WYŻSZA BRAMA
Ja
cek
Cw
er e tl
„promyCzEK”
wokół nas coraz mniej osób, które przeżyły ii wojnę światową i jej okrucieństwa. odchodzą na wieczny odpoczynek. wraz z nimi odchodzą ich wspomnienia... europa, a z nią my, nie przeżywaliśmy od dziesięcioleci wojen (poza konfliktem dawnej jugosławii), aż do 24 lutego br.
Chcialbym ocalić od zapomnienia nietuzinkową postać, a niektórym przypomnieć wspaniałą kobietę, która przez lata żyła wśród nas. Cichutko. Przeżyła oświęcimski obóz, w którym była osadzona w bloku 11 (bloku śmierci), przeszła „drogę śmierci” z Oświęcimia do Wodzisławia, była więźniarką obozów m.in. w Oranienburgu i Ravensbruk, wrócila do Dziedzic i pomna harcerskiej przysiędze do końca życia pomagała innym. Poznajcie harcerkę „Promyczek”, przewodniczkę, instruktorkę, Irenę Chanek. Irena Chanek z d. Czerwińska urodzila się 23 stycznia 1925 roku w Krakowie, jako córka Józefa i Anny z d. Piernik. Z rodzicami przyjechała do Dziedzic w 1938 roku. Uczyła się w Szkole Powszechnej w Dziedzicach, w której oprócz nauki, działała w Drużynie Harcerek im. Królowej Jadwigi, prowadzonej przez drużynową Joannę Machalica.
10
TRAMWAJ CIESZYŃSKI • VI 2022
Nie było to pierwsze jej zetknięcie się z harcerstwem, bo jeszcze będąc w Krakowie, wstąpiła w szeregi Gromady Zuchowej „Słoneczka”. W 1937 wstąpila do Żeńskiej Drużyny Harcerskiej ZHP Kraków-Podgórze, w której w następnym roku złożyła przyrzeczenie harcerskie. W dziedzickiej drużynie działała do wybuchu II wojny światowej pełniąc funkcję zastępowej. 20 października 1940 roku została zaprzysiężona przez oficera organizacyjnego Antoniego Szlachcica pseud. „Laura” i stała się członkinią Związku Walki Zbrojnej, o pseudonimie „Promyczek”. Od października 1940 do lutego 1942 była członkinią ZWZ pełniąc m.in. funkcję łączniczki Inspektoratu Bielskiego, a od lutego 1942 do czerwca 1944 - żołnierką AK. Działała w harcerskiej grupie orląt w Dziale Łaczności i Informacji „Ochronka” (Organizacja Cywilna Pomocy Więźniom Politycznym KL Auschwitz). Od 1942 roku działała w Zgrupowaniu Partyzanckim AK „Sosienki”, dowodzonym przez Jana Wawrzyczka pseud. „Danuta”. Na trasach kolejowych Bielsko – Oświęcim, Bielsko – Katowice, Dziedzice – Oświęcim – Kraków, była kurierką, przewoziła pocztę konspiracyjną, broń, materiały wybuchowe, szyfry, bibułę, paczki, listy, leki, odzież i grypsy dla i od więźniów z obozu w Oświęcimiu. W Bielsku 6 czerwca 1944 została aresztowana na dworcu i osadzona w miejscowym więzieniu. Po wstępnym śledztwie została przewieziona do obozu KL Auschwitz (21 czerwca), gdzie została osadzona w bloku 11, jako tzw. „Polizeihaftling” (cywilny więzień). Oczekując w bloku śmierci na wyrok sądu policyjnego („Polizeistandgericht”) nawiązała kontakty ze współwięźniarkami i stworzyła grupę samoobrony (wzajemna pomoc współwięźniarek, aby przetrwać obóz). Nawiązała także kontakt z żołnierzami oddziału „Sosienek” i przekazywała im informacje o funkcjonowaniu obozu.
