MAATWERKTRAJECTEN VOOR BETERE KWALITEIT GFT EN TEXTIEL Begin 2020 hebben NVRD en Rijkswaterstaat elf maatwerktrajecten afgerond om de kwaliteit van ingezamelde stromen te verbeteren. Tijdens deze projecten is elk deel van de inzamelketen onderzocht, van het aanlevergedrag van bewoners en het inzamelmiddel tot de relatie tussen inzamelaars, gemeenten en verwerkers. Per deel is gekeken naar verbeterpunten. Vervuiling aanpakken met maatwerktrajecten werkt goed. Deze methode kan helpen om de kwaliteit van ingezameld textiel en gft te verbeteren.
D
e vijf maatwerktrajecten gft-afval hebben deze keten beter in beeld gebracht. In het proces van het weggooien van gft-afval tot en met het verwerken tot compost is er veel informatie te verzamelen. Het alvorens verzamelen en analyseren van deze informatie is erg belangrijk. Stapsgewijs onderzoek doen in de keten maakt het mogelijk om tot de kern van het probleem te komen. Een goede analyse van het probleem is essentieel voor het bepalen van een geschikte interventie. Per deel van de keten, stad, wijk, straat of bewoner kan dus een andere interventie nodig zijn. Dit maakt het werken aan goede kwaliteit voor de hele gemeente maatwerk. Inzicht krijgen waar vervuiling optreedt was met name aanleiding voor gemeenten om mee te doen met de pilot. Bij drie gemeenten zijn routes onderzocht die relatief vaker afgekeurd worden. Het vierde project had een wijkgerichte aanpak. Op basis van scheidingsresultaat en de ervaringen van boa’s, wijkvegers en chauffeurs is deze wijk geselecteerd. In de vijfde gemeente was het maatwerktraject specifiek gericht op de inzameling bij twee hoogbouwlocaties. Bij deze hoogbouw is een pilot gestart met inzameling via verzamelzuilen. Met behulp van het maatwerktraject is de aanpak getest en geëvalueerd.
18 | GRAM #05 juni 2020
TEKST: DAAN MIDDELKAMP
BEELD: KIEKUNIEK
AANPAK GFT MAATWERKTRAJECT Per traject is gekeken wat er in de gft-containers zit en hoe ze erbij staan. De basis moet op orde zijn om goed afval in te kunnen zamelen. Heeft iedereen toegang tot een goede container? Zijn de containers heel en ziet de omgeving er proper uit? Daarnaast kunnen bakken gecontroleerd worden op vervuiling. Afvalcoaches (of andere medewerkers) kunnen voor de wagen uitlopen om in containers te kijken. Als de bak vervuiling bevat krijgen bewoners een waarschuwing met uitleg over het gewenste gedrag, of wordt hun bak niet geleegd. Uit deze visuele controle blijken soms maar een paar containers vervuild te zijn, die vervolgens de hele vracht vervuilen. Deze bakken krijgen vervolgens een gele of rode kaart, worden niet geleegd en bewoners worden via deze kaart op de hoogte gesteld van hun overtreding. Verder is het mogelijk om het gesprek aan te gaan met bewoners tijdens zo’n ronde. Op deze wijze is al veel waardevolle informatie te verzamelen. De gft-inzameling goed in kaart brengen en ‘probleemgebieden’ aanwijzen maakt het ook mogelijk om op dit niveau te interveniëren. De interventies worden op maat gemaakt om het meeste effect te hebben. Zit er bijvoorbeeld vaak vervuiling in gft-zuilen bij de hoogbouw, dan kunnen deze containers worden afgesloten. Bewoners die gemotiveerd zijn om hun afval te scheiden krijgen dan een sleutel van deze zuil. Ook kunnen bewoners
zelf, in samenwerking met afvalcoaches, hun medebewoners aanspreken om iedereen mee te krijgen. Als de basis op orde is, bewoners op de hoogte zijn van de regels en er afdoende is gecommuniceerd dan zou de kwaliteit ook goed moeten zijn. Als er vervolgens nog steeds vervuilde containers worden aangetroffen kan er gekeken worden naar handhaving. Als mensen, ondanks dat ze alle mogelijkheden hebben, hun afval verkeerd aanbieden, kan er sprake zijn van bewust verkeerd gedrag. Handhaving kan na een visuele controle een boete op leggen of dwingender het gesprek aangaan. TEXTIEL Voor textiel zijn zes soortgelijke trajecten uitgevoerd. In de onderzochte gemeenten wordt textiel ingezameld via ondergrondse of bovengrondse verzamelcontainers. Beide varianten zijn meegenomen in de maatwerktrajecten, waarbij de hele keten is onderzocht: van het aanbiedgedrag van bewoners tot de verwerker van het ingezamelde textiel. Deze gedetailleerde kijk heeft veel nieuwe informatie opgeleverd en een frisse kijk op de inzameling. De gemeenten hebben de focus van de projecten aangegeven. Zo is er gekeken naar de inzamelmiddelen (zijn deze in orde), naar bijplaatsingen (lijkt er een verband te be-
