TERUGBLIQ 2022 - Jaarverslag InnovationQuarter

TERUGBLIQ

INNOVATIONQUARTER JAARVERSLAG 2022

“In 2028 moet het eerste commerciële passagiersvliegtuig op waterstof opstijgen.”

€ 2.2 MLD. ADDITIONEEL PRIVAAT VERMOGEN AANGETROKKEN

5.752 NIEUWE ARBEIDSPLAATSEN GECREËERD

In dit jaarverslag laten we in een vijftal interviews ondernemers aan het woord met wie wij afgelopen jaar hebben gewerkt. Ondernemers die ieder op hun eigen manier een bijdrage leveren aan maatschappelijke uitdagingen in de regio.

18

“De NanoPrinter brengt de ontwikkeltijd van nieuwe soorten nanodeeltjes terug van jaren naar dagen of zelfs uren.”

VSPARTICLE

38

“We verwachten vanaf 2028 vijfhonderd tot duizend nieuwe banen te creëren en zo’n € 15 miljard aan exportpotentieel.”

HAPSS

82

“Door aardwarmte rendabel te maken, beperken we onze afhankelijkheid van Russisch gas.”

Canopus

26

“Onze missie was vanaf dag één glashelder. We willen voedsel duurzamer maken.”

Proeon

66

“Hoe beter de weersvoorspelling, hoe lager de kosten van groene stroom.”

Whiffle

Missie /

De economische structuur van de regio duurzaam versterken en het innovatief vermogen van Zuid-Holland ontsluiten.

Dit doen we door de maatschappelijke vraagstukken op het gebied van Duurzaam & Schoon, Slim & Veilig en Groen & Gezond te vertalen in businesskansen voor vandaag en morgen.

Strategie /

InnovationQuarter is de aanjager van economische vernieuwing.

Dit doen we door onze kennis en expertise, ons uitgebreide regionale, nationale en internationale netwerk en onze brede regionale focus.

Kernwaarden /

Professioneel, ondernemend, samenwerkend en betrokken zijn onze kernwaarden.

Deze kernwaarden zijn leidend bij ons dagelijks opereren en zijn geborgd in onze HRM-cyclus.

In 2018 hebben we in nauw overleg met onze stakeholders een nieuw meerjarenplan voor de periode 2019-2022 opgesteld. Hierbij zijn onze missie, visie, strategie, profiel en kernwaarden als volgt vastgesteld:

Visie /

InnovationQuarter werkt samen met partners aan een bruisend innovatief ecosysteem.

Een ecosysteem waarin kruisbestuiving plaatsvindt tussen sectoren, waarin bedrijven kunnen (door)groeien en waar innovatieve buitenlandse bedrijven toe worden aangetrokken.

Profiel /

InnovationQuarter is een onderneming met publieke aandeelhouders, gericht op het versterken van de economie en werkgelegenheid in Zuid-Holland.

Onze platte organisatie kenmerkt zich door korte lijnen en een ondernemende en professionele cultuur. Samenwerking is voor ons een voorwaarde om onze missie en visie te verwezenlijken.

Missie, visie, profiel en kernwaarden

Voorwoord

InnovationQuarter kijkt terug op een zeer succesvol jaar. We hebben onze ambities voor 2022 ruimschoots gerealiseerd en daarmee bijgedragen aan de verdere versterking van het Zuid-Hollandse ecosysteem voor ondernemerschap en innovatie. De medewerkers van InnovationQuarter hebben hier, samen met onze partners, met veel ambitie, plezier en passie aan gewerkt.

De omslag die we afgelopen jaren hebben weten te maken van een focus op kwantitatieve economische doelstellingen naar kwaliteit en impact is verder doorgezet. Dit doen we steeds meer vanuit een integrale samenwerking tussen onze business units Innoveren, Investeren en Internationaliseren. En deze impact maken we ook samen met de vele bedrijven, kennisinstellingen, overheden, clusterorganisaties en financiers met wie we dagelijks werken. Bovendien werken we bovenregionaal steeds actiever samen met de andere regionale ontwikkelingsmaatschappijen. In 2022 zijn hierin opnieuw mooie stappen gezet.

Het is juist die steeds intensievere samenwerking die Zuid-Holland schoner, slimmer en gezonder maakt. Wij richten ons hierbij vooral op het versterken van de innovatiekracht van de regio. Door te bouwen aan programma’s, innovatieprojecten en business cases, door te investeren in vernieuwende bedrijven, door onze

mkb’ers te ondersteunen in hun internationale ambities, door buitenlandse bedrijven aan te trekken naar onze regio en door een centrale rol te spelen in de economische samenwerking in onze regio.

Met trots presenteren wij dan ook onze resultaten voor 2022:

▶ We hebben 72 innovatieprojecten en business cases gerealiseerd met een waarde van € 55 miljoen aan uitgelokte investeringen. Daarnaast hebben we samen met onze partners o.a. het SMITZH-programma succesvol afgerond, voerden we het innovatieprogramma Energie & Klimaat uit, is het ZorgTech-programma doorgezet, waren we de trekker van Maritime Delta en is het Protein Port initiatief gelanceerd. Ook leverden we dit jaar weer een substantiële bijdrage aan de totstandkoming en uitvoering van diverse voorstellen voor het Nationaal Groeifonds.

▶ We assisteerden 51 buitenlandse bedrijven bij de vestiging dan wel uitbreiding in onze regio. De meeste van deze bedrijven zijn een belangrijke aanwinst voor de sterke ecosystemen in onze regio. Gezamenlijk verwachten deze bedrijven binnen drie jaar bijna € 2,1 miljard te investeren en ongeveer 2.000 arbeidsplaatsen te creëren. Ook voerden we 147 Investor Relations gesprekken met hier reeds gevestigde

buitenlandse bedrijven en 82 Trade Relations gesprekken met innovatieve mkb’ers over hun internationale ambities. 178 innovatieve bedrijven namen deel aan onze diverse internationaliseringsactiviteiten en -programma’s.

▶ We deden afgelopen jaar 37 investeringen in vernieuwende, snelgroeiende bedrijven vanuit de fondsen (in beheer) IQCapital, UNIIQ, ENERGIIQ en het Energietransitiefonds Rotterdam (ETF-R). Afgelopen jaar haalden onze portfoliobedrijven bijna € 85 miljoen aan additionele financiering op. Zelf investeerden we € 28 miljoen in deze bedrijven. Bij onze portfoliobedrijven werken inmiddels ruim 3.700 medewerkers. Naast onze reguliere investeringsactiviteiten voeren wij de Corona-OverbruggingsLening (COL) voor de regio Zuid-Holland uit.

▶ We ondersteunden de Economic Board ZuidHolland (EBZ) vanuit het EBZ-secretariaat en werkten aan de uitvoering van de regionale Human Capital Agenda met inmiddels meer dan 15 projecten. De EBZ richtte zich, samen met een coalitie van meer dan tachtig bedrijven, kennisinstellingen, overheden en regionale samenwerkingspartners, op de verdere uitwerking van de Groeiagenda Zuid-Holland via o.a. de Circulaire Actieagenda en een propositie voor het versterken van de campussen in de regio.

Bij elkaar hebben onze activiteiten geleid tot een additioneel geïnvesteerd privaat vermogen van € 2,2 miljard en de creatie van 5.752 nieuwe arbeidsplaatsen in de regio. Daarnaast waren eind 2022 bij onze portfoliobedrijven (excl. COL) 3.769 mensen werkzaam; een verschil van 366 fte ten opzichte van 2021.

Vanaf de zomer van 2022 - na het vertrek van de directeur, Rinke Zonneveld -, heeft het zittende MT verder gebouwd aan de organisatie. Onder meer is de aandacht uitgegaan naar de integrale samenwerking, verdere professionalisering en de interne processen. Tegelijkertijd blijft werkdruk een aandachtspunt. De organisatie is onder leiding van het MT goed gepositioneerd voor komend jaar, waarin we onder leiding van onze nieuwe directeur, Nathal van Rijn, zullen werken aan de nieuwe meerjarenstrategie.

Nathal van Rijn

Directeur InnovationQuarter

Lies van Kralingen

Hoofd Finance & Operations

Linco van Nieuwenhuyzen

Hoofd Innoveren a.i.

Chris van Voorden

Hoofd Internationaliseren

Liduina Hammer

Hoofd Investeren

Ida Bastiaansen

Manager Strategie & Communicatie

Innoveren

72 Business cases en innovatieprojecten

€55,0

Uitgelokte investeringen (mln.)

Samenvatting resultaten 20221

Internationaliseren Investeren

51 Bedrijven geland

€2.085,3²

Uitgelokte investeringen (mln.)

147/82

Investor Relations bezoeken / Trade Relations gesprekken

1.983 Arbeidsplaatsen

37 Nieuwe investeringen

€84,9³

Uitgelokte investeringen (mln.)

€27,7

Verstrekte financieringen (mln.)

3.769 Arbeidsplaatsen

1 In de bijlage is een toelichting op bovenstaande indicatoren opgenomen.

2 Door een investering van het Finse bedrijf Neste van € 1,9 mld. is het uitgelokte investeringsbedrag hoger dan initieel verwacht.

3 In een aantal bedrijven wordt vanuit meerdere fondsen geïnvesteerd. Eventuele dubbeltellingen worden gecorrigeerd in de totalen.

17

Nieuwe investeringen

€ 34,0

Uitgelokte investeringen (mln.)

€ 14,1

Verstrekte financiering (mln.)

10

Nieuwe investeringen

€ 22,6

Uitgelokte investeringen (mln.)

€ 2,6

Verstrekte financiering (mln.)

7 3

Nieuwe investeringen

Nieuwe investeringen

€ 4,2 € 24,1

Uitgelokte investeringen (mln.)

€ 5,8

Verstrekte financiering (mln.)

2.345 583 737

Arbeidsplaatsen ultimo boekjaar

Arbeidsplaatsen ultimo boekjaar

Arbeidsplaatsen ultimo boekjaar 4

Uitgelokte investeringen (mln.)

€ 5,2 104

Verstrekte financiering (mln.)

Arbeidsplaatsen ultimo boekjaar

4 Jaarlijks worden door ENERGIIQ aan haar aandeelhouders de verwachte arbeidsplaatsen bij nieuwe portfoliobedrijven gerapporteerd. Het getoonde cijfer is een optelsom van de verwachte fte per jaar sinds de start van het fonds. Per ultimo 2022 zullen voor ENERGIIQ ook de daadwerkelijke fte’s gerapporteerd worden.

1. Terugblik Verslag van de RvC

In 2022 heeft het team van InnovationQuarter met grote ambitie en volharding gewerkt aan het versterken van de Zuid-Hollandse economie. Daarvoor past een woord van waardering voor alle collega’s binnen InnovationQuarter.

Als Raad van Commissarissen (RvC) is het onze taak om toezicht te houden op de onderneming en te adviseren bij het uitvoeren van de activiteiten en de strategische vraagstukken die daarbij komen kijken. De RvC heeft, naast haar toezichthoudende rol, ook de functie van klankbord voor de directie.

Afgelopen jaar is daarbij onze bijzondere aandacht uitgegaan naar de verdere professionalisering van de interne organisatie en naar de uitdagingen om te komen tot een duurzame meerjarenfinanciering. Daarbij kwam de zoektocht naar een nieuwe directeur voor InnovationQuarter na het vertrek van Rinke Zonneveld.

Net als voorgaande jaren was de samenwerking tussen management en RvC uitstekend vanuit een hoog wederzijds vertrouwen en met een constructieve dialoog over dilemma’s.

Bijeenkomsten

Er hebben in 2022 twee aandeelhoudersvergaderingen plaatsgevonden. De RvC heeft in 2022 zevenmaal vergaderd, waarvan viermaal in aanwezigheid van de directeur en driemaal in aanwezigheid van het managementteam.

De Audit Commissie heeft zesmaal vergaderd. De Remuneratiecommissie heeft tweemaal vergaderd en met de leden van het

managementteam hun functioneren besproken. De uitkomsten van de werkzaamheden van de commissies en het functioneren zijn besproken tijdens de reguliere vergaderingen van de RvC.

Vanzelfsprekend heeft de RvC het Jaarverslag 2021, het Jaarplan 2022 inclusief begroting, en de kwartaalrapportages vastgesteld. Hierbij werden ook tussentijds de (financiële) resultaten van zowel InnovationQuarter als de investeringsportefeuille besproken.

Ook heeft de RvC, na zorgvuldige afweging en met inachtneming van het advies van de investeringscommissie, ingestemd met een financieringsvoorstel van de directie. Dit ging om Pieter Pot.

In 2022 is door zowel de Audit Commissie als de RvC veel aandacht besteed aan de voortgang van verschillende professionaliseringstrajecten die intern zijn geïnitieerd. Een groeiende organisatie vraagt om strakkere processen ondersteund door de juiste IT-systemen. Momenteel lopen hiertoe meerdere trajecten binnen InnovationQuarter.

In een gezamenlijke strategiesessie met het management van InnovationQuarter heeft de RvC vooruitgekeken naar de volgende meerjarenperiode (2023-2026). Hierbij is ook expliciet stilgestaan bij de niet-duurzame meerjarenfinanciering van de organisatie.

Vertrek directeur InnovationQuarter

Rinke Zonneveld, directeur vanaf de oprichting van InnovationQuarter in 2013, is per 1 september 2022 gestopt. Deze datum markeerde de start van zowel een interimperiode als de

zoektocht naar een nieuwe directeur. Het managementteam is naar voren gestapt om gezamenlijk zorg te dragen voor de organisatie en heeft Chris van Voorden, Hoofd Internationaliseren, aangewezen als voorzitter van het managementteam. Lies van Kralingen, Hoofd Finance & Operations, is benoemd tot statutair-bestuurder voor de periode tot de benoeming van een nieuwe directeur. Op deze wijze is gezorgd voor continuïteit van de bedrijfsvoering.

Inmiddels is Nathal van Rijn in de aandeelhoudersvergadering van februari 2023 benoemd tot nieuwe directeur. Hij is gestart per 1 maart 2023. We kijken uit naar de samenwerking en hebben er vertrouwen in dat hij de organisatie naar de volgende fase kan leiden.

Wisselingen in de RvC

In 2022 is de samenstelling van de RvC gewijzigd. Eind 2022 hebben na vier jaar de voorzitter

mevrouw Marike van Lier Lels en na acht jaar de heer Kees de Koning afscheid genomen van de RvC. De RvC is beiden zeer dankbaar voor de waardevolle inbreng die ze hebben gebracht voor de ontwikkeling van de organisatie. De heer Leo Brand heeft de voorzittersrol a.i. op zich genomen. In de aandeelhoudersvergadering van februari 2023 is zijn benoeming tot voorzitter van de RvC bekrachtigd. In deze vergadering zijn ook twee opvolgers benoemd: de heer Benno van Dongen en de heer Onno Paymans. Met hun achtergrond, ervaring, netwerk en competenties vullen zij de RvC uitstekend aan in deze nieuwe fase van InnovationQuarter.

Tot slot

We kijken met gepaste trots naar de resultaten die InnovationQuarter heeft geboekt over 2022 en we bedanken de aandeelhouders en financiers voor de constructieve dialoog en het gestelde vertrouwen in InnovationQuarter. Ook danken we graag alle medewerkers en het managementteam van InnovationQuarter voor hun enorme inzet afgelopen jaar.

De RvC stelt de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor de jaarrekening 2022 vast te stellen.

Den Haag, 20 maart 2023

Raad van Commissarissen

Leo Brand (voorzitter)

Ellen de Kreij

Margot Weijnen

Onno Paymans

Benno van Dongen

Financiële realisatie

De activiteiten van InnovationQuarter worden qua financiering, en daarmee ook de begroting en realisatie, als volgt onderverdeeld:

▶ Ontwikkelingsbedrijf, de kosten worden gefinancierd door de exploitatiebijdragen van onze publieke financiers;

▶ Participatiebedrijf (IQCapital), wordt gefinancierd door het beschikbaar gestelde aandeelhouderskapitaal en (toekomstig) rendement op de investeringsportefeuille;

▶ en uitvoering fondsbeheer en aanvullende ontwikkelingsactiviteiten, namens of ten behoeve van onze publieke financiers. Deze activiteiten worden additioneel gefinancierd en zijn minimaal kostendekkend.

Het Ontwikkelingsbedrijf kent een nihil resultaat. Voor de ontwikkelingsactiviteiten ontvangt de vennootschap exploitatiebijdragen van de participanten die kostendekkend zijn. Een eventuele onderbesteding van de ontvangen exploitatiebijdragen hoeft niet direct terugbetaald te worden aan de participanten gedurende de eerste tien jaar van het bestaan van de organisatie en zolang een vooraf bepaald bedrag niet wordt overschreden. Een overbesteding wordt hiermee verrekend.

De financiële realisatie van het Ontwikkelingsbedrijf over 2022 is beter uitgevallen dan begroot. Dit wordt met name veroorzaakt door een hogere exploitatiebijdrage (extra bijdrage door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) ten behoeve van het Groeifonds, vrijval van een reservering bij de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) en indexatie door een aantal participanten). Daarnaast is in de begroting van 2022 de bijdrage voor het Zuid-Hollands Investeringsplatform (ZIP, ad € 0,4 miljoen) nog opgenomen onder de aanvullende activiteiten. In 2022 is deze opgenomen als vast onderdeel van de exploitatiebijdrage (voor de provincie

Zuid-Holland, MRDH en de gemeente Rotterdam).

De personeelskosten van het

Ontwikkelingsbedrijf zijn hoger dan begroot vanwege het inhuren van externen, veroorzaakt door niet/verlaat invullen van vacatures en vanwege wervingskosten voor het aantrekken van een nieuwe directeur. Daarnaast zijn de algemene kosten onder meer gestegen door een stijging van de huisvestingskosten. De bedrijfskosten zijn lager uitgevallen, ondanks een stijging van de kosten dit jaar bij Internationaliseren vanwege het bezoeken van meer events. Dit wordt echter volledig gecompenseerd door de business unit Innoveren, waar de out-of-pocket uitgaven fors lager zijn dan begroot, onder andere door beperkte managementaandacht vanwege langdurige uitval, wat heeft geresulteerd in een wat lager activiteitenniveau.

Over boekjaar 2022 is er een onderbesteding van € 14.000. Het voorstel is deze onderbesteding toe te voegen aan de balanspost ‘nog te besteden exploitatiebijdragen’, ter besluitvorming aan de aandeelhoudersvergadering. Daarmee zou de stand van deze post ultimo 2022 € 1.067.000 bedragen. Deze buffer zou de vennootschap met toestemming van de financiers ruimte geven om te investeren in een verdere professionaliseringsslag van de organisatie de komende jaren en om eventuele tegenvallers op te vangen. Nadat er initieel sprake zou zijn van een begrotingsverlies over 2023 is er nu, door indexatie exploitatiebijdragen door alle financiers en aanvullende maatregelen, sprake van een sluitende begroting. De meerjarenfinanciering wordt op dit moment verder uitgewerkt. Belangrijkste uitgangspunt voor meerjarenperiode 2024-2026 is een sluitende meerjarenbegroting. Vanwege naar verwachting jaarlijks stijgende kosten en

Nog actieve bedrijven in portfeuille per jaar

vrijwel gelijkblijvende exploitatiebijdragen dient er waar nodig gericht afgeschaald te worden op onze dienstverlening op algemene ontwikkelactiviteiten. De meerjarenstrategie geeft daarbij richting voor scherpere keuzes met meer ImpaQt.

Over het boekjaar 2022 heeft het Participatiebedrijf een positief resultaat van € 1.511.000 behaald.

Het resultaat wijkt af van de begroting, omdat voorzieningen, afboekingen en exits, niet kunnen worden begroot. In 2022 heeft dat per saldo een positief effect teweeggebracht.

Vanwege het risico van de aangegane investeringen worden tijdig voorzieningen genomen. De eindstand van voorzieningen 2022 is € 10.235.000 (2021: € 6.378.000). Deze post wordt geüpdatet na toepassing van onze waarderingsprocessen. Ultimo 2022 is er voor 17 portfoliobedrijven (2021: 15) een voorziening gevormd, variërend van een voorziening van de investering van 25% tot 100%. In 2022 hebben er twee afboekingen plaatsgevonden van onze portfoliobedrijven van in totaal € 1.512.000. De investering in deze bedrijven hadden we in het verleden al voorzien. De teller van faillissementen stijgt daarmee tot vier sinds de start van InnovationQuarter in 2014.

De nog niet gerealiseerde fair market value van de participaties ontwikkelde zich in 2022 wederom positief. Ultimo 2022 bedraagt de fair market value ten opzichte van de boekwaarde € 11,9 miljoen (2021: € 7,5 miljoen). In dit boekjaar hebben er daarnaast een aantal (gedeeltelijke) exits plaatsgevonden, waarbij er een transactieresultaat gerealiseerd is van € 6,0 miljoen. In totaal zijn er nu zes volledige exits en één gedeeltelijke exit gerealiseerd sinds de start van InnovationQuarter. Dat is een verdubbeling ten opzichte van het totaal van vorig jaar en we zien daarmee dat het verkoopproces langzaamaan op stoom begint te komen.

De cumulatieve kosten van het Participatiebedrijf worden na de opbouwfase naar verwachting gedekt door de (toekomstige) rendementen van de investeringen.

Eind 2022 hebben we 46 bedrijven in portefeuille (2021: 46). Vooralsnog is de verwachting dat de gemiddelde looptijd van een portfoliobedrijf vijf tot acht jaar is, voordat het realistisch is dat er een exit plaatsvindt. De portfoliobedrijven zijn eind 2022 gemiddeld 5,6 jaar in portefeuille.

Het aantal investeringen gedaan door de Participatiemaatschappij InnovationQuarter bestaat uit doorinvesteringen in bestaande portfoliobedrijven en investeringen in nieuwe bedrijven, In 2022 hebben we in vijf nieuwe bedrijven geïnvesteerd welke alle vijf ook nog actief zijn.

De aanvullende activiteiten laten over 2022 een positief resultaat zien van € 21.000. De verschillende aanvullende activiteiten kennen (minimaal) een kostendekkende (subsidie) vergoeding. De opbrengsten en kosten van de aanvullende activiteiten zijn lager dan begroot o.a. door verschuiving van de ZIP-bijdrage naar de exploitatiebijdragen gedurende het jaar 2022.

Bij een aantal aanvullende activiteiten is het activiteitenniveau geïntensiveerd, bijvoorbeeld bij het Internationaal Talent Programma, het programma EEN en Maritime Delta, waardoor er ook meer opbrengsten zijn gerealiseerd. De kosten zijn lager dan begroot, dit wordt mede veroorzaakt doordat projecten later zijn opgestart en trager verlopen dan oorspronkelijk gedacht.

Voor verdere details wordt verwezen naar de bijlage ‘Financiële kengetallen’ en de Jaarrekening 2022 die integraal onderdeel uitmaakt van dit jaarverslag.

Aaike van Vugt:

“De NanoPrinter brengt de ontwikkeltijd van nieuwe soorten nanodeeltjes terug van jaren naar dagen of zelfs uren.”

Interview / VSPARTICLE maakt opschaling waterstofproductie sneller, goedkoper en duurzamer

met NanoPrinter

Groene waterstof is essentieel om de klimaatdoelen te behalen en de energietransitie te laten slagen. TU Delft-spin-off VSPARTICLE ontwikkelde een goedkoper, duurzamer en eenvoudiger productieproces voor elektro-katalytische membranen: het hart van de productie van groene waterstof. De scale-up versnelt en verduurzaamt daarmee de waterstofproductie op grote schaal, en belooft

duurzame innovaties voor tal van sectoren. Dat maakt Zuid-Holland koploper in de wereldwijde waterstofeconomie. Andersom profiteert VSPARTICLE van de kennisontwikkeling in de provincie, met de TU Delft en de Rotterdamse haven om de hoek.

