Leven in Frankrijk 06 2020 by Credits Media

n i n e Lev

FRANSE POWERVROUWEN VAN NU RONDREIS JURA Woest authentiek!

LOGEREN IN BIARITZ Baskische stijl en brocante

LOIREVALLEI

Ondergrondse dorpen en meer geheimen

AP AP â&#x201A;¬ 6,99

8 719327 159699

WEEKENDJE WEG? 10x FRANKRIJK DICHTBIJ

00620

HERFST 2020 NUMMER 6

frankrijk

H OT E L S , R E S TAU R A N T S E N E E N S PA I N H O N F L E U R SPECIALE

AANBIEDING:

ONTVANGST

MET

CHAMPAGNE

EEN

KAMER UPGRADE -ONDER VOORBEHOUD VAN BESCHIKBAARHEID- BIJ VERMELDING VAN DIT MAGAZINE.

F E R M E S A I N T S I M É O N · A U B E R G E D E L A S O U R C E · H Ô T E L S A I N T- D E L I S · L E V I E U X H O N F L E U R · W W W. C O L L E C T I O N S A I N T S I M E O N . F R

Ver z a m el u w m o o i s te m o m en ten

Leven in Frankrijk Herfst 2020

Herfstbergen

Medewerkers Reisfotograaf en -journalist Hans Avontuur reisde door de Jura en belandde in baume-lesMessieurs (p.12). “Ik maakte voor het ontbijt een wandeling om het vroegste licht op het dorp te fotograferen. daarna snel koffie met een broodje en verder. Maar dat liep anders. Mijn tafel stond voor het open raam. bij elke hap keek ik die onvoorstelbaar mooie omgeving in. Een extra croissantje? Natuurlijk. Meer verse jus? Graag! Ik voelde me zó thuis.”

Zo dIchTbIJ Freelance journalist Suzanne Bergman verdiepte zich in weekendtrips naar NoordFrankrijk (p.48): “al schrijvend kreeg ik zo'n zin om erheen te gaan. Montreuil-sur-Mer, arras en de lieflijke heuvels van Les sept Vallées: ik heb ze allemaal op mijn verlanglijst gezet. de baai van de somme en de opaalkust, waar ik wel geweest ben, mogen er ook weer op. Wat mij betreft vervelen zee, duinen en de weidsheid van de Noord-Franse kust nooit.”

dE GRoTE VIER Sander Buningh is onze nieuwe artdirector. “denk ik aan Frankrijk, dan denk ik aan Parijs, ook in gezelschap van kinderen. Waar ik zonder kinderen vooral de toeristische highlights links zou laten liggen en zou genieten van de kleine restaurantjes, musea en winkeltjes, wilden onze drie dochters natuurlijk vooral langs de ‘grote vier’: de Eiffeltoren, arc de Triomphe, Notre dame en de sacré-coeur. Ze keken hun ogen uit.”

ThuIs IN dE JuRa

Toen ik net in Nice woonde, werd ik opgenomen in een clubje van wandelvrienden. Het ging er serieus aan toe. Menig weekend heb ik hijgend in de bergen achter ze aan gerend. Ze liepen veel sneller, ondanks hun loodzware rugzakken met proviand voor dagen, EHBO-koffers, regenjassen en een extra paar schoenen. In hun mond een slang naar een waterfles in de rugzak, in hun handen prikstokken. Op alles voorbereid en veel te perfect voor een wandeling van een paar uur. Vanaf de top keken ze met een minzame glimlach op me neer: “Ça va, Cateline?” ‘Ach, meisje uit dat platte land’, zag ik ze erbij denken. Maar van het uitzicht zagen ze niets. En over de schoonheid van de bergen werd geen woord gezegd. Wel wisten ze de exacte hoogte en noteerden ze de snelheid waarmee we liepen om die te vergelijken met die van de vorige keren. De grote leider was Véronique, die alles wist over insecten, de geschiedenis van Frankrijk en het aantal calorieën van mijn baguette met paté. Ze was dol op jaartallen. Haar bijnaam werd al snel ‘Véronique, je t’explique’. We werden uiteindelijk geen vrienden, maar van de bergen hield ik steeds meer. Vooral in de herfst, als de zon je in een T-shirt laat lopen, maar niet meer zo opdringerig fel is als in de zomer. Als het er nóg lekkerder ruikt, helemaal als ook nog eens de geur van een houtvuurtje uit een dorp omhoog dwarrelt. De reportage over de Jura in dit nummer bracht me weer even terug naar ‘mijn’ bergen. Liever geen bergschoenen maar de sfeer van de grote stad? Een Nederlandse Parisienne vond de fijnste huiselijke hotels in Parijs voor ons. Verder inspiratie van Franse powervrouwen en een reportage over de Loirevallei; onder al die kastelen valt er van alles te beleven. Ooit gehoord van ondergrondse giraffen, baronnen en rozen? En lees over de schatten van het dichtstbijzijnde Frankrijk. Op een paar uur rijden van Nederland is het tweede Louvre te vinden, nog iets verder indrukwekkende krijtrotsen en een van de mooiste baaien ter wereld: Baie de Somme. Of ga wandelen door de heuvels die er ook nog blijken te zijn. In de volledige outfit van Decathlon of met de Nederlandse slag, aan u de keus.

Cathelijne van Vliet Hoofdredacteur c.vanvliet@creditsmedia.nl

LEVEN IN FRANKRIJK 3

Inhoud Leven in Frankrijk - 2020 - 24ste jaargang - nummer 6

Reizen 6 Nouveau

Een vogelfotograaf die zich door Van Gogh laat inspireren, een Nederlands boek over de Parisienne en veel ander nieuws uit Frankrijk.

11 Dormir

Rustieke, luxe & charmante logeeradressen in tout Frankrijk.

12 Jura

Een ‘woest aantrekkelijke’ streek, volgens hans avontuur, met een roerige geschiedenis, prachtige bergen en heerlijke wijn en kaas.

24 Boetiekhotels in Parijs

de Nederlandse Parisienne en trendwatcher Renée Koudstaal vond tien boetiekhotels ‘waar je wilt wonen’.

48 10x Frankrijk dichtbij

op maximaal vijf uur rijden vind je mooie steden, stranden, fijne distillaten en fruits de mer. suzanne bergman koos er tien uit.

86 Op pad onder de Loire

de Loirevallei herbergt verbluffende ondergrondse bezienswaardigheden, van een museum tot een compleet dorp.

48 32 23 24 86 12

Het Franse leven 32 La France et moi

de (ondanks haar naam) Nederlandse galeriehouder en globetrotter Natalie de Jeu exposeert afrikaanse kunst in saint-Germain-des-Prés.

45 Vivre vert

aangename én verantwoorde tips van ‘groenexpert’ Martine Jongbloed.

63 Boutique

Zelfs in de herfstregen weten Françaises zich nog elegant te kleden.

64 Binnenkijken bij…

Les Volets bleus, een charmante chambres d’hôtes vlakbij biarritz waar niets aan het toeval is overgelaten (en het is er nog gezellig ook).

Culinair 36 Dégustation

Wijnkenner Remke de Lange over onbekende, maar beminde druivenrassen.

38 Lekker licht op z’n Frans

Een cardioloog en een kok-fotograaf: twee zussen die samen een kookboek maakten, met smakelijke én gezonde recepten.

4 LEVEN IN FRANKRIJK

Cultuur 30 La Vie Parisienne

culturele insidertips van Parijskenner Renée Koudstaal.

57 Cinéma

Een film over een verliefde juf en een ezel, een drama over politieagenten in Parijs en een nieuwe Netflixserie.

58 Frans filmfestival

Leven in Frankrijk is mediapartner van Tapis Rouge, het Franse filmfestival. Presentator chazia Mourali vertelt erover. Plus de openingsfilm ‘adieu les cons’ en de rest van het programma.

74 Livres

Nieuwe romans en (reis)verhalen uit en over Frankrijk.

78 Françaises met invloed

Van burgemeester van Parijs tot directeur publieke omroep. deze vrouwen slaagden erin de top te bereiken.

96 Rariteitenkabinetten

Vijf van de mooiste oude verzamelingen ter wereld bevinden zich in Frankrijk. Komt dat zien!

Columns 23 Stefan de Vries

herfst in Parijs, de melancholie van les feuilles mortes.

47 Lidewij van Wilgen

hard werken en gezelligheid bij de wijnoogst.

Huizen & wonen 99 Maison

Tips voor een echt Frans interieur.

103 Jardin

anja Winter adviseert over de mooiste tuinen.

105 Isabel Flipse & Hein Verdam Juridische tips en handige tips voor je Franse huis.

107 À vendre

Een schitterend landgoed in de dordogne (woonhuis met gîtes).

108 Onze selectie

…uit het actuele aanbod van onroerend goed in Frankrijk.

LEVEN IN FRANKRIJK 5

Leren koken in Lyon Lyon, de gastronomische hoofdstad van Frankrijk, is de setting van het boek ‘Oui, chef!’. Bill Buford vertrekt met zijn vrouw en hun driejarige tweeling naar Lyon om de kunst van het Franse koken onder de knie te krijgen en gaat studeren aan het Institut Bocuse. Hij leert van sterrenchefs en kookt in het restaurant La Mère Brazier. Zijn zoektocht naar het geheim van de Franse keuken zal uiteindelijk vijf jaar duren en wordt bemoeilijkt door bijvoorbeeld Bufords gestuntel met de Franse taal. De opvolger van de bestseller ‘Hitte’ is een humoristisch en avontuurlijk boek, dat ook fans van Anthony Bourdain zal aanspreken. Bill Buford, ‘Oui, chef!’, Uitgeverij Meulenhoff, € 24,99.

Nouveau © JEAN-LUC MyLAyNE

Nieuws uit de kunstwereld, een schitterende reisgids, een avond Aznavour en andere tips om in Franse sferen te komen. DOOR JEDIDJAH ARENTSEN

Vogels en Van Gogh We mogen weer Toen de theaters weer opengingen vond zangeres en actrice Ellen ten Damme het hoog tijd voor een nieuwe reeks voorstellingen. Haar vrolijke voorstelling ‘Allez-Hop!’ viert dat ‘we weer mogen’. In ‘Allez-Hop!’ zingt Ten Damme allerlei favoriete liedjes uit vorige voorstellingen, maar ook nieuwe nummers zoals ‘Tour de France’, de titelsong die elke avond bij het programma ‘De Avondetappe’ te horen was. De hits die worden gespeeld komen uit voorstellingen als ‘Casablanca’, ‘Paris-Berlin’ en ‘Durf Jij?’ Een goede reden om weer eens een uitstapje naar het theater te plannen! ‘Allez-Hop!’, verschillende data en locaties. ellentendamme.nl

6 LEVEN IN FRANKRIJK

De Franse fotograaf Jean-Luc Mylayne maakt landschapfoto’s waarop altijd een vogel te vinden is. Met één foto kan hij weken tot maanden bezig zijn. Hij neemt uitgebreid de tijd om het juiste kader te kiezen en het vertrouwen van de vogel te winnen. Daarbij gebruikt hij speciaal gemaakte lenzen om bijvoorbeeld delen van de foto te vervagen, te verscherpen of te vervormen. Het gaat hem om de balans tussen natuur, fotograaf en vogel. Mylayne heeft zich laten inspireren door Van Gogh en zijn liefde voor natuur. Dit is ook de reden dat drie van zijn werken te zien zijn in het Van Gogh Museum. ‘Van Gogh Inspires Jean-Luc Mylayne’, t/m 14 februari 2021, Van Gogh Museum, Amsterdam. vangoghmuseum.nl

Échte Parisiennes Herbin en tijdgenoten In 1907 schilderde de Franse kunstenaar Auguste Herbin zijn ode aan kleur: ‘Le Remorqueur’. Het is een schilderij van een sleepboot met paarse, gele en groene pasteltinten, geïnspireerd door Matisse. Lange tijd was dit werk, een goed voorbeeld van Herbins fauvistische periode, in particulier bezit. Dit jaar werd het geschonken aan Kunstmuseum Den Haag. Ter ere van deze gift zal het worden tentoongesteld tussen werken van Herbins tijdgenoten. Kunstmuseum Den Haag heeft al een aanzienlijke verzameling Franse moderne kunst en dit schilderij vormt daarop een mooie aanvulling. ‘Schenking Auguste Herbin’, t/m 13 december, Kunstmuseum Den Haag. kunstmuseum.nl

Frankrijk XL De reisgidsen van Trotter maken al sinds 1991 het leven van menig reiziger makkelijker en leuker. In oktober verschijnt een bijzondere, vuistdikke uitgave: ‘Trotter Reizen Frankrijk’. De ondertitel, ‘Alle geheimen van Frankrijk blootgelegd’ wordt absoluut waargemaakt. Het boek is opgedeeld in categorieën als natuur, keuken en toebehoren en citytrips die overzichtelijk zijn vormgegeven. Geheimen als de gouden regel van een goede bouillabaisse en de mythes achter het angstaanjagende kratermeer Lac Pavin worden onthuld. Ook aandacht voor het Parc National de Port-Cros, het eerste landen zeepark van Europa, en de Îles d’Or, waar de ervaren duiker zijn hart kan ophalen. Een schitterende uitgave, al past hij niet in je rugzak. Wie nu abonnee wordt van Leven in Frankrijk krijgt ’m cadeau. ‘Trotter reizen Frankrijk’, Uitgeverij Lannoo, € 35,99.

Renée Koudstaal – die voor ons de rubriek La Vie Parisienne schrijft – woonde twintig jaar in Parijs en pendelt nu tussen Parijs en Amsterdam. Ze schreef een boek over de geheimen van de wereldwijd bejubelde stijl van de Parijse vrouw. We stelden haar een paar vragen.

Waarin verschilt dit boek van andere boeken over de mythe van de Parisienne? “Vraag een Parisienne naar de boeken die er over haar zijn geschreven en ze zal niet heel enthousiast reageren. Ik begrijp dit, want in de twintig jaar dat ik in Parijs woonde ben ik de Parisienne uit die boeken nooit tegengekomen. Mijn vriendinnen noch ik zijn model: we hebben geen Birkin-tas en ook geen petite robe noire. Dit boek gaat over de Parisiennes uit mijn wereld: mijn vriendinnen, mijn kapper, mijn collega’s, mijn buren, mijn opdrachtgevers, mijn huisarts. Die zijn namelijk veel leuker dan de modellen uit de parfumreclames.”

Volgens jou typeert een Parisienne zich onder andere door de volgende kenmerken: ze is elegant, besteedt veel tijd aan zichzelf en heeft veel diepgang (ze leest veel, gaat vaak naar musea). Maar hoe doe je dit allemaal als je keihard moet werken om rond te

komen en/of je kinderen een goede opvoeding wilt geven? “Door dit écht allemaal te willen. Ik hoor je denken: zucht, moet dat allemaal? Nee dat móet niet, dat wíllen Parisiennes. In Nederland gaat het vaak om keuzes maken en prioriteiten stellen, in Parijs draait het om alles uit het leven halen. Om een zo compleet mogelijke versie van jezelf te zijn. En dat kan door bijvoorbeeld niet alles zelf te (willen) doen, door perfectie te laten varen.”

Zou de Parisienne ook iets willen overnemen van Nederlandse vrouwen? “Jazeker! Parttime werken, dat nonchalante knotje voor elkaar krijgen terwijl je met je fiets voor het stoplicht wacht, meer de natuur in, gezonder leven en minder streng zijn met de kinderen.”

Een gouden Parijse tip voor Nederlandse vrouwen die door weer en wind gaan? “Comfortabel en praktisch, prima. Maar kies in je outfit één item of accent waar je wat extra moeite voor doet. Dat kan een mooi leren ceintuurtje zijn om je regenjas of een elegant paar schoenen.” Renée Koudstaal, ‘Leef als een Parisienne, ook als je hartstikke Nederlands bent’, Kosmos, €17,50

Wij mogen een exemplaar verloten onder abonnees. Kans maken? Ga dan naar leveninfrankrijk.nl en vul je gegevens in bij Mail & Win.

LEVEN IN FRANKRIJK 7

Aznavour mon Amour Twee jaar geleden overleed de Frans-Armeense zanger, componist en acteur Charles Aznavour, die in zeventig jaar minstens twaalfhonderd nummers bij elkaar schreef. Britta Maria brengt met de voorstelling ‘Aznavour mon Amour’ een eerbetoon aan hem. De Nederlandse zangeres met Franse roots heeft haar hart verloren aan Franse chansons en geeft een mooie invulling aan die van Aznavour. Veel van de liedjes zullen in het Frans worden gezongen, enkele in het Nederlands. Britta wordt vergezeld door pianist/zanger Maurits Fondse en accordeonist Oleg Fateev. Er wordt ook verteld over het leven van de charmante Fransman. De meeslepende voorstelling staat garant voor een avond Frans vermaak. ‘Aznavour mon Amour’, Britta Maria, kijk voor speeldata en locaties op brittamaria.nl

Nouveau Inheemse foto’s

De Brits-Nederlandse fotograaf Jimmy Nelson wil de westerse wereld kennis laten maken met inheemse bevolkingsgroepen en culturen opdat die niet verloren gaan. Hij fotografeert de mensen tijdens hun dagelijks leven, feestdagen en andere culturele gebruiken. Zijn nieuwste project heet ‘The Last Sentinels’, te zien in het in 2019 geopende Atelier des Lumières in Parijs. De bezoeker loopt tussen de foto’s van verschillende volkeren door en wordt door beeld en geluid ondergedompeld in hun leefwereld. Zo maak je een reis over de aardbol, van regenwoud tot woestijn. ‘The Last Sentinels’, t/m 31 oktober, Atelier des Lumières, Parijs. atelier-lumieres.com. zie ook de blog van Ferry van der Vliet: paris-fvdv.blogspot.com

8 LEVEN IN FRANKRIJK

Parijse salons De nieuwe productie van het Ensemble Lumaka neemt ons mee naar de artistieke sferen van de jaren dertig in Parijs. In 1929 vertrok de Nederlandse componiste Rosy Wertheim voor een paar weken naar de stad. Ze zou er uiteindelijk zes jaar blijven. In die tijd organiseerde ze salons: avonden waar acteurs, schrijvers, filosofen en componisten elkaar ontmoetten en filosofeerden. Het kamermuziekensemble speelt tijdens de voorstelling ‘Rosy!’ werken van Rosy Wertheim, maar ook van Franse grootheden als Claude Debussy, Jacques Ibert en Darius Milhaud. ‘ROSY!’, Ensemble Lumaka, vanaf 18 oktober, verschillende data en locaties. ensemblelumaka.com

We brengen de Provence van de velden tot bij je thuis. Ontdek al onze limited editions en giftsets op nl.loccitane.com

Dit landgoed uit 1325 met een kasteel uit 1714, gebouwd in een mooie classicistische architectuur, is omgetoverd tot een luxe hotel met spa. Ga hier terug in de tijd en geniet van een betoverende break, niet ver van Nederland.

Gastronomisch restaurant Het restaurant van Wallerand biedt een gastronomische keuken, met onder meer een vegetarisch menu, bereid door een jonge chef-kok uit deze streek, Julien Castoldi.

Bijzondere kamers De tien juweeltjes van kamers met Italiaanse namen hebben allemaal met een verschillende stijl, waar het licht dankzij de enorme ramen een fijne sfeer geeft. De Italiaanse inrichting, met zorg voor ieder detail en speciaal gemaakte lambriseringen, stralen rust uit en geven je het gevoel thuis te komen, maar dan in een nog mooiere versie van ‘thuis’.

Het Natura arrangement Een nacht in een tweepersoonskamer met een prestige kingsize bed. Inbegrepen: persoonlijk welkom, welkomstcadeau, gastronomisch viergangenmenu, ontbijt, varen over de Maas met een elektrische boot en e-bikes voor een tocht in de omgeving van het kasteel.

www.chateauwallerand.com | +33 (0)3 24 59 81 10 | info@chateauwallerand.com | 1, rue de château Vireux-Wallerand 08320 France

Uitzicht op de Luberon Provence

Rust tussen de wijngaarden Occitanië

In dit landhuis midden in de Franse wijngaarden kom je helemaal tot rust. Domaine de Palatz ligt op twintig minuten rijden van Carcassonne. De omgeving is perfect voor wandelliefhebbers, maar het hotel biedt ook gratis fietsen om het gebied te verkennen. Boek een proeverij bij een van de wijngaarden, vaar over het Canal du Midi of rijd naar Plage de Carcassone voor een dagje aan het water. Domaine de Palatz, vanaf € 70 per nacht. domainedepalatz.com

Mas des Romarins bevindt zich op tien minuten loopafstand van het op een rots gelegen dorpje Gordes. Het driesterrenhotel is gevestigd in een 19de-eeuws gebouw en beschikt over een zwembad en een tuin met terras. Vanaf het terras kijk je zowel uit over het Luberon-gebergte als over Gordes, het dorpje dat door de organisatie Les Plus Beaux Villages de France werd uitgeroepen tot een van de mooiste van Frankrijk. In de streek kun je goed wandelen en fietsen, maar ook in het hotel zelf hoef je je niet te vervelen. Zo kun je een kookles volgen of genieten van een wellnessbehandeling met massages. Mas des Romarins, vanaf € 100 per nacht. masromarins.com

Dormir Van een luxe resort aan zee tot een kindvriendelijke plek in Normandië: vier bijzondere slaapadressen. door JeDiDJAh AReNtseN

Thuisvoelen met kinderen Normandië

In Villa Nouveau Monde, een oud maison de maître in een klein dorp in Normandië, wonen de sympathieke Jenny en Fred en hun twee jonge zonen. Als ex-stedelingen maakten ze hun droom waar: verhuizen naar het platteland. Ze knapten het huis met veel smaak op, plantten er bomen omheen, legden een moestuin aan en maken nu hun eigen honing. Er zijn drie met antiek ingerichte kamers te boeken. Het ontbijt wordt geserveerd in de serre of in de tuin. Er is een gezellig restaurantje op loopafstand, maar Jenny kookt ook voor gasten (op aanvraag). Een fijn verblijf, zeker ook met kleine kinderen: op vijftien minuten rijden is er een dierentuin en een groot meer en op een uurtje zijn de stranden. Villa Nouveau Monde, vanaf € 90 per nacht. villanouveaumonde.fr

Luxe aan de westkust Charente-Maritime

Het luxe resort van ClubMed niet ver van La Rochelle is onlangs helemaal gerenoveerd en nog luxer geworden. Je overnacht op een prachtig strand in bungalows die zijn geïnspireerd op de huisjes van oesterkwekers. De spa is heerlijk, evenals de restaurants. De kilootjes sport je er weer af tijdens de vele verschillende activiteiten, zoals paardrijden, boogschieten, golf, tennis of zeilen. La Palmyre Atlantique, vanaf € 166 per nacht. clubmed.nl

LEVEN IN FRANKRIJK 11

De Jura, woest aantrekkelijk De Jura ligt letterlijk en figuurlijk op de rand van Frankrijk. Het berggebied was eeuwenlang de speelbal van de geschiedenis en wisselde regelmatig van ‘eigenaar’. En de bewoners? Die hielden zich vast aan het sterke eigen karakter van de streek. En dat maakt het er nu juist zo mooi. TeksT & foTografie Hans avontuur

12 LEVEN IN FRANKRIJK

•

LEVEN IN FRANKRIJK 13

k loop in het spoor van kaasmeester Claude Querry door de gangen van Les Caves du Fort Saint-Antoine, een voormalige vesting die tot een gigantische kaaskelder is omgebouwd. Er liggen meer dan honderdduizend ronde Comtés van al gauw zestig kilo per stuk. Vroeger werden die allemaal met de hand omgedraaid, zo’n zeshonderd per man per dag. Tegenwoordig gebeurt dat met een robot. De rest is nog altijd mensenwerk, zoals dat al honderden jaren het geval is. Claude gaat me voor door kazematten, arsenaal en barakken. Overal ligt kaas. Ook in de ruimte die ooit dienstdeed als ziekenhuis. Af en toe stopt hij even. Dan haalt hij een Comté van de planken. Hij voelt, klopt, luistert, ruikt, proeft en kijkt. “Kaas keur je met al je zintuigen”, zegt hij. Claude vertelt over de grondlegger van Fort Saint-Antoine, de visionair Marcel Petite die in 1972 al met biologische landbouw bezig was. Over de kunst van het maken van een goede Comté en de manier waarop kaas verbonden is met de regio. “In arme streken met een hard klimaat worden andere kazen gemaakt dan in een land waar de koeien altijd volop te eten hebben”, zegt hij op een

De wijnvelden van Château-Chalon.

14 LEVEN IN FRANKRIJK

rondgang door de op 1100 meter hoogte gelegen cave. “Onze voorouders hebben hun kazen gekoesterd en verbeterd, daar moeten we zuinig en trots op zijn. Er zijn nu fabrieken die kleinere Comtés maken, handig in het gebruik, maar dat zijn verraders van hun eigen geschiedenis.” We drinken koffie, kijken uit over de heuvels en zien de koeien grazen – Montbéliards voor de Comté. “Dit is geen gemakkelijke, comfortabele streek”, aldus Claude. “Hete zomers, ijskoude winters. Daar moet je tegen kunnen.”

God en goede wijn Vandaag is het aangenaam. Niet te warm, niet te koud. Ik vraag me af of ik het geaccidenteerde terrein als heuvel- of bergachtig moet omschrijven. Het grootste deel ligt onder de 1000 meter hoogte, maar er zijn ook toppen boven de 1600 meter. Het Jura-massief ligt voor het grootste deel in het gelijknamige departement, met uitlopers in de Doubs en Ain, en in Zwitserland. Zwervend door de heuvels passeer ik vooral kleine agrarische dorpen. In een aantal bruist het leven van nu, in andere leeft vooral de herinnering. De gemene deler is hun schoonheid, die van een

Jura

doorleefd aangezicht. De boerderijen, landhuizen, kerken en kastelen dragen de sporen van een lange geschiedenis. Dat maakt hen interessant. Ik bezoek Nozeroy, dat vanaf een heuveltop uitkijkt over de omgeving, Clairvaux-les-Lacs in het merengebied en Château-Chalon, glinsterend in de ochtendzon. Het dorp dankt zijn bestaan en faam vooral aan de benedictijnse zusters die er in de Middeleeuwen neerstreken en hun leven in dienst stelden van God en goede wijn. Zij plantten de eerste stokken savagnin en legden het fundament voor de beroemde vin jaune. In Château-Chalon kun je van alles te weten komen over deze bijzondere wijn. Dat de productie nogal ingewikkeld is en lijkt op die van sherry bijvoorbeeld. En dat een fles thuis nog zo’n vijftien jaar kan rijpen voor hij op zijn best is. Hoewel de meeste bedrijvigheid zich naar de wijngaarden beneden heeft verplaatst, is het boven in het dorp nog altijd sfeervol. Leuke straatjes, mooie hoekjes, bijzondere kerk, een klaslokaal dat is ingericht zoals honderd jaar geleden en een wijngaard met 47 in onbruik geraakte Jura-soorten. Van de abdij is weinig over. Die is tijdens de Franse Revolutie geplunderd en daarna door de >

Kapelletje in Château-Chalon.

Kaasmeester Claude Querry controleert de kwaliteit.

Uiteraard proef ik een glas vin jaune, ook wel de ‘wijn van koningen’ genoemd. Een stukje Comté erbij. Niks meer aan doen. Voortreffelijk LEVEN IN FRANKRIJK 15

Het merengebied van het Lac de Saint-Point.

dorpelingen als bouwmarkt gebruikt: stenen gratis af te halen. Uiteraard proef ik voor vertrek een glas vin jaune, die ook wel de ‘wijn van koningen’ wordt genoemd. Een stukje Comté erbij. Niks meer aan doen. Voortreffelijk.

