A ARENA Arena 1(7) październik 2010 też ziemskiego, z którego stanowiskiem liczyć się musiała społeczność międzynarodowa. Dzieje państwa powstałego w Italii w połowie VIII wieku były jednymi z bardziej burzliwych w tej części Europy. Bardzo szybko okazało się, że władzy duchowej nie da się odseparować od władzy politycznej, oraz że to ta druga stała się podstawą egzystencji papiestwa na arenie międzynarodowej. Powołując się na autorytet moralny wśród wiernych Kościoła, kolejni papieże dążyli do dominacji nad światem, wykorzystując przywileje takie jak chociażby dysponowanie insygniami cesarskimi czy niepodleganie żadnemu sądowi ziemskiemu. Rosnąca w siłę władza świecka na zachodzie (od 800 roku władza cesarska) znalazła się w opozycji do władzy papieskiej, co doprowadziło do wielu konfliktów między dwoma biegunami, zarówno w średniowieczu, jak i w czasach nowożytnych. Decyzja Pepina Krótkiego o pomocy papieżowi w konflikcie z Longobardami, podyktowana w znacznym stopniu chęcią uzyskania stabilnej władzy w swoim państwie, przyniosła konsekwencje, których nie spodziewał się żaden z ówcześnie żyjących. Nie wydaje się więc przesadnym stwierdzenie, iż Donatio Pippini z 756 roku było jednym z najważniejszych dokumentów w historii powszechnej Europy, warunkującym położenie milionów ludzi na całym świecie na przełomie wieków.
Za filarem, czyli o tym, co dawno i nieprawda
Kardynał Richelieu. Kościół i państwo osobno, choć w jednej osobie Wybitny mąż stanu, czy może znienawidzony przez arystokracje dumasowski czarny charakter i zwykły karierowicz? Kim tak naprawdę był kardynał Richelieu? Czy kolejnym bojującym za katolicyzm wysłannikiem Kościoła, czy żarliwym patriotą, dla którego nie było wartości wyższej niż Ojczyzna? Marta Małota
A
Bibliografia: M. Banaszak, Historia Kościoła Katolickiego, t. 2: Średniowiecze, Warszawa 1989. A. Bednarczyk, Kościół średniowieczny, h t t p : / / w w w. a r e k b e d n a r c z y k . r e publika.pl/ (dostęp: 1.09.2010). J. Gordziałkowski, Historia Państwa Kościelnego, Kraków 2007. M. D. Knowles, D. Obolensky, Historia Kościoła, t. 2: 600–1500, Warszawa 1988. T. Manteuffel, Historia Powszechna. Średniowiecze, Warszawa 1990. P. Pierrard, Historia Kościoła Katolickiego, Warszawa 1984
rmand Jean du Plessis de Richelieu urodził się 9 września 1585 roku jako trzeci syn Franciszka du Plessis i Zuzanny La Porte. Ojciec przyszłego kardynała wywodził się ze średniozamożnej szlachty i pełnił na dworze Henryka III (znany nam bardzo dobrze Henryk Walezy, którego Franciszek spotkał pierwszy raz w Polsce i - co znamienne - to on przekazał mu wiadomość o śmierci Karola IX) funkcję wielkiego prewota, matka zaś była mieszczanką, córką paryskiego adwokata. Armand, po śmierci ojca w 1590 roku, wychowywany był przez matkę i babkę. W 1594 roku trafił do prestiżowego College de Navarre, a następnie do Akademii Pana du Pluvinel, postanowił bowiem rozpocząć karierę wojskową. Po rezygnacji swojego starszego brata Alfonsa z objęcia leżącego w rodzinnych włościach biskupstwa Lucon, Armand zdecydował się, na prośbę matki, „dla dobra kościoła i chwały imienia” rozpocząć studia teologiczne. W 1606 roku Henryk IV mianował go biskupem Lucon. W rok później Richelieu, pomimo zbyt
młodego wieku, otrzymał sakrę biskupią. Nie jest to jednak koniec jego ambicji, postanawił bowiem wejść na scenę polityczną, scenę na której odegrał rolę swojego życia. Pierwsze, nieudane zresztą, próby uzyskania wpływów podjął zaraz po zabójstwie króla Henryka IV, w początkach regencji Marii Medycejskiej, sprawującej rządy w imieniu nieletniego Ludwika XIII. Starał się wykorzystać pozycję swojego najstarszego brata – Henriego, który idąc w ślady ojca, służył na dworze królewskim. Niepowodzenia te nie zniechęcały jednak młodego i ambitnego biskupa. Na sukces nie musiał długo czekać. Przyszedł on w 1614 roku, gdy Richelieu został wybrany na delegata kleru na obrady Stanów Generalnych - historycznych, bo ostatnich przed Wielką Rewolucją. W dwa lata później objął w rządzie pozycję sekretarza stanu i ministra wojny. Już wtedy dał się poznać, pomimo oficjalnej linii polityki Marii Medycejskiej dążącej do sojuszu z Hiszpanią, jako zwolennik porozumienia z protestanckimi państwami nie-
18 Arenka (1).indd 18
2010-10-29 19:27:19
