieden zijn inclusief vliegreis, transfers, hotels, entreekaart, excursies en daar waar mogelijk de zogenoemde ‘oranjefeesten’. Nieuw dit jaar is dat we op iedere bestemming ook een bekende Nederlandse DJ inhuren. Die voor de muzikale omlijsting zorgt bij onze feesten rondom de races. In Abu Dhabi hadden we afgelopen jaar onder meer Hind, Barry Paf en Tom Coronel. En wat die laatste betreft, legendarisch was zijn voorspelling vijf minuten voor de race op onze tribune ten overstaan van 3.500 klanten: “Max wordt wereldkampioen, hij pakt Hamilton in de laatste ronde en bam! Wereldkampioen!”. En iedereen weet de afloop.” 6.000 fans Afhankelijk van de bestemming biedt Stip de oranjetribune standaard aan. “In Abu Dhabi hebben we al twee jaar zelfs onze eigen exclusieve oranje-tribune en eigen fanzone, met in 2021 zelfs 3.500 Nederlandse fans. Gezien de enorme vraag uit de markt gaan we dat dit uitbreiden naar maximaal 6.000 Nederlandse fans. Een enorm complexe operatie en wederom uniek. Je moet je realiseren dat er dan bijvoorbeeld een ware luchtbrug nodig is van Amsterdam naar Dubai/Abu Dhabi en terug. We zijn al sinds 2015 met de Formule 1-races in Abu Dhabi actief. Destijds begonnen we met 35 klanten en dus nu naar 6.000 fans. Ieder jaar ‘ietsjes’ meer, zeg maar. Deze bestemming past ook echt bij ons, omdat we in die regio al de grootste cruise-aanbieder zijn en ook Corendon is erg groot in die regio. Dat biedt heel

Beleef nu het spektakel van de laatste race in Abu Dhabi HOTEL IBIS AL BARSHA3

HOTEL RIU DUBAI4

Logies/ontbijt Al vanaf

All Inclusive Al vanaf

1499,-

1699,-

HOTEL HILTON GARDEN INN4 Logies/ontbijt Al vanaf

1699,-

Meerdere vertrekdagen en reisduren mogelijk • Rechtstreekse vluchten • inclusief weekendkaart • inclusief circuit transfers za/zo

Genoemde prijs is een vanafprijs p.p. o.b.v. 2 pers. incl. vlucht o.b.v. Economy, luchthavenbelasting en brandstoftoeslagen, excl. boekingskosten (37,50) en Calamiteitenfonds (2,50). Kijk voor overige voorwaarden op TUI.nl. Prijswijzigingen, zet- en drukfouten voorbehouden.

veel voordelen. Dit jaar moeten reisprofessionals nog goed opletten hoe het zit met alle Covidregels. Het is erg vervelend als er niet afgereisd kan worden omdat niet aan de eisen voldaan is. Dat geldt uiteraard ook voor eventuele toegangseisen tot het circuit. Die kunnen zomaar veranderen, hebben we ervaren. We hopen uiteraard dat de regels zo spoedig mogelijk vervallen, maar vooralsnog is dit zeker een aandachtspunt. Verder zijn de keuze van de tribune van belang, de ligging van de hotels, hoe de transfers zijn geregeld, et cetera. En natuurlijk de organisatie waar je bij boekt. We zien op dit moment het aantal aanbieders van Formule 1-reizen fors groeien, vooral kleinere. Dat is logisch. Een Formule

“JE MOET ER EEN DAGJE UIT VAN MAKEN” Jeroen Huis in ’t Veld (41), mede-eigenaar van XS2Event, weet als geen ander hoe het eraan toegaat bij Formule 1-races. “Het gaat niet alleen om de beste kaarten tegen de beste prijs, maar ook om er een leuk event van te maken.” Met zijn vorige bedrijf Sportstadion.nl, opgericht in 2010, deed hij veel ervaring op met ticketverkoop voor sportwedstrijden, vooral bij Formule 1-races. Zijn bedrijf mocht zich vanaf 2015 zelfs de officiële reispartner van Max Verstappen noemen. Nadat hij zijn bedrijf had verkocht, begon hij in 2019 met zakenpartner René Wietsma een nieuwe onderneming: XS2Event, een B2B-platform voor toegangskaartjes voor sportwedstrijden. Hij richt zich hiermee op samenwerking met reisbureaus, touroperators en ticketplatformen. Formule 1-races vormen een nog steeds een belangrijk onderdeel van de activiteiten. Huis in ’t Veld heeft destijds (2015) bekende concepten als de Max Verstappen Tribune en de Orange Experience bedacht en uitgevoerd, vertelt hij. Om de animo van Nederlandse bezoekers te stimuleren, bedacht hij toen een concept waardoor een bezoek aan de race meer een beleving werd. Iedereen kreeg een oranje shirt. “Goed voor het saamhorigheidsgevoel.” Red Bull deed er een paar blikjes bij en bezoekers kregen een gesigneerde fotokaart van Max. Huis in ’t Veld zorgde ervoor dat Max voorafgaande aan de race naar de tribune kwam om de fans te bedanken. “Zo’n tribune brengt een bepaalde sfeer en beleving. Later hebben we in Hongarije een DJ op de tribune gehad, met toestemming van de organisatie. We hadden onze bezoekers verteld dat ze na de race moesten blijven zitten. Het circuit stroomde leeg, maar op onze tribune ging het feest los. Je moet, ook bij zo’n race, beleving toevoegen. Je moet er een dagje uit van maken. Zo’n event gaat om meer dan alleen een wedstrijd.”

1-reis organiseren is echter veel complexer dan een zonvakantie samenstellen, en niet iedere nieuwkomer realiseert zich dat.” Geen Max-garantie Ook als Max uitvalt, gaat de reis gewoon door. Fred: “We verkopen geen race met een Max-garantie, maar een reis naar een race. Dat geldt feitelijk voor ieder sportevenement. De race is het hoofddoel van de reis, dus als die door bijvoorbeeld Covidrestricties komt te vervallen dan kan er kosteloos worden geannuleerd. Op het laatste moment omboeken naar een andere race is lastig en is afhankelijk van de bestemming waarvoor wordt geboekt. In de basis houden we de ANVR-reisvoorwaarden aan, aangevuld met onze eigen voorwaarden. Op het laatste moment omboeken is ook lastig, omdat alles op voorhand door onze organisatie gegarandeerd wordt afgenomen. We zijn daarbij afhankelijk van allemaal verschillende partners. Dit seizoen kijk ik erg uit naar de strijd tussen Hamilton en Max, waarbij ik erg benieuwd ben hoe de performance van de nieuwe Mercedesrijder Russell is en wat zijn invloed op die strijd is. De nieuwe auto’s geloof ik wel; iedereen rijdt daarmee tenslotte. Onze organisatie kijkt natuurlijk enorm uit naar de laatste race in Abu Dhabi, ons hoofddoel met maximaal 6.000 fans. Maar eigenlijk kijken we ook erg uit naar onze nieuwe bestemmingen Singapore en Brazilië. Die vinden ook in het naseizoen plaats en dan moet de spanning op de ranglijst om te snijden te zijn.”

‘‘

Destijds begonnen we met 35 klanten, nu zijn dat 6.000 fans "Ongekend veel vraag bij TUI"

TUI trapte het seizoen af met een eigen charter naar Bahrein. Maurice Ouwens (Product Manager TUI Sports): “We zien al enkele maanden een enorme toename in het aantal boekingen. Formule 1 is al jaren aan een opmars bezig, maar sinds vorig jaar is er een enorme run op Formule 1-reizen ontstaan. Uiteraard speelt het succes van Max Verstappen hierin een belangrijke rol, maar de Nederlandse fans omarmen de sport net zoals dat voorheen bij het Nederlands Elftal het geval was. De boekingen gaan enorm hard en de eerste races zijn inmiddels uitverkocht. Er is ongekend veel vraag en hierdoor zijn de arrangementen naar bepaalde

Het boeken van reizen was nog nooit zo eenvoudig.