Vijfde generatie Het goede leven waar Frankrijk om bekendstaat, wordt in de Jura vaak wat bescheiden gevierd. De kazen, de wijnen, de worst. Ze zijn van hoge kwaliteit en staan tot in Parijs op het menu van sterrenrestaurants. Maar hier, in de heuvels en de bergen, vinden de bewoners een goed en eerlijk product bijna vanzelfsprekend. Het overkomt me met enige regelmaat dat ik ergens aanschuif voor een lunch of diner en dat er in een bescheiden decor een meesterlijk bord op tafel komt. Zo beland ik na een aanloop door de prachtige kloof van de Langouette en de vallei van de Doubs, op het terras van Auberge du Coude in Labergement-Sainte-Marie. De locatie op een kruispunt van wegen is niet meteen hartveroverend. Waarschijnlijk was ik er nooit gestopt als niemand me had gewezen op de uitstekende keuken, zoals in Frankrijk wel vaker gebeurt. Informeer bij locals naar een goed eetadres en

16 LEVEN IN FRANKRIJK

je bent zo een halfuur kwijt met aanbevelingen en waarschuwingen. Bij Du Coude sluit ik de dag af zoals je dat altijd zou willen doen. Ik eet er regionaal en laat de streek over de tong gaan, met filets de truite de Jougne au savagnin als hoofdgerecht. Niets te veel, niets te weinig. Precies zoals eigenaar Édouard Létoublon het graag ziet. De dertiger is de vijfde generatie Létoublon aan het roer van het hotelrestaurant: “We zijn een echt familiebedrijf, sinds 1919. Maar nu is het tijd voor een plankje met kazen uit de streek, met een gerijpte vin jaune van Château-Chalon erbij.” Na afloop maak ik een kleine wandeling naar de oevers van de Doubs, die vlakbij stroomt. De maan en de sterren weerspiegelen in het water.

Baron Willem-Alexander Het is fijn zwerven door de Jura. Het landschap verandert voortdurend. De hoogste bergen vormen de grens met Zwitserland, waar het massief steil naar beneden gaat. Aan de Franse kant gebeurt dat veel geleidelijker. Daar veranderen woeste toppen stukje bij beetje in vriendelijke heuvels. Donkere bossen worden wijngaarden. En dramatische kloven met watervallen maken plaats voor meren met azuurblauw water. >

Lods, een van de Plux Beaux Villages de France.

LEVEN IN FRANKRIJK 17

18 LEVEN IN FRANKRIJK

Arbois, sfeervol en charmant.

Sébastien Beaud houdt het ambacht van pijpenmaker levend.

Jura

De beste gids in Arlay, graaf Alain de Laguiche.

De meeste dorpen ademen de sfeer van het platteland. Kerk, café, een handvol huizen en een fruitière, zoals een kaasfabriek hier sinds de Middeleeuwen wordt genoemd. Vroeger had elk dorp zijn eigen fruitière, tegenwoordig hebben de boeren zich op wat grotere schaal verenigd, zoals kaasboer Martin me in Labergement-Sainte-Marie vertelt. “In de Jura is het fenomeen coöperatie al eeuwenoud. Het is een systeem van solidariteit en bescherming. Samen staan we sterk tegen de oprukkende voedingsmiddelenindustrie. Goede kwaliteit vraagt aandacht, tijd en zorg. Daarom smaakt een nep-Comté uit de supermarkt anders dan een echte. En dat willen we graag zo houden.” Dat trotse karakter past bij de streek. Je ziet het aan de stoere huizen en robuuste vestingen. Voor overbodige frivoliteit is weinig plaats. Het Château d’Arlay is een zeldzame uitzondering. Met bij de ingang meteen een grote foto van Willem-Alexander, die nog altijd Baron van Arlay is, een titel die de Oranjes via vererving en handige politiek in handen kregen. Ik loop door het château met de best denkbare gids: kasteelheer graaf Alain de Laguiche, een gerenommeerd wijnmaker en bovenal een charmante gastheer. Hij vertelt over de geschiedenis, hoe de hele heuvel in één groot landgoed is veranderd en dat bijna het complete interieur

dateert van de 19de eeuw, toen prins Auguste d’Arenberg het kasteel zijn verloren allure teruggaf. Telkens als we een bezoeker tegenkomen vraagt hij of alles naar wens is en of ze iets te vragen hebben. “De revolutie? Dat is een verhaal apart. Het kasteel werd gespaard omdat de dorpelingen het hebben beschermd. Hun steun heeft de gravin niet gered, die stierf onder de guillotine...”

Steile rotswanden Het zijn mooie dagen in de Jura. Ik zwerf langs de koninklijke zoutmijnen van Arc-et-Senans (prachtig complex), de ondergrondse zoutgalerij in Salinsles-Bains en het wijnstadje Arbois (geboorteplaats van Louis Pasteur). Onderweg ontmoet ik Sébastien Beaud, die hoogstpersoonlijk het ambacht van pijpenmaker in leven houdt, en de Nederlandse > wijnmaakster Florien Kleine-Snuverink.

Willem-Alexander is nog altijd Baron van Arlay, een titel die de Oranjes via vererving en handige politiek in handen kregen LEVEN IN FRANKRIJK 19

Florien werd verliefd op Jura-wijnen en is gebleven. “Dat voelde als een goed idee en is het nog steeds.” Samen met haar Franse compagnon Jean-Baptiste Menigoz maakt ze onder de naam Les Bottes Rouges natuurwijn. “De vraag naar Jura-wijnen overstijgt het aanbod, daardoor is er geen concurrentie, maar helpt iedereen elkaar. Dat maakt het extra leuk.” Dan daal ik over een weg vol haarspeldbochten af naar Baume-les-Messieurs. Het dorpje, ontstaan rondom een oude abdij, ligt op de platte bodem van een vallei en wordt bijna volledig omringd door steile rotswanden. Dit landschap is uniek

voor de Jura en heeft een eigen term: reculée. Geologen worden opgewonden van het tweehonderd miljoen jaar oude fenomeen, ik zie vooral de ongekende schoonheid. Natuurlijk is het dorp populair bij dagjesmensen die er komen kijken, wandelen en genieten. Nog mooier wordt het als de meeste bezoekers zijn vertrokken. Dan keert Baume-les-Messieurs terug in zichzelf. Sereen en – vooruit – een tikje spiritueel. Vanaf mijn tafeltje in het restaurant zie ik ’s avonds de contouren van de rotswanden die zachtjes worden aangelicht door de maan. Als ik ga slapen, laat ik de gordijnen open. ■

Baume-les-Messieurs ontwaakt bij de eerste zonnestralen.

“De vraag naar Jura-wijnen overstijgt het aanbod. Daardoor is er geen concurrentie, maar helpt iedereen elkaar”

20 LEVEN IN FRANKRIJK

Jura Directeurswoning van de Saline Royale.

Ontbijt op bed bij sterrenrestaurant Maison Jeunet.

Arnaud en Anne-Sophie Bourgois tussen de absintstruiken.

Tips & adressen De reis

Dole, de hoofdstad van de Jura, ligt op 740 kilometer vanaf Utrecht, grotendeels te bereiken over de snelweg. Vliegen kan naar Lyon of Genève en dan in ruim een uur rijden naar het zuiden van de Jura.

Slapen

☛ La Closerie Les Capucines

☛ Maison Jeunet

☛ Zout

Comfortabel adres met karakter in Arbois. Gebouwd in de 17de eeuw en tegenwoordig een combinatie van moderne luxe en historische details. Er zijn drie kamers en twee suites, allemaal anders ingericht. En je kunt onder meer relaxen in een sauna en een zwembad. closerielescapucines.com

Voor wie wel op zoek is naar exclusief: Maison Jeunet, het toprestaurant van de Jura met twee Michelinsterren. Chef-kok Steven Naessens verrast zijn gasten met producten uit de streek zelf, maar ook met creatieve gerechten die gebaseerd zijn op herinneringen aan zijn geboortestreek rond Brugge. maison-jeunet.com

De streek rondom Salins-lesBains werd schathemeltje rijk toen zout in de Middeleeuwen een belangrijke rol ging spelen bij het conserveren van voedsel. De geschiedenis van het ‘witte goud’ is te bewonderen in de Saline Royale van Arc-et-Senas en in Salins-les-Bains, beide onderdeel van het Unesco Werelderfgoed. salineroyale.com salinesdesalins.com

☛ Auberge du Coude Sympathiek adres dat al vijf generaties in dezelfde familie zit. De elf kamers zijn beslist oké, maar niet het sterkste punt van dit adres. Dat is de ﬁjne sfeer en het uitstekende restaurant. Vraag advies over specialiteiten uit de streek en de bijpassende wijnen. Succes gegarandeerd. Kamers vanaf ca. € 65. aubergeducoude-25.com

☛ Le Grand Jardin Kleinschalig hotelletje met drie charmante kamers en een goed restaurant in een van de meest bijzondere dorpen van de Jura, Baume-les-Messieurs. Heerlijk om er de avond door te brengen. Aanrader: tijdens een ochtendwandeling kijken hoe de eerste zonnestralen het dorp raken en dan ontbijten met uitzicht. Kamers vanaf €�80. legrandjardin.fr

Eten & drinken

☛ Aux Truites Bleues

☛ La Fruitière des Lacs

In dit hotel-restaurant in een voormalige watermolen draait het vooral om, zoals de naam doet vermoeden, forellen. Geen vraag dus wát je hier bestelt, maar hoe die wordt bereid: truite meunière, aux amandes grillées, sauce savagnin of cuisson au court bouillon. truites-bleues.com

Als je kaas uit de Jura mee naar huis wil nemen, is dit een goed adres. De winkel is onderdeel van de plaatselijke fruitière. Er wordt uitleg gegeven over het maken van kazen in de Jura, je kunt de makers aan het werk zien en alles kan uiteraard worden geproefd. lafruitieredeslacs-comtemorbier.com

☛ La Finette

☛ Absint

Sinds 1961 een instituut in Arbois en het bewijs dat goed regionaal niet duur of anderszins exclusief hoeft te zijn. Hier komen de locals met hun gezin, hier zitten toeristen aan een regionaal gerecht. Lekker ongedwongen tafelen. ﬁnette.fr

In de Distillerie Bourgeois maken Anne-Sophie en Arnaud biologische absint, sinds enkele jaren weer populair. Een deel van de Jura staat bekend om de productie van het kruidendrankje dat ooit geliefd was bij kunstenaars, maar als ‘gevaarlijk’ in de ban ging. routedelabsinthe.com

☛ Pijpenmaker Sébastien Beaud maakt op ambachtelijke wijze pijpen in Saint-Claude, ooit het centrum van de Franse pijpenindustrie. Sébastien is een van de weinigen die de kunst nog verstaan om op basis van het juiste hout een goede pijp te produceren. Zijn atelier Genod Viou is te bezoeken. lapipedesaintclaude.com

Informatie

• jura-tourisme.com • montagnes-du-jura.fr • bourgognefranchecomte.com

LEVEN IN FRANKRIJK 21

©BestjoBers

ADVERTORIAL

Hier, tien meter onder de grond, ontdek je een van de middeleeuwse rijkdommen van de Franche-Comté: zout. Je wandelt onder spectaculaire middeleeuwse bogen van meer dan 165 meter lang, gebouwd in de 13e eeuw om het kostbare witte goud te beschermen. Je zult je verbazen over het 19e-eeuwse draaiwiel en pompsysteem die nog steeds functioneren. Je voelt de arbeidsintensieve en indrukwekkende sfeer van het verdampingsgebouw, waar alles bewaard is gebleven: gereedschap, karren gevuld met zout en zelfs de laatste zoutpan in Frankrijk,

een stille getuige van de zoutproductie en een herinnering aan al het werk op deze plek. Kom binnen en laat je door gepassioneerde gidsen rondleiden door 1200 jaar geschiedenis van een unieke plek in Europa, die op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat! • Het hele jaar geopend – rondleidingen mogelijk om de ondergrondse galerij te verkennen. • Rondleiding in het Engels dagelijks in juli en augustus om 12.30 uur. Teksten en audiotours in het Nederlands op aanvraag verkrijgbaar bij de receptie.

La Grande Saline – 3, place des salines 39110 Salins-les-Bains, www.salinesdesalins.com – tel. +33 (0) 3.84.73.10.92

La Grande Saline, levend erfgoed dat je zal ontroeren!

©Perrine LeFeBVre

Salins-les-Bains ligt in een groene vallei in het hart van de Jura. Behalve twee middeleeuwse forten kun je in de stad een architectonische en industriële schat bezoeken: de Grande Saline de Salins-les-Bains.

©otsaLins-LesBains_cL.e MaraUX

Schat in de Jura

Stefan Stefan de Vries (1970) woont en werkt sinds 1999 in Parijs. Hij is correspondent voor RTL Nieuws, Euronews en BBC Radio..

Les feuilles mortes Je hebt het niet altijd in de gaten, flanerend over de brede boulevards langs gigantische monumenten en musea, maar Parijs is een van de meest dichtbevolkte steden ter wereld. Iedere vierkante kilometer wordt bewoond, bewerkt, beweend en soms bevochten door meer dan 21.000 mensen. Tel daar nog de vele forenzen bij op, de toeristen en zakelijke bezoekers en je komt tot een soms benauwend mierennest. Zelfs de grootste liefhebbers van beton en asfalt, zoals ik, moeten af en toe even ontsnappen uit dat mierennest. Maar bij voorkeur een ontsnapping in de stad. Dan ga je dus naar een pleintje. Of beter nog, naar een park. Ik heb het geluk dat ik om de hoek zit van het Square René Le Gall, in het 13de arrondissement. Ik heb nooit goed begrepen waarom in Parijs veel parkjes square heten, plein, terwijl we die in Nederland toch echt park zouden noemen. Alsof men probeert te zeggen: het is hier geen Versailles! Het is helemaal ingesloten en ligt wat lager dan de straten er omheen. Het is daardoor een aantrekkelijke leefkuil voor de buurt. Precies 32.213 vierkante meters telt mijn ‘park’, leert Wikipedia me. Na de ruim elf jaar dat ik hier kom, ken ik die bijna allemaal. De kiosk en de bankjes bleven al die tijd nagenoeg hetzelfde, maar de wereld eromheen niet. Zittend op een bankje trekt de verandering je maand na maand voorbij, zonder dat je er iets voor hoeft te doen. In technicolor kleurt het park van diepgroen naar geeloranje gemengd met dieprood. Een paar dagen lang moet je dan zigzaggen tussen de prachtige, meer dan honderd jaar oude huizenhoge kastanjebomen om niet geraakt te worden door hun ruwe bolsters. Weer iets later is alles bruin en voor je het weet zijn de bomen kaal. De zomerlol heeft plaatsgemaakt voor

melancholie. ‘Nagori’ noemen de Japanners dat, het verlangen naar het seizoen dat net verdween. Het is niet alleen de begroeiing die verandert. Mijn kinderen kropen onwennig rondjes in de zandbak, leerden er lopen en fietsen, vierden er hun eerste vijf verjaardagen. Bijna iedere dag spelen ze hier met hun vriendjes, die net als zij ook steeds groter en mondiger worden. Iets verderop staat een roestige rij antieke schommels. Hier kunnen kinderen voor €1,50 vijf minuten heen-en-weer gaan. Terwijl ik zo hard mogelijk het metalen bakje in de vorm van een bootje duw, gilt mijn dochtertje in een mengeling van angst en enthousiasme: “Plus haut papa, plus haut!” Voor je het weet torent ze ook buiten de schommel boven me uit... Een andere constante zijn de drie oudere dames. Iedere zondag rond drie uur ’s middags ontmoeten ze elkaar aan de voet van de twee grote trappen, naast het kleine zandbakje. Of het nu zussen zijn, vriendinnen, of oud-collega’s wordt me nooit echt duidelijk. Dat ze het goed met elkaar kunnen vinden wel. Ver boven de zeventig en altijd gesoigneerd gekleed. Als de parkwachten voorbijlopen schateren ze als pubermeisjes. Wanneer die weer uit het zicht zijn, wordt duidelijk waarom. De middelste heeft een champagnefles in haar tas en trekt die nu triomfantelijk tevoorschijn. Aan drie flûtes heeft ze ook gedacht. Er klinkt een beschaafde plop en even later geniet het trio zichtbaar van de bubbels. Volgend jaar zijn ze er misschien niet meer. Dan herinnert alleen de vale kurk onder het bankje nog aan de verdwenen echo van hun vriendelijke gelach. Ondanks de melancholie is het een geruststellend idee dat hoeveel dode blaadjes de stad straks ook zullen bedekken, er over een paar maanden overal weer groen ontkiemt.



foto Laurent King illustratie ingrid BocKting

Weer iets later is alles bruin en voor je het weet zijn de bomen kaal. De zomerlol heeft plaatsgemaakt voor melancholie

LEVEN IN FRANKRIJK 23

Thuisgevoel in Parijs Boetiekhotels waar je wilt wonen

Wil je je in Parijs een Parijzenaar wanen, logeer dan in een klein boetiekhotel. Renée Koudstaal zocht er een paar voor ons uit. Criteria: niet meer dan veertig kamers, personeel met een glimlach, in een prettige buurt en in trek bij de Fransen zelf. Bonne nuit!

24 LEVEN IN FRANKRIJK

TeksT RenÉe Koudstaal

Boetiekhotels in Parijs

Sourire Boutique Hôtel Particulier

“Weet je dat dit een hotel is?” vroeg mijn vriendin Laure toen we met de kinderen richting Parc de Passy liepen. Ik was al tig keer langs dit statige pand gelopen zonder te weten dat dit inderdaad een prachtig boetiekhotel huisvestte. Discretie, daar draait het hier dan ook om. Ver van alle drukte, aan de rand van het chique Passy. En in de naam al staan alle trefwoorden: sourire, boutique hôtel én hôtel particulier. De ontvangst is dan ook zeer warm en persoonlijk, dankzij oprichtster Ilhame Aurenty. Met als cerise sur le gâteau: een tuin met een prieeltje. ☛ In de buurt: wandel over de overdekte markt van Passy en kies een prachtig hoedje uit bij het stalletje naast de ingang. Vergeet ook het Maison de Balzac niet te bezoeken! Sourire Boutique Hôtel Particulier, 29 rue des Marronniers. ausourire.com

Casual chic, daar is de Parisienne zo goed in. Hôtel Henriette past perfect in dat plaatje. Gelegen in een gezellige maar nog niet al te trendy buurt, naast le quartier Mouffetard. De inrichting is verfijnd en gezellig, ook al bestaat dat woord niet in het Frans. Even in het achtertuintje onder de lampionnetjes bijkomen van alles dat je beleefd hebt: dit is op en top Parijs. ☛ In de buurt: loop naar het gezellige Square Saint-Médard, koop een boek bij Les Traversées en lees dat op een terras. Hôtel Henriette, 9 rue des Gobelins. hotelhenriette.com

Hôtel Henriette

LEVEN IN FRANKRIJK 25

Hôtel Doisy

Dit schattige hotel bevindt zich in een doodlopend steegje, Impasse Doisy in de buurt Ternes. Het is een van de hotels van Anouk en Louis Solanet, die al sinds enige tijd bezig zijn om gastvrijheid weer centraal te stellen in de Parijse hotelwereld. De kamers zijn klein (zoals in vrijwel alle hotels in Parijs), mooi ingericht en het personeel is altijd bereid om mee te denken. Kijk ook eens naar alle broertjes en zusjes: Hôtel Léopold en Hôtel Cabane, of Hôtel Wallace, Hôtel Ami en Hôtel Rochechouart.

☛ In de buurt: richting Place des Ternes is het heel leuk winkelen en op het marktje op de Rue Poncelet is het altijd gezellig. Hôtel Doisy, 55 avenue des Ternes, doisy-etoile.com

Hôtel des Grandes Ecoles

☛ In de buurt: de mooie Jardin du Luxembourg, op 10 minuten lopen, met zo nodig een stop op het terras voor het Panthéon. Hôtel des Grandes Ecoles, 75 rue Cardinal Lemoine. hoteldesgrandesecoles.com

26 LEVEN IN FRANKRIJK

Geen Parijs stadshuis maar een familiehuis à la campagne (op het platteland), dat is het Hôtel des Grandes Ecoles. Werkelijk een pareltje dat je eerlijk gezegd liever niet te vaak deelt met anderen. Mijn persoonlijke passie voor de stof toile de jouy kan ik hier helemaal kwijt. Samen met het krakende parket en de sfeervolle verlichting waan je je even in een andere tijd en zeker op een andere plek dan in Parijs. Alle kamers zien er uit als een schilderijtje en zijn van alle gemakken voorzien.

Boetiekhotels in Parijs

La Maison Saint-Germain

Iets duurder dan een gemiddeld boetiekhotel maar het is meer dan een hotel; dit zijn een aantal appartementen in één gebouw, verscholen achter een onopvallende zwarte deur. Met keuze uit een studio, appartementen met of zonder terras en een minihuisje, en dat in hartje Saint-Germain-des-Prés, pal naast de Rue de Buci en op twee minuten lopen van Café de Flore en Les Deux Magots.

☛ In de buurt: ontbijten bij Café du Marché in de Rue de Buci en vervolgens in de Rue de Seine van galerie naar galerie wandelen. Eten bij Café de Flore of Les Deux Magots of Le Bonaparte. La Maison Saint-Germain, 158 boulevard Saint-Germain. maison-saint-germain.com

overnachten in het trendy negende arrondissement, check! Hôtel Le Ballu valt duidelijk in de categorie hip, al trekt deze plek een gevarieerd publiek van jong en oud dankzij het restaurant en het prachtige terras. Ik spreek hier vaak af met vrienden of voor werk. Als hotelgast krijg je het wellnessgedeelte een uur geheel tot je eigen beschikking. Dat het hier niet gaat om een zwembad met olympische afmetingen vergeet je al snel. De inrichting van de kamers zou ik retrochic noemen: warme, donkere tinten, veel velours en af en toe een touch of gold. ☛ In de buurt: op loopafstand ligt het Musée de la Vie Romantique met zijn idyllische theehuis en terras, en de brasserie Le Wepler op de Place de Clichy voor heerlijke fruits de mer. Hôtel Le Ballu, 30 rue Ballu. leballu-paris.com

Hôtel Le Ballu

LEVEN IN FRANKRIJK 27

Hôtel Amour

In de buurt van Gare du Nord bevindt zich het leuke Hôtel Grand Amour, maar mijn favoriet is het zusje Hôtel Amour in de voormalige rosse buurt van Parijs, Pigalle. Het is intussen een klassieker geworden. Het hotel heeft 24 kamers (waarvan een met discobal), een tuin met veel groen waar je prima kunt lunchen, dineren of een cocktail kunt drinken. Er hangen wat stoute foto’s van pin-ups aan de muur maar ondertussen ligt het in een buurt waar veel families wonen en veel yuppen shoppen.

☛ In de buurt: ga winkelen in de Rue des Martyrs en stop zeker even bij de patisserie Sébastien Gaudard op nummer 22. Hôtel Amour, 8 rue de Navarin. amour.hotelamourparis.fr

La Maison Favart

Naast het Théâtre National de l’opéra Comique ligt La Maison Favart, een havre de paix, een en al rust. Het interieur vertelt het verhaal van het echtpaar Favart dat de opéra Comique oprichtte. Laat je dus meeslepen naar de18de eeuw en ervaar de allesbehalve minimalistische versie van luxe. Het hotel is onlangs volledig in stijl gerenoveerd en heeft 39 kamers, waaronder La Petite Maison, een huisje van 74 vierkante meter.

☛ In de buurt: de Jardins du Palais-Royal,

28 LEVEN IN FRANKRIJK

de straatjes eromheen zijn ideaal om heerlijk rond te wandelen zonder doel. Je komt vanzelf speciale plekken tegen. La Maison Favart, 5 rue de Marivaux. lamaisonfavart.com

Boetiekhotels in Parijs

Hôtel Recamier

op de hoek van de fameuze Place Saint-Sulpice ligt, bijna verdekt opgesteld, Hôtel Recamier, met uitzicht op een van de mooiste plekjes van Parijs. Alleen de locatie al! Het hotel is klein, cosy ingericht en in handen van echte hotelexperts: de familie De Lattre. Eveneens eigenaar van onder andere Hôtel Adèle & Jules.

☛ In de buurt: zodra je het hotel uitgaat stap je de bruisende wereld van Saint-Germaindes-Près in. Begin met een kopje kofﬁe bij Café de la Mairie en loop eens door de Rue de Tournon, richting de Senaat. En loop binnen bij het op-en-top-Parijs-merk Astier de Villatte. Hôtel Recamier, 3b place Saint-Sulpice. hotelrecamier.com

Hôtel OFF Paris Seine

Buiten de geijkte paden, dat ligt het Hôtel off Paris Seine zeker. Dit hotel is om te beginnen een boot. En die boot ligt schuin onder de Pont d’Austerlitz. Vanuit een (piepklein) zwembad op de Seine kun je een cocktail drinken terwijl je de metro boven je hoofd voorbij ziet rijden. De kamers zijn sober maar strak ingericht, met uitzicht op de Quais de Seine of de wat futuristische Quai de la Rapée.

☛ In de buurt: even verder op de kade vind je de Cité de la Mode et du Design. De Jardin des Plantes ligt vlakbij en het Institut du Monde Arabe is ook een aanrader. Hôtel Off Seine 86, Quai d’Austerlitz. parisseine.com

LEVEN IN FRANKRIJK 29

La Vie Parisienne Renée Koudstaal woont in Amsterdam en Parijs. Op haar blog lestyleparisien.com schrijft ze over Parijse lifestyle. Met de lezers van Leven in Frankrijk deelt ze nieuwtjes en tips.

Een van de talenten die zeker bijdragen aan de beroemde elegantie van de Parisienne is het je kunnen aanpassen aan de situatie waarin je je bevindt. Naar het Nederlands vertaald: niet gaan fietsen met een zijden kokerrok aan. Dit aanpassen heeft niet alleen te maken met kleding maar ook met het op een wat flexibeler manier in het leven staan. En dit talent komt zeker nu van pas, want met de huidige omstandigheden is het flink aanpassen geblazen. Een andere belangrijke factor die bijdraagt aan le style parisien is het belang dat gehecht wordt aan cultuur. Er wordt nu meer dan ooit veel gelezen, er wordt geen film gemist, thuis of in de bioscoop en ook een museum bezoeken, alleen of en famille blijft vaste prik. De onzekerheid van nu lijkt deze drang naar cultuur wel aan te sterken. Ik heb zelden zo’n rijke culturele programmering gezien als die voor de komende maanden. Het is allemaal even anders dan het was, maar genieten van cultuur, dat laat de Parijzenaar zich niet afnemen. En ik kan me daar, met of zonder mondkapje, helemaal in vinden. Kortom: Paris t’attend, zodra het weer kan.