Elektrolyse is de meestgebruikte methode om groene waterstof te maken. Hierbij worden elektro-katalytische membranen ingezet om water te splitsen in waterstof en zuurstof. De membranen zijn voorzien van een coating van nanodeeltjes. Het vervaardigen van die membranen gebeurt al meer dan vijftig jaar met dezelfde zeven processtappen. Dat kan efficiënter en eenvoudiger, vond Aaike van Vugt, CEO van VSPARTICLE. ‘Iedere stap voegt kosten toe en vergroot de kans op een productiefout. Daarnaast vergt het proces veel schadelijke vloeistoffen en chemicaliën, die het extra complex maken. En je bent afhankelijk van iridium: een van de meest schaarse en kostbare elementen op aarde.’

De innovatiekracht

De NanoPrinter maakt de productie van nanodeeltjes schoner, goedkoper en sneller. ‘Zoals een inktjetprinter met vier basiskleuren duizenden kleuren print, zo kan de NanoPrinter van 62 basiselementen – zoals zink, aluminium en titaan – bijna elk materiaal maken’, vergelijkt Aaike. ‘En die bovendien omvormen tot nanodeeltjes. De flexibiliteit maakt andere vormen van elektrolyse mogelijk, bijvoorbeeld het omzetten van CO2 in nieuwe bouwstenen voor de chemische industrie.’ De unieke technologie belooft een enorme innovatieslag voor tal van sectoren, van logistiek tot de gezondheidszorg. ‘Denk aan duurzamere brandstof voor vliegtuigen of schepen. Of een sensor in je smartphone die ziektekiemen in je adem herkent.’

De maatschappelijke waarde

Traditionele, chemische productiemethoden van elektro-katalytische membranen zijn erg kostbaar en tijdrovend, wat massaproductie moeilijk maakt. De NanoPrinter lost dat op door de ontwikkeltijd van nanodeeltjes terug te brengen van jaren naar dagen of zelfs uren. En doordat er veel minder iridium nodig is, wordt de productie ook goedkoper. ‘We kunnen steeds

kleinere structuren aanbrengen in materialen, waardoor materiaaleigenschappen exponentieel veranderen’, legt Aaike uit. ‘Die enorme verandersnelheid biedt veel potentie, onder meer voor het klimaat.’ De printer werkt bovendien volledig op elektroden gevoed door windstroom, wat schadelijke afvalstromen voorkomt en de CO2-footprint van waterstofproductie verlaagt.

De rol van InnovationQuarter

VSPARTICLE ontving twee jaar op rij een voucher vanuit het innovatieprogramma Energie & Klimaat, in 2021 en 2022. Via het programma kwamen de ondernemers in contact met Fieldlab Industrial Electrification (FLIE), opgezet door InnovationQuarter en partners. FLIE bood VSPARTICLE samen met andere ambitieuze en innovatieve bedrijven labruimte om hun technologie te testen. ‘Zonder FLIE zouden we stagneren bij de toepassing in pilotprojecten’, erkent Aaike. ‘FLIE geeft ons de mogelijkheid om de robuustheid en stabiliteit van de NanoPrinter aan te tonen in een industriële setting. Met dat bewijs verkorten we onze weg naar de markt.’ De scale-up heeft inmiddels bij diverse investeerders vervolgfinanciering opgehaald.

De toekomstplannen

Het businessmodel van VSPARTICLE is gericht op het verkopen van tools voor onderzoek en productontwikkeling, zoals de NanoPrinter. Ze verkochten de tools wereldwijd al aan technische universiteiten, researchorganisaties en industriële partijen. In de toekomst verwachten ze daar chemiebedrijven aan toe te voegen. Om de printtechnologie klaar te maken voor massaproductie en bredere toepassing, investeren Aaike en zijn collega’s in samenwerkingsverbanden met universiteiten, onderzoeksinstellingen en regionale maakbedrijven. Als de opschaling en commercialisatie slagen, verwacht VSPARTICLE een enorme impact op ons dagelijks leven.

‘We staan aan de vooravond van een paradigmashift.’

TerugblIQ1

/ 1 februari

Tijdens de Dare2Cross bijeenkomst zetten bedrijven en regionale zorginstellingen de volgende stap in innovaties op het gebied van zorg en welzijn. Er stonden zes concrete zorginnovatiecases centraal.

/ 2 februari

TU Delft spin-off Whiffle heeft een technologie voor zeer nauwkeurige weersvoorspellingen ontwikkeld. Whiffle ontvangt een kapitaalinjectie van € 3 mln. van impactinvesteerders ENERGIIQ en SHIFT Invest.

/ 11 februari

TheyDo helpt bedrijven hun Customer Experience te structureren. De startup groeit sinds 2020 explosief en ontvangt een investering van € 1,7 mln. van InnovationQuarter (IQCapital) en Arches Capital.

/ 23 februari

Portfoliobedrijf en succesvolle Haagse scale-up Cybersprint, dat met AI IT-systemen beschermt tegen hacking, wordt overgenomen door het wereldleidende Darktrace. Darktrace is koploper in op AI-gebaseerde cyberbeveiliging.

Cybersprint overgenomen door Darktrace

/ 3 maart

De investering in Valley Optics markeert de 50e investering voor UNIIQ en tevens de eerste investering vanuit de VroegeFaseFinanciering Powered by UNIIQ regeling.

€ 1,7 mln. voor TheyDo (IQCapital)

€ 350k voor Valley Optics (UNIIQ)

€ 3 mln. voor Whiffle (ENERGIIQ)

/ 9 maart

De vierde editie van het Business Innovation Program Food gaat van start. Ondernemers in de agrofoodsector worden in tien modules geholpen om een kansrijk idee om te zetten naar een duurzaam verdienmodel.

Start Business Innovation Program Food

/ 11 maart

Minister Mark Harbers ontvangt de Regionale

Maritieme Agenda. Deze heeft als doel om door intensievere samenwerking de huidige voorlopers positie van de regionale maritieme sector te versterken.

/ 21 maart

Dertien projectconsortia dienden een aanvraag in voor een gezamenlijk innovatieproject in het innovatieprogramma AgriTech. Met een mooie diverse opbrengst: van ketenoptimalisatie tot energiebesparing.

/ 21 maart

Bedrijven kunnen weer subsidie aanvragen bij het innovatieprogramma Energie & Klimaat. In totaal heeft de provincie Zuid-Holland deze derde ronde € 1,25 mln. beschikbaar gesteld.

/ 24 maart

Sinds de start van het Human Capital Akkoord is er tot nu € 1,9 mld. aan toegevoegde waarde gerealiseerd. Er lopen 18 verschillende projecten in diverse fases.

Derde ronde Energie & Klimaat van start

Human Capital Akkoord levert € 1,9 mld. op

Maritieme Agenda Zuid-Holland

13 aanvragen AgriTech

2. Relevante ontwikkelingen

InnovationQuarter is de regionale ontwikkelingsmaatschappij (ROM) voor

Zuid-Holland: een publiek gefinancierde onderneming gericht op het duurzaam

versterken van de regionale economische structuur en het ontsluiten van het innovatief vermogen van Zuid-Holland. Dit doen we sinds onze start in 2014 onder andere samen met bedrijven, kennisinstellingen, cluster- en deltaorganisaties, incubators, financiers en investeerders, topsectoren en overheden.

Trends en ontwikkelingen 2022

De oorlog in Oekraïne heeft een grote impact gemaakt op ons allemaal. Naast het enorme persoonlijke leed dat dit conflict veroorzaakt, is de economische impact zowel wereldwijd als in de Zuid-Hollandse economie goed voelbaar geweest in 2022. Dit betreft onder andere een aanzienlijke stijging van de energiekosten, een stijging van kosten van materialen en onderdelen, een verder oplopende inflatie en de verstoring van diverse toeleveringsketens. Veel van deze problematiek had al in 2021 haar effecten op de Zuid-Hollandse economie, mede als gevolg van de coronapandemie. In april 2022 publiceerde InnovationQuarter in samenwerking met de EBZ de Oekraïnemonitor, waarin de gevolgen van de oorlog in Oekraïne voor de Zuid-Hollandse economie werden geanalyseerd. Uit de monitor bleek dat deze gevolgen erg goed voelbaar zijn in met name de voor ZuidHolland belangrijke sectoren zoals (hightech) maakindustrie, tuinbouw en chemie.

Hiernaast kampten bedrijven in 2022 ook in toenemende mate met ruimtegebrek. ZuidHollandse bedrijven slagen er onvoldoende in om geschikte kavels te vinden om doorgroei mogelijk te maken. Ook leidde ruimtegebrek er in sommige gevallen toe dat buitenlandse bedrijven besloten zich niet in Zuid-Holland, maar daarbuiten te vestigen, zo bleek ook uit eigen analyses. Hiervoor zijn verschillende oorzaken. In het algemeen zijn er weinig vrij uitgeefbare kavels (greenfield) waar bedrijven

een vestiging van enige omvang kunnen realiseren. Daarnaast hebben bedrijven specifieke wensen of eisen die voortvloeien uit hun kernactiviteiten. Denk aan bedrijven die actief zijn in een hoge milieucategorie of behoefte hebben aan laboratoria. Hiervoor is geen of nauwelijks ruimte beschikbaar. Daarnaast zorgde de stikstofcrisis voor een grote rem, vooral op projecten rond energietransitie en circulaire economie.

Hieronder gaan we dieper in op een aantal voor Zuid-Holland relevante ontwikkelingen in 2022, te weten: de Groeiagenda Zuid-Holland, het Nationaal Groeifonds en de positieve evaluatie van de ROM’s.

Groeiagenda Zuid-Holland

De Groeiagenda Zuid-Holland is de gezamenlijke actie- en investeringsagenda van tachtig overheden, bedrijven en kennisinstellingen uit Zuid-Holland. De regionale partners investeren tot 2031 ieder jaar in kennis en innovatie, de maakindustrie, energie-infrastructuur, mobiliteit en human capital. Om de Groeiagenda te kunnen realiseren, is het belangrijk dat de activiteiten van InnovationQuarter zoveel mogelijk aansluiten bij deze vijf pijlers.

Nationaal Groeifonds biedt kansen voor Zuid-Holland

In 2020 is het Nationaal Groeifonds van start gegaan, een in 2019 aangekondigd fonds van

€ 20 miljard om in vijf jaar tijd grootschalige publieke investeringen in infrastructuur, kennisontwikkeling en onderzoek, ontwikkeling en innovatie te financieren. De investeringen moeten bijdragen aan het toekomstig verdienvermogen van Nederland en bieden veel mogelijkheden om de Zuid-Hollandse economie te vernieuwen.

In 2022 is er aan de tweede en derde tranche van het Nationaal Groeifonds gewerkt. In de tweede tranche is er geld toegekend aan NEXTGEN, een grootschalig tech-programma. InnovationQuarter zal een grote rol spelen in de uitvoering van NEXTGEN in het ecosysteem rondom Horticulture & Food. We zullen vier use cases begeleiden en input leveren op de verschillende hightech-onderdelen. Daarnaast is InnovationQuarter nauw betrokken geweest bij de totstandkoming van het Hydrogen Aircraft Powertrain and Storage System (HAPSS), dat een aanzienlijk deel uit het groeifondsproject Luchtvaart in Transitie zal ontvangen. Als laatste heeft ook de ontwikkeling van de Einstein Telescoop geld toegekend gekregen. Dit is een door LIOF geleid consortium, waarin verschillende ROM’s met een stevig techcluster helpen bij het uitvoeren van de validatie en het verbinden met bedrijven uit hun regio’s.

Voor de derde tranche in februari 2023 is er aan verschillende projecten gewerkt op het gebied van onder andere het Maritiem Masterplan, diagnostiek & preventie, batterijopslag, carbon capture utilisation (CCU), hightech maakindustrie en duurzame luchtvaart. InnovationQuarter is partner in de aanvraag voor het waterstofconsortium, met als doel het realiseren van (een toeleveranciersketen voor) de massaproductie van elektrolysers met een kern in de haven van Rotterdam. Als laatste is er ook een ROM-breed valorisatieplan, waar InnovationQuarter een rol zal spelen in het begeleiden van bedrijven naar en in Investor Readiness Programma’s (IRP’s).

Aandachtspunten blijven het daadwerkelijk binnenhalen van financiële middelen en het realiseren van de concrete projecten in onze regio. Daarnaast is er ruimte om meer vanuit de eigen strategie en ambities, vastgesteld in de Groeiagenda Zuid-Holland, aan proposities te werken. Hiertoe werkt InnovationQuarter nauw samen met onder meer de provincie Zuid-Holland en de kennisinstellingen.

Positieve evaluatie van de ROM’s Sinds 2021 vormen de ROM's een landsdekkend netwerk. De gezamenlijke ROM’s zijn hiermee een nationale speler in het Nederlandse innovatie-ecosysteem geworden. Binnen het netwerk van ROM’s is de intrinsieke motivatie om meer samen te werken groot. In 2022 is, in opdracht van het ministerie van EZK, het eindrapport Evaluatie ROM's 2016-2020 gepubliceerd. Dit onderzoek werd uitgevoerd door Buck Consultants International. Het eindrapport toont aan dat de ROM's hun drie kerntaken, te weten Innoveren, Investeren en Internationaliseren, doeltreffend en doelmatig uitvoeren. Niet alleen slaagden de ROM's in het versterken van de innovatie- en concurrentiepositie van hun regio, ze vervulden bovendien een belangrijke rol in het ontwikkelen van ecosystemen en het versnellen van maatschappelijke transities. De ROM’s worden erkend als belangrijke uitvoeringspartner van het ministerie van EZK op diverse vlakken, waaronder financiering van het innovatief mkb, business development, ecosysteemontwikkeling en internationalisering. De verbindende rol en de kennis van het fungeren van het regionaal innovatie-ecosysteem vormen een belangrijke meerwaarde van de ROM's.

Steeds vaker weten de ROM's elkaar te vinden in de vorm van bovenregionale samenwerking. Met name binnen grote programma's onder de vlaggen van het missiegedreven innovatiebeleid, de voorbereidingen van programma's en projecten voor het Nationaal Groeifonds en verschillende Europese programma's, is de afgelopen jaren de bovenregionale samenwerking toegenomen.

Interview / Proeon ontwikkelt volgende generatie plantaardige eiwitten

De afgelopen dertig jaar verdubbelde de wereldwijde consumptie van dierlijke producten en de Verenigde Naties verwachten voor 2030 een toename van nog eens 14%. Om de groeiende wereldbevolking van voedsel te blijven voorzien, zijn duurzame eiwitbronnen noodzakelijk. Het Indiase Proeon Foods versnelt de eiwittransitie door zuivere eiwitten uit plantaardige grondstoffen te extraheren. Met support van InnovationQuarter openden ze afgelopen jaar een dochteronderneming bij Planet B.io op de Biotech Campus Delft.

Oprichters Ashish Korde en Kevin Parekh, allebei met tientallen jaren ervaring in de voedingsindustrie, merkten de internationale trend al in een vroeg stadium op. ‘De wensen en voorkeuren van de consument zijn enorm verschoven’, licht Kevin toe. ‘De meeste mensen willen geen afstand doen van de smaak van dierlijke producten, maar wél gezonder, duurzamer en diervriendelijker eten.’ Met de uitbreiding naar Delft vormt Proeon een belangrijke aanwinst voor de internationale Protein Port die Zuid-Holland wil worden: een gevestigde hub voor de wereldwijde eiwittransitie.

De innovatiekracht

‘Onze missie was vanaf dag één glashelder’, deelt Ashish. ‘We willen voedsel duurzamer maken. Daarom ontwikkelen we de volgende generatie plantaardige eiwitten.’ Die moet beter toepasbaar zijn in nieuwe voedingsproducten en bovendien beter smaken dan bijvoorbeeld soja- of tarwe-eiwitten. ‘Neem de mungboon’, zegt Kevin. ‘Daar kunnen wij een zeer zuiver eiwit van maken, dat we vervolgens gebruiken voor de productie van plantaardige eiproducten.’ De scale-ups waarmee ze de lunchtafel bij Planet B.io delen, vormen waardevolle sparringpartners. Ook de faciliteiten op de campus versnellen hun groei. Ashish: ‘Planet B.io maakt het mogelijk om onze R&D-processen snel op te schalen naar commercieel niveau. We kunnen in deze markt écht innoveren en het verschil maken.’

Ashish Korde:

De maatschappelijke waarde

Nederland heeft een unieke uitgangspositie om koploper te worden in de eiwittransitie. Internationale spelers als Proeon zijn daarbij onmisbaar, zo blijkt uit een verkenning van TNO en InnovationQuarter. Om die potentie te benutten startte Zuid-Holland een regionale samenwerking voor het ontwikkelen van een internationale Protein Port. De ideale thuisbasis voor Proeon, volgens Ashish. ‘Nederland biedt een uitstekend ecosysteem, zowel op wetenschappelijk als commercieel gebied. Met zulke rijke kennis en ondersteuning was de keuze voor Planet B.io een gemakkelijke. De grote hoeveelheid organisaties, bedrijven, faciliteiten en eiwitclusters onderscheidt Nederland – en met name de metropoolregio Rotterdam Den Haag – van de rest van de wereld.’

De rol van InnovationQuarter

InnovationQuarter bracht de Indiase ondernemers in contact met consultants voor het opzetten van hun dochterbedrijf en hielp ze aan hun unieke plek op de Biotech Campus Delft. Daarnaast ontvingen ze informatie over belastingzaken, ondersteuning bij het openen van een bankrekening en werden ze uitgenodigd voor Protein Port-events. ‘Daar ontmoetten we relevante bedrijven binnen onze sector’, vertelt

Ashish. ‘De steun van verschillende instellingen, de Nederlandse overheid en natuurlijk InnovationQuarter maakte het eenvoudig om ons hier te vestigen.’

De toekomstplannen

Ashish ziet Zuid-Holland als de perfecte uitvalsbasis voor R&D en de marktintroductie van Proeon in Europa en Amerika. ‘Nederland steekt met kop en schouders boven andere landen uit vanwege het aanwezige talent en het hoge kennisniveau, én de continue uitbreiding daarvan.’ Het bedrijf ontwikkelt zich in sneltreinvaart, en verschillende Europese bedrijven en organisaties meldden zich al voor een samenwerkingsverband. Zo werken Kevin en Ashish inmiddels nauw samen met Wageningen University en verwachten ze hun eigen onderzoeksteam de komende jaren flink uit te breiden. Ashish concludeert: ‘Als je diepgaand technologisch en wetenschappelijk onderzoek wilt doen, en nog snel ook, dan moet je in Nederland zijn.’

“Onze missie was vanaf dag

één glashelder. We willen voedsel duurzamer maken.”

TerugblIQ2

Oekraïnemonitor: impact op Zuid-Holland

/ 14 april

Zestien consortia waarbij Zuid-Hollandse organisaties betrokken zijn, werden kansrijk geacht en krijgen geld uit het Nationaal Groeifonds. De projecten worden ontwikkeld in heel diverse sectoren.

/ 13 april

EBZ en InnovationQuarter ontwikkelen een monitor die inzicht verschaft in de economische impact van de oorlog in Oekraïne op de economie van Zuid-Holland.

/ 10 mei

Zuid-Holland start regionale samenwerking om internationale Protein Port te worden. Samen met Planet B.io wordt een community van regionale koplopers gevormd.

Start Protein Port

/ 16 mei

MIDA Biotech, een bedrijf actief in stamceltherapie en regeneratieve geneeskunde, vestigt zich op het Leiden Bio Science Park. Het bedrijf is verbonden aan Orgenesis, een baanbrekend wereldwijd biotechbedrijf.

/ 2 juni

De autonome teelt komt dichterbij. De toekomst staat dus voor de deur, zo bleek tijdens RoboCrops, hét jaarlijkse terugkerende internationale roboticaevent vanuit World Horti Center.

Nationaal Groeifonds investeert in Zuid-Holland

RoboCrops

MIDA Biotech opent stamcellab in Leiden

Lancering Zuid-Hollands Job Board

/ 10 juni

Een grote delegatie van meer dan veertig cybersecurity ondernemers, bureaus en organisaties uit het Nederlandse cybersecurity cluster nam deel aan de Cybersecurity Handelsmissie naar San Francisco (RSA).

/ 8 juni

Begin juni is het Zuid-Hollands Job Board gelanceerd. Het Job Board is een tool die internationaal talent ondersteunt in het vinden van vacatures binnen de innovatieve sectoren die onze regio kent.

/ 12 juni

Een grote Nederlandse samenwerking bouwt een waterstofsysteem voor vliegtuigen, helemaal groen, van brandstof tot aandrijving. Het systeem is opschaalbaar naar grotere vliegtuigen en vollédig van Nederlandse bodem.

HAPSS project eerste waterstofvliegtuig

/ 13 juni

Na twee jaar pauze door corona, mochten we voor onze 750 belangrijkste stakeholders weer het IQJaarevent organiseren in de Fokker Terminal Den Haag. Het thema dit jaar: ‘impact maken doen we samen’.

/

14 juni

De negen ROM’s vormen de motor achter maatschappelijke & economische uitdagingen. Gezamenlijk presenteerden zij hun jaarlijkse resultaten aan de minister van Economische Zaken en Klimaat Micky Adriaansens.

Handelsmissie Cybersecurity RSA

IQ Jaarevent Fokker Terminal

3. Onze strategie en impact

Integrale inzet van kennis en netwerken

De regio kan haar prestaties verbeteren door nauwere samenwerking tussen overheden, kennisinstellingen en bedrijven; meer kruisbestuiving tussen de sterke regionale clusters; gerichte inzet om het innovatieve mkb te versterken; het aantrekken van buitenlandse bedrijven; en het investeren in vernieuwende ondernemers. Vanuit die opdracht is InnovationQuarter als ROM sinds 1 januari 2014 actief.

InnovationQuarter opereert hierbij vanuit de volgende activiteiten:

▶ Innoveren: Door het organiseren van samenwerking gericht op het versterken van ecosystemen en clusters en door het bouwen aan baanbrekende programma’s, projecten en business cases, werken we aan een toekomstbestendige economie voor Zuid-Holland. We spannen ons in om de regionale strategie op de diverse sectoren om te zetten naar concrete en financierbare acties.

▶ Internationaliseren: Omdat buitenlandse bedrijven economische groei, directe en indirecte werkgelegenheid genereren, de innovatiekracht versterken en aansluiting geven op internationale netwerken en bedrijvigheid, assisteren we internationale bedrijven die zich in Zuid-Holland willen vestigen. Ook investeren we substantieel in het onderhouden van relaties met de al in Zuid-Holland gevestigde internationale bedrijven, zodat we (pro)actief kunnen inspelen op ontwikkelingen, zoals uitbreiding, krimp en verhuizing. Tevens helpen we

Zuid-Hollandse ondernemers bij het opschalen van hun internationale activiteiten, onder andere door samenwerkingen met buitenlandse regio’s op te zetten en door missies en ondersteuningsprogramma’s te organiseren.

▶ Investeren: Omdat bedrijven kapitaal nodig hebben om te kunnen (door)groeien, helpen we vernieuwende en snelgroeiende bedrijven met onze fondsen (in beheer) aan financiering, onder meer door zelf risicodragend in deze bedrijven te investeren. Ook zetten we in op het vergroten van het aanwezige investeringskapitaal in de regio.

Daarnaast voert InnovationQuarter het secretariaat van de EBZ. Hiermee werken we aan de versterking van de samenwerking binnen de triple helix van overheden, kennisinstellingen en bedrijven. De EBZ mobiliseert de netwerk-, denk- en lobbykracht van de belangrijkste partners in de regio, zowel op de algemene economische strategie als op diverse belangrijke thema’s voor de regio. In veel gevallen draagt InnovationQuarter zorg voor de executiekracht. Vanuit het secretariaat van de EBZ wordt tevens zorggedragen voor de uitvoering van het Human Capital Akkoord Zuid-Holland.

InnovationQuarter is de aanjager van economische vernieuwing en versterkt ecosystemen in de regio. Met ons waardecreatiemodel laten we zien hoe we met onze mensen, middelen, netwerken en kennis werken aan resultaten en impact voor de regio en daarbuiten.

