VAN BEKKIE NAAR BAKKIE AANPAK VAN KAUWGOM OP SNOEPROUTES EN IN WINKELCENTRA Ieder jaar gooien we circa 1,5 miljoen kilo kauwgom op straat. Een paar minuten kauwplezier kunnen jarenlang gevolgen hebben omdat kauwgom nauwelijks afbreekt. Bovendien ontsiert het ons straatbeeld en kost het verwijderen ervan de gemeenten veel geld. Reden voor het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat om te onderzoeken hoe vervuiling van kauwgom kan worden voorkomen. TEKST: FONS VAN DE SANDE EN ADDIE WEENK, RIJKSWATERSTAAT Tussen oktober 2019 en maart 2020 is een gedragsonderzoek uitgevoerd in het Haagse Leidschenveen, een drukbezocht gebied, te weten een knooppunt van OV, bedrijven en onderwijsinstellingen. Het doel van het onderzoek was om te bepalen hoe een preventieve aanpak van kauwgom er uit zou kunnen zien. Het onderzoek is tot stand gekomen in samenwerking met de gemeente Den Haag en uitgevoerd door Novimores. Vanuit het ministerie was ook het Behavioural Insights Team (BIT) betrokken. MAATREGELEN Na een grondig vooronderzoek en analyse is eerst de basis op orde gebracht: verwijdering van kauwgom van de straat en voldoende afvalbakken op de goede plek. Vervolgens zijn na een nulmeting de volgende maatregelen toegepast: - Campagneposters - Stickers op afvalbakken - Grondsigning - Het gebruik van een fotokast - Inzet van een afvalrobot. Voor het bereiken van een maximaal resultaat is dus gekozen voor een breed interventiepakket, onder de noemer ‘Van Bekkie naar Bakkie’. TOEGEPASTE GEDRAGSINZICHTEN Door te zorgen voor voldoende bakken op de goede locaties scoor je op de gedragsfactor ‘gelegenheid’. Met de gebruikte slogan wordt kort en krachtig aangegeven welk gedrag verwacht wordt van de doelgroep, het handelingsperspectief. De andere maatregelen zijn vooral gericht op bewuste en onbewuste mo-
foto gaan in de ‘Van Bekkie naar Bakkie’ stijl, met de fotostrip als reminder is een toepassing van commitment & consistentie. Verder zijn diverse associaties toegepast: roze kleur met kauwgom, koptelefoon met jongeren en gebruik van het beeld van de afvalbak die er op de betreffende locatie daadwerkelijk staat. Uit de effectmeting blijkt dat bij de ROC’s 81% minder kauwgom op de grond belandt. Bij het winkelcentrum was dat 68%. Ook de vervuilingssnelheid van kauwgom op de grond is gedurende de nameting significant lager dan in de nulmeting. De resultaten zijn dus veelbelovend.
tivatie. Met de slogan wordt kort en krachtig aangegeven wat verwacht wordt van de doelgroep, het handelingsperspectief. Met de zin: ‘Uitgekauwd? Zoek een bakkie. Thnx.’ wordt een situatie gekoppeld aan gewenst gedrag: een implementatie intentie. Het ‘Thnx’ is een sociale beloning voor het gewenste gedrag. Door het gewenste gedrag te laten zien in beeld en pictogram, met de oproep ‘Doe met ons mee. Gooi je kauwgom in ’t bakkie’ door studenten op de posters gemaakt met foto´s uit de fotokast, wordt de sociale norm geactiveerd. De zin ‘Gooi kauwgom in de afvalbak. Op straat blijft het 20 jaar liggen.’ geeft een rationele legitimering voor het gewenste gedrag. De pijlen op de afvalbakken nudgen tot het gebruik ervan. De grondsigning herinnert de kauwgomgebruiker op het juiste moment aan het goede gedrag (prompting). Het op de
TOOLBOX Op basis van het onderzoek wordt een praktische toolbox ontwikkeld voor de aanpak van kauwgom zwerfafval, zodat ook anderen gebruik kunnen maken van de materialen die ontwikkeld zijn voor deze campagne. Het onderzoeksrapport ‘Van Bekkie naar Bakkie’ is te vinden op zwerfafval.rijkswaterstaat.nl. Daar zal in de zomer ook de toolbox verschijnen. Houd daartoe de nieuwsbrief VANGHHA in de gaten.
GRAM #05 juni 2020 | 27