Paris t’attend

Net buiten Parijs

30 LEVEN IN FRANKRIJK

De Côte d’Azur? Oh nee, het is de voorstad Asnières... maar bij Bistrot Splash waan je je toch echt niet ver van de Méditerranée. Dit restaurant maakt deel uit van de groep Les Bistrots Pas Parisiens die negen eetgelegenheden heeft en een boulangeriepatisserie, allemaal aan de westkant, net buiten Parijs. Ik heb er tot nu toe zes getest, allemaal de moeite waard. bistrot-splash.fr lesbistrotspasparisiens.com

Het dagelijkse leven is hectisch in Parijs, maar boodschappen doen blijf ik een feestje vinden. Zelfs na al die jaren Parijs vergaap ik me aan de meterslange schappen met desserts, de eindeloze wijnkeuze en de tientallen kaassoorten. Ik stond dan ook als een van de eersten op de stoep voor de heropening van de gerenoveerde flagship-conceptstore of hoe je het ook mag noemen: Monoprix Montparnasse (31, rue du Départ). En wat mij betreft mag deze op het lijstje van to do’s in Parijs, niet ver na de Eiffeltoren. Het is echt een erg leuk uitje. En op-en-top Parijs. Om te beginnen gaat het hier om ruim vijfduizend vierkante meter waarvan meer dan de helft gevuld is met cosmetica. Hoeveel soorten tandpasta, deodorant en nagellak passen hier in? De andere helft biedt ook alles wat je Parijse hart begeert: kleding (veel leuke collabs), serviezen, workshops, bijoux, tafellakens, lingerie maar ook een brocante met tweedehands items en een vélo corner met fietsaccessoires. Je zou je boodschappen bijna vergeten: de etenswaren zijn voor een groot gedeelte biologisch en nabij geproduceerd. Vervolgens is het geheel een voorproefje van hoe boodschappen doen er in de toekomst uitziet. Zoals het winkelwagentje dat verbonden is aan een online systeem waardoor je boodschappen automatisch afgerekend en thuis afgeleverd worden. Uiteraard volgt hierop een staking van het winkelpersoneel, want innovatie zonder staking is geen innovatie in Frankrijk. Kortom: ik keek mijn ogen uit. Lieve Jumbo, Albert Heijn, Spar en Vomar, ik neem jullie graag eens mee hiernaartoe, dit wil Nederland ook volgens mij! 31, rue du Depart. monoprix.fr

Boodschappen in Parijs

De cultuuragenda

Ik geef vaak het advies aan Parijs-bezoekers om net iets verder te kijken dan de Périphérique. Sèvres is daar een mooi voorbeeld van, gewoon lijn 9 van de metro helemaal uitzitten en bij het laatste station uitstappen: Pont de Sèvres. Vervolgens steek je de Seine over en voilà, je staat in een totaal andere omgeving. En toch maar tien kilometer verwijderd van het centrum van Parijs. Ik bezocht daar het Manufacture nationale de Sèvres, een bekend porseleinen keramiekmuseum in een imposant 18de-eeuws gebouw. Ik wilde de tentoonstelling ‘La Beauté du geste’ bezoeken maar uiteindelijk heb ik uren door het hele gebouw gewandeld. De vaste collectie is werkelijk prachtig en dankzij de school die hier in september haar deuren opende is er ook ontzettend veel te zien en te leren over het werken met porselein en keramiek in de Galerie des savoir-faire. Vanaf 18 november is de tentoonstelling ‘À table!’ te zien. Tot 16 mei 2021 kun je hier alles te weten komen over de kunst van het tafeldekken, met nadruk op het woord kunst. Ik ga hier zeker voor terug. Voor of na het bezoek aan het museum: wandel even door de naastgelegen tuinen van Le Domaine de SaintCloud. Vanaf het Terrasse des Orangers heb je een prachtig uitzicht over Parijs. sevresciteceramique.fr

het is weer moeilijk kiezen. Wat een fantastische line-up de komende maanden. Mijn top 5 ziet er als volgt uit:

☛

Musée du Luxembourg, t/m 17 januari 2021. museeduluxembourg.fr De tentoonstelling, die als gigantesque beschreven wordt, van werk van Henri Matisse in het Centre Pompidou t/m 22 februari 2021. centrepompidou.fr ‘Luxes’ in het Musée des Arts Décoratifs: wat betekent luxe, van vroeger tot vandaag de dag, t/m 2 mei 2021. madparis.fr De gezamenlijke tentoonstelling van werk van Chagall en Zadkine in het Musée Zadkine, van 13 november 2020 t/m 13 april 2021. Alleen het museum, naast de Jardin du Luxembourg, is al de moeite waard. zadkine.paris.fr De overzichtstentoonstelling ‘Gabrielle Chanel, Manifeste de Mode’, in het Palais Galliera tot 14 maart 2021. palaisgalliera.paris.fr

☛ ‘Man Ray et la Mode’ in het prachtige

LE MUSÉE DES ARTS DÉCORATIFS , MARC NEWSON, THE HOURGLASS, 2015, FOTO PHILIPPE JONER

La Manufacture de Sèvres

Een van de beste restaurants ter wereld, volgens menig connaisseur, draagt de naam van zijn chef, Guy Savoy, en is te vinden in het prachtige museum Monnaie de Paris. Savoy was meteen verkocht toen hij het gebouw bezocht, op zoek naar een nieuwe plek voor zijn restaurant. Het is dan ook adembenemend mooi en nog niet zo bekend. Het museum zelf is heel interessant, mede dankzij het onderwerp, geld, maar ook vanwege de mise-en-scène, die ook nog eens heel kindvriendelijk is. Als je niet naar het museum gaat, steek dan een keer

door van de Louvre- naar de Odéon-kant, je voelt je even in de 18de eeuw dankzij de mooie binnenplaats en steegjes eromheen. En mocht je geen behoefte hebben aan een driesterrenlunch of -diner bij Guy Savoy dan kun je voor een koffie of lunch terecht bij het Café Frappé (par Bloom). Ook leuk om te brunchen in het weekend. 11, quai de Conti, monnaiedeparis.fr

Geldmuseum en lekker eten

LEVEN IN FRANKRIJK 31

La France & moi

Ze werken al jaren in Frankrijk en spreken Nederlands met een Frans accent(je). In deze rubriek vertellen Nederlanders over de charme en de valkuilen van het ĂŠchte leven in Frankrijk. Deze editie: een galeriehoudster.

32 LEVEN IN FRANKRIJK

Natalie de Jeu (46) zag zichzelf als kind al kunst verkopen in de grote stad. Nu heeft ze een galerie boutique in Parijs op steenworp afstand van de Mona Lisa. Niets ging volgens plan, alles op gevoel. En ze wil er nooit meer weg. TEKST THomas BraUn FOTO’S THomas BraUn & PriVÉBeZiT naTalie De JeU

‘Ik voel me omarmd door Parijs’ P

arijs kent prachtige, idyllische straatjes, maar de Rue de Beaune, in de wijk Saint-Germain-desPrés, is wel heel bijzonder. Eeuwenoude panden met vrijwel uitsluitend exclusieve antiquairs en kunstgaleries. De pracht en historie lachen je vanachter de ramen toe en aan het eind van de straat wordt het uitzicht ‘benomen’ door het immense Louvre met z’n 403 schatkamers. Op nummer 16 woont en werkt Natalie de Jeu. Klinkt Frans, maar ze is zo Nederlands als de bloembollen van Aalsmeer. Hoewel?

Passie voor reizen “Ik ben opgegroeid in Nigeria. Mijn vader is een echte avonturier, een ontdekkingsreiziger. Hij heeft veel onderzoek gedaan naar de stammen in Nigeria en deze ook bezocht. Hij kocht ook kunst bij hen. Veel kunst in mijn boetiek en boven, in mijn appartement, is van mijn vader. Later streken we weer neer in Nederland in het Brabantse Roosendaal. Ik werd stewardess bij de KLM en bleek dezelfde passie voor reizen en handelsgeest als mijn vader te hebben. ‘Ga jij maar parttime werken, dan gaan wij een galerie beginnen met Afrikaanse kunst’, zei hij tegen mij. Toen viel alles voor mij op z’n plek. Ik was jong en wilde reizen, dus ik had mijn ‘gekkigheid’ als stewardess en ik kon mijn commerciële en artistieke ambities kwijt in de kunst. Die galerie openden we in Antwerpen. Tien jaar was het leuk. Ik dacht vast wel een keer een man tegen te komen en kinderen te krijgen, maar dat gebeurde allemaal niet. Ik wilde ook niet tot mijn tachtigste blijven vliegen

en wilde meer doen met Afrikaanse kunst. Ik bezocht grote beurzen, onder meer in Parijs, waar mijn hart werd gestolen. Deze stad heeft zoveel meer dynamiek dan Antwerpen of Rotterdam. Zo is het idee ontstaan om hier iets moois te beginnen. Toen ik nog een kind was, zag ik mezelf al in de grote stad lopen met kunst. Dat beeld zat altijd in mijn hoofd. Na een paar wijntjes op een terras besloot ik heel impulsief een bedrijf te beginnen in Parijs.”

Geleende kunst “Ik dacht wel even een geschikt pand te vinden. Maar het heeft uiteindelijk drie jaar geduurd voor ik eindelijk echt iets gevonden had. Ik weet nog goed dat ik de Rue de Beaune voor het eerst inliep. Het voelde meteen goed. Via de Afrikaanse kunst kende ik een vrouw die hier woont en zij leidde me rond. Het is hartje Parijs en toch komen hier weinig toeristen; zij weten deze straat niet te vinden. Kunstliefhebbers wel. Ik heb de knoop doorgehakt op gevoel. Niks bedrijfsplan. Hier wilde ik aan de slag. En nee, ik heb niet de loterij gewonnen. Ik verkoop glanzend brons van Frank Boogaard, er staat een prachtige lamp van Oluce op een stijlvolle Interni-tafel en aan de muur hangt veel werk van Daisy Boman, Jeanne Opgenhaffen en interieurdesigner San Ming. En Nigeriaanse beelden, die zijn van papá, zoals Ivo Niehe zou zeggen. Maar de meeste kunst is in bruikleen gegeven – verkoop geen bezwaar – zodat ik die kan etaleren en de maker > een mooi platform heeft. En ja, het is best prijzig,

Linkerpagina: voor haar designstudio Aujourd’hui aan de Rue de Beaune. Boven: Natalie de Jeu met haar vriend Philippe aan de Seine; met haar vriendin Barbara voor de Nederlandse ambassade in Parijs.

LEVEN IN FRANKRIJK 33

La France & moi

V.l.n.r.: Natalie de Jeu in haar boetiek; diverse kunstvoorwerpen, waaronder Afrikaanse kunst; bij het etnograﬁ sch museum Quai Branly.

wonen en werken in de stad van de liefde. Gelukkig heb ik een financier gevonden en kon ik hier mijn droom laten uitkomen. De boetiek Aujourd’hui is eigenlijk een showroom, de geleende kunst is ter inspiratie. Al kan ik het woord showroom niet meer horen. Het is meer ‘a place where living is fantastic’. Het is een concept gallery.”

Nederlandse indringer “Parijs is moeilijk. Bureaucratisch. Als je een vergunning wilt regelen voor de verbouwing van een huis dat je gaat inrichten kost je dat negen maanden, in plaats van twee, drie. Alles duurt hier lang. Wat je ziet in programma’s als ‘Ik Vertrek’, dat herken ik zó! Het eerste jaar was ik alleen maar bezig met paperassen en toestemmingen, voor ik überhaupt iets kon doen. Waarom ik hier dan toch ben? Hier gebéúrt het! Hier kan zomaar een topdesigner als Marcel Wolterinck binnen komen lopen of de koning van Marokko. Die worden door deze stad aangetrokken. Rotterdam was natuurlijk een stuk makkelijker geweest. Maar ik wilde naar Parijs: van niets naar het hoogste podium. En dat is hard werken. De eerste twee jaar was overleven, omdat ik geen netwerk had, geen contacten die begrijpen hoe de regels werken. Het is ook een paar

Natalie’s tips 1. Restaurant Le Hibou aan de Carrefour de l’Odéon, met een geweldig overdekt terras. lehibou-paris.com 2. Museum Petit Palais. Het is gratis en altijd rustig. petitpalais.paris.fr 3. Park Jardin Luxembourg. Klein, maar zo ﬁjn. 4. Warenhuis Le Bon Marché, dat betekent letterlijk ‘de goede deal’. Maar het is ondanks de naam heel gevaarlijk voor je portemonnee. Alles is er luxe, mooi én duur. 5. Op het terras van restaurant Les Antiquaires aan de Rue de Bac ben ik vaak te vinden tijdens het borreluur. Altijd gezellig! lesantiquaires.net

34 LEVEN IN FRANKRIJK

keer bijna fout gegaan, ik kreeg met oplichters te maken. Maar na die twee jaar kwam de rust en had ik door hoe het allemaal werkt hier. Ik leer nog elke dag, maar de grote fouten zijn er wel uit. Als Nederlandse ‘indringer’ zou ik meer netwerkborrels moeten bezoeken maar dat doe ik te weinig. Ik ga soms wel met Philippe mee, een antiquair in de straat, met wie ik nu ruim anderhalf jaar een relatie heb. Maar ik vind het nog wel lastig hoor, aansluiten bij groepjes Fransen; ze práten zo snel. Ik volg nu drie jaar Franse les en dat was ook nodig. Als er in het begin iemand binnenkwam, zei ik: ‘Bonjour, comment ça va?’ Dat is echt not done! Dan liepen ze meteen de winkel uit. Nu zeg ik: ‘Bonjour, comment allez-vouz madame?’ Ja, Fransen zijn heel gevoelig voor dit soort beleefdheden”

Energie “Toch voel ik me hier als een vis in het water. In Parijs is eigenlijk niets burgerlijk. Nog nooit heeft iemand mij gevraagd waarom ik niet getrouwd ben of waarom ik geen kinderen heb. Er wordt hier veel over kunst gepraat. En vanaf dag één ben ik omarmd door de hele straat. Op de eerste dag dat ik hier in een restaurant om de hoek at, werd ik zo warm ontvangen. Ik denk dat de energie die ik heb ook klopt met die van de mensen in deze wijk. Parisiens houden ervan als je netjes gekleed bent, een bepaalde stijl hebt. En daar ben ik ook altijd mee bezig. Ik heb nog een huis in Brabant en bezoek zo vaak ik kan mijn vrienden en familie. En soms mis ik de ruimte van Nederland, maar het land op zich niet. Deze bruisende wereldstad klopt meer voor mij. Hier staat altijd alles ‘aan’. Wat dat betreft is het ook wel rustig voor me als ik weer even terug ben en een dag in mijn Nederlandse tuin kan zijn, bloemetjes kijken. Maar dan snel weer terug. Terug naar Parijs, de stad die me zoveel energie geeft.” ■ aujourdhui.paris

ADEM DE GEZONDE BERGLUCHT IN. Deze winter brengt Thalys u elke schoolvakantie naar Chambéry, Albertville, Moûtiers, Aime-La-Plagne, Landry en Bourg-Saint-Maurice. Weg met vermoeidheid in de auto. Reis rechtstreeks, zonder files en begin volledig ontspannen aan uw vakantie! Boek met een gerust hart. Als de gezondheidssituatie op het moment van uw vertrek ertoe leidt dat de autoriteiten verplaatsingen naar de Savoie verbieden, kunnen uw treintickets zonder extra kosten worden omgewisseld of terugbetaald.

VAN HARTE WELKOM

Verantwoordelijke uitgever: Bertrand GOSSELIN, Managing Director. THI FACTORY NV, Marcel Broodthaersplein 4, 1060 Brussel, België

THALYS.COM

Dégustation Remke de Lange is journaliste, vinologe, wijndocente en sommelier. In Australië en Zuid-Afrika maakte ze zelf wijn: Rem’s Row.

Van arbane �o� �anna� De weRkpaaRDjes onDeR De FRanse DRuiven Chardonnay, cabernet sauvignon: geweldige druiven die Franse wijn wereldberoemd hebben gemaakt. Frankrijk heeft ook minder bekende druiven die, vaak zonder veel aandacht of eer, een bijdrage leveren aan de wijncultuur.

ommige druiven zijn zulke makkelijke reizigers dat ze inmiddels op alle wijncontinenten staan aangeplant. Leuk voor wijnmakers die een groot publiek zoeken, maar de mondialisering van de wijnwereld in de laatste decennia heeft ook veel wijn opgeleverd die van overal en nergens zou kunnen komen. Het leuke is: er zijn veel druivenrassen die echt alleen op specifieke plekken voorkomen. Ook in Frankrijk kun je nog van alles ontdekken. Laten we een reisje maken langs de werkpaardjes onder de Franse druiven, van noord naar zuid.

Niet sexy Zoeken in champagne pinot noir en chardonnay de schijnwerpers op, de derde druif komt er vaak bekaaid vanaf. En dat terwijl meunier meestal ook in de fles zit. Champagne is in veel gevallen een blend van de drie, en allemaal hebben ze zo hun kracht. Chardonnay zorgt

36 LEVEN IN FRANKRIJK

voor finesse, elegantie en frisheid en pinot noir voor kracht en structuur. En meunier, de andere blauwe druif? Dat is de meest vlezige van de drie, de druif die vulling levert. Misschien geen sexy taakje, maar grote merken als Krug, Billecart-Salmon en Bollinger kunnen niet zonder meunier. Gelukkig zijn er makers die de druif juist omarmen en champagnes maken van louter meunier. Komt ’ie toch nog tot z’n recht. De Champagnestreek heeft meer buitenbeentjes. Druiven als arbane en petit meslier staan hier en daar in de regio aangeplant en mogen mee in een blend. Meer en meer makers hebben oog voor juist deze druiven, die je elders niet zult tegenkomen. De Loirestreek wordt geroemd om zijn fijne frisse wijnen van sauvignon blanc, zoals Menetou-Salon en Touraine. Chenin blanc en cabernet franc zullen veel mensen ook kennen, maar melon de bourgogne? Het is de druif die in het meest westelijke deel, waar de rivier bij Nantes uitmondt in de Atlantische oceaan, een

lekkere wijn oplevert: Muscadet de Sèvre et Maine. Licht, iets ziltig, met fijne bittertjes: een weinig pretentieuze wijn die mooi samengaat met wat je daar uit zee haalt. Wijnmakers houden tijdens de vatrijping de gistresten in de wijn en roeren die regelmatig om: zo wordt de frisse wijn iets ronder en voller. Op het etiket zie je dan ook ‘sur lie’ staan. Jura en Savoie zijn vreemde eenden in de vijver van Franse druivenrassen: er staan bijna alleen maar lokale druiven aangeplant. De witte savagnin en jacquère en de blauwe trousseau en mondeuse hebben het prima naar hun zin in de regio’s tegen en in de Franse Alpen, maar daarbuiten tref je ze nauwelijks aan.

De diva’s van Bordeaux Cabernet sauvigon en merlot zijn het gouden koppel van Bordeaux. Heeft cabernet meer tannines en kracht, merlot is wat ronder en sappiger: ze vullen elkaar perfect aan in ’s werelds beroemdste rode wijn. Kenners onderscheiden graag de afkomst van de wijn: rechter- of linkeroever van de Gironne, die door het gebied stroomt? Traditioneel staat rechts meer merlot en is bijvoorbeeld SaintEmilion wat toegankelijker dan linkeroever Pauillac, een wat stuursere wijn met veel cabernet sauvignon. In de praktijk worden beide diva’s vaak stilletjes ondersteund door cabernet franc, malbec en petit verdot. De laatste is een bescheiden druif die in Frankrijk altijd wordt ingezet als assemblagepartner: een wijn van louter petit verdot is een zeldzaamheid. En dat terwijl ’ie met z’n tannines en kruidigheid veel moois extra geeft aan Bordeauxwijnen. De Rhônevallei wordt verdeeld in noord en zuid. In de noordelijker, steilere wijngaarden langs de rivier staat veel syrah en in het warmere, opener zuiden is grenache de smaakbepaler van de rode blends. Aan de witte kant komen we leuke verrassingen

tegen: witte Rhônewijnen zijn blends van druiven die typisch zijn voor deze streek en, behalve viognier, buiten de vallei weinig voorkomen: grenache blanc, marsanne en roussanne. Samen leveren ze geweldige fruitig-zwoele wijnen op.

Tradities in het zuiden De Provence kennen we vooral van rosé, vaak gemaakt van grenache, syrah en cinsault. Een minder bekende naam is tibouren, terwijl die vaak een bijdrage levert aan de lichtroze gekleurde wijnen. Slechts heel af en toe mag hij in z’n eentje rode wijn worden. Languedoc-Roussillon is een grote regio waar je in de wijngaarden van alles en nog wat tegenkomt. Alleen in het subgebiedje Limoux, bij Carcassonne, tref je mauzac aan, een witte druif die samen met chardonnay wordt gebruikt voor de lokale mousserende wijn: Blanquette de Limoux. In het oosten van het gebied, aan de Middellandse Zeekust, vind je een ander eigenaardig druifje: picpoul. Rond de gemeente Pinet wordt er een heerlijk frisse, lichte witte wijn van gemaakt. Picpoul de Pinet verkeert graag in gezelschap van een schelpdiertje of gegrild visje. De Sud-Ouest, het gebied ten zuiden van Bordeaux richting de Pyreneeën, wemelt van de minder bekende druiven. Het is een gebied waar de tijd minder snel lijkt te gaan dan elders en tradities diep verankerd zijn in de wijnen eetcultuur. Gelukkig maar, want men maakt er stevige rode wijnen van de donkere, tanninerijke tannat en sappige, droge en zoete witte wijnen van gros manseng en petit manseng. Tradities kunnen mooie, heel eigen, wijnen opleveren. Voor avontuur en exotisme naar de andere kant van de wereld? Niet nodig. Als wijnliefhebber kun je gewoon naar de Franse gebieden die je dacht te kennen. ■

LEVEN IN FRANKRIJK 37

Heilzame heerlijkheden Cardioloog Annemieke Jansen en haar zus, kok en fotograaf Janine, maakten alweer hun derde kookboek waarin de mediterrane leefstijl centraal staat. Met veel smakelijke Franse gerechten, makkelijk te bereiden en nog gezond ook!

Jansen & Jansen ‘Mooi mediterraan. Vier het leven en val af’ Tekst Annemieke en Janine Jansen Fotograﬁe Janine Jansen Fontaine Uitgevers, € 24,99 Wij mogen onder abonnees 5 exemplaren verloten. Kans maken? Ga naar leveninfrankrijk.nl en vul je gegevens in bij Mail & Win.

38 LEVEN IN FRANKRIJK

Soufflé aux champignons Paddenstoelensoufflé

Voor 4 timbaaltjes (of een quichevorm) Ingrediënten

Bereiding

• (rijst)olie • 2 blaadjes filodeeg • halve ui • 350 g shiitakes of kastanjechampignons • handjevol verse tijm, zout, zwarte peper • scheutje witte wijn • 3 eieren • 100 g ricotta • 125 g geraspte appenzeller (of emmentaler of oude kaas )

Verwarm de oven voor tot 180˚C. Vet vier vormpjes in met olie en bekleed ze elk met een half vel filodeeg (soms zijn het megavellen; gebruik in zo'n geval minder dan de helft). Snij de halve ui in ringen en de shiitakes in plakjes en bak ringen en plakjes aan met wat tijm, zout en zwarte peper. Blus af met de witte wijn. Kluts de eieren en meng

de ricotta en bijna alle appenzeller (of andere kaas, zie hiernaast) erdoor. Bewaar een beetje kaas voor de bovenkant. Kluts tot het schuimig wordt. Verdeel de paddenstoelen over de bakjes en giet er het eimengsel overheen. Verdeel de kaas erover en bak de souffleetjes in een halfuur gaar.

LEVEN IN FRANKRIJK 39

Kijk op www.labaume.nl voor een wijnhandel bij u in de buurt

Soupe de courgettes au gorgonzola et à la menthe Courgettesoep met gorgonzola en munt Voor 4 ruime koppen Ingrediënten

Bereiding

• 1 of 1,5 courgette • 1 ui • 1 teen knoﬂook • ﬂinke scheut witte wijn • 1 tl zout • 30 g munt • sap van een citroen • 500 ml kippen- of groentebouillon • 50 g gorgonzola • rijstolie

Snij de courgettes in dunne schijven en de ui in ringen. Hak de knoflook fijn. Fruit die samen met de ui. Voeg driekwart van de courgette toe (dus niet alles) en smoor de groentes op laag vuur, minstens drie kwartier. Dat ‘drie kwartier’ staat hier niet voor niks; de courgettes worden er echt veel lekkerder van. Tegen de tijd dat het spul droog dreigt te koken, voeg je de witte wijn toe. De resterende courgetteschijfjes bestrooi je met zout, dat je laat intrekken. Haal de blaadjes munt van de takjes (hou er een paar apart voor de garnering). Meng ze samen met het

gesmoorde courgettemengsel en het citroensap met de staafmixer. Breng de bouillon aan de kook. Dep de gezouten courgetteschijven droog en bak ze in een koekenpan in een laagje olie (niet te veel tegelijk, anders koelt de olie merkbaar af). Dep ze droog met keukenpapier. Doe het courgettemengsel in een pan en meng beetje bij beetje de bouillon erbij. Haal de pan van het vuur zodra de soep kookt en roer de gorgonzola erdoor. Schep de soep in kommen of borden en garneer hem met munt en de courgetteschijfjes.

LEVEN IN FRANKRIJK 41

Merguez à la purée de lentilles Merguez met linzenpuree Voor 4 personen Ingrediënten

Bereiding

• 300 g oranje linzen • half bouillonblokje • 1 el mosterd • 4 merguezworstjes • bakolie • 1 ui • 2 tenen knoflook

Spoel de linzen met koud water en kook ze in 20 minuten gaar in water met een half bouillonblokje. Laat de linzen goed uitlekken en meng ze met een staafmixer samen met de mosterd tot een puree. Bak de merguez. Snij een ui in dunne ringen en twee tenen knoflook in schijfjes. Bak eerst de uiringen – die hebben meer tijd nodig

42 LEVEN IN FRANKRIJK

dan de knoflook – in een flinke scheut olie. Als ze beginnen te bruinen doe je er de knoflook bij. Blijf echt goed roeren; als de boel verbrandt schiet je hopeloos je doel voorbij. Verdeel wat van de krokante uien en knoflook over de linzenpuree. Over de merquez kunnen we kort zijn: koop ze bij een bioslager. Of maak ze zelf:

Voor 4 personen: 250 g rundergehakt, 1 geraspte ui ,1 el knoflookpoeder, verse nootmuskaat, 1 el harissa, 1 tl komijn, 1 el paprikapoeder Meng alles door elkaar en vorm er vier worstjes van. Hou ze dun, hè? Officieel stop je de vulling in zo'n darmvelletje, maar ja, wat een gedoe. Je kunt ze ook gewoon zo bakken!

Courgettes farcies à la fondue au fromage Gevulde courgettes met kaasfondue Voor 4 personen Ingrediënten

Bereiding

• 150 g fontina (of emmentaler, gruyère of belegen kaas) • 150 ml melk • 3 courgettes (ca. 550 g) • 2 eidooiers • zwarte peper • nootmuskaat

Je hebt van die dagen dat je smácht naar een vette hap. Dan is hier je troostvoer! Zonder arme koolhydraten, hè? Maar lekker, tjonge! Machtig, dat wel, maar omdat je de hoeveelheid kaasfondue beperkt houdt, is het goed te doen. Snij de kaas in kleine stukjes en laat ze weken in melk, een uur of twee. Stoom de courgettes tien minuten in een stoompan of in een vergiet op een pan met een deksel op het vergiet. Snij de courgettes overlangs doormidden (zoals je op de foto ziet hadden wij ronde gele, maar het gaat natuurlijk ook

uitstekend met langwerpige groene) en haal wat vulling uit de courgettes zodat de fondue erin kan. Snij het vruchtvlees van de courgette fijn. Breng een pan water aan de kook en klop de eidooiers au bain-marie – dus in een pannetje in die pan met kokend water – met de kaas en de melk. Het kokende water mag de inhoud echt niet raken. Blijf kloppen tot je een pracht van een stevige en toch schuimige fondue hebt. Breng op smaak met zwarte peper en nootmuskaat. Vul de courgettes met hun pulp en de fondue en schuif het geheel even onder de grill.

