Vakblad Arbo - Nummer december 2020

10 2020

VAKBLAD OVER VEILIG EN GEZOND WERKEN

Arbo trenddossier oe e ectie zijn Visie TN op interventies op het werk van lee stijlgebied? de toekomst

001-001_ARB10_CVR.indd 1

ezond thuiswerk met minder zitten: kom in beweging

23-11-20 16:02

ELTEN.COM

LICHTE BEROEPSSCHOENEN VOOR VRIJE TIJD & WERK

BINNENKORT OOK VERKRIJGBAAR IN DE MATEN 35 T/M 39 ART. NR.: 92230

MAAT: 40 T/M 48

ART. NR.: 92250 ART. NR.: 92240 ART. NR.: 92260

002-044_ARB10_ADV.indd 2

ART. NR.: 92220

ZONDER BESCHERMNEUS UITGERUST EN DANKZIJ DE XL EXTRALIGHT ® BUITENZOOL EEN UITERST LICHTE, COMFORTABELE EN FLEXIBELE BEROEPSSCHOEN.

VEILIGHEIDSKLASSE O1

24-11-20 09:48

olo on V

B

B I

I

V V

V

I

V

I

VI

V

0

V

42

VI

44

2400

B

I I

I

0

40

B 2 4 41 41 0

2

I

201 B I

I

I V

I

1

1 41 2

e r oc lt

r

reven ie da is waar we ons de ko ende aren vooral op oe en ri h en zo elden de onderzoekers van in he rappor rbovisie iks nieuws o h ee aar o da e realiseren oe en we wel he een en ander veranderen zo geven de onderzoekers aan en ander arbos elsel aar vooral ook een andere organisa ie van veilig en gezond werken in de prak i k zi n belangri ke voorwaarden aar he o gaa is da anagers in gesprek gaan e werkne ers over duurza e inze baar heid risi o a oren en lee s i lin erven ies s aa in he rappor aar luk da ook og s eeds horen we regel a ig da bedri sar sen vooral van s al worden gehaald voor verzui begeleiding en nie voor preven ie ok andere un ionaris sen die een rol spelen in de preven ie ke en zoals arbopro essionals aar ook ver rouwenspersonen preven ie ede werkers o ers kri gen ees al lang nie genoeg i d en geld o een goede rol e spelen bi preven ie

I

I

e

0

o h s hi n er wa li h aan de horizon n de re en ver s henen evalua ie van de gewi zigde rbowe s aa da de ees e bedri sar sen door de we swi ziging eer adviesgesprekken kunnen voeren e de preven ie ede werker ovendien signaleer he groo s e deel van de pre ven ie edewerkers da de eer be rokken is geraak bi he bedri sbeleid op he gebied van veilig en gezond wer ken n da zi een gro er draagvlak binnen de organisa ie ervaren voor hun aken Da alles is een ooi begin en er is eer posi ie nieuws arieke oogenberg van Grea la e o ork zie bi werkgevers s eeds eer een ul uur van ver rouwen on s aan Da zorg voor goed werkgevers hap en een rela ionele werko geving r is s eeds eer in eresse bi de anagers in de ens a h er de edewerker erk gevers zien ook eer in da er een rela ie bes aa ussen ver rouwen en organisa ieresul a en en heel belangri k pun Daarbi is he van belang da leiders dageli ks he goede voorbeeld geven da zi luis eren en e pa hie onen e is ook hun aak o de werkne ers e s i uleren en e helpen o goed voor zi hzel e zorgen aldus oogenberg a en we hopen da nog veel eer anagers deze rend o ar en er slo van rekening hee enig werkgever de laa s e aanden o zi n verbazing ervaren da hi zi n huis werkende edewerkers bes kan ver rouwen aa deze nare i d dan o h ook een bee e he begin zi n van een nieuwe arbo ul uur en arbo ul uur waarin wederzi ds ver rouwen help o preven ie van de grond e kri gen De reda ie van rbo wens u een veilig en gezond a ueline oos en hoo dreda eur

arbo 10 | 2020

003-003_ARB10_COL_RED.indd 3

23-11-20 16:04

2021 Inhoud

et werk van de toekomst

oe werken we over

aar

e ens happers van

delen hun visie op de belangri ks e on wikkelingen kansen en ui dagingen rond he werk van de oeko Door

ar ine van g

s

ond

Meer welzijn minder kansen

huiswerken leid o be er welzi n s el organisa ie ps

holoog

aral Darouei in haar pro

o ieonderzoek

in huiswerk dan eindeli k ook aan waardering Door

al er aarde

ans

Bouwen aan vertrouwen

en veilige werko ollega s en

geving en waardevolle rela ies

anagers dragen bi aan goed werkgever

s hap bli k ui onderzoek door Grea Door

e

la e o

ork

dia i kendi k

4 arbo 10 | 2020

004-005_ARB10_INH.indd 4

23-11-20 16:05

arbo Verder in dit nummer at kan toch niet waar zijn?

De nieuwe aanpak van ongevals nspe ie i

ren eldingen door de

aar er zi n al erna ieven

arborisi o s nodig

oals kla h en aan nek s houders

aar ook lang zi en en weinig bewegen

Door Dianne o

issaris

us

en

gegevens van

s erda

bekeken de

we ens happeli ke onderzoeken

op de e e ivi ei van lee s i lin erven ies

a werk

Door veline ansen

unnen e oskele en de ers redu eren

dan he

ees

Door ndr

iele

ple

en a ie

echt erpli h va

ineren

sieke belas ing van werk

n bi wie en waar loon die inze

wee s uden en onderzo h en he an en

el over reding geen boe e no akken en ikken r pr

Tillen zonder toeren ne

isi o i

r

ngev l

Wat werkt? ras

n

et

u huiswerken s ru ureel li k is aanda h voor de en polsen

ol waard

van lphen

om in beweging

e

ng

ieuws en wee s

is gro endeels gebaseerd op oeval en

nie op werkeli ke risi o s Door

Iedere maand

ent e

ob oor ple

ngen

oni ue ilar

e ro

cten

arbo 10 | 2020

004-005_ARB10_INH.indd 5

23-11-20 16:05

Zeer subjectie en voor discussie vatbaar selecteert de redactie iedere maand highlights op het gebied van veiligheid en gezondheid.

rending in arbo ort nieuws Banken lopen voorop in thuiswerktrend

h

erker

token

eer

Nederlandse banken lopen voorop met thuiswerken na de coronapandemie meldt

Mensen die thuiswerken hebben de

de Amerikaanse nieuwssite Bloomberg. IN

komende winter waarschijnlijk vaker

medewerkers

ABN Amro en Rabobank geven aan dat

procent van hun tijd vanuit huis zullen blijven werken.

De Rabobank verwacht dat medewerkers gemiddeld 40 tot 50 procent van de tijd vanuit huis blijven werken, afhankelijk van functie en takenpakket. Experimenten met pilotgroepen moeten uitwijzen wat het beste werkt voor verschillende functies. ING voorziet dat medewerkers gemiddeld 50 procent van hun tijd op afstand blijven werken, in functies waarin dit mogelijk is. De Italiaanse bank UniCredit gaat uit van 40 procent en de Zwitserse bank UBS verwacht dat medewerkers een derde van de tijd vanuit huis blijven werken.

Hoewel het aandeel thuiswerk variëert, is onder banken een duidelijke trend zichtbaar. In een medewerkersonderzoek van Deutsche Bank zei 80 procent van de respondenten graag tenminste één dag per week vanuit huis te willen werken.

Bloomberg gelooft niet dat banken hun kantoren helemaal opgeven. Want die spelen een belangrijke rol in het behouden van het moraal en in de bedrijfscultuur, met name voor nieuwe medewerkers. Zo moeten nieuwelingen bij Deutsche Bank om te kunnen groeien een kantoorruimte delen met meer ervaren medewerkers.

Toch heeft DB als eerste grote Europese bank stappen gezet om minder vastgoed te gebruiken en kosten te verlagen, op basis van de verwachte (kleinere) behoefte aan kantoorruimte.

de verwarming aan thuis.

De onafhankelijke vergelijkingssite Independer.nl berekende de Stentor voor dat huishoudens gemiddeld 73 tot 155 euro meer kwijt zijn aan gas dan in een ‘normaal’ jaar. De onderlinge verschillen zullen in de praktijk groot zijn.

Want die hangen uiteraard samen met het individuele stookgedrag.

Ver

ko ten oor tre

miljoen Nederlandse werknemers kampten in

met burn outklach

ten door werkgerelateerde stress.

De kosten van verzuim door werkstress zijn opgelopen tot 3,1 miljard euro per jaar (2018). Dit blijkt uit de factsheet ‘Werkstress’ van TNO. De cijfers laten zien dat werkstress nog altijd een belangrijke reden is voor verzuim en uitval, zeker ook tijdens de coronacrisis.

erk r k n verpleegh

en

ok in de tweede coronagol is de werkdruk in verpleeghuizen in rap tempo toegenomen.

Langer thuiswerken kost bazen geld Werken alle werknemers bij wie dat kan ook na de coronacrisis

n dag extra per

week vanuit huis dan kost dit hun werkgevers op lange termijn extra geld.

Aldus recent onderzoek van wC.

De belangrijkste conclusies op een rij: » Per week één dag extra thuiswerken kan leiden tot een kostenstijging van 375 miljoen tot 1,5 miljard euro. » Oorzaken: minder samenwerking, minder grote betrokkenheid bij de organisatie en isolatie en stress.

iscussieer mee in de linkedIn groep vakblad Arbo

» De kosten doen zich voor op de lange termijn en belanden bij de werkgever. » Betere samenwerking ontstaat op (fysieke) plekken die uitwisseling van ideeën stimuleren. Bij thuiswerken ontbreekt de ‘toevallige ontmoeting’ die nieuwe ideeën oplevert. Op lange termijn gaat dit ten koste van innovatie en productiviteit. Totale kosten: 200 tot 800 miljoen euro. » Minder betrokkenheid van werknemers verzwakt de organisatiecultuur.

Met als langetermijneffecten: hoger personeelsverloop, hoger ziekteverzuim, lagere productiviteit. Kosten: 125 tot 500 miljoen euro. » Meer thuiswerken? Meer isolement en stress en een groter risico op burnout. Kosten: 50 tot 200 miljoen euro. » Bij langer dan drie dagen per week thuiswerken daalt de betrokkenheid Meer weten? Download het onderzoek op https://pwc.to/3k4bgsf.

Een overgrote meerderheid van het personeel in de verpleeghuizen ervaart op dit moment al minstens net zo veel werkdruk als tijdens de eerste coronagolf. Dat meldt dagblad NRC op basis van het onlangs verschenen onderzoek ‘Klaar voor een nieuwe golf?’ van de Academische Werkplaatsen Ouderenzorg.

I

p l voor o

chol ng

Nederland staat aan de vooravond van een grote omscholingsoperatie zegt Mari tte amer voorzitter van de SER Sociaal Economische Raad .

De SER kijkt naar hoe mensen die hun baan kwijtraken kunnen doorstromen naar sectoren waar juist mensen nodig zijn. Bij de onderbezette sectoren staat de zorg met dikke stip op nummer één.

De coronacrisis geeft volgens Hamer een extra impuls aan de ontwikkeling van mogelijkheden voor omscholing.

arbo 10 | 2020

006-007_ARB10_TRE.indd 6

23-11-20 16:08

Twitter ietervVol

vakbladarbo

nov

Geeft het Corona vaccin-mits ook ingeënt- een persoon meer vrijheden?

Dat debat lijkt mij wel de moeite waard!

TweetNVAB

nov

@VoorzitterNVAB Gertjan Beens werd vanochtend (17 november) geïnterviewd door @BNR over #nachtwerk, naar aanleiding van een voorstel van @groenlinks om overbodig #nachtwerk te verbieden. Lees meer en beluister het item: https://bit.ly/36Y5YK9 CharlottesLaw

nov

To do Webinar Coronaproo in stappen e aangescherpte maatregelen in

Ik dacht, misschien kunnen we dat verplicht vaccineren of mensen overtuigen het vrijwillig te doen een beetje uitstellen, zodat iedereen die echt wil gewoon eerst mag en de rest daarna. Nee, geen goed plan? O.

de tweede coronagol maken de uitdagingen voor veilig en gezond werken groter. oe maakt o houdt u uw bedrij toch coronaproo ?

Arbo in cij ers Ruim

op de

werknemers zegt een

langdurige ziekte o chronische aan doening te hebben. Van alle werk nemers gee t

procent aan dat die

hen belemmert bij het uitvoeren van het werk.

De ervaren belemmeringen lijken van invloed op de duurzame inzetbaarheid.

Terwijl werknemers zonder belemmering of chronische aandoening denken tot hun 63e jaar door te kunnen werken, denken werknemers die kampen met een chronische aandoening slechts tot hun 61e jaar te kunnen blijven werken.

Ervaren belemmeringen lijken ook invloed te hebben op het ziekteverzuim. Naarmate iemand meer belemmeringen ondervindt in het werk lijkt het ziekteverzuim van werknemers toe te nemen. Want het ziekteverzuimpercentage van werknemers die niet belemmerd worden (of geen chro-

nische aandoening hebben) bedraagt gemiddeld 3 procent. Terwijl dit bij werknemers die in lichte mate worden belemmerd op 8 procent staat. Bij werknemers met sterke belemmeringen loopt het ziekteverzuimpercentage zelfs op tot 32 procent.

Werken met een chronische aandoening zorgt voor veel uitdagingen. Verschillende chronische aandoeningen zijn (deels) het gevolg van leefstijl. Het is dan ook belangrijk om meer aandacht te besteden aan behandeling van leefstijlgerelateerde chronische aandoeningen in de werkcontext. Dat kan bijvoorbeeld door de inzet van leefstijlinterventies en leefstijlgeneeskunde.

Arbocuratieve samenwerking is hierin een belangrijke sleutel. Lees hier meer over op www.lifestyle4health.nl.

Pieter Diehl laat u in slechts twee uur tijd de 6 stappen zien waarmee u uw bedrijf volledig coronaproof krijgt. Dit gebeurt op een levendige manier en aan de hand van veel praktijkvoorbeelden. Want met een coronaprotocol alleen bent u er niet.

Na afloop ontvangen de deelnemers het digitale certificaat ‘Het herkennen en beheersen van coronarisico’s binnen de organisatie’.

Kijk op https://bit.ly/36QHYZu

Meer nieuws? www.arbo online.nl

Bron: NEA 019 (TNO)

Voor meer informatie en cijfers, kijk op www.monitorarbeid.nl.

arbo 10 | 2020

006-007_ARB10_TRE.indd 7

23-11-20 16:08

Veilig en gezond werken in

et werk van d

oe werken we over aar elke s appen kunnen we nu ze en o bi e dragen aan gezonde en veilige arbeidso s andigheden in e ens happers van delen hun visie op de belangri ks e kansen on wikkelingen en ui dagingen waar he gaa o he werk van de oeko s eks

ar ine van g

ond

arbo 10 | 2020

008-011_ARB10_ART-THE01_Van Egmond.indd 8

20-11-20 11:22

n de toekomst V

eel arboprofessionals, zoals arbeids-en organisatiedeskundigen en bedrijfsartsen, zijn deze zomer betrokken geweest bij het thema ‘Het werk van de toekomst’. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft sinds het voorjaar 2020 tal van deskundigen, praktijkexperts en kennispartners gevraagd om mee te werken aan de ‘Arbovisie 2040’. Als wetenschappers bij TNO hebben wij actief meegedaan aan dit traject. We schreven er ook een position paper over: hoe ziet het nieuwe arbostelsel eruit, wat zijn de belangrijkste kansen voor preventie, de nieuwe arbeidsrisico’s en welke rol zien we voor arboprofessionals?

In dit artikel gaan we specifiek in op onze visie en verwachtingen voor de arbeidsrisico’s van de toekomst, de mogelijkheden voor preventie en hoe het nieuwe arbostelsel eruit kan zien.

Het jaar 2040 lijkt nog ver weg, maar de veranderingen en innovatie anno 2020 gaan snel. Daarom is het noodzakelijk om nu al na te denken over de komende ontwikkelingen. Want goede veranderingen vragen ook om een goede voorbereiding.

Welke ontwikkelingen spelen een rol?