Sturen op impact vanuit een ecosysteembenadering

In het verlengde van de ambities uit het Meerjarenplan 2019-2022 heeft InnovationQuarter in 2020 een eigen ecosysteemmodel en een strategisch afwegingskader (impactkader) ontwikkeld. Voor elke van de negen sectoren van InnovationQuarter is in afstemming met de belangrijkste stakeholders een zogenoemde ‘sectorstrategie’ opgesteld met de prioriteiten voor een sector. De sectorstrategie stimuleert een integrale inzet vanuit al onze organisatieonderdelen. Naast het feit dat we ondernemers faciliteren met de kennis, expertise en netwerken die binnen de totale organisatie aanwezig zijn, genereren de verschillende activiteiten kansen voor elkaar. En door de aanwezige netwerken en kennis onderling te delen kunnen we – los van de projecten die we doen en los van onze KPI’s – ondernemers bijvoorbeeld snel koppelen aan een netwerk van potentiële klanten, kennisinstellingen en investeerders. We zijn zo méér dan een verbinder en aanjager, méér dan een acquisitieorganisatie, méér dan een investeerder.

Ons ecosysteemmodel, impactkader en onze sectorstrategieën bieden ons een handvat om scherper te sturen op impact en resultaten, en beter beargumenteerde keuzes te kunnen maken over de integrale inzet van mensen en middelen.

De activiteiten van InnovationQuarter resulteren in drie vormen van impact (direct economische, strategisch-economische en maatschappelijke impact). De financiële middelen, netwerken en kennis van InnovationQuarter en individuele collega’s worden ingezet om vanuit vier teams (Investeren, Innoveren, Internationaliseren en het EBZ-secretariaat) resultaten te boeken.

Daarbij worden de teams ondersteund door de staf van InnovationQuarter (Communicatie & events, Operations en Strategie).

De inzet van de verschillende teams leidt tot concrete en herleidbare resultaten. Zo resulteert het analyseren van investeringsleads (activiteit team Investeren) uiteindelijk tot een aantal investeringen (resultaat team Investeren). Resultaten van de andere teams zijn onder andere: consortiavorming, uitgelokte investeringen en reuring. De resultaten én activiteiten van de teams versterken het regionale ecosysteem voor innovatie en ondernemerschap (de strategisch-economische impact van InnovationQuarter). De activiteiten en resultaten van InnovationQuarter kunnen echter niet in isolatie worden beschouwd. De aanwezigheid en acties van veel andere partijen hebben ook invloed op de kwaliteit van het ecosysteem.

Een sterk ecosysteem stimuleert innovatie en faciliteert het ontstaan en doorgroeien van productief ondernemerschap. Ondernemende en innovatieve individuen, organisaties en bedrijven ontwikkelen er nieuwe producten of diensten. De introductie van nieuwe en/of verbeterde producten en diensten leidt uiteindelijk tot economische groei (de economische impact van InnovationQuarter), bijvoorbeeld omdat ze de productiviteit vergroten, en tot oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken in Zuid-Holland en/of elders in de wereld (de maatschappelijke impact van InnovationQuarter).

In samenspraak met de andere Nederlandse ROM’s is maatschappelijke impact geoperationaliseerd met de Sustainable Development Goals (SDG’s). Het ondernemerschap en de innovaties die door InnovationQuarter worden gestimuleerd dragen in potentie bij aan alle SDG’s, maar als organisatie committeren we ons in het bijzonder aan drie organisatiebrede SDG’s die goed passen bij de rolopvatting van InnovationQuarter en uitdagingen waar Zuid-Holland voor staat:

▶ SDG 8: Waardig werk en economische groei, omdat economische structuurversterking de kern vormt van de missie van InnovationQuarter en we streven naar economische groei waarvan breed wordt geprofiteerd.

▶ SDG 9: Industrie, innovatie en infrastructuur, omdat innovatievermogen centraal staat in onze missie en InnovationQuarter in nauwe samenwerking met bedrijven werkt aan het moderniseren van de Zuid-Hollandse industrie.

▶ SDG 12: Verantwoorde consumptie en productie, omdat Zuid-Holland voor een grote verduurzamingsopgave staat en vanuit veel teams wordt gewerkt aan duurzame oplossingen. Bovendien past de actiegerichtheid van SDG 12 goed bij het karakter van InnovationQuarter.

Waardecreatiemodel

Impactambitie InnovationQuarter

Impact

Economische en maatschappelijke impact regio

Maatschappelijke impact wereld

Ondernemerschap en innovatie

Strategisch-economische impact versterking ecosysteem voor ondernemerschap en innovatie

Outcome

Output

Invloedsfeer InnovationQuarter

Activiteiten Innoveren

Throughput

Resultaten

consortia en netwerkvorming, investeringen, uitgelokte investeringen, landingen, gezamenlijke agenda’s, reuring

Activiteiten Investeren

Activiteiten Internationaliseren

EBZ-Secretariaat & team HCA

Ecosysteemanalyse, sectorstrategieën en jaarplan

Input

MENSEN, MIDDELEN, NETWERKEN EN KENNIS

mensen, middelen, netwerken en kennis

Het waardecreatiemodel in de praktijk: werken met een impactkader

Het organisatiebrede impactkader helpt om de juiste balans te bewaren tussen strategisch-economische impact (geoperationaliseerd met het ecosysteemmodel en de sectorstrategieën), economische impact (onze primaire KPI’s op het gebied van gecreëerde banen en geïnvesteerd vermogen) en maatschappelijke impact (opgehangen aan de SDG’s).

Strategisch-economische impact is het belangrijkste impactniveau voor InnovationQuarter. Voor de teams Investeren en Internationaliseren betekent dat concreet dat we ernaar streven dat minimaal 80% van de activiteiten en resultaten (respectievelijk investeringen- en landingen) in lijn zijn met de betreffende sectorstrategie en daarmee ecosysteemversterkend zijn. In 20% van de gevallen mogen de interventies enkel gedreven zijn door economische impact, mits ze niet in strijd zijn met de SDG’s (de SDG’s als knock-out criterium).

Investeringen, landingen of innovatieprojecten die niet passen binnen één van de sectorstrategieën, maar bovengemiddeld bijdragen aan één van de SDG’s én economisch renderen, passen ook bij InnovationQuarter (de SDG’s als knock-in criterium).

Sectorstrategieën

De inzet van InnovationQuarter is gericht op negen sectoren op het snijvlak van technologie, maatschappelijke opgaven en de sterktes van Zuid-Holland, en die kansen bieden voor toekomstige bedrijvigheid in de regio.

▶ Energie

▶ Circulair

▶ Maritiem & Haven

▶ High Tech Systemen & Materialen (HTSM)

▶ Aerospace

▶ Digital Technology

▶ Cybersecurity

▶ Life Sciences & Health (LSH)

▶ Horticulture & Food

Voor elk van deze sectoren is een strategie opgesteld met input van externe stakeholders. Hierbij hebben we onze inhoudelijke focus binnen de verschillende sectoren verder aangescherpt en gekeken naar een integrale inzet vanuit al onze organisatieonderdelen. Deze sectorstrategieën worden jaarlijks geactualiseerd en waar nodig aangescherpt. Door per sector focus aan te brengen, zorgen we dat onze inzet maximaal rendeert. Tien ecosysteemelementen 7 vormen de kern van het model en bieden een handelingsperspectief om het ecosysteem te versterken.

De elementen hangen sterk met elkaar samen; effectieve interventies vereisen dan ook dat er oog is voor de interactie tussen de elementen. Zo brengt het model het gesprek tussen InnovationQuarter en haar partners op gang over rolverdeling en inzet. De ene stakeholder is immers beter gepositioneerd dan de andere om invloed uit te oefenen op de ‘knoppen’ waaraan we kunnen draaien.

Zeker niet in alle gevallen is InnovationQuarter de meest geëigende partij voor een interventie. Naast integraliteit is samenwerking daarom een belangrijk uitgangspunt voor InnovationQuarter. We staan dagelijks in contact met bedrijven, kennisinstellingen, incubators, clusterorganisaties, intermediaire organisaties, financiers en overheden en werken met deze partners samen aan het realiseren van onze doelstellingen.

7 Financiering; infrastructuur; netwerken; intermediaire diensten; marktvraag; cultuur; talent; nieuwe kennis; leiderschap en wet- en regelgeving.

Michel van Ierland:

“We verwachten vanaf 2028 vijfhonderd tot duizend nieuwe banen te creëren en zo’n € 15 miljard aan exportpotentieel.”

Interview / Nederland ontwikkelt waterstof-elektrisch systeem voor eerste emissievrije vlucht met passagiers

in 2028

Met het allereerste passagiersvliegtuig op groene waterstof heeft Nederland een wereldprimeur die de transitie naar duurzame luchtvaart versnelt.

Samenwerkingsverband HAPSS (Hydrogen Aircraft Powertrain and Storage System) ontwikkelt een waterstof-elektrisch systeem, waarmee we straks volledig emissievrij vliegen. Het systeem is schaalbaar en bovendien helemaal made in Holland.

Daarmee verduurzaamt HAPSS de luchtvaart in sneltreinvaart én maakt het ons land wereldwijd de belangrijkste speler in vliegen op waterstof. In 2025 moet het systeem op labschaal werken. De eerste commerciële passagiersvlucht vertrekt in 2028 vanaf Rotterdam The Hague Airport.

HAPSS werd in 2020 opgezet door InnovationQuarter en consultancybureau Unified International. Het programma verenigt de TU Delft, de Rijksoverheid, het Koninklijk Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum, Fokker Technologies en nog dertien maakbedrijven van binnen en buiten de luchtvaart. Het Nationaal Groeifonds kende € 383 miljoen toe aan het programma Luchtvaart in Transitie, waarvan HAPSS ruim een kwart ontving. Vanuit het samenwerkingsverband ontstond eind 2022 de bv Conscious Aerospace. Als tier 1-systeemleverancier bouwt Conscious Aerospace toestellen om en stoomt het luchtvaartmaatschappijen klaar voor de innovatieve waterstoftechnologie.

De innovatiekracht

De technologie zet vloeibare waterstof om in elektriciteit die het vliegtuig aandrijft en reduceert zo de CO2-uitstoot van een vlucht tot nul. ‘We versnellen de verduurzaming van de luchtvaart door bestaande vliegtuigen om te bouwen’, vertelt Michel van Ierland, oprichter en directeur van Unified International en Conscious Aerospace. ‘Op compleet nieuwe vliegtuigen zouden we nog zo’n tien jaar moeten wachten.’

De elektriciteit opslaan in accu’s ziet Michel niet als volwaardig alternatief. ‘Die zijn relatief zwaar voor lange vluchten met veel passagiers. Op kleine schaal kunnen batterijen uitkomst bieden, bijvoorbeeld voor general aviation en op korte vluchten met een beperkt aantal passagiers.’

De maatschappelijke waarde

Als belangrijkste leverancier van waterstofsystemen staat Nederland, en met name Zuid-Holland, een enorme positieve impact op de economie te wachten. ‘Vanaf 2028 zullen we zo’n vijfhonderd tot duizend nieuwe banen creëren, van ontwikkeling tot productie’, verwacht Michel. ‘En zo’n € 15 miljard aan exportpotentieel.’ Andersom biedt de regio een gunstig vestigingsklimaat voor HAPSS. ‘ZuidHolland beschikt over ontzettend veel kennis en

kunde, en een uitstekende infrastructuur.’ De innovatie maakt de vliegtuigbouw bovendien een aantrekkelijke branche om in te werken. Het bewijs daarvoor heeft Conscious Aerospace nu al. ‘We kregen laatst ruim driehonderd reacties op vier technische vacatures, ondanks de enorme krapte op de arbeidsmarkt.’

De rol van InnovationQuarter

InnovationQuarter speelde een doorslaggevende rol bij het samenstellen van het HAPSSconsortium. ‘Dankzij hun grote netwerk kwamen we snel tot een shortlist’, blikt Michel terug. Zijn bedrijf en het Aerospaceteam van InnovationQuarter delen dezelfde visie op de betekenis van de luchtvaart voor Zuid-Holland. ‘We kijken hetzelfde naar de verduurzaming van de luchtvaart en zien in die transitie een uniek verdienpotentieel voor de metropoolregio. Op het gebied van groene waterstofproductie heeft de regio een unieke positie en er is veel kennis aanwezig bij maakbedrijven en onderzoeksinstellingen. Die gedeelde visie resulteerde in het commitment om hier een succes van te maken.’

De toekomstplannen

De HAPSS-partners werken in eerste instantie aan een klein waterstofvliegtuig voor zo’n veertig passagiers, dat tot 800 kilometer kan vliegen. In 2025 wordt het op laag vermogen getest bij Rotterdam The Hague Airport. Het vliegveld is al gestart met de voorbereidingen, met onder meer aanpassingen aan de grondinfrastructuur. In 2028 moet het eerste commerciële passagiersvliegtuig op waterstof opstijgen. Naar verwachting gaan nog eens vijf jaar later toestellen met een vermogen tot duizend passagiers in productie. ‘Met Conscious Aerospace zetten we de stap naar de volgende generatie vliegtuigen’, stelt Michel. ‘Als tier 1-systeemleverancier creëren we een geheel nieuw verdienvermogen in de transitie naar een duurzamere luchtvaart.’

4. Onze resultaten

We zijn trots op de in 2022 behaalde resultaten. Onze activiteiten hebben geleid tot een additioneel geïnvesteerd privaat vermogen van € 2,2 miljard en de creatie van 5.752 nieuwe arbeidsplaatsen in de regio. Daarnaast waren eind 2022 bij onze portfoliobedrijven (excl. COL) 3.769 mensen werkzaam.

Noordwijk

Den Haag

Leiden

Alphen aan den Rijn

Nissewaard

Internationaliseren (landingen)

Investeren (investeringen)

Innoveren (projecten)

Rotterdam

Gouda

Dordrecht

Sommige activiteiten zijn verspreid over twee steden; in dit geval zijn beide steden in de kaart opgenomen. Daarnaast zijn diverse activiteiten niet toe te wijzen aan één of meer specifieke locaties; deze zijn derhalve niet opgenomen in deze kaart.

SDG 9: Industrie, innovatie en infrastructuur

SDG 7: Betaalbare en duurzame energie

SDG 12: Verantwoorde consumptie en productie

SDG 13: Klimaatactie

SDG 3: Goede gezondheid en welzijn

SDG 8: Eerlijk werk en economische groei

SDG 2: Geen honger

SDG 10: Ongelijkheid verminderen

SDG 11: Duurzame steden en gemeenschappen

Innoveren

InnovationQuarter heeft in 2022 72 projecten gerealiseerd met een waarde aan uitgelokte investeringen van € 55 miljoen. Zowel qua aantal gerealiseerde projecten als qua investeringsbedrag zijn we hiermee ruim boven de gestelde targets uitgekomen en hebben we ook een grotere direct economische impact gerealiseerd dan in 2021. Van deze 72 projecten zijn er 28 in 2022 gestart en uit voorgaande jaren liepen er 44 door in 2022.

De projecten, programma’s en business cases die achter deze cijfers schuilgaan, dragen ook bij aan het versterken van ecosystemen en clusters en aan maatschappelijke impact op andere SDG’s.

Deze cijfers laten zien dat het realiseren van maatschappelijke impact hand in hand gaat met strategische en direct economische impact. Hoe de business unit dit doet en welke projecten en programma’s er zijn opgezet, is op de volgende pagina's per team uitgewerkt. Bij deze projecten is InnovationQuarter altijd één van de partners en doet dus maar een gedeelte van het werk.

Duurzaam en Schoon

Het team Duurzaam & Schoon werkt aan de ambities van de sectoren Energie en Circulair. Juist in onze regio met een relatief hoge uitstoot van CO2 zijn er op dit vlak grote uitdagingen, maar ook veel economische kansen.

Energie

Binnen het Innovatieprogramma Energie & Klimaat zijn 32 projecten van start gegaan met een totaal projectbudget van € 3,2 miljoen (waarvan € 1,6 miljoen subsidie) waarbij circa 56 mkb’ers betrokken zijn en vijf samenwerkingen tussen fieldlabs zijn gerealiseerd. De komende tijd ligt de focus op de daadwerkelijke uitvoer van projecten en de vormgeving van het van het vervolg van het programma.

Samen met de sector HTSM is er onderzocht wat de kansen voor Zuid-Holland op de waterstoftransitie zijn. Het bleek dat er al veel initiatieven worden ontwikkeld in de gehele keten, maar ook nog genoeg kansen liggen in de ontwikkeling van bedrijven en het ecosysteem. Primair wordt gekeken naar verduurzaming van de (proces-)industrie en zwaardere transport en logistieke middelen. Concreet wordt er gewerkt aan vier projecten: 1) Een groeifondsvoorstel voor een elektrolyse innovatiehotspot in Rotterdam,

2) Het realiseren van waterstofopwekking- en verbruik in Sliedrecht en Rotterdam, 3) Het realiseren van een kalibratiefaciliteit voor industrieel waterstoftransport in Rotterdam en

4) een kennis-, test- en opleidingshub die de vele bestaande faciliteiten verbindt en versterkt.

Circulair

De Circulaire Actieagenda Zuid-Holland op basis van onderzoek van CE Delft en TNO is ontwikkeld en omarmd door de EBZ. De financiering en opening van Umincorp (‘Urban Mining Corp’) is gerealiseerd. Ook is er een consortium gevormd met deelneming van Shell, Vopak, Umincorp, Renewi en TNO, genaamd DEMO Plastics, met als doel om plastic feedstock aan te trekken, te sorteren en te verwerken. Er is bijgedragen

aan Decom Cockpit, een consortium voor het recyclen van windmolenparken, waarvan de financiering is toegekend via de Horizoncall en toeleiding van het Just Transition Fund (JTF).

Daarnaast is er begeleiding geboden aan bedrijven die activiteiten hebben laten landen in de regio. Voorbeelden zijn:

▶ De pilotplant van Vertoro bij Plant One Rotterdam, waaronder toewijzing van een subsidie voor onderzoek naar hoogwaardige verwerking van cellulose.

▶ Een pilotplant van Deep Branch Biotechnology in het Westland voor de biokatalytische productie van eiwitten voor feed & food.

▶ De eerste commerciële productiefabriek van DMC Bio, voor de productie van aminozuren en sweetener.

Het programma gericht op het benutten van CO2 (CCU) heeft geleid tot de identificatie van kansrijke CCU-waardeketens en prioriteiten in Zuid-Holland en er is bijgedragen aan een groeifondsvoorstel voor CCU, FutureCarbonNL. Als laatste worden vanuit het Industry Transformers Platform 19 business cases ondersteund door de business units Innoveren en Internationaliseren voor landingen en financieringen van o.a. Coval Energy, Neocarbons en Kiverdi.

Financial Business Development

De financial business developers

hebben afgelopen jaar een centrale rol vervuld bij het gefinancierd krijgen van duurzaamheidsprojecten en -bedrijven via o.a. subsidies. Zo zijn vier projecten begeleid voor Kansen voor West III en zijn er drie bedrijven succesvol geleid naar het EnergieTransitieBudget (ETB) van de gemeente Rotterdam. Daarnaast hebben de financial business developers geadviseerd over de business case van de projecten ‘Walstroominstallatie voor de Cruise Terminal’ (€ 11,25 miljoen bijdrage door de gemeente Rotterdam) en ‘Walstroom DFDS

Vlaardingen’ (€ 700.000 bijdrage door de provincie Zuid-Holland).

Verder zijn er twee edities van het IRP georganiseerd. Hierin zijn ongeveer twintig Zuid-Hollandse ondernemers door business developers en investment managers begeleid bij het valideren en aanscherpen van hun proposities.

Slim & Veilig

Onze regio kent een zeer sterk cluster rondom de technologische maakindustrie en vele kansen op het gebied van digitale sleuteltechnologieën. Het team Slim & Veilig richt zich op de sectoren Maritiem & Haven, HTSM, Aerospace en Digital Technology (inclusief Cybersecurity).

Aerospace

De aerospacesector in onze regio kent diverse ‘hotspots’ waarmee een nauwe samenwerking is gecontinueerd en op specifieke onderwerpen verder is verstevigd. Zo is met Unmanned Valley (UMV) in Valkenburg gewerkt aan de uitbreiding van het cluster met nieuwe partijen en het uitbreiden van de testfaciliteiten. Een belangrijke ontwikkeling is de realisatie van een BeyondVisual-Line-Of-Sight-corridor naar zee om met langeafstandsdronevluchten te kunnen vliegen. De eerste langeafstandsvlucht buiten het zicht van de piloot is inmiddels door het MavLab van de TU Delft uitgevoerd.

Daarnaast is eind 2022 op de Space Tech Expo in Bremen de nieuwe ‘merknaam’ Aerospace Delta, Zuid-Holland gelanceerd. Een overkoepelende branding voor alle aerospace-activiteiten in de regio.

In 2022 heeft het HAPSS-project een bijdrage mogen ontvangen ter grootte van ca. € 100 miljoen uit het groeifondsproject Luchtvaart in Transitie. Begin 2023 zal een start worden gemaakt om een vijftigzits turbopropvliegtuig uit te rusten met een waterstof-brandstofcelelektromotor-aandrijflijn. De uitvoering van het

programma vindt plaats onder leiding van het nieuw opgerichte bedrijf Conscious Aerospace, dat zich heeft gevestigd op Technology Park Ypenburg in Den Haag. Om dit te ondersteunen, is er op Rotterdam The Hague Airport een start gemaakt met het ontwikkelen van een nieuwe propositie om de noodzakelijke infrastructuur op orde te krijgen om elektrisch en waterstof vliegen mogelijk te maken.

HTSM

Veel aandacht is uitgegaan naar de digitalisering, automatisering en robotisering van de technologische (maak)industrie in ZuidHolland. Het SMITZH-programma is succesvol afgerond. Meer dan vierhonderd bedrijven zijn geholpen, meer dan duizend werknemers zijn opgeleid in digitale skills en er zijn zeven nieuwe opleidingen/modules opgezet. De negen hotspots hebben zich verder ontwikkeld, door succesvolle innovatieprojecten met de (lokale) industrie en door sterkere verbinding met verwante ecosystemen. Belangrijk is ook dat een infrastructuur van opleidingen, testfaciliteiten en een ‘hub’loket is opgebouwd. Dat krijgt een direct vervolg in de European Digital Innovation Hub (EDIH), die zich richt op de volle breedte van de industrie in Zuid-Holland.

Dit hele cluster heeft een stevige boost gekregen door het NXTGEN HIGHTECH groeifondsvoorstel (€ 470 miljoen subsidie). Daarbinnen zijn diverse Zuid-Hollandse deelplannen gehonoreerd waaraan InnovationQuarter een kleine of grote bijdrage heeft geleverd.

Digital Technology

In samenwerking met de provincie ZuidHolland, Quantum Delft, Quantum Leiden, de MRDH en diverse gemeenten is een regionaal quantum actieplan opgesteld, dat vanaf 2023 wordt uitgevoerd met € 400.000 budget. Quantum Delta heeft het projectvoorstel voor een onaftapbaar, multi-user quantumnetwerk voor kritieke communicatiesystemen van het Havenbedrijf en hun partners (denk aan

Portbase en douane) goedgekeurd en dit project is in september 2022 gelanceerd. Met Quantum for Business is gewerkt aan quantumcourses voor het bedrijfsleven. Een eerste roundtable is georganiseerd met geïnteresseerde partijen zoals Philips. Ook is een voorstel voor een Quantum Fieldlab uitgewerkt met de vijf startups van Impaqt, Demcon en Quantum Delft. Het projectvoorstel is in het vierde kwartaal van 2022 ingediend bij Quantum Delta.

In 2022 heeft InnovationQuarter een succesvolle pilot uitgevoerd van het digitaal innovatieprogramma De Datawerf. De doelstelling was om met minimaal vijf innovatieve mkb en midcap bedrijven uit de maritieme sector een gerichte aanpak die hen ondersteunt bij het uitwerken van een data gedreven business case, te testen en te valideren. De resultaten zijn gepresenteerd tijdens een bijeenkomst met bestuurders en deelnemende bedrijven die plaats vond bij Hatenboer in Schiedam. De vervolgstap is opschaling van dit programma in 2023.

