De Wijnspiegel Nummer 93
Proefavond 23 februari 2019: Garnacha “Uncork some Spanish garnacha and let the sunshine flow …” David Williams, The Guardian, 3 februari 2019 Gentenaren houden al lang van grenache. Gentse soldaten, die in 1385 Damme belegerden om de vaarweg naar Brugge te blokkeren, leverden zich meteen over aan de goedgevulde wijnkelders in de stad, rapporteert de Franse kroniekschrijver Jehan de Froissart. Zij troffen er meer specifiek vele malvosies en grenates aan. In de oude terminologie van de Venetiaanse wijnhandel slaat malvosie zowel op de variëteit malvasia als op verschillende soorten Griekse of Kretenzische wijn. In Oudfranse, maar ookandere Middeleeuwse teksten worden malvosies vaak in één adem vernoemd met grenaches of grenates. Hebben de Gentenaren in Damme Griekse grenache aantroffen of waren die grenates veeleer Franse wijn van het type Maury grenat of Rivesaltes grenat, die uit 100 % zuivere grenache noir worden gemaakt? Malvoisie is per slot van rekening een cépage die ook in de Roussillon voorkomt. Of dronken ze toen ook al garnacha uit Spanje? De kwestie wordt in deze Wijnspiegel onder de loep genomen in het artikel van mijn collega prof. dr. em. Eddy Van Cauwenberghe.
Garnacha: etymologie en oorsprong
19
Het is wel een feit dat de druif die we op 23 februari 2019 beter leerden kennen in haar Spaanse gedaante, al heel vroeg wordt vermeld in Europese bronnen. Ze kent er vele spellingsvarianten: vernaccia (IT, 13e e.), garnache en grenache (FR, 13e e), vernatxe (ES, 14e e.), vernache (FR, rond 1300), grenate (FR, 14e e. en ook in Middelnederlandse teksten), guarnatxa (ES, 16e e.), garnacha (ES, 18e e.). Lexicologen en ampelografen zochten naar de oorsprong van de term en de druif en kwamen o.m. uit bij: • granaticum “afkomstig van Granada”; • garnatxe “granaatrood kleed van de magistratuur”, waaraan de wijn zijn naam zou ontlenen; • vernaccia (IT): de witte zoete wijn uit San Gimignano, niet te verwarren met de rode vernaccia di Serrapetrona. De wijn was enorm populair bij rijke handelaren, bij pauzen en aan koninklijke hoven. De naam zou refereren aan het Italiaanse Vernazza, één van de vijf gemeentes van Cinque Terre, een belangrijke wijnstreek bij La Spezia (Ligurië); • een Kretenzische wijn, verhandeld door de Venetianen en eveneens enorm populair aan de Middeleeuwse koninklijke hoven. Vandaag weet men door DNA-onderzoek dat de druif
