14
Tony Ó Riordán SJ
‘AN BHFUIL AON CHARANNA 142 FEICTHE AGAT FÓS?’ “An bhfuil aon charanna 142 feicthe agat fós?” Is ar éigean a bhí an cheist curtha ag leaid óg orm nuair a d’fhreagair leaid óg eile: “Nach as Maigh Rois sinne? Cá bhfeicfimisne a leithéid de charr nua?” Chuala mé uair go bhfuil breis is céad bealach ag Caitlicigh óga agus ag Protastúnaigh óga a bhfuil cónaí orthu i dTuaisceart Éireann le fios a bheith acu cén “taobh” lena mbaineann siad faoin am a shroicheann siad aois a cúig. Is trí osmóisa chuireann siad eolas ar na leideanna, idir chaolchúiseach agus fhollasach, a bhaineann le cultúr na gCaitliceach agus na bProtastúnach. Le linn na mblianta atá caite agamsa i mo chónaí agus ag obair in áiteanna a dtugtar ceantair bhochta orthu is léir dom go bhfuil amhlaidh igcás páistí agus daoine óga as na ceantair sin. Ó lá a mbreithe téann teachtaireachtaí fúthu féin agus faoina ceantair ina bhfuil cónaí orthu i bhfeidhm orthu. Chomh maith leis sin, cumann siad tuairimí i dtaobh na gceantar ina gcónaíonn an chuid eile den phobal agus faoina daoine arbh as na ceantair sin iad. Rud a bhaineann go minic leis na teachtaireachtaí a nglacann na daoine seo go smior leo ná go mbraitheann siad
Timire Autumn 2014.indd 14
nach bhfuil siad chomhmaith le daoine eile, gur dream ar leith iad, agus gur drochrud an leithleachas sin. Glacann an-chuid daoine a bhfuil cónaí orthu i gceantair ina bhfuil go leor bochtanais chucu féin an teachtaireacht shochaíoch gurb iad féin is cúis lena mbochtanas, gurb iad an cineál duine iad, nó go mbaineann tréithe leo, a chiallaíonn gur cheart dóibh a bheith bocht. Séard atá sa bhochtanas, gan amhras, ná easpa cumaisteacht ar fhoscadh, ar bhia agus ar éadach – na rudaí bunúsacha a bhíonn ag teastáil ar bhonn rialta don bheatha. Ach bíonn bochtanas i gceist freisin nuair atá bac ar dhuine gnáth-chaighdeán maireachtála na sochaí lena mbaineann an duine sin a bhaint amach. Tá baint níos mói gcónaí, mar sin, ag an mbochtanas le dealú éagothrom achoinníonn daoine amach ón rud a nglactar leis a bheithnormálta sa tsochaí agus ón ngnáth chaigh deán maireachtála. Is ionann tábhacht don dochar síceolaíoch agus spioradálta agus don dochar nithiúil a eascraíonn as an mbochtanas. Tá an dídhaonnú mar thoradh ar an mbochtanas, ní amháin de bharr go gcoscann sériachtanais bhunúsacha ar nós dídine, bia agus
31/07/2014 11:44