Dit jaar heeft InnovationQuarter samen met de TU Delft een vervolg gegeven aan de coördinatie van de regionale AI-hub "Zuid-Holland AI". Een aantal hoogtepunten waren de oplevering van een regionale AI-agenda en de pitchvideoserie met tien veelbelovende AI-pioniers uit de regio. Ook is er een online portal gerund via een eigen website en LinkedIn, dat gegroeid is naar meer dan 1.600 volgers. Hier zijn alle nieuws, event en achtergrondartikelen - uit zowel bedrijfsleven als de wetenschap - op het gebied van AI gedeeld.

Onder leiding van InnovationQuarter en ROM Utrecht is landelijk een nieuwe MITregeling ontwikkeld die zich richt op AI R&D samenwerkingsprojecten. Vanuit Zuid-Holland zijn de meeste aanvragen ingediend (21) en vijf van de twaalf gehonoreerde projecten hadden een Zuid-Hollandse indiener. Vanwege het succesvolle verloop van deze MIT-regeling, zal deze de komende jaren herhaald worden vanuit

het groeifondsprogramma AiNed.

Maritiem & Haven

In maart 2022 is de Regionale Maritieme Agenda overhandigd door Jeannette Baljeu aan Minister Mark Harbers van I&W. De agenda is een omvangrijke visie en strategie voor het regionale maritieme cluster in 2030. De agenda wordt ondersteund door tientallen bedrijven, onderwijsinstellingen, intermediaire organisaties en overheden uit de sector. Vanuit het Maritime Delta-programma monitoren we de agenda en voeren we verschillende activiteiten uit, zoals Duurzame Toer, waarbij we duurzame startups aan reders verbinden en intermediair overleggen waarbij we samen met andere intermediairs versplintering tegengaan. Maar ook kennissessies rond energietransitie en digitalisering met focus op de Datawerf en SMASH!. Met SMASH! zijn de mogelijkheden tot een 'digital and green corridor’ tussen Oslo en de Maritime Delta-regio verkend.

De inzet op human capital vanuit Maritime Delta was dit jaar groot, we hebben samen met de Human Capital Council van Nederland Maritiem Land de strategie vormgegeven. Daarnaast hebben we voor de regio de human capital initiatieven in kaart gebracht, dit inzicht wordt gebruikt om de strategie van Maritime Delta voor 2023 te bepalen. Daarnaast werkt Maritime Delta samen met de human capital coalitie energietransitie in de haven en TNO om diversiteit en inclusie bij bedrijven te versnellen. Daarnaast zijn er verschillende projecten begeleid naar realisatie en financiering, bijvoorbeeld Circulaire Werf en Offshore testlocatie Scheveningen.

Groen & Gezond

LSH

Om zorginnovatie in Zuid-Holland te stimuleren, lopen meerdere initiatieven. Zo is het innovatieprogramma ZorgTech doorgezet. De innovatieprojecten die in 2021 een voucher toegekend hebben gekregen, zijn succesvol

afgerond en in 2022 is specifiek aandacht gegaan naar het thema ‘gezond oud worden’. De samenwerking van tech-bedrijven met zorgorganisaties wordt gestimuleerd door subsidievouchers aan projectconsortia toe te kennen. Acht projectconsortia zijn van start gegaan en ontwikkelen hun zorgtechnologische oplossing in de praktijk. Daarnaast zet ZorgTech in op de uitdaging van startups en scale-ups om tot structurele financiering te komen. Verschillende bijeenkomsten zijn hiervoor georganiseerd. Een Health Tech Accelerator (IRP) is in samenwerking met Gritd opgezet, waarin vijf bedrijven in hoog tempo richting een financieringsronde ontwikkelen. En binnen Kansen voor West 2 is een voucherregeling geopend waar bedrijven subsidie kunnen aanvragen om expertise in te huren om te adviseren op vraagstukken waarmee ze hun financierbaarheid verhogen.

Regionaal hebben we extra effort kunnen plegen voor zorginnovatie, in de Drechtsteden via de innovatieroadmap binnen de regiodeal en in Den Haag is er extra aandacht voor zorginnovaties in het sociaal domein. De gemeente Den Haag heeft een tweede ronde van de SocialTech Startup Network Series samen met Yes!Delft georganiseerd om innovatieve technologie te stimuleren waarmee het Haagse sociaal domein slimmer en betaalbaarder wordt en bewoners langer zelfstandig kunnen wonen. SocialTech is een programma waarmee startups toegang krijgen tot het Haagse sociale ecosysteem en het netwerk van InnovationQuarter. In 2022 is er gewerkt aan het vullen van de funnel voor investeren in proposities in het sociaal domein.

Daarnaast is InnovationQuarter partner in het meerjarige, Europees gesubsidieerde samenwerkingsverband Codex4SMEs dat mkb’ers ondersteunt bij het versneld ontwikkelen van hun innovaties in medische diagnostiek en personalised medicine. Dankzij de gezamenlijke inspanningen van InnovationQuarter en de BOM hebben tot nu

toe 66 Nederlandse bedrijven gebruik gemaakt van uiteenlopende services in Europa, zoals o.a. het valideren van hun technologie op unieke biobankmaterialen, meet&match sessies met grote farmaceutische bedrijven en trainingen over Europese regelgeving en intellectueel eigendom door gerenommeerde experts.

Horticulture & Food

In 2022 vond de tweede call plaats om subsidievouchers aan te vragen voor ontwikkeling van innovaties op het gebied van hightech glastuinbouw in het innovatieprogramma AgriTech. Vijf innovatieprojecten hebben een subsidievoucher toegekend gekregen. Hiermee is in totaal € 607.000 beschikbaar gekomen voor innovatieprojecten.

Het RoboCrops-ecosysteem heeft tot doel de digitalisering en benodigde innovaties t.b.v. autonoom telen in de glastuinbouw te versnellen. Het biedt een loket waar bedrijven en kennisinstellingen terecht kunnen met vragen, het aanbieden van diensten, het opstellen van een roadmap richting automatisering en hierbij het ontwikkelen, stimuleren en inzetten van talent, onderzoek en bedrijven. In 2022 is er een tweedaags event georganiseerd, dat de start vormt van de verdere uitbreiding van het ecosysteem. Ook speelt RoboCrops een belangrijke rol binnen het innovatiepakket handsfree telen binnen de gehonoreerde groeifondsaanvraag NXTGEN HIGHTECH.

Eind 2021 rondde InnovationQuarter samen met TNO een verkenning af naar de potentie van de eiwittransitie voor onze regio. Eén van de belangrijkste conclusies van deze verkenning was dat Nederland een unieke uitgangspositie heeft om internationaal koploper in de eiwittransitie te worden. Hiertoe is samen met Planet B.io het initiatief genomen om een community van regionale koplopers te vormen onder de noemer Protein Port. Deze community zal zich richten op alternatieve eiwitten

waarvoor Zuid-Holland sterk gepositioneerd is: gecultiveerde eiwitten, fermentatie, aquatische planteneiwitten en insecteneiwitten. In 2022 is dankzij de RINZ-regeling van de provincie ZuidHolland een mooie start gemaakt met de Protein Port. Inmiddels bestaat er een actief netwerk en ligt er een gezamenlijke versnellingsagenda voor de komende vier jaar. Meer dan 90 bedrijven, kennis- en educatieinstellingen, overheidsorganisaties en NGO’s hebben zich aangesloten bij dit initiatief. Ook is er een start gemaakt met het identificeren van de behoeften van bedrijven en organisaties om succesvol te zijn in het realiseren van de eiwittransitie. Op basis hiervan worden plannen voor 2023 -2027 verder uitgewerkt.

Innovatieroadmaps Drechtsteden

In de Drechtsteden werken we aan vijf innovatieroadmaps samen met Deal Drecht Cities en Economic Development Board

Drechtsteden (EDB) in het kader van de regiodeal. Dit gebeurt op vijf thema’s: digital mainport, smart manufacturing, duurzaam varen, deltatechnologie en zorginnovatie.

Zo wordt er in de Refit Alliantie Binnenvaart gewerkt aan een gestandaardiseerde, opschaalbare en flexibele oplossing voor kleine en grote vaarafstanden. Hierbij wordt geëlektrificeerd in combinatie met een range extender. Een ander voorbeeld is het in 2022 opgerichte INNOW, een technologieplatform ter bevordering van het delen en kennismaken met toegepaste zorgtechnologie in de Drechtsteden. De connecties zijn gelegd tijdens een Dare2Cross evenement en hebben geleid tot een positieve verkenning voor experimenten door onderwijs, overheid en zorg/welzijnsinstellingen. Verder hebben er twee bijeenkomsten voor zorgprofessionals op het thema toegepaste zorginnovatie plaatsgevonden.

Realisatie versus doelstellingen Innoveren

Zoals afgesproken in onze verantwoording telt een innovatieprogramma net zo zwaar als een klein project (allebei als één gerealiseerd project), terwijl er onder een innovatieprogramma vele projecten vallen. Hierdoor, en door de beperkte contactmogelijkheden tijdens corona, is het target 2019-2022 op de KPI ‘aantal businesscases en innovatieprojecten’ niet gehaald (target is 160, realisatie is 131). De doelstelling op uitgelokte investeringen is wel ruimschoots gehaald.

Internationaliseren

Vanuit Internationaliseren wordt er teruggekeken op een succesvol jaar. Er is in de loop van het jaar veel van het werk genormaliseerd, na de twee jaar van (reis)beperkingen door de coronapandemie. Dit zien we zeker terug in de resultaten van 2022, die over de hele linie goed te noemen zijn. Zowel op het gebied van Foreign Investments als Internationalisering zijn de KPI's gehaald, danwel (ruim) overschreden. Ook kwalitatief gezien zijn de resultaten van toegevoegde waarde voor de regio.

Resultaten Foreign Investments

Foreign Investments heeft in 2022 enorm mooie resultaten behaald. Het investeringsvolume is hoger dan in alle voorgaande jaren. De doelstellingen van 40 investeringscases, 800 arbeidsplaatsen en € 80 miljoen investeringen zijn ruimschoots behaald. In totaal hebben 51 (internationale) bedrijven zich gevestigd in de regio, waarmee 1.983 arbeidsplaatsen en € 2,1 miljard aan investeringen gerealiseerd worden in de komende drie jaar.

De projecten zijn in toenemende mate strategisch van aard, waardoor buitenlandse investeerders het lokale ecosysteem verrijken. Mooie voorbeelden zijn het Amerikaanse Bristol Myers Squibb (BMS), dat Leiden Bio Science Park koos voor de bouw van een Europees productiecentrum voor celtherapie, en Deep

Branch, een bedrijf dat werkt aan de productie van proteïne op basis van koolstofdioxide, dat met een vestiging op de Biotech Campus Delft aansluiting zoekt op het innovatieve ecosysteem in Delft.

Verder zijn enkele andere grote projecten het vermelden waard. Het Finse Neste investeert € 1,9 miljard in de uitbreiding van de raffinaderij in Rotterdam. Met deze investering wordt de totale productiecapaciteit voor hernieuwbare producten verhoogd met 1,3 ton. Daarnaast heeft het bedrijf Proeon een locatie geopend bij Planet B.io op de Biotech Campus in Delft. Proeon werkt aan de volgende generatie alternatieve eiwitten en gaat samenwerken met de Universiteit van Wageningen.

Twee andere mooie voorbeelden zijn Ajar Technologies dat beveiligingsoplossingen voor kritieke transportinfrastructuur levert en Gecko Robotics dat gespecialiseerd is in roboticaoplossingen.

De bedrijven die in het afgelopen jaar zijn ondersteund bij vestiging of uitbreiding, zijn ook dit jaar over het algemeen innovatief en technologisch geavanceerd. Extra waardevol zijn de bedrijven die in onze regio R&D en/of productieactiviteiten zijn gaan uitvoeren. Dit is het geval bij elf projecten.

In 2022 is er naast de acquisitie van nieuwe projecten ook sterk ingezet op het Investor Relations programma, waarmee relaties worden onderhouden met de huidige internationale bedrijven met een vestiging in de regio. Er zijn in totaal 147 Investor Relations bezoeken afgelegd, waarmee de (interne) doelstelling van 140 Investor Relations bezoeken is gehaald. Daarnaast zijn ook de aanvullende resultaatafspraken met de NFIA en de MRDH in 2022 behaald.

Mede dankzij deze bezoeken hebben we elf (internationale) bedrijven kunnen ondersteunen bij uitbreidingsprojecten in de regio.

Het afgelopen jaar hebben we een verschuiving gezien in de herkomst van de landingen in de regio: de zogenaamde geomix. Er is een flinke daling te zien in de bedrijven afkomstig uit het Verenigd Koninkrijk. In 2021 waren dit nog 9 landingen en in 2022 nog 3. De top twee bestaat wederom uit de Verenigde Staten (7) en China (8). Op enige afstand gevolgd door India (5). We zien verder een stabiel aantal projecten uit India (5), als resultaat van het softlanding programma dat we in samenwerking met The Hague Business Agency hebben opgezet.

De bedrijven die zich in 2022 gevestigd hebben, zijn actief in verschillende sectoren. De meeste bedrijven zijn actief binnen de sector Digital Technology (10) en LSH (10), gevolgd door HTSM (7). De meeste van de LSH-bedrijven hebben zich in Rotterdam gevestigd. Het merendeel van de bedrijven koos Den Haag (20) en Rotterdam (14) als vestigingslocatie.

Dit jaar kon er weer volop gereisd worden. Zo zijn we bijvoorbeeld afgereisd naar de cybersecuritybeurzen RSA in San Francisco en de IT-SA in Duitsland, Fruit Logistica in Duitsland, Agritech in Tel Aviv, Web Summit in Lissabon, ENLIT in Frankfurt en BIO US in San Diego. Met als resultaat dat de leadsportefeuille nog altijd stabiel is rond de 380 leads.

Internationaal Talent Programma

In 2022 heeft InnovationQuarter de uitvoering van het Internationaal Talent Programma voor de regio op zich genomen. Dit programma is een spin-off van de Human Capital Agenda en richt zich op het aantrekken en behouden van internationaal talent voor de regio en daarnaast het ondersteunen van bedrijven op dit thema. In het tweede kwartaal is de kwartiermakersfase van het programma afgerond. In het derde en vierde kwartaal is de uitvoering van het programma op volle gang gekomen. Zo is onder andere het Zuid-Hollandse Job Board gelanceerd. Hiermee worden de baankansen vanuit innovatieve sectoren beter zicht- en vindbaar bij internationaal talent. Daarnaast zijn er diverse initiatieven georganiseerd voor hoogopgeleide inkomende Oekraïense vluchtelingen. Om bedrijven beter te kunnen assisteren op het thema Internationaal Talent en om regionale en lokale talentinitiatieven verder te kunnen ontwikkelen zodat de talent pool groter wordt, is er meer inzicht in de internationaal talentbehoefte van mkb’ers. Daarom is in het derde kwartaal een werkgeversonderzoek over dit onderwerp ontwikkeld en uitgevoerd. In het vierde kwartaal zijn de uitkomsten van dat onderzoek breed gedeeld.

Internationalisering

InnovationQuarter heeft ook in 2022 het innovatieve bedrijfsleven actief ondersteund bij hun internationale expansie op buitenlandse markten. Internationalisering richt zicht hierbij op vijf focussectoren, te weten Cybersecurity, Energie, Circulair, HTSM en Horticulture & Food.

Er is dit jaar ook gewerkt aan het verder ontwikkelen van onze ambitie om dé regionale go-to partij voor ondersteuning van bedrijven en samenwerking met partnerorganisaties op het gebied van Internationalisering te worden, vanuit een sectorale aanpak. We helpen ZuidHollandse bedrijven bij het internationaal ondernemen met objectieve, transparante en betrouwbare kennis. En geven hen toegang tot relevante netwerken, informatie en dienstverlening. Ook hebben we dit jaar gekeken naar het aanscherpen van onze KPI's op internationalisering. In 2023 zullen deze aangepast worden, zodat ze beter in lijn zijn met de gestelde ambitie en strategie.

In 2022 hebben er tal van nieuwe activiteiten plaatsgevonden om het internationaliserend bedrijfsleven de mogelijkheden te bieden zich te oriënteren op nieuwe markten en hun activiteiten op bestaande markten verder vorm te geven. Zo bleven we met onze internationaal georiënteerde ondernemers nauw in contact door het Trade Relations programma. In 2022 hebben we in totaal 82 Trade Relations gesprekken gevoerd. Hiermee hebben we onze KPI (70) voor dit jaar ruimschoots behaald. Ook in 2023 zal dit door het Ministerie van Buitenlandse Zaken gefinancierde programma doorgang vinden.

Sinds begin van 2021 voert InnovationQuarter samen met The Hague Business Agency namens de gemeente Den Haag het MKB-deal programma ‘Internationaal ondernemen voor en door mkb’ers’ uit. Het tweejarige programma richt zich onder de naam International Market Entry Coaching op het brede Haagse mkb. In 2023 zal het programma in opdracht van gemeente Den Haag worden voortgezet.

EEN

In 2022 is InnovationQuarter van start gegaan met het Enterprise Europe Network (EEN), een wereldwijd matchmakingprogramma dat gefinancierd wordt door de Europese Commissie. InnovationQuarter voert dit programma samen met de andere ROM's en RVO uit. 2021 heeft in het teken gestaan van het opstarten, coördineren en promoten van het programma. Dit jaar zijn er vooral weer veel fysieke internationaliseringsactiviteiten uitgevoerd. Denk hierbij aan missies, netwerkevenementen, webinars, ‘Partners in Business’ (PIB’s) en andere internationaliseringsprogramma’s. Een voorbeeld van zo’n programma is de Globaliser, die we organiseren in samenwerking met Dutch Basecamp. Tijdens de Globaliser realiseert een bedrijf een gedegen internationaliseringstrategie gericht op een nieuwe markt. Dit jaar zijn er twee Globaliser-programma’s in samenwerking met partners uitgevoerd, met verschillende thema’s: Cybersecurity en Sustainable Urban Development.

Dit jaar is er weer volop gereisd. Zo zijn we onder meer met ondernemers afgereisd naar de cybersecuritybeurs RSA in San Fransico, de Hannover Messe in Frankfurt, een verkenningsmissie cybersecurity naar Zweden, de energiebeurs ENLIT en de tuinbouwmissie naar India. Al deze activiteiten zijn mogelijk gemaakt door de inzet en kennis van personen uit het netwerk, onze TINLpartners, sectorspecialisten, landenexperts van bijvoorbeeld RVO en clusterorganisaties in het binnen- en buitenland.

In 2022 zijn de volgende internationaliseringsactiviteiten gerealiseerd:

▶ Het opzetten, uitvoeren en inbedden van zeven bestaande en één nieuwe hub-tohub samenwerkingen. Het gaat hierbij om samenwerkingen met de State of Maryland op cybersecurity, Cleantech Scandinavia, Boston (energie en circulair), en meewerken aan vier PIB’s (cyber & offshore wind op de Verenigde staten, en twee Horticulture & Food PIB’s op de Golfregio & India. Daarnaast is er een nieuwe PIB DUI Cybersecurity goedgekeurd.

▶ Het organiseren van 18 eigen missies met deelname van 178 Nederlandse bedrijven (begroot 2022: 8 eigen missies en 80 bedrijven).

▶ Het ondersteunen van 8 internationaliseringsactiviteiten van partners uit het Trade & Innovate NL netwerk, binnen en buiten de regio.

versus doelstellingen

Opzetten, uitvoeren en inbedden van bestaande en nieuwe hub-to-hub samenwerkingen

Internationalisering 8 Begroting 2022

8

18

178

Trade Relations Gesprekken

Aansprekende voorbeelden van de internationaliseringsactiviteiten in 2022 zijn:

▶ Het Nederlandse paviljoen op de beurs ENLIT met 12 deelnemende bedrijven.

▶ Twee Duurzame Bouw en Energiesystemen missies naar de Nordics. In juni naar Zweden en Denemarken en in november nog een keer naar Copenhagen. Met in totaal 20 deelnemers.

▶ Een PIB-verkenningsmissie naar India met 8 deelnemers.

▶ De Cybersecuritybeurs RSA in juni met 32 deelnemers.

▶ De hightech missie naar de IMTS in Chicago met 12 deelnemers.

▶ De Tuinbouwdagen Expo in Dubai.

▶ Het opzetten en/of bijdrage leveren aan twee Globaliser programma’s.

Investeren

Overall resultaten

We hebben in 2022 mooie resultaten laten zien en onze targets overall ruimschoots behaald. In de huidige marktomstandigheden is het extra belangrijk dat wij er als investeerder zijn voor innovatieve startups en scale-ups in onze regio. Met de teams van onze vier fondsen dragen we bij aan een schoner, slimmer en gezonder ZuidHolland en daarmee een sterk en innovatief Nederland.

In totaal zijn er dit jaar 37 investeringen gerealiseerd vanuit de vier fondsen. Dit is ruim boven ons target van 27. Vanuit IQCapital zijn 17 investeringen gedaan, vanuit UNIIQ 10, vanuit ENERGIIQ 7 en 3 vanuit ETF-R. Een stevig deel van de investeringen betroffen vervolgrondes of brugfinancieringen voor bestaande portfoliobedrijven.

Vanuit al onze fondsen hebben wij in 2022 de meeste investeringen gedaan in de sectoren Energie en HTSM. Het totaal aangetrokken kapitaal voor onze portfoliobedrijven, € 84,9 miljoen, ligt mede door onze inzet sterk boven het gestelde target van € 39,5 miljoen. Het totale gecommitteerde vermogen van alle vier de fondsen samen ligt iets hoger dan begroot (€ 27,7 miljoen om € 27 miljoen). Voorheen rapporteerden we ook de verwachte groei in werkgelegenheid bij de bedrijven waarin we als InnovationQuarter investeren. Vanaf Jaarplan 2019 hebben we afgesproken dat anders te doen, namelijk het totale aantal arbeidsplaatsen bij de ondernemingen waarin is geïnvesteerd; ultimo 2022 staat de stand op 3.769 arbeidsplaatsen.

Naast onze reguliere investeringsactiviteiten voeren wij de COL voor de regio Zuid-Holland uit. In 2022 zijn er in totaal 32 leningen vervroegd afgelost en zijn er nog 151 leningen in beheer, 32% van het bedrag aan verstrekte leningen is al terugontvangen. In totaal zijn 7 leningnemers

failliet gegaan of hebben hun bedrijf beëindigd. Met de groei van de organisatie en de investeringsportefeuille is gewerkt aan de verdere professionalisering van de organisatie. De keuze is gemaakt voor een workflowen fondsmanagementsysteem dat onze kernprocessen bij investeren ondersteunt. Dit systeem is in 2022 geïmplementeerd. Alle fondsen werken nu met dit systeem. Komend jaar zullen verdere aanpassingen gemaakt worden om het systeem te optimaliseren voor onze processen.

IQCapital

IQCapital heeft in 2022 in totaal zeventien investeringen gedaan, voor een totaalbedrag van € 15,3 miljoen. Hiermee hebben we significant meer gerealiseerd dan oorspronkelijk begroot. Als gevolg hiervan is ook dit jaar een flink bedrag aan uitgelokte investeringen gerealiseerd van in totaal € 30,4 miljoen. De bedrijven waarin wij investeerden, bevinden zich in verschillende levensfasen en in verschillende sectoren. Het gaat hier om vijf initiële investeringen en twaalf vervolginvesteringen in bestaande portfoliobedrijven. De nieuwe bedrijven in onze portfolio zijn Qualinx, Denoize, SyncVR, Sensius en Capricorn Industrial Biotech Fund.

Dit jaar stond in het teken van een aantal succesvolle exits. Zo is het portfoliobedrijf Cybersprint overgenomen door Darktrace voor € 47,5 miljoen, een wereldleider op het gebied van AI-gebaseerde cybersecurity. Het portfoliobedrijf Quantib is overgenomen door het diagnostiekbedrijf RadNet. En OneWelcome werd voor € 100 miljoen verkocht aan Thales, wereldleider op het gebied van digitale beveiliging. Daarnaast waren er ook kleinere exits, zo is IQCapital door IRM Systems zelf uitgekocht en Doculayer overgenomen door ProcessMaker.