Op de Nederlandse werkvloer zien we de invloed van globalisering, een stijgende levensverwachting en technologisering. Deze ontwikkelingen veranderen onze demografie en onze arbeidsmarkt. We verwachten bovendien dat het karakter van werk sterk zal veranderen in de komende decennia. Flexibilisering, de komst van nieuwe technologie en intensivering van het werk zijn hierin leidend, zo schreef de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) al in het rapport ‘Het betere werk’. ¹ Meer mensen zullen langer moeten of willen doorwerken. Het aandeel werkenden met een chronische aandoening zal daarbij toenemen. Daarnaast zien we dat de belasting van werk al een tijdlang aan het verschuiven is van het fysieke naar het mentale vlak, met alle nieuwe uitdagingen van dien. Oftewel, er is genoeg stof tot nadenken over de toekomst. Een toekomst die daarnaast nog beïnvloed wordt door externe factoren als klimaatveranderingen en de Covid-19-pandemie. Deze ontwikkelingen creëren onzekerheden, maar ook kansen. Wij denken dat voor een aantal thema’s de tijd rijp is om veranderingen door te voeren.

Werken in een nieuw stelsel

Het huidige arbostelsel zet in grote mate in op zelfregulering en eigen (gedeelde) verantwoordelijkheid. Deze insteek sluit niet langer aan bij de geschetste ontwikkelingen en de behoeften van het mkb. We zien dat het huidige stelsel onbedoeld discrimineert tussen werkenden op basis van hun con-

e invulling van nieuwe technologie is n van de grootste onzekerheden in de arbo omstandigheden van de toekomst tract. Dit is direct terug te zien in de gerapporteerde ervaringen met (on)gezond en (on)veilig werken, de toegang tot bedrijfsgezondheidszorg en het ontbreken van perspectief of een vangnet voor werkenden die niet in loondienst zijn. ² We vinden dit onwenselijk en adviseren daarom een stelselwijziging richting gelijke behandeling van werkenden.

Want alle werkenden verdienen dezelfde kansen, dezelfde zorg (ook preventief!) en dezelfde zekerheden. Daarom pleiten we voor basiszekerheden en voorzieningen voor alle werkenden, ongeacht hun contractvorm. Te denken valt hierbij aan arbeidsongeschiktheidsverzekeringen voor alle werkenden, bredere toegang tot bedrijfsartsen en andere deskundigen, en het openen/vergroten van sociale vangnetten als WW, WIA en Bijstand/Participatiewet. Het wettelijk regelen van basisvoorzieningen, ongeacht contracttype, biedt ook kansen voor preventie, omdat het de basispositie van alle werkenden verstevigt. Bovendien is het van belang om in het nieuwe stelsel de samenwerking tussen de eerstelijnszorg en de bedrijfsgezondheidszorg te stimuleren. De arbeidsmarkt flexibiliseert en het stelsel moet meebewegen. Wat betekenen deze ontwikkelingen voor arbeidsrisico’s en preventie?

e arbeidsrisico’s van

We weten zeker dat we een deel van de huidige arbeidsrisico’s mee zullen nemen naar de toekomst omdat ze inherent zijn aan arbeid. Denk aan blootstellingsrisico’s, fysieke belasting en psychosociale gezondheid. We benoemen hier daarom explicieter de verwachte risico’s van nieuwe techno-

arbo 10 | 2020

008-011_ARB10_ART-THE01_Van Egmond.indd 9

20-11-20 11:23

Een stap in jouw carrière maken?

Ga dan voor de opleiding Hogere Veiligheidskunde en/of Arbeidshygiëne

Kies je voor PHOV, dan kies je voor kwaliteit!

• docenten uit de praktijk en autoriteiten op hun vakgebied • praktijkgericht met opdrachten binnen het eigen bedrijf • PHOV al meer dan 25 jaar toonaangevend in veiligheidskunde Hogere Veiligheidskunde, Arbeidshygiëne, Combi HVK, AH en/of A&O: Start op woensdag 27 januari 2021 (middag-avondopleiding) Met PHOV kom je echt verder in je loopbaan!

Specialisatie HVK en AH: Start op maandag 22 maart 2021 (avondopleiding)

T 030 231 82 12 | www.phov.nl | info@phov.nl

50 arbeidsongevallen EHSAN KERMANI

Ing. Ehsan Kermani

Ehsan Kermani €39,95 ISBN: 9789462156920

Dit boek beschrijft 50 aansprekende en leerzame onderzoeksresultaten van arbeidsongevallen. Deze zijn onderzocht door inspecteurs van de Inspectie SZW. De vraag ‘Wat kan een arbofunctionaris c.q. werkgever leren van een ongevalsonderzoek’, is het richtsnoer geweest bij het schrijven en selecteren van deze ongevallen. En niet zozeer het drama en de heftigheid ervan. Het zijn ernstige ongevallen, waar, na onderzoek, belangrijke lessen uit getrokken kunnen worden. Vaak kan met eenvoudige maatregelen veel worden verbeterd. Daarmee zijn deze beschrijvingen ook heel leerzaam voor managers op de werkvloer. De beschreven ongevalsonderzoeken zijn overzichtelijk in sectoren en in categorieën geplaatst.

Kijk snel op www.vakmedianetshop.nl

002-044_ARB10_ADV.indd 10

Boeken

24-11-20 09:48

e arbopro essionals van de toekomst kunnen een belangrijke rol spelen bij een cultuurverandering naar meer preventie logie en het anders inrichten van werk. Voorbeelden hiervan zijn de toename van nachtwerk en het gebruik van robots en Kunstmatige Intelligentie (KI of AI, naar het Engelse Artificial Intelligence). De invulling van nieuwe technologie vormt één van de grootste onzekerheden in de arbeidsomstandigheden van de toekomst. Uitholling van het werk en repetitief werk liggen daarbij op de loer. Het is belangrijk voor arboprofessionals om de wetenschappelijke ontwikkelingen en toepassingen op dit gebied te volgen. Om nieuwe risico’s vroeg te kunnen signaleren en zo mogelijk preventief te kunnen handelen. Nieuwe technologie vormt weliswaar een risico, maar kan ook een kans bieden voor nieuwe manieren van preventie.

reventie: kansen door technologie?

Nieuwe technologie biedt kansen om te innoveren op het gebied van preventie. Denk aan een digitale coach die slimme technieken combineert om belastbaarheid (zowel fysiek als mentaal) te meten. Wanneer technologie op deze manier wordt ingezet, kunnen arboprofessionals alle blootstellingsinformatie combineren om tot een compleet profiel te komen. Dit geïntegreerde perspectief, ook wel een exposoombenadering genoemd, is de weg vooruit. Bovendien kan met nieuwe technieken steeds betere realtime informatie over blootstelling worden verzameld. We verwachten dat de mogelijkheden hiertoe steeds toegankelijker, goedkoper en gebruikersvriendelijker worden. Dit biedt veel kansen voor preventie (meer inzicht, adviezen op maat) en voor een beter en effectiever arbobeleid.

In gesprek gaan

Preventie als speerpunt betekent ook dat de deur op een kier gaat om met werkenden een gesprek aan te gaan over risicofactoren voor duurzame inzetbaarheid. Daarbij gaat het om factoren zowel binnen als buiten de werkcontext. Hierbij valt met name te denken aan gesprekken over leefstijlverandering en het aanbieden van gezonde leefstijlinterventies op de werkplek. Het is daarbij belangrijk dat arboprofessionals zich toegerust voelen om dit type gesprek aan te gaan met de werkenden bij wie zij betrokken zijn. Opleiding kan hiervoor een middel zijn. Maar hoe krijgen arboprofessionals werkgevers mee in minder focus op verzuim en meer op primaire preventie?

Daartoe zullen zij verbeteringen op de werkplek primair moeten insteken vanuit een nieuw motief. Namelijk vanuit dat van het verbeteren en innoveren van de bedrijfsprestatie, met als gevolg het verbeteren van preventie en verkleinen van arbeidsrisico’s. Alleen dan zal de aansluiting bij het mkb-bedrijf ver-

beteren. Dat betekent een andere instelling en uitbreiding van de expertise van deze professionals.

Taken rollen en opleiding

Arboprofessionals zijn van groot belang voor de gezondheid van werkenden en van organisaties. Veel kleine bedrijven hebben deze ondersteuning echter niet (goed) georganiseerd. Dit geldt ook voor andere taken/rollen die kunnen bijdragen aan de preventie van klachten. Denk bijvoorbeeld aan de rollen van vertrouwenspersonen, BHV’ers en preventiemedewerkers. Die doet men vaak ‘erbij’, naast het gewone werk. De arboprofessionals van de toekomst kunnen een belangrijke rol spelen bij een cultuurverandering naar meer preventie. Hierop zouden zij dan ook moeten worden toegerust door middel van opleidingen. Verder zouden kleine bedrijven hun deskundige rollen moeten gaan combineren of uitbesteden aan bijvoorbeeld een arbodienst of brancheorganisaties.

ndersteuning

Er wachten ons genoeg kansen en uitdagingen in de komende twintig jaar. Het verhogen en bewaken van de kwaliteit van arbeid staat voorop. Goed werk is niet vanzelfsprekend, de kansen op goed werk zijn niet eerlijk verdeeld en de ongelijkheid tussen werkenden in de maatschappij als geheel neemt toe. Werk is echter een spil in het leven, in de vorm van zingeving, inkomenszekerheid en sociale basis.

Om die reden mogen we verwachten dat goed werk bijdraagt aan gezondheid, net zoals slecht werk het omgekeerde doet.

Daarom is de tijd meer dan ooit rijp om iedereen gelijke kansen en mogelijkheden op goed werk te bieden. En om werkgevers en arboprofessionals te ondersteunen. Zodat de keuze om te komen tot ‘goed werk’ ook de makkelijke keuze is, waarin innovatie, prestatie en veilig, gezond en eerlijk werk samengaan.

Dit artikel put uit het eerder verschenen Position Paper ‘Arbovisie 2040’. Kijk hiervoor op https://bit.ly/36gqBRF. r. Martine van Egmond werk als we ens happer en progra a anager van he aa s happeli k rogra a rbeidso s andig heden bi N ten W nr.

.

et betere werk. en aag .

e nieuwe maatschappelijke opdracht rapport

apportages op basis van onze monitoringsprogramma s waaronder die voor werknemers werkgevers W en zel standigen . ie https www.monitorarbeid.tno.nl voor in ormatie en rapportages.

arbo 10 | 2020 11

008-011_ARB10_ART-THE01_Van Egmond.indd 11

20-11-20 11:23

Wint thuiswerk aan waardering?

Meer welzijn minder kansen huiswerk leid o be er welzi n s el organisa ie ps holoog aral Darouei in haar re en e pro o ie onderzoek ar ederland nu assaal he huis werk s huiswerken een bli ver e k denk zeker da leidinggevenden door deze ervaring anders over huiswerk gaan denken eks

al er aarde

ans

12 arbo 10 | 2020

012-014_ARB10_ART-THE02_Baardemans.indd 12

20-11-20 11:23

E

n daar is de tweede golf … Opnieuw maant het kabinet werknemers om zoveel mogelijk thuis te werken. Naast de horeca zijn ook de kantoortuinen akelig stil. Nederland werkt op zolder, in de woonkamer, aan keukentafels en in het washok.

Maral Darouei, universitair docent bij de School of Business and Economics van de Vrije Universiteit Amsterdam, is ook niet op haar kamer aan de VU. Ze werkt thuis, vertelt ze. Al sinds maart. Darouei: “Ik werkte altijd een dag in de week thuis. Die woensdagen waren heel fijn om in rust en stilte te kunnen werken. Maar het is nu natuurlijk anders.”

Thuiswerk leidt tot beter welzijn

Darouei promoveerde deze zomer aan de Universiteit Leiden op haar proefschrift over duurzame carrières ‘Managing a sustainable career in the contemporary world of work: Personal choices and contextual challenges’. Ze concludeert: thuiswerk leidt tot beter welzijn, maar vaak tot een lagere beoordeling.

Darouei begon haar onderzoek in 2016. Ze had nooit bedacht dat haar interesse in de gevolgen van tijd- en plaatsonafhankelijk werken op het welzijn van de werknemer vier jaar later zó in de belangstelling zou staan. “Dat is toeval en echt verbazingwekkend. Het is wel leuk dat mijn onderzoek nu zoveel impact heeft en zoveel belangstelling wekt.”

In haar promotieonderzoek beschrijft Darouei de invloed van verschillende factoren op het succes van onze loopbanen.

“Meer dan een derde van ons leven staat in het teken van werk”, vertelt de onderzoekster. “Juist omdat werk zo'n prominente rol speelt in ons leven, maken veel mensen zich zorgen over het maken van de juiste carrièrebeslissingen. En over het kiezen van carrièrepaden die ons gelukkig en succesvol kunnen maken, en dus duurzaam zijn.”

lexibele ondernemers gezonder

Zelf beslissingen kunnen nemen over hoe en wanneer je werk doet, draagt volgens de onderzoekster bij aan plezier in het werk en welzijn van mensen. Een vergelijkingsstudie in het proefschrift toont volgens Darouei aan dat zelfstandig ondernemers gezonder zijn dan werknemers in loondienst en hun gezondheidstoestand stabieler: “Dat komt omdat ondernemers zelf kunnen beslissen wanneer zij hun werkdag beginnen en stoppen en wanneer zij pauzes nemen. Ze zijn daardoor ook flexibeler om hun tijd te verdelen tussen werk en familie. Het gevolg is dat zij minder werk-familieconflict ervaren dan werk-

nemers in loondienst. Die hebben met vaste werktijden soms minder mogelijkheden om er voor hun gezin te zijn.”

Thuiswerker blij met exibiliteit

Ook de thuiswerker wordt blij van flexibiliteit en een zekere mate van autonomie in het werk, onderzocht Darouei in een dagboekstudie waarin 34 thuiswerkers twee weken lang werden gevolgd. “Als mensen op een dag werkdruk ervaren, heeft dat nadelig effect op hoe zij zich voelen. Dat vertaalt zich de volgende dag naar de organisatie en naar hoe zij aan hun werkdag beginnen. Op dagen dat werknemers thuiswerken, ervaren zij minder tijdsdruk. Het scheelt al dat zij als thuiswerkers geen reistijd hebben. En omdat zij zelf hun tijd en werk efficiënt kunnen indelen, kunnen zij werk en gezin makkelijker combineren. Daardoor zijn er minder werk-familieconflicten. De grotere flexibiliteit en autonomie van de thuiswerkers zorgt voor beter welzijn. Want zij ervaren minder werkdruk en stress.”

Thuiswerk lager beoordeeld

Nadeel is, merkt Darouei op in haar onderzoek, dat thuiswerkers minder waardering krijgen van leidinggevenden. Er bestaat bij leidinggevenden toch nog steeds het beeld dat thuiswerkers hun werk minder belangrijk vinden. En dat zij minder betrokken zijn bij de organisatie. Dat speelt nog meer als een thuiswerker geen kinderen heeft. Want waarom zou je dan toch thuis gaan werken?

Die lagere beoordeling vermindert carrièrekansen. “Het is een heel oude gedachtegang, maar dit soort vooroordelen spelen nog steeds een rol. Werknemers merken soms ook dat thuiswerken minder waardering krijgt; ze vragen het daarom niet aan.”

Autonomie werknemer is weg

Nu we massaal thuiswerken is het de vraag of we merken dat we flexibeler kunnen werken en of het ons welzijn vergroot.

Maar Darouei denkt niet dat de ziekteverzuimcijfers volgend jaar hard zullen dalen. “De conclusies uit mijn onderzoek kun je niet in een lijn doortrekken naar de huidige situatie. Dat gaat te ver. Er is nu een heel andere context. In mijn onderzoek vroeg de werknemer zelf om thuis te mogen werken. En de thuiswerker koos zelf wanneer. Nu is die autonomie van de werknemer weg en is thuiswerken voor veel mensen verplicht.