Dutch Travel Services, één krachtige totaaloplossing voor de Nederlandse reisbranche ✓

Gebruiksvriendelijk boekingsplatform

✓

Pakketreizen van Nederlandse en Duitse reisorganisaties

✓

Direct boekbaar, specialistisch aanbod: o.a. rondreizen, ﬂy-drives

✓

Geselecteerd, dynamisch samengesteld reisaanbod met SGR(z) garantie

✓

Transparant afrekenmodel o.b.v. transacties

✓

Doorontwikkeling n.a.v. wensen gebruikers

Meer informatie of een live demo aanvragen? Ga naar dutchtravelservices.nl of bel met onze Sales toppers via 088 – 99 99 757

FOTOCREDITS: Cristiano Barni/Shutterstock.com

circuits zelfs al volledig uitverkocht. Dit is nog niet eerder voorgekomen zo vroeg in het jaar. De populairste Formule 1-reizen op dit moment zijn Spanje, Oostenrijk, Hongarije, België en Abu Dhabi.” Jaarlijkse traditie Een seizoen als vorig jaar is bijna niet te overtreffen, toch is Maurice niet bang dat de hype rondom Max Verstappen en Formule 1 op korte termijn stopt. “Max Verstappen heeft een belangrijk aandeel in de populariteit in de sport, maar hij is nog jong en heeft aangegeven

nog lang door te willen gaan met racen. Het Nederlands Elftal blijven we ook altijd supporten en hetzelfde doen we bij Max. Formule 1 is inmiddels zo populair, daar willen velen een keer ‘live’ bij zijn. Er is dan ook geen vaste doelgroep voor Formule 1-reizen en onze reizen zijn toegankelijk voor iedereen. Voor veel klanten is het dan ook een jaarlijkse traditie geworden om een Formule 1-reis te maken. We proberen reizen naar zoveel mogelijk races aan te bieden en hebben er in 2022 zo’n vijftien op de planning staan. Naast de bekende Europese races, zoals Spanje, Engeland, Oostenrijk, België en Hongarije

GRAND PRIX VAN ABU DHABI - TUI Met de zinderende ontknoping van afgelopen seizoen nog vers in het geheugen gegrift maken we ons weer op voor een nieuw Formule 1-seizoen. Ook komend jaar wordt de laatste race van het seizoen gereden op het Yas Marina Circuit. Met duizenden enthousiaste oranje fans op de tribunes rijden de coureurs op hoge snelheid door dit 16-bochten tellende circuit. Niet voor niets wordt dit circuit ook wel het Arabische Monaco genoemd. TUI biedt ook in 2022 verschillende Formule 1-arrangementen aan naar de race in Abu Dhabi. Overnacht bijvoorbeeld in stijl en luxe in het All inclusive hotel RIU Dubai. De service is uitmuntend en de chefkoks zorgen telkens weer voor een culinaire verrassing. Voor verblijf in de populaire wijken Al Barsha en Dubai Marina maak je een keuze uit een van de overige arrangementen. Het belooft wederom een zeer spannend seizoen te worden. Is jouw klant bij de spectaculaire ontknoping? FOTO: Maurice Ouwens

INTERVIEW

bieden we ook mooie arrangementen aan naar onder meer Canada, Singapore, Mexico en Abu Dhabi.” Het aanbod wordt uiteraard bepaald aan de hand van de nieuwe kalender. “Aan het eind van onze zomer wordt doorgaans de nieuwe Formule 1-kalender gelanceerd. Vervolgens kunnen wij aan de slag gaan met als doel een zo’n groot mogelijk aanbod te hebben. Er geldt geen verdeling van het aantal toegangskaarten en we hebben de mogelijkheid om toegangskaarten in te kopen zolang die voorradig zijn. We hebben goede contacten bij de meeste circuits, waardoor we al vroeg in gesprek gaan om een kaartwens neer te leggen. Dit jaar zien we dat er enorm veel vraag is naar toegangskaarten vanuit heel Europa, dus is het zaak om voldoende voorraad vast te leggen.” Opties Afhankelijk van de bestemming wil TUI een zo divers mogelijk arrangement aanbieden. Maurice: “Het verschilt erg per bestemming hoe flexibel we hiermee om kunnen gaan, maar dat is wel het uitgangspunt. Denk hierbij aan verschillende reisduren, vluchten en hotels. Daarnaast vinden we het belangrijk om verschillende typen toegangskaarten aan te bieden. Vaak beginnend bij een staanplaats en de mogelijkheid om te upgraden naar verschillende tribunes en luxe arrangementen zoals de Paddock Club. Een Formule 1-reis bij TUI bestaat over het algemeen uit vervoer, verblijf en een toegangskaart. Afhankelijk van de bestemming zijn er soms meerdere opties, zoals de mogelijkheid voor eigen vervoer. Het transport ter plaatse wordt ook door TUI verzorgd, net zoals airport-transfers en transfers naar het circuit op zaterdag en zondag, uiteraard met Nederlandse reisbegeleiding. De afgelopen twee jaar hebben we helaas veel reizen moeten annuleren vanwege de geldende coronamaatregelen. Publiek was een lange tijd niet toegestaan en de reisbeperkingen zorgden ervoor dat we veel bestemmingen niet konden aanbieden. Klanten kunnen in dat geval kiezen om te wijzigen naar een andere race of om hun geld terug te krijgen. Goed om te weten dat je je Formule 1-reis niet kunt annuleren als je favoriete coureur uitvalt. We willen ook zeker niet uitdragen dat we een Max Verstappen-fanclub zijn. Het blijft racen en daarbij loop je altijd het risico dat er coureurs uitvallen. Dit maakt het ook zo spannend.” Oranje-tribune Toch is het boeken van een Formule 1-reis nog vrij nieuw voor veel reisprofessionals. Maurice: “We begrijpen dat niet iedereen helemaal thuis is in de Formule 1-wereld. Daarom proberen we zoveel mogelijk informatie op de Formule 1-pagina op de TUI-website te plaatsen. Hier vind je meer informatie over het circuit, de verschillende typen toegangskaarten en het dagprogramma. Formule 1-reizen zijn op dit moment erg populair en zijn daarom snel uitverkocht. Om zeker te zijn van een plek, moet je er daarom op tijd bij te zijn. Klanten zitten trouwens niet standaard op een ‘oranje-tribune’. Niet ieder circuit biedt de mogelijkheid voor een oranje-tribune aan. Inmiddels

zijn de Nederlandse fans zo goed vertegenwoordigd dat we onze eigen oranje-tribunes creëren. Onze klanten ontvangen een goodie bag met daarin een exclusief oranje shirt. Hiermee kleuren de tribunes vanzelf oranje. Na een winterstop van drie maanden ben ik blij dat het seizoen weer van start gaat. In het nieuwe seizoen wordt er gereden met nieuwe raceauto’s en reglementen waardoor het hele speelveld weer door elkaar kan worden geschud. Ik ben erg benieuwd welk team er zal verrassen. Verstappen mag door zijn kampioenschap dit jaar met nummer 1 rijden en George Russel volgt bij Mercedes zijn voorganger Valteri Bottas op. Het is nog nooit zo spannend geweest om te zien waar de teams nu daadwerkelijk ten opzichte van elkaar staan. Daarnaast kijk ik erg uit naar de reizen met vele klanten die we mogen verwelkomen op de diverse circuits over de hele wereld die we samen oranje laten kleuren.”

FOTO: Emma Berger

"Het loopt storm bij P1 Travel"

Emma Berger (Content Marketeer P1 Travel) laat weten dat een groot aantal races al volledig is uitverkocht. “Het loopt erg storm dit jaar. Mensen die nog een race op de planning hebben staan, kunnen we aanraden niet al te lang te wachten met boeken. Het spannende seizoen van vorig jaar heeft zeker bijgedragen aan de populariteit van de sport. Daarnaast zien we ook veel boekingen komen

uit andere delen van de wereld waar de Formule 1 in populariteit erg toeneemt. Ook het feit dat de Formule 1-documentaire Drive to Survive wereldwijd wordt gestreamd helpt mee aan de populariteit van de sport. Het is de Formule 1 er alles aan gelegen om door te gaan op dezelfde voet als vorig seizoen en de sport boeiend te houden voor de kijker. Uiteraard als Max wat minder goed gaat rijden, zal wellicht de populariteit iets afnemen in Nederland, maar dan staat er mogelijk wel weer een andere coureur op waar mensen voor naar het circuit willen gaan.”

‘‘

Het is goed om er rekening mee te houden dat elke Grand Prix soms wel meer dan 20 verschillende ticketopties heeft P1 Corporate Hospitality In principe biedt P1 Travel elke Grand Prix aan die op de kalender staat. Emma: “Echter waren een aantal GP's, waaronder de Miami GP bijvoorbeeld, zó snel uitverkocht, dat deze niet in de verkoop gegaan is bij ons. Wij bieden een groot aanbod aan tickets aan, van reguliere general admission tickets tot de meest exclusieve VIP-pakketten. De ene kaart geeft alleen

FOTOCREDITS: Jens Mommens/Shutterstock.com

toegang tot het circuit terrein, de andere is inclusief een gereserveerde plek op een specifieke grandstand. De VIPpakketten kunnen allerlei exclusive experiences bevatten, zoals paddock access, een drive the track tour, yacht access et cetera. Middels onze B2B-tak P1 Corporate Hospitality werken wij ook samen met reisorganisaties en reisagenten die bij ons terecht kunnen voor hun (VIP) ticket-aanvragen. Deze kunnen zij op hun beurt dan weer verwerken in een totaalpakket voor hun klant met vluchten, hotels en transfers.” Strijd Het is goed om er rekening mee te houden dat elke Grand Prix soms wel meer dan 20 verschillende ticketopties heeft, laat Emma weten. “Deze kunnen variëren in het aantal dagen dat je toegang hebt tot de race, verschillende tribunes en in de mate van VIP-hospitality en experiences die het pakket bevat. Het is daarom altijd goed om vooraf te inventariseren waar de klant precies naar op zoek is en wat zijn budget is. Op basis van die informatie kunnen wij dan een mooi voorstel neerleggen. De garanties die wij bieden zijn afhankelijk van de reden waardoor een Grand Prix wordt uitgesteld en wat de policy is van het circuit betreffende hun tickets. Als wij een refund krijgen vanuit het circuit zetten we deze uiteraard ook door naar onze klanten. Maar als het circuit bijvoorbeeld beslist de kaarten geldig te houden voor een nieuwe datum, of de mogelijkheid geeft deze opnieuw te verkopen, dan volgen wij deze policy ook. We kijken uit naar een veilig Formule 1-seizoen en prachtige beelden die we van alle fans over de hele wereld ontvangen. Het is ook magisch om te zien dat de oranje-tribunes steeds groter worden bij elk circuit. Daarnaast kijken we natuurlijk uit naar een spannende strijd tussen de topcoureurs. Zal het Max dit seizoen weer lukken? Wij gaan er uitgebreid voor zitten.”

