Het LEDVANCE LED TUBE EXTERNAL SYSTEM is perfect op elkaar afgestemd en bestaat uit T8 of T5 LED tubes en een instelbare externe DALI-2 driver, in één- of tweelampsuitvoering. Het systeem is dimbaar, wat het bijvoorbeeld mogelijk maakt om bestaande DALI armaturen om te bouwen naar LED tubes in een bestaand of nieuw lichtmanagementsysteem. Bovendien matcht dit concept perfect met het circulaire economische concept dankzij de vervangbare componenten. LED TUBE EXTERNAL SYSTEM is ook geschikt voor noodverlichting.
Henk & Fred is het leukste magazine voor de installatietechniek. Wij zijn er voor iedereen die werkzaam of geïnteresseerd is in installatietechniek. In elke editie is er weer een glansrol weggelegd voor collega’s Henk, Fred en Daan. Hierdoor weten we zowel jong als oud binnen de gehele installatietechniek aan ons te binden. Het magazine verschijnt vijf keer per jaar en wordt verspreid in een oplage van 24.000 exemplaren.
Jaargang 11, nummer 1, februari 2023
UITGEVER
Media Vakman B.V.
Snipperlingsdijk 50
7417 BK Deventer
HOOFDREDACTIE
Peter Besselink, redactie@henkenfred.nl
REDACTIE
Sjoerd Geurts, Marieke van der Heijden, Han Neijenhuis, Michiel Elands en Pim van de Beek
BLADMANAGER
Matthea Kiemeney, matthea@henkenfred.nl
AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE
Patricia Overmars (correctie), Martijn Verspeek (column), Jurgen Pops (vormgeving) en Leony Bos (communicatie)
ADVERTENTIES advertenties@henkenfred.nl
VORMGEVING Media Vakman B.V. DRUK Tuijtel
ABONNEMENTEN EN ADMINISTRATIE info@henkenfred.nl
Verschijning: 5 x per jaar
Abonnementsprijs Nederland € 47,50 per jaar (excl. 9% BTW incl. verzendkosten)
Losse nummers € 9,75 (excl. 9% BTW incl. verzendkosten)
Abonnementen kunnen op elk gewenst moment ingaan en worden automatisch verlengd, tenzij twee maanden voor de vervaldatum schriftelijk is opgezegd.
ALGEMENE VOORWAARDEN EN PRIVACY STATEMENT Zie www.henkenfred.nl
COPYRIGHT
Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen aan de volledigheid en juistheid van de informatie, zoals weergegeven in deze uitgave, geen rechten worden ontleend. De uitgever en auteurs kunnen dan ook geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie uit deze uitgave.
VOLG ONS
Fred: @FredvanHenF | Henk: @HenkvanHenF
www.facebook.com/HenkenFred
www.instagram.com/henkenfred
www.linkedin.com/company/henk-&-fred
www.linkedin.com/in/fred-van-henk-en-fred info@henkenfred.nl
WWW.HENKENFRED.NL
Is de installatiemarkt klaar voor de energietransitie? "Nog lang niet", zegt expert en zelfverklaard 'energie-nerd' Henry Lootens. "Het is complex. Belangrijk dat we de tijd nemen en het veilig en toekomstbestendig organiseren."
Hoe ga je om met de krapte op de arbeidsmarkt? Bij Brusche Elektrotechniek in Almelo worden zogenaamde ‘inloopsollicitatieavonden’ als wapen ingezet. Daarnaast huurt het bedrijf structureel bijna zestig buitenlandse arbeidskrachten in.
Veel installateurs nemen vaak niet de tijd om zich verder te verdiepen in het automatiseren van hun bedrijf. “Niet verstandig”, zegt consultant Vincent Köhler van Syntess Software, “want het werk wordt er juist gemakkelijker en efficiënter door.”
Een groot artikel in de Telegraaf. Over dat mbo-ers bij aanvang van hun loopbaan soms zelfs méér verdienen dan menig startend hbo-er! Als positieve uitschieters worden onder andere de logistiek (vrachtwagenchauffeurs), de zorg, maar ook de techniek genoemd!
Camping & Groepsaccommodatie Oosterweide in Pesse wil de duurzaamste camping van Drenthe worden. Henk is benieuwd of deze camping ook voor zijn caravan geschikt is. Fred wil alles weten over de duurzame maatregelen die genomen zijn.
Dit voorjaar neemt Maarten Ducrot afscheid als tvwielercommentator. Wat hij blijft doen zijn de workshops ‘Sterk in je Werk’ voor Wij Techniek. “Omdat ik daar altijd superblij van word.” Henk en Daan zochten hem thuis op.
Arjen Binkhorst is opleidingscoördinator bij installatiebedrijf Bonarius. Hij heeft een heel eigen kijk op het opleiden van leerlingen. En voor zij-instromers heeft het bedrijf een speciaal MBO-certificaat geïntroduceerd.
Fred en Daan bezoeken vandaag het net geopende Vakcentrum Binnenklimaattechniek in het ROVC TechCenter in Ede. Dé plek waar de monteur van de toekomst kan worden opgeleid op het gebied van luchtbehandeling.
Kijk, dat zijn nog eens artikelen die goed zijn voor het imago van de branche. Een hoogleraar arbeidsrecht beweert in datzelfde artikel zelfs dat een beginnende installatiemonteur tegenwoordig ‘echt meer verdient’ dan een startend financieel specialist op hbo-niveau. Dat laatste lijkt mij een beetje overdreven, maar het geeft wel aan dat de kijk op de mbo-vakken langzaam aan het veranderen is.
Dat zegt ook diezelfde hoogleraar Ton Wilthagen in de Telegraaf. “Het idee was lange tijd: hoe hoger je opleiding, hoe meer je verdient, maar de arbeidsmarkt begint mbo-ers nu echt anders te behandelen.” Een paar dagen later speelde De Telegraaf daar nog eens op in, door ouders door middel van ingezonden mailtjes te laten reageren op de vraag of zij hun kind zouden stimuleren om naar het mbo te gaan. Ook weer goed voor het imago van de branche. Want zet die ouders maar eens aan het denken. Moeten we echt allemaal minimaal naar de havo, om daarna te gaan studeren? Ik snap dat ouders het beste met hun kids voorhebben, maar als ze weten dat hun kinderen in de installatiebranche gewoon een goede boterham kunnen verdienen, dan hoeft dat geen reden meer te zijn om ze per se door te willen laten studeren.
Daar ligt ook een belangrijke taak voor de branche zelf. Dat het in de installatiemarkt gewoon goed verdienen is, mogen we best wel wat meer uitdragen. Want dat imago, dat zijn wij zelf!
Peter Besselink, hoofdredacteur redactie@henkenfred.nl
Henry Lootens over energietransitie
Ons land, en daarmee ook de installatiebranche, staat voor een enorme opgave: de energietransitie. Zijn we er klaar voor? "Nog lang niet", zegt expert en zelfverklaard 'energie-nerd' Henry Lootens. Dat is maar goed ook, benadrukt hij. "Het is complex. Belangrijk dat we de tijd nemen en het veilig en toekomstbestendig organiseren."
Vooralsnog is ons energiesysteem vooral vraaggestuurd. Wanneer we stroom nodig hebben, dan is dat beschikbaar op het net. Maar dat gaat langzaam maar zeker veranderen, legt energie en DC-expert Henry Lootens uit. "We gaan naar een aanbodgestuurd systeem. Afhankelijk van het weer, zeg maar. Wanneer het waait of de zon schijnt, dan is er veel energie
Henk: “Nou, nou nou… Niet normaal meer zeg, die hoogte van mijn nieuwe maandelijkse energienota!”
Fred: “Oh, hoeveel betaal jij dan? Bij mij valt het reuze mee. Ik heb tegenwoordig een dynamisch energiecontract. Er zijn nu zelfs momenten op de dag waarop de elektriciteit bij mij gratis is. Ik zie dat op de app en zet dan gauw even de wasmachine of vaatwasser aan.”
Henk: “Ja, jij bent veel slimmer met die dingen. In het trendverhaal heeft Henry Lootens het er ook al over. Dat het energiesysteem in de toekomst meer van vraagnaar aanbodgestuurd gaat.”
Fred: “Precies! Tijd om ons daar eens in te verdiepen…”
beschikbaar. Zorg dan ook dat je het dan gebruikt. Of dat het wordt opgeslagen voor later gebruik. Dat moeten we goed gaan managen."
Lootens noemt in dit kader ook de term 'bi-directioneel gestuurde stroom'. "De energie kan vanaf de zonnepanelen op je dak komen, maar ook van het windpark van even verderop. Tegelijkertijd heb je een elektrische auto die energie vraagt, maar het ook moet kunnen terugleveren. Dit alles moet niet alleen goed worden georganiseerd, het moet bovenal allemaal ook veilig zijn."
Energiemanagement én - opslag. Dat zijn volgens Henry Lootens de sleutelwoorden. Er gebeurt al veel op dit vlak, maar we zijn er volgens hem nog lang niet. Bedrijven die pretenderen dat zij de meterkast van de toekomst al hebben? Lootens noemt het voorbarig. "Zeker, er zijn beginnetjes. Dat is mooi. Meterkasten die zijn aangepast aan zonnepanelen en zo, dat kan inderdaad al en dat is heel goed. Maar de totaaloplossing voor de toekomst? Die is er echt nog niet."
En er zijn nog veel meer open eindjes, stelt Lootens. Zo vraagt hij zich af of iedere woning straks zijn eigen energiehuishouding zou moeten hebben.
"Dat klinkt voor de hand liggend, maar het is zeer de vraag of het praktisch en betaalbaar is. Iedere woning zijn eigen installatie en opslag. Is daar ruimte voor, is het veilig? Ik zie meer heil in een wijkoplossing. Eén installatie in de wijk, goedkoper en praktischer. Ook met het oog op ondersteuning van het algehele energienet. Want dat zal blijven bestaan."
Henry Lootens is groot voorstander van de overstap naar gelijkstroom, oftewel DC. Als lid van de Stichting Gelijkspanning stelt hij dat DC past bij alle aspecten van het energieveld.
"Het ligt zeer voor de hand dat we overgaan op gelijkstroom. Want dat is straks hoe we onze stroom thuis opwekken. Een heel gedoe om dat om te zetten naar wisselstroom, dat moeten we niet willen." Vanwege de complexiteit van de energietransitie,
Henry Lootens noemt zichzelf niet de grootste optimist. Hij voorziet nog veel hobbels op de lange weg naar een nieuwe en duurzame energievoorziening. Maar over de vraag of het allemaal dan wel goed gaat komen, is hij helder.
"Zeker! Linksom of rechtsom, het gaat lukken. Maar we moeten zo veel mogelijk voorkomen dat er dingen misgaan en dat er weer inspecteurs moeten komen. De verkoop van zonnepanelen bijvoorbeeld werd een cowboymarkt, daarna kwamen er pas regels en inspectie. Dat moeten we niet weer laten gebeuren. Al die inspecteurs, die kunnen we beter inzetten als installateurs. Die hebben we veel harder nodig."
juicht Lootens het nieuwe deel 8 in NEN 1010 toe. "Een goede eerste stap, met alle ruimte om te actualiseren. Want dat zal nodig zijn."
Ook voor installateurs is er nog veel onzeker. Niettemin adviseert Henry Lootens, zelf ook ooit actief als installateur, hen ermee bezig te gaan.
"We zijn druk met de waan van de dag. Begrijpelijk, maar niet handig. Ik zeg: doe je uurtarief omhoog, zodat je af en toe een opleiding kunt volgen, zodat je straks niet buiten de boot valt. Een installateur is ook adviseur van zijn klanten, die rol wordt in het kader van de energietransitie steeds belangrijker. Kun je dat niet, dan blijft straks voor jou alleen het simpele werk over."
HENNIE NIJHUIS (RECHTS) EN BERTUS WETERING (LINKS)
Hoe ga je om met de krapte op de arbeidsmarkt?
Bij Brusche Elektrotechniek in Almelo worden zogenaamde ‘inloopsollicitatieavonden’ als wapen ingezet. Daarnaast huurt het bedrijf structureel bijna zestig buitenlandse arbeidskrachten in. Een gesprek met directeuren Hennie Nijhuis en Bertus Wetering.
HET TEKORT AAN ELEKTROTECHNICI IN TWENTE LIGT BOVEN HET LANDELIJKE GEMIDDELDE?
Bertus Wetering (links op de foto): “Dat stond inderdaad in de krant. Ik vind het moeilijk om daar een precieze reden voor te geven. Maar dat het een probleem is, mag duidelijk zijn.”
Hennie Nijhuis (rechts op de foto): “Veel bouwbedrijven hebben werk in het westen en nemen de installateurs daar mee naartoe. Die komen we hier tekort. En niet veel mensen vanuit het westen kiezen voor een baan in het oosten.”
Bertus: “Dat betekent dat we steeds vaker nee verkopen. Opdrachten gewoon niet aannemen.”
JULLIE HEBBEN ‘INLOOP SOLLICITATIEAVONDEN’ GEÏNTRODUCEERD OM WAT
AAN HET TEKORT TE DOEN?
Bertus: “We hebben er nu drie gehouden. De eerste keer kwamen er maar zeven mensen op af. Weinig vonden we, maar we hielden er wel twee nieuwe medewerkers aan over. Dus dan heeft het toch zin. We zijn wat meer reclame gaan maken, ook via de radiozender Twente FM, die op de bouwplaatsen vaak aanstaat. De keren daarop was de belangstelling groter en leverde het ons wederom nieuwe medewerkers op.”
Hennie: “Er komen mensen op af, die elders werken, jongeren die een keuze moeten maken,
maar ook mensen die nog niets in de techniek doen. Die zijn ook heel interessant. Overigens vinden we de meeste nieuwe medewerkers via mond-tot-mond reclame. Onze eigen mensen zijn wat dat betreft de beste ambassadeurs. Ze krijgen ook een bonus als ze iemand aandragen.”
HOE BINDEN JULLIE JEUGD?
Bertus: “Wij nodigen twee keer per jaar basisscholen uit de regio uit. Om ze kennis te laten maken met elektrotechniek. Ze krijgen een rondleiding en we vertellen ze van alles over het vak. Hoe dik een elektrokabel bijvoorbeeld is.”
Hennie: “En ze krijgen een speurtocht door het bedrijf, limonade en mogen zelf iets solderen. Bijvoorbeeld een bibberspiraal. Om nu alvast interesse voor het vak techniek te wekken.”
MENSEN BINNENHALEN IS ÉÉN, MAAR HOE KOESTEREN JULLIE JE MEDEWERKERS?
Hennie: “Door goed naar ze te luisteren. We zijn een familiebedrijf, niet alleen in naam. Als een medewerker problemen heeft, proberen we die te helpen. Ook financieel als dat nodig is.”
Bertus: “Hier werken 110 mensen en daar horen ook de gezinnen bij. Met de kinderen erbij gaat het om bijna 450 mensen die van ons afhankelijk zijn. Waarvoor wij een stuk verantwoordelijkheid dragen. Zo voelen we dat ook.”
Hennie: “Dat betekent dat we onze mensen
Personeel koesteren door goed naar ze te luisteren
Brusche Elektrotechniek in Almelo richt zich op vier disciplines: utiliteit, industriële automatisering, beheer en beveiliging. Het bedrijf heeft 110 medewerkers op de loonlijst staan, maar werkt daarnaast met ruim 50 inleners van buitenlandse afkomst. Bertus
Wetering: “We richten ons niet op particuliere woningbouw, maar zijn goed in utiliteitsprojecten. Vooral in het onderwijs en de zorg. We verzorgen de volledige industriële automatsering van projecten, waarvan we daarna het beheer oppakken. Vaak werken we hiervoor samen met machinefabrieken. Automatisering verzorgen we bijvoorbeeld in de kunststofrecycling. Een extra dienst is de beveiliging die we voor opdrachtgevers ontwerpen, installeren en beheren.”
koesteren. We kennen de sinterklaasborrel, kerstmisborrel en vakantieborrel. Eens in het kwartaal hebben we de vrijdagmiddagborrel en tijdens het WK voetbal keken we samen naar het Nederlands elftal met een hapje en een drankje. Gezelligheid die bij een familiebedrijf past.”
VERTREKKEN ER OOK MENSEN?
Bertus: “Nauwelijks. Ja, eentje die uit het vak is gestapt. Die is nu leerkracht. En een enkeling wordt zzp’er. Voor sommigen lonkt het ondernemerschap. Die houd je niet tegen.”
JULLIE MAKEN OOK GEBRUIK VAN BUITENLANDSE INLENERS?
Bertus: “Op de afdeling industriële automatisering werken al jaren buitenlandse krachten. Daarvoor werken we samen met gespecialiseerde uitzendbureaus. Ook op de afdeling utiliteit maken we daar gebruik van. Soms is het lastig. Ze spreken bijvoorbeeld geen Twents, haha. Maar serieus, de taal is soms een dingetje. Dat betekent dat we veel aandacht schenken aan begeleiding. Die komt voor rekening van projectleiders op de werkvloer.”
Hennie: “We werken nu bijvoorbeeld met ruim vijftig Duitsers, Hongaren, Roemenen en Polen. We proberen ze goed te spreiden over de projecten, zodat ze niet in groepjes met alleen maar landgenoten werken. Ze moeten worden uitgedaagd om te communiceren met Nederlandse collega’s. We zijn wel blij met deze buitenlandse medewerkers, die vaak heel goed opgeleid zijn.”
HEB JE OOK BUITENLANDSE WERKNEMERS IN VASTE DIENST?
Hennie: “Jazeker. Twee Hongaren, een Fransman, twee Duitsers en een Bosniër. Ze werken wel altijd
eerst via het uitzendbureau voordat we ze aannemen.”
WAT VINDEN JULLIE VAN HET AANVALSPLAN VAN TECHNIEK NEDERLAND?
Bertus: “Prima initiatief. Wij weten uit ervaring dat zij-instromers een interessante doelgroep zijn. Bij ons werkt iemand die ooit in een kledingzaak werkte als ict monteur beveiliging en een vrachtwagenchauffeur die zich heeft laten omscholen tot software engineer.”
Hennie: “Maar dat gaat niet automatisch. Wij moeten er in geloven, die mensen moeten er zelf in geloven en je moet een lange adem hebben.”
HET VAK TECHNIEK IS NIET SEXY HOREN WE VAAK?