En dat in een context waarin mensen mentale zorgen hebben over de pandemie. Dat maakt een groot verschil.”

edrijven zien een hogere productiviteit in gewerkte uren als mensen thuis ongestoord kunnen werken arbo 10 | 2020 1

012-014_ARB10_ART-THE02_Baardemans.indd 13

20-11-20 11:23

r bestaat bij leidinggevenden toch nog steeds het beeld dat thuiswerkers hun werk minder belangrijk vinden

h erken t j en en n coron »

»

»

»

»

»

» »

»

Behoe te aan sociale contacten

r de orona risis werk e ongeveer op de wer kenden weleens huis ngeveer pro en van hen deed di bi na volledig e aandeel huiswerkers s eeg aan he begin van de orona risis o ongeveer pro en van de wer kenden een groo deel van hen zo n deed di bi na volledig ussen de en pro en van de huiswerkers hee posi ieve ervaringen e huiswerken i dens de orona risis i voelen zi h ook voldoende pro du ie erkne ers zi n posi ie over de huiswerk a ili ei en die zi hebben en over de onders euning van de werkgever ngeveer pro en van hen verwa h vaker e bli ven huiswerken als de risis voorbi is ooral de genen die sinds de orona risis eer huiswerken willen di vaker bli ven doen a i aal pro en van de huiswerkers in uli ver wa h na de orona risis bi na volledig huis e bli ven werken De ees e werkenden zouden huiswer ken he lie s a wisselen e werken op de werklo a ie Daarbi gaa de voorkeur ui naar dagen per week huiswerken an degenen die op a s and vergaderen gee rui een derde aan da ze verwa h en di vaker e gaan doen e sieke kan oor word eer een on oe ings plek voor ollega s klan en en par ners e hee vooral een belangri ke un ie voor he behoud van een groepsgevoel

i huiswerken en de orona risis van he ins i uu voor obili ei sbeleid i

ennis

Thuiswerken is nu geen keuze en het is bovendien ineens alleen maar thuiswerk wat de klok slaat, zegt Darouei. Dat kan voor mensen een beetje te veel van het goede zijn. Mensen lopen soms thuis tegen de muren op. “Het is niet prettig als je in een kleine kast je laptop moet openen, omdat je partner in de woonkamer werkt. Dat maakt het allemaal anders. Eerder maakte je met je partner afspraken over wie op welke dag thuiswerkte. Onderzoeken geven ook aan dat alleen maar thuiswerken niet goed is voor de mentale gezondheid van werknemers. Mensen hebben sociale contacten in het werk nodig. Want zij willen het gevoel hebben dat zij ergens aan verbonden zijn. Dat valt nu een beetje weg.”

Anders denken over thuiswerk?

Maar is thuiswerken wel een blijvertje? Volgens Darouei is de huidige situatie in twee opzichten een eye-opener. “Veel mensen en organisaties maken nu noodgedwongen kennis met de positieve kanten van thuiswerken: het scheelt verkeer en is beter voor het milieu. Ook zien bedrijven een hogere productiviteit in gewerkte uren als mensen thuis ongestoord kunnen werken. Ik denk zeker dat leidinggevenden door deze ervaring anders gaan denken over thuiswerk. Ze doen daar nu uit eerste hand ervaring mee op. Dat draagt ertoe bij dat thuiswerken ook voor hen normaler wordt. De perceptie zal veranderen. En dat kan alleen maar positief zijn.”

oop op een goede balans

Aan de andere kant maakt deze uitzonderlijke situatie duidelijk dat alleen maar thuiswerken ook niet wenselijk is. “Er moet een goede balans zijn”, zegt Darouei. “Toekomstig werk zie ik als een combinatie van thuiswerk- en kantoordagen. De kantoordagen gebruik je vooral voor de momenten waarop je sociale contacten opzoekt met anderen, bijvoorbeeld voor teamoverleggen. Op thuiswerkdagen kun je dan vooral zelf rustig en ongestoord knallen in je werk. Grotere ondernemingen denken ook al in die richting over hun werkplekken. Die goede balans is mijn hoop voor de toekomst. Want fulltime thuiswerken is niet leuk; dat is niet de bedoeling.”

14 arbo 10 | 2020

012-014_ARB10_ART-THE02_Baardemans.indd 14

20-11-20 11:23

COLUMN Walter waard

en e a en jaar terug was het een aardig gedachte e periment een onbe kend en besmettelijk virus veroorzaakt een pandemie. Met wereld wijde gevolgen voor de volksgezondheid.

oe

zouden we daar mee omgaan

te e

e iment

orig aar s hoo ik aan bi de ui voering van een geda h e e peri en over een denkbeeldige pande ie en brains or die voelde als een soor gezels hapsspel Ge nspireerd door he verleden wan we hadden he eer der bi de hand gehad e de paanse griep aar in ussen een eeuw la er voelden we ons zekerder es her d door di ken so iale voorzieningen en a geslo en verzekeringen e lee den gezonder langer onbezorgder e een keerzi de er viel veel e verliezen n hoe eer de ens kan verliezen des e eer hi wil bes her en e is aar een geda h e e peri en hield ik i zel voor igenli k een zwak ebod noodzakeli k bi gebrek aan be er n n risi o is i n vak en de brains or voelde ver rouwd s enario s bedenken risi o s ins ha en Gebruik akend van kennis over enseli ke risi obeleving Da ensen vooral bezorgd zi n over nieuwe onbekende o onzi h bare bedreigingen ver dingen waar iedereen aan bloo s aa en waar we ons oeili k egen kunnen bes her en ensgezind eenden we als brains or ers da er veel e verliezen viel en alle risi obelevingseinen op rood zouden s aan edereen zou he virus vrezen en alles doen o he e bes ri den e gezels hapsspel kende eer van die onges hreven regels o s herbelee ik in een ashba k de dis ussies van een aar geleden oe he pande ierisi o al snel een virologis h en epide iologis h problee werd e ransparan e o uni a ie als iddel egen alle kwalen eel geda h en kwa en nie op evenzoveel blee onderbeli h Da he risi o leid o verdeeldheid in de sa enleving door gro e varia ies in risi obele ving Da so ige ensen volledige bes her ing en absolu e veiligheid eisen erwi l anderen he virusrisi o baga elliseren zel s in ops and ko en egen s renge h gi ne aa regelen Da e o ies elke ra ionele risi oanal se en o uni a ie overs e en van boosheid en rus ra ie o eenzaa heid en apa hie Da virus aa regelen levens redden aar ook de e ono ie bedreigen o ar oedeval leiden en zo o verloren levens aren Da deskundigen hun zeg e doen aar deskundigheid vlu h ig is Da vooral he ver rouwen in de au ori ei en bepaal hoe burgers e risi o o gaan Da o plo heorie n he publieke deba do ineren e is nauweli ks voor e s ellen da i n gezels hapsspel nog aar zo kor geleden plaa svond Gelukkig kunnen we ervan leren an s enariodenken en nadenken over risi obeheersing vor en de kern van ons vak en zi n per de ni ie geda h e e peri en en an aseren en brains or en over hoeveel he risi o a nee bi een denkbeeldige aa regel Da is vooral bruikbaar voor nie al e ingewikkelde proble en a als we die kankerverwekkende s o gaan oepassen a als we die bes her ings aa regelen voors hri ven aar bi o ple e proble en pas erughoudendheid Geda h e e peri en en bli ken dan beperk inze baar pa hie on reddering en o plo heorie n zi n nauweli ks voors elbaar o voorspelbaar oor e he wee pak de werkeli kheid anders ui dan de wilds e an asie Dan word he o h weer i proviseren en hopen op voldoende veerkra h en die verlossende ingeving h he was aar een geda h e e peri en

arbo 10 | 2020 1

015-015_ARB10_CLM_ZWA.indd 15

20-11-20 11:24

Succesvol adviseren in de praktijk Dit boek is samengesteld door en voor professionals in het adviesvak. Het is ontstaan vanuit het idee dat een adviseur succesvol is als hij waarde toevoegt voor de klant. De ingrediënten hiervoor zijn verwoord in de schijf van vijf: rollen, stijlen, vaardigheden, competenties en hoe vertrouwen bij kan dragen.

De vijf ingrediënten vormen de voeding voor de adviseur met behulp waarvan hij zichzelf continu kan ontwikkelen. De vijf stappen van het adviesproces vormen het sluitstuk van het theoretische gedeelte.

Cecile de Roos Edith Groenendaal €39,95 ISBN: 9789462155701

Kijk snel op www.vakmedianetshop.nl

Boeken

PBMwijzer PBM WIJZER

en Jos Putman zijn beiden veiligheidskundige en lid van

Jos Putman, Wulf van den Eshof €54,95 ISBN: 9789462156050 156050

Goed beschermd aan het werk Onder redactie van

De aanschaf van de juiste helm, veiligheidsschoen, gehoorbescherming of ander persoonlijk beschermingsmiddel (PBM) kan lastig zijn. Omstandigheden en werkzaamheden verschillen immers steeds weer. Daarbij moeten PBM voldoen aan eisen die vastgesteld zijn vanuit Europese regelgeving en normen.

De PBMwijzer neemt de werksituatie als uitgangspunt. Eerst neemt de lezer de preventieve maatregelen door. Vervolgens weegt hij af welke PBM bij welke situatie hoort. Daarnaast beschrijft de PBMwijzer de belangrijkste kenmerken en het onderhoud en gebruik van PBM. Daarmee vormt dit boek een belangrijk onderdeel bij het managen van veiligheid en het opstellen en uitvoeren van de risico-inventarisatie en -evaluatie in relatie tot PBM.

Wulf van den Eshof en Jos Putman Wulf van den Eshof en Jos Putman Onder redactie van

aan het werk Goed beschermd

Kijk snel op www.vakmedianetshop.nl

002-044_ARB10_ADV.indd 16

Boeken

24-11-20 09:48

p sa ari heb je oog voor alles. mdat het er thuis niet is o omdat je er bedrij sblind voor bent geworden.

Survivalgidsen an en os nemen je mee op Sa ety Sa ari en werpen een risse blik achter poorten en hekken.

co

SA ET SA ARI

ple ent t e

E

en ongeluk zit weliswaar in een klein hoekje, maar als het eruit komt, doet het dat zelden onverwacht. Althans, dat is het idee achter de RIE. Als je je als bedrijf netjes door de risicochecklist hebt getijgerd, weet je waar de adders onder het gras, de haaien onder water en de leeuwen op de loer liggen. De RIE moet die hele moordzuchtige dierentuin opsporen en maatregelen in gang zetten, met als hoogste doel ongelukken en ziekte voorkomen. Volgens de Arbowet begint preventie dus bij risicoinventarisatie. Wat wij ons als survivalgidsen regelmatig afvragen als we weer eens door een bedrijf banjeren en medewerkers de ene na de andere halsbrekende toer zien uithalen: werkt dat hele systeem? Als je de risico’s kent, ga je ze dan vermijden? Oftewel: leidt weten tot doen? Is er dus zoiets als risicobewustzijn? Of is het andersom? Leidt doen tot weten? We gingen op onderzoek. Sterker nog: we deden een experiment.

toelg ng We waren voor de corona-ellende op bezoek in een kantoor. Zo’n grote glanzende, glazen kolos.

Eenmaal binnen struinden we van tuin naar tuin zonder maar een sprankje groen te zien. Wel waren er volop concentratieschuurtjes. In elk daarvan stond maar één bureau en zes stoelen. Een flexplek, geen twijfel mogelijk. Zes stoelen, elk met een naamsticker: iedere flexwerker een eigen stoel. Elke stoel een eigen instelling. Dat is makkelijker dan voor aanvang van het werk de stoel op je eigen maten en wensen instellen. Weet je wat we gedaan hebben? Echt leuk. Alle standen van alle stoelen veranderd. Zitvlak en armsteunen hoger en lager gezet, rughelling verdraaid.

We waren de glazen plafonds nog niet ontvlucht of er kwam al een stroom aan verontwaardigde tot verwensende mail-, app- en telefoonberichten op gang. Plan geslaagd! Als antwoord stuurden we de gebruiksaanwijzing van de stoel. e en ng Deze interventie werkte zo goed dat we bezig zijn een volgende arbo-guerilla-actie voor te bereiden. We denken aan een BHV-oefening. Dat is een repetitie voor het onverwachte, maar die

gebeurt doorgaans gepland. Bij voorkeur voor een vakantie of op een vrijdagmiddag. Enkele collega’s weigeren steevast mee te doen aan ‘die onzin-oefening’ omdat ze net de belangrijkste mail uit hun loopbaan moeten afmaken. Tien tegen één dat die carrièretijgers als eerste op de stoep staan als wij van het arbo-guerillateam, geheel onverwacht, op een maandag na de vakantie bijvoorbeeld, met een rookmachine het pand volpompen. Om het leereffect nog wat te vergroten hebben we uiteraard nog wat nooduitgangen gebarricadeerd. En her en der kronkelen wat lotusslachtoffers door de gangen. Ongetwijfeld ontvangen we ook dan een stroom aan verontwaardigde tot verwensende mail-, app- en telefoonberichten. Als antwoord sturen we het BHV-plan.

Reageren?

Heb je opmerkingen, suggesties of vragen?

Of wil je zelf een pakkende werkfoto delen? Graag!

Mail naar: info@safetysafari.nl

p I Deze experimenten geven ons een nieuwe kijk op de RIE. Leert de diersoort mens van wat ze weet dat fout kan gaan? Of leert ze van wat ze voelt dat daadwerkelijk fout gaat? Juist ja. Dus weg met de risico-inventarisatie, leve de risicoimplementatie! an Snijder is survivalgids veiligheids kundige en arbeidshygi nist. os Bus is survivalgids en communicator.

MEER WETEN? SA ET SA ARI.NL

arbo 10 | 2020 1

017-017_ARB10_SAFETY.indd 17

20-11-20 11:24

oed werkgeverschap in

Bouwen aan v en veilige werko geving en waardevolle rela ies e ollega s en anagers dragen bi aan he organisa ie su es bli k ui onderzoek naar goed werkgevers hap aar er is eer bewus zi n nodig over so iale veilig heid en de a oren die da bevorderen vind arieke oogenberg onsul an bi Grea la e o ork eks

dia i kendi k

nderzoek naar goed werkgeverschap leidt tot inzicht en verbetering. Great Place to Work onderzoekt en helpt organisaties bij de ontwikkeling van dat goede werkgeverschap. Erkenning krijgen zij in de vorm van een certificaat en ranking. “Op basis van data kunnen organisaties ontdekken wat hun sterktes en zwaktes zijn vanuit het oogpunt van de medewerker, wat de trends zijn en wat de veranderhefbomen. Met als doel: een winnende organisatiecultuur creëren”, zegt Hoogenberg. Zij is geïnteresseerd in wat de mens beweegt, vooral in groepsverband. En in hoe organisaties obstakels kunnen opheffen om mensen hun volledige potentie te laten benutten. Hier vloeit zowel persoonlijk succes als organisatiesucces uit voort. “Wat maakt dat we doen wat we doen? Vanuit die motivatie vind ik het erg leuk om organisaties verder te helpen met grote ontwikkelingsvraagstukken.”

Cultuur van vertrouwen

Marieke

oogenberg over autonomie

“

oe minder micromanage

ment hoe beter. oor leiders betekent dit laat los.”

Aan goed werkgeverschap ligt een cultuur van vertrouwen ten grondslag, stelt Hoogenberg. “Dat is het belangrijkste element om een goede werkgever te zijn. Want dat betekent dat medewerkers vertrouwen hebben in de mensen met wie en voor wie ze werken.” En ook trots en plezier zijn pijlers van goed werkgeverschap. “In 2003 zijn wij begonnen met onderzoek in Nederland. Daaruit zien wij verschillende trends naar voren komen. Bijvoorbeeld dat het meer getolereerd wordt dat mensen fouten maken. Gevolgd door de trends dat mensen meer om elkaar zijn gaan geven en dat ze actiever worden betrokken bij beslissingen. Vanuit het management is er meer interesse in de mens achter de medewerker en is er minder sprake van voortrekgedrag. We onderzoeken zestig elementen en daarvan

1 arbo 10 | 2020

018-020_ARB10_ART-THE03_Lijkendijk.indd 18

20-11-20 11:33

n vertrouwen zijn dit de vijf sterkste groeiers.” Daarnaast is de vertrouwensindex, het gemiddelde van alle stellingen, van 75 naar 83 procent gegroeid bij de beste werkgevers van Nederland.