ADVERTORIAL INTERVIEW

JEROEN HUIS IN ’T VELD VAN XS2EVENT

“DÉ PARTIJ VOOR SPORTKAARTEN IN DE REISBRANCHE” FOTO: Jeroen Huis in ’t Veld

“We zijn een beddenbank voor sporttickets.” Zo omschrijft Jeroen Huis in ’t Veld (41) zijn bedrijf XS2Event, dat hij in 2019 met zijn zakenpartner René Wietsma oprichtte. Als ‘jongste start-up in de reiswereld’ zoekt hij meer samenwerking met de reisbranche. Huis in ´t Veld heeft ruim 20 jaar ervaring met sportreizen. Met Sportstadion.nl, opgericht in 2010 (en verkocht in 2018) begon hij zijn loopbaan in de ticketverkoop voor sportwedstrijden. Een hoogtepunt in zijn carrière is de nauwe samenwerking met Max Verstappen. Zijn bedrijf mocht zich vanaf 2015 de officiële reispartner van de populaire coureur noemen. Met Sportstadion.nl werd Huis in ’t Veld marktleider op het gebied van sportreizen. Behalve entreekaarten verzorgde hij ook de reis er omheen. Naast Formule 1-reizen werden ook reizen aangeboden op het gebied van voetbal, MotoGP, tennis, rugby en diverse andere sporten. Connecties Met zijn nieuwe bedrijf XS2Event richt Huis in ’t Veld zich volledig op de verkoop van entreekaarten voor sportevenementen. Hij heeft aanbod in een kleine 40 landen. Hierbij gaat het om voetbalwedstrijden van bekende clubs tot races in de Formule 1 met Max Verstappen. “We hebben directe connecties met clubs als Manchester United, FC Barcelona, Arsenal, noem maar op.” XS2Event werkt uitsluitend B2B en richt zich op samenwerking met reisbureaus, touroperators en ticketplatformen. “We zijn zelf enthousiast, want zoiets bestond nog niet. Ik vergelijk het met beddenbank. Een touroperator of reisagent verkoopt een vlucht en hotel

voor een weekendje Londen en boekt bij ons kaartjes voor een leuke wedstrijd erbij”, zegt Huis in ’t Veld, die onder meer TUI als klant heeft. Bemiddeling XS2Event werkt uitsluitend met B2B-tarieven en moet het volgens de ondernemer hebben van een kleine bemiddelingsfee. “Dankzij de B2B-tarieven kunnen reisbedrijven kaarten voordeliger inkopen dan de consument en er zelf ook nog een beetje op verdienen. Als je het allemaal automatiseert, heb je er bijna geen werk aan en kun je meer volumes tegen lage tarieven doorzetten. Bij ons is het transparant. Als bedrijf betaal je € 2,85 voor ieder kaartje dat je via ons systeem koopt. Ongeacht of het VIP-kaarten zijn van € 3.000 of een kaartje van € 20. Die € 2,85 noemen we onze mediation fee, omdat wij bemiddelaar zijn tussen de aanbiedende partij en degene die het afneemt.” Huis in ’t Veld vervolgt: “Het is niet arrogant bedoeld, maar ik denk dat we voor iedereen interessant zijn. Wij hebben de beste tarieven wanneer je klant naar een sportevenement wil. Die B2B-tarieven krijg je anders niet. Klanten kunnen bij ons een account openen zonder enige verplichting. We willen in de reisbranche dé partij zijn voor sportkaarten.” Zie ook XS2Event.nl

‘‘VAKANTIE MET PRIVATE JET IS EEN NIEUWE TREND AAN HET WORDEN’’ DOOR:

THEO DE REUS

Voor Aerodynamics Private Jets was 2021 ondanks corona een succesvol jaar. Een goed moment om na 36 jaar het roer over te geven aan de tweede generatie. “We hebben inmiddels alle kenmerken van een familiebedrijf.”

INTERVIEW

akenreizen vormen al jaren de belangrijkste tak van sport van Aerodynamics. Er wordt gevlogen met toestellen voor één tot goed beschouwd oneindig veel personen. Ook worden veel kleine groepen vervoerd waarvoor bijvoorbeeld een Embraer 135/145 of CRJ200 wordt ingezet, maar grotere toestellen voor meer dan 100 passagiers worden ook veel geboekt, voor bijvoorbeeld beurs- en voetbalreizen. Corona zorgde twee jaar geleden voor een omslag naar leisure. Privéjet “Vanwege de coronacrisis besloten veel mensen die het zich konden veroorloven de afgelopen twee jaar een eigen private jet te huren, vooral ook in het segment vakantiereizen”, zegt Jan Roosjen, een van de mannen van het eerste uur van Aerodynamics. “De vermogende mens pakt nu eerder een privéjet om op vakantie te gaan. We hadden in de zomer veel klanten met een tweede huis of boot die naar Cannes of Ibiza vlogen. Private jet is private space. Niet met duizenden anderen op een luchthaven rondlopen, geen mondkapjes aan boord, maar in je eigen bubbel op vakantie.” Het bedrijf is gevestigd op een van de mooiste locaties op Schiphol-Oost, met hoge ramen die uitzicht bieden op het platform waar toestellen in verschillende soorten en maten klaarstaan voor vertrek. Het zijn de toestellen die Aerodynamics als charterbroker verhuurt aan bedrijven of personen die zich een privétoestel kunnen permitteren.

‘‘

Private jet is private space

Met zijn drieën Aerodynamics werd in 1986 opgericht door Huyb van Monsjou. Vijf jaar later, in 1991, sloot Jan Roosjen zich bij hem aan. Hij werd medeaandeelhouder. Nummer drie van de ‘eerste generatie’ is Ronald Wüstefeld. Hij werkt sinds 2001 bij Aerodynamics. Met zijn drieën bouwden zij het bedrijf, gespecialiseerd in verhuur van privéjets, chartervluchten en helikopters gestaag verder uit. Aerodynamics is goed voor 700 tot 800 vluchten per jaar, waarvan de meeste vanaf Schiphol, Rotterdam en Eindhoven vertrekken, maar ook van andere luchthavens over de hele wereld. Rustiger Na 35 jaar hebben Huyb van Monsjou en Jan Roosjen besloten het wat rustiger aan te gaan doen. Begin dit jaar hebben zij het stokje overgedragen aan de nieuwe generatie. Met de instroom van die nieuwe generatie heeft

IAV TRNS Aerodynamics verzorgt sinds eind 2018 de ad hoccharters van Transavia. Deze worden verkocht uit de restcapaciteit van Transavia. Hierbij gaat het om vluchten op maat voor bedrijven of particulieren, die met een eigen Boeing 737 naar een bestemming naar keuze vliegen. “We werkten vroeger veel met Transavia samen”, zegt Jan Roosjen. “We vlogen veel voor farmaceuten, voetbalclubs, voetbalsupporters, autodealers en bedrijven die met klanten of personeel op pad gingen. Toen Transavia de focus op lijndiensten ging leggen, is deze samenwerking ontstaan.”

Aerodynamics de afgelopen vijf jaar steeds meer de kenmerken van een familiebedrijf gekregen. Een opmerkelijk familiebedrijf, dat uit drie families bestaat. Stapje terug Even de namen op een rij. De tweede generatie bestaat uit Sophie van Monsjou (dochter van Huyb), David Roosjen (zoon van Jan) en Roos Wüstefeld (dochter van Ronald). Ronald Wustefeld en de ´drie kinderen´ nemen de dagelijkse leiding over. Huyb van Monsjou en Jan Roosjen doen een stap terug. Jan Roosjen (67) maakt inmiddels niet meer de lange weken die hij ooit maakte, maar is nog

vrijwel dagelijks op Schiphol-Oost te vinden. “Ik ken veel klanten persoonlijk en die bellen mij rechtstreeks, zoals ze al jaren gewend zijn. Maar dat is ook voor onze klanten een kwestie van wennen”, zegt Roosjen senior, die spreekt van een softe overdracht. Wachttijden Op de vraag wat er de afgelopen drie decennia is veranderd, noemt Roosjen het verschil met de begintijd, toen zijn bedrijf als verkoopargument aanvoerde dat je voor de prijs van een businessclass-ticket ook met acht man een privéjet naar Londen kon huren. Dat is inmiddels niet meer het geval, maar de andere voordelen van een privétoestel staan nog stevig overeind: “Je bepaalt je eigen tijd, er zijn geen wachttijden, je hebt je eigen terminal en hoeft maar een kwartier voor vertrek aanwezig te zijn. Het geeft gewoon veel flexibiliteit.” Sophie: “Mensen die eerst alleen zakelijk met ons vlogen, komen nu ook met hun families bij ons voor hun vakantie.” David: “In de zakelijke communicatie wordt veel gebruikgemaakt van Teams en Zoom. Dat zal nog even zo blijven. Veel bedrijven denken twee keer na voordat ze iemand met een privéjet wegsturen. Het leisure vervoer is daarom een welkome aanvulling.” Roos: “Ik verwacht wel dat het herstel in zakelijke reizen bij ons eerder doorzet. Mensen die privé vliegen voor zaken hebben vaak een directie- of managementfunctie. Dat is anders dan de salesmanagers die wekelijks naar Londen op en neer gingen met een lijndienst.”