Hennie: “Ons vak is vooral nuttig, afwisselend en dynamisch. Maar inderdaad niet sexy. Misschien moeten we nog meer laten zien wat we allemaal maken…”
Bertus: “Wat zie je hier op kantoor bijvoorbeeld aan installatie. Ja het licht brandt. Maar hoe het werkt, blijft allemaal verborgen. Dat is toch zonde?”
Hennie: “Bij een bouwvakker of schilder zie je meteen het resultaat. Bij ons niet. Misschien moeten we al die kennis en kunde transparant maken. Geen plafond eronder, maar gewoon open de installaties laten zien. Die zijn ontzettend mooi hoor!”
Brusche Elektrotechniek is 65 jaar geleden opgericht door Harry Brusche, die later werd opgevolgd door zoon Cor. Vanwege gezondheidsredenen verkocht hij het bedrijf in 2002 aan de DGtC-groep. Hennie Nijhuis en Bertus Wetering kregen al snel de dagelijkse leiding in handen. Ze groeiden vanuit hun rol als monteur door naar de rol van directeur. Dat smaakte naar meer. In 2016 namen ze het bedrijf over van DGtC, waarna er een snelle groei volgde. De familiewaarden worden tot op de dag van vandaag gekoesterd. In 2020 vond er een verhuizing plaats naar een nieuw, innovatief pand. Anno 2023 werkt Hennie 46 jaar voor Brusche Elektrotechniek en Bertus Wetering 34 jaar.
OVER NUTTIG GESPROKEN. JULLIE ZIJN IN 2021 BEGONNEN MET EEN NIEUW BEDRIJF: BRUSCHE PROCESS TECHNOLOGY?
Bertus: “We willen meehelpen met het creëren van een mooie wereld voor toekomstige generaties met de ontwikkeling van innovatieve oplossingen. We werken met Brusche Process Technology aan complexe duurzaamheidsvraagstukken. We richten ons op het afvangen en verwerken van CO2. We willen het vloeibaar maken en uit CO2 grondstof maken. We werken bijvoorbeeld samen met Shell en de Universiteit Twente op een pilotplant, waar we de brandstof
methanol willen maken, een duurzaam opgewekte waterstof. We testen het in een bunker op Vliegveld Twente. We willen in drie jaar tijd resultaat boeken en hebben er vertrouwen in.”
Hennie en Bertus kijken elkaar aan. Bertus: “Heel voorzichtig kijken we ook naar nieuwe markten. Bijvoorbeeld op het gebied van energieopslag. Maar daar kunnen we nu nog weinig over zeggen.”
Brusche Elektrotechniek zit sinds 2020 in een hypermodern pand met veel KNX-technologie. Meer weten? Lees het uitgebreide projectverhaal verderop in deze uitgave.
“
Wij werken met ruim 50 Duitsers, Hongaren, Polen en Roemenen ”
De Tastdimmer is ideaal te bedienen met één van de Soft Touch Buttons en is ook toepasbaar in hotelschakeling met wel 5 Neventoestellen!
De Zigbee Dimmer is de perfecte toevoeging in uw Smart Home systeem. De LED Controller is daarentegen uiterst geschikt voor het dimmen van LED
Tel: +31 (0)85 - 489 05 25
E-mail: info@ionindustries.com
Symfonielaan 12, 3438 EV Nieuwegein
Hij gaat rap van klus naar klus en heeft tijdens het werk nooit parkeerproblemen. Na jarenlang te hebben rondgereden in een bus, heeft Wim Loeffen nu een elektrische vrachtfiets tot zijn beschikking. “Ik leg makkelijk acht tot tien kilometer per dag af en blijf dus vitaal”, zegt de servicetechnicus van Unica.
De 58-jarige Wim komt aansnellen in een golfkarretje. Naast twee elektrische vrachtfietsen en twee fietsen met een mand voorop heeft technisch dienstverlener Unica op de locatie High Tech Campus in Eindhoven ook twee golfkarretjes in het ‘wagenpark’. “Dit is een beetje uit luiigheid”, verontschuldigt hij zich als hij van vervoermiddel ruilt. “De fiets is natuurlijk een prima alternatief en beter voor mijn gezondheid.”
Het werkterrein van Wim omvat tal van bedrijfsgebouwen en enkele parkeergarages op de campus. Het is een gebied van pakweg een vierkante kilometer waar een slordige 12.500 mensen werken. “Het is autoluw gemaakt en dan is de vrachtfiets een goed alternatief. Ik kan ‘m makkelijk overal parkeren. De campus is berucht vanwege de wielklemmen.”
Unica heeft gekozen voor een elektrische bakfiets van Babboe, de Pro Trike-E om precies te zijn. De fiets heeft drie wielen en is daardoor stabiel. Met een volle accu kan Wim, of één van zijn collega’s, wel een week of twee uit de voeten. Onder de laadklep is volop ruimte voor zijn
gereedschapstas, laptop, een slijptol of een accuboormachine. Wim: “En de ladder kan bovenop de klep, die kan ik bij het golfkarretje juist lastig kwijt.”
Wim onderhoudt en repareert allerhande w-installaties. “Grote hoeveelheden materialen hebben we nauwelijks
nodig. En als dat wel zo is, dan rijden we ’s ochtends een bus voor om alles af te leveren. De vrachtfiets is heel wendbaar en kan met gemak 25 kilometer
per uur. Als het hard regent en je moet je spullen uit de laadruimte halen, is het natuurlijk wat minder fijn, maar verder zie ik vooral voordelen.”
Veel onderzoekers op de High Tech Campus kijken verwonderd op als Wim zijn spullen uit de bakfiets tilt. “En collega’s die hier komen, willen ‘m allemaal graag gebruiken. O ja, en voor onze chef is de vrachtfiets heel handig om taart mee te halen als we iets te vieren hebben.”
”Hoewel hij graag het gaspedaal stevig indrukt, maakt Fred bij het bewonderen van de Babboe-vrachtfiets meteen een rekensom. “Geen hoge aanschafprijs, geen benzinekosten, geen wegenbelasting of hoge parkeerkosten. Dat scheelt een hoop geld.” Hij heeft net een artikel gelezen over steeds meer steden die het centrum de komende jaren afsluiten voor dieselvoertuigen. “Zeker in de binnenstad of op campussen lijkt deze fiets mij een ideaal voertuig”, oordeelt Fred. “Op de bak voorop kan een mooie reclamesticker voor ons bedrijf. Daarnaast is het natuurlijk goed voor het milieu en hoef ik ’s avonds niet meer naar de sportschool.”
Ons Energy Management System home is de perfect aanvulling op onze Wallbox eMH1. Met dit onderdeel wordt uit de handige laadzuil voor thuis probleemloos een toekomstbestendige energie-totaaloplossing voor particuliere huishoudens.
eMS home biedt de gebruikers een dynamisch energie- en loadbalancingsysteem voor de ABL Wallbox eMH1. Bovendien maakt eMS home het mogelijk overschotten uit zonnepanelen te laden en daarmee een optimalisatie van eigen verbruik en monitoring te behalen.
eMS home is een volledig geïntegreerd 3-fasen Smart Meter. Het intelligente energie- en loadbalancingsysteem meet de huidige energiestroom aan de netaansluiting en past de voor de Wallbox(en) beschikbare energie dynamisch aan. Een geïntegreerde loadbalancing beschermt de huisaansluiting tegen overbelasting. eMS home zorgt voor energiezuinig opladen van maximaal zes Wallboxen eMH1 zonder dat het vermogen van de aansluiting uitgebreid hoeft te worden.
Voor gebruikers met zonnepanelen maakt eMS home tevens het laden van overschotten mogelijk. Op die manier kan het eigen verbruik uit de zonnepanelen worden geoptimaliseerd.
Via de webinterface van het energiemanagementsysteem kan de configuratie van de laadzuil(en) worden uitgevoerd. Bovendien kunnen er zowel de laadstatus als de stroombelasting van de afzonderlijke fasen grafisch worden afgelezen.
Welke toepassingen ondersteunt het ABL Energy Management System home?
eMS home is ontworpen voor het thuis opladen van elektrische voertuigen en de optimalisatie van het eigen verbruik bij het opladen met stroom uit zonnepanelen.
Voor particulieren huishoudens is de ABL Wallbox eMH1 de makkelijke oplossing voor het probleemloos opladen van elektrische voertuigen.
eMS home is een slimme energiemanagement-oplossing voor gebruikers van de Wallbox eMH1. Wie zijn voertuig wil opladen met stroom uit eigen zonnepanelen kan zijn eigen verbruik met eMS home optimaliseren en het overschot uit zijn zonnepanelen efficienter gebruiken.
Thuis opladen met de ABL Wallbox eMH1 Meer informatie vind je op onze productpagina.
www.abl.de/nl/
Sluit met deze draadloze bridge eenvoudig de Niko Home Control Zigbee® producten aan op een NHC-installatie met busbekabeling. Daarnaast kan je hiermee ook de slimme energiemeter koppelen om de energie efficiëntie te vergroten.
De draadloze bridge voor Niko Home Control maakt het mogelijk om Niko Home Control producten voor traditionele bekabeling te integreren en bedienen in een installatie op busbekabeling. Dat betekent dat installaties op busbekabeling uitgebreid kunnen worden met al de nieuwste Niko Home Control toestellen uit de Zigbee®-reeks, zoals geconnecteerde stopcontacten en draadloze detectoren, die tot nu enkel beschikbaar waren voor traditionele bekabeling. Met deze nieuwe draadloze bridge kan elke gebruiker nu alle Niko Home Control functies gebruiken en zijn installatie vandaag en in de toekomst eenvoudig uitbreiden.
Dankzij het slimme ontwerp kun je de draadloze bridge moeiteloos aansluiten. Je plugt ze eenvoudig met de bijgeleverde kabel in de USB-poort van de connected controller. Er is geen extra bekabeling of externe voeding nodig.
De bridge kan dan eenvoudig ingesteld worden via de gebruiksvriendelijke en gekende Niko Home Control programmeersoftware, zodat eindgebruikers alle aspecten van dit systeem kunnen bedienen met één applicatie, de Niko Home app.
De draadloze bridge kan ook aangesloten worden op een digitale meter met een RJ12-kabel. De verbinding gebeurt automatisch, waardoor alle gegevens van de digitale meter meteen te zien zijn in de Niko Home app. Je krijgt hierdoor inzicht in je energieverbruik en het overschot aan zonne-energie dat terug op het net gaat.
Samen met de integratie van geconnecteerde stopcontacten uit de Zigbee®-reeks ontstaan er zo heel wat nieuwe mogelijkheden om efficiënt met energie om te springen voor gebruikers met een installatie op busbekabeling. Voor meer informatie scan de QR-code
www.niko.eu
Aannemers en installateurs zijn iets minder positief over de markt dan een half jaar geleden. Dat heeft vooral te maken met prijsstijgingen en leveringsproblemen. Dit blijkt uit de Monitor Bouwketen najaar 2022. Brandstof- en energiekosten zorgen voor extra kostenstijgingen. De orderportefeuille van installatiebedrijven is met twee maanden het hardst gedaald en komt uit op 10,5 maanden. Maar dat blijft natuurlijk nog steeds goed. Ook positief is dat 45 procent van de installateurs in het vierde kwartaal van 2022 een hogere omzet verwacht ten opzichte van diezelfde periode in 2021. De verwachting over het personeelsbestand is eveneens stabiel. 70 procent zegt meer personeel nodig te hebben.
Veel kantoren hebben nog geen verplicht energielabel C of beter. Het gaat om 40 procent van de particuliere of overheidsgebouwen en 30 procent bij de commerciële marktpartijen. Dat blijkt uit indicatieve cijfers van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) die zijn geanalyseerd door het Kadaster. Label C is vanaf 1 januari 2023 verplicht. De cijfers kunnen straks in de praktijk mogelijk beter uitvallen. Sommige labels zijn al wel aangevraagd, maar er is een groot tekort aan inspecteurs. Verder is de verwachting dat er vastgoedeigenaren zijn die de aanvraag gewoonweg zijn vergeten.
De NEN2768 voor de ruimte van de meterkast is aangepast. Bij de individuele meterruimte is de maximale afstand tot aan de voordeur verruimd van 3 meter naar 4,5 meter. Dit geeft meer vrijheid bij de indeling van de vloer bij met name kleinere woningen. Ook zijn de eisen aan het gebruik van lege mantelbuizen verduidelijkt, om te voorkomen dat lege sparingen aan netbeheerzijde door installateurs worden gebruikt. Dit verhindert dat installatieleidingen het netbeheerdersdeel ongewenst doorkruisen.
Op de nieuwe website penoinstallatie.nl kunnen installatiebedrijven terecht met alle vragen op het gebied van P&O. De site is een initiatief van Wij Techniek en Techniek Nederland. Alles komt aan bod; van werving tot ontslag, van strategisch HRM tot omgaan met verzuim. De website geeft uitgebreide, maar ook de júiste informatie, die is gecheckt door de juristen van beide organisaties. Dat scheelt jou als installateur dus veel werk. Ook zijn er veel modellen en voorbeeldbrieven gratis te downloaden.
Het kabinet verdrievoudigt dit jaar de subsidies voor uitstootvrije machines in de bouw, van 20 naar 60 miljoen euro. Het gaat om subsidie voor de aanschaf van bijvoorbeeld elektrische hijskranen, betonmixers op waterstof en graafmachines op batterijen. Ook kan geld worden aangevraagd voor de ombouw van vervuilende machines naar schone. De subsidie is nodig omdat bouwmateriaal op waterstof of batterijen vaak veel duurder is dan materieel dat op diesel draait, zo stelt het kabinet. Bouwers kunnen met de subsidie tot maximaal 40 procent van het prijsverschil met diesel vergoed krijgen. De hogere subsidie is ook een reactie van het kabinet op het stikstofprobleem waarmee de bouw kampt.
Fred: “Interessant om te lezen wat consumenten tegenwoordig allemaal doen om energiekosten te besparen. 47 procent zet zijn verwarming nu één of een paar graadjes lager, aldus een onderzoek van Ipsos. Daarnaast letten we ook veel beter op ons elektriciteitsverbruik. 45 pro cent zegt daar kritisch naar te kijken. Verder las ik dat 41 procent korter doucht en 22 procent minder auto rijdt. Zo’n energiecrisis is natuurlijk niet leuk, maar het zorgt er wel voor dat we ons een stuk bewuster worden van onze uitgaven. Niks mis mee. Zolang je aan het eind van je salaris maar niet een stukje maand overhoudt.”
De btw op zonnepanelen is vanaf 1 januari 2023 afgeschaft: van 21 naar 0 procent. Dit zogenoemde nultarief geldt alleen als de zonnepanelen worden geïnstalleerd op woningen of bijgebouwen van een woning. Particulieren hoeven met deze maatregel niet langer – zoals voorheen - de btw terug te vragen aan de Belastingdienst. Dat scheelt hen en de Belastingdienst werk. De installateur of
leverancier moet kunnen bewijzen dat de zonnepanelen op of bij een woning geïnstalleerd zijn. Dit kan met een schermprint van het adres in de Basisregistratie Adressen van het Kadaster. De installateur moet dit bewijs goed bewaren. De Belastingdienst kan bij een controle namelijk de administratie opvragen.
Als internationaal leidende kabelfabrikant en leverancier van kabel, snoer en kabelaccessoires zijn wij een betrouwbare partner voor jouw bedrijf. Met meer dan 33.000 producten op voorraad zit
aan de slag gaan en ze krijgen handige tips die tijdens de intake zijn geplaatst. Praktisch. Zo weten ze bijvoorbeeld dat je de linkerdeur beter niet kunt nemen, omdat er altijd een hond achter ligt, of dat de bus naast de tuindeur gezet kan worden…
Digitalisering vond ik jarenlang geen prioriteit. We werkten tot volle tevredenheid met agenda’s, papier en spreadsheets van Excel. Tot een jaar of drie geleden. Toen hebben we de digitale afslag genomen. Waarom? Omdat we het belang voor de toekomst ervan inzagen en ons bedrijf te groot werd om alles uit de losse pols te blijven doen. Als zzp’er is het anders. Je hebt een gevoel bij je klant en weet wat je moet weten. Dan voegt verregaande digitalisering niet veel toe. Bij Installatiebedrijf Verspeek werken we met 25 mensen en is het toch anders. Bij een dergelijke verandering is het rete-belangrijk je mensen mee te krijgen. Monteurs willen van nature gewoon lekker sleutelen. Die hebben een bloedhekel aan al het digitale gedoe. Daarom hebben wij DigiFans geïntroduceerd. Waarmee we laten merken dat digitaliseren ook leuk kan zijn. We zijn er nog niet, maar zetten grote stappen. Dat is zeker ook te danken aan de Syntess-software.
Hoe het in de praktijk werkt? Als monteurs ’s morgens naar hun werk gaan, zien ze in hun smartphone waar ze heen moeten, met wie ze
Maar het gaat verder… Zo kan de monteur die op zolder zit, via zijn systeem ook snel zien of hij een bepaald onderdeel in zijn bus heeft liggen, of dat een collega het misschien heeft. Vroeger werd de bus op de kop gezet en ging je bij een collega kijken die het ook niet kon vinden. Dat kostte uren werk. Gebruik je nu een bepaald onderdeel, dan geef je dat aan en wordt het automatisch bijbesteld. Het werk wordt zo prettiger, merken onze monteurs. Ook onze fans zijn er blij mee. Die kunnen nu online een afspraak verplaatsen. Vroeger maakten wij een briefje met de tijd waarop de afspraak plaatsvond en was het vaak een gedoe om die weer te verzetten. Nu niet meer.
Kennis
Als bedrijf levert het ons ook kennisinformatie op. We kwamen er dankzij de digitalisering achter dat onze onderhoudsmonteurs veel vaker terug moeten naar ketels die wij zelf niet hebben geplaatst dan naar onze eigen ketels. Daarom hebben we nu de bedragen van deze toestellen aangepast. Wij zijn dus positief, maar het vergt wel een gedragsverandering van je medewerkers. De monteur heeft in het begin vaak wat weerstand, maar ze gaan de voordelen er echt van inzien!
Martijn Verspeek
Belangrijk dat je je monteurs meekrijgt
Systeem 55 keukenverdeler
• Voorgeassembleerde onderverdeler voor opbouwmontage in keuken(kast)
• Voeding via distributiegroep B20 (1P+N of 2P+2N) of krachtgroep B16 (4P) vanuit de centrale groepenkast
• Geschikt voor stekerbaar installeren zowel inkomend als afgaand
• Standaard voorzien van transparant scharnierbaar venster tegen ongewenst afschakelen bij aanraking
• Te verkrijgen in diverse configuraties
• Ideaal voor renovatie, geen hak- en freeswerk
• Voorgeassembleerde onderverdeler met PV-aansluiting en voorzien van contactdozen voor wasmachine en/of wasdroger
• Maakt gebruik van de bestaande wasmachineaansluiting naar zolder, het aanleggen van een extra leiding naar zolder is hierdoor overbodig.
