Coldcut™ Cobra
skurðar- og slökkvibúnaðurinn Fjórar nýjar slökkvibifreiðar Slökkviliðs höfuðborgarsvæðisins eru búnar Coldcut™ Cobra slökkvibúnaðinum, en hann sameinar skurðar- og slökkvitækni með háum vatnsþrýsting og íblöndunarefni, svarfi. Á ensku er talað um „The Cutting Extinguisher“ eða skurðarslökkvitækið. Þetta eru fyrstu tæki þessarar tegundar sem koma til Íslands.
Þróunin
Aðferðin sem liggur til grundvallar Coldcut™ Cobra er skurðartækni með vatni og háum þrýstingi, tækni sem var farið að nota í Svíþjóð upp úr 1987 við ýmsa skurðarvinnu í iðnaði þar sem mikil eldhætta var til staðar. Slökkvilið í Svíþjóð fara að sýna þeirri aðferð áhuga til að nota hana á körfubifreiðum til að skera göt á þök til reyklosunar. Það reyndist hins vegar mjög seinlegt. Við tilraunir með eld í þakrýminu kom hins vegar í ljós þegar byrjað var að skera í gegnum byggingarefnin í þakinu og háþrýstur vatnsúðinn sprautaðist inn í þakrýmið, að það sló hitann mikið niður í þakrýminu og dró aflið úr eldinum. Þetta varð til þess að farið var að einblína á að þróa búnaðinn frekar í að skera minni göt, koma síðan fínum vatnsdropum með miklum þrýsting inn í brennandi rýmið í gegnum gatið og slá þannig niður hitann og draga kraftinn úr eldinum.
Árið 1997 gerir þáverandi ríkisstofnun slökkvi- og björgunarmála í Svíþjóð „Räddningsverket“ samning um þróun og kaup á búnaðinum. Sama ár var sótt um einkaleyfi á hugmyndinni og í framhaldi þróaðist stúturinn, eða lensan, í þá átt sem hún er í dag. Þannig fór búnaðurinn á markaðinn, en fékk í upphafi á sig frekar slæmt orð, þótti dýr, ekki nógu áreiðanlegur og einnig dýr í rekstri. En þar sem aðferðafræðin þótti lofa mjög góðu, hélt þróunin áfram og búnaðurinn varð betri og áreiðanlegri. Samkvæmt heimasíðu Coldcut Systems þá eru um mitt árið 2020 yfir 1.300 tæki í notkun í yfir 45 löndum, þar með talið fjögur tæki hjá Slökkviliði höfuðborgarsvæðisins.
42
Á vakt fyrir Ísland
Búnaðurinn
Coldcut™ Cobra er til í nokkrum útfærslum, fyrir stórar slökkvibifreiðar, minni bifreiðar, laust tæki með vél o.s.frv. og komin er sérstök útgáfa fyrir skip. Slökkvibúnaðurinn samanstendur af nokkrum grunneiningum: • Stjórnbox • Háþrýstidæla • Tankur fyrir svarfefnið • Blandari fyrir svarfefnið • Slanga á slöngukefli • Lensa (stútur) með tveim gikkjum Við stjórnborðið er búnaðurinn settur í gang og ákveðnar stýringar eru þar, ekki síst ef búnaðurinn er með einhverjum aukabúnaði, svo sem froðuíblöndun. Stýring fer að öðru leyti fram á lensunni. Á henni eru tveir gikkir, annar þeirra opnar og lokar fyrir vatnið, hinn er fyrir íblöndunina á svarfefninu. Stjórnandi á lensunni stýrir því hversu lengi svarfefnið kemur með vatninu og síðan hversu lengi hann sprautar vatninu inn í rýmið. Vatnsmagnið er um 58 l/mín og þrýstingurinn yfir 250 bör. Íblöndunarefnið, svarfið, er blanda af járnoxíði, áloxíði o.fl. um 0.3 – 0.8 í þvermál. Slangan er 12 mm og á bifreiðum eru 80 metrar á slönguhjóli, en hægt að fá ýmsar lengdir og möguleiki að setja framlengingar ef á þarf að halda. Á búnaði SHS er tvennskonar aukabúnaður. Hægt er að skipta á lensunni fyrir fjölnota háþrýstistút MPN (Multi Purpose Nozzel). MPN stúturinn gefur sama vatnsmagn, 58 l/mín, en á mun minni þrýstingi, um 2 - 40 börum eftir því hvernig hann er stilltur. Þetta gefur möguleiki á að nýta búnaðinn í meira en bara slökkvistarf utan frá, en ekki þó reykköfun. Auk þess er búnaður SHS með möguleika á froðuíblöndun, bæði á lensuna og MPN stútinn.
Aðferðafræðin
Aðferðafræðin við notkun á Cobra byggir á því að skera sig inn í brunarýmið með háþrýstri vatnsbunu með svarfefninu. Þannig er hægt að koma vatni inn, án þess að opna fyrir mikið loftflæði inn í rýmið. Sprauta síðan inn í rýmið vatnsúðanum með miklum þrýstingi og slá þannig niður hitann og draga úr eldinum áður en reykkafarar opna og fara inn. Þannig verða aðstæður fyrir reykkafarana mun betri og öruggari, ásamt því að líkur á vel heppnuðu slökkvistarfi aukast.