LEVEN IN FRANKRIJK 43

Vivre Vert

Groen, duurzaam én stijlvol: zo zien we het graag. Martine Jongbloed beschrijft voor ons de nieuwste trends in Frankrijk op dit gebied. Op instagram deelt ze groene Franse adresjes (@greenspin.nl)

Driesterrenvis

Christopher Coutanceau heeft twee passies: de zee en gastronomie. “Als chef wil ik meer bewustwording creëren voor het leven in de zee. Daarom zet ik me in tegen overbevissing en © LE MAS DE PEINt

vervuiling van de zee.” Restaurant Coutanceau serveert alleen lokale vissoorten en schaaldieren en vissen ‘van het seizoen’. Net als bij groenten en fruit heb je namelijk ook seizoensvissen. Naast zijn drie Michelinsterren ontving hij (uiteraard) ook de

Boetiekhotel met paarden

groene ster voor duurzaamheid van de ‘Guide Michelin’ .

coutanceaularochelle.com

Het vijfsterrenboetiekhotel Mas de Peint ligt in het Zuid-Franse vogelparadijs de Camargue. Op het domein van vijfhonderd hectare lopen de stoere, witte paarden van de Camargue vrij rond. Het hotel maakt gebruik van groene energie, composteert uiteraard en serveert bij voorkeur producten uit eigen biologische moestuin. En na een middag paardrijden wacht je een luxueuze spa voor de stijve spieren.

Vanaf C 270 voor een tweepersoonskamer. masdepeint.com/en/5-star-boutique-hotel-camargue-arles

Natuur in Parijs

Wat een fantastische plek midden in Parijs: het

Ecoski’s

domein van Fondation Good Planet, initiatief van Yann Arthus Bertrand, de wereldberoemde fotograaf

De houten ski’s van het merk

van luchtfoto’s. Het kasteeltje uit de 19de eeuw ligt

Marcel Livet zijn elegant en

met zijn tuinen in een groene oase in de stad, het Bois

garanderen een perfecte

de Boulogne. Je loopt er heen langs een natuurpad

FSC-label voor duurzame

vol beelden. Doel is met concerten, films en tentoon-

bosbouw. Oprichter is Victor

stellingen aandacht te geven aan natuur, biodiversiteit

Edouard, ingenieur en

en schone energie. Nu onder andere te zien: de indruk-

skileraar. De naam van het merk is een eerbetoon aan zijn overgrootvader, een fervent alpinist in de jaren twintig.

marcel-livet.fr

ski-ervaring. Het hout heeft het

wekkende foto’s van een boeddhistische monnik, virtueel duiken in de oceaan, een gigantische bijenkorf waar je alles leert over bijen, mooie beelden in de tuin en elk weekend is er een biologische markt.

goodplanet.org/en

LEVEN IN FRANKRIJK 45

PRESCRIPTION JEUNESSE™

U KRIJGT EEN ZICHTBAAR JONGERE OOGOPSLAG!

VANAF DE EERSTE BEHANDELING*

100%

TEVREDENHEID

· DIRECT EEN GLADSTRIJKEND EFFECT · DE OOGCONTOUR IS HELDERDER

IN DE CABINE Een behandeling van 45 minuten, specifiek ontwikkeld voor de oogcontour, vervaagt ogenblikkelijk sporen van vermoeidheid en veroudering. De exclusieve porseleinen massagelepel van Sothys zorgt direct voor een verfrissend effect.

VOOR THUIS Crème lumière rides-cernes-poches Soin correcteur anti-cernes Roll-on cryo anti-poches Patchs express yeux

SOTHYS RECHERCHE

AVANCÉE

Sothys, topklasse in professionele, optimale huidverbetering en verzorging op maat in meer dan 15.000 Instituten, spa’s en wellnesscentra in 125 landen. WWW.SOTHYS.NL

E X C L U S I E F I N I N S T I T U T E N & S P A’S

* TEVREDENHEIDS PERCENTAGE BIJ 22 PERSONEN 24 UUR NA DE EERSTE BEHANDELING. PHOTOS : JF VERGANTI · MARIUS DZIERZAWSKI · STSMHN · 08/20 SOTHYS PARIS, SIÈGE SOCIAL, 128 RUE DU FAUBOURG SAINT HONORÉ, F 75008 PARIS - SIREN 451 170 807 RCS PARIS · NON CONTRACTUAL PICTURES

· DE BLIK UITGERUST

Lidewij Lidewij van Wilgen (1966) is wijnmaker in de Languedoc op haar domein Terre des Dames. Ze heeft drie dochters en een Franse man. Meer over Lidewij en haar domein: terredesdames.com

Oogstromantiek



IllustratIe Marieke van Ditshuizen

Het voelt bijna ongepast om mijn gevlekte handen met zwarte rouwranden op het blinkend witte toetsenbord van mijn nieuwe computer te leggen. Na acht dagen oogsten heb ik het opgegeven om er nog representatief uit te zien. Ik draag kleren waar mijn dochters toen ze op het lycée zaten al geen zin meer in hadden. Wat moet er ooit door het hoofd van mijn smaakvolle dochter Fiene zijn gegaan toen ze een paars T-shirt met een agressieve adelaar aanschafte? En wie heeft die zwarte jeans ooit tot zo’n scheve short verknipt? Het maakt me niet uit, met mijn met wijn bevlekte benen in rubberlaarzen valt er toch geen eer meer te behalen. Ik klim op ladders, sleur met slangen en probeer de tien mensen die voor me in de wijngaard werken gemotiveerd te houden. Ooit, achttien jaar geleden, toen we hier net waren aangekomen, had ik nog een klassiek romantisch beeld van de oogst. We hadden iemand die verantwoordelijk was voor de kelder, dus ik kon me volop storten op een mooie lunch die aan de spreekwoordelijke lange tafel geserveerd werd. Ik had er zelfs slingers van een hippe winkel uit Amsterdam boven gehangen. De plukkers dachten dat ik gek was, maar wat zag het er fotogeniek uit. Een paar jaar later, toen ik de eindverantwoordelijke voor ALLES was geworden, bleef ik toch nog proberen lunches op tafel te zetten die ik tussen de aanvoer van de druiven in elkaar flanste. Ik zag foto’s van de oogst bij Ilja Gort voorbijkomen – daar was het pas gezellig. Maar ikzelf werd eigenlijk steeds saaier. In tegenstelling tot Bordeaux is de Languedoc een superwarme regio. Plukkers die fijne wijntjes mogen drinken en daarna onder de brandende zon druiven moeten plukken krijgen

weinig meer voor elkaar. De tijd tussen de aanvoer van nieuwe kisten met druiven begon steeds langer te worden en de trossen op de sorteertafel waren zo warm dat ze al leken te gisten. Zeker voor witte wijn en rosé – maar ook om de frisheid in de rode wijnen te behouden – is het zaak de druiven zo koel mogelijk in de tank te krijgen. Met de toename van mijn plezier en ambitie in wijn maken werd uiteindelijk alle romantiek gesmoord. Tegenwoordig gaat de wekker om half zes. Ik heb bij de winkel van Decathlon voor iedere plukker een lamp gekocht die ze met een elastiek op hun hoofd kunnen zetten. Na een kopje koffie uit een totaal uncool apparaat waar zeker geen espresso’s of macchiato’s uitkomen jaag ik ze het donker in. En daar gaan ze. Van de schrik en de kou heerlijk fris en efficiënt plukken ze zo snel als ze kunnen. Als de eerste druiven binnenkomen, dampend van de ochtenddauw, gaat de zon net langzaam op boven de rotsen achter de wijngaarden. Om tien uur ga ik de wijngaard in met een kan koffie en, dit keer, een grote zak van de onovertroffen chouquettes van onze lokale bakker. We zitten tussen de wijnranken in de schaduw van een olijf boom. Het is niet heel glamoureus, maar wel gezellig. “Ik denk dat vanochtend de mooiste zonsopgang was die ik ooit heb gezien”, zegt een meisje. “Maar die boven de Syrah dan,” vraagt een jongen, “toen we helemaal bovenop de berg waren?” Hij trekt zijn smartphone uit zijn zak. Schitterende beelden inderdaad waarmee ze op Instagram vast beter scoorden dan met foto’s van een zoveelste lunch. Vandaag heb ik tot half acht werk in de kelder. Maar zij liggen lekker in de koele rivier en zijn morgen weer fris. Ik geloof dat mijn concept zo gek nog niet is.

Ik zag foto’s van de oogst bij Ilja Gort voorbijkomen – daar was het pas gezellig. Maar ik werd eigenlijk steeds saaier

LEVEN IN FRANKRIJK 47

Frankrijk 10xDichtbij Zin in Frankrijk maar niet in een lange reis? Rijd eens naar Noord-Frankrijk met zijn oude steden, heuvels, strand en kliffen. Tien fijne bestemmingen op maximaal vijf uur rijden van Utrecht. tekst suZanne BeRGMan FOtOGraFie XXXXXXXX

48 LEVEN IN FRANKRIJK

Noord-Frankrijk

Calvados Oké, het is iets verder rijden, namelijk zo’n zesenhalf uur. Eén uitzondering in de lijst. Maar wat is er veel te zien, doen en proeven in de Normandische Calvados. Neem allereerst het landschap. Het Pays d’Auge in het oosten biedt vakwerkhuizen, fruitboomgaarden en glooiende heuvels. In het zuiden vind je rivieren, bossen, groene valleien en verrassend hoge rotspartijen – het wordt niet voor niets ‘La Suisse Normande’ genoemd. Aan mooie dorpjes geen gebrek. En natuurlijk overal calvados en camembert. Als je de kustlijn volgt heb je zo een toeristische route te pakken, van kleurrijk Honfleur met zijn Vieux Bassin via chic Deauville tot authentiek Cabourg. Rij je nog wat verder, dan vind je de beroemde stranden van de Tweede Wereldoorlog, met bijbehorende musea als het Overlord Museum. Als je daar nog niet stil van wordt, dan word je dat wel op de enorme Amerikaanse begraafplaats in Colleville-sur-Mer. Het Mémorial in Caen is ook al zo’n indrukwekkend oorlogsmuseum en daarnaast lonkt het middeleeuwse centrum van deze levendige studentenstad. En dan hebben we het nog niet eens gehad over Bayeux met zijn wereldberoemde wandkleed en sfeervolle straatjes of de prachtige basiliek van Lisieux… calvados-tourisme.com

LEVEN IN FRANKRIJK 49

Arras Door zijn ligging vlak bij het front kwam Arras behoorlijk toegetakeld uit de Eerste Wereldoorlog. Maar dat zou je niet zeggen als je hier een weekend doorbrengt, zo mooi is de stad weer in ere hersteld. Twee pleinen vormen het kloppend hart van Arras: allereerst de majestueuze Grand-Place met zijn statige herenhuizen. Centraler overnachten dan in het Grand Place Hotel – boetiekhotel met kamers, appartementen én trendy restaurant L’Anagram – is niet mogelijk. Even verderop vind je Place des Héros, vol aanlokkelijke terrasjes. Het prachtige belfort torent hier fier uit boven het stadhuis. Liefhebbers van de schone kunsten lopen door naar de Abbaye Saint-Vaast, waar het Musée des Beaux-Arts is gevestigd. Maar ga vooral ook even ondergronds. Onder de stad ligt een uitgebreid gangenstelsel, de boves. Deze uitgegraven kalksteengroeven dienden eeuwenlang als opslag maar ook als schuilplaats voor geallieerde soldaten in de Eerste Wereldoorlog. Even buiten Arras laat museum Carrière Wellington op indrukwekkende wijze zien hoe dat soldatenleven er twintig meter onder de grond uitzag. grandplacehotel.fr; arraspaysdartois.com

Montreuil-sur-Mer Saillant detail: aan zee heeft Montreuil-sur-Mer nooit gelegen. Maar dankzij zijn ligging aan het riviertje La Canche, tien kilometer landinwaarts vanaf de gelijknamige baai, was het wel een belangrijke zeehaven die beschermd moest worden. Met het dichtslibben van de Canche, waar het nu prima kanoën is, verloor het stadje ook zijn strategische positie. De dikke stadsmuren die Montreuil-sur-Mer ooit beschermden staan vandaag de dag garant voor een leuke wandeling met prachtige vergezichten op het omringende platteland. Intra muros laat de citadel, oorspronkelijk gebouwd als stadskasteel,

50 LEVEN IN FRANKRIJK

op beeldende wijze zijn geschiedenis zien. Tot aan zijn rol als Brits en Duits hoofdkwartier in respectievelijk de Eerste en Tweede Wereldoorlog aan toe. Buiten de citadel leiden kleine straatjes langs hippe winkeltjes en heel veel restaurantjes. Zoals L’Anecdote, het eenvoudige(re) broertje van tweesterrenrestaurant La Grenouillère, dat even buiten Montreuil te vinden is. Op vijf minuten lopen kun je heerlijk slapen in Villa Maïa, een herenhuis in Scandinavische stijl. anecdote-restaurant.com; Villa Maïa via booking.com; destinationmontreuilsurmer.com

Noord-Frankrijk

Baie de Somme Kliffen, duinen, kwelders, moerassen, meren, de grootste zeehondenkolonie van Europa en ruim driehonderd soorten trekvogels: de Baai van de Somme wordt niet voor niets beschouwd als een van de mooiste wereldwijd. In dit natuurreservaat van zo’n zeventig vierkante kilometer groot kun je je gemakkelijk verliezen in alles wat de natuur te bieden heeft. Fietsen wandelpaden te kust en te keur doorkruisen het gebied en je kunt de baai zelfs te voet oversteken bij laag tij – natuurlijk alleen onder begeleiding van een ervaren gids. Start- en eindpunt van die oversteek zijn zelf ook een bezoek waard. Middeleeuws Saint-Valéry-surSomme met zijn lieflijke straatjes is officieel erkend als een omweg waard en in havenstadje Le Crotoy wisselen de vissershuisjes en vakantiewoningen elkaar af. Vogelliefhebbers halen hun hart op in het Parc du Marquenterre. De duizenden vogels die hier ‘verblijven’ kun je ongezien bespieden vanuit maar liefst twaalf observatiepunten. Natuurgidsen staan klaar voor een voice-over. tourisme-baiedesomme.fr

LEVEN IN FRANKRIJK 51

5 Lille

Op een eilandje in de rivier de Deûle ontwikkelde zich aan het begin van de 11de eeuw een stad die tegenwoordig ook wel ‘het Parijs van het noorden’ wordt genoemd. Maar Lille – de naam verwijst nog naar de ligging (L‘Île’) of ‘ter IJssel’ voor Rijssel) – heeft die vergelijking helemaal niet nodig. En het is ook nog eens een stuk dichterbij én beter te belopen dan de hoofdstad. Het prachtige oude centrum, Vieux-Lille, barst van de straatjes vol originele winkeltjes, bakkerijen en restaurantjes. Je bent zo een dag verder met alle bezienswaardigheden in dit gedeelte, van de neogotische kathedraal Notre-Dame-de-laTreille tot de prachtige oude Bourse. Het Palais des Beaux-Arts is beroemd om zijn meesterwerken van onder meer Rubens, Picasso en Monet, en sla ook het Musée de l’Hospice Comtesse in het voormalige gasthuis niet over. Iets verderop vind je het citadelpark, waar ook de dierentuin te vinden is. Op zoek naar een bijzonder restaurant? In restaurant Bloempot krijg je de lokale en seizoensgebonden pot voorgeschoteld, al is het wel een uitdaging om – twee maanden van tevoren – een tafel te bemachtigen… bloempot.fr; nl.lilletourism.com

52 LEVEN IN FRANKRIJK

Noord-Frankrijk

Les Sept Vallées

Lens & Roubaix

Voor een bezoek aan het Louvre hoef je sinds 2012 alleen maar even de Belgisch-Franse grens over. In Lens, gelegen in voormalig mijngebied, biedt het Louvre-Lens ‘5000 jaar geschiedenis in een oogopslag’. Aan de hand van tweehonderd meesterwerken, afkomstig uit de immense collectie van het Parijse Louvre en te zien in een al even indrukwekkende zaal van 3000 vierkante meter, reis je door een tijdsperiode van 4000 voor Christus tot de 19de eeuw. De tijdelijke exposities hebben in korte tijd al een eigen reputatie opgebouwd. Idee: maak er een weekend van en overnacht in Hôtel Louvre Lens-Esprit de France! Een blok voormalige mijnwerkershuisjes recht tegenover het museum werd met veel aandacht voor het mijnwerkersverleden omgetoverd tot viersterrenhotel. Rij de volgende dag drie kwartier door (of eigenlijk: terug) naar Roubaix. In het voormalige art-deco-gemeentezwembad – een populair decor voor modeshows en andere evenementen – vind je een grote collectie toegepaste kunsten (textiel, keramiek), schilder- en beeldhouwkunst uit de 19de en 20ste eeuw. louvrelens.fr; hotel-louvre-lens.com; roubaix-lapiscine.com

Wie denkt dat Noord-Frankrijk plat is, zal verrast opkijken in de Zevenvalleienstreek. Zeven riviertjes doorkruisen hier een groen landschap vol weilanden, akkers en bossen en maken het verrassend heuvelachtig. Wie een beetje conditie heeft, vindt hier een geweldige fietsen wandelbestemming, die ook nog eens redelijk onontdekt is gebleven. Het uitzicht wordt bepaald door heggetjes, bomen, uitgestrekte weides en beekjes, met hier en daar overblijfselen van middeleeuwse forten. Authentieke dorpjes met straatjes vol kinderkopjes, zoals Hesdin, bieden je de gelegenheid even op adem te komen en te proeven van wat de streek te bieden heeft. In de Vallée de l’Authie is L’Abbaye de Valloires met zijn prachtige tuinen een verplichte stop. En wie graag een lijntje uitgooit, vindt in de streek genoeg plekken om (met vergunning) naar hartenlust te vissen. 7valleesternoistourisme.com

LEVEN IN FRANKRIJK 53

Reims

Bezoek je Reims, dan kun je niet om de kathedraal Notre-Dame heen. Letterlijk bijna, want hij is zelfs groter dan die in Parijs. Alleen al over de ruim 2300 gebeeldhouwde figuren op de buitenkant van de kathedraal valt veel te vertellen – een gids boeken is geen overbodige luxe. In het naastgelegen Palais du Tau, waar de aartsbisschop vroeger woonde, kom je nog veel meer te weten over de geschiedenis van de kathedraal en de koninklijke kroningen. Twintig minuten lopen verderop vind je de abdij Saint-Remi, met zijn prachtige

basiliek met gotisch en romaans interieur. Kathedraal, paleis en abdij: alle drie staan ze op de Werelderfgoedlijst van Unesco, dus dan weet je het wel. Naast al dit en ander cultuurschoon is het culinair gezien ook nog eens heerlijk toeven in Reims. De moderne markthallen van Boulingrin zijn een feest voor ogen, oren en smaakpapillen. Verder vind je maar liefst zes sterrenrestaurants in Reims, naast een uitgebreid aanbod aan ‘gewone’ restaurants, chocolatiers, fromagers en patissiers. En champagnehuizen uiteraard: zeg je Reims, dan zeg je champagne. Vergeet niet de fameuze biscuit rose de Reims in je flûte te dopen! reims-tourisme.com

Ardennes

De Franse Ardennen zijn dan wel iets verder weg dan de Belgische, ze zijn ook een stuk minder toeristisch. Dat betekent dat je het glooiende landschap vol verlaten landweggetjes, kastelen, forten en pittoreske dorpjes vaak voor jezelf hebt. In Sedan staat een eeuwenoud fort dat als grootste van Europa zeker een bezoek waard is. En als je er dan toch bent, overnacht er dan meteen! Zin om dit nog eens dunnetjes over te doen? Het gezellige Rocroi biedt ook een fort, met stadsmuseum. In CharlevilleMézières nodigt de indrukwekkende Place Ducale – decor van het wijd en zijd bekende marionettenfestival – uit tot een kopje koffie (of meer) op een van de vele terrasjes. Maar de hoofdrol in de Franse Ardennen is en blijft voor de Maas. Een betere manier om die te beleven dan de Voie Verte Trans-Ardennes – aangelegd op het oude jaagpad langs de Maas – te befietsen of bewandelen is er niet. hotel-lechateaufort.fr; ardennes.com

54 LEVEN IN FRANKRIJK

Noord-Frankrijk

Côte d’Opale Tussen Calais en Berck-sur-Mer strekt de Opaalkust zich uit over honderdtwintig kilometer, schitterend als een opaal. Karakteristieke vissersdorpjes, uitgestrekte stranden, een glooiend landschap, kliffen, duinen en zee: een heerlijke streek om uit te waaien! De stranden zijn (bij eb) enorm en zelfs in de zomer is hier nog wel een rustig plekje te vinden om je handdoek neer te leggen. Hoogtepunten van de Opaalkust – letterlijk en figuurlijk – zijn Les Deux-Caps: Cap Blanc-Nez en Cap Gris-Nez. Deze twee kapen op spectaculaire krijtrotsen geven bij

helder weer uitzicht op de krijtrotsen van Dover. De kustlijn is verder bespikkeld met fotogenieke badplaatsjes als nostalgisch Wissant, mondain Le Touquet en charmant Wimereux met zijn belle-époquevilla’s en blauw-witte strandhuisjes. Slapen met uitzicht op zee doe je hier onder andere in Hôtel Atlantic in Wimereux, dat een bistro en een sterrenrestaurant heeft. Zes kilometer verderop ligt Boulogne-sur-Mer, waar de ommuurde bovenstad en het grootste aquarium van Europa te vinden zijn. atlantic-delpierre.com; calais-cotedopale.nl

LEVEN IN FRANKRIJK 55

6x +TROTTER REIZEN

FRANKRIJK t.w.v. € 35,99 nu samen voor maar

€45 TROTTER REIZEN FRANKRIJK Met ‘Reizen Frankrijk’ biedt Trotter een ware schat aan informatie voor de nieuwsgierige francoﬁel. Een prachtig boek, van meer dan 380 pagina’s, waarin alle geheimen van Frankrijk worden blootgelegd. Onder de kopjes ‘Natuur’, ‘Uniek en bijzonder’, ‘Citytrips’, ‘Cultuur en erfgoed’ en

‘Keuken en toebehoren’ geeft het boek de beste tips voor onder andere ﬁetstochten, wandelroutes, muziekfestivals, nationale parken, marktjes, abdijen, middeleeuwse steden en wijnroutes. De informatie is veelzijdig én verrassend, waardoor je nu alweer je volgende vakantie wil plannen!

het hierboven genoemde abonnementsbedrag is inclusief verzendkosten van het welkomstgeschenk. Deze aanbieding geldt zolang de voorraad strekt. De abonneeservice is op werkdagen bereikbaar van 9.00 tot 17.00 uur. neem contact op met de abonneeservice voor verzendtarieven naar het buitenland. u kunt het abonnement ook cadeau geven aan iemand anders, u ontvangt dan zelf het boek.

Cinéma Gewetenloze jacht op werk “Ik ben nooit gewelddadig geweest, ik wilde nooit moorden”, zegt de 57-jarige Alain Delambre recht in de camera in de openingsbeelden van de zesdelige serie ‘Dérapages’ (Ontsporingen). De man blikt terug op een fatale episode in zijn leven, die we uitvoerig te zien krijgen. Delambre (sterke rol van ex-voetballer Éric Cantona) was een competente hr-manager, die zes jaar geleden als boventallig werd ontslagen, waarna een martelgang van werkloosheid en hopeloze baantjes begon. Scherp toont de serie hoe de stress ervan doorwerkt in zijn huwelijk. Alles lijkt ten goede te keren als Delambre eindelijk weer aan de slag kan als rekruteringsmanager bij een groot bedrijf. Hij krijgt wel een bizarre proefopdracht: om te beoordelen wie van de vier managers het stressbestendigst is moet Delambre een gijzelingsactie op touw zetten, zonder dat zij weten dat het een nepactie is. Moreel volkomen verwerpelijk, vindt ook Delambres vrouw, maar bij haar man moet alles wijken voor het krijgen van de baan. Hij belandt in een moreel moeras en komt in zware problemen als de gijzelingsactie anders verloopt dan gepland. ‘Dérapages’ is als sociale thriller, familieen rechtbankdrama wel erg sterk aangezet, zodat de serie nogal eens een beroep doet op de geloofwaardigheid, maar de boodschap is helder: als gewetenloze bedrijven medewerkers behandelen als levenloze pionnen, leidt dat tot sociale ellende, maar ook tot moreel verval. Dérapages is te zien op Netflix.

Filmjournalist Jos van der Burg attendeert ons elke editie op de mooiste nieuwe Franse films die nu of binnenkort ook in Nederland te zien zijn.

Moreel dilemma Het is makkelijk om in abstracte termen over vluchtelingen te spreken, maar het wordt anders als je te maken krijgt met het leven van één vluchteling. Dat merken in ‘Police’ drie Parijse agenten, die een uitgewezen asielzoeker uit Tadzjikistan naar het vliegveld moeten brengen. De film van de veelzijdige Anne Fontaine (‘Coco avant Chanel’, ‘Gemma Bovery’) schetst eerst de thuissituatie van de drie agenten. De een heeft een ongelukkig kibbelhuwelijk, de ander (Omar Sy, de vrolijke verzorger in ‘Intouchables’) verbergt zijn problemen achter lolbroekerij en de vrouwelijke agent (Virginie Efira) leeft met een geheim dat zij niet aan haar man kan vertellen. Als de drie in de auto op weg naar het vliegveld het vluchtverhaal van de asielzoeker (Payman Maadi, ‘A separation’) lezen, staan zij voor een gewetensdilemma. Kunnen zij het moreel verantwoorden om deze wanhopige man, die in zijn thuisland mogelijk gedood zal worden, uit te zetten? De emoties lopen hoog op, waarbij vooral het personage van Efira niet klakkeloos wil meewerken aan het uitzettingsbevel. ‘Police’ is een urgent drama over persoonlijke verantwoordelijkheid. Omar Sy formuleerde het helder: “Het is makkelijk om te zeggen ‘we doen dit of laten we dat doen’, maar hoe reageer je als er in werkelijkheid voor staat?” Police, vanaf 19 november in de bioscoop.

Juf is verliefd Dat een acteur een film kan redden, bewijst de komische dramedy (lichtvoetig drama) ‘Antoinette dans les Cévennes’. Laura Calamy, (nog) geen naam die in Nederland een belletje doet rinkelen, maakt als het innemende middelpunt de film beter dan het dunne scenario doet vermoeden. Calamy speelt Antoinette, een vrolijke en spontane basisschoollerares die een geheime verhouding heeft met de getrouwde vader van een leerling. Haar verliefdheid op deze Vladimir is zo hevig dat als hij in de zomervakantie met vrouw en dochter een wandelvakantie in de Cevennen maakt, zij stiekem deze vakantie ook boekt in de hoop op geheime gepassioneerde ontmoetingen met hem. Natuurlijk loopt het anders. Met als reisgenoot een ezel loopt Antoinette dagenlang in haar uppie door de Cevennen. Ze steekt veel op van het dier: wordt het niet eens tijd dat zij zich onafhankelijker opstelt? Even vasthoudend als een ezel wordt? ‘Antoinette dans les Cévennes’ toont het schitterende landschap van de Cevennen, zodat je meteen zin krijgt om er te gaan wandelen, maar iets meer dramatische ambitie was welkom geweest. Antoinette dans les Cévennes, vanaf 15 oktober in de bioscoop.

