46 EURO LOGISTICS
TRANSPORT
Transport lotniczy
Zmiany na rynku przewozów towarowych Od wstąpienia Polski do Unii Europejskiej obserwuje się nie tylko wzrost przewozów pasażerów, lecz także ładunków (cargo).
N
a rysunku przedstawiono zmiany wielkości ładunków obsłużonych w latach 2003-2013 w polskich portach lotniczych. W porównaniu z przewozami pasażerów dynamika przewozu ładunków była znacznie niższa – podczas gdy w analizowanym okresie w polskich portach lotniczych liczba odprawionych pasażerów wzrosła ponad trzykrotnie, wzrost ilości odprawionych i przybyłych ładunków wzrósł zaledwie o 45,8%, co daje średnioroczną dynamikę na poziomie 3,8% (w przewozach pasażerów dynamika średnioroczna wyniosła aż 13,4%). Wielkość ładunków odprawionych i przybyłych we wszystkich polskich portach lotniczych w latach 2003–2013 (w tys. ton).
Istnieje kilka przyczyn takiego zróżnicowania. Po pierwsze, należy podkreślić, że znaczny wzrost przewozów pasażerskich był udziałem linii niskokosztowych, które z definicji skupiają się na przewozach pasażerów i zasadniczo nie przewożą cargo (jest to związane z koniecznością zapewnienia czasu nawrotu w porcie lotniczym na poziomie 25–30 minut, co uniemożliwia praktycznie możliwość przewożenia ładunków, nawet jeśli są skonteneryzowane). Drugim problemem polskiego rynku jest właściwie brak silnego przewoźnika cargo. Narodowe linie lotnicze PLL LOT nie dysponują flotą przeznaczoną do wyłącznej obsługi cargo, a transport ładunków odbywa się w oparciu o posiadaną flotę samolotów pasażerskich. Należy przy tym podkreślić, że tylko niektóre z nich pozwalają na przewozy większych ilości ładunków dzięki możliwości załadunku cargo w kontenerach (Boeingi 787-8 i Boeingi 737-400), natomiast większość floty pozwala tylko na przewożenie ładunków luzem (co wiąże się z wydłużonym czasem obsługi), przy ograniczonej ładowności. LOT Cargo wynajmuje także w razie potrzeb samolot przeznaczony wyłącznie do przewozu ładunków (Boeing 767-300) od firmy Cargojet Airways Ltd.
do obsługi tras nad północnym Atlantykiem. Wśród przewoźników, którzy także mają znaczny udział w przewozach ładunków, należy wymienić przede wszystkim UPS Airlines, European Air Transport, Emirates i Air Contractors. Warto zaznaczyć, że również pod względem struktury przestrzennej transport ładunków różni się od przewozów pasażerskich. Podczas gdy w przypadku tych drugich udział lotniska centralnego wyniósł w 2013 r. nieco ponad 40%, w przewozach ładunków wyraźnie dominuje Lotnisko Chopina, które obsługuje blisko 3/4 wszystkich ładunków. Co ciekawe, proporcja ta jest dość stabilna w badanym okresie w przeciwieństwie do przewozów pasażerskich, gdzie obserwowano znaczny spadek udziału portu warszawskiego. Przed wejściem Polski do Unii Europejskiej i deregulacją proporcje te w przypadku obu rodzajów transportu były zbliżone. Oznacza to, że procesy liberalizacyjne w znacznie większym stopniu wpłynęły na zmiany na rynku lotniczych przewozów pasażerskich niż na rynek transportu ładunków. Wynika to ze zróżnicowania struktury i organizacji obu tych rynków. Rozwój portów lotniczych Bardzo głębokie zmiany ilościowe i jakościowe, które zaszły w polskim lotnictwie pasażerskim w latach 2003–2013, nie byłyby możliwe bez odpowiedniego rozwoju infrastruktury, który pozwolił nie tylko zwiększyć dostępność usług transportu lotniczego poprzez poprawę ich skomunikowania z obszarami ciążenia (inwestycje w infrastrukturę pozalotniczą) i otwarcie nowych portów lotniczych, lecz także poprawić komfort korzystania z portów lotniczych poprzez rozbudowę terminali w celu zwiększenia ich przepustowości. W chwili wejścia Polski do UE w rejestrze Urzędu Lotnictwa Cywilnego (ULC) znajdowało się 12 portów lotniczych: 11 czynnych (w tym 10 oferujących międzynarodowe loty rozkładowe) i jeden z zawieszoną działalnością (Szczytno-Szymany). W 2012 r. uruchomiono ruch na dwóch nowych lotniskach. 15 lipca 2012 r. w porcie lotniczym Warszawa-Modlin wylądował samolot z Budapesztu. Tym samym stolica Polski dołączyła do grupy miast posiadających tzw. drugorzędne porty lotnicze (secondary airport). Pół roku później, 18 grudnia 2012 r., w porcie lotniczym Lublin Świdnik wylądował pierwszy sa-