• Leverbaar met alleen een installatieautomaat of een aardlekautomaat (30 of 300mA) als beveiliging voor de PV-installatie
• Leverbaar met 1- of 2 beveiligde contactdozen
• Zeer eenvoudige montage
Bespaar uzelf en uw opdrachtgever extra werk en tijd!
Denk eens aan een decentrale groepenkast als alternatief voor het aanpassen van de bestaande groepenkast
Merk: DRAKA
Productgroep: Gietmof en giethars
Toepassing gietmof: Voor doorverbinden of aftakken van kabels
Montagewijze gietmof: Horizontaal in de grond
Formaat gietmof: Gepatenteerde U-vorm met extra grote vulopening
Verpakking giethars: UV-bestendige aluminium zak voor langere houdbaarheid
Gebruikstemp. giethars: De ideale meng temperatuur is 20°C
Max. aderdoorsnede: Van 1,5 mm2 (Barnicol A150) tot 150 mm2 (Barnicol A470)
Kleur gietmof: Transparant
Kleur giethars: Grijs
Overige toebehoren: Schuimringen, schuurlinnen, tussenschotjes, plastic handschoenen
R. Gerritsen
IP Groep, Schoonhoven
+ Eenvoudig te installeren
− Prijzige oplossing
− Er wordt aangegeven dat deze bovengronds gebruikt kunnen worden, dit is voor het zicht geen fraaie oplossing.
Wat vind je van het installatiegemak?
Zeer makkelijk te installeren.
Voor welke toepassingen zou je een Barnicol gietmof gebruiken? Ik zou de Barnicol gietmof toepassen in het oplassen van bekabeling in de grond (tuinverlichting).
Wanneer zou je Draka Barnicol gietmof en giethars aanbevelen? Bij het aflassen van verbindingen in de grond welke waterdicht moeten zijn is dit een uitstekend product.
De vertrouwde Barnicol Giethars oplossing heeft een nieuw jasje gekregen. De aangepaste aluminium zak is twee keer zo lang houdbaar en de Barnicol Gietmof met haar gepatenteerde U-vorm is in diverse maten beschikbaar.
Dus welk type kabel jij ook wilt verbinden, met Barnicol van Draka is het mogelijk.
+ De Barnicol mof is compact
− Je moet de mof horizontaal houden anders heb je kans dat hij leeg loopt
− Er zit geen soort afstandhouder bij om de persverbindingen uit elkaar te houden
Wat vind je van het installatiegemak? Redelijk, de kabel leg je gemakkelijk in de mof, alleen bij het vullen moet je oppassen dat de hars er niet uit loopt.
Voor welke toepassingen zou je een Barnicol gietmof gebruiken? In de grond maar niet in een kabelgoot.
Wanneer zou je Draka Barnicol gietmof en giethars aanbevelen? Alleen buiten in de grond en bijvoorbeeld niet in een kabelgoot.
+ Verpakking is compleet + Werkt snel en makkelijk
Wat vind je van het installatiegemak? De gietmof zit in een duidelijke doos met daarop de bruikbaarheidsdatum. Alles zit netjes verpakt met een duidelijke handleiding.
Voor welke toepassingen zou je een Barnicol gietmof gebruiken? Deze gietmof gebruik ik bij kabelverbindingen buiten.
Wanneer zou je Draka Barnicol gietmof en giethars aanbevelen? Ik zou de Barnicol gietmof aanbevelen bij elke verbinding die waterdicht moet zijn.
+ Duidelijke en toepasbare handleiding
+ Voorbereiding en risico's/waarschuwingen worden duidelijk aangegeven.
− Schalen bij de maten boven 6 mm vallen klein uit
Wat vind je van het installatiegemak? Goed, zolang je voor je start de instructie doorneemt. Het maken van een gietmof is makkelijk.
Voor welke toepassingen zou je een Barnicol gietmof gebruiken? De gietmof kun je vrijwel overal toe te passen.
Wanneer zou je Draka Barnicol gietmof en giethars aanbevelen? Wanneer Barnicol op voorraad is, is de kans groot dat ik deze ga gebruiken.
"De kabel leg je gemakkelijk in de mof "B. Fix
Installateurs komen om in het werk. De zaken gaan supergoed. Werkzaamheden automatiseren? Geen tijd voor. En waarom ook? Consultant Vincent Köhler van Syntess Software snapt de argumenten van een aantal installateurs best, maar vindt het niet verstandig. "Invoeren van software kost even tijd, maar je werk wordt er veel makkelijker en efficiënter door. En ook je klanten hebben er baat bij."
AUTOMATISEREN? PRACHTIG. MAAR
DAARVOOR IS TOCH GEEN TIJD?
verwacht tegenwoordig ook dat je, als modern bedrijf, die optie biedt."
ANDERS BEN JE EEN OUDERWETSE SUKKEL?
En Syntess heeft een helpdesk die altijd bereikbaar is en consultants op de weg die kunnen worden ingehuurd voor ondersteuning."
1 2 3
"Ik begrijp dat goed. Ook als ik de kleine installatiebedrijven of zzp-ers zie. Ze kunnen de drukte nauwelijks aan, dan is het lastig om bezig te gaan met software en alle mogelijkheden. Maar toch kunnen ook die kleine bedrijven er enorm veel baat bij hebben. Denk alleen al aan een portal waarin klanten zelf hun afspraak voor onderhoud of reparatie kunnen plannen. Dat scheelt zoveel telefoontjes, kaartjes en geschuif. En de klant
"Ik wil het liever anders zeggen. Je laat simpelweg heel veel mogelijkheden liggen om het jezelf en je klanten veel makkelijker te maken. En nee, het is niet ingewikkeld. Tuurlijk, het vraagt even tijd en aandacht, het is geen kant-enklaar Albert Heijn-pakket. Maar ook als je geen digitale specialist bent, is het uitstekend te snappen.
EN IS ER EEN PAKKET DAT PRECIES BIJ JE PAST?
"Als ik het nu even toespits op de software van Syntess, ja inderdaad. Onze eerste softwarepaketten voor de installateur zijn al zo'n dertig jaar oud. Toen was het nog echt pionieren. Maar de software is constant verbeterd en er komen telkens nieuwe updates. Het gaat
over financiën, automatische facturen, aanmaningen, incasso's. De bankgegevens eraan gekoppeld, zodat je altijd weet hoe het ervoor staat. Maar ook automatisch calculeren, direct een offerte klaar. Met daarbij alle gegevens van de klant, inclusief het soort installatie en de staat ervan."
"Haha nee, dat klopt. Er zijn constant verbeteringen en aanvullingen. Denk ook aan het automatiseren van urenen voorraadbeheer. De monteur in de auto houdt op zijn telefoon of tablet bij wanneer hij onderweg of bij een klant is. En welke materialen hij gebruikt, gewoon even scannen met de telefoon. Bij de administratie is direct zicht op die uren en de voorraad. Er kan eenvoudig worden bijbesteld en aangevuld. En de software heeft de optie van een digitale werkbon, waarop alle info over de klant en de klus digitaal wordt vermeld. Allemaal aanvullende opties. Maar superhandig en efficiënt."
"Even wel ja. Leren werken met een nieuw systeem. Maar al snel levert het meer tijd en minder stress op. Tot voor kort was de monteur nog een soort van administrateur. Hij moest alles noteren. Uren, materialen, klantgegevens. Nu zit het allemaal in één systeem, voor iedereen makkelijk en direct voorhanden."
"Dat zien wij eigenlijk nooit gebeuren. De software is gebruikersvriendelijk en ontworpen in samenspraak met installateurs. Kijk, jongeren zijn opgegroeid in een digitale wereld. Zij kunnen zich niet voorstellen dat vroeger alles met pen en papier gebeurde. Maar ook de oudere installateur raakt er steeds meer mee vertrouwd. Zij zien ook hoeveel efficiënter en sneller alles is georganiseerd."
"Natuurlijk, het is een investering in tijd én geld. Maar het gaat erom, lijkt me, wat het oplevert. Zo'n digitale werkbon bijvoorbeeld, die verdien je als bedrijf in ongeveer een half jaar terug. Dus dat is heel interessant. Hoe wij bij Syntess werken: onze consultants bekijken precies wat een bedrijf nodig heeft. Je past je software aan je behoeften en situatie aan."
"Jazeker. Als je alles goed op orde hebt en de klant een digitaal portal biedt, dan gaat er veel minder fout. Maar ook kun je aan de digitale werkbon bijvoorbeeld een checklist voor service toevoegen. Zeg maar de ouderwetse service, die Henk al zijn hele leven gewend is te leveren, zet je puntsgewijs op de digitale bon, zodat ook nieuwe collega's zich daaraan houden. Ouderwetse service in een digitaal jasje, ook dat kan."
Henk was aanvankelijk wat sceptisch over het pleidooi van Vincent Köhler voor het gebruik van software. Niet vreemd, want Henk is van oudsher gewend aan pen en papier en dat werkte altijd prima. Bovendien is hij al zo gigantisch druk.
"Inderdaad Henk, het 'werkte' prima", reageert Fred. "Maar tijden veranderen. Als jij vasthoudt aan wat je gewend bent, dan loop je straks enorm achter. Het kan tegenwoordig allemaal sneller en efficiënter."
Henk kan niet anders dan zijn jonge vriend gelijk geven. "We moeten er gewoon wat tijd voor vrij maken. Dan zijn we even extra druk, maar straks hebben we er plezier van. En, ook belangrijk, onze klanten ook."
Er staat een duidelijke stip op de horizon. Camping & Groepsaccommodatie Oosterweide in Pesse wil de duurzaamste camping van Drenthe worden. Henk is benieuwd of deze camping ook voor zijn caravan geschikt is. Fred wil alles weten over de duurzame maatregelen die genomen zijn. Samen reizen de mannen af naar Drenthe.
DAVID EN YVONNE WASSENAAR
Het is najaar, de camping geeft vandaag een verlaten aanblik, maar toont de prachtige herfstkleuren. Henk en Fred worden aan de keukentafel van David en Yvonne Wassenaar welkom geheten met een kop koffie. Henk is benieuwd waarom iemand in deze tijd een camping begint. David: “Ik heb jarenlang gewerkt bij evenementenlocatie MartiniPlaza in Groningen. Met mijn technische achtergrond werkte ik daar eerst als duty manager en later verzorgde ik het gebouwbeheer. Ik was er op een bepaald moment klaar mee en wilde wat anders. Net als mijn echtgenote Yvonne, die in het onderwijs werkte. Al doet ze dat overigens nog steeds.” In coronatijd viel hun oog op camping De Oosterweide in het Drentse Pesse. Yvonne: “Deze kleine camping had kampeerplaatsen en een groepsaccommodatie, maar lag er wat vervallen bij. Wij zagen meteen kansen. Op 1 januari 2021 zijn we de trotse eigenaren geworden. Waarom? We zijn graag buiten en houden ervan om klaar te staan voor anderen.”
Vanaf de eerste dag begon het stel met een duurzame transitie van de camping. “Waarom?”, vraagt Fred. David: “Wij vinden het belangrijk om duurzaam te leven, maar wel met enig comfort. Ons vorige huis hebben we zelf energieneutraal gemaakt. Het zit in onze genen. Wij willen 100 procent energieneutraal worden en zijn goed op weg, want in november is onze gasaansluiting afgesloten.”
Jullie hebben inmiddels veel maatregelen genomen, constateert Henk. Yvonne: “We zijn de gebouwen aan het opknappen en waar nodig aan het uitbreiden. Er is ook een boomgaard bijgekomen, waardoor we gegroeid zijn naar 40 kampeerplaatsen. We hebben diverse duurzame investeringen gedaan.”
David knikt: “Een paar voorbeelden? Er liggen nu 190 pv-panelen op de verschillende daken, die voor een totale opbrengst van 30.000 kWh zorgen. We hebben zes stuks 22kW Smappee autolaadpalen geplaatst, waardoor je ook een andere doelgroep trekt, de gasplaten van de groepsaccommodatie zijn vervangen door in-
“ Wat leveren al die duurzame investeringen op? ”
ductiekookplaten en we verwarmen op verschillende plekken met infraroodpanelen. Die werken op sensoren zodat ze pas aanslaan, als het nodig is.”
Fred wijst op de verlichting. David: “Ook daar hebben we in geïnvesteerd. We hebben gekozen voor diverse armaturen van Steinel met sensoren, zoals de Steinel PRO5100, een fraai vormgegeven led-armatuur, dat uitgerust is met basislicht en koppelbaar met bluetooth, zodat bij aanwezigheid meerdere lampen aanspringen. Of de oriëntatieverlichting Xsolar SOL-O, een armatuur met 10% basislicht en sensor voor inschakelen van het hoofdlicht. Dit armatuur is rechtstreeks gekoppeld aan een zonnepaneel. De keuken van de groepsaccommodatie hebben we voorzien van de R-Serie, een koppelbare plafonnière.”
Yvonne en David nemen de bezoekers mee voor een rondje over het terrein. Ze zien een mooie combinatie van struiken, bomen en grasvelden. De groepsaccommodatie is voorzien van alle gemakken. De kamers hebben een eigen badkamer en opgemaakte bedden bij aankomst. Op de camping is er naast een centraal sanitairgebouw ook privésanitair voor kampeerders. Warmtecollectoren zorgen voor warm water en met speciale douchekoppen wordt water bespaard. Warmtepompen zorgen - in combinatie met infraroodpanelen - voor de verwarming van het gebouw. In het grote sanitairgebouw zijn zonneboilers gekoppeld aan een booster warmtepomp voor extra warmte.
David Wassenaar heeft zijn oude beroep als ‘techneut’ niet helemaal vaarwel gezegd. Zo af en toe plaatst hij in zijn vrije tijd nog warmtepompen bij mensen thuis. “Via via krijg ik soms die vraag en ik vind het leuk om te doen. Dan bereken ik nauwkeurig wat er nodig is om een woning te verwarmen, waarna ik aan de slag ga. Ik plaats alleen lucht-water warmtepompen. Ik geloof niet zo in hybride omdat je dan over tien jaar weer aan vervanging toe bent.”
“Wat leveren al deze investeringen op?”, vraagt Henk. David: “Een stuk CO2-reductie en bewustwording hoe je met je omgeving kunt omgaan. We laten ook zien dat wanneer je zonnepanelen op een andere plek legt, het ook rendabel kan zijn. Wij hebben ze overal geplaatst, zodat de opbrengst mooi verdeeld wordt over de dag. En niet onbelangrijk, financieel zijn al deze duurzame maatregelen ook een groot gewin natuurlijk.”
In de groepsaccommodatie willen David en Yvonne de verwarming en koeling verder optimaliseren. Voorlopig zijn ze nog niet klaar. Wat de reacties zijn van gasten? Yvonne: “Die zijn laaiend enthousiast. Ze vinden het fijn om te zien hoe we op een duurzame manier goede faciliteiten kunnen bieden.”
Henk en Fred zijn onder de indruk. Henk vraagt voorzichtig of hij met zijn caravan ook een plekje kan reserveren voor komend voorjaar? Fred grinnikt: “Ben jij dan zo duurzaam Henk?” Het gezelschap schiet in de lach… David: “Natuurlijk, iedereen is hier welkom.”
Dit voorjaar neemt Maarten Ducrot afscheid als tv-wielercommentator. En gaat hij het over een hele andere boeg gooien. Wat hij blijft doen zijn de workshops ‘Sterk in je Werk’ voor Wij Techniek. “Omdat ik daar altijd superblij van word.” Henk en Daan zochten hem thuis op in Bruchem, in de Bommelerwaard.
Uh, zijn we wel goed?”, vraagt Henk aan Daan, als ze het erf oprijden van wielercommentator Maarten Ducrot in het Gelderse Bruchem, een dorp vlakbij Zaltbommel. “Het lijkt wel een manege!” “Maar wist je dat dan niet?”, vraagt Daan verbaasd. “Maarten stopt dit voorjaar als tv-commentator bij wielerwedstrijden. Hij gaat zich helemaal richten op z’n paardrijschool. Ik ben benieuwd hoe het met hem gaat. Ik ken hem nog van twee jaar geleden, toen ik een workshop bij hem deed van Wij Techniek.”
Als ze even later aan de koffie zitten, blikt Maarten terug op de tien jaar die hij inmiddels, samen met P&O-specialist Peter Jacobs, de workshop ‘Sterk in je Werk’ voor Wij Techniek geeft. “Naast het commentaar bij wielerwedstrijden heb ik altijd gewerkt als organisatieadviseur. Dit jaar word ik 65 en heb ik besloten om het roer helemaal om te gooien. De enige bestaande opdrachten die ik blijf doen zijn de workshops voor de installatiebranche. Omdat ik daar altijd superblij van word. De installateurs en monteurs die eraan meedoen, komen ook elke keer weer met een brede grijns naar buiten. Het is loopbaancoaching, maar we pakken het op een compleet andere manier aan. Waardoor ze aan gaan staan.”
Henk schuift zijn stoel dichterbij en vraagt zich af wat Maarten en zijn collega dan anders doen. “Normaal gesproken wordt er al snel een menukaart getoond met wat een medewerker allemaal kan doen om zichzelf te ontwikkelen. Een cursus zus of een opleiding zo. Maar dat komt allemaal voort uit een systeem waarbij we medewerkers willen controleren en waarbij productie en ‘nog beter en efficiënter functioneren’ centraal staan. In onze workshop bieden we de deelnemers niets aan. Nee, we gaan het over henzelf hebben, over hun situatie en welke ambities ze hebben. Kijk, dan krijg je een compleet ander vertrekpunt en gaan ze heel anders naar die menukaart kijken. Ze gaan dan met honger terug naar de zaak, in plaats van dat ze weer van alles moeten. Iedereen weet dat het zo werkt, maar meestal wordt dat eerste gedeelte overgeslagen. Het moet van binnenuit komen, dan pas zet je mensen aan!”
“Weet je waar ik vooral veel aan gehad heb in de workshop destijds?”, blikt Daan terug op twee jaar geleden. “Dat we in de tweede ronde elkaar mochten adviseren. Iemand
Even stilstaan bij jezelf. Ben ik op de goede weg?