Het zwaartepunt van de IQCapital-portfolio blijft liggen op LSH en op HTSM. Uit deze sectoren, die goed vertegenwoordigd zijn bij de Zuid-Hollandse kennisinstellingen, komt de grootste kwalitatieve dealflow naar ons fonds. Bijzonder om op te merken is dat ondernemers van snelgroeiende ondernemingen steeds vaker door marktpartijen gewezen worden op de bijzondere positie van IQCapital als partner voor slim kapitaal. Bij verschillende portfoliobedrijven is de toegevoegde waarde van de andere InnovationQuarter business units merkbaar: contacten met potentiële klanten worden gelegd en ondernemingen die willen schalen naar het buitenland worden bediend.

De markt voor venture capital (voor jonge innovatieve bedrijven) is na de zomer van 2022 sterk afgekoeld. Ondernemers laten ons weten dat het moeilijker is om nieuwe investeerders te vinden en dat het langer duurt voordat bestaande aandeelhouders nieuw groeikapitaal verschaffen. Niettemin is de liquiditeit in de markt aanhoudend groot en de arbeidsmarkt voor investment managers onveranderd gunstig. Het blijft daarom uitdagend senior investment managers aan ons te blijven binden.

Eind augustus is een ervaren fondsmanager op interimbasis aangetrokken om het team van IQCapital te professionaliseren, de dealflow te versnellen en om systemen te implementeren zodat de fondsuitbreiding zo optimaal mogelijk uitgezet kan worden. Als gevolg hiervan is de dealfow in het derde en vierde kwartaal toegenomen, de rust teruggekeerd en is de prestatie van het team verbeterd. Over geheel 2022 heeft IQCapital zo’n 370 leads behandeld.

Voor het beschikbaar stellen van kapitaal is door de aandeelhouders van InnovationQuarter de eis gesteld dat de koopkracht van het doelvermogen van het Participatiebedrijf in meerjarig perspectief in stand blijft. Onder ‘koopkracht van het doelvermogen’ wordt verstaan de koopkracht van het door de aandeelhouders ter

beschikking gestelde kapitaal (kapitaal, agio en de per 1 januari 2016 aanwezige reserves) verminderd met de per 1 januari 2016 aanwezige liquide middelen. Het meerjarig perspectief betreft een periode van vijf jaar. De (vigerende) periode vangt aan per 1 januari 2016 en betreft dus de periode 1 januari 2016 tot en met 31 december 2020.

Kijkend naar de toekomst, hebben de gunstige resultaten in het jaar 2022 een groot positief effect gehad op het beschikbaar gestelde vermogen. Door deze ‘inloop’ achten we het behalen van de doelstellingen van het doelvermogen voor de volgende vijfjaarperiode (1 januari 2021 tot en met 31 december 2025) reëel.

UNIIQ

UNIIQ investeert in de proof-of-concept fase van jonge innovatieve bedrijven. Veel investeerders blijven uit die vroege, risicovolle fase weg, waardoor er weinig tot geen privaat geld beschikbaar is. Dit zorgt ervoor dat UNIIQ veelal de eerste en grootste investeerder in het bedrijf is. Nagenoeg alle bedrijven waarin UNIIQ investeert hebben additioneel geld nodig voor de verdere ontwikkeling en verkoop van hun technologie. Het ondersteunen van bedrijven in hun zoektocht naar vervolgfinanciering is dan ook een belangrijke taak van het UNIIQ-team.

In 2022 is weer volop geïnvesteerd door UNIIQ en werden tien jonge innovatieve startups gefinancierd. De helft van die investeringen zijn gedaan vanuit het nieuwe fonds Vroegefasefinanciering (VFF) en de andere helft uit het bestaande EFRO-fonds. Met de komst van dit tweede fonds is een onderscheid gemaakt in doelgroepen. Het lopende EFRO-fonds financiert academische spin-offs en het nieuwe VFF-fonds financiert regionale innovatieve startups die niet aan een universiteit zijn verbonden. De eerste aanvraag en toekenning van de VFF betrof € 4,8 miljoen. Met de support van de gemeente Rotterdam, die nu voor de co-financiering

zorgdraagt, is in 2022 de uitbreidingsaanvraag voor de VFF ingediend ter grootte van € 5,2 miljoen. De verwachting is dat begin 2023 toestemming volgt, zodat in totaal de maximum fondsgrootte voor drie jaren van € 10 miljoen is bereikt.

In totaal zijn in 2022 163 leads binnengekomen. De meeste van deze leads bevinden zich in de sectoren HTSM (33) en LSH (28). In 2022 investeerde UNIIQ in: IPD, ValleyOptics, Kalpana, Magneto, Reefy, Villari, SoundCell, Infix, Spatium en Vortice. Begin 2022 was de vijftigste UNIIQinvestering een feit. Een mooi moment om over de uitstekende resultaten van het fonds naar buiten te treden. Niet alleen met getallen, maar vooral om te laten zien dat UNIIQportfoliobedrijven bijdragen aan een schonere, slimmere en gezondere wereld.

Het ophalen van vervolgfinanciering is cruciaal voor de jonge, hoogtechnologische en daarmee kapitaalintensieve bedrijven waar UNIIQ in investeert. Het team van UNIIQ werkt daar met de ondernemers hard aan. Ondanks de lastig wordende economische en geopolitieke omstandigheden, hebben veertien bedrijven vervolgfinanciering opgehaald voor in totaal ruim € 15 miljoen. Maar liefst tien hiervan haalden voor de eerste keer vervolgfinanciering op. Er waren in 2022 geen faillissementen. Met de toekenning van de VFF kwamen er voorlopig weer voldoende fondsmiddelen beschikbaar om te investeren en ging de maximale omvang van de converteerbare leningen naar € 350.000.

Daarnaast hebben inmiddels acht UNIIQportfoliobedrijven hun lening volledig afgelost. Dit is een belangrijk resultaat, omdat dit laat zien dat, wanneer bedrijven succesvol groeien en passende financiering ophalen, er voldoende ruimte ontstaat om UNIIQ af te lossen. Met dat geld kunnen weer nieuwe jonge innovatieve bedrijven ondersteund worden.

Een andere belangrijke activiteit van UNIIQ is het helpen van ondernemers met hun businessplannen en het doorverwijzen naar het juiste financieringsloket als het niet passend is voor UNIIQ. Daartoe worden onder andere spreekuren en pitchmiddagen georganiseerd. Gelukkig kon en mocht dat afgelopen jaar weer live plaatsvinden. Team UNIIQ heeft zich actief laten zien op de vele incubators en broedplaatsen die Zuid-Holland rijk is. Van YES!Delft tot Apollo14 en van ECE en BlueCity in Rotterdam tot ESA-BIC in Noordwijk. In 2022 zijn hierbij zo’n zeventig ondernemers geholpen.

Sinds de start van UNIIQ is in 57 bedrijven geïnvesteerd en voor bijna € 16,5 miljoen gecommitteerd. Ruim vijfendertig portfoliobedrijven hebben vervolgfinanciering opgehaald en er is daarmee meer dan € 130 miljoen additioneel kapitaal aangetrokken. Daarnaast zijn meer dan 350 ondernemers geholpen via het proces ‘toeleiden kapitaal’ en zijn nog altijd slechts twee ondernemingen failliet gegaan. Het belangrijkste resultaat is dat innovatieve technologieën in allerlei sectoren versneld succesvol naar de markt worden gebracht.

ENERGIIQ

ENERGIIQ beheert elf actieve investeringen, in tien ondernemingen en één investeringsfonds (fund-in-fund). In 2022 zijn zeven nieuwe investeringen gedaan, met een totaal geïnvesteerd vermogen van € 5,8 miljoen en ruim € 24 miljoen aan uitgelokte investeringen.

De aantallen investeringen zijn in 2022 relatief hoog. Dit heeft te maken met meerdere vervolgfinancieringen van de bedrijven in de portefeuille en met het feit dat vervolgrondes in onze portfoliobedrijven substantieel zijn. Dat geeft aan dat er meer dan voldoende interesse in onze portfoliobedrijven is vanuit de markt. Het geïnvesteerd vermogen, een weergave van onze nieuwe commitments, is dit jaar ruim boven de target. Gezien de afgelopen

jaren kunnen we concluderen dat het nieuwe geïnvesteerd vermogen per jaar steeds rond de € 5 miljoen cirkelt. We vinden dit passend bij een investeringsfonds zoals ENERGIIQ met een totaal kapitaal van € 35 miljoen.

In 2022 hebben we geïnvesteerd in twee nieuwe portfoliobedrijven te weten Fibersail en Canopus. Beiden zijn in hun deelgebied koplopers, met innovatieve technologie in respectievelijk de windindustrie en geothermie. Het betreffen twee vooral op hardware gerichte investeringen, die de energietransitie kunnen versnellen. We zien dat het voor ondernemers nog steeds een uitdaging is om nieuwe hardware technologie naar de markt te brengen. Met ons fonds kunnen we deze belangrijke innovatieve investeringen wel realiseren.

Eén portfoliobedrijf, Plotwise, is verkocht aan Coolblue. Het bedrijf Involtum is samengegaan met het beursgenoteerde bedrijf Ease2Pay. Een mooi resultaat.

De portefeuille groeit in aantallen en de bedrijven in de portefeuille zelf groeien ook. Dit vraagt veel aandacht van het team. Het versterken van managementteams met nieuwe leden is altijd een punt waar we veel energie in steken, vooral in 2022. Tevens zijn we enthousiast over de grote vervolgrondes, waar we actief aan hebben bijgedragen.

In 2022 is het aantal leads vrijwel gelijk gebleven. We zien dat dit aantal de afgelopen jaren rond de 160 (kwalitatief goede leads) fluctueert. In 2022 zijn diverse trajecten gestart waarvan we hopen dat deze in 2023 tot investeringen leiden. De verwachting is dat in 2023 de private investeringsmarkt terughoudend zal zijn door de neerslachtige prognoses op de financiële markten. Hierdoor zou ENERGIIQ in hogere mate leads moeten tegenkomen die niet door de markt worden opgepakt.

ETF-R

Het ETF-R heeft in 2022 in twee nieuwe bedrijven geïnvesteerd en één vervolginvestering gerealiseerd in een bestaand portfoliobedrijf. Een derde investering vindt begin januari 2023 plaats, net over het jaareinde heen. Het doel is om per jaar in drie nieuwe bedrijven te investeren. In totaal is er € 8,2 miljoen geïnvesteerd in twee nieuwe bedrijven en één portfoliobedrijf. Barge Master en Rift zijn de twee nieuwe ondernemingen die aan de portfolio zijn toegevoegd. De co-investeringen die gegenereerd zijn door onze deals komen op € 4,2 miljoen, maar als we de grants en subsidies meetellen is dit bedrag € 13 miljoen. Ook grants en subsidies komen niet tot stand indien er geen equity investments worden gedaan.

Barge Master ontwikkelt met succes bewegingcompenserende oplossingen voor de offshore industrie. Door middel van in Rotterdam ontwikkelde machines kan er op open zee met significante golfslag toch secuur en veilig worden gewerkt. Door recente innovatie op de bestaande technologie, biedt de oplossing nu ook grote toegevoegde waarde voor de bouw van offshore windparken en levert het daarmee een belangrijke maatschappelijke bijdrage aan de energietransitie.

RIFT ontwikkelt een ‘circulaire ijzerbrandstof’technologie voor industriële productieprocessen en elektriciteitscentrales. Door ijzerbrandstof te verbranden, ontstaat energie in de vorm van duurzame warmte. De roest die daarna overblijft, kan met duurzame waterstof weer omgezet worden naar ijzerpoeder. Naast het CO2-vrije karakter van de technologie, komen er minder stikstofemissies vrij dan bij fossiele brandstoffen. Een mooi alternatief voor gas, waterstof en warmtepompen die afhankelijk zijn van infrastructuur.

Het portfoliobedrijf Umincorp, dat actief is in het recyclen van plastics, heeft in Rotterdam een nieuwe rPET fabriek geopend. Daarnaast heeft Umincorp een tweede MDS (magnetic density seperator) geïnstalleerd en is deze operationeel. Dit is het hart van de ontwikkelde technologie. Aan de afnemerkant zijn successen geboekt met Albert Heijn (gerecyclede fruitbakjes) en ontwikkelingen met andere grote merken. Uiteraard zijn de uitdagingen in de huidige economie (onder meer dalende afzetprijzen en vertraagde onderdelen leveringen) en energiemarkten ook voelbaar binnen Umincorp. De dealflow van het fonds is in 2022 flink gestegen ten opzichte van 2021. De verwachting was dat de lancering van het fonds in 2021 tot een piek in aantal leads zou leiden en dat in 2022 het aantal leads zou stagneren. Het aantal leads is in 2022 117.

Het ETF-R team is door werving van mensen in 2022 per 2023 uitgebreid met twee senior investment managers. Daarmee is de slagkracht van het team gegroeid. Er zal ook aan de juniorkant nog versterking worden gezocht.

COL

De COL is een speciale overbruggingsfinanciering die begin 2020 tot stand is gekomen om het innovatieve bedrijfsleven in de coronacrisis voor Nederland te behouden. In totaal hebben de ROM’s 974 leningen verstrekt aan innovatieve startups, scale-ups en innovatieve mkb’ers.

InnovationQuarter heeft in 2020 en 2021 in totaal 183 Corona-Overbruggingsleningen verstrekt aan ondernemingen in Zuid-Holland. In totaal ging het om € 83,8 miljoen, waarvan € 67,8 miljoen verstrekt door InnovationQuarter en € 16 miljoen door co-financiers. Eind 2022

zijn er bij InnovationQuarter nog 151 leningen in beheer en bedraagt de uitstaande portefeuille van InnovationQuarter € 45,8 miljoen. Inmiddels is € 21,5 miljoen (32% van het bedrag aan verstrekte leningen) al terugontvangen. Medio 2022 zouden alle leningnemers met een kleine COL aan het aflossen moeten zijn. In de praktijk blijkt regulier aflossen voor veel van deze ondernemers nog lastig en heeft 55% op dit moment een vorm van uitstel van aflossing. Dit kan een extra periode uitstel van aflossing zijn, een verhoging van het aantal termijnen of een maatwerkoplossing voor ondernemers met ernstige liquiditeitsproblemen.

De oorzaken voor de aflossingsproblemen zijn vaak in twee categorieën te verdelen:

▶ Veel COL-ondernemers hebben last van de diverse crises; ze hebben te maken met een hoge inflatie (hoge energieen grondstofprijzen), een tekort aan grondstoffen en/of personeel, ervaren hoge transportkosten en/of gesloten afzetmarkten door de Rusland-Oekraïne oorlog. Sommige (internationale) ondernemingen, bijv. met een afzetmarkt in China, ondervinden nog steeds negatieve gevolgen van corona.

▶ Daarnaast is er een steeds grotere groep waarbij de oorzaak gerelateerd is aan onvolkomenheden in het businessmodel. Er is geen goede product-market-fit waardoor de omzet stagneert en de verliezen steeds groter worden.

In 2022 zijn er 13 leningen vervroegd afgelost, waardoor in totaal nu 32 leningen voortijdig zijn afgelost. De redenen voor vervroegd aflossen zijn bijvoorbeeld een bedrijfsovername of een grote investeringsronde, waarbij de rol van de COL als overbruggingsfinanciering is uitgespeeld.

8 Getallen tussen haakjes zijn de doelstellingen zoals vastgesteld in de begroting en Jaarplan 2022. In een aantal bedrijven wordt door meerdere fondsen geïnvesteerd. Eventuele dubbeltellingen worden gecorrigeerd in de totalen.

9 Jaarlijks worden door ENERGIIQ aan haar aandeelhouder de verwachte arbeidsplaatsen bij nieuwe portfoliobedrijven gerapporteerd. Het getoonde cijfer is een optelsom van de verwachte fte per jaar sinds de start van het fonds. Per ultimo 2023 zullen voor ENERGIIQ ook de daadwerkelijke fte’s gerapporteerd worden.

Realisatie versus doelstellingen8

Strategie, secretariaat EBZ en Human Capital

Team Strategie ondersteunt de processen van InnovationQuarter en werkt aan de economische strategie voor de regio. Het team voert het secretariaat van de EBZ, dat inhoudelijk wordt aangestuurd door het dagelijks bestuur van de EBZ. Het team verbindt vanuit deze rol de netwerk-, denk- en lobbykracht van de EBZ aan de strategische opgaven van de regio waar ook de collega’s van InnovationQuarter uit de verschillende business units aan werken. De ondersteuning van de EBZ-taskforces en het programmateam dat in opdracht van provincie Zuid-Holland het Human Capital Akkoord Zuid-Holland uitvoert, maken deel uit van het team Strategie. De inhoudelijke aansturing van het Human Capital team vindt plaats vanuit de EBZ-taskforce Human Capital.

Strategie

Naast het uitvoeren van het huidige meerjarenplan en het professionaliseren van interne processen, zijn in 2022 verdere voorbereidingen getroffen voor het nieuwe Meerjarenplan 2023-2026 dat in 2023 zal worden gepresenteerd. Ter voorbereiding op het nieuwe meerjarenplan zijn in 2022 stakeholderconsultaties gedaan die hebben geleid tot de contouren van het Meerjarenplan 2023-2026. In 2022 heeft het team zich daarnaast gericht op het implementeren van de in voorgaande jaren ontwikkelde agenda’s en strategie binnen zowel EBZ als InnovationQuarter.

In 2022 had team Strategie de projectleiding over een onderzoek naar fieldlabs in Zuid-Holland. Ook is een stevige bijdrage geleverd aan de ROM 3.0 pilot, die zorgt voor samenwerking tussen de ROM’s onderling en tussen de ROM’s en nationale partners. Er is toegewerkt naar afspraken met het ministerie van EZK over de rol van de ROM’s bij de groeifondsvoorstellen.

Intelligence

Intelligence vormt het fundament voor de strategische keuzes van InnovationQuarter.

In 2022 zijn er verschillende initiatieven uitgevoerd en opgestart om de intelligencepositie van de organisatie te versterken:

▶ InnovationQuarter verkende in 2022 samen met de andere ROMS’s de mogelijkheden om gezamenlijk de intelligencepositie van de ROM’s te verbeteren. Concreet wordt er gekeken naar het delen en gezamenlijk inkopen van data.

▶ Begin 2022 is de Oekraïne-monitor opgesteld. Deze verschaft inzicht in de economische impact van de oorlog in Oekraïne op de economie van Zuid-Holland.

▶ InnovationQuarter was mede-indiener van een onderzoeksvoorstel in de NWO-call ‘Missiegedreven innovatiesystemen in een regionale context’. Het voorstel richt zich op de vraag welke intelligence er nodig is om een innovatie-ecosysteem te kunnen monitoren en versterken. Er is bijzondere aandacht voor het stimuleren van bedrijvigheid die bijdraagt aan het oplossen van maatschappelijke uitdagingen. Het voorstel is voorbereid door hoogleraar Erik Stam (Universiteit Utrecht), in samenwerking met de andere ROM’s, het Rathenau Instituut en de Haagse Hogeschool.

▶ InnovationQuarter was actief betrokken bij

de voorbereiding van één van de pilots van de Learning Community O&I-ecosystemen, die wordt ontwikkeld door Rathenau Instituut en RVO. Samen met de provincie Zuid-Holland en een aantal andere ROM’s is een learning lab rond het thema ‘afbakening van ecosystemen’ vormgegeven. Daarnaast participeert team Strategie actief in andere learning labs, bijv. rondom het thema ‘ecosysteem metrics’. ▶ Tot slot is de jaarlijkse regiomonitor opgesteld.

Secretariaat EBZ

Het jaar 2022 stond in het teken van de Groeiagenda Zuid-Holland en de Circulaire Actieagenda Zuid-Holland. In 2022 heeft een wisseling van de secretaris plaatsgevonden, waardoor veel aandacht is besteed aan een zorgvuldige overdacht. Zo is er gestart met de herijking van de koers en prioriteiten van de EBZ.

Na drie jaar heeft ook Het Diner weer plaatsgevonden. In Naturalis ontmoetten zo’n 130 sleutelspelers uit Zuid-Holland en de landelijke politiek elkaar om te spreken over de grote opgaven van de regio. De conferentie voorafgaand aan Het Diner had als thema: hoe zorgen we dat grote projecten uit de Groeiagenda Zuid-Holland écht gaan renderen voor de regio? Minister Hugo de Jonge gaf tijdens het event een keynote speech. In 2022 zijn vier nieuwe leden toegetreden tot de EBZ: Stefan Sleijfer, voorzitter Raad van Bestuur van het Erasmus MC, Michel van Agthoven, hoofd van Janssen Campus Nederland, Tjark Tjin-A-Tsoi, CEO van TNO en Bouke Arends, burgemeester van de gemeente Westland.

Taskforces EBZ

Hieronder worden de belangrijkste activiteiten per taskforce benoemd.

randvoorwaarden die iedere sector en iedere ketenspeler nodig heeft om succesvol mee te kunnen in de digitale transitie.

Het gaat om:

▶ mensgerichte transitie

▶ connectiviteit: digitale infrastructuur

▶ innovatie: valorisatie van hier ontwikkelde kennis en kunde

▶ cyberveiligheid: universeel vangnet voor ondernemers

Energietransitie

In opdracht van de provincie Zuid-Holland is een onderzoek gedaan naar het energie-innovatieecosysteem van Zuid-Holland. Een belangrijke conclusie is dat het aantal gerapporteerde fte in de energietransitie sterk is gegroeid sinds 2018, toen dit onderzoek ook werd gedaan. Regelgeving is complex en een obstakel. Ook de organisatie van het netwerk kan veel beter, blijkt uit de gehouden interviews.

Er zijn/worden sandpits geïnitieerd over transport en opslag van waterstof. In de sandpits worden meerjarige innovatieprogramma’s gesmeed met kennisinstellingen en bedrijven.

Technologische Industrie

Met de lancering van de ActieAgenda

Technologische Industrie, die de taskforce in nauwe samenwerking met InnovationQuarter, netwerkorganisatie Hi Delta, bedrijven en andere betrokkenen heeft opgesteld, is de taskforce een nieuwe fase ingegaan. Voor de uitvoering van deze agenda trok de taskforce samen op met Hi Delta.

Circulaire Economie

Digitale Economie

De taskforce richtte zich in 2022 op het aanjagen en ondersteunen van de uitvoering van de Digitale Agenda. Deze richt zich op vier sporen,

De taskforce circulair heeft de Circulaire Actieagenda Zuid-Holland opgesteld, op basis van de Groeiagenda Zuid-Holland. De scope is beperkt tot circulaire grondstoffen op industriële schaal, omdat de regio daarmee de grootste impact kan realiseren. De agenda kent drie inhoudelijke actielijnen: wasteto-value; biobased grondstoffen; en CO2 als

grondstof. Daarnaast richt de agenda zich op het realiseren van een groen-witte loper (fast track) voor impactvolle mkb-innovatieprojecten, ‘challengers’, die zich bezighouden met het vervangen van fossiele grondstoffen; ruimte en milieuruimte voor circulaire grondstoffen en groene chemie; én wet- en regelgeving. Op de diverse actielijnen zijn portefeuillehouders benoemd.

Life Sciences & Health

De taskforce richtte zich in 2022 op drie thema’s waarin wij in de regio een sterke positie hebben en waarop nu heel veel gebeurt in nationaal verband (zoals rond de groeifondsvoorstellen): medtech, biotech en data & AI. In afwachting van de uitslagen van de groeifondsvoorstellen heeft in het eerste kwartaal vooral informatieuitwisseling en afstemming plaatsgevonden op de verschillende thema’s. Daarnaast zijn verschillende kansen die de taskforce ziet op vooral het thema biotech verder uitgewerkt.