FOTO: David Roosjen, Sophie van Monsjou, Roos Wüstefeld en Jan Roosjen.

INTERVIEW

IEZJN…W

‘‘

Mensen die eerst alleen zakelijk met ons vlogen, komen nu ook met hun families bij ons voor hun vakantie

Waardering Op de vraag wat Aerodynamics onderscheidt van andere aanbieders, noemen alle generaties de persoonlijke aanpak. Roos: “Onze manier van benaderen, het meedenken met de klant. Wij gaan net een stapje verder, regelen lokaal vervoer, de catering aan boord. En als klanten willen ook een hotel.” Sophie: “We zijn altijd zelf aanwezig bij het vertrek, zodat je mensen even ziet. Zeker als het een nieuwe klant is. Klanten waarderen dat.” Jan Roosjen: “Wij zeggen altijd dat je de vlucht dan voor de tweede keer verkoopt, omdat je dan persoonlijk contact hebt. Dat wordt erg op prijs gesteld.” Silverjet Grote vraag is of de twee generaties Roosjen het thuis wel eens over iets anders dan werk hebben. Jan: “Als m’n vrouw er niet bij is, dan gaat het wel snel over het bedrijf. Als m’n vrouw er wel bij is, dan hebben we het er niet over.” David: “Mijn vader is eerder geneigd erover te beginnen dan ik. Ik zeg dan: je bent nu vrij.” Aerodynamics is recent een samenwerking aangegaan met Silverjet Vakanties, aanbieder van luxe vakanties. Het

Roos Wüstefeld (30) studeerde Toerisme, deed een stewardessenopleiding, is na haar stage blijven hangen bij Eliza was Here, was stewardess op Rotterdam Airport, werkte bij Munckhof Business Travel en Schiphol Travel. “Ik had het erg naar m’n zin bij Schiphol Travel, maar zag een vacature voor het bedrijf waar m’n vader werkte die me op het lijf geschreven is.”

Sophie van Monsjou (26) wilde na haar studie aan de Hotelschool de evenementenkant op, maar zou tijdelijk helpen in bedrijf van haar vader. Dat is inmiddels 2,5 jaar geleden. “Ik ben nooit meer weggegaan.”

David Roosjen (30) studeerde Toerisme en heeft diverse stages achter de rug. Zo werkte hij in Afrika een half jaar bij een overland touroperator. “Toen ik hier begon, heb ik gezegd dat ze me er niet op moesten vastpinnen dat ik blijf.” Roos: “Inmiddels vind je het nu zo leuk dat je niet meer weg wil.”

vliegen met een privéjet wordt als optie in de brochures aangeboden. “We doen veel voor Silverjet Vakanties op dit moment. Daaraan merken we dat de vermogende vakantieganger een privéjet wil”, zegt Jan Roosjen. “Het is een nieuwe trend aan het worden.” Populaire bestemmingen zijn de wintersportgebieden, Zuid-Frankrijk, Ibiza, Malaga, Sardinië, de Griekse eilanden, kortom veel Middellandse Zee. “Op Cannes kun je in de zomer een lijndienst beginnen”, zegt David Roosjen. Waar staat de nieuwe generatie over vijf jaar? Sophie: “Ik hoop dat het bedrijf dan meer ons eigen stempel heeft, met eigen klanten.” Roos: “Dat we onze voorgangers moeten uitleggen hoe alles werkt als ze een keer langskomen.” David: “Waar ik over vijf jaar zit? Hier. Met vijf jaar ervaring rijker. En gezond blijven, zowel persoonlijk als zakelijk.” Jan: “De formule is goed, dat hebben de afgelopen 36 jaar wel bewezen. Ik zou zeggen; gewoon doorgaan.”

SCHAARSTE IN HUURAUTO’S EN ACCOMMODATIES Mede door de crisis kiezen klanten steeds bewuster hun vakantiebestemming, ook is er steeds meer behoefte aan maatwerk en ontzorging. Daarnaast zijn er veel zaken waar je rekening mee moet houden, hogere reissommen, schaarste in huurauto’s en accommodaties die vol beginnen te raken.

DOOR: DYLAN CINJEE

SPECIAL

Arjan Mauritz

Travelpro spreekt met Arjan Mauritz (oprichter en eigenaar Vivencia Travel) over de stijgende boekingen naar Spanje. Arjan: “Toen eind vorig jaar duidelijk werd dat de omikron-virusvariant de grootste zegen was van de afgelopen jaren, zijn de aanvragen en boekingen sky-high gegaan. Afgelopen zomer heb ik veel aan het recruiten van nieuw personeel gedaan, omdat het op dat moment leek alsof de coronacrisis achter ons lag. In het najaar bleek het tegendeel waar en hadden we opeens een capaciteitsoverschot. Gelukkig heb ik toen het grootste deel van mijn personeel kunnen behouden, want vanaf de eerste week van dit jaar zijn de aanvragen en boekingen enorm gegroeid. Het sentiment bleek razendsnel verbeterd te zijn en het tij gekeerd, dit was toch wel verrassend. De telefoon stond opeens roodgloeiend. Dat dit zo snel zou gaan, had ik niet verwacht. Ik zat met tranen in mijn ogen te luisteren naar alle gesprekken die onze reisspecialisten met onze klanten hadden. Tranen van vreugde en opluchting. Zou de rampspoed voor onze branche dan eindelijk achter de rug zijn?”

VEEL VOL

FOTO: Es Pontas bij Mallorca

Vivencia Travel is een specialist in maatwerkreizen naar het Middellandse Zeegebied en Spanje is hierbij een van de belangrijkste bestemmingen. Arjan: “We bieden fly-drive rondreizen naar Andalusië, de Balearen en de Canarische Eilanden aan voor het hogere segment. We zijn niet de goedkoopste, maar wel de beste in ontzorging en beleving. Net als voor de coronacrisis is in de winter Andalusië veruit de best lopende bestemming. De ideale reisperiode is april en mei en omdat veelal twee tot vier maanden van tevoren wordt geboekt, kan je wel uitrekenen dat we op dit moment vooral druk zijn met deze ZuidSpaanse bestemming. Op de vraag of er nog genoeg aanbod is, laat Arjan weten dat er in sommige regio’s niet veel plek meer is. “Zeker op de eilanden Mallorca en Ibiza is er al veel vol voor deze winter en het voorjaar, maar wij leveren maatwerk en verkopen geen nee, tenminste, aan onze ideale klanten. We

vinden altijd een passend alternatief. Klanten komen bij ons voor de beleving, ontzorging en de hoge standaard accommodaties. En welk hotel dat dan uiteindelijk wordt, is voor hen minder van belang. Ze vertrouwen erop dat wij waarmaken wat we beloven en dat is zorgen voor een onvergetelijke reiservaring.”

om dezelfde commissie te bedingen dan vóór de crisis. Uiteraard zijn er ook uitzonderingen zoals accommodaties die juist de relaties aanhalen, maar in de breedte zien we een verschraling van de samenwerkingsvoorwaarden.”

AUTOHUUR

Door de crisis hebben klanten ook behoefte aan meer ontzorging. Arjan: “Ze verwachten van ons niet alleen een snelle reactie op een aanvraag, maar ook het kunnen realiseren van hele uiteenlopende wensen. Dit vraagt veel meer tijd en aandacht dan voorheen, waardoor dit het boekingsvolume niet altijd ten goede komt. Daartegenover staat wel dat de reissommen fors toenemen met een groei van 20% ten opzichte van dezelfde periode twee jaar geleden. De gemiddelde reissom zit nu op zo’n € 5.500. Klanten gaan steeds later boeken, dus ook de komende zomer verwachten we flink boven het boekingsniveau van vóór de crisis te zitten. Deze crisis heeft ons wel geleerd dat je met alle scenario’s rekening moet houden, maar we verwachten nu toch echt dat we de komende zomer al onze reizen ook daadwerkelijk zullen gaan uitvoeren. Maar een klein beetje angst voor een ernstige coronavariant blijft zeker nog wel even sluimeren.”