En wat wil ik nog? Daar gaat het bij de workshop ‘Sterk in je Werk’ van Maarten Ducrot en Peter Jacobs bij Wij Techniek over. Ook voor zichzelf paste Maarten dit toe en vanaf dit jaar gaat hij zich helemaal toeleggen op zijn paardrijschool. “Leidinggevenden in het bedrijfsleven zijn vaak veel te gefocust op het eindresultaat. Dat irriteerde me enorm. Totdat ik erachter kwam dat ik bij mijn paarden net zo’n dwingemans was. Ik ben dat compleet anders gaan doen. Door écht de tijd te nemen. Het paard moet eraan toe zijn om iets te kunnen tillen. Je moet niet iets vragen van een paard dat hij nog niet kan. Het tilvermogen, daar draait het om!”
schetste zijn werksituatie, vertelde over zijn ambities en vervolgens kreeg hij van de rest van de groep advies wat te doen.” “Precies!”, zegt Maarten. “Ontzettend leerzaam. Vooral als je ziet dat anderen met dezelfde dingen worstelen als jij.”
In de afgelopen tien jaar heeft Maarten Ducrot een goed beeld van de installatiemarkt gekregen. “Wat is jouw advies voor de markt?”, daagt Henk hem uit. “In de eerste plaats zijn de opleidingen veel te theoretisch geworden. Veel te weinig praktijkgericht. Waardoor het gat tussen wat ze op school leren en in de praktijk steeds groter wordt. Daarnaast is het werk bij veel installatiebedrijven veel te productiegericht. Gevaar voor een leidinggevende is dat hij alleen maar bezig is met vergaderen. En enkel zijn kantoor uitstormt als er iets fout gegaan is. Maar dat is geen leiding geven. Als directeur of manager moet je weten wat er bij jouw medewerkers speelt. Dat kan alleen maar als je tijd doorbrengt met je mensen. En door ze - naast het
periodieke werkoverleg - ook gewoon eens te vragen hoe het met ze gaat en hoe ze hun toekomst zien. Probleem is dat we daar vaak te weinig de tijd voor nemen.”
“Wat kunnen we daarbij leren uit de wielersport?”, vraagt Henk tenslotte. “Je bent niet in éen keer die topcoureur. Net zo min als dat je meteen de beste monteur van Nederland bent. Als coureur moet je ook eerst tien jaar heel hard trainen om aan die top te komen. En dan nog weet een topcoureur er van de honderd koersen maar een paar te winnen. Het gaat erom dat je onderweg de goede dingen doet. Probleem is alleen dat we vaak veel te gefocust zijn op het eindresultaat. Dat zouden leidinggevenden wat meer moeten loslaten. Gewoon door meer aandacht te besteden aan hun personeel!”
Met deze handige zelfklevende driehoek leidingkoker kan je in een hoek alle snoeren en kabels wegwerken. De koker kan je zowel horizontaal als verticaal monteren en is voorzien van een deksel die strak oversteekt. Hierdoor krijg je een naadloze aansluiting op de muur.
Deze leidingkoker is gemakkelijk te plaatsen én voor een snelle, eenvoudige en stofvrije installatie zijn de zijkanten voorzien van zelfklevende tape, waardoor de leidingkoker beschikt over een hoge kleefkracht op zowel vlakke als oneffen oppervlaktes. Door de strakke afwerking en in combinatie met de juiste kleefkracht, is de leidingkoker perfect te gebruiken voor iedere installateur.
De leidingkoker is uitstekend in haakse én niet-haakse hoeken te plaatsen. En dankzij de UV-gestabiliseerde kleefband is dit een zeer geschikte toepassing om kabels en snoeren weg te werken bij beveiliging- of meldingssystemen. Het geheel is van hoogwaardige kwaliteit en dus uitermate geschikt voor buiten en in veeleisende omgevingen.
Op dit moment is de Canalit driehoekige leidingkoker in twee standaardlengtes beschikbaar: 2 en 3 meter. Het materiaal is eenvoudig op maat te knippen of te zagen. De koker wordt geleverd in wit (RAL 9010), maar kan in iedere gewenste kleur overschilderd of gespoten worden.
De koker is individueel verpakt met een stevige Canalit beschermfolie waardoor jouw leidingkoker tot montage schoon en onbeschadigd blijft. De deksel is tevens voorzien van een extra beschermfolie waardoor je een perfect eindresultaat hebt. Normaal gesproken raakt zo’n 30% van dit soort materialen beschadigd waardoor het onbruikbaar is en weggegooid moet worden. Dit levert niet alleen de groothandel en de installateur een flinke besparing op, ook het milieu heeft er baat bij.
Benieuwd naar de overige specificaties van de zelfklevende driehoek leidingkoker? Ga naar canalit.nl/documentatie en download de flyer. Heb je onze documentatie liever fysiek in handen? Mail dan naar info@klemko.nl en wij sturen er één op.
Intro: De nieuwste inbouwdimmer van Theben is de kleinste in zijn soort. Met een formaat van een €2,- muntstuk past de DIMAX 540 plus B in alle inbouwdozen. Deze dimmer sluit je binnen een paar minuten aan, waarna je geniet van je sfeervolle verlichting.
Led schakelen en dimmen
Niet elke led-lamp is dimbaar. Zelfs bij geschikte versies is de dimkarakteristiek zeer verschillend en afhankelijk van de fabrikant. Vaak knipperen de led’s en kunnen ze niet lineair en harmonisch worden gedimd, omdat de vereiste voorschakelelektronica zeer verschillend op faseaansnijding en faseafsnijding reageert. Een ander probleem wordt veroorzaakt door de ontstoringscondensatoren van de dimmer; daardoor stromen constant zeer geringe reststromen. Deze zijn voldoende om led-lampen van een tot twee watt nominaal vermogen te voorzien. Ze gaan dan niet meer helemaal uit. Een soortgelijk effect kunnen lange, parallel lopende kabels veroorzaken. Daarmee kunnen we rustig stellen dat het correct schakelen en dimmen van led-verlichting een kunst is.
Theben DIMAX serie
De conventionele dimmers van Theben zijn er in verschillende soorten en maten. Dit gaat van DIN-Rail modellen tot inbouwdimmers met bluetooth- en astrofuncties. De meest recente toevoeging op dit assortiment is de DIMAX 540 plus B. Dit model is de kleinste in de DIMAX serie. De volledig ingegoten behuizing past perfect in een inbouwdoos, en is makkelijk aan te sluiten zonder nuldraad. Na het aansluiten van de DIMAX kun je de led lamp eenvoudig aan en uit schakelen en omhoog en omlaag dimmen via een pulsdrukker. DIMAX 540 plus B beschikt ook over voorgeprogrammeerde functies: zo kan de lamp eenvoudig naar 100% omhoog gedimd worden door 2 maal op de pulsdrukker te drukken, kan men een minimale dimwaarde instellen zodat de led-lamp altijd mooi dimt en zit er een memory functie op zodat de laatste waarde bewaard blijft bij het aan en uitschakelen van de led-lamp.
Eenvoudiger kan haast niet, qua aansluiten en besturing is de DIMAX 540 plus B perfect voor jouw led-lampen.
www.theben-nederland.nl
BEDRIJF
Installatiebedrijf Bonarius in Zwanenburg
FUNCTIE
Opleidingscoördinator en hybride docent ROC Amsterdam
OPLEIDING
Diverse technische opleidingen in de elektrotechniek en later werktuigbouwkunde, verder heb ik allerlei managementopleidingen gevolgd en de opleiding hybride techniekopleider
ZWEMDIPLOMA
A, B, EN C
WERKERVARING
Ik heb bij meerdere bedrijven gewerkt. Eerst in de elektrotechniek, later kwamen daar de werktuigbouwkundige installaties bij. Ik zit al 30 jaar in het vak, waarvan al 16 jaar bij Bonarius
WEKKER
6.15 UUR
ONTBIJT
Een bruine boterham met kaas en een kop koffie
MINDER GOED
Structuur vasthouden op een dag
VAKLITERATUUR
Installatie.nl, Henk & Fred en brochures van fabrikanten
CV OF WARMTEPOMP
Ik heb zelf een cv met zonnecollectoren
De techniekbranche komt met een aanvalsplan voor meer personeel. Is het 5 voor 12?
“In mijn ogen is het 5 óver 12. De tekorten zijn groot. We zijn continu op zoek naar nieuwe medewerkers.
Dankzij de Bonarius Academy, onderdeel van Installatiebedrijf Bonarius in Zwanenburg, stomen we jaarlijks nieuwe mensen klaar voor het vak techniek, afgelopen jaar zo’n 55, maar dat is nog steeds te weinig.”
Wat is jouw visie op het personeelstekort?
“We moeten in actie komen. Allereerst zij-instromers, mbo’ers en vmbo’ers zien te bereiken en ze vervolgens opleiden, boeien en binden. Echte vaklieden vind je amper nog. Alleen als ze toevallig ontevreden zijn bij hun huidige werkgever. Dat zijn uitzonderingen.”
Hoe bereik je de zij-instromers?
“Wervingscampagnes. We hebben een promotieteam met docenten en collega’s van Installatiebedrijf Bonarius, we maken filmpjes en laten zien hoe leuk het vak is. We zijn ook zichtbaar op scholen. Als we mensen bereiken, nodigen we ze uit voor een gesprek en laten we zien wat we te bieden hebben.”
Iedereen is welkom?
“Jazeker, ook wanneer je niets van techniek weet. Er zijn zij-instromers die het verschil tussen een baco en waterpomptang niet weten. Dat is niet erg. Als je bij ons komt, beginnen we bij de basis. Het herkennen van gereedschap en hoe je daar veilig mee werkt. Vervolgens gaan we steeds dieper op de installatiekant in. Je kiest op een bepaald moment voor één van de twee richtingen: service/onderhoud
of monteren/installeren. Daarna volgt een opleiding. We bieden mensen een toekomst.”
Begeleiding op de werkvloer is ook belangrijk?
“Jazeker, de skills leer je op de Academy, maar in de praktijk leer je het vak echt. Daar leer je ook hoe het is om bij mensen over de vloer te komen. Dat betekent dat er veel verwacht wordt van onze monteurs die studenten begeleiden. Ook daar kijken we kritisch naar.”
Zitten zij-instromers wel te wachten op een 3-jarige mbo-opleiding?
“Niet altijd. Veel mensen hebben een relatie, woning, gezin. Die hebben in eerste instantie behoefte aan een goed inkomen en een perspectief. Als je dan een 3-jarige avondopleiding in het vooruitzicht hebt, motiveert dat niet altijd. Daarom hebben we mbo-certificaten geïntroduceerd. Kies je voor de servicerichting dan kun je in acht weken tijd het Mbo-certificaat Basisonderhoud halen. Via een officieel examen. Daarvoor werken we ook nauw samen met het ROC van Amsterdam. Slaag je, dan mag je zelfstandig aan de slag op het gebied van preventief onderhoud. Wanneer je later de reguliere mbo-opleiding wilt starten, krijg je vrijstelling voor bepaalde vakken vanwege het certificaat.”
Ik proef enthousiasme. Komen er meer certificaten aan?
“Jazeker. We zijn nu bezig met een pilot voor een volgend certificaat: Mbo-certificaat Hybride Warmtepomp. Daarvoor werken we samen met andere bedrijven, IW Nederland, het ROCvA en VTi Amsterdam. Ik voorzie toekomst in modulair mbo-onderwijs. Dat je in stapjes een opleiding volgt. Vanuit de branche is er
Geen opleiding3-jarige certificaat,maar dat je in 8 weken haalt
Artikelnummer: 891082-AP
Actiepakket met vijfmaal de 891082. Deze LED dimmer werkt zowel met fase aan (RL)- als fase afsnijding (RC) en is hierdoor geschikt voor alle LED lampen. Op deze LED dimmer kan een vermogen van 1-200W bij fase afsnijding of 1-100W fase aansnijding worden aangesloten. Middels een schuifschakelaar kunt u de dimtechniek handmatig omzetten. Bijzonder handig voor iedere installateur om standaard in de bus te hebben.
5 LED dimmers halen = 4 betalen
Actiepakket bestaat uit: 5 x 891082
Kijk op klemko.nl of bel 088 002 3300
steeds meer belangstelling. Iedereen ziet kansen. Wij zijn er zelf open en transparant in. Iedereen mag van mij het lespakket krijgen.”
Leiden jullie ook statushouders op?
“Jazeker. Vaak worden statushouders ondersteund door de overheid of bureaus die deze groep probeert te plaatsen. We werken hiervoor ook samen met IW Nederland om deze mensen ‘fit to start’ te krijgen. Voorwaarde is dat ze de Nederlandse taal enigszins machtig zijn. Is dat niet het geval, dan helpen we ze om dat te bereiken.”
Moeten reguliere opleidingen hier niet iets mee?
“Die zitten vaak in vaste stramienen. Er zou meer creatieve vernieuwing in het onderwijs moeten komen. Durf anders te kijken naar opleidingen. Kijk ook naar wat de markt vraagt.”
Naast opleidingscoördinator geef je ook techniekles op het ROC in Amsterdam. Bijt dat elkaar niet?
“Nee, het versterkt elkaar zelfs. Het succes van de Bonarius Academy is misschien wel te danken aan de samenwerking met het ROC van Amsterdam en mijn dienstverband
daar. Daardoor zijn er korte lijntjes, ook met belangrijke stakeholders.”
Binnen 7 jaar gaat 25 procent van de werknemers met pensioen?
“Dat is een groot probleem. Dat betekent dat we moeten blijven werven. We moeten ook kijken naar vmbo-leerlingen. Tot voor kort waren we voorzichtig met instroom van deze groep. Leerlingen zijn wel erg jong - 14, 15, 16 jaar - maar toch willen we ze ook een kans geven. Ze mogen vanwege hun leeftijd minder, maar als we ze nu niet ‘meenemen’, gaan ze waarschijnlijk wat anders doen.”
Wat maakt jouw werk als opleidingscoördinator leuk?
Installatiebedrijf Bonarius beheert ongeveer 270.000 woonhuisinstallaties voor investeringsmaatschappijen in Nederland. Er werken 400 mensen verdeeld over vier vestigingen in Zwanenburg, Den Haag, Utrecht en Arnhem. Bonarius is al jaren een opleidingsbedrijf. In 2017 is de Bonarius Academy opgericht om de opleidingstak professioneler aan te pakken en meer zij-instromers te verbinden aan het bedrijf. Onder leiding van opleidingscoördinator Arjen Binkhorst, die eerder als servicemonteur werkte bij Bonarius, groeit de Academy. Afgelopen jaar werden er 55 mensen, voornamelijk zij-instromers en statushouders, klaargestoomd als monteur.
“Het werken met mensen. Ik help mensen met hun carrière en mag ze opleiden. Dat is het mooiste. Daarnaast vind ik het mooi om onze Academy te laten groeien. Er liggen al nieuwe uitbreidingsplannen klaar… Misschien een tweede vestiging.”
Sanitair
Klimaatbeheersing
Elektrotechniek
Dakbedekking
Lood - Koper - Zink
Gereedschappen
Bouwmaterialen
IJzerwaren
PROFESSIONELE PRODUCTEN VOOR INSTALLATIE, BOUW EN ONDERHOUD Raoul Janki verlaat de zorg voor techniekHij had gekozen voor een carrière in de zorg. Het werken in ploegendiensten ging Raoul Janki (24) echter tegenstaan. Begin 2022 gooide hij het roer om. Raoul solliciteerde met succes bij installatiebedrijf Bonarius in Zwanenburg, waar de geboren Surinamer eerst in de schoolbankjes stapte.
Je werkte eerst in een laboratorium?
“Ik heb het diploma MBO Verpleegkunde niveau 4 en daarna ook nog een half jaar de HBO-opleiding Doktersassistent gevolgd. We maakten in het lab producten voor ziekenhuizen, maar het werken in verschillende shifts vond ik steeds vervelender. Ik ben op zoek gegaan naar een nieuwe uitdaging. De techniek leek me wel wat.”
Hoe ben je bij Bonarius terechtgekomen?
“Wanneer ik googelde, vond ik vooral personeelsadvertenties waarin mensen met ervaring werden gevraagd. Bonarius zocht ook monteurs zonder ervaring en ze boden me een opleiding aan.”
Hoe ben je van start gegaan?
“Ik kwam eerst in de rookmeldersgroep. Dan plaats je rookmelders. Zo kijken ze of je geschikt bent voor het vak. Mijn
begeleiders waren tevreden en vertelden dat ik de opleiding mocht doen voor het MBO certificaat Onderhoudsmonteur. Daar ben ik inmiddels voor geslaagd!”
Een certificaat, wat vind je daarvan?
“Heel goed. Je hoeft niet meteen de hele opleiding te volgen, maar mag toch bepaalde werkzaamheden doen. Zo leer je het vak geleidelijk kennen. Dat motiveert om verder te studeren. En dat ga ik ook doen. Ik wil ook het diploma Storingsmonteur niveau 3 halen.”
Hoe vond je de begeleiding bij Bonarius?
“Heel goed. Ik wist niks van techniek. Ik kon nog niet eens een bitje in de boormachine zetten, maar werd nooit uitgelachen. Ze helpen je met alles. Op de academie, maar ook mijn collega’s.”
En… bevalt het vak?
“Jazeker. Je weet niet hoe handig je bent, als je het nooit hebt gedaan. Ik bleek wel handig. Weet je wat het is, ik maak mensen blij door de cv te onderhouden. Hoe leuk is dat? Daarnaast is het mooi om met techniek bezig te zijn.”
Hoe maken we techniek aantrekkelijker voor jongeren?
“Nog meer laten zien hoe leuk het is. Misschien moet ik zelf een filmpje maken om te laten zien hoe leuk ík het vak vind.”
Waar sta je over vijf jaar?
“Ik wil stapsgewijs zoveel mogelijk certificaten en diploma’s halen. Totdat ik alles van het vak weet. Ik denk dat ik nooit uitgeleerd zal zijn. En weet je wat me ook leuk lijkt? Om zelf over een paar jaar jongeren les te geven in de techniek… Dat ik een stukje van mijn enthousiasme kan overdragen.”
Een wel heel bijzondere ‘hobby’. In het dagelijks leven is Lisette Koerts werkzaam als projectleider bij Sasburg Techniek. Maar daarnaast fotografeert ze bij uitvaarten. Henk en Daan willen daar alles van weten en reizen af naar het Noord-Hollandse Heerhugowaard.