Impulsprogramma campussen

Onder de vlag van de EBZ is gestart met de uitwerking van het impulsprogramma campussen uit de Groeiagenda Zuid-Holland om de (potentiële) topcampussen in de regio

- TU Delft, LBSP, NL Space Campus, Biotech Campus Delft en Square (Erasmus MC campus)

- nog beter te laten renderen voor de regio en Nederland. Ondersteund door Buck Consultants wordt samen met de campusorganisaties en betrokken bestuurders gewerkt aan een campuspropositie en agenda. Deze richt zich op de thema’s: scouting, screening en financiering van startups en scale-ups, gebiedsontwikkeling, incubatorgebouwen, innovatiefaciliteiten en de interactie met bedrijven op en buiten de campussen.

Buck is eind 2021 gestart met het inventariseren van de uitdagingen van elk van de campussen en de bereidheid tot samenwerking. Vervolgens zijn op bovengenoemde thema’s eind maart workshops georganiseerd met de campussen

gezamenlijk plus een aantal belangrijke stakeholders, waaronder verschillende collega’s vanuit InnovationQuarter. Doel was te komen tot een beperkte lijst van punten waarop de campussen samen willen optrekken. Deze worden komende periode verder uitgewerkt in een gezamenlijke agenda.

Human Capital

Mede op basis van de tussenevaluatie is de Human Capital Agenda 2.0 gelanceerd. Deze heeft een looptijd tot en met 2025. Het is geen volledig nieuwe agenda, maar een aanscherping van het in 2019 afgesloten Human Capital Akkoord. Er zijn drie routes toegevoegd: meer mensen naar techniek, inclusiviteit en aanpassing van landelijke wet- en regelgeving.

De volgende deelakkoorden zijn in 2022 afgesloten en hebben subsidie gekregen:

▶ Campus Gouda: bijscholing van werkenden rondom zorg, technologie en bodemdaling;

▶ WIJIJ Holland Rijnland: vaardigheden en motivatie van mensen koppelen aan vacatures;

▶ Young Professional Programma Zuid-Holland: events waar young professionals zich ontwikkelen;

▶ Van Bank naar Bouw en Techniek: werknemers uit de financiële, verzekeringsen fossiele sector worden begeleid naar een baan in de bouw of techniek;

▶ Crest: bijscholing van professionals in de maritieme en offshore windindustrie;

▶ WE IT 2.0: een tweede deelakkoord voor WE IT met als doel om 3.000 mensen op te leiden in de richting van IT en digitalisering.

Ook zijn er kwartiermakers gestart voor cybersecurity- en techniekpromotie en –instroom. Tot slot zijn we druk bezig geweest met de verdere uitwerking van de Groeifondspropositie Nationale LLO Katalysator en hebben we samen met Katapult de volgende vier publiek-private samenwerkingen (PPS’en) geselecteerd voor de groeifondspropositie

‘Opschalen PPS’en Beroepsonderwijs’:

▶ IT-samenwerking Zuid-Holland (WE IT en Dutch Innovation Factory);

▶ Smart Campus Leerpark (SCALE);

▶ Greenport Horti Campus (World Horti Center, Horti Science Park en Dutch Fresh Port);

▶ PPS RDM.

Communicatie & Events

Het team Communicatie & Events richt zich op het positioneren van InnovationQuarter. Ook draagt het bij aan het versterken van ecosystemen door strategische inzet van bijvoorbeeld storytelling of events om bedrijven, partners en stakeholders te mobiliseren en te informeren. Regiobranding en (internationale) marketing zijn ook belangrijke onderdelen van onze activiteiten richting innovatief mkb en (internationaal) talent.

In 2022 is het team een strategischere weg ingeslagen, om zowel vanuit de business units als overkoepelend communicatieadvies en -activiteiten uit te voeren. Ook is het team nu vertegenwoordigd in het MT.

Het team is aan de slag gegaan met contentmarketing en is bezig met het ontwikkelen van een contentstrategie met thematische richtingen, die aansluiten op onze strategische thema's en focussectoren. Door middel van storytelling en interviews willen we onze doelgroep informeren en inspireren met waardevolle en relevante content die aansluit bij hun interesses.

Afgelopen jaar heeft het team gewerkt aan het vervolgen van de communicatiestrategie en -uitvoering van de innovatieprogramma’s SMITZH, ZorgTech, Energie & Klimaat en AgriTech. Daarnaast is gekeken naar het stroomlijnen en standaardiseren van de communicatie over de vier innovatieprogramma’s heen. Samen met

team Strategie, heeft Communicatie ook een belangrijke rol gespeeld in de presentatie en evaluatie van innovatieprogramma's en het fieldlabonderzoek.

Events

In 2022 hebben we na een lange coronastilte weer een succesvol jaarevent mogen organiseren.

Op 5 september 2022 nam Rinke Zonneveld na bijna negen jaar afscheid als directeur op de plek waar het startevent van InnovationQuarter plaatsvond: Lijm & Cultuur in Delft. Zo'n 140 personen uit ons netwerk waren hierbij aanwezig.

Ook de World Hydrogen Summit was een succes en ‘Het Diner’ kon weer plaatsvinden. Zo'n 140 topspelers uit de regio gingen in het prachtige Naturalis in gesprek met elkaar over de grote uitdagingen die deze regio heeft.

Ook hebben we onze energie gestoken in het versterken van onze interne communicatie en het organiseren van een uniek ‘No-Stresstival’ in september. Onze medewerkers hebben kunnen genieten van een ontspannen week vol activiteiten en teambuilding, waardoor we als organisatie weer konden opladen.

Pers

Ten aanzien van de pers hanteren we twee lijnen: we pitchen mooi nieuws over onze activiteiten actief bij landelijke, regionale en online media.

Landelijke media zijn bijvoorbeeld FD, BNR en NRC; regionale media zijn o.a. AD, Omroep West of RTV Rijnmond. Relevante online media zijn voor ons o.a. Sprout, Silicon Canals en Emerce. Daarnaast profileren we ons als onafhankelijke kennispartner voor journalisten: we voorzien hen van relevante achtergrondinformatie over regio en werkveld en koppelen hen snel aan de juiste partners binnen de regio.

Dat heeft ook in 2022 weer mooie persaandacht opgeleverd. We bereikten een all-time highscore met het nieuws over een unieke Nederlandse innovatie in het vliegen op groene waterstof; niet alleen haalden we een ruime selectie aan Nederlandse dagbladen en tv-programma's, maar we bereikten voor het eerst ook de internationale pers (The Guardian & The BBC). Het LinkedIn-bericht over waterstofvliegen behaalde met 7.600 het hoogste aantal likes ooit.

Daarnaast schoof onze woordvoerder een week lang aan als tafeldame bij BNR Nieuwsradio. Daar deed ze de rijkheid van de activiteiten van InnovationQuarter en de EBZ uit de doeken.

We haalden de (inter)nationale media met onderstaand nieuws:

▶ Primeur: ’s Werelds eerste commerciële waterstofvliegtuig is ‘made-in-Holland’ en zero emission (The Guardian, BBC, RTL Nieuws, EenVandaag, FD, Op1, Telegraaf, Algemeen Dagblad, WNL, Sprout, BNR, Het Parool, Silicon Canals)

▶ Rinke Zonneveld verlaat InnovationQuarter (FD, AD Haagsche Courant, Sprout)

▶ Landelijke evaluatie: Rijk, versterk positie ROM’s (Telegraaf, Dagblad van het Noorden, Link Magazine)

▶ € 1 miljoen Voor Delftse startup Magneto dat duurzaam alternatief ontwikkelt voor koelsystemen (Silicon Canals)

▶ € 1,1 miljoen Voor DeNoize vanuit IQCapital voor ‘slimme’ ramen met active noise cancellation (Silicon Canals)

▶ VSPARTICLE story over energieproject Innoveren

▶ Artikel over de Hydrogen hub

Online

Via het platform

www.investinrotterdamthehaguearea.org wordt de regio Zuid-Holland sinds een paar jaar gepromoot bij internationale bedrijven (Foreign Investments). In 2022 hebben we dit kanaal verder ontwikkeld voor het aantrekken van buitenlandse investeerders, startups en talent. We hebben onze focus gelegd op analyse, optimalisatie en consolidatie van de voorlopige resultaten van dit platform. Vorig jaar hebben we een significante groei van 56% in het aantal LinkedIn volgers op dit kanaal kunnen realiseren en we zullen blijven werken aan het versterken van onze online aanwezigheid en het vergroten van onze community.

LinkedIn leent zich goed voor het verhogen van onze naamsbekendheid, daarom zetten we primair in op views. En met succes: via LinkedInads is onze regio meer dan 800.000 keer in de tijdlijn van onze doelgroepen verschenen. Hoogtepunt was een artikel over de toekomstige Erasmus MC Campus.

Mediadashboard

LinkedIn volgers

site bezoekers

Nieuws abonnees

site bezoekers

cijfers in gemiddelden per maand

Interview / Whiffle geeft vaart aan energietransitie met nauwkeurigste weersvoorspelling ter wereld

TU Delft-spin-off Whiffle ontwikkelt een innovatief weermodel dat het weer honderd keer fijnmaziger voorspelt dan traditionele modellen. Dit biedt voordelen voor tal van sectoren, maar in de eerste plaats willen oprichters Harm Jonker en Remco Verzijlbergh er de energietransitie mee versnellen. ‘Hoe beter de weersvoorspelling, hoe lager de kosten van groene stroom’, legt Harm uit. ‘De energie van morgen wordt vandaag al verhandeld. Als er morgen minder zonne- en windenergie beschikbaar is dan verwacht, moeten kolen- en gascentrales bijstoken. Als er meer is dan verwacht, levert het minder op dan mogelijk was geweest.’

Het weermodel van Whiffle is op twee manieren winstgevend voor de groene-energiemarkt. Naast de kostenbesparing door betere voorspellingen biedt het windparkbouwers inzicht in de optimale configuratie van turbines. ‘Welk type is het meest geschikt, en op welke hoogte en in welke richting is de opbrengst het grootst?’ concretiseert Harm. ‘Ons model berekent het effect van zulke keuzes over een bepaalde termijn.’ Uit gesprekken met verschillende spelers in de energiesector bleek een grote behoefte aan die informatie. Om daarin te voorzien, was een flinke opschaling en commercialisatieslag nodig. Energieinnovatiefonds ENERGIIQ en SHIFT Invest investeerden gezamenlijk € 3 miljoen in Whiffle om de transitie naar scale-up mogelijk te maken.

De innovatiekracht

Traditionele weermodellen werken met rasterblokken van 10 bij 10 kilometer. Satellietbeelden tonen al meer detail, maar alleen van de bewolking. Met blokken van 100 bij 100 meter creëert Whiffle honderd keer meer informatiedichtheid in alle weersbepalende factoren. ‘We werken toe naar 50 bij 50 meter’, vult Harm aan. ‘Ons model houdt bovendien rekening met omgevingselementen, zoals gebouwen, heuvels en bomen. Daardoor krijg je veel betere voorspellingen.’ Zo’n grote hoeveelheid data vraagt om enorme rekenkracht. Whiffle maakt dit als eerste ter wereld mogelijk door videokaarten uit computergames in te zetten en die te combineren met AI en machinelearning. ‘Daarmee optimaliseren we de resultaten,

Harm Jonker:

die we vervolgens weergeven in een dynamische, driedimensionale presentatie.’

De maatschappelijke waarde

De weersvoorspellingen van Whiffle zijn breed inzetbaar, maar in de eerste plaats wil de scale-up een positieve bijdrage leveren aan de energietransitie. ‘In de energiemarkt is de relatie tussen de kwaliteit van ons model en de opbrengst ervan het duidelijkst aanwijsbaar’, licht Harm toe. ‘Door betere voorspellingen dalen de kosten van weerrisico’s, en wordt groene stroom goedkoper en efficiënter opgewekt. Bovendien hoeven fossiel gestookte centrales minder bij te springen: een flinke milieuwinst.’ Het model brengt ook de ontwikkeling van de luchtkwaliteit nauwkeurig in kaart. ‘Dat is interessant voor tal van sectoren. Van de luchten scheepvaart tot logistiek en landbouw.’

De rol van InnovationQuarter

De scale-up zet het groeikapitaal van SHIFT Invest en ENERGIIQ in om hun model schaalbaar te maken en zo meer klanten te bedienen. ‘De commerciële interesse in onze oplossing neemt snel toe’, merkt Harm. ‘Met de investering kunnen we de vraag beter beantwoorden en ons team uitbreiden. Dat is hard nodig om de software te optimaliseren, het model te blijven verfijnen en het geschikt

te maken voor verschillende markten en industrieën.’ In internationaliseringsen verkenningsprogramma’s van InnovationQuarter deden de uitvinders bovendien relevante inzichten op over het betreden van nieuwe markten. ‘En via het netwerk van InnovationQuarter kwamen we in contact met relevante partners in binnen- en buitenland. Daar hebben we veel aan gehad.’

De toekomstplannen

Whiffle groeide dankzij de investering naar ruim dertig medewerkers en bedient inmiddels klanten in de VS en verschillende West-Europese landen. ‘We werken intensief aan het voldoende schaalbaar maken van de infrastructuur en tegelijkertijd aan het verder vergroten van ons klantenbestand’, deelt Harm. ‘Daarbij focussen we op zowel grote als kleinere partijen in de energiemarkt.’ Timing is belangrijk, want met hun uitvinding doet ook de concurrentie z’n voordeel. ‘We willen profiteren van onze voorsprong en marktleider worden in Europa en daarbuiten. Vanuit die positie willen we de kosten van renewables verlagen, en zo de wereldwijde transitie naar groene energie makkelijker en aantrekkelijker maken. Ondertussen verkennen we onze kansen in andere sectoren.’

“Hoe beter de weersvoorspelling, hoe lager de kosten van groene stroom.”

TerugblIQ3

/ 13 juli

De pilots van de Datawerf zijn in volle gang en de eerste pilot bij MSA-Service is succesvol afgerond. Het doel van de Datawerf is om bedrijven sneller van ‘data-idee’ naar concreet product te helpen.

/ 16 augustus

Gradyent haalt € 10 mln. op vanuit bestaande investeerders Capricorn Partners, ENERGIIQ en Helen Ventures en nieuwe investeerder Eneco Ventures, om warmtenetten efficiënter en duurzamer te maken.

Investering Gradyent (ENERGIIQ)

/ 26 augustus

Vanaf 1 september kunnen zorgtechnologiebedrijven uit Zuid-Holland gebruikmaken van Europese subsidiegelden via Kansen voor West. Het innovatieprogramma ZorgTech helpt bedrijven bij deze regeling. Nieuwe vouchers voor zorgtechnologiebedrijven

/ 31 augustus

Rotterdamse primeur: de eerste watertaxi op waterstof. Het icoonproject dat via een launching customership ontwikkeld werd, is een belangrijke stap in de transitie naar emissieloos varen.

Rotterdamse primeur: watertaxi op waterstof

/ 2 september

Australische fintech FIN-PAY vestigt haar Europese hoofdkantoor in CIC Rotterdam. De verhuizing onderstreept de ambitie om met zijn innovatieve betaaltechnologie de Europese markt aan te boren.

Landing FIN-PAY in Rotterdam

Eerste pilot Datawerf afgerond

/ 6 september

Glastuinbouwbedrijven worden steeds vaker ontdekt door Nederlandse en buitenlandse investeerders. Dit blijkt uit een quickscan uitgevoerd door Buck Consultants in opdracht van InnovationQuarter, Westland en Lansingerland.

/ 11 september

InnovationQuarter, de Koninklijke Metaalunie, BOM en het Nederlands Consulaat Generaal in Chicago organiseerden gezamenlijk een ondernemersreis naar de IMTS, International Manufacturing Technology Show in Chicago.

/ 14 september

Canopus ontvangt een kapitaalinjectie van € 2,6 mln., onder andere van SHIFT Invest en ENERGIIQ, voor hun disruptieve boortechniek die wereldwijd duurzame en betrouwbare warmtevoorziening substantieel goedkoper maakt.

/ 15 september

De Haagse scale-up Exasun ontvangt € 9 mln. van ABN Amro Sustainable Investment Fund, Invest NL, Wienerberger en bestaande aandeelhouders ENERGIIQ, Dockpoint en No Such Ventures.

/ 26 september

Tijdens de derde editie van Het Diner waren zo’n 130 spelers uit de regio te gast. Deze vraag stond centraal: ‘Hoe zorgen we dat grote projecten uit de Groeiagenda Zuid-Holland écht gaan renderen voor de regio?’

Het Diner

Ondernemersreis IMTS Chicago

Resultaten quickscan glastuinbouwcluster

Investering Canopus (ENERGIIQ)

Investering Exasun (ENERGIIQ)

5. Onze organisatie

Hoe zijn we georganiseerd?

InnovationQuarter is een besloten vennootschap (Regionale Ontwikkelingsmaatschappij InnovationQuarter B.V.) en kent statutair twee soorten financieel betrokken stakeholders: aandeelhouders en participanten.

Participatiemaatschappij InnovationQuarter B.V. is een 100% dochteronderneming van InnovationQuarter. Er is een investeringscommissie ingesteld, die de directeur van InnovationQuarter adviseert omtrent het investeringsbeleid en de concrete investeringsaanvragen.

De vennootschap wordt aangestuurd door de directeur en zijn managementteam en heeft een RvC, die toezicht houdt: alle commissarissen zijn onafhankelijk zoals bedoeld in de Nederlandse Corporate Governance Code.

De verantwoordelijkheidsverdeling tussen directeur, RvC en aandeelhouders en de rol van de investeringscommissie zijn uitgewerkt in de statuten. Aandeelhouders van InnovationQuarter zijn die partijen, die het kapitaal bijeen hebben gebracht ten behoeve van de Participatiemaatschappij.

De partijen die de organisatie InnovationQuarter financieren (operationele kosten exclusief kosten IQCapital, welke ten laste komen van de Participatiemaatschappij) zijn ambtelijk verenigd in het publieke stakeholdersoverleg (participanten).

Het publieke stakeholdersoverleg heeft geen formele status vis-à-vis de aandeelhoudersvergadering en dient dus niet als voorportaal daarvan. Ieder kwartaal vindt een publiek stakeholdersoverleg plaats waar naast de kwartaalrapportage andere relevante economische regionale ontwikkelingen en toelichting op activiteiten van InnovationQuarter geagendeerd staan.

Corporate Governance

Regionale Ontwikkelingsmaatschappij InnovationQuarter B.V.

EBZ

UNIIQ B.v. / ENERGIIQ Energie-innovatiefonds Zuid-Holland B.V. / Energie Transitiefonds

Rotterdam B.V. i.o Fondsen en beheer -separate statutaire structuren-

Aandeelhouders/ Vergadering van Aandeelhouders

Raad van Commissarissen

Remuneratiecommissie

Auditcommissie

Economic Board Zuid-Holland

Dagelijks

Bestuur EBZ

Participanten / Participantenraad

Bestuurder / Directeur

100% dochtermaatschappij

Participatiemaatschappij InnovationQuarter B.V.

EBZ Secretaris

Investerings commissie

Bestuurder / Directeur

Binnen InnovationQuarter kennen we een organisatie-indeling op basis van inhoudelijke competenties, te weten de business units Innoveren, Internationaliseren, Investeren en Finance & Operations en Strategie & Communicatie.

Daarnaast werken we binnen InnovationQuarter integraal samen op sectorniveau binnen sectorteams. Dit om maximale samenwerking, kennis- en expertisedeling te bevorderen.

Organisatieontwikkeling & HRM

Van onze organisatie wordt veel verwacht, zeker ook gezien de complexiteit van het speelveld waarin we opereren en de ambitieuze doelstellingen. Dit vergt voortdurende aandacht voor organisatieontwikkeling, cultuur, collega’s en interne communicatie. Bij het aannemen van nieuwe medewerkers streven we naar een evenwichtige samenstelling en diversiteit van ons personeelsbestand in termen van leeftijd, man-vrouwverhouding en maatschappelijke afspiegeling.

InnovationQuarter wenst een organisatie te zijn waar iedereen zich thuis voelt en zichzelf kan zijn in een inclusief werkklimaat.

Medewerkerstevredenheid

Medewerkerstevredenheid nemen we bij InnovationQuarter zeer serieus. Onze mensen zijn immers onze belangrijkste asset. Er wordt dan ook heel veel gedaan om de betrokkenheid bij en van onze mensen vast te houden en te vergroten. Normaal gesproken wordt er jaarlijks een medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) gedaan. In 2022 is dit niet gedaan, aangezien er in april een uitgebreid onderzoek is gedaan over de antecedenten en consequenties van werkdruk. Hierbij zijn ook een groot aantal zaken met betrekking tot medewerkerstevredenheid geadresseerd.

Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat er zowel aandachtspunten zijn ten aanzien van werkdruk voor geheel InnovationQuarter als specifieke aandachtspunten voor de verschillende business units. Met het hoofd en de teams worden deze laatstgenoemde resultaten verder uitgediept.

Voor InnovationQuarter breed laten de resultaten zien dat we veel plezier, afwisseling en autonomie ervaren in ons werk, hoog scoren op bevlogenheid en dat de organisatie de medewerker ter harte gaat. Daarnaast wordt ervaren dat de organisatie geeft om de medewerker. Werkgeluk wordt met een 7,5 beoordeeld, overeenkomstig met de scores van het MTO 2021.

Belangrijke aandachtspunten voor de gehele organisatie zijn het hoge werktempo/ hoeveelheid, de organisatie van het werk en de onduidelijkheid over werkzaamheden en werkdoelen. Meer dan de helft van de werknemers ervaart in zekere zin beperkingen en/of een verminderd functioneren in het werk door werkdruk/werkstress. In 2023 worden de resultaten uitgewerkt tot adviezen op organisatie- en businessunitniveau.

Om de medewerkerstevredenheid te blijven toetsen, zal in het eerste kwartaal van 2023 het eerstvolgende MTO worden uitgevoerd.

Programma Eén IQ

Mede op basis van de uitkomsten van het MTO 2021 hebben we vanuit de “Eén IQ”-gedachte vijf organisatiebrede prioriteiten voor 2022 bepaald. Hierop zijn de volgende stappen gezet:

▶ Expliciteren en bekrachtigen van de cultuur We willen onze cultuur expliciteren en verder uitdragen gezien de verdere doorgroei van de organisatie, mobiliteit en lange periode thuiswerken. Er zijn in het tweede kwartaal cultuurworkshops gehouden waarin met elkaar is gesproken over onze normen en waarden en welke cultuur we met nu elkaar hebben. We zien dat de prioriteiten sterk met elkaar samenhangen. Zo speelt cultuur een belangrijke rol in hoe wij met elkaar

werken,wat we van onszelf en elkaar verwachten, op welke manier er wordt aangestuurd, hoe wij elkaar aanspreken. Dit heeft een directe relatie met werkdruk en professionaliseren, maar ook met onderlinge (integrale) samenwerking. In het najaar is hier follow-up aan gegeven, o.a. in een heisessie met het MT en de teamleads. Hierna is een werkgroep samengesteld die in diversie sessies aan de slag is gegaan met het uitwerken van gedragingen die horen bij onze vier kernwaarden. In het eerste kwartaal van 2023 zullen de uitkomsten worden gedeeld met het MT en zal nagedacht worden over de inbedding hiervan in onze organisatie.

▶ Aanscherpen van de positionering richting ondernemers Onze waardepropositie richting ondernemers en de communicatie hierover, kan en moet scherper. Ten behoeve hiervan hebben we onze dienstverlening in kaart gebracht en deze op een beknopte, eenduidige wijze verwoord. Op basis hiervan zijn voor elk van de business units ‘menukaarten’ opgesteld. Zo kunnen business units nog actiever doorverwijzen naar elkaars diensten en benutten we de kracht van ‘Één IQ’. Deze teksten zullen we ook gaan gebruiken in onze externe communicatie.

Ook heeft de werkgroep een conceptpositionering opgeleverd voor heel InnovationQuarter op basis van het OGSM-model (objectives, goals, strategies, measures). Deze wordt verwerkt in het Meerjarenplan 2023-2026.