Relationele werkomgeving

Hoogenberg concludeert: “We gaan meer van een transactionele werkomgeving, waarin je arbeid verricht in ruil voor loon, naar een relationele werkomgeving. Daarin wordt meer gelet op het creëren van een veilige omgeving en waardevolle relaties die bijdragen aan het organisatiesucces. Data bevestigen de groeiende aandacht voor sociale veiligheid en welke factoren daarop de grootste invloed hebben gehad. We zien directies en managementteams steeds vaker de link leggen tussen vertrouwen en organisatieresultaten. En een cultuur van vertrouwen wordt ook steeds vaker geborgd vanuit de visie van de organisatie. Dat is ook de taak van leiders.” Het is positief nieuws voor werkend Nederland dat directies het belang erkennen van vertrouwen, aldus Hoogenberg.

Boetseren en bijsturen

Voor bedrijven die niet hoog scoren op de vertrouwensindex, is er werk aan de winkel. Die kunnen aan de slag met een aantal factoren die invloed hebben op sociale veiligheid op het werk.

“Het begint allemaal met cultuur”, zegt Hoogenberg. “Voeren leiders de organisatiewaarden congruent door in het dagelijks werk? Met andere woorden: stemmen denken, voelen en handelen daarbij overeen? En ervaren mensen op de werkvloer dat ook?” Maar ‘cultuur’ is geen centrale knop waar je aan kunt draaien, benadrukt Hoogenberg. “Het gaat veel meer over boetseren en gaandeweg bijsturen. Er zijn wel verschillende elementen die cultuur sterk kunnen beïnvloeden. Wat betreft sociale veiligheid hebben wij vijf factoren geïdentificeerd die hier een sterke invloed op hebben: leiderschap, onboarding, vieren, gelijkheid en autonomie.”

1. Leiderschap Hoogenberg legt uit: “Zeventig procent van je werkervaring wordt bepaald door hoe leidinggevenden omgaan met jou en je collega’s. Het is de taak van leiders om te leren luisteren, oprechte interesse en empathie te tonen en te doen wat ze zeggen dat ze gaan doen. In het geval dat die leiders dat niet vanzelf doen of kunnen, is het van belang dat organisaties hun leiders daarin opleiden, of andere leiders aanstellen. En het is ook belangrijk dat organisaties daarvoor tijd en middelen beschikbaar stellen, zodat die leiders ander gedrag kunnen laten zien.”

Trend het wordt meer getolereerd dat mensen outen maken 2. Onboarding De tweede factor die van invloed is op de veilige cultuur, is onboarding: het welkom heten van nieuwe medewerkers. “De eerste 90 dagen bij een nieuwe werkgever bepalen of medewerkers vertrouwen krijgen in hun nieuwe werkgever. Zowel de arbofunctionaris als de leidinggevende als HR hebben hierin een belangrijke rol.” Daarbij zijn heel kleine dingen al van belang, zegt Hoogenberg: “Bel bijvoorbeeld nieuwe medewerkers eens op voordat zij beginnen, of stuur het introductieprogramma alvast op. Dat kan al voor de échte start voor een veilig basisgevoel zorgen.

3. Vieren De derde factor is vieren. Veel organisaties vieren de successen al, maar ook fouten mogen ze vieren. “Mensen schamen zich vaak voor hun fouten, of ze zijn bang zich uit te spreken. Bespreek fouten openlijk en bekijk wat je ervan geleerd hebt. En hoe je er beter van kunt worden”, zegt Hoogenberg. “Bij Great Place to Work hebben wij bijvoorbeeld ‘Fuck up Friday’. Op die dag bespreken we wat er die week beter had gekund. Dat kan tijdens een borrel, maar in deze tijden ook prima digitaal.”

4. Gelijkheid Gelijkheid is de vierde factor: iedereen dezelfde kansen. “Mensen moeten zich veilig voelen om zich uit te spreken, ongeacht leeftijd, functie, sekse, persoonlijkheid of achtergrond. Ga in je organisatie op zoek naar werkvormen om dit ook echt te laten gebeuren. Leiders hebben hierin een enorm belangrijke voorbeeldfunctie.”

5. Autonomie Autonomie is de laatste factor die vertrouwen en sociale veiligheid beïnvloedt. “Medewerkers die autonoom zijn, voelen zich werkelijk vrij en onafhankelijk in hun werk. Hoe minder micromanagement, hoe beter. Voor leiders betekent dit: laat los.

arbo 10 | 2020 1

018-020_ARB10_ART-THE03_Lijkendijk.indd 19

20-11-20 11:33

Trend vanuit het management is er meer interesse in de mens achter de medewerker en is er minder sprake van voortrekgedrag Laat mensen hun hart en hoofd gebruiken om zelf oplossingen te vinden.” Deze coronatijd is bij uitstek geschikt om los te laten. Veel mensen werken thuis, leiders hebben minder gelegenheid om over hun schouder mee te kijken. “Tegelijkertijd zorgt deze context voor veel onzekerheid”, weet Hoogenberg.

“Het gevoel van veiligheid buiten neemt af. Door de pandemie, maar ook door algehele onrust, bijvoorbeeld door bewegingen die mensenrechten aan de kaak stellen. Medewerkers vragen zich af wat de impact zal zijn op henzelf, hun gezin en werk.

Dat betekent dat werkgevers nóg meer moeite moeten doen om een veilige werkomgeving te creëren.” Communicatie is daarbij belangrijker dan ooit, net als empathie voor de uitdagingen van de individuele medewerker. “Activeer mensen om goed voor zichzelf te zorgen en ondersteun ze daarbij. Erken de zorgen die mensen hebben en zorg dat ze kunnen praten over eventuele neerslachtige gevoelens. Maar creëer daarnaast voldoende positieve energie onder medewerkers.”

Terug naar kantoor?

De werkgevers die het hoogst scoren op de vertrouwensindex maken geen plannen om iedereen weer zo snel mogelijk te-

oe e voor eel en t e pr kt jk w bedri is nie he enige da oe sleu elen aan de organisa ie en werken aan ul uur Doe daaro uw voordeel e goede voorbeelden ui de prak i k s e produ en en leveran ier van diagnos is he labora oriu s s e en reagen ia en in or a i aop lossingen hee alle vergaderzalen genoe d naar een dier en a beelding van da dier is daar ook e vinden lleen degene die he dier vas hee ag ie s zeggen o kan iedereen aan he woord ko en De a deling inan ial ervi es van au o abrikan er edes enz doe aan reversed anage en enioren leren daar van illennials over he gebruik van bi voorbeeld so iale edia en apps De en or is dus nie de oudere aar de ongere edewerker ne hron da de digi ale rans or a ie in nan i le diens en wil versnellen inves eer in een au hen i i ei s raining voor edewerkers Deze raining s el hen in s aa de werk priv balans goed e bewaken i vaar organisa ie D breng elke aand een an der he a onder de aanda h van edewerkers da e aken hee e so iale veiligheid oals o gaan e ongewens gedrag o vi ali ei

rug naar kantoor te krijgen. “Voordat iedereen massaal thuis ging werken, was het vertrouwen in de medewerkers bij deze organisaties al erg hoog. Daardoor voelden deze organisaties ook niet de behoefte om mensen te gaan controleren of ze thuis hun werk wel voldoende deden. Ook waren zij vaak al bekend met nieuwe vormen van werken die mensen hielpen om een betere balans te ervaren tussen werk en privé. Deze werkgevers voelen nu dus ook geen haast om snel terug te keren naar kantoor. Vooral ook omdat thuiswerken aansluit bij een trend die al gaande was, waarin nieuwe vormen van werken gebruikelijker aan het worden zijn”, zegt Hoogenberg. “Allereerst is het de vraag of mensen zich veilig genoeg voelen om terug naar kantoor te gaan. Dit geldt zeker voor mensen die kwetsbaar zijn of die kwetsbare familieleden hebben. Ten tweede zien werkgevers dat het bedrijfsresultaat helemaal niet onder druk staat nu mensen thuiswerken. Aan werkgevers en leiders de taak om de sociale veiligheid ook in deze tijd te bevorderen. Dus onderhoud het contact. Deel informatie frequenter dan je gewend was. En zorg daarnaast voor oprechte verbinding tussen medewerkers, zowel formeel als informeel. Biedt ruimte voor authenticiteit en autonomie.”

Werken aan sociale veiligheid

De vraag die Hoogenberg het meest krijgt van organisaties is: hoe pakken we het aan, dat werken aan sociale veiligheid?

“Dat begint met het erkennen en benadrukken van een relationele werkomgeving en wat de impact ervan is op bedrijfsresultaten. Help leidinggevenden dus om de transitie te maken naar een nieuw soort leiderschap. Dat lukt natuurlijk niet in één dag, want cultuurverandering betekent sleutelen aan de organisatie. Wat gebeurt er als je aan welke knop draait?

Welk effect heeft dat?” Het beste, adviseert zij, is draagvlak organiseren bij de directie en een brede werkgroep instellen om het onderwerp onder de aandacht te blijven brengen.

“Zorg dat het niet alleen maar een vlaggetjes- en-petjesfestijn wordt, maar dat deze veranderaanpak diverse lagen in de organisatie raakt. Met andere woorden: organiseer themabijeenkomsten, help mensen aan hun competenties te werken en stel tijd en middelen beschikbaar. Zodat mensen niet alleen maar weten wat er zou moeten veranderen, maar ook willen en kunnen veranderen. Cultuur is wel degelijk veranderbaar. Elk moment van handelen en bespreken van handelen is een moment waarop je cultuur kunt beïnvloeden richting sociale veiligheid.”

Meer weten? In de whitepaper van Great Place to Work staan vijf aandachtspunten voor psychologische veiligheid op de (online) werkvloer. Kijk op https://bit.ly/38FzjvG.

20 arbo 10 | 2020

018-020_ARB10_ART-THE03_Lijkendijk.indd 20

20-11-20 11:33

REC T

Verplicht vaccineren? erkgevers proberen e an i iperen op de elkens veranderende si ua ies op de werkvloer door he oronavirus Daarbi oe en zi zi h houden aan bes aande we en regelgeving die eigenli k nie ges hreven is voor een aa s happeli k problee als da waar we nu in zi en De verwa h ing is da de proble en vanzel zullen ver dwi nen als er een aal een goed werkend va in is en van de vragen die daarbi opko is o een werkgever kan eisen da zi n werkne ers zi h la en va ineren egen orona

eks

as al

ille

s

Minister De Jonge heeft begin september 2020 tijdens de behandeling van de Coronawet laten weten dat “niemand verplicht zal worden zich te laten vaccineren”. Een ander standpunt is ook niet mogelijk, gezien artikel 11 van de Grond-wet. Want op grond van dit artikel heeft elke burger het recht zelf te bepalen wat er met zijn lichaam gebeurt.

De overheid kan een burger dus niet (zomaar) verplichten om zich te laten vaccineren.

Toch sluit artikel 11 niet uit dat een werk-gever een werknemer tot iets kan verplichten dat strikt genomen in strijd is met de grondwet. De Grondwet heeft namelijk zogenoemde verticale werking: zij geldt tussen overheden en burgers.

Een werknemer kan niet rechtstreeks een beroep doen op de Grondwet, maar moet dat doen via de band van het goed werkgeverschap en werknemerschap.

Uit de rechtspraak blijkt bijvoorbeeld dat een werknemer die niet wil meewerken aan een bloedafname door zijn werkgever, wel degelijk op staande voet kan worden ontslagen. Het betrof hier een 0-meting voor een loodtest, waarbij de werknemer zich beriep op inbreuk op zijn lichamelijke integriteit. Een beroep op een grondrecht kan bovendien niet worden gebruikt om een gevaar voor een ander te rechtvaardigen.

Zorgplicht

Een werkgever heeft een vergaande zorgplicht voor een gezonde werkomgeving en het beperken van risico’s voor werknemers bij de uitvoering van het werk. Over de invulling en de reikwijdte van die zorgplicht bestaat veel jurisprudentie. De wet vraagt van de werkgever

geen veiligheidsgarantie, maar hij moet wel maatregelen nemen waarmee hij schade in redelijkheid kan voorkomen.

De maatregelen die de werkgever in een bepaalde situatie moet nemen, zijn mede afhankelijk van de kans waarop zich een risico voordoet. Bij een kleine kans wordt minder snel van de werkgever verwacht dat hij maatregelen neemt om het risico te voorkomen dan bij een grote kans. Het aanbieden van vaccinaties tegen ziektes kan een maatregel zijn die de werkgever moet aanbieden. Maar kan een werkgever het verplicht stellen?

Vaccineren o niet?

Tegen deze achtergrond is het interessant om ons af te vragen of een werkgever van een werknemer mag eisen dat die zich laat vaccineren tegen corona zodra de overheid een goed, veilig en werkend vaccin beschikbaar heeft gesteld.

Uit jurisprudentie over het verlenen van toestemming voor het al dan niet vaccineren van kinderen van gescheiden ouders, blijkt bijvoorbeeld dat rechters een afweging maken. Daarbij speelt de veiligheid van het vaccin een rol, maar ook de noodzaak tot vaccineren. Een rechter vond het vaccineren van een kind tegen de Mexicaanse griep niet noodzakelijk omdat het risico op besmetting niet groot genoeg was. Terwijl een andere rechter wel toestemming gaf een kind te vaccineren volgens het Rijksvaccinatie Programma omdat de veiligheid en betrouwbaarheid voldoende vaststonden.

Belangena weging

Mijn verwachting is dat rechters het belang dat de werkgever stelt te hebben bij een vaccinatieplicht zal afwegen te-

gen het belang van de werknemer om zich niet te willen laten vaccineren. Een algemene vaccinatieverplichting voor werknemers lijkt mij niet aan de orde.

Maar in bepaalde situaties, zoals in ziekenhuizen, kan ik me die wel voorstellen. In zekere zin vormt een vaccinatie daarmee een PBM voor de medewerker.

Uit de jurisprudentie blijkt dat werkgevers het gebruik van PBM verplicht kunnen stellen, ook als de werknemer de risico’s aanvaardt van het niet gebruiken ervan. En wat als PBM ook nodig zijn voor de veiligheid van andere werknemers? Dan lijkt me het belang van de werkgever nog zwaarwegender om PBM verplicht te stellen. En mogelijk dus ook de vaccinatie, als voorwaarde om een functie te mogen uitoefenen.

Overigens zal een werknemer nooit veroordeeld kunnen worden tot verplichte vaccinatie tegen zijn wil. Maar vaccinatie weigeren kan mogelijk wel leiden tot functieongeschiktheid, met de bijbehorende arbeidsrechtelijke gevolgen. Denk aan aanpassing van de functie, herplaatsing in een andere functie, verplichting tot thuiswerken en in het uiterste geval zelfs ontslag.

Er is op dit moment nog geen vaccin beschikbaar. Maar het is wel verstandig als organisaties nu al nadenken over hoe om te gaan met de mogelijkheid tot vaccinatie en medewerkers die daar niet aan mee willen werken. Want dat er een vaccin komt, is inmiddels zeker. En daarmee de discussie over het wel of niet verplichten ervan.

ascal Willems is advo aa en eigenaar van advo a en

arbo 10 | 2020 21

021-021_ARB10_REC_Willems.indd 21

20-11-20 11:34

oev l ep

lt oete r e

ongev l

t k n toch n et r jn

nlangs hee de nspe ie een nieuwe aanpak aangekondigd voor he a handelen van ongevals eldingen Deze nieuwe werkwi ze en rouwens ook de huidige bi li h le sel is gro endeels gebaseerd op oeval en nie op de werkeli ke risi o s aar he goede nieuws is er zi n wel degeli k al erna ieven eks

i

van lphen

l jarenlang is het vreemd dat bedrijven uitsluitend ongevallen bij de Inspectie hoeven te melden waarbij het slachtoffer overlijdt, blijvend letsel oploopt of in een ziekenhuis moet worden opgenomen. En dat de Inspectie vervolgens ook alleen die on-

gevallen onderzoekt. Dit is vreemd omdat de ernst van het letsel vaak louter van het toeval afhangt. De huidige aanpak en ook de nieuwe werkwijze bij ‘licht letsel’ zijn daardoor grotendeels gebaseerd op toeval en niet op de werkelijke risico’s.