Het is een eindje rijden voor Henk en Daan voor ze in Heerhugowaard zijn. Maar er is genoeg te bespreken. Bij het passeren van het AFAS-stadion in Alkmaar merkt Daan op dat ze er bijna zijn. “Leuk dat we weer eens een vrouw spreken die in de techniek werkt. Ik ben benieuwd hoe ze haar mannetje staat.” “Uhm, vrouwtje bedoel je?”, mompelt Henk. “Had jij al eens gehoord van afscheidsfotografie? Ik begreep dat Lisettes hobby een beetje uit de hand liep en dat ze zich daarom nu specialiseert in fotografie bij uitvaarten. Ook bijzonder wat mij betreft!”
Even later aan de koffie bij Lisette Koerts gaat het dankzij Daan toch eerst over het vak: “Hoe vind je het om als vrouw in de elektrotechniek te werken?” Lisette lacht en vertelt gepassioneerd over haar werk als (assistent) projecleider bij Sasburg Techniek. “Een enkele keer merk je dat men even moet wennen aan een vrouwelijke projectleider. Maar het gebeurt ook dat ik er voordeel bij heb om als vrouw binnen te komen. Belangrijkste is voor mij dat ik echt plezier heb in de techniek.”
“Ahum”, Henk breekt in. “We komen vooral voor je hobby; fotografie toch?” Lisette knikt instemmend. “Prachtige hobby”, vindt Henk. “Hoe ben je daarin gerold?” Lisette vertelt hoe ze tijdens de coronaperiode tijd over had. “Er kwam ruimte voor nieuwe dingen en toen ben ik me gaan richten op fotografie. Dat
begon met het ontdekken van hoe de camera werkt en met talloze foto’s van bloemen en bijtjes en de kinderen. Ik kreeg er zo’n plezier in, dat ik besloot er verder mee te gaan. Sinds kort ben ik zelfs officieel ingeschreven bij de Kamer van Koophandel.” Daan en Henk zijn ook erg benieuwd naar haar specialisatie. “Na wat googelen naar allerlei soorten fotografie, ontdekte ik afscheidsfotografie. Het vastleggen van momenten rond het verlies van dierbaren, dat sprak me zó aan”, vertelt Lisette. Het is even stil. Henk: “Echt bijzonder. En moeilijk lijkt me…” Lisette: “Eén van de redenen waarom ik dit zo mooi vind, is omdat ik zelf helaas heb ervaren hoe weinig je meekrijgt van het afscheid van een geliefde. Als je dan beelden hebt van die intieme momenten, kan dat mensen heel erg helpen bij de verwerking. Dat geeft me ook voldoening. En zo vreemd is het eigenlijk ook niet hè, we leggen tegenwoordig álles in ons leven vast, maar de laatste paar uur van het leven niet…” Bij Daan valt het kwartje.
“Maar ‘t is wel even wat anders dan wat mooie foto’s maken voor Instagram”, stelt Daan. “Hoe ga je te werk bij een begrafenis of crematie?” Lisette vertelt over de opleiding voor afscheidsfotografie. “In deze opleiding leerde je alles rond de Moment Design-theorie. Dat is eigenlijk een soort fototechniek waarmee je leert heel pure beelden te maken. Zeker bij een afscheid is er niets te poseren, maar wil je foto’s maken waarop je ziet hoe het écht was. Met de emoties, het contact en de liefde onderling. Je moet jezelf trainen om precies op de juiste momenten de foto’s te maken en heel snel met instellingen te switchen. Want de mooiste momenten zijn altijd onverwachts en eenmalig. Je wilt ze niet missen en ze mogen niet mislukken. Waarover ik ook veel heb geleerd, is welk standpunt je kiest. Het beste is om vanaf de grond of vanuit de lucht te fotograferen. En het liefst ook heel dichtbij de mensen. Dat zorgt ervoor dat de beelden heel dichtbij komen, alsof de camera onderdeel was van de groep mensen.” Inmiddels heeft Lisette bij twee uitvaarten gefotografeerd en zodoende in de praktijk ervaren hoe het is en waar je op moet letten. Was het moeilijk? Ben je niet snel een storende factor met zo’n came-
Je moet op het juiste moment de foto maken ”
De energietransitie staat voor de overgang van fossiele brandstoffen, zoals olie, aardgas en steenkolen, naar duurzame energie. Als technisch dienstverlener kunnen wij een enorme milieuwinst bereiken bij en samen met onze opdrachtgevers.
In de energietransitie maken wij met bijvoorbeeld e-mobility, waterstof, zonneenergie, windenergie, aardwarmte en energieopslag grote stappen mogelijk voor onze klanten. Wij ontwerpen, leveren en installeren deze systemen om bij te dragen aan een mooiere Wereld.
Vind jij het leuk om hieraan een bij te dragen en deel uit te maken van een enthousiast team met duurzame ideeen? Kijk dan eens op onze site werkenbijbatenburg.nl of neem contact op met Miranda Bonekanp HR manager. Zo kunnen we SAMEN met jou de stap maken naar een brighter tomorrow.
ra? Lisette glimlacht: “Nee, mensen hebben nauwelijks door dat ik erbij ben. Natuurlijk let ik erop geen onnodige aandacht te trekken, maar meestal hebben mensen op zo’n moment alleen maar aandacht voor het afscheid. Ik kijk echt heel mooi terug op die eerste uitvaarten. Wat vooral mooi is? Het klinkt misschien gek, maar ik geniet er vooral van dat ik iets voor mensen kan betekenen wat hen helpt in de verwerking. Dat geeft me zó veel voldoening!”
Lisette vertelt zo enthousiast over haar hobby - en tegenwoordig bijbaan - dat Daan zich afvraagt of we haar misschien kwijtraken in de elektrotechniek. Resoluut schudt Lisette haar hoofd. “Absoluut niet! Het lijkt me mooi als ik
mijn werk als fotograaf wat uit kan bouwen en me verder kan ontwikkelen. Maar dat gaat niet ten koste van het werk. Ik vind de technische branche veel te mooi!” “Misschien raak je mij eerder kwijt, Daan”, mompelt Henk.
“Als ik straks wat meer tijd heb, ga ik m’n camera ook maar eens wat vaker pakken.”
Lisette fotografeert tegenwoordig met een Canon EOS R6 met een 24-70 objectief. De R6 beschikt volgens de fabrikant over ‘technologie waarmee je weer helemaal verliefd wordt op fotografie’. De R6 is een zogenaamde systeemcamera, waarin de spiegel uit de spiegelreflexcamera is vervangen door een digitale sensor. Lisette legt uit: “Het voordeel voor mij is dat het systeem hierdoor heel erg stil is, omdat er geen spiegel meer omklapt. Dat is echt een meerwaarde tijdens de stille (afscheids)momenten.”
Benieuwd naar de foto’s van Lisette? Kijk op lisettekoertsfotografie.nl
Daan kijkt ‘m aan en schiet in de lach: “Maar als ik jou was, zou ik ‘t dan bij bloemetjes en bijtjes houden. Want met Lisette kun je vast niet concurreren.”
“ Fotografie blijft hobby, ik vind werken in de techniek veel te mooi ”
Ik ben niet zo’n lezer. Maar het boek van Kirsten de Roo over personeelstekort had ik in een avond uit. Hoe dat komt? In de eerste plaats misschien door de grote letters. Maar ook omdat het snel en makkelijk leest. Met op het eind van elk hoofdstuk nog even handig de belangrijkste zaken op een rijtje. Verder staat het boek vol tips en tricks, waardoor je als installatiebedrijf op een andere manier naar je personeelswerving gaat kijken. Dat begint al bij het sollicitatiegesprek. Om de drempel wat meer te verlagen noemt Kirsten de Roo de mogelijkheid om de sollicitant eerst eens informeel kennis te laten maken, door hem of haar gewoon een kop koffie te laten drinken met een (toekomstige) collega en
Iets verderop in dit magazine een Goed Gesprek met Kirsten de Roo. Zij is schrijver van het nieuwe boek ‘Personeelstekort begint bij jezelf’. Vooral de ondertitel van het boek sprak Henk erg aan: ‘Zo vind en behoud je wél de juiste mensen in een krappe arbeidsmarkt’. Henk las het boek. Hier zijn recensie.
een leidinggevende. Met aansluitend een rondleiding. Dan kan hij of zij de sfeer van het bedrijf proeven en tegelijk van een (vak)collega horen wat het werk precies inhoudt. Ook een informele inloop(mid)dag of een Meet & Greet worden steeds populairder en verlagen de drempel voor de sollicitant.
De meest bruikbare tips staan in het tweede deel van het boek. De belangrijkste boodschap daarbij is om met een bredere blik naar de mogelijkheden te kijken om je vacatures in te vullen. Dat hoeft vaak helemaal niet zo moeilijk te zijn, zegt Kirsten, want soms heb je voor een bepaalde vacature de man of vrouw al in huis. Vaak zit er heel veel onbenut potentieel binnen je bedrijf. Misschien wil een (ervaren) monteur wel doorgroeien naar de functie van projectleider? Een andere tip is om niet op zoek te gaan naar kopietjes van die ene topmonteur of van jezelf. Leg de lat niet zo hoog en ga op zoek naar diversiteit in je team.
Ook waardevol is de tip om ménsen aan te nemen, geen cv’s! Bij een sollicitatie zijn werkgevers vaak nog volledig gericht op het cv. Je beperkt je daardoor natuurlijk enorm. Zeker in deze tijd is dat niet handig. En bepaalde dingen zijn natuurlijk ook te leren. Het laatste deel gaat vooral over de vooroordelen die we vaak hebben. Bijvoorbeeld dat mensen van boven de 50 jaar te oud zijn om nog nieuwe dingen te leren, of dat jonge mensen van eind twintig geen leidinggevende kunnen zijn van mensen die twee keer zo oud zijn als zijzelf. Oftewel, als je je blik verruimt, zijn er plots veel meer mogelijkheden!
Tip is om niet op zoek te gaan naar kopietjes van jezelf
Een bestaande machinefabriek transformeren tot innovatief bedrijfspand. Brusche Elektrotechniek in Almelo kreeg het in coronatijd voor elkaar. Met dank aan software engineer en KNX-specialist Engijad Alic. Henk en Fred hebben vandaag op locatie afgesproken met de geboren Bosniër.
Henk en Fred komen in alle vroegte aan bij het pand aan de Twentepoort West in Almelo. Henk is onder de indruk van het gebouw, dat nog niet zo lang geleden dienst deed als machinefabriek. Fred is vooral benieuwd
naar alle technische snufjes op het gebied van KNX en gebouwautomatisering. “Ik heb gelezen dat het licht in de receptie zelfs meekleurt met het daglicht”, zegt Fred.
Op kantoor vertellen eerst directeuren Hennie Nijhuis en Bertus Wetering over het waarom van de verhuizing. Hennie: “We waren uit ons jasje gegroeid. Verbouwen op de oude locatie was geen optie. Dit pand kwam vrij.” Hennie Nijhuis: “We kochten het net voor de coronacrisis. Dat was wel even schrikken. Maar we hebben de plannen om een goede en fijne werkplek te creëren voor al onze medewerkers doorgezet.”
Het nieuwe pand werd deels gesloopt en vervolgens opnieuw opgebouwd, met onder meer
een extra verdieping. Voor de W-installaties werd samengewerkt met een partner, maar voor alle elektrotechnische installaties hadden we de kennis in eigen huis. Bertus: “Onze mensen mochten meedenken in een werkgroep.
Dat heeft geleid tot het huidige pand waarin alles wordt aangestuurd door een KNX-installatie die is ontwikkeld door onze collega Alic.” Alic is inmiddels ook aangeschoven en ontpopt zich als een spraakwaterval. Hij neemt Henk en Fred meteen mee voor een rondje door het bedrijf. Fred vraagt wat er allemaal bij kwam kijken. Alic: “We sturen alles in het gebouw aan met een ingenieuze KNX-installatie. Het systeem beheert centraal alle ruimtes op CO2, temperatuur, lichtniveau en luchtvochtigheid. Iedereen werkt dus in schone lucht. Ook handig in een tijd dat we met infecties zoals corona te maken hebben.”
Henk is benieuwd of de W-installaties gekoppeld zijn aan de KNX-installatie. Alic: “E wordt zoals gezegd aangestuurd door KNX en W
gaat over BACnet, een datacommunicatieprotocol voor gebouwautomatiseringssystemen. Maar met een koppeling maken we alles inderdaad centraal inzichtelijk.”
Henk wijst op een kleine touch display aan de wand van een kantoor. Alic: “Die hangen overal. Alles is automatisch ingeregeld, maar met dit led scherm kun je bepaalde onderdelen op maat aanpassen. Ander licht, andere temperatuur, andere radiozender.”
Voor de KNX-installatie is voornamelijk gebruik gemaakt van Steinel producten, bijvoorbeeld in de vorm van 20 verschillende sensoren die aanwezigheid melden. Het schakelmateriaal is van Jung, terwijl het allemaal werkt met het systeem van Schneider. Alic: “Steinel biedt veel geavanceerde mogelijkheden. Dankzij de sensoren kun je efficiënt omgaan met verwarmen en verlichten van ruimtes. Als er niemand is, schakelt het systeem automatisch terug. En heel bijzonder is dat de True Presence een aanwezigheidsmelder heeft die zelfs menselijke
In het nieuwe bedrijfspand van Brusche Elektrotechniek zijn maar liefst 20 Steinel sensoren gebruikt. Allemaal van het type True Presence. Belangrijk daarbij is dat ze niet zozeer kijken naar beweging, maar naar aanwezigheid. Dus ook als iemand niet beweegt werken de sensoren. Bijvoorbeeld door middel van ademhaling. Er zijn sensoren die alleen aanwezigheid registreren, maar ook KNX multisensoren met scherpe zintuigen die bijvoorbeeld lichtsterkte, kamertemperatuur, CO2, luchtdruk of kleine organische stoffen waarnemen. Met als resultaat meer efficiëntie, meer gezondheid, meer veiligheid en meer comfort. In lange gangen wordt meestal de Hallwaysensor geplaatst, die bewegingsrichtingen kan herkennen. Alic: “Het werkt fantastisch.”
ademhaling kan registreren.” Fred is benieuwd welke hobbels er genomen moesten worden in het gebouw dat een oppervlakte kent van 3500 vierkante meter op de begane grond. Alic: “We hadden te maken met een oud en nieuw gedeelte. Dat is soms lastig. Het oude gedeelte van het gebouw wordt nog steeds verwarmd via vloerverwarming en radiatoren door middel van een gasketel.
Bijzonder is de aanwezigheidsmelder die zelfsENGIJAD ALIC (LINKS) SAMEN MET DIRECTEUR HENNIE NIJHUIS
OVERSIZED GELEVERD WAARDOOR DEZE ALTIJD PAST EN GEMAKKELIJK IS TE INSTALLEREN
Deze Master ISO AKS energie-efficiënte flexibele geluiddemper is speciaal ontwikkeld om hoge en lage tonen te dempen in ventilatieof airconditioningssystemen. De binnenzijde is voorzien van een dunne non-woven binnenslang van polyester, die voorkomt dat glaswoldeeltjes in de luchtstroom terecht komen. Daar omheen de unieke Ecose isolatiewol die zorgt voor een hoge geluiddemping. Deze geluiddempers hebben een gekraalde rand met een overmaatse diameter van ca. 6 mm, waardoor deze gemakkelijk zijn te installeren.
Meer info: www.panflex.nl
Wel wordt de retourlucht van de warmteketel gebruikt om de buitenlucht die naar binnen wordt gehaald voor te verwarmen. Verder is een groot, nieuw, gedeelte van het pand voorzien van aircosystemen, die de klimatologische omstandigheden tot in detail regelen. Ook de zonwering wordt aan de hand van een weerstation automatisch geregeld.”
Of er al zonnepanelen op het dak liggen? Hennie Nijhuis: “We zijn er wel mee bezig, maar het dak laat dat op dit moment nog niet toe. Inderdaad, dat betekent nog even een hoge gasrekening.”
Het rondje door het pand gaat verder. Alic laat grafieken zien op een monitor bij de entree. Temperatuur, vochtigheid. Alles komt voorbij. Hij wijst naar de receptie waar meerdere mensen werken. “De verlichting past zich gedurende de dag aan. Zodat je altijd in een soort daglicht werkt. Ook eind van de middag wanneer het schemert.”
Alle deuren gaan open met een tag, constateert Henk. Alic: “Het hele gebouw is voorzien van een beveiligingssysteem. Alles werkt automatisch. Iedereen heeft een persoonlijke tag waarmee hij of zij
naar binnen kan. Iedere tag geeft andere niveaus van toegang. Op je mobiel kun je meekijken in het gebouw wanneer er bijvoorbeeld een alarm afgaat.”
Het nieuwe pand is inmiddels een mooi referentieproject, constateert Fred. Bertus: “Dat klopt. Verschillende bedrijven zijn al komen kijken en hebben ons gevraagd om dit systeem ook bij hen toe te passen. Hoe leuk is dat!”
Op de terugweg hebben HENK en FRED veel te bespreken. FRED: “Wat een indrukwekkende KNX-installatie hebben we gezien. Dat hebben ze toch mooi gemaakt.” HENK: “En het werkt allemaal best simpel. Iedere medewerker heeft er plezier van en kan eenvoudig zijn eigen instellingen aanpassen als dat nodig is.” FRED: “Ik vind het ook wel mooi dat iedereen zijn eigen Sonos radiozender kan opzetten. Alleen zouden wij daar niets aan hebben.” HENK: “Hoezo niet?
Dat is toch handig?” FRED: “Wij werken meestal samen en ik moet dus altijd met jou meeluisteren naar die vreselijke piratenmuziek…”
Hij werkt al 33 jaar voor Unica Building Projects Noordoost in Zwolle. Als montageleider E stuurt Bert Fix grote utiliteitsprojecten aan, begeleidt hij jonge talenten en vertaalt hij regelmatig zijn innovatieve ideeën in concrete ontwerpen.
6.00 UUR
“Om zes uur gaat de wekker. Ik woon in Heino, samen met Anja en mijn kinderen Raoul (25) en Fabienne (23). Even mijn elektrische auto van de lader halen en dan naar mijn eerste afspraak. Die is vandaag 100 meter van mijn huis, waar we bezig zijn met nieuwbouw voor verpleeghuis Het Wooldhuis.”
