18
Richard O’ Dwyer SJ
NA DÚSHLÁIN I nDEISCEART NA SÚDÁINE Sé an tSúdáin Theas an náisiún is nua sa domhan agus tháinig sí ar an saol ar an aonú lá déag de mhí Iúil, 2011. Ach phléasc an tír i bhforéigean ar an gcúigiú lá déag de mhí na Nollag, 2013. Thosaigh comhrac i measc baill de Gharda an Uachtaráin sa bpríomhchathair Juba, idir na grúpaí eitneacha Dinka agus Nuer. Is iad na Dinka an grúpa eithneach is mó sa tír agus tagann na Nuer ina ndiaidh sa dara háit. Leathnaigh an troid amach go tapaidh ó bhearaic an airm. D’imigh baill de na Dinka amach agus iad faoi iomlán trom airm agus thosaigh siad ag ionsaí ceantair sa bpríomhchathair a raibh lucht Nuer ina gcónaí ann. Maraíodh na céadta. Ina dhiadh sin, bhí ionsaithe forleathana ar an Dinka ag lucht armtha na Nuer agus ar na Nuer ag na Dinka. Dá bharr seo, maraíodh na mílte ban agus páistí agus fir gan airm. Theith na deicheanna de mhílte duine a dtithe de bharr an fhoréigin eithnigh fhorleathain agus thug siad faoi dídean a lorg i bhfoirgnimh an UN i stáit eile i ndeisceart na Súdáine. Bhris an troid amach freisin idir reibiliúnaithe Nuer agus arm oifigiúil na Súdáine Theas. Bhí go leor saighdiúirí a thréig an t-arm áfach agus a chuaigh leis na reibiliúnaithe, ina measc
Timire Autumn 2014.indd 18
cuid mhaith d’ard-oifigigh Nuer. Thóg siad leo go leor gnáth-shaighdiúirí agus airm. Dá bharr seo ar fad, fuair na reibiliúnaithe seilbh ar roinnt mhaith bailte móra. D’iarr an tUachtarán Kiir cabhair ó Uganda chun na bailte stráitéiseacha seo a thógáil ar ais ó na reibiliúnaithe sa gcaoi nach mbeadh aon bhac ar tháirgeadh na n-olacheantar. Throid na mílte saighdiúrí ó arm Uganda in aghaidh na reibiliúnaithe, cé gur baineadh feidhm astu go hoifigiúil chun bealach éalaithe saoránaigh Uganda a chinntiú agus chun áiteanna stráitéiseacha, cosúil le aerfort Juba, a chosaint. Cén chaoi ar phléasc an foréigean chomh tapaidh sin? Go luath sa mbliain 2013, cuireadh srian tréan ag an Uachtarán Kiir, ball den treibh Dinka, ar chumhacht an leas-Uachtaráin, Riek Machar, ar ball den treibh Nuer é. Deineadh a ról sa rialtas a ísliú go tréan. Thug an tUachtarán bata agus bóthar freisin do bheirt ghobharnóirí de dhá stát a raibh tábhacht stráitéiseach ag baint leo. I mí Iúil, 2013, chaith an tUachtarán Kiir a chomhaireacht ar fad amach, ina measc an leas-Uachtarán. Deineadh iarracht baill Nuer den Gharda Náisiúnta a dhí-armáil toisc gur ceapadh
31/07/2014 11:44