▶ Verbeteren van de integrale

samenwerking Voor de ‘One Company’ pilot, die al eerder in de sectorteams Energie en Circulair was opgestart, zijn diverse stappen gezet. Zo is afgesproken hoe Investeren vanuit de diverse fondsen bij deze pilot is aangehaakt en zijn er integrale intakeformulieren met input van de drie business units ontwikkeld, die in de praktijk bij enkele bedrijven zijn toegepast. Ook hebben verschillende sessies

tussen business units plaatsgevonden om samenwerkingskansen te verkennen. Hier komen concrete vervolgacties uit, zoals een overzicht met talentprogramma’s waaraan startups kunnen meedoen vanuit het HCAprogramma.

Om integrale samenwerking te verankeren in de dagelijkse gang van zaken, hebben we ervoor gezorgd dat dit thema extra aandacht heeft gekregen bij activiteiten die we toch al deden. Zo was dit een rode draad bij alle activiteiten rond het IQJaarevent, zoals de voorprogramma’s, diverse onderdelen van het hoofdprogramma en de werkgroepen van collega’s die tijdens de dag allerhande klussen deden.

Ook hebben we de samenwerking rond de sectorstrategieën verder geïntensiveerd via de jaarlijkse presentaties in het MT. Daarnaast hebben er sessies plaatsgevonden tussen verschillende business units om samenwerkingskansen te identificeren en daar actie op te zetten. Zo zullen collega's uit het team Innoveren vaker dan nu het geval is, betrokken worden bij investeringscases en gaan we meer samen optrekken bij het laten groeien van startups via bijv. IRP’s.

We zien dat de aandacht voor integrale samenwerking en het onderstrepen van het belang ervan leidt tot meer daadwerkelijke samenwerking op de werkvloer. Voorbeelden hiervan zijn de al genoemde IRP’s, RoboCrops, International Trade Facility met Invest International en het Internationaal Talent Programma.

▶ Analyseren van mogelijke oorzaken van en bieden van handvatten bij werkdruk

Meer focus, eerder nee zeggen, maar ook competenties van collega’s verbeteren om werkstress hanteerbaar te houden. Er is het afgelopen jaar veel aandacht besteed aan een goede personeelsbezetting, wat gezien de krappe arbeidsmarkt nog een flinke

uitdaging is. Ook is er een start gemaakt met verbetering van werkprocessen om efficiënter te werken. Daarnaast zijn er diverse workshops en tools aangereikt om medewerkers handvatten te bieden hoe werkstress hanteerbaar te houden en is er geïnvesteerd in het welzijn en de vitaliteit van onze mensen. In de uitwerking van het Meerjarenplan 2023-2026 wordt de focus aangescherpt en zullen meer keuzes gemaakt worden waar we onze tijd en middelen op inzetten. Er is een uitgebreid onderzoek gedaan naar de oorzaken en achtergrond van de ervaren werkdruk. Begin 2023 wordt een deepdive per team gemaakt, om hier concrete vervolgacties op te ondernemen. Speciale aandacht voor dit thema wordt in 2023 dan ook doorgezet.

▶ Verbeteren van processen en implementatie van tooling

Een groeiende organisatie vraagt om strakkere processen ondersteund door de juiste IT-systemen. Om collega’s te ontlasten, maar ook om betere real time sturingsinformatie te hebben. Er is een goede start gemaakt met dit veelomvattende programma, maar o.a. door krapte aan de budget en personele kant hebben we hier wat vertraging opgelopen. Primaire focus heeft gelegen op het implementeren van een nieuw systeem (Venture Plan) voor de business unit Investeren, waarin alle investeringen, met bijbehorende documentatie en koppelingen naar de financiële administratie, goed gemanaged en gerapporteerd kunnen worden. Dit is gerealiseerd. Daarnaast zijn een aantal werkprocessen geëxpliciteerd en geoptimaliseerd. In 2023 pakken we door op dit thema met een verdere verbetering van werkprocessen en bijbehorende tooling en IT-systemen. Daarnaast zal een start worden gemaakt met kennismanagement en digitale reporting.

Ondersteunend aan bovenstaande punten, is er gewerkt aan een meer strategisch HR-beleid en is onze (externe) communicatiestrategie verder aangescherpt. Met deze thema’s zijn we continu bezig, in gezamenlijkheid met onze commissarissen die ons scherp houden om de juiste stappen in te zetten.

Medezeggenschap

De ondernemingsraad (OR) heeft zich ten doel gesteld om vanuit een positieve grondhouding met de directeur en het management mee te denken over de ontwikkelingen van InnovationQuarter. Door verloop is de OR in de loop van 2022 afgeslankt naar vier vaste leden. Deze werden bijgestaan door een interne adviseur. Begin volgend jaar treden er drie nieuwe leden toe tot de OR en treedt er één lid af, waardoor we in ieder geval weer zes leden hebben en een mooie afspiegeling van de organisatie zijn. Er zijn diverse onderwerpen aan bod geweest dit jaar, waaronder:

▶ De opvolging van de directeur en de ad interim-periode met het MT.

▶ Diverse HR-gerelateerde onderwerpen zoals verzuim, verloop, werkdruk en employer branding.

▶ De begroting en de aanloop naar de meerjarenstrategie en meerjarenfinanciering.

▶ Verschillende (interne) speerpunten van het MT voor 2022.

Huisvesting

InnovationQuarter is gehuisvest in het WTC Den Haag. Ook heeft InnovationQuarter een kantoor in het Cambridge Innovation Center (CIC) in Rotterdam.

Sinds februari 2022 konden we weer steeds meer op (ons nieuwe) kantoor werken. In goed overleg met de OR is de overgang naar hybride werken soepel verlopen en inmiddels heeft iedereen een goede balans gevonden tussen het werken thuis en op kantoor en is ons kantoor voor iedereen ook weer een beetje een ‘thuis’ geworden.

Loopbaan- en organisatieontwikkeling

We willen graag een organisatie zijn en blijven waar het behalen van mooie resultaten voor de economie van Zuid-Holland hand in hand gaat met het zijn van een goede werkgever die ruimte biedt aan ondernemerschap, samenwerking, initiatief en betrokkenheid. En die bovendien zo is ingericht dat persoonlijke ontwikkeling, het benutten van talent en het nemen van verantwoordelijkheid zo veel mogelijk worden gefaciliteerd.

InnovationQuarter is een organisatie van professionals. Onze belangrijkste interne opgave is om deze professionals in staat te stellen om maximaal waarde te kunnen toevoegen in hun rol. Een scherper afwegingskader (mede door inzet van het meerjarenplan en de daarop gebaseerde sectorstrategieën, impactkader en ecosysteemmodel) en, binnen die scherpere kaders meer autonomie, is een breed gedeelde wens van het grootste deel van de organisatie.

Door de krappe arbeidsmarkt en de post-corona situatie hebben we voor het eerst sinds onze oprichting te maken gehad met een flink verloop.

In 2022 zijn 32 medewerkers uitgestroomd, tegenover instroom van 29 medewerkers. De focus van HR is daardoor met name gericht geweest op recruitment, employer branding en ontwikkeling en behoud van medewerkers. Een aantal strategische HR-projecten is in de stijgers gezet en zal in 2023 verder worden uitgewerkt, zoals een nieuwe pensioenregeling, een beter bij deze tijd passende personeelscyclus en het verder vormgeven van de groei- en ontwikkelpaden.

Met de medewerkers zijn individuele arbeidsovereenkomsten aangegaan. De gehanteerde opzegtermijnen zijn overeenkomstig de geldende regelgeving. Op alle medewerkers, inclusief de directeur, zijn algemene arbeidsvoorwaarden van toepassing. Er is geen sprake van een collectieve arbeidsovereenkomst.

De hoge uitstroom in combinatie met lange doorlooptijd van vacatures en gestegen verzuimcijfers, hebben ook zijn weerslag op de teams. In een aantal teams is sprake van een stijging van de werkdruk door ondercapaciteit. Deze ondercapaciteit kon deels ondervangen worden door inhuur van externen.

Opleiding en scholing

Er zijn individuele trainingen gevolgd in het verlengde van organisatiedoelstellingen en er zijn collectieve trainingen gevolgd om ofwel kennis op een bepaald terrein aan te scherpen ofwel competenties verder te ontwikkelen en het integraal werken te faciliteren.

InnovationQuarter investeert op verschillende manieren in interne kennisdeling en teambuilding. Niet alleen belangrijk omdat onze medewerkers in hun externe contacten ambassadeurs van de gehele organisatie zijn, maar ook om het integrale werken vanzelfsprekend en makkelijker te maken.

InnovationQuarter wil een organisatie zijn waarin de volgende kernwaarden leidend zijn: ondernemend, samenwerkend, professioneel en betrokken.

In 2022 is € 267.000 besteed (2021 € 293.000) aan individuele en collectieve opleidingen, trainingen en ontwikkeling van medewerkers van InnovationQuarter.

Door de ROM's is in het najaar van 2022 de werving voor een landelijk Jong Talentenprogramma gestart voor Trainees Investeren. Het Jong Talentenprogramma richt zich op net afgestudeerden en starters op de arbeidsmarkt met maximaal twee jaar werkervaring. InnovationQuarter biedt in 2023 twee plaatsen voor trainees aan.

Duurzaamheid

Als ROM voor Zuid-Holland heeft InnovationQuarter duurzaamheid hoog in het vaandel. Het is evident dat er bijzonder veel potentieel ligt voor InnovationQuarter om invloed uit te oefenen op de uitstoot zowel binnen Zuid-Holland als internationaal via producten en innovaties van Zuid-Hollandse bedrijven. Dit doen we onder andere via onze inzet op de energietransitie en de transitie naar een circulaire economie.

Hoewel onze eigen CO2-voetafdruk niet is aangemerkt als een materieel onderwerp, hebben we als organisatie de ambitie geformuleerd om CO2-neutraal te zijn wat interne processen betreft. Om dit doel te bereiken, wordt sinds 2019 gewerkt volgens de lijn: reduceren waar mogelijk, compenseren waar nodig.

Veruit de grootste bron van CO2-uitstoot – meer dan 90% – is de mobiliteit van medewerkers. Zowel zakelijk als woon-werk, zowel autogebruik als internationaal vliegen. We spannen ons in de CO2-voetafdruk zoveel als mogelijk te beperken. Dit door het stimuleren van flexwerken, werken op locatie, openbaar vervoer (ook voor buitenlandse reizen voor zover redelijk), het ter beschikking stellen van een NS Business Card 1e klas, een dienstfiets op onze twee locaties en één deelauto voor zakelijke afspraken, een leasefiets, de beperking van gebruik van papier en recycling van papier en chemisch afval.

Als onderdeel van de nieuwe huurovereenkomst met het WTC Den Haag hebben we een greenlease overeenkomst gesloten met diverse duurzaamheidsthema’s.

Ook zijn we overeengekomen om gezamenlijk het verbruik van energie, water, afval, CO2 en warmte te monitoren en op basis van deze gegevens verbeteringen door te voeren om een reductie van 2% per jaar te bereiken.

Greenlease overeenkomst WTC Den Haag

Asset Beheer Gebruik

Gezondheid Gezondheidsklasse A

▶ Periodieke en permanente monitoring en visualisatie onderhoudsplan installaties

Clean Desk Policy

Energie Energielabel in 2018 naar min. Label A (hoogbouw)

▶ Beleid 2% reductie per jaar

▶ Periodieke en permanente monitoring en visualisatie onderhuidsplan

▶ Inkoopbeleid duurzame apparaten min. Label A

▶ Actief beleid op reduceren energiegebruik in het gehuurde

Klachtenprocedure

InnovationQuarter kent een klachtenprocedure en klantvriendelijkheid is het uitgangspunt van ons handelen. Wanneer ons klachten van externe stakeholders bereiken, zullen we daar per geval zorgvuldig op reageren. In het afgelopen jaar zijn er geen klachten ingediend.

Klokkenluidersregeling

InnovationQuarter heeft een klokkenluidersregeling, die in het eerste kwartaal van 2017 formeel is vastgesteld door de RvC. Vanaf de start van InnovationQuarter zijn vertrouwenspersonen aangesteld, zowel intern als extern. In 2022 zijn er twee meldingen binnengekomen bij deze functionarissen. Enkele keren is er geïnformeerd of er doorverwezen kon worden naar een vertrouwenspersoon, maar daar is uiteindelijk geen gebruik van gemaakt.

Transport Plaatsen van elektrische laadpalen voor auto’s en fietsen

Communicatie over OV in algemene ruimtes gebouw

Stimuleren van OV gebruik onder medewerkers

Materialen Duurzaam inkoopbeleid interieur

Duurzaam inkoopbeleid schoonmaak

Papierloos werken

Om het groeiende activiteitenniveau op te vangen, was voor 2022 ook een groei in capaciteit begroot. Organisatiegroei is hierbij geen doel op zich, maar een logisch gevolg van het grote beroep dat bedrijven, overheden en kennisinstellingen op onze dienstverlening doen. Zeker gezien de uitdagingen die onze regionale economie kent. Deze groei is echter niet direct terug te zien in het aantal medewerkers ultimo 2022. Dit komt door krapte op de arbeidsmarkt en een lange doorlooptijd van een aantal vacatures. Meer externen zijn ingehuurd om zo ondercapaciteit tijdelijk te ondervangen.

De extra capaciteit over 2022 is voor een relatief klein deel gerelateerd aan autonome groei van de organisatie in verband met versterking van de interne organisatie. Het overgrote deel

is aangewend voor additioneel gefinancierde opdrachten, zoals innovatieprogramma’s. Daarnaast is de capaciteit voor fondsmanagement verder versterkt in verband met de uitbreiding van het fondsvermogen.

Het ziekteverzuimpercentage is in 2022 gestegen ten opzichte van 2021. Dit is een combinatie van kortdurend verzuim en langdurend verzuim, waarbij de grootste stijging te zien is bij de meldingen van kortdurend verzuim (minder dan negen dagen), maar het langdurende verzuim de grootste bijdrage heeft in het gestegen percentage. Er wordt beleid uitgewerkt om als organisatie actiever in te zetten op de preventie van kortdurend verzuim. De begeleiding van langdurend verzuim verloopt in nauwe samenwerking met de arbodienst.

Interview / Duurzame én betaalbare warmtevoorziening dankzij unieke boortechnologie

Ongeveer de helft van de energie in Europa wordt gebruikt voor het opwekken van warmte. Daarvoor zijn nog altijd vervuilende en steeds duurdere kolen en gas nodig. Aardwarmte, ook wel geothermie, is een emissievrij en betrouwbaar alternatief.

Hierbij wordt warm water van een halve tot vier kilometer diepte omhoog gepompt.

Maar zo diep boren vraagt grote investeringen en is daardoor vaak onrendabel. De nieuwe gestuurde steel-shotboortechnologie van startup Canopus Drilling Solutions zorgt dat aardwarmteboringen meer opbrengen tegen aanzienlijk lagere kosten per energie-eenheid. De innovatie kan een doorbraak betekenen in de energietransitie.

Oprichters Diederik Wawoe en Jan Jette Blangé, allebei met tientallen jaren ervaring in de energiesector, zien geothermie als de ideale oplossing voor de huidige energiecrisis.

‘Aardwarmte is overal beschikbaar’, zegt Jan Jette. ‘Je kunt op iedere plek ter wereld boren naar de warmte onder je voeten. Op dit moment telt Nederland zo’n dertig diepe geothermische boorputten. Dat zouden er veel meer kunnen zijn, maar helaas zijn de boringen op veel plekken nog te duur om daarmee woningen te verwarmen of de industrie van energie te voorzien. Om de opbrengst van een boorput te maximaliseren, is horizontaal boren essentieel. Maar met conventionele boortechnieken is dat erg kostbaar.’

De innovatiekracht

Canopus maakt het mogelijk om op kilometers diepte bochten van 90 graden te maken en lange horizontale vertakkingen in een aardlaag te boren. De Haagse startup voegt hiervoor herbruikbare stalen korrels toe aan de boorspoeling, wat de boortechniek lichter, soepeler en wendbaarder maakt. Met gestuurd boren is de opbrengst aan warm water tot wel drie keer zo hoog. Diederik en Jan Jette zijn wereldwijd de enigen die aan deze technologie werken. ‘Er wordt wel onderzoek gedaan naar bijvoorbeeld water- en laserboren, maar nog met weinig resultaat voor gestuurd boren’, vertelt Jan Jette. ‘Onze oplossing heeft zich al bewezen in het laboratorium en is zeer kostenefficiënt.’

Diederik Wawoe:

De maatschappelijke waarde

De steel-shotboortechnologie biedt uitkomst voor energiebedrijven als Eneco en Shell, maar ook voor kleinere spelers die de horizontale secties van aardwarmteputten aanleggen.

Diederik: ‘Door onze toevoeging kan een boorput straks op grote schaal woonwijken voorzien van betaalbare warmte. Erg belangrijk in de huidige warmtecrisis en het helpt om sneller onafhankelijk te worden van conventionele warmtebronnen, zoals Russisch gas.’ De werkgelegenheid in de regio profiteert eveneens. ‘We hebben straks techneuten nodig om de techniek toe te passen, maar ook managers om het bedrijf te helpen leiden. Daarnaast zijn er specialisten nodig voor de warmtenetten die de duurzame warmte naar woningen en bedrijfspanden transporteren.’

De rol van InnovationQuarter

In 2022 ontving Canopus een investering van ENERGIIQ en SHIFT Invest, gekoppeld aan een subsidie uit het programma GEOTHERMICA van de Europese Unie. Bijelkaar bedroeg de kapitaalinjectie € 2,6 miljoen. In datzelfde jaar begeleidde InnovationQuarter de ondernemers bij hun subsidieaanvraag voor Kansen in West, waarmee ze nog eens € 400.000 ophaalden.

Drie jaar eerder, toen ze net bestonden, deed Canopus al mee aan het Investor Readiness Program van InnovationQuarter. ‘Dat was voor ons het kantelpunt’, blikt Diederik terug. ‘We wisten ons verhaal daardoor te verhelderen en begrepen beter wie onze klanten zijn, wat zij nodig hebben en hoe we onze propositie interessant maken voor investeerders. Zonder dat programma waren we er niet gekomen.’

De toekomstplannen

De ondernemers gebruiken het opgehaalde kapitaal voor uitbreiding van het team en systeemtesten bij het Rijswijk Center for Sustainable Geo-Energy van TNO. Een ander deel wordt dit jaar ingezet voor de eerste veldtestboringen in Ede, Delft en Zwitserland. In 2024 wil Canopus commercieel operationeel zijn in meerdere Europese landen en de kansen in andere werelddelen verkennen. ‘Rond 2030 faciliteren we wereldwijd honderd boorunits voor rendabele aardwarmte’, verwacht Diederik. ‘Met zo’n zestien fte plus flexibele schil maken we dan een grote impact op de energiesector. Door geothermie rendabel te maken, reduceren we het gebruik van vervuilende brandstoffen en beperken we onze afhankelijkheid van Russisch gas. Uiteindelijk zorgen we zo dat er minder mensen in de kou zitten.’

“Door aardwarmte rendabel te maken, beperken we onze afhankelijkheid van Russisch gas.”

TerugblIQ4

Oprichting Q*Bird

/ 4 oktober

De Bicycle Repair Man (TBRM) Group breidt haar internationale engineering-tak uit met een nieuw kantoor in Delft, waarmee ze zich naar eigen zeggen in het midden van technologische vooruitgang plaatsen.

/ 3 oktober

Een quantumcommunicatie-infrastructuur verzekert een onaftapbare verbinding in de haven van Rotterdam. QuTech’s spin-off Q*Bird uit Delft is de eerste die een nieuw type beveiligd kwantumnetwerk inzet.

Circulaire Actieagenda

/ 2o oktober

Startup RIFT heeft € 2 mln. opgehaald bij Rubio Impact Ventures, BOM en ETF-R voor hun game-changing technologie voor hogetemperatuurverwarming voor de industrie.

TBRM landt in Delft

/ 12 oktober

De EBZ-taskforce Circulaire economie heeft de circulaire ambities uit de Groeiagenda Zuid-Holland uitgewerkt in de ‘Circulaire Actieagenda Zuid-Holland’, en overhandigd aan Jaap Smit.

Opening Umincorp

€2 mln. voor RIFT (ETF-R)

/ 8 november

Een belangrijke stap in de transitie naar een circulaire industrie: de opening van de fabriek van Umincorp. Umincorp recyclet plastics uit huishoudelijk afval tot nieuwe PET-producten en met 80% minder CO2-uitstoot.

/ 9 november

De Economische Monitor Zuid-Holland werd gepresenteerd. De monitor draagt eraan bij dat alle sleutelspelers in de regio een gedeeld beeld hebben waar Zuid-Holland staat en welke uitdagingen er op de regio afkomen.

Economische Monitor 2022

/ 30 november

urban-gro, een wereldleider in Controlled Environmental Agriculture, vestigt in Dordrecht en werkt samen met regionale partners om innovatieve oplossingen voor wereldwijde uitdagingen mogelijk te maken.

urban-gro landt in Dordrecht

/ 7 december

22 partijen ondertekenen WE-IT 2.0. Een krachtige samenwerking tussen bedrijven, onderwijs en overheden om door middel van om- en bijscholing 3.000 mensen op te leiden in IT en digitalisering.

/ 7 december

Het door InnovationQuarter en TNO geleide SMITZH stopt, maar krijgt een direct vervolg in EDIH, waarbij deze succesvolle aanpak wordt verbreed van de maakindustrie naar alle industriële bedrijven in Zuid-Holland.

SMITZH stopt, door in EDIH

/ 13 december

De provincie Zuid-Holland en Rotterdam subsidiëren met Kansen voor West III voor € 6 mln. vier projecten die een belangrijke bijdrage leveren aan regionale doelstellingen op het gebied van verduurzaming en circulariteit.

Vervolg WE-IT

€ 6 mln. voor 4 circulaire projecten

6. Onze governance

De governancestructuur van InnovationQuarter is gebaseerd op Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek, de corporate governance code, de statuten, de aandeelhoudersinstructie en diverse interne reglementen. InnovationQuarter werkt continu aan goed en verantwoord bestuur van de vennootschap en de inbedding in de maatschappij. Daarbij nemen we de Nederlandse corporate governance code als richtlijn. Hoewel de code primair van toepassing is op beursgenoteerde bedrijven, vinden wij het belangrijk om deze als uitgangspunt te nemen bij de inrichting en vormgeving van InnovationQuarter, temeer omdat wij met een publieke doelstelling en met publieke middelen werken.

Effectief bestuur en toezicht

Het instrumentarium voor het bewerkstelligen van een deugdelijk en transparant stelsel van checks and balances dat de directeur, RvC en de organisatie hanteert, bestaat met name uit het meerjarenplan, jaarplan, de begroting, kwartaalen jaarrapportages over de activiteiten en de financiën inclusief waardeontwikkelingen in het investeringsportfolio en een op de organisatie toegesneden administratieve organisatie en interne beheersing.

Periodiek wordt hierover gerapporteerd aan de Audit Commissie en de RvC. Ten aanzien van de financiële verslaglegging houdt de RvC, en in meer detail de Audit Commissie, meerdere malen per jaar (in de reguliere vergaderingen) toezicht op het volgen van de interne procedures die verband houden met het opstellen en de publicatie van het jaarverslag, de jaarrekening en andere (periodieke) rapportages.

Onafhankelijk toezicht

De RvC is verantwoordelijk voor het toezicht op de directie. Daarnaast heeft de RvC een raadgevende en adviserende taak. In de samenstelling van de RvC wordt aansluiting gezocht bij het publiek-private werkterrein; moet men over een voor InnovationQuarter relevant netwerk beschikken; en vertrouwd zijn met de taken van een ROM en het bedrijfsleven in Zuid-Holland. De leden bezitten specifieke ervaring, kennis en competenties, zodat zij de kwaliteit van de directie in alle opzichten kunnen beoordelen. De leden van de raad opereren onafhankelijk van elkaar en ten opzichte van het bestuur van InnovationQuarter. De raad heeft een rooster van aftreden ingesteld om zoveel mogelijk te voorkomen dat meerdere commissarissen tegelijk aftreden. Leden van de RvC worden benoemd voor een periode van maximaal vier jaar en zijn eenmaal herbenoembaar voor een periode van maximaal vier jaar

Algemene vergadering

In 2022 hebben twee aandeelhoudersvergaderingen plaatsgevonden (op 12 april 2022 en op 2 december 2022).