Dit is niet in lijn met de preventieve benadering van arbeidsomstandigheden met de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). Daarin kijken we immers niet alleen naar de grootte van het effect, maar houden we ook rekening met de waarschijnlijkheid van het optreden van

22 arbo 10 | 2020

022-024_ARB10_ART01_Van Alphen.indd 22

20-11-20 11:34

een bepaald scenario en met de blootstellingsfactor. Kortom: met het totale risico, in plaats van met slechts een van de drie elementen ervan.

en voor eel Als een niet goed bevestigde beamer valt, hangt de ernst van het eventuele letsel af van of er op dat moment toevallig iemand onder stond, zat of liep en van hoe de beamer hem raakte. Er zijn drie mogelijke scenario’s: 1. Viel de beamer langs de persoon op de grond, dan is er sprake van een bijna-ongeval.

2. Schaafde die langs zijn arm of schouder, dan is het een licht letsel.

3. Viel de beamer vanaf een hoog plafond op zijn hoofd, dan kan er sprake zijn van een ernstig letsel of (in de nieuwe structuur) van licht blijvend letsel of een ziekenhuisopname van korter dan twee nachten.

In de oude benadering onderzoekt de Inspectie het ongeval. Daarna kan die aan de hand van een Ongevallenboeterapport (OBR) een boete opleggen aan het bedrijf. Op basis van die boete kan het slachtoffer denken dat het bedrijf schuldig is aan een overtreding. Vervolgens kan hij via een letselschadeadvocaat een veel grotere claim bij het bedrijf neerleggen. In de nieuwe benadering onderzoekt het bedrijf het ongeval zelf en komt met een verbeterplan. Op die manier kan het een boete ontlopen.

oev l Maar het is te willekeurig, onrechtvaardig en bovendien niet doeltreffend om

De nieuwe werkwi ze is nie in li n e de preven ieve benadering e de het al dan niet doen van een onderzoek en het geven van boetes alleen te laten afhangen van de toevallige ernst van het letsel, het toeval dus. Dat geldt zowel bij de gebruikelijke als bij de nieuwe werkwijze. Hetzelfde scenario kan zo bij het ene bedrijf tot een zeer hoge boete en schadeclaims leiden, alleen omdat daar door toeval net iemand ernstig letsel opliep. Bij het andere bedrijf gebeurt dit niet, omdat daar geen of slechts een licht letsel ontstond.

Zo kan een bedrijf een boete krijgen voor een ongeval met een ernstig letsel, terwijl het risico van die werksituatie erg klein was. Of terwijl er geen grote structurele tekortkoming aan het optreden van dat ongeval ten grondslag lag. Terwijl het risico dus al zeer klein was, wordt die werksituatie dan met veel moeite en geld (wet van de afnemende meeropbrengst) nog iets verder verbeterd.

Tegelijkertijd kunnen in hetzelfde bedrijf werksituaties bestaan met veel grotere risico’s. Of met risico’s waaraan wel grote structurele tekortkomingen ten grondslag liggen. Die worden dan niet aangepakt. Een klein deel van al het geld dat het bedrijf nu verplicht inzet om de toch al kleine risico’s nog verder te verkleinen, had het met veel meer effect

kunnen gebruiken voor reductie van de grotere risico’s. Bepaald niet slim.

ltern t even Maar ja, de Inspectie moet wat. Zij kan natuurlijk niet ook nog alle ongevallen met licht en matig letsel (en bijna-ongevallen) gemeld krijgen. Dan zou de dienst verzuipen. Wellicht moeten we eens nadenken over alternatieven die niet alleen gebaseerd zijn op de toevallige ernst van het letsel. Ik noem er hier een paar.

4. Bedrijven zouden elk ongeval, ongeacht de ernst van het letsel, zelf moeten onderzoeken. Ter voorkoming van belangenverstrengeling zou daarbij de verplichting kunnen gelden om een in ongevallenonderzoek gespecialiseerde, gecertificeerde HVK’er in te schakelen. Die bepaalt dan de grootte van het risico aan de hand van een gevalideerde wegingsmethode. Uitsluitend ongevallen die het gevolg waren van een werksituatie met een groot risico moeten vervolgens worden gemeld. Voor ongevallen die het gevolg waren van een klein of middelgroot risico geldt: niet melden.

Het verplicht inschakelen van een gecertificeerde HPK’er moet borgen

arbo 10 | 2020 2

022-024_ARB10_ART01_Van Alphen.indd 23

20-11-20 11:34

dat de inschatting van de grootte van het risico goed gebeurt. Een soortgelijk borgingssysteem geldt immers ook voor het opstellen van een RI&E. Om de kwaliteit van een RI&E te waarborgen (inclusief de ‘evaluatie’: de weging van de grootte van de risico’s) moet daaraan ook een gecertificeerde arbokerndeskundige of arbodienst hebben meegewerkt. Of die moet de RI&E hebben getoetst (en dus ook de inschatting van de grootte van het risico).

5. Een andere aanpak kan zijn om niet te sturen op de concrete werkplekrisico’s, maar juist op de achterliggende oorzaken. Die betreffen de mogelijk structurele (grote) tekortkomingen die ten grondslag liggen aan het ontstaan van de risicovolle situatie, en bijgevolg aan het incident.

Bedrijven zouden daartoe een model

en andere aanpak s uren op a h erliggende oorzaken nie op on re e werkplekrisi os moeten opzetten waarmee ze zicht krijgen op deze meer structureel aanwezige oorzaken. Alleen wanneer er een grote structurele tekortkoming ten grondslag ligt aan het opgetreden ongeval, zou melden ervan nodig zijn. Voor de zuiverheid geldt ook hier weer de verplichting om er een gespecialiseerde hoger veiligheidskundige bij te betrekken. Voordeel van deze aanpak is dat het louter symptoombestrijding tegengaat. Dat risico bestaat wel met de huidige aanpak en de nieuwe werkmethode van de Inspectie. Die zijn immers alleen gericht op dat ene ongeval: maatregelen nemen zodat dát ongeval niet nog eens gebeurt. Met een analyse en een aanpak van de achterliggende oorzaken zijn echter veel meer ongevallen te voorkomen.

Op basis van de meldingen van ongevallen door een werksituatie die beoordeeld

e

e

np k ongev l

el ngen I

De nspe ie hee een nieuwe aanpak voor he a handelen van onge vals eldingen Die aanpak is ingegaan op ok ober nder bepaalde voorwaarden wil de nspe ie bedri ven waar een arbeidsongeval is gebeurd zel aan de slag la en gaan e verbe eringen zonder dire al een boe e op e leggen i voorbeeld door he bedri e la en onderzoeken wa er is is gegaan bi he arbeidsongeval Daarna s el he bedri een verbe erplan op en voer di ui o herhaling van zo n ongeval e voorko en Deze nieuwe aanpak geld e h er alleen voor ongevallen waarbi he sla h o er li h le sel hee opgelopen ls li h le sel geld voorlopig li h bli vend le sel en een ziekenhuisopna e van kor er dan wee na h en ngevallen waarbi he sla h o er erns ig gewond raak o overli d onderzoek de nspe ie op de gebruikeli ke anier Daarbi gelden de bekende vi a igingsgronden voor boe es De nspe ie leg in de nieuwe werkwi ze bi ongevallen e li h le sel na een goedgekeurd verbe erplan nie dire een boe e op De nspe ie beki k he onderzoek da een bedri hee ui gevoerd en beoordeel o he verbe erplan e e ie is ok kan een inspe eur beslui en de werkplek e inspe eren in plaa s van he ongeval e onderzoeken De werkgever oe dan aan de slag e de verbe erpun en van die inspe ie li k da er geen vorderingen zi n ge aak dan kunnen bedri ven alsnog een boe e kri gen

is als groot risico (eerste model) of op basis van een grote structurele tekortkoming (tweede model) zou dan het boetesysteem moeten worden opgezet.

Voor eel ltern t even De hiervoor geschetste alternatieve benadering, waarbij men alleen kijkt naar ongevallen die het gevolg zijn van grote risico’s of met een grote structurele achterliggende oorzaak, ontlast in hoge mate de Inspectie SZW. Die krijgt dan meer tijd voor een preventieve inzet, in plaats van aan de achterkant veel tijd aan ongevalsonderzoek te besteden, zoals dat nu gebeurt. Zo kunnen de inspecteurs aandacht besteden aan het opstellen van de risico-inventarisaties en -evaluaties, het niveau daarvan verhogen en de uitvoering van de plannen van aanpak stimuleren. Dit in plaats van het uitvoeren van smalle verbeterplannen naar aanleiding van ongevallen.

Maar dat is niet het enige. Met deze alternatieve werkwijze kunnen bedrijven ook incidenten onderzoeken die niet een direct effect hebben gehad. Een incident met een grote blootstelling aan gevaarlijke stoffen die niet tot directe gezondheidseffecten heeft geleid, zouden zij dan kunnen bekijken op de grootte van het risico of de achterliggende structurele oorzaak. Een arbeidshygienist zou die risicoweging dan moeten doen. Afhankelijk van het resultaat van dat onderzoek zou het bedrijf dit incident moeten melden bij de Inspectie SZW. Bedrijven kunnen op die manier ongevallen en gebeurtenissen die mogelijk leiden tot uitgestelde gezondheidseffecten zoals beroepsziekten, op dezelfde manier aanpakken.

Tijd voor een echte verandering?

Wim van Alphen is hoger veiligheids kundige en arbeidsh gi nis

24 arbo 10 | 2020

022-024_ARB10_ART01_Van Alphen.indd 24

20-11-20 11:34

L A V E N

Wel overtreding toch geen boete o s gebeur er een arbeidsongeval waarbi wel sprake is van een over reding aar die over reding nie verwi baar is ls een bedri er aan oonbaar alles aan hee gedaan o veilig e werken bi voorbeeld Da is dan ook pre ies de reden da een boe e in he hieronder besproken geval ui bli

eks

adbou van

ezel

n een montagehal moet een monteur een zware as uit een machine demonteren. Hiervoor moet hij eerst het lagerhuis waar de as in zit verwijderen. De monteur heeft een hijsband om het uiteinde van de as bevestigd om de spanning op de bevestigingsbouten van het lagerhuis te verminderen. Deze hijsband zit vast aan de bovenloopkraan.

Terwijl hij de hijsband om de as plaatst, merkt de monteur dat de band niet goed zit. Hij laat daarom de band wat zakken door het bedienen van de bovenloopkraan. Het bedieningspaneel houdt hij vast met zijn linkerhand. Op die manier kan hij met zijn rechterhand de hijsband naar behoren positioneren. Op het moment dat hij de hijsband wil laten zakken, drukt hij echter op de verkeerde knop. Als gevolg hiervan raakt zijn rechterduim bekneld tussen de hijsband en de as. Hierbij wordt het topje van zijn duim geamputeerd.

orzaken en lessen

De arbeidsinspecteur van de Inspectie SZW komt ter plaatse en stelt een onderzoek in. Het is snel duidelijk dat de monteur bekneld heeft gezeten en hoe dat heeft plaatsgevonden. Het onderzoek richt zich daarom vooral op de zogenoemde matigingsgronden. Met andere woorden: de inspecteur kijkt of de werkgever er al het mogelijke aan heeft gedaan om een incident als dit te voorkomen. Er blijkt een actuele risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) te zijn.

Hierin en in het aanwezige plan van

aanpak (PvA) is voldoende aandacht voor hijsen en heffen. Daarnaast is er een speciale Taak Risico Analyse (TRA) voor hijsen en heffen opgesteld. Ook is de monteur voldoende en adequaat opgeleid en beschikt hij over een VCAcertificaat. Verder worden in het bedrijf regelmatig toolboxmeetings gehouden.

Ook op het gebied van hijsen en heffen.

Die toolbox wordt bovendien regelmatig herhaald. Er is toezicht op de werkzaamheden geregeld en mensen worden aangesproken op onveilig gedrag.

Maar de bewuste monteur is nog nooit aangesproken op onveilig gedrag.

Boeterapport

Naar aanleiding van het onderzoek heeft de arbeidsinspecteur van de Inspectie SZW geconstateerd dat de Arbeidsomstandighedenwetgeving is overtreden.

Want het gevaar bekneld te raken tussen voorwerpen, producten of onderdelen daarvan is niet voorkomen of zoveel mogelijk beperkt. Het boeterapport is opgemaakt op grond van overtreding van artikel 16 lid 10 van de Arbeidsomstandighedenwet, juncto artikel 3.17 van het Arbeidsomstandighedenbesluit. Dit is een overtreding waar een bestuurlijke

boete voor kan worden opgelegd volgens artikel 9.9b, eerste lid, onder c van het Arbeidsomstandighedenbesluit.

Op basis van de bevoegdheid van de boeteoplegger van de Inspectie SZW op grond van artikel 34 van de Arbeidsomstandighedenwet, is het bedrijf geen boete opgelegd. Welke motivering ligt aan deze beslissing ten grondslag?

Uit het boeterapport blijkt dat het bedrijf de risico’s van de werkzaamheden waarbij de overtreding zich heeft voorgedaan, voldoende had geïnventariseerd. Verder had het een veilige werkwijze ontwikkeld die voldeed aan de eisen van de Arbeidsomstandighedenwetgeving. Ook had het deugdelijke, voor de arbeid geschikte arbeidsmiddelen en persoonlijke beschermingsmiddelen ter beschikking gesteld en verdere maatregelen getroffen. Daarnaast had de werknemer toereikende instructie gekregen. En bovendien is gebleken dat de werkgever adequaat toezicht hield op de naleving van de gegeven instructies. Samengevat betekent dit dat de geconstateerde overtreding in dit geval niet verwijtbaar was. Daardoor ontbrak de grond voor het opleggen van een boete.

De oedra h van he ongeval is duideli k daaro zi h vooral op de

ri h he onderzoek a igingsgronden arbo 10 | 2020 2

025-025_ARB10_ONG.indd 25

20-11-20 11:34

e on en

n

ch th

erken

o n e eg ng u huiswerken s ru ureel li k e worden is aanda h voor de arborisi o s ervan gewens i gezond huis werken gaa he o voorko en van kla h en aan nek s houders en polsen aar arbopro essionals vergee ook nie de risi o s van lang zi en en weinig bewegen eks Dianne o

issaris

B

ij gezond thuiswerken gaat de eerste blik wellicht naar preventie van risico’s aan ‘lokale’ delen van het lichaam: rug, nek, armen en handen. Want biomechanische overbelasting ligt op de loer. Maar ook de ‘globale’ systemen van de thuiswerker lopen een risico: hart en bloedvaten, suikerhuishouding en vetverbranding. Hier zit het gevaar in biochemische onderbelasting en dit hangt samen met langdurig zitten.

Tijdens de lockdown in het voorjaar gaf 59 procent van de deelnemers aan de RIVM-GGD-GHOR-studie aan minder of veel minder te zijn gaan sporten en bewegen (meting april 2020). ¹ Deels zal dit aan het thuiswerken te wijten zijn. Men mist daar de natuurlijke beweegmomenten die er op de werkplek en tijdens woon-werkverkeer wel zijn.

Even naar je collega lopen, een lunchwandeling maken, op de fiets naar kantoor, een sprintje om bus of trein te halen. Naast deze afname van bewegen

2 arbo 10 | 2020

026-029_ARB10_ART03_Commissaris.indd 26

20-11-20 11:35

r kt jkvoor eel th erk ele en bedri in de zakeli ke diens verlening hee rui ede werkers van wie zo n pro en nu voorna eli k vanui huis werk e hee de a gelopen aanden beleid ge aak voor huiswerkers Di is per nove ber ingevoerd en houd he volgende in » en zi s a bureau in bruikleen voor iedereen die da wil » en bureaus oel in bruikleen voor iedereen die da wil » o ware die ui nodig o hers el pauzes e bewegen en en aal on spannen » learning o de huiswerkplek ergono is h veran woord e a ken aanda h voor pauzes en beweeg o en es » en webshop waarin en o een a i aal bedrag hulp iddelen kan aans ha en o de huis werkplek e verbe eren » pe iaal opgeleide ergo oa hes voor de vragen van huiswerkers en o ee e denken over oplos singen o de huiswerkplek e op i aliseren en over de aan s ha van de daarvoor benodigde hulp iddelen

laat het NEA-Covid-19 onderzoek van TNO een toename zien van langdurig zitten (sedentair gedrag) tijdens het werk. ² De thuiswerkers zaten eind juni 2020 dagelijks ruim 7 uur tijdens het werk en ook nog eens ruim 4 uur in hun vrije tijd. Dat is 33, respectievelijk 52 minuten meer dan een jaar eerder.

