36
Dermot McEvoy Údar The 13th Apostle: A Novel of Michael Collins and the Irish Uprising (Skyhorse Publishing)
Micheál Ó Mealláin agus 1916: Fírinne a Cuireadh as Riocht Cuid II
AN DÓIGH INA RAIBH PÁIRT AG ARM NA BREATAINE SAN IND SA SCÉAL Tá an-chuid den chosaint a dhéanann an tAthair Ó Mealláin ar a athair nasctha le dhá ní: 1. an chlaontacht agus an náimhdeas a bhraith na Briotanaigh i leith Mhichíl Uí Mhealláin – iarshaighdiúir de chuid Arm na Breataine; agus 2. iarrachtaí na mBriotanach a raibh i ndán don Mheallánach a nascadh le Markievicz, a raibh na Briotanaigh ar a míle dicheall ag iarraidh í a chur chun báis. Faoi mar a deir an tAthair Ó Mealláin ina thráchtas, ‘Ba mhian leis an nGinearál Maxwell go léireofaí i dtaifead armchúirte Uí Mhealláin gurbh í an Chuntaois Markievicz a bhí i gceannas, agus dá bhithin sin tacú leis an rún dearfa a bhí aige an Chuntaois a chur chun báis.’ Thug Maconchy agus an Meallánach seirbhís in éineacht le chéile san Ind. Chaith Maconchy a réim gairme iomlán san Ind, agus ball eile den chúirt, an Leifteanant Coirnéal A.M. Bent, thug sé ar a laghad fiche cúig bliain dá ghairm mhíleata san Ind. Ní gá a rá ach gur cinnte go mbeidís ag cur ar son leasmhaireacht Arm na Breataine; ag cur ar son chuspóirí dearfa a n-oifigeach
Timire Spring 2018.indd 36
ceannais, an Ginearál Maxwell; agus dá réir sin a ngairm mhíleata féin. Ní mór a neamhchlaontacht a cheistiú. NA POINTÍ TÁBHACHTACHA ATÁ LAISTIAR D’ARGÓINTÍ AN ATHAR UÍ MHEALLÁIN Achoimre ar an gcás atá á shuíomh ag an Athair Ó Mealláin: 1. Ní thig muinín a chur as tras-scríbhinní na trialach mar ba é an Ginearál Maconchy amháin a scríobh iad, agus chuir sé in iúl gan scáth gan náire: ‘in an-chuid cásanna dhiúltaigh mé a ndúirt siad a chur síos mar ní raibh ann ach go ndearna siad níos measa a gcás.’ 2. D’oibrigh cúlra an Mheallánaigh in Arm Shasana ina choinne ar a thriail. Deir an tAthair Ó Mealláin: ‘ … luíonn sé le réasún a chreidiúint go measfadh Maconchy gur iarshaighdiúir a bhí ciontach as tréas é, gur tharraing sé náire ar arm na Breataine agus nár leor ann féin é a lámhach.’ 3. Bhí dlúthbhaint idir cinniúint an Mheallánigh agus Mharkievicz: ‘ … an taifead ar armchúirt m’athar, iarracht d’aonghnó a bhí ann ag lucht míleata na Breataine fianaise a sholáthar don Ghinearál Maxwell, an tArdcheannasaí in Éirinn, mar thaca lena chuspóir
02/02/2018 16:03