7.30 UUR
“Unica is een bedrijf met vestigingen door heel Nederland. We zijn totaalinstallateur. Bij Het Wooldhuis overleg ik even met collega’s. Dit is een complex project. We hebben twee nieuwe gebouwen neergezet voor 90 appartementen. Daarna wordt het oude gebouw pas gesloopt en wordt een doorgang tussen de nieuwe gebouwen gemaakt.”
8.00
“Ik begeleid ook stagiaires. Hier in Het Wooldhuis zijn er vier bezig. Ik vind het leuk om nieuwe talenten onder mijn hoede te nemen. Het zijn allemaal studenten van de BBL-opleiding Monteur Elektrotechnische Installaties aan het Deltion College in Zwolle. Ze zijn alle vier enthousiast.”
“Ik bedenk graag nieuwe innovatieve handigheidjes. Zoals de RD-stekker van Wago, die ik samen met Wago en Attema heb ontwikkeld. En dan hebben wij ons eigen Kanban systeem op de bouw. Waarbij 360 verschillende generieke materialen altijd op voorraad in de container liggen. Die wij weer bestellen door middel van een barcode.”
“Vervolgens ga ik door naar kantoor in Zwolle. Dat is ongeveer twintig minuten rijden. Op kantoor begin ik met het doornemen van de weekstaten van alle medewerkers. Dat doe ik altijd op maandag en dinsdag. Ik geniet van mijn werk. Iedere dag is weer anders. We hebben ook mooie projecten. Veel ziekenhuizen bijvoorbeeld.”
“Tussen de middag loop ik vaak een rondje. Daarna neem ik met een collega de planning door voor deze week. We werken met een geweldige club mensen, waaronder zestig monteurs. Ik werk daarna ook nog even aan een nieuwe tender. We mogen inschrijven voor een grote hal met kantoor.”
“Daarna naar huis. Wie het eerste thuis is, kookt. Dat ben ik vandaag. Vind ik niet erg. Ik kook graag. Daarnaast klus ik vaak. We gaan de keuken vernieuwen, dat doe ik zelf. Verder ben ik vrijwilliger bij de dorpsboomgaard hier verderop. Allerlei werkzaamheden met een gezellige club. Erg leuk!”
Wil jij ook eens een werkdag gevolgd worden door Henk & Fred? Of wil je met je bus of hobby in ons blad? Mail ons dan op redactie@henkenfred.nl. Misschien sta jij de volgende keer dan wel in ons magazine!
Wasco organiseert een groots en uniek installatiefestival op 12 en 13 mei 2023 op Papendal in Arnhem! NXT GEN is een echte hands-on beleving voor jong en oud. Dus, blok het tweede weekend van mei meteen in je agenda en zorg dat je erbij bent. Dit wil je niet missen!
Een combinatie van zien en doen, dat is NXT GEN
Als Wasco organiseren we dit installatiefestival om het nu met later te verbinden. Naast Wasco zullen een groot aantal fabrikanten uit de branche aanwezig zijn. Zij laten jou op een interactieve manier hun innovaties zien en demonstreren deze ter plekke. Samen met deze fabrikanten stoomt Wasco jou en jouw collega's klaar voor de toekomst. We laten jou de ontwikkelingen van nu en morgen zien en ervaren.
Met NXT GEN enthousiasmeren we ook de volgende generatie voor ons fantastische vak. We dagen kinderen, jongeren en volwassenen tijdens dit festival uit om praktisch te denken
en te handelen. Het wordt een échte combinatie van zien en doen! Je kunt op allebei de dagen verschillende demo’s volgen of deelnemen aan diverse interessante en leuke workshops.
Het installatiefestival vindt plaats op het evenemententerrein van Papendal in Arnhem. Je beleeft een echt festival en daar horen natuurlijk ook foodtrucks en bars, muziek en activiteiten bij. Omringd door groen komt dit installatiefestival, gericht op een duurzame toekomst, schitterend tot zijn recht.
Op verschillende plekken in verschillende vormen kun jij je onderdompelen in de huidige en toekomstige generatie duurzame installaties en testen we het probleemoplossend vermogen van de volgende generatie installateurs met verschillende (installatie)activiteiten. Op de foodcourts vergeten we de innerlijke mens niet en is het festival naast leerzaam ook vermakelijk en gezellig.
Vrijdag 12 mei
10:00 – 14:00 Scholieren van 10 t/m 18 jaar
14:00 – 20:00 Installateurs (met hun partner en/of kinderen)
Zaterdag 13 mei
10:00 – 17:00 Installateurs (met hun partner en/of kinderen)
Het installatiefestival is voor jong en oud:
Voor de huidige installateurs en de toekomstige installateurs, maar ook voor jouw gezin.
Meld je snel aan en kom 12 en 13 mei dit unieke installatiefestival samen met je partner en kinderen beleven.
Voor meer info en tickets zie: www.installatiefestival.nl
De verduurzaming van Nederlandse gebouwen gaat verder. Zowel in nieuwbouw als renovatie zijn de Interlight Orion panelen een prachtige oplossing. De mogelijkheden zijn vrijwel eindeloos: maatvoering, kleur en aansturing kan op projectwens worden gekozen.
Het Orion paneel van Interlight is zo vormgegeven dat het licht slim gedistribueerd wordt. Het licht gaat direct naar beneden, de werkplek. Dit heeft twee grote voordelen: je hebt minder energie nodig om dezelfde lichthoeveelheid op de juiste plek te krijgen én het geeft veel meer rust in het plafond! Je ervaart wel het licht, maar niet het armatuur.
De standaard panelen in de maten 60x60cm en 120x30cm passen in standaard (systeem)plafonds. Maar buiten deze standaardmaten, zijn alle denkbare maatvoeringen leverbaar, bijvoorbeeld ook voor panelen in een bandrasterplafond. Daarbij zijn de panelen op de gewenste RAL kleur te leveren of in de standaardkleuren wit of zwart.
Ieder paneel wordt voorzien van twee of meer modules. De bouwvorm van de reflector leidt tot een zeer lage verblindingsfactor (UGR) en daarmee is het armatuur geschikt voor verlichting boven werkplekken. En met een efficiency van meer dan 125
lumen per Watt, ook nog eens erg zuinig. De modules zijn leverbaar in wit of zwart en in de lichtkleuren 3.000K en 4.000K.
De Orion panelen kunnen worden geleverd met een aan/uit driver of 1-10 Volt dimbare driver. Maar ook als gekozen wordt voor DALI lichtbesturing, zijn er meerdere types Interlight DALI drivers beschikbaar voor dit paneel.
Wie nog een stap verder wil gaan in gebouwautomatisering, kiest voor Interlight Thinq. Met Thinq heb je een volledig draadloos en onbeperkt schaalbaar lichtcontrolesysteem in handen. Configureer sensoren, drivers en armaturen draadloos vanuit de gratis Thinq app. Orion panelen kunnen worden uitgerust met een compacte, ingebouwde Thinq sensor of aangestuurd worden door middel van een Thinq stand-alone sensor. Op deze manier beheer je bijvoorbeeld aanwezigheid, daglichtcompensatie of het groeperen van armaturen. De sensoren en armaturen kunnen vervolgens ook dienen als aansturing van airco, verwarming of ventilatie.
Wil je meer weten over Interlight Orion panelen, kijk dan even op www.koopmaninterlight.nl/orionpanelen
www.koopmaninterlight.nl
Plejd slimme verlichting werkt net zo eenvoudig als traditionele verlichting, maar biedt verschillende nieuwe mogelijkheden. Plejd DIM-01 is een universele dimmer met twee aparte ingangen voor bediening met een pulsdrukker of bewegingssensor. Het product kan draadloos worden bediend via de app of andere producten van Plejd.
• Tot 300 VA.
• Twee ingangen, voor bediening met bijvoorbeeld een pulsdrukker of bewegingssensor.
• Instelbaar minimum, maximum en startniveau.
• Tijdfuncties, zoals een astronomische klok en weektimers.
• Activeer scènes vanaf uw smartphone of tablet of met een pulsdrukker.
Neem contact op voor een demo.
56% NL ervaart ongezond veel stress op het werk
Helft NL wil meer tijd wandelenvoor tijdens werk
ZINGEN MET COLLEGA’S VERMINDERT WERKSTRESS
WAAROM GEEN WANDELEND TELEFONISCH WERKOVERLEG? (OF EEN WANDELAFSPRAAK)
Werknemers die meer bewegen zijnvaakminder ziek
Samen lunchen zorgt ervoor dat collega’s beter samenwerken
Er zitten meer bacteriën toetsenbordopdan op toiletbril
JE BUREAU IS DOOR
ETENSRESTEN EEN BROEDPLAATS VOOR BACTERIËN
VAN LUNCHEN ACHTER DE PC WORD JE DIKKER
OMDAT JE DOORWERKT, MIS JE SIGNAAL DAT JE GENOEG HEBT GEHAD
HR-DESKUNDIGE KIRSTEN DE ROO
De branche schreeuwt om personeel. Er is zelfs een aanvalsplan aangekondigd om openstaande vacatures in de techniek versneld in te vullen. HR-deskundige Kirsten de Roo heeft net een boek geschreven dat geheel in het thema past: ‘Personeelstekort begint bij jezelf’. In gesprek met een dame met een uitgesproken mening.
WAAROM EEN BOEK OVER PERSONEELSTEKORT?
“Ik heb eerder het boek ‘De Perfecte Match’ geschreven, over hoe je als bedrijf kunt groeien met de juiste mensen op de juiste plekken. Dat heb ik gedaan vanuit mijn achtergrond als recruiter en loopbaancoach. Ik merkte dat er nog veel meer over te vertellen is en daarom besloot ik een herziene versie te maken. Het vervolg is niet alleen gericht op ondernemers en leidinggevenden, maar ook bedoeld voor recruiters, HR-adviseurs en iedereen die bezig is met het werven en behouden van medewerkers.”
JOUW BOEK?
“Kijk anders naar je medewerkers. Zij zijn de belangrijkste succesfactoren van je bedrijf. Niet meer ad hoc, maar vanuit een lange termijnvisie. Zorg dat je een aantrekkelijke werkgever wordt.”
DE ONDERTITEL TRIGGERT: ‘ZO VIND EN BEHOUD JE WÉL DE JUISTE MENSEN’?
“Mensen worden vaak als middelen gezien om werk te doen. Als kostenpost. Maar je moet ze zien als een waardevolle investering. Wanneer je structureel investeert in je mensen, hoef je niet meer zo veel tijd, geld en energie uit te geven aan wervingscampagnes. Je moet anders durven kijken naar je personeelsbeleid, wil je regie krijgen over je personeelstekort.”
HOE DAN?
“Kijk eerst eens naar wie je bent als bedrijf. Waar sta je voor, wat is de cultuur, hoe gaan je met elkaar om en hoe kunnen jouw medewerkers daaraan bijdragen? Je moet je niet door de waan van de dag laten leiden. Het hoort bij leiderschap om mensen goed te laten functioneren en beloftes na te komen. Kijk naar wat je als bedrijf nodig hebt om goed te functioneren met jouw mensen. Op het gebied van kennis, opleiding, competenties en bedrijfscultuur. Dat is een continu proces van evalueren, reflecteren en bijsturen.”
MAAR HOE DRAAG JE DAT NAAR BUITEN TOE UIT?
“Als bedrijf moet je continu werken aan je zichtbaarheid. Dat je op het netvlies komt en blijft van je omgeving. Zorg dat het verhaal wordt verteld door je medewerkers, die zo een ambassadeur worden van je bedrijf. Die via brochures of sociale media vertellen hoe gaaf werken in de techniek is, maar vooral ook hoe trots ze zijn op hun werkgever. Stel je deur regelmatig open voor mensen die misschien nú niet bij je komen werken, maar wellicht in de toekomst wel. Blijf zichtbaar, creeer bekendheid. Op het moment dat je wel een vacature hebt, is het makkelijker om iemand te binden, als hij of zij jouw bedrijf al kent.”
“Een technisch bedrijf in Nieuw-Vennep heeft geen problemen met het invullen van vacatu-
“ Durf anders te kijken naar je personeelsbeleid ”
“
Kirsten de Roo schreef vorig jaar al ‘De Perfect Match’, een boek vol adviezen hoe je iedere medewerker op de juiste plek zet. In november 2022 kwam een geactualiseerde versie uit met als titel ‘Personeelstekort begint bij jezelf’. “Ik ben eigenlijk geen professioneel schrijver”, vertelt Kirsten. “Ik ben trainer en coach en geef trainingen in hoe bedrijven zelf de juiste mensen kunnen vinden én behouden. Daarin heb ik zoveel ervaring opgedaan, dat ik die in een boek wilde verwerken. De conclusie is dat je mensen niet als een kostenpost moet zien maar als een waardevolle investering.”
res. De bedrijfsleiding beschouwt de medewerkers als belangrijkste succesfactor. Die medewerkers voelen dat ook, omdat ze werken in een open cultuur. Ze mogen fouten maken, krijgen ontwikkelingsmogelijkheden en er is gelegenheid elkaar ook buiten het werk te ontmoeten. Ze kennen de doelstellingen van hun bedrijf en voelen zich verantwoordelijk voor - en daardoor betrokken bij - het bedrijf. Dat stralen ze uit en daar praten ze over. De medewerker als ultieme ambassadeur.”
DAT VERGT EEN HELE DRAAI VOOR VEEL WERKGEVERS?
“Dat klopt. Je gaat eigenlijk een relatie met elkaar aan. Vertel een sollicitant wie je als bedrijf bent, wat je kunt bieden, maar vraag de medewerker ook wat hij nodig heeft om goed te kunnen functioneren. Geen vijf maar vier dagen in de week werken? Maak dat mogelijk! Wel allemaal vanuit duidelijke kaders met heldere doelstellingen, maar niet meer vanuit een traditioneel denkpatroon. Dat zien we helaas nog veel in de installatiebranche. Maak ook tussentijds regelmatig tijd voor elkaar. Om te horen hoe het gaat. Niet alleen als er iets aan de hand is. Geef oprechte aandacht en durf jezelf kwetsbaar op te stellen! Kijk naar wat je zelf als bedrijf of als leidinggevende beter kunt doen.”
EN DAN HEB JE EEN VACATURE. WAT DAN?
“Wanneer je de bekendheid van je bedrijf goed op orde hebt, is een vacature sneller ingevuld. Mensen kennen je bedrijf en hebben er een bepaald gevoel bij. Wat je wel moet doen, is goed kijken naar wie
en wat je precies zoekt. Misschien kom je erachter dat je al iemand in huis hebt, die zich naar die functie toe kan ontwikkelen. En als je dan toch een vacature plaatst, moet je je niet blindstaren op een cv. Zoek ook niet altijd naar mensen die op jou lijken! Het is goed dat het in je bedrijf af en toe schuurt, dat er andere visies zijn om samen verder te komen. Kijk vooral of de sollicitant past in de cultuur en structuur van het bedrijf.”
DE TECHNIEKBRANCHE KOMT MET
EEN AANVALSPLAN OM BIJVOORBEELD ZIJ-INSTROMERS TE BINDEN?
“Dat is een goede zaak. Persoonlijk denk ik wel dat je je bedrijf al eerder moet openstellen voor andere groepen. Laat mensen niet pas aan tafel komen als ze solliciteren. Zet de deuren altijd open en laat mensen die belangstelling tonen voor je bedrijf vrijblijvend
langskomen. Geef ze een kop koffie. Het past in de lange termijnstrategie. Ad hoc in beweging komen bij een vacature werkt niet meer.”
WAAR MOET JE AAN DENKEN WANNEER JE OVERWEEGT MET STATUSHOUDERS IN ZEE TE GAAN?
“Ook die groep moet binnen de cultuur van je bedrijf passen. Zodat ze zich onderdeel gaan voelen van het bedrijf. Kijk naar de mens achter het stempel statushouder en kijk naar welke bagage ze meebrengen. Soms hebben ze al veel technische ervaring, maar kom je daar pas later achter. Vervolgens kun je kijken waar ze het best inpasbaar zijn en wat ze nodig hebben om goed binnen jouw bedrijf te functioneren.”
DE HELFT VAN DE NIEUWKOMERS IN DE
TECHNIEK STROOMT SNEL UIT?
“We moeten dat meer onderzoeken. Ik denk dat het gebrek aan leiderschap bij
Filiaalmanager Dirck Slabbekoorn van een Jumbo filiaal in Rotterdam maakt gebruik van ‘open hiring’ bij het vervullen van vacatures. “Ik schrijf er in mijn boek over”, zegt Kirsten van Roo. “Dirck voert geen sollicitatiegesprekken, maar welkomstgesprekken. Hij doet aan oordeelvrij aannemen. Hij wil niet kiezen tussen mensen. Hij heeft een lijst met kandidaten en als er een vacature komt, wordt nummer één op de lijst uitgenodigd voor een welkomstgesprek. Iedereen wordt aangenomen, maar er zijn wel duidelijke richtlijnen. Te laat komen accepteert hij niet. Dat levert je een waarschuwing op. Mensen weten waar ze aan toe zijn en werken er met plezier. Hij heeft geen last van personeelstekort.”
bedrijven hier ook een oorzaak van is. Dat nieuwe mensen zich daardoor niet thuis voelen. Leidinggeven is een vak! Je moet medewerkers ook niet automatisch laten doorgroeien naar een leidinggevende functie. Iemand die goed is in zijn vak hoeft geen goede manager te zijn. Daar moet je rekening mee houden. Mensen die jouw bedrijf verlaten, verlaten meestal geen baan, maar die verlaten een baas!”
Staar je niet blind op cv van sollicitant
Weet je waar ik een hekel aan heb? Van die ‘oude’ monteurs, die zeggen dat ze de jonge generatie niet meer snappen. Dat wij tussen het werk door teveel op onze smartphone kijken. En teveel eisen stellen. Probleem is dat werkgevers die op eenzelfde manier denken vaak erg veel problemen hebben om jonge monteurs aan te trekken. Weet je hoe dat komt? Dat komt doordat ze zich niet verdiepen in onze generatie. Niet weten waar wij energie van krijgen. In plaats daarvan doen ze alles op de oude manier. Zoals het altijd al ging. En dat zijn nou juist de energievreters voor een jonge monteur!