Opgeteld komt dat neer op bijna anderhalf uur per dag meer zitten.

t re n en h rt n et

tten

Sedentair gedrag is een sluipend gevaar voor ons lichaam. We voelen niet wat het doet, buiten misschien wat stijfheid en een duf hoofd. Het effect op hart en bloedvaten wordt pas na jaren voelbaar, als een hart- of herseninfarct zich voordoet. Het effect op de suikerhuishouding iets eerder, als een onverklaarbare vermoeidheid en overmatig drinken en plassen je alarmbellen doen rinkelen.

Sedentair gedrag verhoogt het risico op vroegtijdig overlijden met 15 procent als je 8 tot 11 uur/dag zit en met maar liefst

40 procent als je meer dan 11 uur/dag zit (ten opzichte van hen die minder dan 4 uur/dag zitten). ³ Als arboprofessional kent u deze cijfers wel. Maar het noemen van de langetermijneffecten brengt uw thuiswerkende collega’s waarschijnlijk niet in beweging. Kijk eens of u ze kunt verleiden met de volgende kortetermijnvoordelen van minder zitten. Want minder zitten: » stimuleert de vetverbranding (fijn in de strijd tegen de coronakilo’s); » geeft een fitter gevoel, zowel mentaal als fysiek; » is een wake-up call voor het brein, dat na lang zitten in slaap is gesust en wel een boost met verse zuurstof en extra zenuwactivatie kan gebruiken.

Daarnaast zijn er natuurlijk de al langer bekende voordelen van voldoende bewegen. ⁴ Als dit bewegen tenminste matig intensief is (fietsen, flink doorlopen, intensieve klussen in huis en tuin, spor-

ten), gelden de volgende voordelen, zeker als het meer dan 150 minuten per week is: » een betere weerstand en sterker immuunsysteem; » minder kans op overgewicht; » minder depressieve symptomen en gevoelens van angst; » een verlaging van het risico op harten vaatziekten, suikerziekte (type II) en sommige vormen van kanker; » en bij ouderen ook een verlaging van het risico op botbreuken.

n

ch th

erken

Voor gezond thuiswerken is niet alleen een oplossing nodig voor de biomechanische overbelasting van rug, nek, handen en armen. Er is ook een passende aanpak nodig van de biochemische onderbelasting van hart en bloedvaten, suikerhuishouding en vetverbranding.

Welke middelen heb je als arboprofessional dan voorhanden? U kunt uw collega’s de weg wijzen naar hulpmiddelen

arbo 10 | 2020 2

026-029_ARB10_ART03_Commissaris.indd 27

20-11-20 11:35

die staand of bewegend werken mogelijk maken. U kunt ze ook praktische tips geven die leiden tot minder zitten zonder de aanschaf van middelen. En u kunt de metafoor van de ‘versnellingspook’ ⁵ gebruiken, voor het inzicht dat minder zitten niet meteen gelijkstaat aan zwetend bewegen.

Het meest effectieve hulpmiddel voor minder zitten is een zit/sta-bureau.

Daarmee wordt afwisseling tussen zitten en staan mogelijk en kan de echte liefhebber zelfs op een bureaufiets werken. Voor thuis is een kleine maat (80x60 cm) te koop. En recent is zelfs een zit/sta-bureau verpakt als kastje (105x30 cm) op de markt gekomen.

Als de ruimte voor een apart bureau ontbreekt, kan een zit/sta-platform uitkomst bieden. Geplaatst op de keukentafel maakt het periodes van staand werken mogelijk. Het handigst zijn de

platforms die in hoogte verstelbaar zijn, zodat laptop (en aparte monitor, muis en toetsenbord) gewoon kunnen blijven staan. Een goedkopere oplossing is een platform met een vaste hoogte. Maar dan moeten laptop en invoermiddelen wel meeverhuizen naar de zittende werkhoogte.

Voor de thuiswerkers die niet kunnen staan maar wel willen fietsen, biedt een setje trappers onder het bureau of de keukentafel mogelijkheid tot beweging.

Een deskbike voor dynamische pauzes en fietsend tv kijken kan natuurlijk ook.

Overigens hoeft gezond en dynamisch thuiswerken helemaal geen geld te kosten. Bekijk de 6 tips in het kader maar eens.

Be egen on er

eten

Gezond gedrag aannemen en volhouden gaat gemakkelijker als er een motivatie achter zit en als ervaren drempels

ie send werken is goed e o bineren e aken waarbi e nie al e veel hoe e pen

t p voor gr t ge on th erk Gezond en d na is h huiswerken hoe geen geld e kos en e de volgende ips zorg u voor gra is beweging i dens de werkdag huis » aak van uw voor alige reis i d bewegings i d Ga bi voorbeeld s o h ends de deur ui e s o wandel een rond e keer weer huis en ga dan aan he werk » aand werken e een lap op kan ook aan de ee bar op de s ri kplank o aan een okke ripp rapp kinders oel Doe di nie e lang wan goede ar onders eu ning on breek » a op en ga i sberen als de ele oon gaa een headse is handig hierbi » ee a ieve pauzes he lie s bui en lun hwandelen een ele onis h wandeloverleg e een ollega even de uin in o de hond van de buren ui la en een was e ophangen » aak een o weg ri h ing ko e apparaa wa erkoker oile en koelkas als he kan raplopend via een andere verdieping » n on houd De bes e houding is de volgende houding

2 arbo 10 | 2020

026-029_ARB10_ART03_Commissaris.indd 28

20-11-20 11:35

worden weggenomen. Ga hierover in gesprek met thuiswerkende collega’s.

Mocht het bijvoorbeeld een drempel zijn dat mensen denken dat bewegen meteen ook zweten betekent, pas dan de eerdergenoemde metafoor van de ‘versnellingspook’ toe. De winst zit ‘m al in stand 0 inruilen voor stand 1 of 2.

Stand 0: de verbrandingsmotor in het lichaam is stilgevallen door het lange stilzitten. Uw lichaam is in de spaarstand gegaan en verbruikt nauwelijks energie.

Stand 1: de verbrandingsmotor komt in versnelling 1 tijdens staan. En met een kwartier per uur staand werken verminder u de zittijd al met de aanbevolen twee uur per werkdag. ⁶ Stand 2: u brengt uw verbrandingsmotor in versnelling 2 als u loopt.

Welke activiteiten zijn lopend uit te voeren tijdens het werk? Telefoneren lukt vaak, lunchwandelen ook. En van de voormalige reistijd naar kantoor of

klanten kunt u natuurlijk op een eenvoudig manier wandeltijd maken.

Stand 3: u gaat naar versnelling 3 als u rustig fietst. Tijdens werken kan dat met een bureaufiets. Fietsend werken is goed te combineren met taken waarbij we niet al te veel hoeven te typen en niet al te nauwkeurig hoeven te muizen. Denk aan creatief denkwerk, stukken lezen of mail wegwerken. ⁷ En ook hier geldt: voormalige reistijd = fietstijd!

Stand 4 en stand 5: die bereikt u met sporten. Pas in deze standen gaan de meeste mensen zweten. Foutloos beeldschermwerk is lastig in deze standen ⁷, dus doe geen moeite. ianne Commissaris is gepro oveerd bewegingswe ens happer en de ro se ui vinder van he e send o pu eren oor ze haar eigen bedri oa hing onsul an s ar e werk e ze als onderzoeker en do en ergono ie aan de in s erda en als pro e leider arbeidsbelas ing bi in oo ddorp e

Gebruik de e a oor van de versnellingspook voor he inzi h da inder zi en nie zwe end bewegen be eken

hee een passie voor bewegen en zie he als haar issie o zi end werk gezonder e aken Bronnen i ksins i uu voor olksgezondheid en ilieu en GGD Ge een eli ke Gezond heids diens G Geneeskundige ulpver leningsorganisa ie in de egio ederland in sa enwerking e de regionale GGD en nderzoek gedrags aa regelen en welbevinden e ingen april ok ober h ps www riv nl gedragsonderzoek aa regelen welbevinden welbevinden en lee s i l oo an e a De i pa van de ovid risis op werkne ers ieuws beri h nove ber h ps www oni orarbeid no nl nieuws de i pa van de o vid risis op werkne ers an der loeg e a ll ause or ali isk in dul s r hives o n ernal

i ing i e and us ralian edi ine

Gezondheidsraad eweegri h li nen an de inis er van r Den aag h ps www gezond heidsraad nl do u en en advie zen beweegri h li nen De e a oor van de versnellingspook leen de ik van en ielhors en ollega s bi s li e een erkende lee s i lin erven ie waar ee bewegen word beloond e i oins u kle edge a es e al he seden ar o e a growing ase or han ge owards be er heal h and produ ivi per s a e en o issioned b ubli eal h ngland and he ive orking o uni n eres o pan nline irs une b spor s o issaris D ne ann ie s ra van as rig e al e so a s anding and hree d na i works a ions on o pu er ask per or an e and ogni ive un ion es s pplied rgono i s

arbo 10 | 2020 2

026-029_ARB10_ART03_Commissaris.indd 29

20-11-20 11:35

ee t jl ntervent e op het

t

erk

erkt

Gaan edewerkers e h gezonder leven door lee s i l progra a s op de werkplek e ras us en s erda bekeken de gegevens van we en s happeli ke onderzoeken op de e e ivi ei van zulke in erven ies an woord e geven op de vraag wa werk en wa werk nie eks

veline anse

V

an fruitmanden en stoppen-metroken-programma's tot leefstijlcoaches; hoe gezonder de werknemer, hoe beter, is het devies. Maar welke resultaten leveren deze interventies op? In het onderzoek combineerden de onderzoekers van het Erasmus MC en Amsterdam UMC de resultaten van de effectiviteit van interventies op de werkplek. Die interventies zijn gericht op meer bewegen, gezond eten, minder alcohol drinken en stoppen met roken.

Met de data uit de onderzoeken van in

totaal ruim 8500 werknemers in Nederland, hebben de onderzoekers de effecten geanalyseerd op de body mass index (BMI) en leefstijl.

oc

lecono

che t t

De sociaaleconomische status is een belangrijke indicator voor de gezondheid en levensverwachting van mensen.

Mensen met een lagere sociaaleconomische positie zijn gemiddeld genomen ongezonder, zwaarder en hebben een lagere levensverwachting. Dit is deels te

wijten aan minder gezonde voeding en minder beweging. Aangezien mensen een behoorlijk deel van hun tijd op het werk doorbrengen, lijkt dit een goede plek om een gezonde leefstijl te bevorderen. Daarom is in dit onderzoek specifiek gekeken naar verschillen tussen groepen met een verschillende sociaaleconomische positie in de effectiviteit van leefstijlprogramma’s. Ook de bereidheid om deel te nemen aan de interventies en de invloed die dat heeft op die interventies, is bekeken (zie kader).

0 arbo 10 | 2020

030-032_ARB10_ART02_Janse.indd 30

20-11-20 11:36

n er oek lee t jl ntervent e e onderzoek van de a deling aa s happeli ke Gezondheidszorg van he ras us en de a deling ubli and upa ional eal h van he s erda o va e in o aal onderzoeken n daar van kwa en in erven ies erug ge ri h op bewegen in in erven ies op gezond e en in in erven ies op he ver inderen van he al ohol gebruik en in in erven ies op s op pen e roken Daarbi liepen de in erven ies ui een van persoonli ke oa hing o o gevingsin erven ies en van in erven ies geri h op een alge ene groep werkne ers o die geri h op een spe i eke groep ensen die al overgewi h o obesi as hadden ver deze on derzoeken zi n wee we ens hap peli ke publi a ies vers henen h ps pub ed n bi nl nih gov en h ps pub ed n bi nl nih gov

De resul a en van de vele vers hillende progra as op he gebied van bewegen zi n helaas eleurs ellend Be egen roken en voe ng De resultaten van de vele verschillende programma’s op het gebied van bewegen zijn helaas teleurstellend. Of het nu gaat om het aanbieden van een individuele coaching, sportfaciliteiten of het stimuleren van trapgebruik: de effecten op de leefstijl en het BMI zijn niet overtuigend. Alleen bij mensen die voldoende meededen aan de interventie om meer te gaan bewegen, blijkt dit soort programma’s een extra steun in de rug.

Bij deze groep hebben de programma’s wel enigszins effect. Ook programma’s gericht op stoppen met roken en verminderen van alcoholgebruik laten geen overtuigende resultaten zien. Gezien het

lage aantal interventies dat op deze specifieke onderdelen is ingezet, hoeft dat echter niet te betekenen dat ze helemaal geen effect kunnen hebben.

r t op het

erk

Uit de studie blijkt dat losse elementen in programma’s op de werkplek, zoals coaching en aanpassingen in de omgeving, nauwelijks effect hebben. De onderzoekers vonden er geen overtuigende veranderingen naar een gezondere leefstijl of een gezonder BMI van werknemers. Eén uitzondering: gratis fruit op het werk blijkt wel degelijk een positief effect te hebben, zij het klein, op de hoeveelheid fruit die medewerkers eten.

arbo 10 | 2020 1

030-032_ARB10_ART02_Janse.indd 31

20-11-20 11:36

nze en op een hogere deelna e van edewerkers aan de in erven ie zou kunnen helpen o he e e ervan e vergro en In de effecten van leefstijlprogramma’s op de inname van meer groenten, minder vet en minder snacks is dit effect niet terug te vinden.

p voor lee t jl progr e lee s i lprogra a s zoveel ogeli k op he individu a ies liever voor individuele bege leiding dan voor alge ene pro gra as eek liever i d in ge o iveerde dan in onge o iveerde werkne ers eek i d in edewerkers e een duideli ke noodzaak o de lee s i l aan e passen rui aanbieden op he werk kan e e ie zi n

t

erkt

el

De leefstijlprogramma’s blijken weinig effect te hebben op de leefstijl en het BMI van werknemers. Er zijn echter wel wat aanwijzingen te vinden op basis waarvan de interventies beter kunnen worden ingericht. Zo blijkt de mate waarin iemand meedoet aan de interventie een belangrijke factor voor het behalen van resultaten. Uit de studie blijkt dat er grotere effecten worden behaald bij individuen met een verhoogd risico op overgewicht en obesitas. Oftewel, bij mensen die een duidelijke noodzaak hebben om te veranderen. Sommige programma’s zijn dus wel degelijk effectief.

oncl

eren

De effecten van leefstijlprogramma’s zijn beperkt. Alleen fruit op het werk helpt medewerkers enigszins bij de gezondere keuze om meer fruit te eten.

Uiteindelijk hangt de effectiviteit van

leefstijlprogramma’s vooral sterk samen met de deelname aan de interventie en de doelgroep van de interventie. Inzetten op een hogere deelname van medewerkers aan de interventie zou daarom kunnen helpen om het effect ervan te vergroten. Hetzelfde geldt voor het richten van de interventie op medewerkers met een noodzaak tot aanpassing van de leefstijl vanwege een verhoogd risico.

De sociaaleconomische positie heeft hier geen bewezen invloed op. In tegenstelling tot wat we nog weleens denken, is het ook niet zo dat leefstijlinterventies de sociaaleconomische ongelijkheid verder vergroten.

Zoals de onderzoekers concluderen: “De resultaten uit het onderzoek benadrukken het belang van nieuwe invalshoeken voor gezondheidsprogramma’s om de ongelijkheid tussen sociaaleconomische groepen op het vlak van gezondheid aan te pakken.”

2 arbo 10 | 2020

030-032_ARB10_ART02_Janse.indd 32

20-11-20 11:36

COLUMN Tamara Onos

Smakken en tikken Wij hadden vroeger zonnecollectoren op het dak. Mijn vader bouwde een kastje dat tikte als de zon genoeg scheen om het water in de collectorbuizen te verwarmen.