LEVEN IN FRANKRIJK 57

De kracht van de Franse cinema

Tapis Rouge

Een succesvol Frans filmfestival, kan dat in Nederland? Tapis Rouge slaagde vorig jaar met vlag en wimpel. Dus komt er een tweede editie, die zich ook buiten Amsterdam afspeelt. Leven in Frankrijk is weer mediapartner en journalist/presen tatrice Chazia Mourali is ambassadeur van het festival. TeksT Jos van der Burg

lk Europees land behoort een Frans filmfestival te hebben. Nee, dat is niet overdreven, want Frankrijk is sinds mensenheugenis het enige stabiele Europese filmland. Film wordt er niet gezien als franje, maar als essentieel onderdeel van de cultuur. Fransen houden van film. En dat mag wat kosten, vinden ze. Die houding zorgt voor een vitale filmcultuur, waar andere Europese landen alleen maar jaloers naar kunnen kijken. Het succesvolle Franse filmsysteem levert jaarlijks zo’n 250 films op. Vooral de arthousefilms zorgen met sterren als Juliette Binoche, Catherine Deneuve en Isabelle Huppert – het is bijzonder dat er meer beroemde vrouwelijke dan mannelijke Franse filmsterren zijn – voor interessante films over complexe menselijke relaties.

Meer dan pikante oh-la-la-films Dat veel Franse films niet bang zijn om de diepte in te gaan, levert de Franse cinema een internationale schare van bewonderaars op. Daaronder journalist en presentatrice Chazia Mourali, de ambassadeur van de tweede editie van Tapis Rouge. De liefde

58 LEVEN IN FRANKRIJK

Tapis Rouge

Tapis Rouge: waar, hoe & wat van Mourali voor de Franse cinema zit diep en gaat terug naar de jaren tachtig toen ze Frans studeerde. Wat haar liefde deed ontspringen? “Franse films kunnen betoverend zijn. De werkelijkheid kan ontzettend lelijk zijn, maar als ik vroeger uit een Franse film kwam, leek de buitenwereld juist onwerkelijk.” Franse films hielpen haar bij het opgroeien. “Ik was op zoek naar de betekenis van het leven, naar schoonheid.” De gedachte dat Franse films pikante oh-la-lafilms zijn noemt Mourali een versleten cliché. “In Franse films gaat erotiek juist vaak over de spanning tussen mensen, over psychologie, en is het niet van dik hout zaagt men planken.” Ook de gedachte dat in Franse films oeverloos wordt gepraat, is volgens Mourali onzin. “In de films van Tapis Rouge zie ik juist veel sterke beelden. Natuurlijk zijn er Franse intellectuelen die enorm kunnen neuzelen – Jean-Luc Godard kan pretentieus zijn – maar dat zijn uitzonderingen.” Niet toevallig zijn Eric Rohmer en Marguerite Duras Mourali’s lievelingsregisseurs. Ze roemt deze Franse grootheden om de esthetiek, emotionele kracht en psychologie van hun films. “Iedereen kan van hun films houden, die juist niet intellectueel maar emotioneel zijn. Het zit soms in kleine dingen: het inzoomen op een blik, een glimlach.” Over wie haar favoriete actrice is, hoeft ze niet lang na te denken. “Ik ben weg van Isabelle Adjani. Nee, niet Isabelle Huppert, met haar heb ik minder. Ik zie in Adjani een dromerigheid die ik bij Huppert mis.” Haar favoriete Adjani-film is ‘L’été meurtrier’, een drama over een jonge vrouw die zich als femme fatale voordoet om wraak te nemen op de verkrachters van haar moeder. “Voor mij gaat de film meer over haar wanhoop dan over haar mislukte wraakpoging, waarvan ze zelf het slachtoffer wordt.” Mourali’s favoriete acteur is de in 2010 overleden Bernard Giraudeau. Lachend: “Dat had heel plat gewoon veel te maken met zijn uiterlijk. Hij was een heel mooie man.” Op de valreep wil Mourali nog kwijt dat ze geen fan is van Gérard Depardieu. “Het irriteert me enorm dat hij als steenrijke man geen belasting wil betalen, terwijl zoveel Fransen het moeilijk hebben. Los daarvan heb ik het gevoel dat hij altijd de Depardieu van ‘ruwe bolster, blanke pit’ speelt. Doe eens wat anders! Ik hoop dat hij dat laat zien in de festivalfilm ‘Des hommes’, die over de trauma’s gaat van Franse veteranen.”

Tapis Rouge vindt plaats van 5 t/m 10 november. Het festival opent in Tuschinksi in Amsterdam met ‘adieu les cons’ van regisseur alfred dupontel, die bij de vertoning aanwezig is. Na de film houdt Chazia Mourali, die de avond presenteert, een Q&a met hem. ‘adieu les cons’ is gelijktijdig te zien in Pathé-bioscopen in rotterdam, den Haag, utrecht, groningen en eindhoven. Ook is deze film en een aantal andere uit het programma op Video On Demand (VOD) te zien. Na de openingsavond verhuist het festival naar de Filmhallen. Te zien zijn meer dan vijftig vertoningen van (voor)premières en van films die in Nederland niet zullen worden uitgebracht, ook kinderfilms. Nieuw dit jaar is Le Prix Tapis rouge, de prijs voor de beste verfilming van een Franse roman. De zeskoppige, uit de Franse en Nederlandse film- en literatuurwereld afkomstige jury wordt voorgezeten door schrijver en journalist Pierrel assouline, die onder meer biografieën over Henri Cartier-Bresson en georges simeon op zijn naam heeft staan. tapisrougefransfilmfestival.nl

Openingsfilm ‘Adieu les cons’

Wie wil zien hoe goed Virginie efira kan acteren, is bij ‘Adieu les cons’ aan het goede adres. In deze inventieve en originele (tragi)komedie toont ze een staalkaart van haar kunnen. schijnbaar moeiteloos switcht ze van zelfverzekerde naar wanhopige vrouw. efira speelt een begin-veertiger, die als ze hoort dat ze terminaal ziek is op zoek gaat naar haar zoon, die ze als tienermoeder had afgestaan. Ze krijgt hulp van een blinde man en een ontslagen liftbeveiliger. De drie komen in de meest onwaarschijnlijke situaties terecht, waaruit ze zich op wonderbaarlijke wijze weten te redden. ‘Adieu les cons’ is een kleurrijke, sprookjesachtige en magische film in de sfeer van het betoverende ‘Le fabuleux destin d’Amélie Poulain’. Prachtfilm.

LEVEN IN FRANKRIJK 59

Programma Tapis Rouge Adieu les cons

(albert dupontel, 2020) Bitterzoet, magisch-realistisch drama over een terminaal zieke veertiger, die met hulp van een ontslagen liftbeveiliger en een blinde man op zoek gaat naar het kind dat ze als tienermoeder afstond. Virginie Efira is ontroerend als afwisselend wanhopige en vastberaden vrouw in de openingsfilm van het festival.

Papicha

(Mounia Meddour, 2019) In 1997 in Algiers spelend drama over een sprankelende jonge studente, die sensuele mode ontwerpt waaraan moslimfundamentalisten aanstoot nemen. Uit protest tegen de repressie van vrouwen besluit ze een modeshow te organiseren.

Un Triomphe

(emmanuel Courcol, 2020) Drama over een acteur die in een gevangenis een theaterworkshop aan gevangenen geeft. Verrast door hun authentieke acteren gaat hij met hun ‘Wachten op Godot’ repeteren en wil dat in een theater opvoeren.

De Gaulle

La bonne épouse

(Martin Provost, 2020) In 1967 spelende emancipatiekomedie over een huishoudschooldirectrice (Juliette Binoche) die jonge vrouwen opleidt tot onderdanige echtgenoot en huisvrouw. Als haar patriarchale man onverwacht overlijdt, raakt de directrice bevlogen door de rebelse geest van de jaren zestig. Dat blijft niet zonder gevolgen voor haarzelf en de school.

Le bonheur des uns

(gabriel le Bomin, 2020) Biopic over Charles de Gaulle, die in juni 1940, als de Franse regering wil capituleren voor de Duitse bezetter, naar Londen vlucht om in verzet te gaan. Zijn vrouw Yvonne blijft met haar drie kinderen achter in Frankrijk maar probeert zich enig tijd later bij haar man te voegen. Met Lambert Wilson als De Gaulle.

#JeSuisLà

La daronne

(Jean-Paul salomé, 2020) Misdaadkomedie met Isabelle Huppert in een komische rol van politietolk met een dubbelleven in de drugscriminaliteit. Met haar kennis van het drugsmilieu maakt ze succesvol carrière als dealer van softdrugs.

Selectie Le Prix Tapis Rouge Revenir

(Jessica Palud, 2020) Plattelandsdrama over een zoon die twaalf jaar geleden zijn boerenfamilie ontvluchtte, maar terugkeert als zijn moeder ernstig ziek is. Tussen hem en de weduwe van zijn overleden broer en hun zesjarige kind, bloeit een band op

Miss

(ruben alves, 2020) Komedie over een jongen, een twintiger, die er in zijn kindertijd al van droomde Miss Frankrijk te worden. Met hulp van zijn androgyne uitstraling en door het verbergen van zijn seksuele identiteit probeert hij zijn droom waar maken.

Police

(anne Fontaine, 2020) Urgent drama over drie Parijse politieagenten die een afgewezen asielzoeker uit Tadzjikistan naar het vliegveld moeten brengen. Als ze er op weg ernaartoe achter komen dat de man in Tadzjikistan mogelijk de dood wacht, staan zij voor een gewetensdilemma. IJzersterke cast met onder anderen Virginie Efira en Omar Sy.

Des Hommes

(Lucas Belvaux, 2020) Drama over vier Franse veteranen die in 1960 in de Algerijnse bevrijdings-oorlog vochten en over hun gruwelijke ervaringen altijd zwegen. Veertig jaar later laten de trauma-tische herinneringen zich niet langer onderdrukken en barst de bom. Met onder andere Gérard Depardieu.

Kinderprogramma Calamity

(rémy Chayé, 2020) Animatiefilm over een twaalfjarig stoer meisje in 1863 in het Amerikaanse Wilde Westen dat met haar familie op zoek naar een beter leven in een konvooi naar het Westen trekt. Als haar vader gewond raakt en zij de paarden voor de koets moet leiden en zij zich als een jongen kleedt, leidt dat tot een schandaal.

Yakari

Je voudrais que quelqu’un m’attende quelque part

DNA

60 LEVEN IN FRANKRIJK

(valérie Lemercier, 2020) Biopic over Céline Dion vanaf haar jeugd in de jaren zestig tot haar triomftocht als wereldster in de jaren negentig en haar leven in het heden. Opmerkelijk is dat actrice Valérie Lemercier Dion speelt én de film regisseert.

(eric Lartigau, 2019) Komedie over een gescheiden chefkok die via internet hoteldebotel raakt van een Zuid-Koreaanse jonge vrouw. Als hij besluit haar op te zoeken, pakt het uiteraard anders uit dan verwacht. Van de makers van de succesfilm ‘La famille Bélier’.

(daniel Cohen, 2020) Hoeveel succes gunnen we onze partners en vrienden? Als veertigplusser Léa, die altijd een dromer was, onverwacht een bestseller schrijft, wekt dat jaloezie op bij haar man en een bevriend stel in deze komedie. Vijfsterrencast met onder andere Bérénice Bejo en Vincent Cassel.

(Maïwenn, 2020) Autobiografisch geïnspireerd drama van actrice en regisseur Maïwenn. Een gescheiden vrouw met drie kinderen heeft een belabberde band met haar gescheiden ouders, maar een uitstekende met haar Algerijnse opa. Als hij sterft leidt dat tot een diepe identiteitscrisis. Met onder anderen de legendarische Fanny Ardant.

Aline

(arnaud viard, 2020) Bitterzoet drama over een familie waarin een weduwe haar zeventigste verjaardag viert in gezelschap van haar vier kinderen. Onder de schijnbare harmonie is niet alles koek en ei.

Le discours

(Laurent Tirard, 2020) Komedie over een neurotische en hypochondrische dertiger, die door zijn vriendin een maand in de pauzestand is gezet. In nerveuze afwachting van een appje van haar vraagt zijn toekomstige zwager op een familiediner of hij een toespraak wil houden op zijn bruiloft.

(Tobyi genkel, Xavier giacometti, 2020) Animatiefilm over een jong Siouxkind, dat in harmonie met de natuur leeft en allerlei avonturen beleeft in het Amerika van vóór de kolonisatie en de trek naar het westen. Gebaseerd op de stripreeks van André Jobin en Claude de Ribaupierre.

Tapis Rouge

Virginie efira

NieT piepjoNg eN Toch FilmsTeR Moet je jong zijn om een filmster te kunnen worden? In Hollywood is dat voor actrices zeker (nog?) het geval, maar in Frankrijk is men verder. Beginveertiger Virginie Efira brak de laatste jaren door en is inmiddels in Frankrijk even bekend als Isabelle Huppert.

ommige actrices maken een bliksemcarrière in de filmwereld maar het kan ook anders. Zo veroverde Virginie Efira de Franse cinema stap voor stap. Voor het eerste stapje moeten we naar Brussel, waar Efira in 1977 werd geboren in een gezin met vier kinderen. Ze studeerde aan de Brusselse theaterschool INSAS en het Koninklijk Conservatorium, waar je ook toneel kunt doen, maar maakte beide opleidingen niet af. In België werd ze bekend als tv-presentator van een soort ‘Idols’, waarna ze haar geluk in Frankrijk zocht. Een tijdje was ze er weervrouw en later presentatrice van lichtvoetige shows. Na een jaar of zes had ze er schoon genoeg van en liet dat duidelijk blijken. Haar ambitie was acteren en ze liet de wereld van tv-shows achter zich. Ze speelde (bij)rollen in toneelstukken en tv-drama’s, maar had als doel rollen in arthousefilms voor ogen. Voorlopig bleven die uit, want ze werd vooral gecast als grappige en sexy blondine in romantische komedies. Dat ze meer kon dan dat, bewees Efira zeven jaar geleden voor het eerst, in ‘20 ans d’écart’. Dat was weliswaar ook een komedie, maar met een wrange ondertoon. Efira speelt een ambitieuze medewerker bij een magazine, waar ze alleen promotie kan maken als ze korte rokjes draagt. Haar spel viel op en serieuze rollen kwamen dichterbij. Een grote stap voorwaarts zette ze in 2016 met ‘Victoria’,

waarin ze een gescheiden advocaat speelt op de rand van een zenuwinzinking. Het drama leverde haar een nominatie op voor de César voor beste actrice (het Franse Gouden Kalf). Daarna ging het snel. Nog in hetzelfde jaar speelde ze naast Isabelle Huppert in Paul Verhoevens verkrachtingswraakdrama ‘Elle’. Een jaar later was ze naast sterren als Isabelle Huppert, Juliette Binoche en Isabelle Adjani te zien in ‘Dix pour cent’, de satirische tv-serie over de Franse film- en tv-wereld. De laatste jaren rijgen de prachtrollen voor Efira zich aaneen, zoals die in het aangrijpende ‘Un amour impossible’. Daarin speelt ze eind jaren vijftig een jonge vrouw die op een nare, arrogante student valt en niet wil zien dat deze man niet deugt. Hij laat haar zwanger achter, waarna zij bevalt van een dochter, die zij in haar eentje opvoedt. Vele decennia later confronteert deze dochter haar met de harde waarheid over de stiekeme perverse kant van deze man. Efira kreeg er haar tweede César-nominatie voor. Op Tapis Rouge is Efira in maar liefst twee films te zien. In ‘Police’ speelt ze een agent die in gewetensconflict komt en in ‘Adieu les cons’ een vrouw die op zoek gaat naar haar zoon. Dat Efira net als Isabelle Huppert niet bang is uitgevallen, bewijst ze met Paul Verhoevens ‘Benedetta’. In het drama, dat volgend jaar te zien zal zijn, speelt ze in het 17de-eeuwse Italië een non die een intieme relatie krijgt met een vrouw. Efira is vol lof over Verhoeven: “Het is echt een geluk dat ik heb mogen werken met iemand die ik sinds mijn twintigste bewonder. Hij is een van de beste regisseurs ter wereld en een ongelofelijk vriendelijke man.” Die kan Verhoeven in zijn zak steken.

LEVEN IN FRANKRIJK 61

OFFICIËLE SELECTIE FILM BY THE SEA 2020

CANNES FILMFESTIVAL OFFICIËLE SELECTIE 2020

Laure Calamy (DIX POUR CENT)

EEN FILM VAN

Caroline Vignal ‘Een luchtige, speelse, sfeervolle en vooral bevrijdende zoektocht-komedie’ Unie van de Filmkritiek

Benjamin Lavernhe

DE LA COMÉDIE FRANÇAISE

Olivia Côte

VANAF 15 OKTOBER IN DE BIOSCOOP www.cineart.nl

/cineartnederland

/cineartnl

/cineart_nl

3at

Droge voeten

Génial!

Van een herfstwandeling door een volle laag bladeren tot slenteren in een natgeregende stad; deze stevige doorstappers met dikke zolen zijn daar ideaal voor. Het bekende vlammenprintje maakt de sneakers ook nog eens erg mooi. Sandro paris, Flame trainers, € 195. sandro-paris.com

Schattig regenhoedje en… ook nog eens coronaproof. Natuurlijk van het fijne warenhuis Monoprix. Monoprix, chapeau de pluie avec visière ajustable noir, € 14,99. monoprix.fr

Boutique Laat die herfst maar komen, maar dan kleden we ons wel à la française. DOOr jeDIDjah arentSen

Belle silhouette Wollen blazer in visgraatmotief van Ba&Sh, het merk van de twee ontwerpers Barbara Boccara en Sharon Krief. De diepwarme, bruine kleur past perfect bij dit seizoen, de licht gepofte mouwen geven het jasje een ultravrouwelijke retrolook. Ba&Sh, klimt, jasje, € 320. ba-sh.com

elegant geel Het merk Soeur staat bekend om zijn mooie wollen truien, zoals deze in okergeel. De kleur van de trui combineert prima met andere herfsttinten als kastanjebruin en warm oranje. De zoomsteken aan de voorkant en op de mouwen zorgen voor een elegante touch. Soeur, sweater grant, € 145. soeur.fr

LEVEN IN FRANKRIJK 63

64 LEVEN IN FRANKRIJK

Een Baskische beau�y •

In Arcangues, een dorpje op steenworp afstand van Biarritz, ligt Les Volets Bleus. Deze charmante chambres d’hôtes is helemaal in traditionele Baskische stijl opgetrokken en gedecoreerd door de Franse eigenaresse. Een plaats van serene rust, plein de charme. TeksT Monique van der Pauw & Fabian Takx FoTograFie Ton bouwer ProducTie CoCo FeaTures

LEVEN IN FRANKRIJK 65

FOTO: JEROME GALLAND

FRANS DESIGN VOOR BUITEN EXTRAVERT.NL

Baskische beauty

chijn bedriegt. Het huis boven op een heuvel in de nabijheid van het majestueuze Biarritz waarin Les Volets Bleus (‘de blauwe luiken’) te vinden is, is helemaal niet zo oud als het lijkt. Het werd niet anderhalve eeuw geleden gebouwd voor een of andere lokale notabele, maar aan het begin van deze, 21ste eeuw. Marie de Lapasse (65) en haar echtgenoot Christian (69) hielden zo van de traditionele bouwstijl van Frans Baskenland dat ze besloten hun nieuwe domicilie in dezelfde stijl te laten optrekken. Ze gingen tot het uiterste door overal oude bouwen decoratiematerialen vandaan te halen en in te passen, zodat het een echt ‘vintage’ huis werd in grand style. Vijf kamers van het grote huis zijn gereserveerd voor de chambres d’hôtes. De gasten mogen ook gebruikmaken van de gezellige woonkamer en de grote tuin vol bloemen en natuurlijk van het heerlijke zwembad. In Baskenland noemen ze zo’n rustieke stijl wel Labourdine, naar de Baskische streek waar hij wordt toegepast. Je kunt het ook country chic of classique de charme noemen, maar dat zijn meer algemene benamingen. Die elegantie en geraffineerde charme lijken het handelsmerk van een bepaald echelon van hoogopgeleide, smaakbewuste Fransen, die hem zo vanzelfsprekend toepassen alsof hij ze van nature komt aanwaaien.

zeker je ne sais quoi zijn haar wel toevertrouwd. Ze is geboren in een dorpje bij Toulouse, hoofdstad van Occitanië, een regio die zich graag afzet tegen Parijs en het noorden van Frankrijk en net als Baskenland trots is op haar lokale tradities en onafhankelijkheid. Maar ook Biarritz kent ze goed, want daar ging ze in haar jeugd altijd op vakantie met haar ouders. De eerbiedwaardige Grande Dame is al sinds jaar en dag dé badplaats van Pays Basque, met een wilde zee voor de deur, veel schitterende gebouwen, boulevards en exquise restaurants. En natuurlijk met Spanje om de hoek en de prachtige bergen van de Pyreneeën in de achtertuin. Ook Marie’s man Christian was al lang verliefd op deze streek, dus besloten ze naar Arcanques te verhuizen, een dorp met een kleine drieduizend inwoners. Daar kreeg Marie een nieuwe missie: Les Volets Bleus.

Openingspagina’s, links: in de keuken een oude slagerswerktafel met daarop varkens van keramiek en een stolp; rechts: ‘tomettes’ (terracotta vloertegels) op de vloer, met kalkverf geschilderde muren en een garderobekast met deuren die bestaan uit geverfde planken en stof in de chambre Mélisse.

Parfumexpert Marie de Lapasse is zo iemand. In een vorig leven was ze eigenaar van vijf parfumerieën onder de overkoepelende merknaam Espace Parfum, dus het creëren van een etherische ambiance en een

Met de klok mee: Marie de Lapasse; vanuit de Franse deuren in de slaapkamer heb je uitzicht op de tuin; het zwembad achter het huis.

LEVEN IN FRANKRIJK 67

68 LEVEN IN FRANKRIJK

Baskische beauty

De luiken werden een klein beetje scheef opgehangen, zodat ze het idee geven door de tijd te zijn verschoven

LEVEN IN FRANKRIJK 69

9HUNUรณJEDDU Eรณ 9DQG\FN ([SHULHQFH 6WRUHV HQ 6KRSV OLQQHQZLQNHOV EHGGHQVSHFLDDO]DNHQ HQ JHVHOHFWHHUGH ZDUHQKXL]HQ 9RRU YHUNRRSDGUHVVHQ Eรณ X LQ GH EXXUW HQ GH YROOHGLJH FROOHFWLH ]LH www.vandyckshop.nl TE ZIEN OP BED: '(.%('29(575(.6(76 (1 $&&(662,5(6 8,7 '( 9$1'<&. ล 385(ล &2//(&7,(

Baskische beauty

Het echtpaar nam een architect in de arm om hun nieuwe huis in de traditionele landelijke stijl van Frans Baskenland te bouwen. Daarbij gebruikten ze zo veel mogelijk oude materialen die al een heel leven achter de rug hadden, zoals tomettes, de bekende handgebakken terracotta tegels, maar ook oude deuren en houten balken.

Scheve luiken Die balken kregen ook een tweede leven in de colombage aan de buitengevels, de karakteristieke patronen van balken tussen de witgepleisterde muren die je in Zuid-Frankrijk overal ziet. De blauwe luiken zijn natuurlijk ook helemaal in stijl, al zijn ze nieuw gemaakt naar oude voorbeelden, net als de raamkozijnen en deurlijsten. De finesse ging zelfs zo ver dat ze porseleinen lichtknoppen lieten overkomen uit Spanje omdat er geen “nieuwe, traditioneel gemaakte” exemplaren beschikbaar waren in Frankrijk. Alles moest zo authentiek mogelijk zijn, tot in de kleinste details. Marie: “We hebben zelfs de dikke muren laten bouwen die de huizen vroeger hadden.” Om het nog gekker te maken: de luiken werden een klein beetje scheef opgehangen, zodat ze het idee geven door de tijd te zijn verschoven. En de vloertegels moesten ook een klein beetje onregelmatig liggen, in een soort eeuwenoud patchwork. De muren zijn gestuukt volgens traditionele methoden en gekleurd met kalkverf, net als vroeger. “We hebben tijdens het hele project gewerkt met fantastische ambachtslieden,

artisans die een gepassioneerde liefde hebben voor de kunst van het werken met traditionele materialen en technieken”, zegt Marie.

Maatwerk Marie de Lapasse is een charmante vrouw met een fantastische smaak én een groot jachtinstinct. Ze speurde al twee jaar voor de bouw naar bijzondere oude en antieke objecten die goed in het huis zouden passen. “Toen ze begonnen te bouwen waren alle materialen er al”, herinnert ze zich met een glimlach. “Dat was prettig, want zo konden we de muren en de omlijstingen nog op maat laten maken om ze erin te laten passen. Die oude deuren bijvoorbeeld, dat is echt passen en meten. Die hebben we ook gebruikt om kledingkasten van te maken in de gastenverblijven.” Oude luiken werden gerecycled tot kastdeuren, en een enorme deur die ooit een koelruimte

Vorige pagina, links: fornuis van La Cornue, daarboven een muur van beton ciré; rechts: oude voorraadkast in de keuken.

Links: in de suite Tilleuil een moderne lessenaar van AM.PM en een met goud omlijste spiegel. Rechts: marmeren wastafel in de badkamer van chambre Melisse.

LEVEN IN FRANKRIJK 71

72 LEVEN IN FRANKRIJK

Baskische beauty

afsloot, maakte een comeback als deur naar de bijkeuken. In de woonkamer staat een oude toog die ooit in een café heeft gestaan. “Nu staat hij er alleen als decoratie, maar hij kan echt worden gebruikt, want we hebben van tevoren al leidingen laten aanleggen, nog voor de kamer werd gebouwd.”

