Kunstwegen 20 jaar
/
48
Evelien De Munck Mortier van Bureau Spoorbouwmeester over Kunstlijn
Kunst die aanspoort tot denken
De spoorlijn Zwolle-Emmen is een bijzonder onderdeel van Kunstwegen. Omdat er op of bij elk station kunst is te vinden, maar ook omdat die kunst tot denken aanspoort. Evelien de Munck Mortier van Bureau Spoorbouwmeester: “Het is een bijna filosofische kijk op reizen.”
Ze kent het gebied uit haar jeugd. “Mijn grootouders hadden een stukje land bij Ommen”, vertelt Evelien de Munck Mortier. “We kwamen er regelmatig. Ook op de stationnetjes van architect Eduard Cuypers in de omgeving.” Van de verhalen erachter kreeg ze pas een goed beeld toen ze recent werkte aan de inventarisatie van alle kunst op en rond Nederlandse stations. Die verscheen vorig jaar in boekvorm, naast het online overzicht van de 350 werken op de website spoorbeeld.nl. Evelien de Munck Mortier is als adviseur verbonden aan Bureau Spoorbouwmeester. Dat onafhankelijke orgaan, in 2001 opgericht door NS en ProRail, is de hoeder van wat ‘Het Spoorbeeld’ wordt genoemd: het ontwerp- en vormgevingsbeleid van het spoor. Sinds 2016 ontfermt een kunstcommissie van NS, ProRail, een externe kunstadviseur en Bureau Spoorbouwmeester zich over bestaande en nieuwe kunst op stations, met De Munck Mortier als voorzitter. De werken op en bij de elf stations tussen Zwolle en Emmen nemen in het nationale overzicht een prominente plek in. Want
Tekst Ingrid Bosman | Fotografie Lenneke Lingmont en privé-archief
Kunstlijn - zoals het project destijds heette - is in meer opzichten speciaal, volgens adviseur De Munck Mortier. Alleen al omdat het een ambitieus programma was, waarvoor de NS als ‘nationale trots’ en de kleine maar dappere stichting Beeldenroute Overijssel de handen ineen sloegen. Nadat de stichting in 1987 al was begonnen met fotokunst op de stations werd Kunstlijn vanaf 1989 uitgebreid met sculpturen, installaties en ander werk van kunstenaars uit binnen- en buitenland. Het was een belangrijk onderdeel van de viering van het 150-jarig bestaan van de spoorwegen in 1989. Ook inhoudelijk springt Kunstlijn eruit, stelt Evelien de Munck Mortier vast. Omdat de conceptuele kunst, waarbij het idee belangrijker is dan vorm of materiaal, hier veel sterker naar voren komt dan in die tijd bij stations gebruikelijk was. “In de jaren tachtig en negentig lag het accent meer op monumentale kunst en op kunst die deel uitmaakte van de stationsarchitectuur. Kunstlijn bevat een aantal werken die veel conceptueler zijn, en op een bijna filosofische manier de thematiek van het reizen en de ervaring van het onderweg zijn belichten.”