De vraag naar lokale expertise groeit flink. Arjan: “Het scala aan partners groeit hard. Waar dit voorheen alleen de airlines, ferrylines, autoverhuurders, verzekeraars en accommodatieverschaffers waren, komen hier steeds meer lokale agenten bij voor het realiseren van maatwerkwensen. We zien dat de vraag naar maatwerk flink toeneemt. Daarmee groeit ook de behoefte aan meer lokale expertise. Ook regelen we steeds meer lokale transfers en andere zaken die vooraf kunnen worden geregeld. Reizen met vijftien tot twintig reiselementen worden steeds gangbaarder. Waar je echt rekening mee moet houden, is autohuur. Op vele bestemmingen is dit een heet hangijzer. Er is om verschillende redenen een vloottekort en dit resulteert in soms bizar hoge autohuurtarieven. Zo ben je op dit moment voor twee weken voor een kleine categorie huurauto zo’n € 2.000 kwijt. Voorheen was dit een fractie daarvan. Dit beeld zien we voornamelijk op de eilanden, maar ook het vasteland is in de hoogseizoen periodes substantieel duurder geworden. Verder zien we dat accommodaties bewuster zijn in samenwerkingen en boekingsvoorwaarden naar partners zoals wij. Er is nu meer nodig

GROEIENDE REISSOM

MALLORCA IN MIJN HART

Kijkend naar de bestemming zelf, laat Arjan weten dat Mallorca volledig zijn hart heeft veroverd. Arjan: “Veel Ibizaliefhebbers adviseer ik dan ook eens

FOTO: Andalusië

Miami meets...

Ibiza

★★★★ Paradiso Ibiza Art

✔ Only Adult Hotel: min. leeftijd 16 jaar ✔ In-house tattoo studio ✔ Strand op loopafstand

Wil jij meer Paradiso Ibiza? Scan mij

Now is the time: Miami meets Ibiza, met 6 waanzinnig trendy concepthotels in de karakteristieke Art Deco stijl, uiteraard met de bijbehorende pastelkleuren die Miami kenmerken. Deze hotels zijn nieuw in het Ibiza-aanbod van Corendon, na ca. 2,5 uur vliegen waan je jezelf helemaal op de Rodeo Drive van Miami! De hotels zijn super Instagrammable en hebben verrassende details: hippe inrichting, organische vormen en jaren ’50 old timers. Paradiso Ibiza Art heeft, naast een Art Gallery (in samenwerking met Adda Gallery Parijs), zelfs een heuse tattoo-studio! Nieuwe herinneringen maken en vastleggen: Bienvenido a Ibiza!

‘het andere Mallorca’ te ontdekken. Na afloop is er dan veel enthousiasme en is Ibiza definitief ingeruild voor Mallorca. En terecht, want Mallorca heeft ontzettend veel te bieden. De schitterende bergketen Serra de Tramuntana aan de westkust, de idyllische bergdorpen Valldemossa, Deia, Banyalbufar en Fornalutx. Deze laatste is meermaals uitgeroepen tot mooiste dorp van Spanje. Verder zijn er veel langgerekte stranden en is de natuur verbluffend mooi. Ook de hoofdstad Palma is van een grote schoonheid met veel historisch erfgoed. Het paradijs gaan we op aarde niet vinden, maar het ware Mallorca doet een goede poging. Qua accommodaties zou ik Son Borguny aan de westkust en Predi Son Jaumell in het noordoosten aanraden. Totaal tegengesteld in de mate van luxe en comfort, maar wat ze bindt is het kleinschalige karakter, de sublieme ligging en de gastvrijheid. Son Borguny ligt in het fabelachtig mooie dorpje Banyalbufar en heeft schitterend uitzicht op zee. Eigenaresse Penny is de liefste gastvrouw die je kunt bedenken. ’s Ochtends neemt ze alle tijd om de dag met je door te nemen en ’s avonds kun je niet anders dan dankbaar je ervaringen met haar delen. Predi Son Jaumell is het gezicht van luxe en exclusiviteit. De samenvoeging van rust en luxe uit zich in de adembenemende uitzichten,

FOTO: Formentor

comfortabele kamers, sublieme service en een eigen Michelinster-restaurant. En ook hier is gastvrijheid en persoonlijke aandacht gegarandeerd, want anders zou het nooit in ons hotelaanbod zitten.”

GEEN OVERLEVINGSMODUS MEER

“Hoe een ideale dag eruitziet? Ik zou zeggen, ’s ochtends een verfrissende duik in het zwembad van je accommodatie om vervolgens aan te schuiven voor het ontbijt. ’s Middags met de huurauto een rit langs de westkust vanaf Andratx tot aan Fornalutx, om vervolgens aan het einde van de middag neer te ploffen op het strand van Formentor voor een snorkelavontuur, als de meeste badgasten weer vertrokken zijn. En ’s avonds te midden van de locals in de oude stad van Alcudia genieten van de Mallorquine keuken. Goed, je bent inmiddels uitgeput, maar het is een dag om nooit te vergeten.” Al met al is Arjen enorm verheugd dat we weer kunnen reizen. “Hoe dankbaar kun je zijn om eindelijk weer te kunnen doen wat je leuk vindt en te zien dat er weer geld verdiend wordt. En, misschien nog wel leuker, dit biedt de mogelijkheid om te investeren in tal van mooie projecten die ons als bedrijf sprongen voorwaarts laat maken. Geen overlevingsmodus meer, maar plannen kunnen realiseren. Wat een fijn gevoel is dat.”

FOTO: Timanfaya National Park, Lanzarote

SPECIAL

Ageeth Witteveen

SCHAARSTE

Een echte Canarische Eilandenspecialist is Ageeth Witteveen (ZRA bij YourTravel). Ze vertelt ons wat je zeker niet mag missen op de eilanden en waar je rekening mee moet houden tijdens het boeken. Ageeth: “De vraag naar de Canarische Eilanden zit weer flink in de lift. Er wordt goed geboekt sinds januari, want zeker in de winter is het goed toeven op de eilanden. Op dit moment is Tenerife het populairste eiland, vlak daarna komt Gran Canaria.” Wel is het aan te raden op tijd te zijn met boeken, laat Ageeth weten. “Voor de zomervakantie merk je wel dat er al aardig wat accommodaties vol zitten, maar ik merk ook dat door

FOTO: Valldemossa

de coronacrisis touroperators achterlopen met contracten afsluiten. Daarom ontstaat er schaarste op de markt en worden prijzen flink opgedreven. Gelukkig zijn er voldoende aanbieders op de Canarische Eilanden. Wat dat betreft is er altijd nog wel een mooi plekje te vinden.”

HOOGTEPUNTEN

Het favoriete eiland van Ageeth is Tenerife. “Tenerife is veelzijdig met prachtige natuur in het binnenland en noordoosten, maar biedt ook voldoende vertier in de toeristische gebieden met schitterende zandstranden en natuurlijke zwembaden. Prima aangelegde wegen en het eiland is groot genoeg om er niet snel op uitgekeken te zijn. Er zijn te veel hoogtepunten om allemaal op te noemen, maar ik ga mijn best doen. Bezoek bijvoorbeeld de dierentuin/natuurpark Loro Parque, de diverse natuurlijke zwembaden, verken National Park Pico del Teide per huurauto

of door een wandel- of fietstour. Met de kabelbaan kan je richting de hoogste top van Spanje. Ook op de andere eilanden is er genoeg te beleven. Op Lanzarote kun je met een huurauto door het bijzondere maanlandschap van het Timanfaya National Park rijden en maak ook zeker eens de overtocht per boot naar La Gomera, wie weet spot je onderweg dolfijnen en verken het eiland met een gids tijdens een intensieve jeep tour. Op Fuerteventura is het bezoeken van een Aloë Vera-plantage een must.”

GOEDE GARANTIES

Ook de accommodaties op de Canarische Eilanden zijn heel divers. “Als je van luxe houdt, springen Princesa Yaiza (Lanzarote), Iberostar Selection Anthelia (Tenerife) en Riu Palace Oasis (Gran Canaria) er uit. Ook H10 White Suites (Lanzarote) is heerlijk voor adults-only. Ik boek vooral via TUI, FTI, Corendon en Interhome. Deze reisorganisaties

FOTO: Fuerteventura

VEELZIJDIGE VAKANTIEBESTEMMING “Spanje blijft voor mij nog steeds een van de meest veelzijdige vakantiebestemmingen”, aldus Jeroen Min (Productmanager bij Corendon). “De bestemming is geschikt voor een brede doelgroep, in alle seizoenen en elke regio is weer uniek. Veelzijdig Mallorca, trendy/mystiek Ibiza, Costa del Sol met een rijk achterland en een stad als Malaga. Maar natuurlijk ook de Canarische Eilanden met een heerlijk klimaat, geschikt om het hele jaar naar toe te gaan. Ook de goede infrastructuur maakt het gemakkelijk om zelf per huurauto of openbaar vervoer te gaan ontdekken.” Wat is jouw persoonlijke tip? “Mallorca als eiland blijft favoriet. Deze bestemming wordt door sommigen nog wel eens onderschat, maar zie ik, met name de laatste twee (Covid)jaren, regelmatig op social media gehypet wordt. Jongeren, families, stellen, jong en oud, iedereen vindt hier z’n eigen weg. En niet alleen in het hoogseizoen. Stranden, uitgaan, een prachtig achterland, maar met stip op één voor mij: de altijd bruisende en vernieuwende stad Palma de Mallorca! En… in twee uurtjes ben je er al!” Heeft Corendon nieuwe accommodaties opgenomen in het aanbod? “Wij hebben in Spanje de laatste jaren een behoorlijke kwaliteitsverbetering doorgemaakt en hebben inmiddels een uitstekende samenwerking opgebouwd met gerenommeerde ketens zoals Lopesan Hotels, H10 Hotels, Fergus Hotels of Iberostar. Ook zijn er nog meer hotels toegevoegd die al jaren favoriet en bekend zijn onder Nederlandse vakantiegangers. Naast onze bekende scherpgeprijsde accommodaties, bieden we nu ook meer vier/vijfsterren (familie) resorts aan en ligt er meer focus op onze zogeheten premium selection, charme and adults only hotels.” Wat mag je als vakantieganger eigenlijk niet overslaan als je in Spanje bent? “Ik ben gek op eten en drinken en laat Spanje nu hét land bij uitstek zijn voor echte levensgenieters. Samen met je reisgenoten een avondje tapas eten met een wijntje/biertje erbij na een heerlijke zonnige stranddag is ultiem genieten! Salud!”