Charme en comfort De gasten zullen genieten van het comfort en de subtiele sfeer van de vijf ruime gastenkamers. Ze zijn vernoemd naar planten en kruiden die ook in de tuin te vinden zijn: Verveine, Artichaut, Mélisse, Tilleul (lindebloesem), Amande en Piment (chilipeper). Marie richtte ze in op de elegante ‘classique de charme’-manier waar ze zo van houdt, met kalkverf in zachte pastelkleuren op de muren – iedere kamer in een passende kleur - en een gebalanceerde mix van nieuw en oud meubilair dat vaak opnieuw is geverfd of gestoffeerd. Marie heeft ook kunst gebruikt, zoals oude schilderijen en andere accessoires uit familiebezit, wat de sfeer een persoonlijke touch geeft. Alle kleuren en stoffen zijn met grote zorg uitgekozen. Zo slaap je goddelijk op zacht, koel linnen onder al even comfortabele dekbedden. Een tip van Marie: “Als je een andere muurkleur dan wit gebruikt, denk er dan wel aan aan welke kant van het huis de kamer zit. Is deze op het noorden, gebruik dan warme kleuren als oudroze, parelgrijs, beige of gebroken wit. En kies voor matte verf, want die houdt het licht het beste vast.” In zo’n comfortabele kamer wil je natuurlijk wel dag en nacht blijven, maar dat zou toch zonde zijn. Alleen al om de weelderige grote tuin met zwembad waar je kunt genieten van de Baskische zon. En mocht het toch een keer wat minder mooi weer zijn, dan kun je terecht in de ruime salon, om te

loungen op de grote sofa bij de open haard. In deze kamer, waar Baskische taferelen en landschappen aan de muur hangen, kun je ook genieten van het ontbijt, maar desgewenst mag je ook plaatsnemen in de grote eetkeuken. Een goed begin van een mooie Baskische dag. ■

Linkerpagina: oude deuren met raamwerk leiden van de keuken naar de woonkamer. Deze pagina, links: rood geverfde antieke badkuip in de suite Tilleuil; rechts: oud ijzeren tuintafeltje onder een moderne wanddecoratie.

lesvoletsbleus.fr

☛ Tips van Marie Favoriete interieurwinkels: • Brocante Loko in Arcangues • Parme Antiquités, 9 rue Maysonnabe in Biarritz • O Plus dépôt vente, 10 allée de Samadet in Anglet • Cour Intérieure, Avenue Louis Mariano in Biarritz Brocantes: • Brocante des Docks in Biarritz: laatste zondag van de maand • Brocante de Quintaou in Anglet: vierde zaterdag van de maand

LEVEN IN FRANKRIJK 73

Terug naar Marokko Al vrij snel denk je bij het lezen van ‘Mathilde’: dit gaat fout. De hoofdpersoon is een jonge Française uit de Elzas die in 1946 verliefd wordt op Amine, een knappe Marokkaanse legerofficier. Ze volgt hem naar zijn geboorteland, waar hij de boerderij van zijn vader zal overnemen. Maar pa is overleden, de boerderij verlaten en Amine gesloten als een riad, en niets loopt zoals Mathilde had gehoopt. Maar hoe het afloopt, blijft een mysterie, want dit is pas het eerste deel van een trilogie genaamd ‘Het land van de anderen’. Hij is gebaseerd op de familiegeschiedenis van de auteur, met Mathilde als oma. Leïla Slimani (1981) won eerder de Prix Goncourt met ‘Een zachte hand’. Voor haar

Livres Nieuwe romans en een wandelgids door literair Parijs. door FABiAN TAkx

Impressionist in Amerika In zijn romans slaagt Arthur Japin er steeds weer in een onbekende geschiedenis succesvol te romantiseren. Denk aan ‘De zwarte met het witte hart’ of ‘Een schitterend gebrek’. In zijn elfde, ‘Mrs. Degas’, verdiept hij zich met veel inlevingsvermogen in de laatste jaren van de impressionistische schilder Degas. In zijn jeugd heeft Edgar een grote liefde gekend, toen hij in New Orleans zijn Amerikaanse nichtje Estelle ontmoette. In 1912 krijgt de oude, bijna blinde, verbitterde Degas een vrouwelijke hulp, die al spoedig een dubbelspel blijkt te spelen. Intussen probeert hij de beeltenis van Estelle te boetseren. Fictie misschien, maar met het werkelijkheidsgevoel van een goede roman. Arthur Japin, ‘Mrs. Degas’, Arbeiderspers, €23,99.

74 LEVEN IN FRANKRIJK

interviewbundel ‘Seks en leugens’ stond ze de auteursrechten in Marokko af, zodat haar boeken goedkoop verkocht konden worden en ook arme Marokkaanse vrouwen ze konden lezen. Ze is een bekend feministe en adviseur van president Macron op het gebied van de francophonie (het streven om de Franse cultuur en taal niet aan invloed te laten inboeten). Leïla Slimani, ‘Mathilde’, Nieuw Amsterdam, €22,99. Wij mogen 3 exemplaren verloten onder abonnees. Kans maken? Ga dan naar leveninfrankrijk.nl en vul je gegevens in bij Mail & Win.

Een voyeuristisch huis Tatiana de Rosnay werd wereldberoemd door de megabestseller ‘Haar naam was Sarah’, waarvan elf miljoen exemplaren werden verkocht. Een beklemmend verhaal over een Joods meisje dat aan de bezetter weet te ontkomen in de Tweede Wereldoorlog. In dat boek spelen meerdere generaties en een familiegeheim een rol, net als in ‘Bloemen van de duisternis’. Schrijfster Clarissa verlaat na een gruwelijke ontdekking haar man. Tot haar geluk kan ze terecht in nieuwbouwcomplex CASA, in hartje Parijs, exclusief bestemd voor kunstenaars. Daar krijgt ze al snel het gevoel dat iemand haar in de gaten houdt. Haar dochter denkt dat ze paranoïde aan het worden is, maar haar kleindochter gelooft haar. Samen trotseren ze duistere machten, met een verrassende ontknoping. Een echte pageturner van een meesterverteller. Tatiana de Rosnay, ‘Bloemen van de duisternis’, Ambo/Anthos, €21,99. Wij mogen 3 exemplaren verloten onder abonnees. Kans maken? Ga dan naar leveninfrankrijk.nl en vul je gegevens in bij Mail & Win.

T/M 3 JANUARI 2021

Le Corbusier, La femme et le maréchal ferrant 1967 (ontwerp 1958), Manufacture de Beauvais, Collection Mobilier national © Fondation Le Corbusier, c/o Pictoright Amsterdam 2019, foto: Isabelle Bideau

EX TR A L AR GE WANDKLEDEN van Picasso en Le Corbusier tot Louise Bourgeois

Alleen ets online tick

tijdslot boek nu je l.nl via kunstha

Alles is familie Familiegeschiedenissen zijn in deze tijd voor meer schrijvers een bron van inspiratie. In ‘Dordogne’ refereert de bekende cabaretier, acteur, voetbalkenner en televisiepersoonlijkheid Viggo Waas aan de vakanties die hij als kind in Frankrijk doorbracht. De succesvolle, maar innerlijk gekwelde Zoran Velleman nodigt zijn bejaarde ouders en zijn broer Sebastiaan uit om mee te gaan naar de Dordogne, het geliefde deel van Frankrijk waar ze zulke mooie herinneringen aan koesteren. Maar waren die vakanties van vroeger nu echt zo leuk, of hebben de vervlogen jaren ze roze gekleurd? Gaandeweg groeit de korte trip uit tot een confrontatie met een pijnlijk verleden. De eerste roman van Waas maakt nieuwsgierig naar meer. Viggo Waas, ‘Dordogne’, Nijgh & Van Ditmar, €20.

Livres Wandelen door literair Parijs

Een geheimzinnige nalatenschap Stel, het is 1948 en je leidt een illusieloos bestaan in een grauwe buitenwijk in Londen. Dan krijg je een brief, met de mededeling dat je een villa hebt geërfd aan de Côte d’Azur. Wel blijft degene die je dit luxueuze onderkomen heeft nagelaten, onbekend. Dat overkomt Eve Forrester, die zich geen moment bedenkt en in Frankrijk gaat wonen. Maar zoals de titel al aangeeft, er is van alles aan de hand in en met het huis, maar ook met de entourage van de vroegere bewoner. Langzaam maar zeker verandert een mooie droom in een gruwelijke nachtmerrie. Over mysteries gesproken: wie Rachel Rhys, de auteur is, weet niemand, want het is het pseudoniem van een grootmeester van de psychologische thrlller die ‘met haar gezin in Noord-Londen woont’. Rachel Rhys, ‘Fatale erfenis’, Bruna, €20,99. Wij mogen 3 exemplaren verloten onder abonnees. Kans maken? Ga dan naar leveninfrankrijk.nl en vul je gegevens in bij Mail & Win.

Suspense in de Alpen

Parijs ontdekken met de beschrijvingen van bekende Franse schrijvers als gids, dat is een prachtidee. Literair criticus, auteur en curator Margot Dijkgraaf en de in Parijs wonende fotograaf Bart Koetsier hebben het uitgewerkt en verkennen heel Parijs, van het dromerige Montmartre van Patrick Modiano tot de desolate banlieue van Michel Houellebecq. Ook ‘onze’ Remco Campert komt voorbij, die tenslotte net als veel andere Nederlandse schrijvers en schilders in Parijs het echte vie de bohème verkenden. Campert woonde in de arme wijk ten oosten van het centrum. En natuurlijk, daar is ook Adriaan van Dis, die in zijn Parijse tijd enorm veel heeft gewandeld. En Leila Slimani, eveneens besproken in deze rubriek, wordt op de voet gevolgd van Place Pigalle naar de Champs Elysées. Zo verken je tegelijkertijd Parijs en de moderne literatuur. Margot Dijkgraaf en Bart koetsier, ‘Met Parijse pen – Literaire omzwervingen’, Boom, €29,90 (vanaf 6 november).

Het is een inmiddels bekend gegeven, dat toch altijd weer spannend kan uitpakken: een vriendengroep gaat op vakantie, maar dat gaat helemaal mis. Jaren later lijkt de geschiedenis zich te herhalen. Alice de Vreede, destijds pas 21 jaar oud, gaat acht jaar later met haar vrienden skiën, en niet zomaar een tocht maar de Grand Tour des Trois Vallées in de Franse Alpen. Zoals je bij Suzanne Vermeer kunt verwachten komen de onderlinge verhoudingen onder hoogspanning te staan en is het wachten op explosieve ontwikkelingen die het uiterste van Alice vergen. Het ideale boek voor bij de open haard. Suzanne Vermeer, ‘Midwinter’, Bruna uitgevers, €15,99.

Wij mogen 3 exemplaren verloten onder abonnees. Kans maken? Ga dan naar leveninfrankrijk.nl en vul je gegevens in bij Mail & Win.

76 LEVEN IN FRANKRIJK

invloedrijke Françaises In een land waar de #MeToo-beweging minder serieus wordt genomen dan elders in de westerse wereld, is het voor vrouwen nog lastiger om de top te bereiken. Maar er is veel aan het veranderen. De laatste jaren zijn zelfs de ministersposten gelijk verdeeld onder mannen en vrouwen. Daar kan Nederland nog wat van leren. Een portret van zes femmes d’influence in de intellectuele wereld, het bedrijfsleven, de politiek en de gastronomie. TeksT Stefan de VrieS

LÉA SALAMÉ Journalist

Wie in Frankrijk regelmatig televisie kijkt of naar de radio luistert, komt ongetwijfeld léa salamé (Beiroet, 1979) weleens tegen. niemand kan nog om de Franse versie van eva jinek heen. léa’s vader, Ghassan salamé, was Minister van Cultuur in haar geboorteland libanon.

78 LEVEN IN FRANKRIJK

Cultuur en politiek kreeg ze dus met de paplepel ingegoten. Toen léa vijf jaar oud was, ontvluchtte haar familie de burgeroorlog en vestigde zich in Parijs. na een studie rechten begon ze haar journalistieke carrière bij de lancering van de internationale nieuwszender France 24 in 2006. Ze werkte vervolgens bij verschillende televisiezenders en brak in 2014

écht door toen ze begon met haar dagelijkse ochtendinterviews op de radiozender France inter. Het werd al snel het best beluisterde ochtendprogramma van de Franse radio. elke werkdag om tien voor acht precies legt salamé politici, vakbondsleiders en andere spraakmakers het vuur na aan de schenen. regelmatig nemen andere media over wat er in

Léa Salamé

©MartIN CoLoMbEt

salamé’s interviews is gezegd. Zo bepaalt zij het nieuws van de dag. sommigen vrezen salamé’s kritische vragen of prikkelende opmerkingen. die worden haar soms niet in dank afgenomen. Tijdens een interview met oud-president François Hollande reageerde ze geschokt op een van zijn antwoorden met de opmerking: “Maakt u een grap?” sociale media vielen over haar heen, ze was volgens het publiek niet presidentieel genoeg. echt vilein wordt het echter nooit, dat zit nu eenmaal niet in het dna van Franse journalisten, maar léa salamé werd er wel een ‘Bekende Française’ mee. of ‘een cowboy op hoge hakken’, zoals het weekblad ‘Paris Match’ haar eens seksistisch omschreef. Het kan haar weinig schelen. Zoals het vaak gaat in Bekende-Fransenland, vormt léa salamé een stel met een andere beroemdheid: raphaël

Glucksmann (40), bekend geworden als tv-filosoof en nu Europarlementariër. de vlam tussen de twee sloeg in een televisie-uitzending in 2017 live over. léa salamé is niet alleen zelf invloedrijk, ze is ook gefascineerd door andere machtige vrouwen. in een radioprogramma spreekt ze elke aflevering een uur lang met een invloedrijke dame. die gesprekken zijn nu gebundeld in het boek ‘Femmes Puissantes’. We zullen nog veel van léa salamé horen!

ANNE LEGRAND & CLIO MODAFFARI Cheffes

in een wereld – de gastronomie – waarin mannen nog altijd serieuzer worden genomen dan vrouwen, is het des te opmerkelijker dat een restaurant niet één, maar twee chefs heeft. of in correct

Frans: cheffes. dat is het geval bij l’innocence, een minuscuul restaurant in Parijs. Hier staan anne legrand en Clio Modaffari in de keuken, terwijl sommelier jonathan Caron de gasten ontvangt. de twee chef-koks leerden elkaar kennen in au Trianon, het driesterrenrestaurant bij het paleis in versailles, waar de gevreesde Gordon ramsey de scepter zwaait. in 2018 openden ze de deuren van hun eigen plek. nu openen er regelmatig restaurantjes in ‘soPi’, kort voor south Pigalle, de wijk die de laatste jaren hot is, maar l’innocence wist al snel de smaakpapillen van klanten en critici te verleiden. de inspanningen in het piepkleine keukentje werden eerder dit jaar zelfs beloond met de eerste Michelinster voor legrand en Modaffari. de twee combineren de italiaanse roots van Clio met de traditie van annes grootmoeders tot ogenschijnlijk een-

Anne Legrand & Clio Modaffari

voudige maar oogstrelende gerechten, vol verse producten die zorgvuldig zijn geselecteerd. Groenten voeren de boventoon en die veranderen al naar gelang de seizoenen. in amper twee jaar hebben legrand en Modaffari een sterke positie veroverd in culinair Parijs, waar de concurrentie groot is. vrouwelijke chefs zijn er steeds meer in de hoofdstad en ook in de rest van het land is het niet meer uitzonderlijk dat een vrouw de baas is in de keuken. anne legrand en Clio Modaffari juichen dat toe, maar laten zich er niet op voorstaan. van de omschrijving cuisine féminine willen ze dan ook niets weten. daar waar de vrouwelijke chefs van de generatie vóór anne en Clio nog moesten vechten voor geloofwaardigheid, zien anne en Clio zich vooral als gewone koks. en daarmee zijn ze weer een invloedrijk en inspirerend voorbeeld voor andere vrouwen die een restaurant willen openen. L’Innocence 28, rue de la Tour d’Auvergne 75009 Parijs (Métro: Cadet en Anvers)

ANNE HIDALGO

Burgemeester van Parijs

Anne Hidalgo

neem een Parijse taxi of Uber en je krijgt al snel de indruk dat er een duivel staat aan het hoofd van de Franse hoofdstad. Geen goed woord hebben de chauffeurs over voor burgemeester anne Hidalgo. Zij is de schuldige van het feit dat de stad altijd open ligt en een onbereikbaar doolhof is geworden. Maar vraag het andere Parijzenaars en de beschrijvingen van Hidalgo zijn een stuk genuanceerder. de in spanje geboren anne Hidalgo (1959) staat al bijna twintig jaar aan het roer in Parijs: eerst als locoburgemeester in de schaduw van Bertrand delanoë en sinds 2014 als eindbaas. Hoewel ze nooit echt geliefd is geweest, worden haar pogingen om de stad leef baarder te maken wel breed gewaardeerd. Behalve door automobilisten dus. veel europese hoofdsteden hebben nu een vrouwelijke burgemeester (amsterdam, Madrid, Praag, rome, stockholm),

LEVEN IN FRANKRIJK 81

Delphine Horvilleur

maar toen Hidalgo gekozen werd in 2014 was dat wereldnieuws. onder haar bezielende leiding haalde Parijs de olympische spelen van 2024 binnen. Maar ook leed de stad onder een lange reeks zwarte gebeurtenissen: aanslagen, wekenlange stakingen, de wekelijkse geweldsorgies bij de demonstraties van de ‘Gilets jaunes’ en de brand in de notre-dame. Begin dit jaar leek haar herverkiezing hoogst onzeker. de Groenen zaten haar op de hielen, want haar belofte Parijs tot een ecologische hoofdstad te maken was maar voor een klein deel waarheid geworden. Bovendien was ze uitgegroeid tot de plaaggeest van de automobilisten. Zo kon ze, kortom, bij niemand goed doen. en toen brak corona uit. Ze greep haar kans. aan het einde van de lockdown bleken drukke wegen ineens vol gele lijnen en geïmproviseerde afzettingen. Het stadhuis had geprofiteerd van de afwezigheid van auto’s om drukke doorgangswegen om te toveren tot pop-up fietspaden. Een slimme zet: de Parijzenaars sprongen massaal op de fiets, en Hidalgo werd niet veel later glansrijk herkozen. in haar decennialange ambtelijke en politieke carrière heeft ze een netwerk opgebouwd in alle uithoeken van de Franse maatschappij. dat maakt haar tot een van de machtigste politica’s van het land. en tot onderwerp van veel speculatie. de hoofdstad is een staat in de staat. Wie de baas is van de hoofdstad zou wel eens de baas kunnen worden van het land. kijk maar naar jacques Chirac. Maar de kans dat ze dezelfde ambitie heeft als haar voorganger is klein. Ze is duidelijk toegewijd aan Parijs en heeft haar handen de komende jaren vol aan de groene wederopbouw van de hoofdstad.

DELPHINE HORVILLEUR Rabbijn

Frankrijk is een seculier land, waar kerk en staat in theorie strikt gescheiden zijn. en toch, of juist daarom, is religie nooit ver te zoeken in het publieke debat. dat

Het is voor sommigen ook slikken: een rabbijn die geen oudere, bebaarde man is, maar een typische Parisienne: vrouwelijk en chic

mondt vaak uit in droge verhandelingen waar toeschouwers al snel bij in slaap vallen. Gelukkig is er een uitzondering, in de persoon van delphine Horvilleur (1973). Zij is een van de slechts vier vrouwelijke rabbijnen in Frankrijk en ze leidt een congregatie van zo’n 1500 liberale joodse families. Haar cv leest als een roman. Ze was een blauwe maandag fotomodel om haar studie geneeskunde aan de universiteit van Jeruzalem te financieren. Vervolgens werd ze journaliste bij de televisiezender France 2. Het idee om rabbijn te worden kwam op haar pad toen ze in new York woonde. daar volgde ze een vijfjarige opleiding tot rabbijn, iets wat in Frankrijk voor vrouwen onmogelijk is. sommigen vragen zich af wat zo’n wereldse vrouw in een religieuze wereld doet, maar Horvilleur is diepgelovig. Ze gebruikt haar geloof als bron van kennis en om handvatten voor de moderne wereld te vinden. dankzij haar welbespraaktheid is ze een graag geziene gast in de media. in het publieke debat gaat ze niet alleen de strijd aan met antisemitisme en racisme, maar ook met de conservatieve rabbi’s in Frankrijk, verreweg de meerderheid. Ze onderhoudt met hen een beleefd contact, maar ze weet ook dat deze mannen haar als vrouwelijke rabbijn een gotspe vinden. Het is voor sommigen natuurlijk ook slikken: een rabbijn die geen oudere, bebaarde man is, maar een typische Parisienne: vrouwelijk en ingetogen chic. Horvilleur werd bekend bij het grote publiek na de aanslag op ‘Charlie Hebdo’ in 2015, toen ze een rede uitsprak na de moord op columniste elsa Cayat, een joodse psychoanalyticus, columniste en een van de twaalf slachtoffers van de aanslag op het satirische weekblad.

Frankrijk heeft na de vs en israël de grootste joodse gemeenschap ter wereld. de laatste twee jaar neemt het aantal antisemitische incidenten in Frankrijk snel toe. steevast neemt Horvilleur het woord, met zo veel natuurlijke autoriteit dat ze door alle gemeenschappen serieus wordt genomen. er verschenen verschillende boeken van haar hand die ook gelezen en gewaardeerd worden door moslimvrouwen. Haar laatste, ‘Réflexions sur la question antisémite’, haalde de bestsellerlijsten. Thema’s als jodendom, homoseksualiteit en gemengde huwelijken tussen moslims en joden zijn voor haar geen taboe. slechts twee van de vijfhonderd synagogen in Frankrijk zijn liberaal, dus Horvilleur is een minderheid. voor de uitbraak van corona gaf ze iedere maand een drukbezocht college in een Parijse bioscoop, waar de aanwezigen op ontspannen maar erudiete wijze over de Talmoed en andere teksten debatteerden. die bijeenkomsten zijn voorlopig geannuleerd. Maar ook zonder die optredens is delphine Horvilleur een vertegenwoordiger van een nieuwe generatie intellectuelen, die stevig in de moderne wereld staan. Haar woorden zijn invloedrijk en geven het Franse debat een kleur waar het vaak aan ontbreekt.

DELPHINE ERNOTTE President publieke omroep

net als haar vriendin Hidalgo zat ook delphine ernotte deze zomer in onzekerheid of ze wel een tweede termijn zou krijgen. de president van France Télévisions, een van de grootste publieke omroepen ter wereld, had sinds haar benoeming in 2015 niet echt indruk weten te maken. Het was haar bijvoorbeeld niet

LEVEN IN FRANKRIJK 83

84 LEVEN IN FRANKRIJK

Delphine Ernotte

©GILLEs GUstINE

gelukt een Franse Netflix-achtige dienst op te zetten. ook haar droom van een Franse BBC viel aan diggelen toen de fusie met radio France op de lange baan werd geschoven. verder dan het lanceren van de nieuwszender Franceinfo Télé, die er door de moordende concurrentie niet echt in slaagt om veel kijkers te trekken, is ze niet gekomen. Waarom delphine ernotte (1966) dan toch kon blijven zitten heeft misschien te maken met de machtsstructuren in het land. de baan bij de Franse publieke omroep is veel meer dan in nederland een politieke baan. de baas van France Télé staat vaak zelf in de kijker en voelt de hete adem van vakbonden en regering in haar nek. op papier is de omroep onafhankelijk, maar in werkelijkheid probeert de regering subtiel invloed uit te oefenen op het management. dat ernotte mocht aanblijven kan beschouwd worden als een teken van goedkeuring. Met de presidentsverkiezing van 2022 voor de boeg lijkt de regering liever geen risico’s te willen nemen. als ingenieur werkte ernotte jarenlang bij telecomconcern orange en klom daar op tot algemeen directeur Frankrijk. sinds zij de baas is bij France Télévisions, zijn daar meer vrouwen in hogere functies, maar er zijn ook meer vrouwen in beeld, in reportages en in debatten. Met haar nieuwe mandaat wil ze er voor zorgen dat ook jongeren en minderheden veel meer te zien zullen zijn. dat maakt dat witte mannen van boven de vijftig in de organisatie haar als een dreiging beschouwen. die moeten niet zeuren, vindt ernotte. Ze corrigeert immers alleen maar een scheve balans, die door diezelfde oude garde is gecreëerd. ernotte wil er ook voor zorgen dat Frankrijk hét serieland bij uitstek wordt. nu verkoopt de Franse publieke televisie veel minder formats aan het buitenland dan omliggende landen dus begon ze daar flink in te investeren. De serie ‘dix pour cent’ is een eerste voorbeeld en die werd een wereldwijd succes (in Nederland te zien op Netflix). ■

De spannende wereld onder de Loirevallei Kunst, rEstAurAntjEs, rozEn En EindELozE gAngEn

•

Een restaurant of een discotheek ondergronds, daar kijken we niet van op. Maar een compleet dorp mét kerk? Een dierentuin, ja, een echt kasteel onder de grond? Als je ogen eenmaal aan de duisternis gewend zijn, raak je niet uitgekeken in de Val de Loire. TeksT & foTografie Paul smit

oven de grond haalt het kwik de 35 graden. Ik bevind me een meter of vijftien lager onder de grond en kan niet beweren dat ik het warm heb in mijn winterjas. Zo gaat het nu al dagen. Maar ik heb het zelf gewild, deze bizarre onderneming. Een fotoreportage ondergronds, zonder flitsapparatuur. Want wat ik wil tonen is de sfeer die me als kind al fascineerde, van sloophuizen met dichtgetimmerde ramen, van grotten op vakantie. Die sfeer wil ik niet wegflitsen. Zo duurt elke fotosessie eindeloos en sla ik mijn sjaal nog maar eens om.

Verzonken kathedraal Die sfeer! Kinderen brengen om dezelfde reden uren door in de onderaardse wereld van computer spelletjes. Maar de plek waar ik vandaag terecht ben gekomen is een avontuur waarin ik geen muis of joystick nodig heb om me voort te bewegen, alleen mijn benen. Honderden meters gangen en zijgangen, grotendeels onverlicht. Hier en daar een

86 LEVEN IN FRANKRIJK

neonbuis, omringd door spinnenwebben, groen licht verspreidend door de algen die erop groeien. In hun licht, maar ook in de duisternis, staan merkwaardige machines. Roestige kubussen zijn het, elke zijde twee meter lang. Sommige staan op hun punt, andere op hun zijde. Er steken hendels uit, maar ik durf ze niet over te halen. Wie weet wat ik ermee in beweging zet. Hun inhoud komt me bekender voor: wijnflessen. Later begrijp ik dat die kubussen oude apparaten zijn die champagne flessen elke dag een kwartslag draaien. In dit geval flessen sekt, zoals champagne buiten de Champagnestreek wordt genoemd. Dwalend door de onderaardse wereld ontdek ik afgebroken zuilen en hier en daar een kapiteel. Een lichtkegel valt op een ingestort gewelf, verderop een gotische boog – waar ben ik in godsnaam? In de Cathédrale Engloutie oftewel de Verzonken Kathedraal. Het idee is van Patrice Monmousseau, directeur van wijnhuis Bouvet-Ladubay in Saumur, die wellicht te lang in de bubbels van zijn sekt heeft zitten staren. >

Tot meer dan een kilometer buiten DouĂŠ-la-Fontaine strekken zich ondergrondse zalen uit, die vaak groter zijn dan menig kerk.

Hieronder, links: behalve een wijnstreek is het Loiredal ook een centrum van rozenteelt. De ‘perrières’ functioneren als enorme opslagruimten. Rechts: bij het instorten van een grot in Dénezé-sousDoué kwamen honderden uitgehakte, deels erotische sculpturen tevoorschijn, vermoedelijk protestkunst van vervolgde protestanten die zich tijdens de godsdienstoorlogen hier hadden verstopt.