Om de jonge generatie beter te begrijpen en te weten wat wij belangrijk vinden, raad ik iedereen die daar soms moeite mee heeft aan om te luisteren naar de nieu we podcast ‘Aan de bak’ op de website De Makers van Morgen. Ja, een podcast! Ik hoop dat dat niet teveel gevraagd is, haha. Anyhow, de vijfde aflevering van deze podcast staat helemaal in het teken van ‘generatieverschillen op de werkvloer’. Generatie-expert Aart Bontekoning vertelt daarin dat jonge monteurs op het werk vaak tegen allerlei verouderde patronen
aanlopen waarvan de houdbaarheidsdatum allang verstreken is. Zijn belangrijkste tip is om jonge monteurs eens een top 5 te laten maken van energievreters op het werk. En daarna een top 5 van wat ze energie geeft. Dat levert voor een werkgever verrassende inzichten op. Maar waar draait het bij jongeren tegenwoordig dan om?, vraag je je misschien af. Ik vind het bijvoorbeeld erg fijn als ik een bepaalde mate van vrijheid en zelfstandigheid heb in mijn werk. Dat niet alles tot achter de komma geregeld en gecontroleerd wordt. Daan daarentegen vindt het weer prettig dat ze bij ons parttime kan werken. En dat ze de mogelijkheid krijgt om zich door te ontwikkelen door de extra E-opleiding die ze nu volgt. Kijk, dat zijn dingen waar jonge monteurs blij van worden!
Tenslotte nog een tip van mijn kant richting bedrijven die jongeren willen werven. Zet daarbij bij voorkeur je eigen jonge monteurs in. Bijvoorbeeld door met hen een filmpje te maken en ze te laten vertellen waarom het zo leuk is om bij jouw bedrijf te werken. En post dat filmpje dan niet alleen via je eigen bedrijfsaccount maar ook via de socials van de jonge monteurs zelf. Want daar zit jouw doelgroep!
Niet klagen maar verdiepen in jongeren
BKE Solutions speelt in op strenge eisen
Met de invoering, in juli 2021, van het vernieuwde Bouwbesluit, gelden er strengere eisen voor brandveiligheid in wooncomplexen. Met name voor brandmelders in relatie tot deurdrangers en brandkleppen in ventilatiekanalen. BKE solutions heeft een passende en unieke oplossing ontwikkeld. "Veilig, eenvoudiger en duurzaam", aldus Bob van de Kimmenade van BKE Solutions.
Het in Helmond gevestigde BKE Solutions, dat begin dit jaar officieel als BV is gestart, brengt vooralsnog drie producten op de markt, gericht op brandveiligheid in wooncomplexen. Het gaat allereerst om een intelligente rookmeldervoet. Daarnaast is er een versterker, die zorgt dat de rookmeldervoet communiceert met een deurdranger en brandklep(pen). Met een extra aansluitkast kunnen meerdere deurdrangers door één rookmelder bediend worden. Bob van de Kimmenade is de geestelijk vader van deze producten. Met bijna dertig dienstjaren in de elektrotechnische groothandel is hij een bekend gezicht in de installatiewereld, met name in zijn eigen regio zuid. Maar daarnaast weet Van de Kimmenade veel van de nieuwe ontwikkelingen op elektrotechnisch vlak. Zo zag hij het gat in de markt als gevolg van de in 2021 ingevoerde strengere eisen die gelden voor rookverspreiding in woongebouwen. Daarbij moeten deuren tussen verschillende compartimenten in een gebouw gesloten zijn bij rookontwikkeling. Hetzelfde geldt voor brandkleppen in ventilatiekana-
len. Een slimme chip in een rookmeldervoet zorgt ervoor dat dit optimaal werkt. "Een echte 'fail-safe'oplossing", aldus Van de Kimmenade.
Praktisch
"De intelligente rookmeldervoet zit onder de rookmelder. De rookmelder signaleert rook, die geeft dat door aan de print en van daaruit gaat er een signaal naar de deurdranger en de brandkleppen, zodat die automatisch sluiten. Heel veilig en het voldoet aan alle nieuwe eisen."
Zeer praktisch ook, legt Van de Kimmenade vervolgens uit. "In het oude systeem moet er vanuit de rookmelder een kabel worden getrokken naar de voeding in de meterkast en vandaaruit weer een kabel naar de dranger. Met onze producten volstaat één kabel: van de rookmelder naar de deurdranger."
Voordelen
Het intelligente systeem is getest op de belangrijkste merken deurdrangers en is inmiddels verkrijgbaar. De rookmeldervoet, versterker en aansluitkast worden geproduceerd in Nederland. Reacties uit de installatiebranche zijn zeer enthousiast, merkt Van de Kimmenade.
"Dit maakt het werk voor de installateur veel eenvoudiger. Het is veilig, levert tijdwinst op en er zijn minder producten nodig, dus in die zin is het ook duurzamer. De eerste grote orders komen binnen. We zijn er klaar voor om grote aantallen op de markt te brengen."
www.bkesolutions.com
TESTPANEL
Merk:
CONTA-CLIP
Productnaam:
GSM-PRO2(E)-4G
Productgroep:
I/O Communicatie module
Fabrikantnummer:
16454.2
Universele ingangen: 2|10
Analoge ingangen: 0-10V|0-20mA
Digitale uitgangen: 0-10V
Uitgangen: 1|4
Max. spanning uitgang: 250V AC/DC
Max. stroom uitgang: 5 A
SIM Kaart: Nano SIM
Uitbreidbaarheid met extensies: Ja
Voedingspanning: 10-30V DC
Montage: TS35 DIN-rails
Frequentiebanden:
4G: LTE CAT1: Penta band 700 (Bd28)/ 800 (Bd20)/900 (Bd8)/1800 (Bd3)/2100 MHz (Bd1)
3G: Five-band UMTS (WCDMA/FDD) bands: 800, 850, 900, 1800, 1900 and 2100 MHz
2G: Quad-band GSM bands: 850, 900, 1800 and 1900 MHz
De GSM-PRO2 is voorzien van universele ingangen die kunnen functioneren in een digitale of analoge modus. Meldingen worden weergeven in de CONTA-SUPERVISION IoT portal, APP of verstuurd per email of sms. De uitgangsrelais kunnen worden bediend in de IoT portal, per sms of oproep.
+ Compacte behuizing
+ Gemakkelijk extra input /output modules bij te plaatsen
− De setup software voor configureren is niet gemakkelijk te installeren
Analoge signalen zijn 0-10V en 0-20mA maar de meeste sensoren zijn 4-20mA
Hoe ervaren jullie het configureren en bedienen? Als je de setup software werkend hebt is het instellen vrij makkelijk. Bedienen en uitlezen met IoT portal ging gemakkelijk.
Wat zie je als toepassingsgebied? Metingen, aansturing van besturingen op afstand met een stukje terugkoppeling.
Benoem één punt wat je mist aan het product en motiveer dit? Extra instellingen om de analoge signalen in te stellen (4/20 mA) en meetbereik sensor.
+ Betrouwbaar component die niet afhankelijk is van wifi
De USB aansluiting bevindt zich achter de deksel en moet geopend worden om de laptop te koppelen
Hoe ervaren jullie het configureren en bedienen? Het was een leuke uitdaging en met wat hulp de component aan de gang gekregen. Daarna was de component ook middels de telefoon goed te bedienen.
Wat zie je als toepassingsgebied? Je kunt deze gebruiken om in een afgelegen gebied toch een installatie te monitoren en te sturen.
Benoem één punt wat je mist aan het product en motiveer dit? Ik zou graag zien dat de USB aansluiting op een toegankelijkere plaats zou zitten.
CONTA-SUPERVISION IoT portal is het platform om de controle te houden over een diversiteit aan processen. Van eenvoudig tot en met complex, centraal versus decentraal. Met CONTA-SUPERVISION kun je sensoren monitoren en actoren besturen op afstand vanaf elke gewenste plek, zonder afhankelijk te zijn van de huidige/ interne IT infrastructuur.
"Het is een betrouwbaar component die niet afhankelijk is van wifi "
J. Heeren
Kijk, daar word ik als W-monteur nou blij van! Het bericht dat twaalf monumentale panden in de wijk Berkeloord in het Gelderse Lochem zijn aangesloten op het bestaande netwerk met waterstof. Installateur Kimenai had daar zelfs een wereldprimeur mee. Het project is een pilot van Remeha en netbeheerder Alliander. Volgens directeur Arthur van Schayk van Remeha gaat waterstof een belangrijke rol spelen in de verduurzaming van de bebouwde omgeving. Ik denk dat hij daar gelijk in heeft. Zeker bij bestaande woningen - die niet optimaal geïsoleerd zijn - is een warmtepomp vaak geen oplossing. Daar moeten we op zoek naar
alternatieven. En daar is waterstof er één van. Aan de overstap naar waterstof ging bij de pilot in Lochem veel voorbereiding vooraf. Zo is er onder andere een locatie gebouwd waar de waterstof in het bestaande gasnet wordt gevoerd. In deze zogeheten invoed-installatie wordt de druk van het waterstof geregeld en wordt die voorzien van een geurstof, omdat waterstof van nature geurloos is. De woningen zijn eerst goed geïsoleerd. Vervolgens zijn de bestaande cv-ketels vervangen door de wereldwijd eerste gecertificeerde 100% waterstofketels van het merk Remeha. Het lijkt me hartstikke interessant om daar binnenkort eens een kijkje te nemen voor een reportage in ons magazine!
Daan: “Goed nieuws uit het Poolse Gdansk. Daar won eind vorig jaar de 23-jarige installatiemonteur Sam Strijbis uit het Noord-Hollandse Dirkshorn tijdens de WorldSkills. Hij deed dat in de categorie ‘sanitaire- en verwarmingstechniek’. Wat ik zo goed vind van deze beroepenwedstrijd, is dat het mooie reclame is voor de alle praktische beroepen die er zijn. Sam begon overigens al op 17-jarige leeftijd bij opleidingsbedrijf IW Noord-Holland en werkt nu met zijn vader in diens installatiebedrijf, Strijbis Installaties."
De overheid is in samenwerking met de Brandwondenstichting en Brandweer Nederland met een nieuwe online campagne ‘Stop CO-vergiftiging’ gestart. In februari en maart wordt de campagne extra kracht bijgezet door advertenties in huis-aan-huisbladen, radiospots en posters in ov-haltes. Vanaf 1 april 2023 treedt ook de Gasketelwet in werking. CV-monteurs moeten vanaf die datum gecertificeerd zijn.
Steeds meer Nederlanders hebben een slimme thermostaat. Inmiddels staat de teller al op twee miljoen. In een jaar tijd zijn er een half miljoen bijgekomen, zo blijkt uit de laatste Smart Home Monitor. Voor de meeste mensen (68%) is kostenbesparing de belangrijkste reden voor de aanschaf.
Hoe en wanneer pas je nou infraroodpanelen toe? Kennisinstituut ISSO heeft daar met ‘Kleintje Infraroodpanelen’ een speciaal kennisdocument over uitgebracht. Aan bod komen onderwerpen als goed dimensioneren, een optimale regeling, de wettelijke eisen die gelden voor verwarming met IR-panelen en de randvoorwaarden. Zo is minimaal een goede kierdichting en na-isolatie bij renovatie-toepassingen nodig. Info: open.isso.nl
Daan: “Ik zet deze winter mijn verwarming bewust een graadje lager. Geen 20, maar 19 graden! Dan maar ’s avonds onder een dekentje op de bank. Ik heb gelezen dat je daar zo’n 7 procent mee bespaart. Uit een poll in het AD blijkt trouwens dat 21 procent hem nu op 18 graden heeft staan. En 16 procent zelfs op 17 graden. Brr, dat laatste is me echt te koud!”
Op bezoek bij Vakcentrum Binnenklimaattechniek (ROVC)
Fred en Daan zijn benieuwd. Vandaag bezoeken ze ROVC TechCenter in Ede, waar ze een kijkje nemen in het net geopende Vakcentrum Binnenklimaattechniek voor de utiliteit. Het innovatieve practicum op het gebied van luchtbehandeling is dé plek waar de monteur van de toekomst kan worden opgeleid.
Fred en Daan melden zich bij de receptie. Vooral Daan is erg benieuwd naar de nieuwe ontwikkelingen die ze deze middag te zien zullen krijgen in het nieuwe Vakcentrum Binnenklimaattechniek. Wanneer ze even later het centrum binnenstappen, kijken ze vol bewondering rond. Rust, ruimte, prima licht en vooral heel veel techniek. “Wat ziet dit er prachtig uit!”, zegt Daan enthousiast.
Richard Pape en Erwin de Kruijff heten de gasten welkom. Richard is productmanager bij ROVC, terwijl Erwin ‘practicuminnovatiemanager’ op zijn visitekaartje heeft staan.
Terwijl een groep leerlingen van fabrikant Belimo iets verderop uitleg krijgt bij verschillende installaties, beginnen Richard en Erwin hun verhaal. Maar pas nadat de koffie is geserveerd.
en luchtdistributiesystemen, elk met een andere techniek. Alles werkt ook echt. Naast realistische praktijkinstallaties zijn er veel losse panelen beschikbaar. Daarmee kunnen cursisten inzoomen op de werking van individuele componenten. Om er kennis mee te maken of er gewoon mee te spelen.”
Het practicum is bedoeld voor beginnende techniekstudenten, maar ook voor mensen die al werken met klimaatsystemen. Erwin: “Daarom staan hier zowel nieuwe, innovatieve installaties als bestaande installaties. In de praktijk moeten monteurs nog steeds wat oudere installaties onderhouden. Ook daar moeten we ze les in kunnen geven. Maar we laten ze natuurlijk ook kennismaken met alle nieuwe ontwikkelingen. Waar gaan we naartoe? Dat zie je hier!”
Richard Pape: “Deze ruimte biedt complete innovatieve leermogelijkheden om de monteur van de toekomst op het gebied van klimaattechniek op te leiden. In het Vakcentrum is met behulp van een groot aantal fabrikanten een uniek totaalaanbod gerealiseerd rondom drie verschillende luchtbehandelingskasten
Er zijn inmiddels zestien verschillende cursussen opgezet (mbo 2 tot en met mbo 4+) op het gebied van luchtbehandeling, luchtdistributie, regeltechniek en warmte- koude opwekking.
Erwin: “De cursussen zijn verschillend, omdat iedereen behoefte heeft aan andere informatie. Wanneer je als monteur sleutelt aan installa-
ties, heb je andere kennis nodig dan wanneer je ze ontwerpt, analyseert of verkoopt. Op alle niveaus hebben we daarom cursussen ontwikkeld.”
Daan vraagt of de realiteit van de werkvloer hier kan worden nagebootst. “Jazeker”, klinkt Erwin beslist. “We gaan zelfs een stap verder. Hier kun je alle deuren van de kasten opentrekken. Ook wanneer de installaties draaien. Daarbij wordt natuurlijk wel gelet op de veiligheid. Zo zie je echt hoe alles werkt. Daarnaast hebben we storingsschakelaars, die we gebruiken om specifieke storingen na te bootsen. Die moeten de cursisten dan oplossen. Dat werkt heel goed. Cursisten mogen hier fouten maken waar ze weer van leren. We hebben daarom speciale componenten aan de installaties toegevoegd, zodat niet meteen alle elektronica kapot gaat bij een storing of fout. Dat gebeurt in de praktijk vaak wel. Daar is hier goed over nagedacht.”
Daan vraagt wat er nog meer bijzonder is aan het Vakcentrum. Erwin: “Misschien wel de koppeling aan ons eigen gebouwbeheersysteem. Dat maakt het allemaal helemaal echt. Het klimaat van ons gebouw kun je vanuit hier bijstellen, waarna je via monitoren inzicht krijgt in wat er gebeurt.” Richard: “Een andere nieuwe ontwikkeling is dat je steeds meer componenten benadert via het internet, door middel van een IP-adres. Op die manier kun je op afstand instellingen aanpassen. Dat is de praktijk van de toekomst. Je hoeft straks de installatie niet meer fysiek te controleren of in te regelen, dat kan dan ieder moment van de dag online. Bijvoorbeeld via een app op je
Vakcentrum Binnenklimaattechniek voor de utiliteit maakt onderdeel uit van ROVC TechCenter in Ede. ROVC biedt technisch Nederland opleidingen en trainingen aan. Jaarlijks volgen hier meer dan 15.000 mensen een praktijkgerichte opleiding. In het Vakcentrum worden complete leerlijnen ontwikkeld met uitgebreide practica op het vlak van luchtbehandeling en luchtdistributie. Het Vakcentrum bevat een totaalaanbod rondom drie verschillende luchtbehandelingskasten en luchtdistributiesystemen. De opening vond 15 september 2022 plaats. Het initiatief komt van ROVC, Binnenklimaat Nederland, IW Nederland en de Provincie Gelderland, in samenwerking met een groot aantal fabrikanten. Meer info: www.rovc.nl
smartphone. Daar gaan we echt naartoe en dat testen we nu al uit. Door continu te meten, kunnen we straks ook veel meer gebruik maken van voorspellend onderhoud, waardoor installaties minder vaak stil komen te staan.”
Fred is benieuwd waarom dit Vakcentrum eigenlijk zo nodig was. Richard: “Het klimaat in een gebouw is de laatste jaren een belangrijk onderwerp geworden. Het krijgt steeds meer aandacht. Vanuit de corona-epidemie kijken we kritisch naar ventileren en vanuit efficiënt energiegebruik is klimaattechniek steeds belangrijker. Hier kun je vanaf nul kennismaken met het vakgebied, maar ook ervaren monteurs doen hier nieuwe kennis op. Er komen steeds meer en complexere klimaatsystemen in gebouwen, die worden aangestuurd door geavanceerde software. Dus is het ook belangrijk dat we weten hoe we ermee moeten werken. Precies die rol vervullen wij met ons Vakcentrum Binnenklimaat.”
Het Vakcentrum blijft zich ontwikkelen, benadrukt Erwin. “Zo beschikken we nu ook over een aantal ervaringsruimtes, waar we cursisten nieuwe ontwikkelingen laten zien. Zo bouwen we op dit moment een experiencebox van 3 bij 3 bij 3 meter.”
Richard knikt: “Daarmee kun je schone lucht ervaren. Want wat is dat eigenlijk, schone lucht? En waarom is het zo belangrijk? Wat gebeurt er met een ruimte als je die niet ventileert? Hoe lang duurt het voordat de lucht ververst is door ventilatie? Al die antwoorden geven we met deze experiencebox. We laten zien, ervaren en voelen. Begin 2023 is onze nieuwe experiencebox gereed.”