FOTO: Tenerife

bieden een goed aanbod accommodaties en hebben scherpe aanbiedingen en heel belangrijk voor mij als ZRA: goede voorwaarden en garanties voor de klanten. Ik boek via touroperators, maar stel ook zelf reizen samen. Ik leg altijd beide keuzes voor aan klanten. Willen ze zekerheid of de goedkoopste prijs? De klant is koning!” Op de vraag of het makkelijk is om zelf een reis samen te stellen voor de Canarische Eilanden, antwoordt Ageeth: “Jazeker wel. Er zijn voldoende vluchten om uit te kiezen en via franchise-hoofdkantoor YourTravel beschik ik over een ruim aanbod van leveranciers, beddenbanken, Duitse touroperators, transfer-aanbieders et cetera.”

SPIJT

Ondanks dat de eilanden dicht bij elkaar liggen, blijven toch veel klanten op hetzelfde eiland tijdens hun vakantie. “Dat raad ik ook wel aan als je niet langer dan twee weken te besteden hebt. Ik was een flink aantal jaren terug voor het eerst op La Palma en dacht dat ik aan acht dagen wel genoeg had, omdat het een wat kleiner eiland is. Nou daar heb ik écht spijt van gekregen. Wat een prachtig groen eiland is dat, met watervallen in de bergen, soms sneeuw op de top van de bergen, diverse vulkanische landschappen,

SPECIAL/COLUMN

Advertorial

leuke bergdorpjes en ruige kusten. Must voor wandelaars ook. Er varen diverse veerboten tussen alle eilanden, dus bijvoorbeeld vanuit Tenerife een dagje een jeepsafari op La Gomera of vanuit Lanzarote een dagje Fuerteventura is goed te doen. Vaak mag de huurauto ook mee aan boord.”

‘‘

Willen ze zekerheid of de goedkoopste prijs? De klant is koning! HET JUISTE EILAND BIJ DE JUISTE KLANT

“Soms hoor ik dat de Canarische Eilanden mensen niet meteen aanspreken en dat ze bang zijn dat er weinig te beleven valt. Ze denken dan bijvoorbeeld dat het er kaal en zanderig is. Maar als je een huurauto of excursie landinwaarts boekt, dan zul je écht versteld staan van wat deze eilanden nog meer te bieden hebben. Het scheelt ook als je de juiste plekjes weet te vinden. En of je klant bereid is om verder te kijken dan het resort. Ik heb alle eilanden zelf mogen ervaren, sommige eilanden meerdere malen, en ze hebben allen een speciaal plekje in mijn hart. Als je er zelf bent geweest, dan verkoopt het ook veel makkelijker. Uit eigen ervaring de plussen en minnen van de verschillende eilanden en accommodaties aan klanten vertellen, wordt goed gewaardeerd. Het is aan ons als ZRA's en touroperators dat we de juiste klant naar het juiste eiland met bijpassende accommodatie sturen voor optimaal vakantieplezier."

BIJ ONS DRAAIT ALLES OM RELATIES

Fred van Eijk Founder en MD Travel Counsellors

First Dates, Married at First Sight, Boer zoekt Vrouw… Houden die relaties stand? De duurzame relaties zitten bij Travel Counsellors. Als ik iets geleerd heb in die zeventien jaar met Travel Counsellors, dan is het de wetenschap dat de relaties de grootste kracht van ons businessmodel zijn. Sterke relaties met onze businesspartners om zo de mooiste reizen met de beste voorwaarden aan te kunnen bieden. Sterke relaties tussen de ondersteuners op het kantoor en de vanuit huis werkende Travel Counsellors. En last but not least; sterke relaties tussen de Travel Counsellors en hun klanten. Ondanks de onlinesamenwerking de laatste twee jaren, zijn onze relaties ijzersterk gebleven en plukken we daar nu de vruchten van, met een uitzonderlijke groei door een altijd hecht gebleven gemeenschap. Ook al voelt dat niet als werk, we werken er toch hard aan. Diverse bijeenkomsten, zo veel mogelijk bereikbaar zijn, een schouder en oor bieden, persoonlijke benadering, ontzorgen en vertrouwen. Ik zou het niet anders willen doen.

Fred van Eijk FOTO: Ibiza

FOTO: Henk Swama

INTERVIEW

GEEN EUROPA-AANBOD BIJ VER-SPECIALIST YAXA REIZEN

“SCHOENMAKER, HOUD JE BIJ JE LEEST” DOOR:

ARJEN LUTGENDORFF

Nu de positieve reisadviezen voor steeds meer verre bestemmingen terugkeren begint het weer leuk te worden, zo stelt Henk Swama (oprichter/directeur Yaxa Reizen) in gesprek met Travelpro op het nieuwe kantoor van de touroperator in het Groningse Marum.

amen met Tomas Tiekstra is Henk druk met boekingsaanvragen en bestaande boekingen. Binnenkort wordt het team weer versterkt met de komst van Hiske Dijkstra en Rutger Strikwerda. “Goede moed” In het gesprek gaat het al snel over de afgelopen twee jaar en de gevolgen van de coronacrisis. “Ondernemers in de reisbranche moeten weer spek op de botten krijgen. Onze pensioenpotten zijn leeg waardoor we langer moeten doorwerken. Gelukkig hebben we geen hoge schulden bij het Voucherfonds, maar het was een goede zet dat het fonds in het leven is geroepen. Ik ben begonnen met een schone lei, maar mijn pensioenpot is leeg. Ik ben een nuchtere Groninger, het is zoals het is en gezondheid vind ik veel belangrijker. We worden door nieuwe partners benaderd om samen te werken. Dat sterkt ons en geeft ons moed en positieve zin.” Bestemmingsaanbod Met Yaxa Reizen biedt Henk bestemmingen over de hele wereld aan. Hij en Tomas bevestigen beiden dat landen als Mexico, Costa Rica en Jordanië het goed doen doordat reizigers er met weinig (corona)maatregelen worden geconfronteerd. “We bieden nog steeds alle bestemmingen aan die we voor de coronacrisis ook al in ons aanbod hadden. De Filipijnen, waar weinig aanbod op is, zijn we net voor de crisis mee gestart. Daarnaast gaan we Egypte als nieuwe bestemming aanbieden”, aldus Henk. Geen Europa “Schoenmaker, houd je bij je leest”, zo stelt Henk wanneer het initiatief van diverse specialisten om Europese bestemmingen aan te gaan bieden ter sprake komt. “Je moet gaan inkopen, de website moet anders worden ingericht, al met al is het heel veel werk. Je moet blijven doen waar je goed in bent. Maar ik begrijp ook dat men nieuwe wegen wil gaan bewandelen. Er zijn veel verspecialisten die Europa zijn gaan aanbieden, maar ik ben benieuwd hoelang dat vol te houden is. Misschien heb je

een ton of anderhalve ton extra omzet, maar de kosten wegen daar voor ons als Yaxa Reizen niet tegenop.” Creatief werken “We horen van onze agenten dat ze het ontzettend druk hebben. Niet alleen met gasten vanaf de Nederlandse markt, maar overal vandaan”, aldus Tomas. “Naar bestemmingen waar weinig maatregelen van toepassing zijn boeken we waar mogelijk vaker rechtstreekse vluchten en bijvoorbeeld minder vaak via Amerika doordat daar nog wel maatregelen van toepassing zijn. Voor de schermen is de werkwijze niet anders, maar achter de schermen wel. Je moet een beetje creatief werken en vooral scherp blijven. De prijzen van vluchten en accommodaties worden niet per se hoger, maar huurauto’s wel. Veel lokale agenten zijn blij dat reizigers terugkomen en gooien niet direct de prijzen heel erg omhoog. Men is een beetje aan het aftasten. Als je nu opeens hele hoge prijzen gaat vragen, dan ben je snel klaar. Je moet er geen slaatje uit slaan en portemonneetjes leeg gaan trekken.”