Geloo e ederland ken veel gek van he ge ik

eer zonnenuren dan e zou denken k werd

o in iden en hee deze ikker nooi geleid aar da had bes gekund en van de g obelpri zen ui gereik aan ogens hi nli k la hwekkende aar o h zinnige onderzoeken is di aar gegaan naar Da iaan Den s hoogleraar s hia rie van s erda v i bes udeer he eno een iso onie Di is een ps hia ris he s oornis waarbi ie and in ense boosheid o a keer voel door geluiden van andere ensen o erg da zi de neiging kunnen kri gen ie and e wurgen eelvoorko ende riggers zi n kauwen s akken en snurken ls ogeli ke gevolgen van iso onie noe Den s isole en en rela iebreuken k wis da lawaaibloo s elling naas doo heid ook nie audi ieve e e en kan veroorzaken zoals slapeloosheid har proble en en on en ra ies oornissen aar dan gaa he o s hadeli k geluid e geluidsniveaus boven d iso oniegeluiden s ellen ua volu e nie s voor aar zi n voor so ige ensen eer dan een bee e irri an g obelwinnaar Den s gee nog eer voorbeelden van riggers krakende hipszakken hoorbare ade halingen en ikkende hakken k kan e er bes wa bi voors ellen ag ik er rouwens een bi ze en oe senbordge ik k vraag i n ollega i dens video overleggen regel a ig wa haar oe senbord isdaan hee o zo a geros e worden Da zi n geen ik es aar knallen k snap wel waar de er oe s aanslag vandaan ko aak e geen zorgen o op heden heb ik nog geen neiging gehad haar ie s aan e doen e v hee in de a gelopen a h aar een paar duizend pa i n en be handeld voor deze kwaal n heel ederland zal di aan al nog veel gro er zi n n dan hebben we he nog nie eens over de ensen die er wel aan li den aar nie in behandeling zi n Da wil zeggen da deze s oornis ook relevan kan zi n in arbeidssi ua ies k verwa h de groo s e risi o s onder kan oorpersoneel an wa zou er gebeuren e de ge oeds oes and van iso onieli ders in een kan oor uin en o geving vol gekakel gekauw en geku h van ollega s el da he nie e negeren ele oongesprek van een ollega s ha e i wa zullen we vandaag e en on vla in in ense woede en leid o wurging waardoor de herries hopper de ni ie he zwi gen is opgelegd en we nooi zullen we en wa de po die dag s ha e s er dan sprake van een arbeidsongeval rbeidso s andigheden hebben geleid o o h oorko en is be er dan genezen k plei daaro voor huiswerken een ele onieverbod in openbare rui es aar vooral voor geluidsar e oe senborden

arbo 10 | 2020

033-033_ARB10_CLM_ONOS.indd 33

20-11-20 11:36

RECENTE

jurisprudentie aar gewerk word gebeuren ongelukken on s aan on i en en word verzui d o s ko de re h er eraan e pas o e bepalen o iedereen wel volgens de regels hee gehandeld en overzi h van re en e re h erli ke ui spraken en aanzien van arbeidsongevallen on i en ziek everzui en re in egra ie

eks

ob oor

Val met vuilnis niet out baas De zorgpli h van een werkgever reik ver Daaronder val ook een veilige werkplek aar s hadever goeding voor een val i dens he bui enze en van vuilniszakken oe ver pre ies reik de zorgpli h Een werkneemster werkt via een uitzendbureau bij Thuiszorg BV. Die levert hulp in de huishouding op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).

In januari 2015 is de werkneemster in die hoedanigheid in de weer met volle vuilniszakken bij een rolstoelgebonden cliënt.

Als zij de twee vuilniszakken naar buiten wil brengen, roept de cliënt haar om nog iets te doen. De werkneemster draait zich om maar kan, volgens haar lezing, haar evenwicht niet bewaren op de linoleum vloer. Daardoor valt zij met haar schouder

tegen de deurpost. Dat zij haar evenwicht verloor was het gevolg van de instructie van Thuiszorg. Die luidt dat je vuilniszakken van je af moet houden. De werkneemster wil schadevergoeding omdat de werkplek niet veilig was. Thuiszorg heeft niet aan haar zorgplicht voldaan.

Het ongeval is door niemand gezien, maar de cliënt heeft wel gehoord dat de werkneemster viel. De rechter gaat daarom uit van de lezing van de werkneemster. De zorgplicht van de werkgever staat beschreven in artikel 7:658 van het Burgerlijk Wetboek en stelt hoge eisen aan het veiligheidsniveau van de werkplek. Maar dat betekent nog niet dat de werkgever de werknemer tegen elk denkbaar gevaar moet beschermen. In situaties die ook in het normale dagelijkse leven voorkomen en die een beperkt risico inhouden, mag van een werknemer worden verwacht dat hij voldoende oplet. Daarvoor hoeft de werkge-

ver geen extra maatregelen te nemen of speciaal te waarschuwen. De instructie luidde: houd vuilniszakken niet te dicht bij het lichaam en laat ze niet langs het been schuren. Want zakken met vuil kunnen scherpe voorwerpen bevatten die de drager kunnen verwonden. Dat acht de rechter begrijpelijk in verband met de hygiëne en de veiligheid. Nadere instructie over de manier van dragen van vuilniszakken was niet nodig. Het lopen met een vuilniszak is immers een gewone huishoudelijke bezigheid die nagenoeg iedereen regelmatig verricht.

Speciale schoenen waren ook niet nodig, omdat voor schoonmaakwerk als dit normale, stevige schoenen voldoende geschikt zijn. Linoleum ten slotte is in veel huizen een heel gebruikelijke vloerbedekking.

Dat de uren hulp met de helft zijn gekort, heeft volgens Thuiszorg geen invloed op de tijd die de huishoudelijke hulp beschikbaar heeft. Dat de werk-

(advertentie)

Arbo

Actualiteitendag In 1 dag up-to-date over alle arbo onderwerpen 23 maart 2021 | online seminar Arbo Actualiteitendag najaar 420x65.indd 1 10 | 2020

4 arbo

034-035_ARB10_JUR-ADV.indd 34

23-11-20 08:25

neemster tijdsdruk voelde bij haar werk betekent nog niet dat Thuiszorg op dit punt haar zorgplicht heeft geschonden.

De val kwam niet door de werkdruk, maar door een ongelukkige actie. Daarom wijst de rechter het verzoek tot schadevergoeding af.

(Kantonrechter Utrecht, 27 februari 2019, ECLI:NL:RBMNE:2019:1743)

p staande voetje vanwege een kus? oe s ra baar is een kus as ig e zeggen als e nie wee o die in i i ei gewens was Druk op ie and ui oe enen o zi n ond e houden gaa zeker e ver Dus houd he on slag op slaande voe van een zeeleeuwen rainer s and Een man van nu 47 werkt sinds april 2014 als Senior Marine Animal Keeper bij Delta Park. Hij traint de zeeleeuwen van het educatief centrum en geeft shows. Eind april 2019 brengt de zeeleeuwentrainer een 21-jarige stagiaire naar het huis van een gezamenlijke collega. Want zij past op diens huis. Na het nuttigen van een fles drank wordt er op enig moment gezoend. De stagiaire blijkt daar niet van gediend. Daarop zet de zee-

leeuwentrainer haar onder druk om niets aan hun collega’s te vertellen. Zijn vriendin werkt namelijk ook op het park. Maar de stagiaire praat toch over het incident met haar collega’s, onder wie de vriendin van de man. Zij legt op verzoek een schriftelijke verklaring af bij de bedrijfsleiding. In een gesprek geeft de trainer toe dat er is gezoend. Hij reageert wat lacherig en vindt niet dat er door het leeftijdsverschil en de werkrelatie een ongelijke machtsrelatie bestaat. Als hij ook bevestigt dat hij de stagiaire onder druk heeft gezet om haar mond te houden, krijgt hij op staande voet ontslag. Daarop verzoekt de trainer de rechter het ontslag ongedaan te maken.

Dat sprake is geweest van een zoen, staat vast. Maar het blijft de vraag of dit valt aan te merken als ongewenste intimiteit.

Gezien de verschillende zienswijzen van partijen is geen eenduidig antwoord op die vraag mogelijk. Daarna is de zeeleeuwentrainer echter druk gaan uitoefenen om praten van de stagiaire te voorkomen.

Daarmee heeft hij de grens van het toelaatbare overschreden. Toch rechtvaardigt niet ieder grensoverschrijdend gedrag ontslag op staande voet. Een werkgever moet weliswaar een veilige werkomgeving bieden. Maar dat betekent ook dat hij iedere situatie afzonderlijk voldoende moet onderzoeken. Pas daarna kunnen zo nodig mogelijke sancties

volgen.

Volgens de kantonrechter heeft de werkgever in dit geval onvoldoende tijd en afstand tot de situatie genomen. Daarbij heeft hij ten onrechte direct naar het zwaarste middel gegrepen. Het ontslag op staande voet was disproportioneel, mede gezien het zwaarwegende belang van de trainer bij het behoud van werk en inkomen. Want zijn mogelijkheden om dergelijk werk in de buurt van zijn woonplaats te vinden, zijn zeer beperkt.

De zeehondentrainer heeft steeds naar tevredenheid gefunctioneerd. Hij heeft wel verwijtbaar gehandeld, maar niet zodanig dat de arbeidsovereenkomst niet redelijkerwijs kan voortduren. Daar komt nog bij dat de stagiaire zelf ook heeft bijgedragen aan de escalatie van het conflict tussen haar en de trainer. Verder is de arbeidsverhouding niet zo ernstig verstoord dat de arbeidsovereenkomst tot een einde moet komen. Met het ontslag op staande voet heeft de werkgever zelf de arbeidsverhouding verstoord. Hij had eerst moeten proberen te bemiddelen tussen de stagiaire en de trainer. Daarom vernietigt de rechter het ontslag.

(Kantonrechter Middelburg, 14 oktober 2019, ECLI:NL:RBZWB:2019:5472) Rob oort uris en veiligheids kundige www bureaupoor nl

(advertentie)

Wegens succes herhaald

Helder en praktijkgericht Onze sprekers laten u zien hoe u aan de hand van voorbeelden en tips de regels zodanig toepast in uw organisatie dat u een eventuele controle met vlag en wimpel doorstaat.

actualiteitendag.arbo-online.nl

Waardering Hobeon SKO-AH en SKO-VK: 1 punt

arbo 10 | 2020 20-10-20

034-035_ARB10_JUR-ADV.indd 35

10:43

23-11-20 08:25

o keletten n een e ren

r ek

llen on er toeren uden en van a ion oges hool onderzo h en de sieke belas ing bi deurenprodu en einaerd De en rale vraag in hoeverre kunnen e oskele en de sieke belas ing van werkne ers redu eren n zo a bi wie en waar loon deze inze dan he ees eks

ndr

iele

an en

oni ue ilar

einaerdt Deuren BV te Haaksbergen produceert en verkoopt met 220 medewerkers jaarlijks zo’n 250.000 deuren en kozijnen. In 2017 heeft Reinaerdt een nieuwe risicoinventarisatie en -evaluatie (RI&E) uitgevoerd. Daaruit kwam de lichamelijke werkbelasting als belangrijk thema naar voren. Ondanks al uitgevoerde aanpassingen (zoals rollenbanen, tilhulpen, heftafels en voorlichting) wil het bedrijf de fysieke belasting van de werknemers verder terugdringen en het ziekteverzuim verlagen. Directie en technische dienst van Reinaerdt zagen op een innovatiebeurs het exoskelet van Laevo. Dit is een mechanisch hulpmiddel dat de rug moet ontlasten bij tilhandelingen en ongemakkelijke werkhoudingen. De arbodienst van Reinaerdt heeft de leverancier daarop uitgenodigd voor een demonstratie van het exoskelet. Daarna is een exemplaar aangeschaft om te onderzoeken of dat toepasbaar is binnen het productiepro-

ces en de werkomgeving van de deurenfabrikant. De bedrijfsfysiotherapeut van praktijk Fysik heeft het testen van het exoskelet begeleid.

Exoskeletten staan sterk in de belangstelling (zie het artikel ‘Steun voor het lichaam’ van De Looze, De Vries en Krause in Arbo 4-2020), maar ze zijn niet onomstreden. Want het gebruik ervan moet niet in plaats van de bronaanpak komen. Daarnaast moet er ook oog zijn voor mogelijke nieuwe risico’s die het dragen van een skelet met zich meebrengt. NEN, de Stichting Koninklijk Nederlands Normalisatie Instituut, noemt exoskeletten een innovatie waar

nog geen afspraken en certificatie voor zijn om de veiligheid van gebruikers te waarborgen. Behalve de effectiviteit is ook de acceptatie ervan door werknemers een aandachtspunt (Baltrusch et al, 2020).

Bij Reinaerdt zijn vanuit de samenwerking tussen Fysik en Saxion Hogeschool twee afstudeerprojecten gestart. In dat kader hebben studenten fysiotherapie beoordeeld of het Laevo exoskelet de fysieke belasting van werknemers kan reduceren. En zo ja, in welke functies en op welke werkplekken het exoskelet dan het beste valt in te zetten.

oskele en s aan s erk in de belangs elling aar ze zi n zeker nie ono s reden

arbo 10 | 2020

036-038_ARB10_ART04_Bielemans.indd 36

23-11-20 16:07

er te project Aan het eerste project namen 22 werknemers deel van de afdelingen R2 (kozijnen en expeditie), R3 (deurenproductie en montage & inpak) en R4 (glasmontage en handmatige bewerkingen).

De gemiddelde leeftijd van de medewerkers is 49,6 jaar (SD 7,4), hun gemiddelde gewicht 81,5 (SD 12,3) kilogram en hun gemiddelde lengte 180,9 (8,1) centimeter.

De studenten hebben met de Fysibelmethode (Peereboom en De Langen, 2011) werkzaamheden en werkplekken op deze afdelingen geobserveerd en beoordeeld op fysieke belasting. Fysiek zware handelingen zagen zij onder andere bij R4, met name de handmatige bewerking en montage van hang- en sluitwerk en in de spuitcabine, maar veel minder op de controlestations bij R3. Laevo stelde voor dit project een tweede exoskelet beschikbaar. Bij de 22 werknemers werd het exoskelet individueel ingesteld. Eerst droegen zij het skelet tijdens een proefperiode van twee uur, vervolgens gedurende twee werkdagen van acht uur. Voor twaalf lichaamsregio’s scoorden de medewerkers het LEO (Lokaal Ervaren Ongemak, Proper, 2000) op een schaal van 0-10. Zij deden dit voor zowel het werken met als zonder exoskelet, aan het begin en eind van een werkdag. Met een enquête kregen zij vragen voorgelegd over het gebruiksgemak en comfort van het exoskelet.

n ge

k

Uit de resultaten blijkt dat aan het eind van de werkdag in meerdere lichaamsregio’s een klein, statistisch significant verschil is gemeten in het ervaren ongemak en wel ten gunste van het werken met exoskelet. Het ervaren ongemak neemt in de meeste regio’s bij het werken zonder exoskelet in de loop van de dag significant toe. Bij het werken met exoskelet neemt het ervaren ongemak niet significant toe. In de regio van de lage rug daalt het zelfs iets.

De medewerkers waarderen de reductie van fysieke belasting door het exoskelet gemiddeld als 5.0 (op een schaal van 0 - 10). Belangrijke kanttekening: er is een groep die de reductie beoordeelt als hoog en een groep die nauwelijks reductie ervaart, met slechts een kleine ‘middengroep’. Dat geldt ook voor het draagcomfort (gemiddelde score 5.0, SD =2.7).