Fred en Daan zijn onder de indruk. Ook tijdens het afsluitende rondje door het Vakcentrum Binnenklimaattechniek. Daan: “Misschien iets voor jou om je voor een cursus in te schrijven Fred? Jij kunt als E-installateur wel wat meer W-informatie gebruiken. En ik ga mee, want zelfs ik kan hier nog veel leren…”
Op de behoefte afgestemde lichtregeling met DALI-aanwezigheidsmelders die bewegingen detecteren en de verlichting dienovereenkomstig schakelen en regelen. Dit kan in zones met verschillende verkeersintensiteiten, energie en dus kosten besparen.
Het aandeel energieverbruik voor verlichting is 18,3% in de totale energievraag in de utiliteitsbouw. Veel bedrijven vervangen hun verouderde verlichtingssystemen door systemen met led-armaturen. Dit is de gemakkelijkste manier om energiekosten te besparen en tegelijkertijd een betere verlichting te realiseren. Door slimme bediening aan de DALI verlichting toe te voegen, ontstaat er nog meer besparingspotentieel.
Een dokterspraktijk bestaat uit een receptie, een wachtkamer, twee behandelkamers, twee toiletruimtes en een laboratorium, allemaal verbonden door een gang. Daglicht schijnt in alle kamers. Dit kunnen we eenvoudig realiseren met een DALI-LINK oplossing van B.E.G. Voor de bedrading van de DALI-armaturen wordt een 5-aderige kabel gebruikt, zodat er een DALI-BUS via de twee overige aders wordt gerealiseerd. De DALI-voeding wordt in de schakelkast geïnstalleerd. De DALI-LINK multisensoren worden van spanning voorzien via de DALI-bus en hebben daarom geen extra voedingsspanning nodig. Om de aanwezigheidsafhankelijke regeling in te
stellen, wordt In elke armaturengroep een DALI-LINK multisensor geïnstalleerd. Het model aanwezigheidsmelder wordt gekozen op basis van de grootte van de kamer: Om de automatische lichtregeling te kunnen opheffen, zijn DALI-LINK drukknopinterfaces geïnstalleerd in de onderzoeksruimten, het laboratorium en bij de receptie. Voor de aansluiting worden de twee draden van de oude lichtschakelaars gebruikt naar de DALI-bus en vervangen door conventionele 2- of 4-weg drukknoppen. De interface bij de receptie is uitgerust met Bluetooth en kan dus worden gebruikt om het DALI-LINK-systeem te voorzien van paramaters via de gratis B.E.G. DALI-LINK-app. Hiermee kan vervolgens de lichtregeling via de Bluetooth-interface van de smartphone worden ingesteld. Het commando "slimme adressering" wijst automatisch adressen toe aan alle units in de DALI-lijn. Na adrestoewijzing worden de apparaten gegroepeerd en benoemd. De armaturen zijn volgens hun positie in acht groepen verdeeld (zie afbeelding). De aanwezigheidsmelders en drukknopinterfaces worden met een paar klikken in de app toegewezen aan de armaturengroepen. Alle eisen van de klant kunnen eenvoudig worden geïmplementeerd.
www.beg-luxomat.com/nl
De Moon is van hoge kwaliteit en kenmerkt zich door de prachtige afwerking. Verkrijgbaar in ronde, vierkante en rechthoekige varianten in verschillende afmetingen. Noemenswaardig is de extreem lange levensduur: >99.000 uur. Maak kennis met deze serie opbouwarmaturen!
De Moon is zeer breed inzetbaar: van residentiële projecten tot kantoren en van praktijkruimtes tot winkels en boetieken. Door de aluminium behuizing en de onzichtbaarheid van de schroeven zorgt dit voor een hoogwaardige uitstraling. Daarnaast is het armatuur heel eenvoudig te monteren.
De Moon is verkrijgbaar in zowel ronde als vierkante en rechthoekige uitvoeringen en in verschillende groottes. Er is zelfs een Moon XL met een diameter van een meter! Hiervoor is een pendelset verkrijgbaar. Over keuzes gesproken: voor alle versies kun je kiezen uit een wit of zwart armatuur. Tevens zijn er veel uitvoeringen mogelijk. Van Dali, Triac dimbaar tot een instelbare lichtkleur (3CCT)
Naast de reguliere Moon-uitvoeringen is er ook de Moon Emergency. Dit betreft dezelfde LED-opbouwer met dezelfde hoog-
waardige afwerking, maar dan met een ingebouwde noodunit. Waar de Moon standaard al waterdicht is (IP54) heeft de Premium-uitvoering van de Moon een nog betere bestendigheid (IP65). Ook is de Premium vandaalbestendig (IK10) en standaard dimbaar. Dit is het ideale armatuur voor in de meest veeleisende omgevingen zoals portieken, terrassen, parkeergarages en sporthallen.
Tot slot is de Moon er ook als Moon Sensor, die dankzij detectoren alleen brandt wanneer dat nodig is. Wel zo duurzaam! 4 verschillende opties voor de brandtijd en 4 niveaus voor de gevoeligheid van de bewegingssensor. Deze sensor is tevens een instelbare daglichtsensor. Ook verkrijgbaar in (draadloze) Master en Slave uitvoering.
Wil je meer weten over de Moon of ben je benieuwd of de Moon ook voor jou geschikt is? Of ben je nieuwsgierig naar de andere mogelijkheden met onze producten? DMLUX heeft een ruim assortiment aan verlichtingsarmaturen. Wij spelen continu in op nieuwe technologieën en duurzame trends. De Moon is te verkrijgen via de elektrotechnische groothandel.
Gereedschapsfabrikant CIMCO
groeit snel In Nederland
Met de opening in 2017 van een Nederlandse vestiging heeft CIMCO, de Duitse fabrikant van gereedschap voor de elektrotechnische sector, zijn marktaandeel hier flink vergroot. Het geheim? "Geen snelle sales, maar klantvriendelijke service, bereikbaarheid, dichtbij de klant. Dat werkt", aldus directeur Yannick Ebbinghaus van CIMCO-Nederland.
Het is best een opmerkelijke stap. Voormalig toptennisser Yannick Ebbinghaus die in de elektrotechnische branche terecht komt. Hoewel Ebbinghaus zelf als eerste de term 'toptennisser' relativeert. "Ik kon aardig tennissen en was er heel serieus mee bezig. Ik was nagenoeg professioneel, speelde in de lage regionen van het mondiale proftennis. Maar eerlijk gezegd denk ik niet dat er een nieuwe Roger Federer in mij school."
Een blessure maakte tien jaar geleden een eind aan de tennisdroom van de toen 23-jarige Ebbinghaus. Hij realiseerde zich dat het tijd werd voor een maatschappelijke carrière. Hij rondde zijn studie bedrijfseconomie af en werkte een tijdje als commerciële man bij de Nederlandse tennisbond, maar langzaamaan begon CIMCO te lonken.
"Mijn vader is aan het Duitse moederbedrijf verbonden. Ebbinghaus ja, een Duitse naam. Ik ben half Duits, in Nederland geboren en getogen, maar Duits is mijn tweede natuur en taal. Dus ik heb veel feeling met dat land en met het bedrijf. Alleen had ik dat niet direct met gereedschap.
Bedrijfseconomie en marketing waren mijn vakgebieden. "
Niettemin zag Ebbinghaus een grote kans voor de gereedschapsfabrikant in Nederland. "CIMCO zat enorm in de lift, vooral in het Duitstalige gebied. Nederland bleef daarbij achter. De oplossing was een vestiging in Nederland, van waaruit we onze klanten direct en snel kunnen bedienen. Best een gewaagde stap voor mij. Ik kom niet uit deze branche, ben geen snelle sales-jongen. Ik heb ervoor gekozen om het op mijn eigen manier te doen."
Die eigen manier is vooral gericht op duurzame klantvriendelijkheid en niet op snelle groei, vertelt Ebbinghaus.
"Ik heb heel rustig de branche leren kennen en ben gaan bouwen. Heel klantgericht. De Duitse degelijkheid, kwaliteit en veiligheid van onze gereedschappen gekoppeld aan optimale service en persoonlijke benadering. We zijn er voor de klant. Telefoon, mail, of we komen langs. Daar hebben we enorm in geïnvesteerd. Ik verkoop alleen als de klant er echt
Het Duitse familiebedrijf CIMCO is al bijna tweehonderd jaar actief als fabrikant van gereedschappen. De Nederlandse vestiging bevindt zich in Den Haag en is in 2017 opgericht door Yannick Ebbinghaus. Inmiddels heeft CIMCO-Nederland twee accountmanagers en een medewerker binnendienst aan het werk. Deze laatste zit op het hoofdkantoor in het Duitse Remscheid. "Daar vindt ook productie plaats en ligt onze voorraad. Het is fijn dat we iemand hebben die van daaruit snel met ons kan schakelen.", aldus Yannick Ebbinghaus.
EBBINGHAUSblij mee is. Anders liever niet. Misschien raar in deze tijd van snel en online, maar het is míjn manier en die werkt."
CIMCO levert gereedschappen, verbindingsmaterialen en toebehoren voor de professionele elektrotechnische markt. Verkoop gaat via de groothandel, maar de installateur kan zoals gezegd altijd bij CIMCO terecht.
Ebbinghaus: "We hebben inmiddels twee accountmanagers, specifiek voor de installateur. Advies, technische informatie, assistentie, we geven scholing over onze producten bij bedrijven. En ook luisteren we goed naar de ervaringen en wensen van de installateur." Op basis daarvan worden in de hoofdvestiging, in het nabij Keulen gelegen
Remscheid nieuwe producten ontwikkeld. "Recent bijvoorbeeld een gepatenteerde buizenschaar. De Nederlandse installateur werkt steeds meer met bedrade flexbuizen, deze buizenschaar is speciaal voor Nederland. Ook de gereedschapskoffers zijn aangepast aan de Nederlandse markt, omdat hier andere eisen gelden dan in Duitsland."
CIMCO-Nederland is op de goede weg, zegt Yannick Ebbinghaus. "Toen ik zes jaar geleden op de beurs stond, waren we nog vrij onbekend. Nu kent iedere Nederlandse installateur ons. Die positie willen we stabiliseren en uitbouwen. Op de manier zoals we dat nu doen; geen snelle sales, maar service en korte lijnen. Daar gaat het om."
Ik verkoop alleen als de klant er echt blij mee is
Rexel is uw partner in de energietransitie waar we met zijn allen voor staan. Wij bieden niet alleen een ruim assortiment duurzame oplossingen, maar kunnen u ook technisch ondersteunen bij uw projecten. Van advies over het verduurzamen van kantoorpanden tot aan het maken van technische berekeningen voor een grootschalig laadpalenplein.
Het team Multi Energie helpt u bij al uw duurzame vraagstukken.
Op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen? We organiseren regelmatig trainingen over wet- en regelgeving, producten en oplossingen rondom duurzaamheid.
Meer informatie? Kijk op www.rexel.nl
Apps ook handig voor in de bouw
Er zijn allerlei slimme apps voor in de bouw. Fred gebruikt regelmatig de Measure-app. Voor het geval hij zijn rolmaat weer eens kwijt is. Maar ook voor thuis heeft Fred diverse handige apps op zijn mobieltje geïnstalleerd. In deze @Fred zet hij vier apps voor je op een rijtje die je absoluut moet kennen.
Ken je dat? Ben je weer je rolmaat kwijt. Geen probleem. Ook met je mobieltje kun je heel gemakkelijk de afstanden meten. Ook handig als je afstanden moet meten waarvoor de rolmaat niet lang genoeg is. Via Playstore en Apple-store kun je allerlei handige apps daarvoor vinden zoals de Measure-app.
Voor elke website weer een nieuw wachtwoord aanmaken. Een heel gedoe. Zeker om al die inlogs te onthouden. 1Password is een slimme app, waarmee je al je wachtwoorden veilig op één handige plek kunt beheren. Je hoeft alleen maar het hoofdwachtwoord te onthouden. Grote voordeel met 1Password is dat je ook
hele ingewikkelde wachtwoorden kunt aanmaken. Je hoeft ze toch niet zelf te onthouden. 1Password waarschuwt ook tegen phishing. Als criminelen ergens je gegevens proberen te stelen, dan zal de app dat opmerken en je waarschuwen. De app is overigens niet gratis. Individuele gebruikers betalen 2,99 euro. Maar je kunt ook een gezinsabonnement nemen voor 5,99 euro per maand.
Het is handig om je smartphone, tablet of laptop te beveiligen tegen diefstal. Met Prey vind je de locatie van je gestolen apparaat gemakkelijk terug. Verder zorg je er met deze app voor dat de dieven je gegevens niet bemachtigen en is er een functie om op afstand de webcam in te schakelen, waardoor waardevolle informatie verkre-
gen wordt. Je hoeft de app alleen maar op je apparaat te installeren en online op de website van Prey in te loggen om smartphone of laptop te lokaliseren. Prey is gratis te gebruiken en beschikbaar voor Windows, macOS en Linux en er zijn apps voor iOS en Android.
Even kijken of iets waterpas is? Ook daar zijn handige apps voor. Zoek in de Play- of Apple-store op het woord ‘waterpas’.
Werkbroeken van Carhartt met Rugged Flex® technologie zorgen voor extra stretch. Wat maakt dat je makkelijker op de steigers klimt en zonder problemen kunt hurken en knielen
CARHARTT.COM
De Mizuno Wave Rider 26 Amsterdam is de meest Amsterdamse hardloopschoen ooit. Met op de neus de grachtengordel ingeweven en de stadsplattegrond geprint op de inlegzolen. Verder staat op de hiel in creatieve kapitalen het woord Amsterdam. Mizuno is al 23 jaar hoofdsponsor van de TCS Amsterdam Marathon. De schoen is een eerbetoon aan onze hoofdstad. Snel naar de winkel, want het is een Limited Edition!
MIZUNO.COM
Op het eerste gezicht lijkt het een doodgewone wasknijper. Maar het is niet zomaar een knijper, er zit namelijk een led-lampje in. Daarmee kun je hem bijvoorbeeld op je boek knippen als leeslampje. Erg handig voor in bed!
DITVERZINJENIET.NL
Met de 6-In-1 Multitool Pen ben je altijd op alles voorbereid. Zit er een schroefje los? Met deze pen heb je het zo weer aangedraaid. Wil je controleren of je iets recht hebt opgehangen? Gebruik dan de waterpas. Naast een platte- en kruiskopschroevendraaier en waterpas bevat de schrijfpen ook een stylus en liniaal.
DITVERZINJENIET.NL
Redbrick heeft voor elk seizoen een passende werksok. Voor de winter zijn er de Thermo Socks waarin ThermoLite® is verwerkt. Een lichtgewicht, isolerend materiaal dat je voeten extra warm houdt. De Redbrick All-seasons werksokken kun je het hele jaar door dragen. Deze beschermen je in de winter tegen de kou en houden in de zomer je voeten lekker fris als het warm is. Handig voor op de bouw!
REDBRICK.EU
Lig je wakker van je snurkende partner of kun je alleen maar inslapen als je naar muziek luistert? Dan is dit muziekkussen met ingebouwde speaker van Wiki misschien iets voor jou. Het muziekkussen sluit je aan op je smartphone, MP3-speler of iPod, waarna je zonder een ander te storen naar je favoriete muziek kunt luisteren. Het is bekend dat een muziekkussen ook mensen met tinnitus kan helpen om in slaap te komen.
DITVERZINJENIET.NL
Met de oersterke gereedschapstas Legacy Tool Bag van Carhartt ga je op maandag weer vol energie aan het werk. En met veel overzicht. De tas heeft namelijk 34 vakken en lussen, zodat je goed zicht hebt op je gereedschap.
CARHARTT.COM
De Philips Pico USB Flash Drive 3.0 is één van de kleinste flash drives op de markt. Omdat hij zo ultracompact is, kan je de Pico gewoon in de USB-poort van je notebook laten zitten. Ideaal voor mobile computing. Hij steekt nauwelijks uit, dus je kunt gerust je notebook met stick en al in je tas stoppen!
PHILIPS-MEDIA.COM
Ik werk graag met het accu gereedschap van Bosch. De accu’s kun je namelijk met alle machines gebruiken en dat is wel zo prettig. Daarnaast gaan de ‘ProCORE accu’s’ lekker lang mee.
Drummen en muziek. Ik vind het heerlijk om even los te gaan op mijn drumstel. Op die manier kom ik het snelst tot rust. Ik houd van muziek en heb ook veel favoriete bands. Als ik een keuze moet maken, dan ga ik voor Heidevolk, een folk-metal band uit Gelderland.
Toyota en Bosch. Toyota omdat ze mooie en betrouwbare auto´s maken. Ik rijd ook graag in een Toyota.
Bosch omdat hun elektrisch gereedschap goed en betrouwbaar is.
Truckstar. Ik ben erg geïnteresseerd in de transportwereld en vind het interessant wat daarin gebeurt. De artikelen in Truckstar lees ik dan ook graag.
Zowel Grolsch als Hertog Jan vind ik biertjes met een lekkere smaak.
Zowel Euro Truck Simulator 2 als Omsi 2. In beide spellen kun je iets ‘groots’ rijden. Euro Truck draait om vrachtwagens en in Omsi 2 rijd je in een bus. Leuke spellen die je makkelijk kunt aanpassen.
“ik vind het heerlijk om even los te kunnen gaan ”
“Ik volg het nieuws in de transport op de voet ”
Tim
ALIBI
De gegeven woorden zijn in alle richtingen in het diagram verborgen. Sommige letters zijn meer dan één keer gebruikt. Plaats de overgebleven letters in het oplossingsbalkje.
DONAU
DOZIJN
ELEGIE
FLARD
GLITTER GROOTS
JUNTA
KLIMOP
LAAGTIJ
MAART
NIVEAU
RADON ROMIG SPURT TRIAL TRONIE VOILA VIJZEL
© Persbelangen
Oplossing:
Stuur de oplossing met je naam en adres naar info@henkenfred.nl o.v.v.
Puzzel Editie 1-2023 en maak kans op een Dagje Uit Cadeaukaart t.w.v. 100 euro.
Winnaar kruiswoordpuzzel Editie 5 - 2022: Marjan Harbers
Door weer en wind, vijf dagen per week, wordt er gewerkt op de bouw.
Chapeau! Daarom deelt Henk & Fred van 13 t/m 17 maart broodjes
hotdog uit aan installateurs op bouwlocaties in heel Nederland.
Scan de QR-code of ga naar henkenfred.nl/wintertour en geef uiterlijk 24 februari je bouwlocatie door.
Hoofdsponsor:
Van opladen met opgewekte zonne-energie voor particuliere huishoudens tot monitoring en automatische facturering voor huisvesting en commercieel vastgoed –De passende laadoplossing voor elke toepassing