‘‘

We hebben alles kritisch tegen het licht gehouden Niet belangrijk genoeg “Gelukkig staan de reisadviezen van vrijwel alle landen weer op geel. Nu de PCR-test bij terugkomst er nog af ”, aldus Henk. “Ik heb mij destijds aangesloten bij de groep touroperators die de rechtszaak aanspande tegen de Nederlandse Staat, maar dat had ik achteraf misschien niet moeten doen. Ik wilde toch graag het initiatief steunen. Alle aandacht in de media ging, ondanks veel

FOTO: De studiereizen van Yaxa gaan vaak naar onontdekte plekken.

verzoeken vanuit de ANVR om aandacht te vragen voor de reissector, naar de horeca. Rutte noemde de reisbranche ook niet. Blijkbaar zijn we niet belangrijk genoeg.” Tomas: “Het ligt niet aan de ANVR, ik vind dat ze hartstikke goed werk doen en hebben gedaan. Wel heb ik het gevoel dat diegene die het hardst hebben geroepen de meeste aandacht en steun hebben gekregen. Daarin is de reisbranche achtergebleven.”

uitgegeven vouchers terugbetaald worden. Soms denk ik weleens: waar gaat het naartoe? Maar zodra er weer aanvragen binnenkomen en de telefoon gaat weer, dan krijg je weer positieve energie. Ook het verhuizen naar een nieuw kantoorpand heeft ons een boost gegeven, maar de laatste twee jaren waren twee zware jaren.”

Tips Gevraagd naar tips voor reisprofessionals laat Tomas weten: “Gewoon lekker boeken, niet te bang zijn. Veel bestemmingen kunnen weer. Ik zie de verplichte PCRtest niet als een echt groot obstakel. Als je straks naar een concert wil, dan heb je het ook nodig en heb je een avond plezier. Als je op reis wilt ook en dan heb je een, twee of drie weken plezier. Mijn advies aan reisadviseurs: wees niet bang om te boeken. Er zijn ontzettend goede omboekgaranties en vertrouw op de touroperator. Durf actief te zijn in de positieve zin.”

Relaties al jaren goed Al met al concludeert Henk na de coronacrisis dat het met de relaties die hij vanuit Yaxa heeft al jaren goed zit. “Dat geeft rust. Eigenlijk is het best bijzonder dat iedereen nog bestaat. Bij onze DMC’s, maar ook wat betreft touroperators op de Nederlandse markt. Ik had verwacht dat er meer faillissementen zouden volgen, waar je het natuurlijk niemand gunt. De steun is straks ook helemaal weg, dus wat niet is kan nog komen natuurlijk. Een groot compliment voor de overheid voor de steunmaatregels die we hebben gehad, zoals zo velen in de reisbranche hadden we het anders niet gered. Dat mag ook wel eens gezegd worden.”

Twee zware jaren Henk: “Net als ieder ander hebben we ontzettend veel werk gehad om in 2020 vouchers uit te schrijven, in de hoop dat de reizigers in 2021 weer zouden omboeken. Maar 2021 was ook nog een groot drama. De meeste landen bleven op slot en daardoor moesten alle

Onderscheiden “Ik kijk altijd naar de offertes, hoe offertes worden aangeboden”, aldus Henk op de vraag hoe hij zich met Yaxa onderscheidt van andere ver-specialisten. “Qua bestemmingen vissen wij en andere ver-specialisten in dezelfde vijver. Wij hebben altijd B2B gewerkt en blijven

INTERVIEW

dat in de toekomst doen. Zij weten precies wat hun klanten willen. Als je een directe klant hebt, haken ze ook vaak weer af. Daarnaast zijn er ook veel specialisten op verre bestemmingen met grote investeerders achter zich die bakken met geld hebben. Ik doe het allemaal zelf, ik ga geen geld lenen en ik heb ook geen investeerder achter mij. Onze grote kennis over alle bestemmingen die we aanbieden is ons pluspunt. Ons hele team gaat normaliter regelmatig op reis, we organiseren studiereizen voor onze partners en kunnen heel goed inspelen op de wensen van bestaande en nieuwe klanten. Want bij ons staat de klant en het reisbureau/ZRA altijd op nummer één. Bel je ons? Dan krijg je gelijk iemand aan de lijn. Vraag je een offerte aan? Dan presenteren we je die binnen vier werkdagen. De kracht van een kleine speler is snel kunnen schakelen, meedenken, korte lijnen en flexibel zijn. De retailers die bij ons boeken, boeken al jaren bij ons. Wij hebben de reisvouchers keurig op tijd terugbetaald, we hebben hiervoor mooie complimenten gekregen en dat sterkt ons voor de toekomst. De gunfactor is erg hoog en dat horen we van diverse partijen.”

‘‘

Wees niet bang om te boeken Men staat weer in de startblokken om te boeken... “Ik hoor heel veel wisselende verhalen. Je hebt retailers met klanten die afwachten, maar aan de andere kant retailers met klanten die juist niet kunnen wachten. Wat we ook merken is dat de gemiddelde budgetten hoger liggen. Reizigers hebben de afgelopen twee jaar weinig gereisd buiten Europa, maar willen graag weer een mooie reis maken”, aldus Tomas over de boekingen. “We zitten natuurlijk nog lang niet op het niveau van 2019. We zijn ontzettend blij met elke boeking die we maken. Dat we überhaupt kunnen doen wat we willen doen, mooie reizen boeken. Als wij bestemmingen niet aanbieden, checken retailers toch vaak bij ons of we het aanbieden of nog tips hebben. Het contact met reisagenten is erg goed. Dat hebben we ook gemerkt op dagen als TravDay en leveranciersdagen. De sfeer op de diverse leveranciersdagen is hartstikke fijn. Ik heb absoluut niet het idee dat men Yaxa is vergeten, de gunfactor is nog steeds erg groot.”

hebben we de lay-out van onze offertes veranderd. Grotendeels is deze hetzelfde gebleven, maar vooral dingen als het lettertype zijn veranderd. Het is verfrissender maar alsnog met een hele hoop informatie. Het werkt averechts als je alles totaal verandert. Het Yaxa-DNA moet blijven bestaan in de offertes. Ook daarom zijn we geen bestemmingen binnen Europa gaan aanbieden. De bestemmingen die ik buiten Europa heb bezocht ken ik veel beter dan bestemmingen binnen Europa. Yaxa is geen Europa.” Yaxa Reizen over drie jaar? Op de vraag of Henk de afgelopen twee jaar veel heeft nagedacht over Yaxa, waar hij mee bezig is geweest en of hij nog iets wil veranderen aan de touroperator, laat hij weten: “Normaal kijk ik drie jaar vooruit. Maar kijk wat er nu weer om ons heen gebeurt. We hebben de Covid-pandemie nog niet achter ons of er dient zich een oorlog aan in Oekraïne, gelegen in Europa op nog geen drie uur vliegen vanaf Schiphol (het interview vond eind februari plaats, red.). Misschien dat er in de toekomst nog een strategische samenwerking in het verschiet ligt? Wie zal het zeggen. We hebben alles kritisch tegen het licht gehouden en hebben nieuwe reizen toegevoegd, de website en offertes zijn geüpgraded en ik ben naar de mogelijkheden op de Belgische markt aan het kijken. Daarnaast was het alleen maar negativiteit. Iedere dag waren we bezig met reizen annuleren, opnieuw inboeken, geld retourneren, vouchers uitgeven en dat soort ellende. Ik ben niet iemand die alles uitstippelt. Ik doe veel op gevoel. Een aantal con-collega’s roepen ‘we gaan in 2022 weer 60% of 70% van 2019 doen’. Daar geloof ik niet in, dat gaat hem niet worden, althans, voor ons niet. Waar ik wel in geloof? Dat we na een vervelende periode langzaam maar zeker weer op weg zijn naar een reiswereld als vanouds!”

Hetzelfde gebleven In de manier van werken is er bij Yaxa niks veranderd. Na maanden te hebben thuisgezeten laat Tomas weten dat hij in het begin wel weer even moest wennen, maar dat de flow er al snel weer in zat. “Vlak voor corona FOTO: Tomas Tiekstra

“HET KOMT WEL GOED, ZEIDEN WIJ TEGEN ELKAAR” Stel, je partner krijgt een aanbod om te gaan werken op het zonovergoten eiland Curaçao. Ga jij dan mee? Stefan de Kort (ZRA bij Travel Counsellors) deed het.

