De Wijnspiegel Nummer 95
Sauternes, een grand seigneur in de branding In het segment van de zoete witte Franse wijnen torent van oudsher één naam met kop en schouders boven alle andere uit: sauternes, de likoreuze weelde afkomstig van dat gebied in de Graves, 40km bezuiden Bordeaux, waar het riviertje de Ciron in de Garonne uitmondt. De 1557 hectaren wijngaard bestrijken de gemeenten Sauternes, Fargues, Bommes, Preignac en Barsac en geven jaarlijks amper zes miljoen flessen zoete nectar. Hun unieke aromatische en gustatieve complexiteit is het resultaat van de vergisting van met botrytis cinerea aangetaste druifjes die in meerdere manuele tris geoogst worden. Maar wist u ook dat dit type wijn helemaal niet zo oud is, en alleszins later dan de fameuze edelfäule uit de Rheingau (°1775) geboren werd? Het verhaal gaat dat in 1836 de wijnhandelaar Focke te laat kwam voor de oogst op zijn domein La Tour Blanche en toch maar besloot de grotendeels ‘rotte’ druifjes te vinifiëren. Of was het de marquis de Lur Saluces bij zijn te laat geoogste 1847? Natuurlijk claimt Château Yquem het ‘eerstgeboorterecht’ van de sauternes en schrijft de vondst op naam van Françoise-Josephine die wélbewust - volgens haar nazaat Alexandre (RVF 639 p. 29) - haar plukkers de opdracht gaf de aangetaste druifjes te selecteren. En dat was dan zowat een halve eeuw vroeger want ze huwde in 1785 met Louis-Amédée de Lur Saluces. Thomas Jefferson was een groot liefhebber van ‘Sauterne’, prees hem zelfs aan bij president Washington en plaatste voor hen beiden ooit een bestelling van 40 dozijn flessen (bron: Hugh Johnson). In de negentiende eeuw was men zot van zoete wijnen en het is dan ook niet verwonderlijk dat le Sauternais dik in de prijzen viel bij de toekenning van het grand cru classé statuut in het klassement van 1855: er werden niet minder dan 26 kastelen gelauwerd, 15 seconds en 11 premiers, met een aparte troon gereserveerd voor de premier cru supérieur Yquem.
Sauternes, de onbeminde oude suikertante? Maar daar waar het vandaag de grands crus meer dan ooit voor de wind gaat maken de wijnen van Sauternes al een paar decennia lang een serieuze crisis door. Waar is de tijd dat elke gastronomische maaltijd - vooral bij communie- en trouwfeesten van enige allure- niet voor vol aangezien werd zonder sauternes, hetzij bij de foie gras, hetzij als afsluiter bij het gebak? Akkoord, dat trieste lot is niet alleen de grote likoreuze Bordeaux wijnen beschoren, alle zoete wijnen wereldwijd
21
zijn in hetzelfde bedje ziek, van Tokaj, (Trocken)Beerenauslese, Ausbruch, Late Harvest wines, tot Jurançon, Montbazillac en de Coteaux du Layon, Quarts de Chaume, etc..
stadia v botrytis Er valt hier trouwens een bizarre paradox vast te stellen: niemand trekt de fabuleuze complexiteit, de grandioze zuurtjes, die unieke botrytis gerelateerde aroma’s en smaaktoetsen én de fenomenale levensduur van deze wijncategorie in twijfel. En als er zo’n fles op een Commanderij proefavond op tafel komt - dikwijls als curiosum ter afronding van de avond - dan haalt ze de grootste onderscheiding in de scores. Maar tegelijkertijd reppen we ons zelden naar de wijnhandel om er kistjes van in te slaan, en hebben we in het beste geval in een hoekje van onze kelder een ‘unieke’ bonte verzameling kwart en halve liter flesjes die ongemoeid onder het stof begraven liggen, als Doornroosjes en Sneeuwwitjes wachtend op de verlossende kus van de Prins… In een tijd waar ons smaakpatroon massaal door zoete smaken wordt geconditioneerd zou je het verwonderlijk kunnen vinden dat de jongere consumenten niet door deze wijnen verleid worden, maar hier kun je natuurlijk aanhalen dat die likoreuze wijnen veel te duur zijn voor hun portemonnee, en je ze ook niet zomaar voor het rapen vindt in de grootdistributie. Een andere zo goed als opgedroogde afzetmarkt zijn de miswijnen, de tijden toen