Hij vroeg een bevriende beeldhouwer om in de wanden van zijn wijnkelders, in een oude kalk steengroeve, een verzonken kerk te maken. Deze beitelde delen van muren en hoeken weg waardoor er zuilen en bogen ontstonden. Tijdens mijn wandeling in de duisternis, begint in de stilte plotseling een vrouwenstem te zingen. Dan valt een koor in, stemmen die uit alle gangen tegelijk lijken te komen. Het is alsof de poort naar de hemel zich opent en engelenstemmen afdalen in de onder wereld. Voetstappen naderen en plotseling passeert een gids met haar groep. Ze leidt de toeristen langs de resten van de Verzonken Kathedraal en heeft voordat ze in de duisternis afdaalde een knop ingedrukt waardoor de muziek begon te spelen. Plotseling ziet een vrouw mijn ogen in de duisternis oplichten en geeft een gil. Het is duidelijk, de Verzonken Kathedraal is een bezienswaardigheid die wérkt. Zeker als je niet afsluit met wijnproeven maar ermee begint. Een ander gegarandeerd succes is de Hélice Terrestre (Aarde Helix) in Les Orbières. Hier heeft

beeldhouwer Jacques Warminski het laatste deel van zijn leven besteed aan een totaalkunstwerk dat in het verlengde ligt van het paleis van postbode Cheval of Gaudi’s ‘Sagrada Familia’. Alleen bevindt de Helix zich ondergronds. Ik loop door de ingewanden van een enorm beest, zo lijkt het, waarvan de binnenzijden bedekt zijn met prachtige organische structuren en reliëfs. Voor kinderen doet de artistieke waarde daarvan er niet zoveel toe, in de zalen en tunnels van het kunstwerk wanen ze zich domweg in een ‘Indiana Jones’-film. Het spannendst is het stuk dat achterin begint. Daar houdt de verlichting op, maar in de wand zit nog een doorgang. Wie zich er op de tast in waagt, stuit na een tijdje op een zijgang, niet wetend dat het dezelfde tunnel is, die ondergronds een ‘8’ vormt. De kinderen realiseren zich dus niet dat ze hoe dan ook altijd weer veilig terugkeren en wanen zich verdwaalde ontdekkingsreizigers in de diepste krochten van de aarde. Bovengronds zet de Helix zich voort, niet uitgehakt in kalksteen maar toegevoegd in beton. Boven en onderwereld zijn elkaars spiegelbeeld, de ruimtelijke vormen elkaars negatief. Boven eindigt het kunstwerk op de trechterrand van een soort vulkaan, vanwaar je uitkijkt over het boerenland.

Ondergrondse zalen Ik realiseer me dat er langs de Loire heel wat verborgen kan liggen onder een alledaagse akker. De akkers rond het dorp DouélaFontaine spannen wat dat betreft de kroon. Tot wel meer dan een kilometer buiten het dorp strekken zich onder grondse zalen uit, twintig meter hoog, vier meter breed en tientallen meters lang, vaak verbonden tot honderden meters lange ruimtes. Groter dus dan

Vallée Troglodytique des Goupillières, het meest authentieke ondergrondse boerengehucht van het Loiregebied.

menig kerk. Erboven ligt een halve meter aarde en daarop rijden boeren met hun tractors. Ze staan er nauwelijks bij stil dat zich meer lucht dan gesteente onder hun wielen bevindt. Het waren hun eigen grootouders die een gat in de grond hakten. Naarmate ze dieper kwamen, maakten ze de ruimte breder (vandaar de flesvorm). Zo daalden ze steeds dieper af onder hun eigen akkers; de steenblokken verkochten ze als bijverdienste. Het onderaardse stelsel van deze caves cathédrales is zo groot als een flinke stad en een deel ervan – onder de naam Mystère des Faluns – is toegankelijk. Je mond valt open als je voor het eerst zo’n ‘kathedraal’ binnen stapt waar met licht en projecties het spannende effect nog wordt vergroot.

Bloemen en giraffen Niet alleen onder de akkers, ook onder het dorp strekken deze ruimtes zich uit. Hartje zomer staan ze vol met rozen want behalve een wijnstreek is het Loiredal ook een centrum van rozenteelt. De ondergrondse ruimtes functioneren als een soort jaarbeurshallen. Door de koelte en hoge luchtvochtigheid blijven de bloemstukken de volle week van de tentoonstelling vers. Is een ondergrondse bloemenexpositie al tamelijk bizar, een dierentuin is helemaal van de gekke. Dieren die van nature niet in holen leven, hebben in het Bioparc van Doué een soort kraters als

De bezoeker kan zich op verschillende niveaus bewegen, zo ook op ooghoogte van de giraffen

leefterrein, met daarop uitkomende gangen voor schaduw of als nachthok. Het park is in 2020 uitgeroepen tot de eennabeste dierentuin van Europa. Het onderaardse karakter biedt creatieve mogelijkheden voor het ontwerp: hekken zijn zelden nodig en de bezoeker kan zich op verschil lende niveaus begeven. Zo ook op ooghoogte van de giraffen die onderaards verkoeling kunnen zoeken als het te warm wordt. Fransen noemen ondergrondse ruimtes troglodytes en iemand die ervan bezeten is een troglo. Anne Catherine Sailly, eigenaresse van de ambachtelijke bierbrouwerij Brasserie des Fontaines, is zo iemand. Hoewel zij niet de hand heeft weten te leggen op een ondergrondse woning, is het wel een gatenkaas onder haar huis. In de hele omgeving van DouélaFontaine is het overigens moeilijk een plek te vinden waar dit niet het geval is. Onder het complete dorp zitten mergelgroeves en oude schuilplaatsen, dus er is bijna geen modern huis – of tuin – te vinden waar geen holle ruimte onder zit, al weet de huiseigenaar daar vaak niets van. >

LEVEN IN FRANKRIJK 89

‘‘Een te stijf museum kan dodelijk zijn voor de interesse in geschiedenis. Terwijl een kind dat hier geweest is waarschijnlijk archeoloog wil worden’’

LEVEN IN FRANKRIJK 91

Villaines was en is een trogloditisch dorp van mandenmakers; er leven er nog altijd tientallen. Enkelen hebben hun atelier ondergronds, qua luchtvochtigheid ideaal voor het bewerken van de wilgentenen.

Loirevallei

Maar AnneCatherine heeft geluk. Toen een deel van haar tuin instortte, bleken eronder niet alleen een laatmiddeleeuwse schuilplaats inclusief graansilo’s en een gotische kapel verborgen te liggen, maar ook een 5deeeuwse productieplaats van sarcofagen (cryptes). Nadat archeologen alles in kaart hadden gebracht, opende ze haar achtertuin voor publiek. La Cave aux Sarcophages was geboren.

Uitgehakte huizen Doué is dus weliswaar een gatenkaas onder je voeten, maar een ondergronds dorp kun je het niet noemen. Kunstenaarsdorp Turquant is dat gedeel telijk wel. Het ligt tegen de oude stootoever van de Loire, waar de rivier zich in het mergelplateau heeft ingesneden, zo een steile wand veroorzakend. Hierin zijn de huizen uitgehakt. Ze hebben normale gevels, maar lopen door in de rots. Dat levert uniek gelegen galeries, ateliers en restaurants op. Er bestaan ook een ondergronds dorp en twee gehuchten die wel helemaal onder de grond liggen. Het dorp is Louresse-Rochemenier, een in het mergelplateau uitgegraven krater met in de zijwanden uitgehakte woningen. Het heeft ook een ondergrondse kapel, waar later een ‘echte’ kerk bovenop is gezet. Rochemanier is boeiend, maar een museumdorp. De boerengehuchten La Fosse Troglodyte bij Forges en de Vallée Troglodytique des Goupillières bij Azay-le-Rideau voelen veel authentieker aan. De plekken léven.

Bij het eerste gehucht is er een sfeer uit de 19de eeuw gecreëerd, bij het tweede die uit de Middeleeuwen.

Ondergrondse adel De Loire is het land van de kastelen, dus het verbaasde me niet te horen dat hier ook een ondergronds kasteel bestaat. Château de Brézé is een van de meest fascinerende troglodieten van de Loirestreek. Pas in de tijd van de luxe Loire-kastelen werd er bovenop het ondergrondse kasteel een kleiner bovengronds exemplaar gebouwd. Hier woont de Comte de Colbert. Aangestoken door het enthousiasme van zijn troglovrienden liet hij het complex onder zijn kasteel restaureren, wat in 2001 resulteerde in een publieke openstelling. Later begon hij met een gigantische driedimensionale diavoorstelling over de wanden en plafonds van een paar ondergrondse ruimtes. Je kunt tijdens de voorstelling rondwandelen met of zonder gids, waarbij je virtueel in troglodieten uit de hele wereld terechtkomt. “Sommige archeologen mopperen over mijn vrienden”, vertelt de baron me. “Ze hebben namelijk geen archeologie gestudeerd en bij de uitvoering van hun creatieve ideeën is weleens wat van historische waarde gesneuveld. Maar een te stijf museum kan dodelijk zijn voor de interesse in geschiedenis. Terwijl een kind dat hier geweest is waarschijnlijk archeoloog wil worden. Sinds deze wervelwind over mijn landgoed waait, of liever gezegd eronder, voel ik me twintig jaar jonger.” ■

Europa’s diepste droge slotgracht is verbonden met het kasteel onder het kasteel van Brézé. Het trogloditische deel is twee keer zo groot als het bovengrondse.

Wijnbouwer Hervé Gourmain in de wijnkelder van zijn Château du Marconnay.

LEVEN IN FRANKRIJK 93

Bezoek ook onze website:

www.leveninfrankrijk.nl

Frans leren spreken met resultaat? Voor uw werk, voor uw vakantie of voor uw plezier, de Franse taal op maat is onze specialiteit! Frans leren moeilijk? Niet als u het bij 123Français leert! Wat hebben wij u te bieden: Leuke methode gericht op de spreekvaardigheid Meer praktijk dan theorie Ervaren Franse docenten (‘native speaker’) Opfris, beginners en conversatie cursussen Frans voor kinderen Privé of in groepsverband (max. 6 personen voor beter resultaat) Praktische meerdaagse cursus U kunt de lessen zowel bij ons op locatie, (Nijmegen of Maastricht) bij u thuis of op uw bedrijf laten plaatsvinden Volg uw cursus via videogesprek (Skype of anders)

Locatie Maastricht: Vlijtingerbank 17 6213 KA Maastricht

BW C[ki[ ef Z[ Ó [ji FRANKRIJK

BRETAGNE

PYRENEEËN

PARIJS

CX D\lj\ ~ m cf <lifM\cf (0 `j \\e ]`\kjiflk\ mXe 0'' b`cfd\k\i# [`\ [f\k [\eb\e XXe \\e ^\[`Z_k mXe :_Xic\j G ^lp% ?à fdjZ_ià]k [\ DXXj Y\jZ_ià]k Xcj Êfen\k\e[Ë \e ÊqXZ_kË% Fek[\b _\k kiXZ ÊgXik`\ =iXeZ\Ë mXe CXeî\j eXXi >`m\k# _\\c XXe^\eXXd# ^f\[ ^\dXib\\i[ \e eff`k m\i m\inà[\i[ mXe [\ i`m`\i% >X fg è [\ jZ_ffe_\`[ mXe [\ eXklli \e qàe gXjkfiXc\ cXe[jZ_Xgg\e fd a\ n\\i _\c\dXXc fg k\ cX[\e \e gif\] YàeX ++' b`cfd\k\i cXe^ mXe [\ _\\icàbjk\ ^\i\Z_k\e mXe [\ jki\\b% @e _\k [\gXik\d\ek D\lj\ jki\bb\e (/' b`cfd\k\i q`Z_ l`k cXe^j [\ i`m`\i% >X k\il^ è [\ kà[ è [\ mf\kjgfi\e mXe A\Xee\ [Ë8iZ è _\k GXpj [\ MXlZflc\lij# ONZE LEESTIPS eXXi [\ bfeè^\e mXe _\k Z_ k\Xl [\ :fdd\iZp \e eXXi JXèk$D`_`\c è _\k n\ib LYON ELZAS PYRENEEËN VOOR DE mXe [\ i\eX`jjXeZ`jk`jZ_\ Y\\c[_fln\i C`^`\i I`Z_`\i# f] eXXi M\i[le# nXXi [\ FEESTDAGEN! _\ièe\iè^ XXe [\ <\ijk\ N\i\c[fficf^ Ycà]k c\m\e% <e Y\ è[`^ a\ l`kjkXga\ [ffi b\ee`j k\ dXb\e d\k [\ Yifln\iàkiX[`k`\ mXe mif\^\i kfk el# kà[\ej \\e cl[`\b \e [`[XZk`jZ_ gXiZflij è _\k dlj \ [\ cX Y` i\ è Jk\eXp% D?;KM0 8W]W][jhWdifehj L n`ck ln YX^X^\ e`\k d\\jc\g\e fg [\ ]`\kj6 N`ck l [Xk ln YX^X^\ nfi[k ^\kiXejgfik\\i[ eXXi ln mfc^\e[\ m\iYcà]6 F] \\e \kXgg\ fm\ijcXXe [ffi _\d je\cc\i X] k\ c\^^\e g\i dè`$Ylj6 9\c [Xe d\k IWhW^ lWd IW]W xlWi_ed mffi \\e kiXej]\i g\i dè`$Ylj d\k / q`kgcXXkj\e >iXk`j f]]\ik\ fg XXemiXX^ fg "** ' - .+ -( +' -* & j%^XccX`j,,7^dX`c%Zfd PROVENCE FRANKRIJK LILLE PARIJS

mmm$c[ki[Wl[be$[k \%^`Xee`e`7cXd\lj\%]i Frankrijk boeken adv nov 2020.indd 1

Locatie Nijmegen: Tel: 06 13 18 56 38 Slotemaker de Bruïneweg 96 info@123francais.nl 6533 CK Nijmegen www.123francais.nl

PARIJS

Opnieuw een kunstenaarsroman van Arthur Japin, een waarin hij spektakel biedt maar ook zijn kunstenaarsopvatting uiteenzet. – Trouw

FRANKRIJK

Tesson bewijst dat je je nog steeds kunt onttrekken aan de jachtige samenleving zonder snelwegen en mobiele bereik. – Frankrijk Boeken

Bestemming Frankrijk? Eerst even langs frankrijkboeken.nl Romans, thrillers, kookboeken, reisgidsen, boeken over wonen of Franse cultuur. Alle boeken over Frankrijk overzichtelijk bij elkaar op één website, met vermelding van de streek. Ook voor thuisblijvers!

Frankrijkboeken.nl 06-10-20 w 41 11:26

Loirevallei

Hôtel Demeure de la Vignole aan de oever van de Loire heeft twee trogloditische suites.

In de Caves de la Genevraie in LouresseRochemenier zijn ‘fouaces’ de specialiteit.

Tips & adressen De reis

☛ Trein: Utrecht - Parijs - Tours - Saumur (ongeveer 8,5 uur) of Utrecht - Parijs - Angers Saumur (ongeveer 7,5 uur). ☛ Auto: van Utrecht naar Saumur is het 785 km. ☛ Vliegtuig: vliegen naar Nantes en verder met trein of huurauto naar Saumur. Alle hieronder genoemde adressen bevinden zich (deels) ondergronds.

Logeren

☛ hôtel Demeure de la Vignole Stijlvol, met de rug tegen en in de rotsen gelegen hotel, vrijwel aan de oever van de Loire. Het heeft twee trogloditische suites en twee kamers (ook gewone kamers). Plus een apart semitrogloditisch appartement. Bijzonder is het fraai vormgegeven troglo-zwembad. 3, impasse Marguerite d’anjou, Turquant. demeure-vignole.com

☛ hôtel Troglododo Aangenaam hotel met zes semitrogloditische kamers. Boek de goede, want ze hebben ook gewone kamers. Prettige tuin en terrassen. route des granges, azay-le-rideau. troglododo.com

☛ B&B la Farfadine

☛ Restaurant l’hélianthe

Mijn favoriet! 100 % trogloditisch en ondergebracht in de caves cathédrales van Doué. Het gaat om vier accommodaties: twee kamers, een suite en een appartement. De suite La Cachete de Basile is de meest bijzondere, vooral ’s avonds bij kunstlicht en mede dankzij zijn ‘spa’, een lichtgevende uit de kluiten gewassen jacuzzi. 21, rue de la Croix de fer, Doué-la-fontaine. farfadine.fr

Hier gaat de cuisine veel verder dan fouaces en galipettes. Je eet er gastronomisch, in het leuke, beetje chique dorp Turquant met de vele troglohuizen en -kunstenaarswinkels. Probeer een tafel op de mezzanine te bemachtigen. ruelle antoine Cristal, Turquant. restaurant-helianthe.fr

☛ meer troglo-accomodaties: anjou-tourisme.com/fr/ preparer-son-sejour/ou-dormir/ hebergements-insolites/ hebergements-troglos

Eten & drinken ☛ Restaurant les

cathédrales de la saulaie. De eetzaal is hoog en gaat richting ‘kathedraal’. Het draait hier om fouaces (soort pitabroodjes, op houtvuur gebakken in een typische troglodieten-oven) en galipettes (een paddenstoel) Na de maaltijd kun je in de aangrenzende zalen ronddwalen. 412, rue de Montfort, Doué-la-fontaine. lescathedralesdelasaulaie.com

Zien & doen

☛ cathédrale englouti bouvet-ladubay.fr/visiter-vousreunir/visitez-nos-caves

☛ hélice Terrestre heliceterrestre.canalblog.com

☛ mystère des Faluns le-mystere-des-faluns.com

☛ journées de la Rose journeesdelarose.com

☛ Dierentuin Bioparc bioparc-zoo.fr

☛ la cave aux sarcophages ☛ Restaurant la Table des Fouées Het interieur alleen al is de moeite waard. Kun je de oerheid van een grot combineren met modern design? Ja dus! Ook hier eet je fouaces, ook wel fouées genoemd, overigens niet beter dan elders. Er hoort een bar annex wijnproeverij bij. 29, rue ackermann, saint-Hilaire-saint-florent. latabledesfouees.fr

troglo-sarcophages.fr

☛ Trogloditisch dorp louresse-Rochemenier troglodyte.fr

☛ Trogloditisch gehucht la Fosse Troglodyte maisonstroglo.com

☛ Vallée Troglodytique des goupillières troglodytedesgoupillieres.fr

☛ château de Brèze (ondergronds kasteel) chateaudebreze.com

☛ Nog meer trogloditische ☛ meer troglo-restaurants:

bezienswaardigheden:

anjou-tourisme.com/fr/ preparer-son-sejour/mangerdeguster/restaurantsgastronomiques/ restaurants-troglodytiques

anjou-tourisme.com/fr/voirfaire/que-visiter/troglodytes

LEVEN IN FRANKRIJK 95

Collectie Kugel, Parijs

Droomverzameling Al in de Renaissance verzamelden puissant rijke edelen curiosa van artistieke, wetenschappelijke en intellectuele aard. Ze vulden hun rariteitenkabinetten met schitterende voorwerpen uit de hele wereld. Vijf van de mooiste collecties ter wereld bevinden zich in Frankrijk. tekst DaniĂŤlle Wiersema en anneke WarDenbach

96 LEVEN IN FRANKRIJK

Komt dat zien!

Collectie Kugel, Parijs De broers Nicolas en Alexis Kugel zijn de vijfde generatie in een dynastie van antiquairs. Hun Parijse galerie is het epicentrum van de mooiste antiquiteiten ter wereld. De Rothschilds, Rockefellers en ook estheten als Yves Saint Laurent liepen er de deur plat. Maar ook musea komen graag langs op zoek naar unieke stukken om hun collecties aan te vullen. De broers zijn beroemd door hun meubels en kunst uit de 18de eeuw, veelal uit koninklijke paleizen. galeriekugel.com

DE 19 MOOISTE Rariteitenkabinetten of ‘wonderkamers’ zijn de voorlopers van musea. De meeste collecties stammen uit de Renaissance en werden gevoed door ontdekkingsreizen naar verre gebieden en

Château de Bannes, Beaumont-du-Périgord Geen kabinet of verzameling, maar tóch een ‘wonder’ om (op afstand) te bekijken: het Château de Bannes. Het voormalige feodale fort op een rotsachtige uitloper in de Dordogne had ﬂink te lijden tijdens de Honderdjarige Oorlog. Gelukkig werd het in de 14de eeuw door de bisschop van Sarlat gerenoveerd en uitgebreid. Het prachtig versierde interieur (trappen, fresco’s, sculpturen, sierlijke open haarden) is bewaard gebleven. Buiten zijn nog overblijfselen te zien van de pigeonnier, barbican (versterkte ommuring), een ophaalbrug, de ronde torens en het imposante renaissancistische hoofdgebouw. Het château is nu privébezit en kan helaas binnen niet meer worden bezocht, maar je kunt dit schitterende voorbeeld van middeleeuwse bouwkunst vanbuiten goed bewonderen tijdens een wandeling. Meer informatie: france-voyage.com Château de Dampierre, Dampierre-en-Yvelines Het schitterende kasteel van Dampierre werd in de eerste helft van de 16de eeuw gebouwd in de schilderachtige Chevreuse-vallei. Het is een populaire bestemming voor Parijzenaars. In de 19de eeuw had Honoré Théodoric Paul Joseph d’Albert, de hertog van Luynes (1802-1867), hier zijn laboratorium en verzamelde antiek, kunst en natuurkundige voorwerpen. Hoewel de collectie na zijn dood bijna werd vergeten, bestaat die nog steeds. Ook verzamelt de familie koetsen en andere bijzondere voertuigen die binnenkort alle 25 bezichtigd kunnen worden. domaine-dampierre.com

de opkomende wetenschap. Veel van de voormalige collecties bestaan helaas niet meer, maar sommige zijn zorgvuldig gereconstrueerd of opnieuw opgebouwd. Uitgever Taschen bracht negentien van ’s werelds meest bijzondere kabinetten uit zeven Europese landen bijeen. Vijf bevinden zich in Frankrijk. Massimo Listri, ‘Cabinets of Curiosities’, Taschen, €100.

Cabinet d’Histoire naturelle de Clément Lafaille, La Rochelle Het prachtige kabinet van de natuurkundige Clément Lafaille is een lust voor het oog en ook wetenschappelijk zeer interessant. Om zijn collecties fauna en mineralen goed te kunnen tonen, gaf hij in 1776 opdracht om speciaal voor dit doel vijftien glazen vitrines, twaalf presentatietafels en bijbehorende Louis XV-stoelen in rood-koraaltinten te bouwen. Het kabinet is te vinden in zaal 5 van het museum. museum.larochelle.fr Guy Ladrière Collection, Parijs De sieradencollectie van de Parijse antiekhandelaar Guy Ladrière is misschien wel de mooiste ter wereld. Zijn verzameling bestaat uit zo’n driehonderd stukken, van de bronstijd en de Middeleeuwen tot de 19de eeuw, en bevat edelstenen, ringen en gesneden edelstenen (cameeën). De wondermooie stukken getuigen van groot vakmanschap, zélfs die uit het verre verleden. ratton-ladriere.com

Cabinet d’histoire naturelle de Clément Lafaille in La Rochelle

LEVEN IN FRANKRIJK 97

BESTEL NU n i n e Lev

k j i r k fran 021 Ag e n d a 2

frankrijk Leven in S c h e u rk a

â&#x201A;Ź 15,

lender 20

95 per stuk

ABONNEES KRIJGEN â&#x201A;Ź 3,50 KORTING

Leven in Frankrijk Agenda of Scheurkalender 2021 Geniet het hele jaar van Frankrijk met deze handige agenda boordevol vermakelijke weetjes, seizoensrecepten en een handige Nederlands-Franse woordenlijst. Of kies de scheurkalender voor je dagelijkse dosis joie de vivre!

Bel 088 2266634 of ga naar leveninfrankrijk.nl en klik op Shop (telefonisch bereikbaar op werkdagen van 09.00-17.00 uur)

Authentiek Deze Franse lamp van geëmailleerd staal wordt al sinds 1929 op exact dezelfde wijze gemaakt door een klein bedrijf in de buurt van Parijs. De stallamp, oftewel lanterne de cour, is verkrijgbaar in verschillende modellen en is bedoeld voor buiten. extravert, Lanterne de cours, vanaf €139, extravert.nl

Maison

Paris, je t’aime! Gek op Parijs? Haal met dit behang de heerlijke sfeer van de oude straten van Montmartre in huis. Wallsauce, Parijs behang, Montmartre, vanaf € 39/m2. wallsauce.com

Maak het gezellig met een vleugje Frans design. door JedidJah arentsen

Koken in stijl Al decennialang maakt Le Creuset karakteristieke gietijzeren pannen die een heel leven mee gaan. De nieuwe kleurlijn Meringue geeft een licht schaduweffect, waardoor het gebrande crèmewit overgaat in zachter wit. Dit is dus niet alleen kookgereedschap, maar ook een eyecatcher op tafel. Le Creuset, Braadpan rond in geëmailleerd gietijzer (24cm) Meringue, € 265. lecreuset.nl

Muurbloemen Wát een fijn adres vonden we: het herbarium in Parijs is het grootste ter wereld en verkoopt ingelijste gedroogde bloemen. De nieuwe Herbarium-winkel opent pas begin 2021, maar de herbaria zijn nu al online te koop. Breng sfeer in huis met bijvoorbeeld deze romantische roze en paarse bloemen uit Capri. herbarium, Capri, € 85. herbarium.fr

LEVEN IN FRANKRIJK 99

Paradijselijk

Blub

De natuur is een terugkerend element in het kleurrijke, vrolijke werk van Estelle Régent. Ze toont een wereld waarin mens en natuur in harmonie samenleven. Ze maakt nooit vooraf schetsen maar ze begint meteen met aquarel en olieverf. Carré d’Artistes, Estelle Régent Marquise Lapine, €140. carredartistes.com

Deze glazen vis met schubbenreliëf kan in zijn buik sleutels, sieraden maar ook fruit of bloemen bewaren. Fleux, Pot Fish verre GM, €79. fleux.com

Maison Eeuwige rozen Fleurs de Paris maakt decoraties van rozen die jarenlang meegaan. Geïnspireerd door Parijse haute couture worden de bloemen verpakt in stijlvolle bewaardozen. De rozen zijn op het toppunt van hun bloei behandeld met een speciaal product waardoor ze hun natuurlijke schoonheid behouden. Verkrijgbaar in 25 kleuren. Fleurs de Paris, vanaf €24,95. fleursdeparis.nl

Eenzame architectuur Van Houston tot Buenos Aires, de Franse fotograaf Thibaud Poirier heeft over de hele wereld gewoond en kreeg zo een passie voor architectuurfotografie. Op Poiriers foto’s staan nooit mensen want hij wil de gebouwen een tijdloos karakter geven. Yellowkorner, Kunstfoto Thibaud Poirier The Georgian Hotel, €98. yellowkorner.com

LEVEN IN FRANKRIJK 101

3X + â&#x201A;¬15

NeEm Nu EeN AbOnNeMeNt Op SeAsOnS, RoOtS, VoRsTeN, KiJk Of DeLiCiOuS.

SaMeN VoOr MaAr

JoUw FaVoRiEtE MaGaZiNe AgEnDa Of KaLeNdEr

Ga NaAr TiJdScHrIfTnU.Nl/Cm2020 Of BeL 085-888 55 85 DeZe AaNbIeDiNg Is GeLdIg T/M 31 DeCeMbEr 2020 En ZoLaNg De VoOrRaAd StReKt. Na De AcTiEpErIoDe GeLdT EeN OpZeGtErMiJn VaN 1 MaAnD. PrIjZeN ZiJn InCl. VeRzEnDkOsTeN. KiJk Op TiJdScHrIfTnU.Nl VoOr MeEr InFoRmAtIe En AlLe VoOrWaArDeN.

Jardin

Anja Winter (styliste en actrice) presenteerde in het programma ‘Koffietijd’ wekelijks een item over tuinen. Tegenwoordig inspireert ze 80.000 volgers op Pinterest.