DOOR:

SHARON EVERS

aarom ben je gaan emigreren? Was het een lastige keuze? “Mijn partner heeft eerder op Curaçao gewoond en gewerkt bij Dolphin Academy, hij kreeg in de zomer van 2019 de vraag of hij wilde terugkomen. Wij kenden elkaar nog niet zo heel lang, maar eigenlijk hebben we er niet lang over hoeven nadenken; hij is in september vertrokken en ik in oktober. De keuze was op zich niet lastig, wij zijn niet zo van het doemdenken. Ik werkte toen bij de D-rt Groep op het hoofdkantoor en de partner van mijn collega had samen met een compagnon een digital marketing agency, na een telefoontje was ik aangenomen en had ik dus ook al een baan bij aankomst. Dat maakte het vertrek wat minder onzeker en eigenlijk heel relaxed. Zowel Niels als ik hadden weinig verplichtingen in Nederland die ons weerhielden van de stap om te emigreren en als Nederlander is het verhuizen zelf, qua zaken regelen, totaal niet ingewikkeld. Achteraf was het de perfecte timing; ik ben blij dat we de Covid-periode hier hebben meegemaakt.” Hoelang woon je op Curaçao? “Sinds oktober 2019, alweer tweeënhalf jaar. De tijd vliegt.” Wat mis je het meest uit Nederland? Wat mis je juist niet? “Het meeste mis ik familie en sommige gemakken die Nederland heeft, zoals een mega aanbod aan letterlijk alles met `vandaag bestellen, morgen in huis` en zaken van deze tijd, zoals een Tikkie kunnen sturen. Maar ook het gemak en prijsniveau van reizen. In

Nederland stapte ik regelmatig een vliegtuig of trein in, dat is hier allemaal toch wat kostbaarder terwijl er zulke toffe plekken op relatief korte afstand liggen. Een dagje kou en sneeuw is ook wel iets waar ik soms naar verlang. Wat ik absoluut niet mis, is het willen plannen van alles. Datumprikkers zijn overbodig hier, niemand plant ver vooruit, iedereen leeft met de dag. Eén van de ‘perks’ van het relaxte leventje hier.” Komen er vaak mensen over uit Nederland om je te bezoeken? “Ondanks Covid en twee lockdowns hebben we regelmatig bekenden op bezoek gehad. Gelukkig is Curaçao over het algemeen heel bereikbaar gebleven de afgelopen twee jaar. Inmiddels ken ik wel alle plekjes denk ik, al blijven er nieuwe restaurantjes en koffietentjes openen, wat het ook leuk maakt voor ons om nieuwe plekjes te ontdekken. Ondanks dat mijn focus als ZRA absoluut niet alleen op Curaçao ligt, waren de meeste boekingen van mijn klanten wel naar Curaçao. Het is superleuk om ook met klanten te kunnen afspreken tijdens hun vakantie in plaats van alleen vooraf of achteraf.” Ga je zelf vaak terug naar Nederland? “Ik ben tot nu toe twee keer terug geweest.” Wat is het grote verschil tussen Nederlanders en Antillianen? “Die vind ik lastig om te beantwoorden. Mijn ervaring is dat Antillianen over het algemeen veel warmer en hoffelijker zijn dan wij Nederlanders, maar dat dit niet altijd zo overkomt door het beknopte korte karakter

INTERVIEW

FOTO: Stefan de Kort

van het Papiaments. Vriendelijke verzoekjes worden vaak in gebiedende wijs uitgesproken wat niet altijd even hoffelijk overkomt, terwijl daar helemaal geen slechte intentie achter zit. Op werkvlak merk ik dat het voor Nederlanders makkelijker is om een hoog serviceniveau te bieden en zich in een klant/gast te verplaatsen; wij zien dat volgens een bepaalde visie en willen het onze klanten/gasten naar hun zin maken afgezien van onze eigen beleving. Dat is voor de meeste Antillianen niet zo vanzelfsprekend.” Hoe ziet een ‘gewone’ dag er gemiddeld uit? “Ik ben midden in de Coronatijd begonnen als Travel Counsellor, wat betekent dat ik financieel hier (nog) niet van afhankelijk kan zijn. Om enige zekerheid te hebben, ben ik bewust op zoek gegaan naar een job die niet alleen van toerisme afhankelijk is. Ik werk sinds een jaar fulltime als Clubmanager bij Blue Maxx Health Club op Mambo Beach, waar ik verantwoordelijk ben voor de hele operatie. We bieden een gym, massages, sauna, bar, groeplessen

en sinds kort ook een volwaardige beauty clinic. Van masseurs tot personal trainers en van frontdesk tot housekeeping; de hele club coördineren is een best drukke, maar superleuke job in een heel tof bedrijf. Mijn dag bestaat uit heel vroeg opstaan; ik open vier dagen de club om 5.00 uur, waardoor de wekker om 4.00 uur afgaat. Na een eerste koffie draai ik samen met een collega een ochtendshift tot 13.30 uur en sluiten we abonnementen af, boeken we massages in, zetten we heerlijke cappuccino's en zorgen we ervoor dat het onze leden aan niks ontbreekt. Rond 13.30 uur zit mijn shift er weer op en ga ik naar huis en is het tijd voor een siësta. Daarna is het tijd voor huishoudelijke zaken en natuurlijk werk voor mijn klanten.” Wat zijn jouw eigen lievelingsplekjes op het eiland? “Er zijn een hoop leuke plekjes, een paar van mijn favoriete plekken zijn onder meer: Hofi Cas Cora met het farm-to-table concept eatery in het weekend en een marketplace doordeweeks. Je kunt hier lekker

INTERVIEW

ontbijten, lunchen of een koffie met wat lekkers eten. De Visserij is ook een aanrader als je van vis houdt. Van Gogh Coffees ligt in Pietermaai en is een coffee truck met drive-through. Het strand van Porto Marie is ook super. La Reina in Pietermaai is een gezellig koffietentje met een leuke home deco store. Heerlijke cocktails drink je bij Caña Bar & Kitchen en de

‘‘

Ik mis het gemak en prijsniveau van reizen op Curaçao

lekkerste smoothies drink je bij de groene foodtruck van Disfruta Mas aan de Caracasbaaiweg. Een lunch bij Number Ten is ook een aanrader.”

Wat vind je de leukste activiteiten? “Curaçao is zo actief als je het zelf wilt maken. Er zijn tal van actieve dingen om te doen, zoals de Christoffelberg beklimmen of het maken van een van de talloze hikes over het eiland, maar je kunt ook erg druk zijn met helemaal niks doen op de verschillende strandjes; van erg toeristisch en massaal zoals Mambo en Jan Thiel tot wat rustiger op een van de stranden op Westpunt. De beste investering tijdens je verblijf is een huurauto (voor alle dagen), dan kan je heerlijk het eiland over crossen, van strandjes overdag tot restaurantjes in de avond. Een dagtrip naar Klein Curaçao per catamaran is ook aan te raden. En als je er toch bent, moét je een keer eten bij een trukipan, een van de vele foodtrucks die vanaf 21.00 uur open zijn. Hier kan je een goede bodem leggen voor een avondje uit.” Waarom heb je de keuze gemaakt om ZRA te worden? “Na mijn opleiding ben ik bij D-reizen op het reisbureau gaan werken, en later op het Contact Center. Dat vond ik zó leuk om te doen. De combinatie van het klantcontact, zoeken, offertes maken, zelf samenstellen, focus op marge; heerlijk om te doen, maar wel enorm financieel ondergewaardeerd. Later ben ik doorgegroeid naar de functie van Customer Service Manager bij Pelikaan Reizen en daarna als Business Partner Suppliers ‘terug’ bij de D-rt Groep. Erg leuke functies met uitdaging op hele andere gebieden, maar als je het mij vraagt zit de kracht en het onderscheidend vermogen van een reis-retailer ‘m in de frontline; bij de reisspecialisten. Toen het emigreren naar Curaçao in beeld kwam, ben ik serieus gaan nadenken over wat ik nou stiekem echt het leukste vind en dat is terug met de voeten in de klei door onder meer zelf reizen samen te stellen. In eerste instantie (nu nog steeds) parttime, ooit wil ik fulltime als MISTER WANDERLUSTER aan de slag kunnen. Na een gesprek met Fred van Eijk (Founder en Managing Director Travel Counsellors) was de keuze voor Travel Counsellors als ZRO erg snel gemaakt. Inmiddels heb ik een leuk aantal boekingen gemaakt, maar ben ik nog lang niet tevreden. We zijn bezig met de aankoop van een perceel met huisjes erbij. Als dat qua verhuur loopt, dan kan ik veel meer tijd stoppen in MISTER WANDERLUSTER.” Is MISTER WANDERLUST makkelijk te combineren met het tijdsverschil op Curaçao? “Eigenlijk wel. Mijn klanten weten dat ik op Curaçao woonachtig ben, daar ben ik heel open over. We communiceren via WhatsApp, Facetime en Messenger. Middelen die tegenwoordig zo erg zijn geaccepteerd. Als ik in Nederland zou wonen, dan zou ik ook grotendeels digitaal communiceren denk ik. Als je vandaag een offerte opvraagt dan heb ik daar nog net iets meer uurtjes voor en heb je die in de My TC app als je morgenvroeg wakker wordt. Ik heb tot nu toe nog nooit nadelen ervaren door het tijdsverschil.”

Pionier sinds 1950

Met wereldwijd meer dan 70 Resorts is Club Med marktleider op het gebied van upscale en premium all-inclusive vakantie. clubmed.nl | infonl@clubmed.com 0900 – 20 20 306

Travelpro - maart 2022

Articles inside

ZRA OP CURAÇAO

TRAVELPRO RESEARCH

HENK SWAMA

D-RT-SCHADE GARANTIE OP ONENIGHEID

STERRIN SMALBRUGGE

PAUL BACKER EN RENÉ KLAWER

SPECIAL SPANJE

EXCLUSIEVE REIZEN

ISABELLE WILLEMSENS