Brunarannsóknir Á vordögum 2018 var haldin ráðstefna í Vingsted í Danmörku þar sem saman komu helstu aðilar í brunarannsóknum frá Norðurlöndunum til þess að bera saman bækur sínar og þar var gefin út fyrsta útgáfa af sameiginlegum leiðbeiningum að rannsóknum á Norðurlöndum. Á ráðstefnuna fóru tveir þátttakendur frá Íslandi, greinarhöfundur Einar Bergmann Sveinsson fagstjóri, ásamt Guðmundi Inga Rúnarssyni hjá tæknideild LRH. Guðmundur Ingi flutti flottan fyrirlestur um notkun á þrívíddartækni við rannsóknir á brunum, bílslysum og andlátum. Tæknideild LRH sérhæfir sig í vettvangs og réttarrannsóknum. Næsta ráðstefna átti að fara fram í Noregi í júní 2020 og var greinarhöfundi boðið að vera með fyrirlestur um hvernig Brunavörður (eftirlitskerfi slökkviliða með brunavörnum) nýtist til eftirlits á mannvirkjum og geti hjálpað til við rannsóknir á brunum. Vegna Covid-19 var þeirri ráðstefnu frestað um eitt ár. Greinarhöfundur hefur aflað sér sérþekkingar á sviðI brunarannsókna í gegnum IAAI International Association of Arson Investigation, er búinn með bóklegt nám og hefur verið að afla sér þekkingar með hjálp lögreglu í verklegri vinnu.
Hvað eru „Brunarannsóknir“?
Í lögum um brunavarnir er talað um að þeim sem verða fyrir brunatjóni er skylt að tilkynna það til hlutaðeigandi lögreglustjóra svo fljótt sem unnt er. Þá fer af stað brunarannsókn sem er í höndum lögreglu. Lögregla rannsakar eldsvoða strax eftir brunatjón samkvæmt ákvæðum laga um meðferð sakamála og kveður til sérfróða menn eftir því sem hún telur þörf á. Lögregla sendir svo afrit af rannsókninni til þeirra sem eiga hlut að máli s.s. til tryggingarfélags, slökkvistjóra og Húsnæðisog mannvirkjastofnunar. Verði manntjón eða mikið eignartjón í eldsvoða á Húsnæðis- og mannvirkjastofnun að rannsaka eldsvoðann, kröfur eldvarnaeftirlits og hvernig staðið var að slökkvistarfi. Hér á eftir verður farið yfir í stuttu máli hvað felst í brunarannsókn, stuðst er við Nordic Fire Manual sem gefin var út á vordögum 2018.
Hvað þarf til?
Þeir aðilar sem sinna brunarannsóknum á Norðurlöndum þurfa að vera með ákveðna innviði til þess að vera viðurkenndir. Þau embætti þurfa að hafa aðgang að: • Rannsóknarstofum eða sérfræðingum sem geta greint efni, séð um smásjárskoðanir, rafmagns- og gas rannsóknir • Vélfræðingum, brunaverkfræðingum og eldvarnaeftirliti • Brunarannsakanda sem getur farið á vettvang, gert áhættumat, greint brunavarnir og farið yfir hitagjafa • Sérfræðingum frá rafmagnsveitu og gasveitu • Réttarmeinafræðingur sem finnur út hver dánarorsök er. Kennslanefnd sem ber kennsl á hinn látna. • Skipasérfræðingi sem getur gefið innsýn í brunavarnir skipa
Ráðstefna í brunarannsóknum 2018 í Vingsted í Danmörku.
Í einu máli geta margir aðrir komið að rannsókninni eins og lásasmiðir, menn með sérfræðiþekkingu í ákveðnum brunum, rafmagnseftirlit, tryggingar, umferðareftirlit auk starfsmanna slökkviliðs sem koma fyrstir á vettvang. Ljóst er að þeir sem fara á vettvang til þess að rannsaka bruna þurfa að hafa mikla þekkingu á ýmsum málum eins og efnum sem geta brunnið, smásjárgreiningu, rafmagni, gasi, vélum, tækni brunavarna, brunaþróun, dreifingu elds, eldvarnaeftirliti, brunahönnun, hitagjöfum, reykháfum og vinnu slökkviliðs á vettvangi.
Upphaf rannsóknar
Mynd tekin í Miðhrauni.
24
Á vakt fyrir Ísland
Við útkall og þegar mál er tekið til rannsóknar þarf strax að fara í vinnu við að afla sér fjölda upplýsinga eins og: 1. Hvenær kom útkallið og hvert? Til slökkviliðs, neyðarlínu eða annarra viðbragðsaðila 2. Hverjir tengjast útkallinu? Vitni, aðstandendur, viðbragðsaðila og aðrir 3. Farartæki á staðnum? 4. Hverjir yfirgefa vettvang? 5. Grunsamlegt athæfi? 6. Veðurfar? Vindstefna, hraði, hitastig og breytingar á veðri