Sneeuwbes in de herfst Doordat ik vroeger door buurtjongens op weg naar school werd

Romantische wandeling

bekogeld met de witte bessen van de sneeuwbes, had ik lange tijd

De prachtige Jardin d’Atmosphere du Petit-Bordeaux heeft al veel prijzen

geweldige aanwinst voor je Franse tuin. De Symphoricarpos albus

in de wacht gesleept. Deze romantische tuin van anderhalve hectare is

is een makkelijke, bladverliezende, breed uitgroeiende heester. Hij is

33 jaar oud en oogt daardoor volwassen. Als bescherming tegen de gure

dicht vertakt, waardoor hij uitstekend geschikt is als onderbeplanting

oostenwind zijn grote bomen geplant, die de tuin omlijsten. De welover-

van bomen. De sterke, winterharde heester bloeit van juni tot

wogen keuze van planten, heesters en beukenhagen als onderbeplanting

september met witte tot roze, klokvormige bloemen, die veel bijen

zorgt ervoor dat de tuin het hele jaar interessant is om doorheen te wan-

en vlinders trekken. In de herfst volgen de witte

delen. De brede paden zijn belegd met leisteen en kasseien, wat bijdraagt

bessen in compacte trossen. Hij houdt van

aan de natuurlijke sfeer. Het echtpaar dat deze rijke tuin, met vierduizend

zon, schaduw en van goed doorlatende

soorten planten, gecreëerd heeft, verkoopt in de naastgelegen kwekerij

grond en hij kan prima tegen droogte.

dezelfde planten, zoals hortensia’s, rozen, grassen, daglelies, hosta,

Eén kanttekening: de witte bessen zijn

acers en kornoelje.

licht giftig, dus plant hem niet als er

Jardin d'Atmosphère du Petit Bordeaux, Michel and Sylvie Berrou, 72220 Saint-Biez-en-Belin, departement Sarthe in Pays de la Loire, open begin april t/m 15 november, dinsdag gesloten. jardindupetitbordeaux.fr

kleine kinderen in je tuin spelen.

een hekel aan deze struik. Geheel ten onrechte, want hij is een

Te bestellen bij: willaert.be of jandenhartog.nl

Bourgondische tuinreis De Engelse Sharon Santoni woont al bijna haar hele leven in Frankrijk. Ze is getrouwd met een Fransman, van wie ze vier volwassen kinderen

Stevig en rijkgevuld

heeft. Tien jaar geleden begon ze

Zwarte bloemen bestaan niet. Het dichtstbij komen donkerpaarse

‘My French country home’, waarin ze

bloemen, zoals de tulp ‘Palmyra’. Deze rijkgevulde tulp, die wel wat

een inkijkje in haar leven geeft. Haar

van een pioenroos weg heeft, komt oorspronkelijk uit Midden-Azië. Het

blog was zo’n succes dat er ook een

is een mooie, sterke bloem; de stevige stengel wordt niet hoger dan

gelijknamig tijdschrift uitkwam en een

veertig centimeter en is daardoor goed bestand tegen weer en wind.

aantal boeken over haar (bijna)

Je kunt de bloembol op een zonnige plek nog tot en met december op

volmaakte Franse leven, gelardeerd

vijftien centimeter diep planten, mits er geen vorst in de grond zit. Ook

met gestileerde foto’s. Naast het

kun je hem in een mooie terracottapot planten. Voordeel daarvan is dat

schrijven en fotograferen heeft ze

met haar inmiddels beroemde blog

je hem tijdens gure wintermaanden ietwat

zich de laatste jaren ook gestort

beschut kunt zetten. Wanneer de tulpen

op het organiseren van tuinreizen.

opkomen en bloeien is het april, mei en

Zo neemt ze je mee door de

zul je versteld staan van de kleurschake-

Bourgogne, waar je kastelen en

ringen die het bloemblad vertoont als

tuinen bezoekt, een kookles volgt

het zonlicht erop valt: van dieppaars naar

en een wijnproeverij meemaakt.

magenta tot kastanjebruin.

(19-24 mei 2021)

Te bestellen bij: tuinsjop.nl of fluwel.com

Voor meer informatie: sharonsantoni.com/tours

LEVEN IN FRANKRIJK 103

PRIVE LESSEN ALLE NIVEAU’S

Volg ons ook op Facebook!

frans-leren-per-skype.nl

GRATIS (15PROEFLES min) sustendalmicky@gmail.nl Na 20 jaar ervaring met nederlandse leerlingen heeft de franse schrijfster Micky Doorenbos sustendal een efficiente methode opgebouwd gericht op spreekvaardigheid.

Boek uw vakantie met uitzicht op de Mont-Blanc !

Skigebied

iedereen

12, rue du Général Leclerc, 14113 Villerville tél.: + 33 (0)2 31 87 20 22 biendormir@bellevue-hotel.fr www.bellevue-hotel.fr

Het hotel*** restaurant Le Bellevue ligt in het Normandische Villerville, tussen Honfleur en Trouville-Deauville. Het charmehotel heeft 22 kamers en 4 suites met uitzicht op zee. In het restaurant kunt u genieten van een traditionele kwaliteitskeuken met vis, zeevruchten en kreeft.

Skiën op elk niveau en veel ruimte voor langlaufen Praz de Lys Sommand Savoie Mont Blanc, Frankrijk www.prazdelys-sommand.com

dE praktijk Hein Verdam is auteur van het boek: ‘Een eigen huis in Frankrijk - kiezen, kopen & opknappen’. Meer info: heinverdam@planet.nl

buren zijn het tweede huis aan hun kant.

aanwijzing vereist. Waar zit dat aftapkraantje?

het Franse confinement in lukte het

Zij hebben nummer 93. Hoe zit dit? Ik doe

Welk dekzeil gaat over de tuinstoelen? Het

dan toch nog om twee weken in

navraag bij een buurvrouw die bij La Poste

luik dat knelt, de sleutel die andersom draait,

Frankrijk te zijn. In ons dorp was weinig

werkt. “Nous avons le systeme métrique”, legt

de juiste stekker die je alleen zelf weet te

veranderd. Alleen in de supermarkt verderop,

ze uit. Ja dat hebben wij ook, sinds Napoleon.

herkennen. Leg dat maar eens per telefoon of

daar was een mondkapje verplicht. Maar de

Maar in dit geval betekent het dat de meters

e-mail uit aan je Franse buurman, die van

oudere Franse dames vonden dat ze het best

geteld worden vanaf het begin van de straat.

goede wil is, maar niet jouw gedachten kan

even af mochten doen om elkaar te begroeten

Wij zitten dus 108 meter van de hoek waar

lezen! Natuurlijk wil je bepaalde dingen in en

en te kussen. Een andere verandering was een

onze straat begint.

om het huis het liefst zelf doen. Maar om te

nieuwe straatnaam en een echt huisnummer.

Wat dit jaar ook anders is: dat ik dit jaar niet

zorgen dat familie en vrienden ook je huis

De facteur, die elke dag zijn ronde doet in

zelf het huis kan afsluiten voor de winter.

kunnen gebruiken zonder dat jij erbij bent is

zijn gele bestelwagen, wist alle huizen wel te

Want kort na terugkomst in Nederland kleurt

het handig om duidelijke instructies op te

vinden. Maar pakketbezorgers en andere

de regio waar het huis ligt alweer oranje.

stellen voor het in gebruik nemen en afsluiten

bezoekers moesten soms eindeloos zoeken

Niets gaat volgens draaiboek. We kunnen niet

van een huis. Het is handig om een soort

en vragen. In plaats van de naam van ons

terugkomen in september zoals gepland.

draaiboek te maken, liefst geïllustreerd met

gehucht is het adres van ons huis nu nummer

Tenminste niet zonder in quarantaine te gaan.

foto’s. Als je de instructies digitaal doorstuurt,

108, gevolgd door de straatnaam. Terwijl wij

Dan besef je hoe onhandig het is dat bijna

kun je er zelfs korte filmpjes bijvoegen. Die

het eerste huis zijn aan deze weg. De over-

elke handeling bij het afsluiten een gebruiks-

zeggen soms meer dan hele lappen tekst.

Huis & rEcHt

Mr. isabelle Flipse is intermediair voor Franse juridische zaken. kantoor Flipse BV, info@kantoorflipse.nl, www.kantoorflipse.nl.

Een complexe nalatenschap, deel II

DEZE COLUMN VALT BUITEN VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE REDACTIE.



ussen de Nederlandse lockdown en



DEZE COLUMN VALT BUITEN VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE REDACTIE.

Draaiboek

it is deel twee over de afwikkeling

gezocht. Nu maar hopen dat zij on speaking

ook medewerking van die mede-eigenaar

van niet-alledaagse erfenissen.

terms zijn en dezelfde ideeën hebben over

vergt. Volgt u het nog? Geeft niet, maar het

Deel één las u in de vorige editie

het landje van hun grootvader.

wordt nog veel ingewikkelder.

van dit blad en vindt u op mijn website.

Parallel onderzoeken we een alternatief:

Hoewel formalisering van de splitsing dus

We stelden vast dat meneer A de vier hectare

om de vereiste medewerking bij verkoop van

vooralsnog geen soelaas biedt, besluiten we

met ‘vue mer’ kocht samen met twee buren,

de onverdeelde eigendom te omzeilen, zou

om de landmeter er toch vast bij te roepen.

maar dat de kadastrale verdeling nooit werd

de splitsing alsnog geformaliseerd kunnen

Mijn cliënten willen nu ook weten welke

geformaliseerd. De drie zijn dus onverdeeld

worden. Immers, is het totaal eenmaal

delen hun (groot)vader precies beoogde te

eigenaar (en indivision). Dat is lastig, nu bij

gesplitst zoals bedoeld in 1985, kan ieder

verkrijgen. Daarnaast zullen we, in welke

verkoop van een aandeel in een onverdeeld-

met zijn (deel)perceel doen wat hij wil.

vorm er ook verkocht wordt, aan een koper

heid in beginsel alle eigenaars moeten mee-

Maar ook hier doemen al gauw nieuwe

exact moeten kunnen tonen wat hij koopt.

werken. Dat A veruit het grootste deel van de

complicaties op: het landmeetkundig bureau

Het verrast niet dat de géomètre-expert

grond betaalde maakt daarbij niet uit.

heeft het dossier na twintig jaar vernietigd.

van toen niet meer bij het bureau werkzaam

Eén van de twee mede-eigenaars blijkt te

Het hele grondstuk zal dus opnieuw moeten

is maar zijn opvolgers hebben zin in deze

zijn overleden, terwijl de ander gescheiden

worden ingemeten. Daarnaast beslaat de

uitdagende klus.

is, en failliet. Diens ex-echtgenote heeft nog

21⁄2 hectare van A twee gedeelten, waarvan

We spreken af om eerst de situatie ter

een belang in de eigendom. Daarnaast blijkt

het ene zodanig gesitueerd is dat het enkel

plaatse te beoordelen. We trekken oude

de overleden mede-eigenaar maar liefst

via andermans deel toegankelijk zal zijn.

jeans en onze bergschoenen aan en gaan

zeven erfgenamen te hebben, met wie

Bij splitsing moet dus sowieso een recht van

het veld in. En ook dat wordt een avontuur.

allemaal contact zal moeten worden

overpad worden gevestigd, wat uiteraard

Wordt vervolgd... LEVEN IN FRANKRIJK 105

MEER DAN 1500 ARTIKELEN UIT FRANKRIJK het wa r e n

huis

HETFRANSEWARENHUIS.NL

À VENDRE

in deze rubriek vertellen huiseigenaren zelf waarom je juist hun huis moet kopen

Ensemble in de dordogne Velen dromen van een huis in Frankrijk en als ze het dan gevonden hebben, willen ze liever niet te lang verbouwen. Eric Alandt daarentegen, is uit ander hout gesneden. Hij verbouwde in twintig jaar een voormalige 19de-eeuwse koeienstal in de Dordogne tot een schitterend woonhuis, dat hij Fleur de Lys doopte. Dat betekende lange vakanties klussen en sinds 2007 als vaste bewoner de handen uit de mouwen steken. Maar dat niet alleen: toen de buurman in 1998 het tijdelijke voor het eeuwige verwisselde, kocht hij ook diens huis aan. “Vooral omdat er een schuur bij zat van 8 bij 20 meter”, zegt hij luchtig vanuit Frankrijk. “Die gebruiken we nu als opslagplaats, werkplaats en garage. Het hoofdhuis uit 1927 werd ons gastenverblijf voor vrienden en familie die op bezoek wilden komen.” Natuurlijk werden ook dat huis en die schuur grondig verbouwd tot gerieﬂijk verblijf, Le Hibou (De Uil) genaamd. Via makelaar VieVa France biedt hij het gehele ensemble nu te koop aan: 11 kamers, waarvan 7 slaapkamers en 3 badkamers, met 335 vierkante meter vloeroppervlak, op een perceel van 1670 m2. In het hoofdhuis zijn hoogwaardige materialen gebruikt. Het huis heeft mooie balkenplafonds, een eetkeuken met

•

houtkachel, een grote salon met open haard, vloerverwarming en een recent aangebouwde veranda en nog veel meer. Het dorpshuis van de buurman is iets minder comfortabel, maar wel direct bewoonbaar. De drie slaapkamers hebben zelfs nog open haarden. En dan zijn er nog diverse andere kleinere bijgebouwen. Zo’n uitgebreid geheel is zeer geschikt voor een stijlvolle hoofdwoning met gîtes, of als rustiek ‘landgoed’ met volop pricacy. En dat alles aan de rand van Nadaillac, een levendig dorp met 350 inwoners, een gezellig hotel-restaurant (met épicerie) en een manege in de buurt. “Het enige lawaai wat we horen komt van passerende tractoren”, aldus Alandt. Sfeervolle plaatsen met veel historie en reuring als Sarlat (30 km), Brive-la-Gaillarde (15 km) en Terrasson liggen in de buurt, en een supermarkt vind je eveneens op 15 kilometer.

“De mensen zijn hier heel vriendelijk en behulpzaam”, zegt Alandt, die met spijt terugkeert naar Nederland

Meer informatie: ref. AQ-0279HA, VieVa France, vievafrance.com € 371.000

LEVEN IN FRANKRIJK 107

DROOMHUISINFRANKRIJK.NL BOURIANEMAISONS.NL

•

Dordogne

Charmant en ruim huis (1888) met zwembad, meertje. 8800 m2 grond. Heerlijk vrij gelegen. 4 slaapkamers, 2 badkamers, zomerkeuken. Vraagprijs: € 346.000 CA091

Lekker ruim, met veel smaak gerenoveerd huis in een stil dorpje. Grote rustige tuin met mooi uitzicht. Alle ruimte voor zwembad. Vraagprijs: € 172.500 CA071

De wereld aan je voeten: Ruim en luxe huis met enorme veranda en 5000 m2 grond. Wijds uitzicht. In zeer goede staat. Vraagprijs: € 285.000 C095

Prats du Perigord

Campagnac les Quercy

Lot

Les Arques. Een heel gehuchtje voor u! Groot huis met 3 gites. Zwembad. Bergschuur. Zeer rustig gelegen. 1 ha grond. Vrij uitzicht rondom. Vraagprijs: € 390.000 BA094

De herfst is dit jaar vrij rood gekleurd. Behalve in en om de Lot en Dordogne. Hier is alles rustig zonder gevallen van Covid. Wel merken we aan het grote aantal verkopen dat erg veel mensen vooral nu weg willen uit de stedelijke gebieden. Als ook u de rust en ruimte en vooral het gezonde leven wilt opzoeken, wacht dan niet al te lang.

Profiteer van De nu nog vrienDeLijke Prijzen.

Bouzic

Lot

Prayssac Heerlijk ruim en comfortabel huis (2006) met inpandig appartement. Mooie vrije tuin. 4 slaapkamers, twee badkamers. Vraagprijs: € 323.000 C357

Lot

Paardenliefhebbers!! Huis met 3 slaapkamers, diverse schuren en bijgebouwen. Alles in natuursteen. Uitzicht op middeleeuws kasteel. 5 ha grond. Vraagprijs € 395.000 CA096

Strategisch gelegen ensemble op 1 ha grond. Twee chambres d’hotes. Huis met 3 slaapkamers en grote zolder. Vraagprijs: € 295.000 CA091

Zeer charmant huis op 6500 m2 grond. Op 2 km van Stadje Gourdon. Zwembad en vrijstaand gastenhuisje. Rustig gelegen maar niet geïsoleerd. Vraagprijs: € 325.000 C1281

Soturac

Goujounac

Gourdon

L'AgenCe qui fAit LA différenCe Contact: Lalande, 46250 Marminiac, tel.: +33 (0)9 60 07 45 56, mob.: +33 (0)6 07 77 89 17, www.droomhuisinfrankrijk.nl, info@droomhuisinfrankrijk.nl LEVEN IN FRANKRIJK 108

VIEVA FRANCE

A DV I S E U R S , B E M I D D E L A A R S E N M A K E L A A R S I N F R A N S O N RO E R E N D G O E D

Occitanie - Aude

Grand-Est - Vosges

Nouvelle-Aquitaine - Dordogne

Rustig gelegen op hoogte, oude, tot woonhuis

Prachtig landgoed van 2,4 ha met maison de maître,

omgebouwde stenen stal van ca 210 m2. Het heeft op

2 woningen, 2 bijgebouwen en hangaar. Het herenhuis

de begane grond grote salon-woonkamer-ingerichte

heeft momenteel o.a. eetkamer, salon, keuken,

open keuken,doucheruimte, WC en op de etage

7 slaapkamers, 4 badkamers, kelders en enorme

2 à 3 grote slaapkamers. Diverse terrassen. Het huis

zolders. In de andere gebouwen is er heel veel

staat op ca 5.400 m2 met mooi zwembad. Fraai

ruimte voor uitbreiding en ontwikkeling. het goed

uitzicht over de vallei van de Aude. Niet ver van

ligt even buiten Bains-les-Bains en is zeer

primaire voorzieningen!

geschikt voor een toeristisch de luxe project!

PRIJS € 370.000 k.k. ref. LR-0182HA

PRIJS € 450.000 k.k. ref. LV-0494HA

Op 25 min. noord van Sarlat, in het dorp rustig gelegen complex bestaande uit een tot hoofdwoning omgebouwde stal, een dorpshuis uit 1927 en diverse bijgebouwen op ca 1.600 m2 grond. De luxe hoofdwoning heeft een ingerichte keuken, grote salon met open haard, 3 slaapkamers en 2 badkamers. Geschikt als permanente woning of familie vakantiehuis ! PRIJS € 371.000 k.k. ref. AQ-0279HA

Capendu

Bains-les-Bains

Nadaillac

Voor onze klantenkring in België, Nederland en Frankrijk zoeken we appartementen, huizen, landhuizen, kastelen en chambres d’hôtes. Wilt u verkopen, neem dan contact met ons op.

Nouvelle-Aquitaine - Dordogne

Occitanie - Tarn-et-Garonne

Nouvelle-Aquitaine - Corrèze

Op 20 min. van Sarlat, aan het einde van een fraaie

Grens Lot en Tarn-et-Garonne, prachtig met zorg

oprijlaan rustig gelegen toeristisch project bestaande

gerenoveerd domein waar oude stenen muren,

uit een hoofdverblijf met 6 mooie chambres d'hôtes,

gewelfde plafonds of hoge plafonds met balken

professionele keuken, eetzaal en privé gedeelte,

en oude plavuizen vloeren zorgen voor een

twee gîtes, zwembad, tennisbaan en diverse

rustgevende, authentieke sfeer. Dé basis voor

bijgebouwen w.o. een paardenstal. Mooi

deze gewilde, luxe chambres d'hôtes. Zwembad

terrein van meer dan 8ha. Interessant om

en prachtig uitzicht over golvend landschap

verder te ontwikkelen!

met wijngaarden!

PRIJS € 1.300.000 k.k. ref. AQ-0280HA

PRIJS € 728.000 k.k. ref. MP-0173HA

Deze gezellige vakantiewoning uit 1997 met woonkamer met open keuken, 2 slaapkamers, vide met 2 slaapplaatsen, mooie doucheruimte, terras en schuur, staat op een kleinschalig vakantiepark aan de oever van een groot recreatiemeer op de grens van de Dordogne en Corrèze op nog geen tien minuten van Brive. Naast vakantiewoning is het ook een perfecte investering voor verhuur! PRIJS € 67.500 k.k. ref. LI-0033HA

Nabij Sarlat-La Canéda

Nabij Montpezat-de-Quercy

Chasteaux

VieVaFrance is specialist in Frans onroerendgoedrecht en bemiddelt door heel Frankrijk. Molenstraat 18A - 2513 BK Den Haag - tel. +31 (0)6 15 02 68 97 - info@vievafrance.com - www.vievafrance.com 2, Bis rue de l'Election - 24200 Sarlat-La Canéda - tel. +33 (0)5 53 59 07 20 - mob. +33 (0)6 31 37 30 72

Auvergne.Immo

2 Rue du MarchĂŠ 63330 PIONSAT 0033(0)4 73 52 39 91 auvergne.immo@orange.fr

Sinds meer dan 16 jaar

Uw Vlaamse makelaar in het groene hart van Frankrijk !

! !

•

Te koop: authentiek domein met gîtes

BEKIJK DE DRONE VIDEO’S VAN HET DOMAINE OP:

HttPS://tinYurL.CoM/teiLHet

Domaine 'Le Teilhet' is een authentiek ensemble, gebouwd 'en pierre' en 'lauzes' (dakstenen). 'Surface habitable': 366 m2. Totale oppervlakte: 584 m2. Het geheel bestaat uit een riant hoofdhuis met 2 ateliers, 3 inpandige gîtes (gasthuizen) met eigen badkamers, keukens, privé-terrassen en een grote gerenoveerde schuur. Het zwembad wordt verwarmd door zonnepanelen. Totale oppervlakte: 3,5 hectare inclusief bos; d.w.z. in de stilte van de natuur en zonder directe buren. Het complex, met een prachtig panoramisch uitzicht over de Dordogne vallei, is gevestigd op de overblijfselen van een wijnkasteel en gelegen op een zonnige helling op 5,5 km van Argentat sur Dordogne. Het heeft talloze mogelijkheden, kortom: dit is dé plek om je dromen waar te maken! Neem gerust contact op. U vindt meer informatie, foto's, drone video's en plattegronden op www.leteilhet.fr/nl. Prijs: € 590.000

Domaine Le teilhet, 19400 argentat-sur-Dordogne, www.leteilhet.fr/nl, leteilhet@gmail.com

Meander Vakantiewoningen Te huur

•

villaindeardeche.nl meandervakantiewoningen.nl +31 (0)36 - 750 52 01

Op zoek naar een geweldig vakantiehuis voor volgend jaar? Schitterende vrijstaande 4 tot 10-persoons VILLA’s met parken privézwembad op luxe 4 sterren Villapark “Domaine Les Rives de l’Ardèche” in Vallon Pont d’Arc en in de Provence op Villapark “Demeures de Luc” in Saumane de Vaucluse. U vindt hier een zonnige en warme omgeving, mooie natuur, strakblauwe luchten en er is veel te zien en te ondernemen. De royale vakantiehuizen zijn o.a. voorzien van 2 badkamers, luxe keuken, WIFI internet, ontvangst Nederlandse tv zenders, vaatwasser en wasmachine. Gebruik van o.a. tennis- en jeu de boulesbaan, fitness apparaten, groot parkzwembad en Receptie onder NL beheer. Huurprijs vanaf € 745 per week. Keus uit 24 verschillende vrijstaande villa's. voor veel meer informatie kijkt u op een van onze websites: villaindeardeche.nl, villaindeprovence.com, meandervakantiewoningen.nl informatie: tel. 036 - 750 52 01

VOLGEND NUMMER

Winter 2020/2021

Herfst 2020 24ste jaargang, nummer 6 Coverfoto Montmartre, Parijs © Getty Images Leven in Frankrijk is een uitgave van Leven in Frankrijk B.V., dat deel uitmaakt van een groep uitgeverijen die samenwerken onder de naam Credits Media. Van Slingelandtstraat 63, 1051 CG Amsterdam www.leveninfrankrijk.nl Hoofdredactie Cathelijne van Vliet Eindredactie Jolanda van der Ploeg, Mariëtte van de Sande, Fabian Takx Artdirection Sander Buningh Vormgeving Suzy Benjamin, Sefanja Nods

Tussen Nantes en La Rochelle ligt de grote, ‘onbekende’ Vendée. Winters geel: vanaf januari versiert mimosa de hele Côte d’Azur De tien mooiste Franse monumenten (volgens de Fransen zelf) Uitslag schrijfwedstrijd ‘Quelle belle rencontre’

Medewerkers Jedidjah Arentsen, Hans Avontuur, Suzanne Bergman, Ingrid Bockting, Ton Bouwer, Jos van der Burg, Marieke van Ditshuizen, Isabelle Flipse, Martine Jongbloed, Renée Koudstaal, Remke de Lange, Monique van der Pauw, Paul Smit, Fabian Takx, Hein Verdam, Stefan de Vries, Lidewij van Wilgen, Anja Winterr

Telefoon, e-mail redactie +31 (0)20 5302594 e-mail leveninfrankrijk@creditsmedia.nl Uitgever Eugen van de Pas Sales Julien Frouin+31 (0)20 5302570 e-mail advertising@creditsmedia.nl Sales onroerend goed Catherine Decamp +31 (0)20 5302592 e-mail c.decamp@creditsmedia.nl Marketing & traffic Daniëlle Wiersema +31 (0)20 5302570 e-mail communicatie@creditsmedia.nl Distributie Aldipress, Utrecht / AMP, Brussel

Abonnementen en klantenservice Mijntijdschrift.com / Leven in Frankrijk Daalakkersweg 2–72, 5641 JA Eindhoven +31 (0)88 2266634 e-mail leveninfrankrijk@mijntijdschrift.com Abonnementsprijs Nederland € 38 per jaar (6 edities). Als u per acceptgiro wilt betalen, komt er € 2,50 administratiekosten bij. Abonnementen buiten Nederland hebben een speciaal tarief, op te vragen bij Mijntijdschrift.com. Het abonnement wordt automatisch verlengd tegen de dan geldende tarieven, tenzij u minimaal drie maanden voor het einde van de lopende abonnementsperiode opzegt. Proefabonnementen lopen automatisch af. Leven in Frankrijk op iPad Abonnees lezen gratis Leven in Frankrijk via de app MagZine. U kunt inloggen met uw abonneenummer en postcode. Geen abonnee? Dan kunt u Leven in Frankrijk betaald lezen via o.a. MagZine, Blendle en Readly. Losse nummers € 6,99 Rechten De redactie heeft zijn uiterste best gedaan om bronnen en rechthebbenden van beeldmateriaal dat is gebruikt te achterhalen en te vermelden. Wanneer desondanks beeldmateriaal wordt getoond waarvan u (mede)rechthebbende bent en u voor het gebruik daarvan niet als bron of rechthebbende wordt genoemd, ofwel geen toestemming geeft voor het gebruik, dan kunt u contact opnemen met de redactie. © Credits Media BV Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of op enigerlei wijze worden gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. ISSN: 1389 -1162

Een winter vol mogelijkheden Ben jij je al aan het voorbereiden op het aankomende winterseizoen? Er zijn

RCS Toulouse 513 638 171 - Crédit photos : Matt Charland

112 SKIGEBIEDEN IN SAVOIE EN HAUTE�SAVOIE om deze winter te ontspannen en te genieten. Vind jouw ultieme skigebied in de Franse Alpen via skiresorts.savoie-mont-blanc.com

$( % % !* & "( ) % & +% %

% ( # ' , # !

Leven in Frankrijk 06 2020

Articles inside

Jardin

Rariteitenkabinetten

Maison

Françaises met invloed

Binnenkijken bij

Livres

Frans fi lmfestival

Boutique

Cinéma

Vivre vert

Lidewij van Wilgen

Lekker licht op z’n Frans

La France et moi

Nouveau

La Vie Parisienne

Boetiekhotels in Parijs

Stefan de Vries

Dégustation

Dormir

Jura