Doświadczenie pobytu w Polsce w narracjach zagranicznych studentów
o innym profilu społeczno-kulturowym. Strategia komunikacyjna lub zachowanie, które kiedyś okazało się skuteczne, może w innej sytuacji, z innymi rozmówcami, nie zdać egzaminu i doprowadzić do porażki komunikacyjnej.
3.4. M etodologiczne aspekty wywiadu narracyjnego Jedną z najbardziej charakterystycznych cech badań jakościowych jest oparta na współpracy relacja między badaczem a badanym. W kontekście badań narracyjnych Torill Moen (2006, s. 60) opowiada się raczej za używaniem terminu „podmiot”, alternatywnie „współpracownik” lub „uczestnik”, niż „informator”, a współpracę radzi opierać na dialogu. Zbudowanie takiej relacji między badaczem a narratorem wymaga poświęcenia odpowiedniego czasu i przestrzeni, aby obie strony czuły się komfortowo (por. Connelly i Clandini, 1990; Heikkinen, 2002), a także wytworzenia atmosfery nieosądzania i równości (Fetterman, 1998). Dodatkowo osoba zadająca pytania powinna pamiętać, że podczas udanego wywiadu narracyjnego znaczenie ujawnia się na bieżąco. Naszym zdaniem narracje ukazują bowiem nie tylko znaczenia w pełni uświadomione, lecz także i te konstruowane w ramach refleksji nad własnym doświadczeniem. Chociaż w badaniach narracyjnych można wspierać się różnymi technikami zbierania danych, np.: notatkami, zapisami dzienników, obserwacjami, pisaniem listów, pisaniem autobiograficznym (Connelly i Clandini, 1990), do badania przedstawionego w kolejnym rozdziale wybraliśmy wywiad narracyjny. W porównaniu z innymi rodzajami wywiadów jest on najmniej ustrukturyzowany i ma na celu przede wszystkim zebranie historii, które dają wgląd w życie i doświadczenia rozmówców. W opinii Johna Loflanda i jego współpracowników ten rodzaj wywiadu dostarcza „bogatych, szczegółowych materiałów, które można wykorzystać w analizie jakościowej”, a „jego celem jest raczej ustalenie, co się dzieje, niż określenie częstotliwości występowania z góry określonych rodzajów zjawisk, które zdaniem badacza mogą się zdarzyć” (Lofland, Snow, Anderson i Lofland, 2006, s. 76). W nieustrukturyzowanym wywiadzie narracyjnym od badacza oczekuje się nie tyle zebrania odpowiedzi na listę pytań, ile stworzenia warunków umożliwiających snucie opowieści (Kartch, 2017). Odmiennie niż w wywiadach częściowo ustrukturyzowanych pytania zadaje się rzadziej, scenariusz nie jest zamknięty, a rolą badacza jest słuchanie oraz zadawanie pytań precyzujących lub opiniotwórczych, o otwartej formule. Zadając pytania, badacz może zachęcać rozmówcę do rozwinięcia historii oraz podzielenia się swoimi emocjami i ocenami, dbając w ten sposób „o bogatą i dobrze rozwiniętą narrację” (Kartch, 56
