6.2.3. Ô nhiễm khí quyển Ô nhiễm không khí do hoạt động của con người thải vào khí quyển quá nhiều khí thải công nhiệp, nhất là C02 , trong khi rừng và các rạn san hô, nơi thu hồi phần lớn lượng C02 ngày một thu hẹp. Hậu quả của ô nhiễm không khí làm tăng hiệu ứng nhà kính, chọc thủng tầng ôzôn, gây ra mưa axit, khói mù quang hóa, ảnh hưởng lớn đến khí hậu, năng suất sản xuất, sức khỏe con người 6.2.3.1. Tác nhân gây ô nhiễm khí quyển Các tác nhân gây ô nhiễm khí quyển bao gồm các tác nhân, như do hoạt động của núi lửa, cháy rừng và các hoạt động kinh tế của con người. Hoạt động của con người đã đưa đến 2 khía cạnh: thải chất ô nhiễm vào khí quyển và hủy hoại các đối tượng tham gia vào quá trình thanh lọc để làm giảm chất độc, như triệt phá rừng, hủy hoại các rạn san hô ở biển… Các chất ô nhiễm khí quyển có thể gây tác hại trực tiếp đến đời sống sinh vật và con người, dẫn đến hiện tượng ô nhiễm sơ cấp; còn nếu các chất gây ô nhiễm sơ cấp đó bị biến đổi đi rồi lại tiếp tục gây tác hại sẽ tạo nên sự ô nhiễm thứ cấp (mưa axit, tạo mù…). Hiện nay trong khí quyển tồn tại rất nhiều chất khí và bụi lơ lửng độc hại như CO, CO2 , NOx , SOx , CH4 , bụi silic, bụi chì, hơi thủy ngân, các vi khuẩn gây bệnh. Chúng được tạo ra do các hoạt động công nghiệp và giao thông, khi đốt các nhiên liệu hóa thạch, sử dụng các chất do công nghiệp (CFC3), do hoạt động của nông nghiệp (bón phân, chăn thả gia súc…), đốt rừng làm nương rẫy, thử bom nguyên tử… Tỷ số CO2/O2 được qui định chủ yếu do quá trình quang hợp và hô hấp đã bước vào trạng thái ổn định từ lâu, trước Cách mạng Công nghiệp. Nó như một chỉ số tổng hợp để bàn đến chất lượng không khí, đến “sức khỏe” của môi trường. Hàm lượng C02 trong khí quyển trước Cách mạng Công nghiệp ổn định ở mức 290ppm (hay 0,029%). Lần đo đầu tiên vào năm 1958, nó lên tới 315ppm, năm 1980 lên tới 335ppm. Những khí trên đã tạo nên bầu không khí ngột ngạt và “sương mù”, nhất là những nơi tập trung công nghiệp, gây nhiều bệnh cho con người (bệnh bụi phổi, viêm phế quản, ho…). Những trận mưa axit là hậu quả của CO2 , NOx , SOx kết hợp với hơi nước ngưng tụ và chúng đã huỷ diệt hàng triệu ha rừng, đồng ruộng ở các nước Tây Âu, Bắc Âu. Do bị mưa axit, nên nhiều ao hồ của bán đảo Scandinavơ có pH rất Bài giảng Sinh thái học đại cương
Trang 202