Daarnaast is er een sterke correlatie (r=0,76) tussen het graag willen werken

en

edewerker van einaerd draag he e oskele De li h blauwe delen zi n de bors

en beenveers ru uren die zi n gekoppeld aan de s

met het exoskelet (ook 0-10) en de ervaren reductie van de fysieke belasting. De fysiotherapiestudenten spraken tijdens de testen met de medewerkers. Op die manier hebben zij veel ervaringen verzameld die inzicht kunnen geven in de redenen waarom werknemers er wel of niet mee willen werken.

ar oin

Verschillende werknemers gaven aan dat de druk van de borstplaat te hoog is en de beensteunen verschuiven. Enkelen meldden een toename van schouderklachten door het dragen van het exoskelet. Verder werd het buigen van de rug als zwaarder ervaren, maar bij het strekken voelden de medewerkers

arbo 10 | 2020

036-038_ARB10_ART04_Bielemans.indd 37

23-11-20 16:07

r waren ook edewerkers die een oena e van s houderkla h en eldden als gevolg van he dragen van he e oskele

Marco ten Voorde, coördinator Kwaliteit, Arbo en Milieu bij Reinaerdt, en Huub Hodes, bedrijfsfysiotherapeut Fysik Haaksbergen, zeggen hierover: “Bij het gebruik van het exoskelet tijdens het werk lijkt, naast praktische en persoonlijke factoren, ook de bedrijfscultuur een rol te spelen. Werknemers bij Reinaerdt zijn wisselend bereid om deze innovatie op de werkplek uit te proberen. De inzet ervan is vooralsnog het meest succesvol bij productiemedewerkers met aspecifieke lage rugklachten. En bij werkplekken waar bukken, tillen en reiken veel voorkomen. Werknemers met rugklachten zijn bereidwillig het skelet te dragen tijdens het werk om spoedig herstel te bevorderen. Hiermee wordt onnodig verzuim voorkomen en de re-integratie bespoedigd.”

medewerkers zonder rug- en beenklachten droegen vrijwillig vier weken lang het exoskelet. Daarnaast ontwikkelden de studenten interventies, in samenspraak met de KAM-coördinator en de bedrijfsfysiotherapeut. Een poster, een folder en een afsluitende voorlichtingsbijeenkomst moesten zorgen voor een grotere bereidheid om het hulpmiddel te dragen. Bij de vier medewerkers werd na vier weken het effect gemeten, opnieuw met het LEO meetinstrument, een energiemeter en twee vragenlijsten over het gebruiksgemak van het exoskelet. Als voormeting van het gedrag werd een KAHOOTquiz afgenomen, met vragen die gerelateerd waren aan de fases van gedragsverandering (Balm, 2000). Ook was er een follow-upmeeting, waarin werknemers zelf aangaven welke fase het meest bij hen paste.

De resultaten van de effectmeting tonen de volgende zaken aan. Het vier weken dragen van het exoskelet heeft geen invloed op het lokaal ervaren ongemak en het energieniveau van de werknemers op afdeling R3. En ondanks belemmeringen in gebruik gaf het dragen ervan wel verlichting bij tillen, bukken en reiken. Na het uitvoeren van drie interventies bleek dat de meeste werknemers van R3 ‘openstaan’ voor het gebruik van het exoskelet. Ook ‘begrijpen’ zij wat de functie en voordelen ervan (kunnen) zijn. Een minderheid geeft aan richting de fasen ‘willen’ en ‘doen’ te gaan. Dit komt doordat zij te veel belemmeringen ervaren bij het dragen van het exoskelet.

Daardoor twijfelen zij over het dragen ervan in de toekomst.

Vervolgproject

In het kort

Het doel van het vervolgproject was daarom de positieve beïnvloeding van houding en gedrag van werknemers met een hoog risico op overbelasting.

Zodat meerderen van hen gebruik zouden maken van het hulpmiddel. Vier

Deze projecten laten zien dat het gebruikte exoskelet in een productieomgeving kan bijdragen aan de vermindering van fysieke werkbelasting. Op groepsniveau was er gemiddeld een klein gunstig effect op het ervaren ongemak in de

wel ondersteuning van het hulpmiddel.

Sommigen gaven daarnaast aan dat ze bij bepaalde taken bang waren om de deuren te beschadigen, omdat ze er met het exoskelet tegenaan kwamen. Werknemers in de spuitcabine gaven aan dat het dragen ervan niet handig is in combinatie met de overall en het masker.

Bij de Lehbrink-machine (die een ronde kant aan de deur freest) gaven werknemers aan dat ze het exoskelet steeds aan en uit moesten doen. Want bij storingen moeten zij de machine in en dat past niet met het hulpmiddel aan. Bovendien werken zij hier veel in combinatie met het Kraft-inpakstation en daarbij moeten ze veel lopen. Ook bij de Holzmazaag op de kozijnenafdeling moest het exoskelet vaak aan en uit door de variatie in handelingen.

rug aan het einde van de werkdag. Er waren echter grote verschillen tussen medewerkers. Die betroffen zowel dit effect, als de opvattingen over bruikbaarheid, comfort en effectiviteit van het hulpmiddel. De meerderheid van de medewerkers bij Reinaerdt staat open voor informatie en begrijpt de mogelijke voordelen. Maar vooral praktische bezwaren (beperking van de beweeglijkheid, angst om producten te beschadigen) staan ruimere introductie nog in de weg. Daarom zal het bedrijf zorgvuldig moeten bekijken voor welke medewerkers en op welke werkplekken het exoskelet inzetbaar is. Begeleiding door een bedrijfsfysiotherapeut wordt daarbij geadviseerd.

De auteurs danken Merle Weeink, Arjen Strijdveen, Lisa Bielevelt en Silke Hoog Antink voor het uitvoeren van de projecten.

Andr Bieleman en Moni ue ilart a ion oges hool e oraa Gezondheid en ewegen Bronnen al e

a

Gezond bewegen kun e leren

al rus h oudi k Die n van rui h de assive runk oskele on ep abili and e s on el e a in plo ees wi h ow a k ain i ed e hod pproa h up ehabil a al rus h Die n van rui n oop an enneko van oudi k he e e o a passive runk e oskele on on e aboli os s during li ing and walking rgono i s h ps

nen

agazine nen nl nen

ooze de ries de rause bi siek zwaar werk rbo nr eereboo en angen sieke belas ing D Den

de aag

agazine oskele en andboek

roper ongers Grin en van der ongi udinaal onderzoek voor rug nek en s houderkla h en Deelrappor okaal rvaren nge ak de rela ie e en voorspel ling van kla h en aan he bewegingsapparaa oo ddorp rappor

arbo 10 | 2020

036-038_ARB10_ART04_Bielemans.indd 38

23-11-20 16:07

BEKIJK HET COMPLETE PROGRAMMA OP ARBO-ACADEMY.NL

3-daagse Praktijkopleiding Preventiemedewerker

9 MAART 2021

Bent u (net) aangesteld als preventiemedewerker? Dat is een hele verantwoordelijkheid!

Dit is uw kans om met de juiste kennis en vaardigheden nog beter te worden in uw functie.

In drie dagen bent u een expert. U doet niet alleen alle noodzakelijke kennis op, maar gaat tegelijkertijd aan de slag met het oefenen van de vaardigheden die u nodig heeft.

3-daagse Praktijkopleiding arbocoördinator

€ 1499 9 MAART 2021

In veel organisaties voert de arbocoördinator het arbeidsomstandighedenbeleid uit.

Daarnaast is hij belast met alle uitvoeringsmaatregelen die het beleid met zich meebrengt.

Maar uw taken reiken verder dan dit. Om optimaal te functioneren heeft u naast inhoudelijke kennis van arbo ook inzicht in bedrijfsprocessen en in de organisatie als geheel nodig.

U moet weten hoe besluiten worden genomen. U moet kunnen risicodenken!

Omgaan met gevaarlijk stoffen

€ 1499 6 APRIL 2021

Tijdens deze cursusdag leert u op welke wijze u de gevaren van stoffen kunt herkennen aan de hand van etikettering en op welke wijze u kunt nagaan welke risico’s hieraan zijn verbonden.

Daarnaast wordt toegelicht welke stappen ondernomen moeten worden om zorg te dragen dat er veilig en gezond gewerkt kan worden met gevaarlijke stoffen.

Praktijkopleiding Vertrouwenspersoon

€ 599 6 APRIL 2021

Leer tijdens deze praktijkopleiding alles wat een vertrouwenspersoon moet weten.

Van de huidige wet- en regelgeving en de nieuwe verplichte Klokkenluidersregeling tot het trainen van uw gespreksvaardigheden. De belangrijkste documenten voor u als vertrouwenspersoon binnen uw organisatie worden doorgelicht.

Van RI&E naar cultuurverandering

€ 599 6 APRIL 2021

U draagt als adviseur bij aan optimale arbeidsomstandigheden en houdt gezondheid en veiligheid op de agenda van uw organisatie. Maar u begeleidt ook het invoeren van maatregelen die voortkomen uit de risico inventarisatie-, en evaluatie (RI&E).

Deze masterclass leert u een brug te slaan tussen RI&E en cultuurverandering.

Adviseren en grenzen stellen Door inzicht in deze eigen dynamieken hebben we de mogelijkheid wijzigingen aan te brengen in de wijze waarop we een opdracht aannemen en deze uitvoeren. Resultaat is een professionele heldere taak en contractering met de opdrachtgever. Er kan bovendien ook beter begrensd worden én effectiever worden geadviseerd. Dat leert u tijdens deze opleiding.

€ 599 20 APRIL 2021

€ 599

Bekijk het complete programma op

ARBO-ACADEMY.NL 0404 Opleidingenpagina ARBO nov 2020_2.indd 1 039-039_ARB10_OPL.indd 39

20-11-2020 13:50 23-11-20 16:07

A I E M

Bijbel PRAKTIJKGIDSARBEIDSVEILIGHEID 2021

2021

En daar is-ie weer: de nieuwe Praktijkgids Arbeidsveiligheid.

De bijbel voor HSE-professionals of mensen die een veiligheidsopleiding volgen. Het boek geeft overzichtelijke handreikingen voor een veilige en gezonde werkplek. Behalve arbeidsveiligheid komen ook arbeidshygiëne, ergonomie en gezondheid aan de orde.

Praktijkgids Arbeidsveiligheid 2021, Vakmedianet, ISBN 9789462156838

Wind Tijdens gebruik en (de)montage van steigers staat veiligheid voorop. Daarom heeft VSB een praktische richtlijn samengesteld met rekenmethoden voor bepaling van de windbelasting op steigers. Nu kunnen steigerconstructeurs en professionals met behulp van een eenduidige rekenmethode dezelfde methodiek hanteren; wel zo veilig.

Nederlandse ANNEX voor windbelasting op steigers, downloaden via vsbnetwerk.nl

mmetje Van elke dag een wandeling krijgt u meer productiviteit en energie. Ook helpt een Ommetje u te onthaasten en verbetert het uw creativiteit. Met de Ommetje-app start u met vrienden, familie of collega’s een eigen wandelcompetitie. Samen wandelen, zonder dat je op de dezelfde locatie bent. De Ommetjeapp is ontwikkeld met Erik Scherder, hoogleraar neuropsychologie. Hij vertelt u na iedere wandeling een interessant hersenfeitje.

Gratis downloaden op Google Play of in de App Store

Burn out strip Het eerste echte stripboek over een burn-out geeft een duidelijk en helder beeldverslag van belevenissen en ervaringen tijdens een burn-out. Het boek helpt mensen – en hun familie en vrienden – die in een burn-out zitten. Het gebruik van muziek in de strip spreekt nog meer tot de verbeelding van iedere lezer.

Ik, mezelf en mijn buitengewoon bijzondere burn-out – Beeldverslag van belevenissen en ervaringen tijdens een burn-out, Michiel Krijger, info en bestellen via www.burn-outstrip.nl

Weg werk Dit boek gaat over de impact van corona op ons werkende leven.

Ons werkritme ligt overhoop, we worden geconfronteerd met onzekerheid, crisisbeslissingen en de noodzaak tot aanpassen en veranderen. Semi-permanent thuiswerken vraagt om meer dan houtjetouwtje-online-kantoortje spelen.

Een inspirerend boek vol waardevolle perspectieven en concrete antwoorden op vragen van nu.

Werk heeft het gebouw verlaten – Anders samenwerken na de corona cultuurshock, Jitske Kramer, Boom uitgevers Amsterdam, ISBN 9789024439713

40 arbo 10 | 2020

040-040_ARB10_MED.indd 40

23-11-20 16:09

rodu en oo dzaken Slecht geluid, menig medewerker wordt er doodmoe van. Dan helpt een goede headset. De ADAPT 460 van EPOS is ideaal voor iedereen die één headset wil voor kantoor en buiten de deur. Uitstekende geluidskwaliteit en een spreektijd van 13 uur.

Door de superlichte constructie de hele dag comfortabel te dragen. De ADAPT 560 heeft een opvouwbare ‘boomarm’. Met de arm naar beneden ideaal voor een conference call, met de arm naar boven voor optimale concentratie. Gecertificeerd voor Microsoft Teams en winnaar van een Red Dot Award. epi.eposaudio.com

Veilige voet Footguardian® is een eenvoudige oplossing om het gebruik van handpalletwagens veiliger te maken. Bij de meeste handpalletwagens zijn de grote stuurwielen niet afgeschermd. Daardoor kunnen de wielen van de handpalletwagen over de voeten van de gebruiker rollen, met zware verwondingen tot gevolg.

Insluiting van de stuurwielen met een gepatenteerde beschermplaat reduceert dit risico sterk. De plaat schuift bovendien rommel op de grond weg zodat de handpalletwagen goed kan rollen. www.warehouse-safety-pro.com

Veters vast Het is afgelopen met arbeidsongevallen door loszittende veters. Want Safe Lace maakt korte metten met losse veters en loshangende veterlussen op de werkvloer. En dat is hard nodig ook, want struikelen valgevaar staat al jaren op de eerste plaats in de top 5 van bedrijfsongevallen.

Bij werken op hoogte en in de buurt van machines kan een losse veter zelfs nog slechter uitpakken. safelaceindustrial.eu ail uw in or

041-041_ARB10_PRO.indd 41

a ie voor deze rubriek

e pg o o naar arbo vak

ediane nl

arbo 10 | 2020 41

23-11-20 16:09

Binnenkort in Arbo

Gezonde en veilige werkplek

» Wat doet de preventiemedewerker? » Casus veilige werkplek » TRA en LMRA

En verder » RIVM: incidentanalyse gevaarlijke stoffen » Arbocatalogi: nieuwe toetsingsregels Inspectie SZW » Arbeidsparticipatie van werknemers met dyslexie » Nieuwe richtlijn ‘Nachtwerk en gezondheid’ » En nog veel meer ...

arbo

Deze aankondiging is onder voorbehoud

42 arbo 10 | 2020

042-042_ARB10_BIN.indd 42

23-11-20 16:09

IN SAMENWERKING MET

NIEUWE PERSPECTIEVEN OP VEILIGHEID 6-delige Collegereeks | 12 mei t/m 16 juni 2021 | Nyenrode Business Universiteit

Veilig leiderschap creëert een sterke veiligheidscultuur Arboprofessionals hebben veel impact op veilig gedrag binnen organisaties. Bovendien spelen zij een leidende rol bij het succesvol implementeren van veilig werken. Maar wat zijn de realistische grenzen aan wat u aan veiligheid kunt organiseren? Met de juiste leiderschapsvaardigheden weet u acceptabele veiligheid tot een vast onderdeel te maken van de dagelijkse activiteiten.

Uw resultaten na het volgen van deze 6-daagse collegereeks:  U kunt realistische en werkbare perspectieven op veiligheid bepalen.  U bent in staat om realistische grenzen te stellen aan het organiseren van veiligheid binnen uw organisatie.  U weet wat veilig leiderschap is en kunt uw gehele organisatie hierbij betrekken.  U kunt gericht anticiperen op (veiligheid)risico’s.  U weet welke lessen u kunt halen uit incidenten.

Ook online te volgen

Voor wie?

Deze collegereeks richt zich onder andere op arbo- en veiligheidsprofessionals, organisatieadviseurs en preventiemedewerkers. Kortom: voor iedereen die een rol speelt in het bevorderen van veiligheid binnen de organisatie.

Certificaat U ontvangt een deelnamecertificaat van Arbo en Nyenrode na het volgen van ten minste 5 colleges.

Meer informatie en online inschrijven via:

nieuweperspectieven.arbo-online.nl Arbo Nieuwe Perspectieven 210x297.indd 1 002-044_ARB10_ADV.indd 43

18-11-20 09:48 10:47 24-11-20

© 2019 - Petzl Distribution - Rémi Flament - SAS Michel Besson

PETZL LIGHTING SOLUTIONS When the specialists from the SAS Michel Besson Company dig underground galleries, they know they can count on Petzl’s advanced headlamp technology to provide lighting that is best adapted to their work.

The Petzl headlamp range covers the full spectrum of professional needs, from intensive to occasional use, and for different work environments that require varying degrees of brightness. www.petzl.com

AD_lampe_generalistes_A4.indd 1 002-044_ARB10_ADV.indd 44

27/08/2020 12:11 24-11-20 09:48