De vergadering heeft in 2022 de volgende besluiten genomen:

▶ Vaststelling van de agenda’s en verslagen van de algemene vergadering.

▶ Vaststelling van het Jaarverslag 2021 inclusief jaarrekening vast.

▶ Vaststelling van de jaarrekening van de Participatiemaatschappij InnovationQuarter B.V. vast.

▶ Akkoord met het toewijzen van het negatieve resultaat ad € 3.623.000 aan de algemene reserve.

De investeringscommissies voor IQCapital, ENERGIIQ en ETF-R adviseren de directie en het fondsmanagement over investeringsvoorstellen. Na een positief advies van de commissie, beslist de directie. Bij investeringen door IQCapital boven een bedrag van € 2,5 miljoen is goedkeuring vereist van de RvC en bij investeringen boven een bedrag van € 5 miljoen is bovendien goedkeuring vereist van de aandeelhouders. De investeringscommissies bestaan momenteel uit ieder vijf leden. De leden van de commissies zijn onafhankelijk en worden op voordracht van de respectievelijke RvC’s benoemd in de respectievelijke algemene vergaderingen van aandeelhouders. In het geval van het fonds IQCapital betreft dit de RvC en aandeelhoudersvergadering van InnovationQuarter.

▶ Goedkeuring van volledige décharge van zowel de directie als de RvC.

▶ Akkoord met de herbenoeming van EY als externe accountant voor het boekjaar 2022

▶ Akkoord met de herbenoeming van een RvClid voor de periode van 4 jaar.

▶ Benoeming van de investeringscommissie van IQCapital.

▶ Goedkeuring van de overdracht van aandelen door GR Drechtsteden (of Gemeenschappelijk Regeling Drechtsteden, nu genaamd Sociaal) aan de publiekelijke rechtspersoon: gemeente Dordrecht.

▶ Goedkeuring van het aftreden van twee leden van de RvC.

De vergadering heeft daarnaast de volgende onderwerpen besproken:

▶ het Jaarplan 2023 (inclusief conceptbegroting);

▶ begrotingsproblematiek en oplossingsrichtingen 2023 e.v. financiering ontwikkelingsactiviteiten;

▶ aanloop naar het meerjarenplan en de meerjarenfinanciering;

▶ het IQCapital exit-beleid.

Buiten de vergadering, via een schriftelijk besluit, is besloten tot de benoeming van de ad interim statutair bestuurder en verlening decharge aan de vertrekkend directeur per 19 augustus 2022.

De externe accountant woonde de vergadering op 12 april 2022 bij waar de bespreking en vaststelling van de jaarrekening 2021 was geagendeerd.

Beloningen

InnovationQuarter past vrijwillig de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) toe. De directeur had een contract voor onbepaalde tijd en de bezoldiging is niet afhankelijk van de prestaties van de organisatie, noch zijn er aspecten van maatschappelijk verantwoord ondernemen opgenomen in de beloningsstructuur. De RvC stelt de beloning vast op basis van de door de remuneratiecommissie voorgestelde beloning, na een functionerings- en beloningsgesprek met de directeur.

De (systematiek van de) bezoldiging van de commissarissen is door de aandeelhoudersvergadering goedgekeurd. In de jaarrekening is de bezoldiging van de directeur, de ad interim statutair bestuurder en de commissarissen opgenomen. De bezoldiging valt zowel binnen de WNT-normering als de gestelde voorwaarden en kaders vastgesteld door de aandeelhoudersvergadering.

Audit

Met betrekking tot de rol, benoeming, beloning en beoordeling van het functioneren van de externe accountant worden de bepalingen uit de code nageleefd. De externe accountant wordt in de Audit Commissie, RvC en vergadering van aandeelhouders bevraagd over zijn verklaring omtrent de getrouwheid van de jaarrekening. Voorts wordt door de directeur en RvC een weloverwogen voordracht tot (her)benoeming van een externe accountant uitgebracht. De Audit Commissie bespreekt het auditplan met de externe accountant voorafgaand aan de controle. De externe accountant rapporteert datgene wat hij met betrekking tot zijn controle van de jaarrekening en de daaraan gerelateerde controles onder de aandacht van de directeur en de raad wil brengen. De externe accountant krijgt ook de gelegenheid van de Audit Commissie en RvC om te melden of hij bij de uitoefening van zijn opdracht een misstand of onregelmatigheid constateert of vermoedt. Bevindingen worden opgenomen in het accountantsverslag aan de directie, de Audit Commissie en de RvC. Door de externe accountant wordt tijdens de aandeelhoudersvergadering een presentatie gegeven over de belangrijkste bevindingen.

Risicobeheersing

en verantwoording

De scope van het risicomanagement van InnovationQuarter omvat alle risico’s die verband houden met de continuïteit van de onderneming en/of de risico’s die het behalen van de organisatiedoelstellingen sterk kunnen beïnvloeden. Dit betekent dat de focus ligt op strategische en tactische risico’s.

De beheersing van alle operationele risico’s, die geen sterke bedreiging vormen voor de

Impact doelstellingen

0-5% Zeer geringe impact op de organisatiedoelstellingen, bijsturen mogelijk (0-5% van KPI)

5-10% Beperkte impact op de organisatiedoelstellingen, bijsturen (deels) mogelijk (5-10% van KPI)

10-25% Aanzienlijke impact op de organisatiedoelstellingen, niet volledig corrigeerbaar/niet compenseerbaar (10-25% van KPI)

25-50% Grote impact op de organisatiedoelstellingen, niet corrigeerbaar/niet compenseerbaar (25-50% van KPI)

> 50%

Zeer grote impact op de organisatiedoelstellingen, niet corrigeerbaar/niet compenseerbaar (> 50% van KPI)

< € 50

€ 50-100

continuïteit van de onderneming en het behalen van de organisatiedoelstellingen, valt onder ‘gedelegeerde verantwoordelijkheid’ aan de betreffende hoofden en -managers van de verschillende business units. Het beheersen van risico’s van InnovationQuarter maakt deel uit van de dagelijkse werkzaamheden van InnovationQuarter. Zo is bijvoorbeeld risicobeheersing rondom het investeringsproces feitelijk core business. Een set van beheersmaatregelen is ingevoerd met een groot aantal checks and balances voordat wordt overgegaan tot investering. Met de implementatie van Ventureplan en het nieuwe procuratiereglement is dit proces nog verder aangescherpt.

InnovationQuarter maakt gebruik van een risicoregister om de ondernemingsrisico’s te identificeren, te analyseren en te beheersen. De uitdaging daarbij is om risico’s (ongewenste gebeurtenissen) die op uiteenlopende wijze gerelateerd zijn aan (het behalen van)

€ 250-500

> € 500

(in duizenden euro’s)

verschillende organisatiedoelstellingen te prioriteren op basis van kwalitatieve en kwantitatieve beschouwingen. Voor de risicowaardering wordt onderscheid gemaakt tussen kans en impact volgens hierna genoemde onderverdeling.

Om het identificeren van risico’s gestructureerd te laten plaatsvinden en ervoor te zorgen dat potentiële risico’s systematisch geïdentificeerd kunnen worden, is een aantal deelverzamelingen gedefinieerd dat tezamen de ruimte biedt om alle relevante ondernemingsrisico’s in onder te brengen. De belangrijkste deelverzamelingen worden gevormd door de business units omdat zij direct gerelateerd zijn aan de geformuleerde organisatiedoelstellingen. Naast de risico’s die specifiek van toepassing zijn op (of binnen) de business units worden ook een aantal organisatiebrede risico’s onderkend, voornamelijk gerelateerd aan ondersteunende processen binnen Directie, Strategie & Communicatie en Finance & Operations.

€ 100-250

Risicomatrix

In onderstaande risicomatrix hebben we de belangrijkste risico’s uit het risicoregister opgenomen, waarbij we rekening houden met de genomen beheersmaatregelen.

Zeer

Aanzienlijk

Beperkt viii

Zeer gering ix

Belangrijkste risico's Trendrisico Toelichting Beheersmaatregelen

i Samenwerkingsverbanden, portfoliobedrijven en internationale bedrijven presteren en ontwikkelen niet volgens verwachting.

ii Structuur en organisatie ontwikkelen zich niet passend met omgeving en activiteiten.

iii Negatieve berichtgeving over InnovationQuarter.

Gestegen Vanwege de coronaperiode en economische omstandigheden zoals toegenomen instabiliteit en inflatie neemt de kans op dit risico toe.

Gestegen Door het achterblijven van het professionaliseren van de organisatie nemen zowel de kans als de impact van dit risico toe.

Gestegen Door een steeds groter wordend bereik van de activiteiten van InnovationQuarter neemt de kans op dit risico toe.

▶ Portefeuille en organisatie analyse n.a.v. Oekraïne situatie en energiecrisis

▶ Oekraïne monitor (EBZ)

▶ Diverse professionaliseringsinitiatieven opgestart (zie ook prioriteit 2022)

▶ Versneld doorpakken in 2023

▶ Pro-actieve persvoorlichting

▶ Stakeholdermanagement

▶ (Juridisch) advies inwinnen waar nodig

iv Niet voldoen aan wet-, en regelgeving en richtlijnen (compliance).

Gestegen InnovationQuarter doet vaker grotere opdrachten (met name vanuit Innoveren) waar ook vaker strengere regelgeving (o.a. vanuit EC) op van toepassing is.

▶ Toets door externe adviseurs

v Inzet middelen (tijd/geld) in trajecten zonder perspectief.

Gelijk gebleven

Het risico blijft gelijk, doordat projecten tussentijdse evaluatiemomenten met go/ no-go’s kennen.

▶ Aanscherping beslissingsproces en afwegingskader (implementatie 2023)

vi (Gedeeltelijk) wegvallen van exploitatiebijdragen.

Gestegen De kans dat exploitatiebijdragen gedeeltelijk wegvallen, waarbij uitblijvende indexering ook als zodanig wordt aangemerkt, is gestegen, bovendien heeft één participant opgezegd.

▶ Intensieve dialoog met financiers

Belangrijkste risico's Trendrisico Toelichting Beheersmaatregelen

vii Politieke invloed op besluitvorming.

Gestegen De positie van InnovationQuarter in de regio is de afgelopen jaren verstevigd. Dit heeft tot gevolg dat InnovationQuarter vaker benaderd wordt om zaken voor elkaar te krijgen.

▶ Stakeholdermanagement

viii Relatie financiering en uitkomst (impact) wordt complexer te leggen door stakeholders waardoor financiering achter(wege) blijft.

ix De impact van de coronamaatregelen op de activiteiten en de organisatie van InnovationQuarter als geheel.

x Personeelsverloop en verzuim en afhankelijkheid van sleutelpersonen ten aanzien van kennis en capaciteit.

Gelijk gebleven Directe impact o.a. op maatschappelijke thema's en SDG's lastig meetbaar

Gedaald Door het geleidelijk opheffen van de coronamaatregelen in 2022 is de kans op dit risico afgenomen.

Gestegen Door de krappe arbeidsmarkt en het hoge verloop is dit risico toegenomen.

▶ Uniformiteit en meetbaarheid impact en KPI's wordt uitgewerkt in ROM overstijgend project

xi Stijgende kosten door inflatie. Nieuw De oplopende inflatie in 2022 heeft direct gevolgen voor kosten die InnovationQuarter moet maken.

xii Frauderisico. Nieuw Bewuste vervreemding van InnovationQuarter middelen resp. omzeilen van interne processen

▶ Intensivering wervingsactiviteiten en employer branding

▶ Actief (preventief) verzuimbeleid

▶ Expliciteren en structureren informatie en processen (professionaliseringsslag

▶ Informatiemanagement (opstart 2023)

▶ Externe inhuur

▶ Inzet jaarlijkse indexatie exploitatiebijdragen en aanvullende activiteiten

▶ Kostenbewustzijn

▶ Aangescherpt procuratiereglement met vier-ogen principe voor extern commitment en betalingen

▶ Adequate functiescheiding en controls

Voor elke deelverzameling is de risicomanagementcyclus van toepassing. Het te volgen proces is daarbij telkens hetzelfde. De verschillende stappen zijn:

▶ Risico-identificatie: identificatie van risico’s met oorzaak, gebeurtenis en gevolg. In deze activiteit worden de risico’s geïnventariseerd die het behalen van de organisatiedoelstellingen negatief kunnen beïnvloeden. Deze risico’s kunnen een verstorende werking hebben die direct ingrijpt op een van de kerntaken of indirect via een van de ondersteunende processen. Na de identificatie is het belangrijk de ongewenste gebeurtenis en zwakte in detail te analyseren en de oorzaken en gevolgen goed te formuleren. Een voorwaarde om de juiste beheersmaatregelen te kunnen bepalen is het precies formuleren van risico’s wat betreft oorzaken en gevolgen.

▶ Risico-beoordeling: hierbij gaat het om het bepalen van de verwachtingswaarde van risico’s. Dit is het product van de kans van optreden en impact als een risico optreedt. Aan de hand van de beoordeling kunnen de risico’s worden geprioriteerd; welke zijn de belangrijkste om als eerste verder te beheersen door de organisatie.

▶ Plannen beheersmaatregelen: identificeren en selecteren van beheersmaatregelen aan de hand van de keuze van de risicorespons (vermijden/uitsluiten, reduceren, noodvoorziening treffen, overdragen/ transfer, delen of accepteren van het risico). Hoe wordt omgegaan met eventuele kosten voor het uitvoeren van beheersmaatregelen.

▶ De gekozen beheersmaatregelen worden aan een persoon gekoppeld (actiehouder) die vervolgens verantwoordelijk is voor het tijdig uitvoeren van beheersmaatregelen (acties).

▶ Implementeren beheersmaatregelen: uitvoeren van beheersmaatregelen (acties).

▶ Evaluatie beheersmaatregelen: evalueren of maatregelen ingevoerd en effectief zijn.

▶ Communicatie: periodieke rapportages.

In de risicomatrix hebben we de belangrijkste risico’s uit het risicoregister opgenomen en in een risicomatrix geplaatst, waarbij we rekening houden met de genomen beheersmaatregelen. Hoewel niet uitputtend zijn de belangrijkste geïmplementeerde beheersmaatregelen:

▶ Toepassing van het vierogenprincipe (of meer) bij (fraude)gevoelige processen, het procuratiereglement is hiertoe in 2022 aangescherpt.

▶ Effectieve inrichting van de administratieve en bedrijfsprocessen, budgettering, monitoring van afspraken en (voortgang) rapportages.

▶ Uitvoerige en actieve uitvoering van due diligence en beheer van investeringen en screening van ondernemingen en samenwerkingspartners.

▶ Expliciteren en voorwaardelijk maken van de stappen in het investeringsproces door implementatie van Ventureplan en inbedden van expliciete controlestappen door fondscontrol in het investeringsproces.

▶ Analyse van impact op onze organisatie en onze portfoliobedrijven bij events, zoals de volatiele marktsituatie als gevolg van de Oekraïnesituatie; actieve, open en proactieve communicatie met aandeelhouders, publieke partners en financiers, stakeholders en medewerkers.

InnovationQuarter maakt geen gebruik van financiële instrumenten ter afdekking van risico’s ten aanzien van activa, passiva, financiële toestand en resultaat en schat de prijs-, krediet-, liquiditeits-, valuta- en kasstroomrisico’s in als zeer gering. Wel zijn we in 2021 geaccrediteerd voor schatkistbankieren, waardoor we de renterisico's voor het aanhouden van liquide middelen drastisch hebben kunnen verlagen.

Bijlagen

Financiële kengetallen (realisatie versus begroting)

Aandeelhouders

Personalia directeur en leden van de RvC

Toelichting belangrijkste indicatoren

Financiële kengetallen

Aandeelhouders

InnovationQuarter heeft als organisatie een bijzondere structuur doordat we privaatrechtelijk georganiseerd zijn, maar door publieke partijen zijn opgericht en worden gefinancierd. Wij werken op dagelijkse basis met en voor het innovatieve bedrijfsleven en worden dankzij onze governance in staat gesteld dit met een hoge mate van professionele vrijheid te doen. Dit laat onverlet dat we ons zeer bewust zijn van de publieke context waarin we opereren en welke verantwoordelijkheden dit met zich meebrengt. Met regelmaat bespreken we intern de dilemma’s die kunnen voortvloeien uit onze bijzondere positie.

InnovationQuarter kent aandeelhouders, financiers ten behoeve van de ontwikkelingsactiviteiten en financiers ten behoeve van de aanvullende activiteiten.

Aandeelhouders zijn de partijen die kapitaal hebben gestort ten behoeve van het fonds IQCapital (Participatiemaatschappij InnovationQuarter). Participanten zijn de partijen die jaarlijks een bijdrage aan InnovationQuarter verstrekken om de exploitatiekosten te dekken van de ontwikkelingsactiviteiten. In opdracht van onze aandeelhouders en participanten verrichten we ook diverse aanvullend gefinancierde activiteiten.

Op 26 november 2021 hebben de aandeelhouders het besluit genomen tot fondsversterking van InnovationQuarter. Er is besloten om 63.586.072 extra aandelen uit te geven, elk nominaal groot

€ 1,00. De akte is gepasseerd op 19 januari 2022.

Met de fondsuitbreiding van in totaal

€ 63.586.072 is het kapitaal gestegen naar

€ 125.836.072. Per ultimo 2022 is € 47.793.7201

van de uitgifte van aandelen volgestort, de resterende middelen ad € 15.792.351,69 worden in 2023 opgevraagd. Aan de stortingsplicht voor de uitgegeven aandelen wordt uiterlijk 31 december 2023 voldaan door de aandeelhouders.

Daarnaast heeft 1 wijziging plaatsgevonden in aandeelhouders, gemeente Dordrecht heeft de aandelen op 6 juli 2022 overgenomen van Gemeenschappelijke Regeling Sociaal (Drechtsteden).

De aandeelhouders van de vennootschap ultimo 2022 zijn:

De ontwikkelingsactiviteiten kennen een kostendekkende subsidievergoeding. Een eventueel overschot van de ontvangen exploitatiebijdragen hoeft niet direct terugbetaald te worden aan de participanten zolang een vooraf bepaald bedrag niet wordt overschreden10 . Deze middelen worden als alsnog te besteden exploitatiebijdragen per participant verantwoord.

De onderverdeling van de betaalde/ toegezegde exploitatiebijdragen en de nog te besteden exploitatiebijdragen en de onderverdeling van de exploitatiebijdragen over 2022 is als volgt:

10 Het ministerie van EZK heeft deze toezegging ingetrokken per 8 juli 2022.

Personalia directeur en leden van de RvC

Peildatum 31-12-2022

Statutair bestuurder (ad-interim)

L.C. (Lies) van Kralingen

Geboortejaar

Nationaliteit

Benoemd

Eind huidige termijn

Voorgaande functie

Nevenfuncties

1969

Nederlandse

19 augustus 2022 voor ad-interim periode

1 maart 2023

Hoofd Finance & Operations

Lid Raad van Toezicht en voorzitter Audit Commissie NLR

Geboortejaar

Nationaliteit

Benoemd

Eind huidige termijn

Commissies

Huidige positie/ loopbaan

(Neven)functies

L.J.A. (Leo) Brand

1965

Nederlandse

Lid Raad van Commissarissen (per 23-03-2018)

2026 (niet herbenoembaar)

Lid Audit Commissie, voorzitter RvC a.i.

Chief Information Officer (CIO) VOPAK

Lid Raad van Commissarissen en Lid Audit Commissie Auto-binck

Nationaliteit

Benoemd

Eind huidige termijn

Commissies

Huidige positie/ loopbaan (Neven)functies

M.E. (Ellen) de Kreij

Nederlandse

Lid Raad van Commissarissen (per 09-04-2021)

2025 (herbenoembaar)

Voorzitter Audit Commissie

Lead advisor ESG & Impact, APAX Partners

Lid Raad van Commissarissen Greenback Recycling Technolo-gies

Lid Algemeen Bestuur en Audit Commissie Leids Universiteits Fonds

Lid Bestuur Level20 Nederland

Geboortejaar

Nationaliteit

Benoemd

Eind huidige termijn

Commissies

Huidige positie/ loopbaan

M.P.C. (Margot) Weijnen

1957

Nederlandse

Lid Raad van Commissarissen (per 09-04-2021)

2025 (herbenoembaar)

Lid Remuneratiecommissie

Hoogleraar Process & Energy Systems Engineering Technische Universiteit Delft

Lid Raad van Bestuur Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en voorzitter domeinbestuur Toegepaste en Technische Wetenschappen (NWO-TTW)

(Neven)functies

Lid Raad van Commissarissen Shell Nederland B.V.

Voorzitter adviesraad Netherlands Aerospace Centre (NLR)

Lid Adviesraad Nouryon Nederland

Lid Adviesraad Wilgenhaege Investments

Lid Adviesraad Nobian Netherlands

Lid bestuur Schuurman Schimmel-van Outeren stichting

Lid Algemeen Bestuur Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT)

Raad van Commissarissen

Toelichting belangrijkste indicatoren

In ons jaarverslag communiceren we over onze prestaties (indicatoren) voor het boekjaar. De realisatie van de indicatoren zetten we af tegen de verwachte prestaties zoals gepresenteerd in ons jaarplan. De uitgangspunten van hoe we deze prestaties meten en vastleggen zijn hieronder opgenomen.

Innoveren: Business Development

Met ingang van 2017 gelden voor de ROM’s geharmoniseerde resultaatafspraken:

▶ Aantal business cases en innovatieprojecten: Projecten worden onderverdeeld naar de herkomst van de middelen. Innovatieprojecten zijn projecten waarin zowel private als publieke middelen beschikbaar zijn. Projecten met alleen private financiering noemen we business case. Als bewijs voor een succesvol innovatieproject geldt een subsidiebeschikking, al dan niet met de verwijzing naar het achterliggende projectplan. Voor de business case geldt een getekende confirmation letter, naar analogie van de werkwijze bij Foreign Investments.

▶ Uitgelokte investeringen (€ mln.): Voor innovatieprojecten worden de totale projectkosten van gefinancierde projecten, gebaseerd op projectvoorstellen, gedeeld door de verwachte looptijd van het project, verantwoord als uitgelokte investeringen Zo wordt bijvoorbeeld een EFRO-project van € 4 miljoen met een looptijd van vijf jaar voor € 800.000 meegeteld in het betreffende jaar.

Voor een business case worden de totale projectkosten van gefinancierde projecten, gebaseerd op projectvoorstellen, verantwoord als uitgelokte investeringen.

Voor projecten waar meer ROM’s tegelijk aan werken, wordt het resultaat verdeeld over de betreffende ROM’s. We nemen alleen een resultaat op als we belangrijk of bepalend

geweest zijn voor het slagen van het project. Voor bepaalde projecten nemen we op basis van onze inzet een afslag op het resultaat.

Internationaliseren: Foreign Investments

De indicatoren van Foreign Investments worden conform de richtlijnen van de NFIA gemeten en gepresenteerd. Als bewijs van onderstaande indicatoren geldt een getekende confirmation letter van de betreffende ondernemingen, waarin zij een indicatie geven van de te verwachten nieuwe arbeidsplaatsen en geïnvesteerd vermogen.

▶ Aantal bedrijven geland.

▶ Investeringsvolume (€ mln.): Totale investeringsomvang, dat volgens de onderneming binnen maximaal drie jaar na het moment van vestiging of uitbreiding is gerealiseerd.

▶ Aantal arbeidsplaatsen: Additionele arbeidsplaatsen, dat volgens de onderneming binnen maximaal drie jaar na het moment van vestiging of uitbreiding is gerealiseerd. Bij de gecreëerde arbeidsplaatsen (fte) wordt uitgegaan van een tijdspanne van drie jaar.

Verder geldt nog dat we op bepaalde projecten een afslag nemen op het aantal fte of Investeringen. Indien de genoemde getallen onrealistisch worden geacht (in samenspraak met NFIA) wordt deze naar beneden bijgesteld. Ook wordt conform de richtlijnen van de NFIA het aantal bedrijven dat is behouden voor de regio met bijbehorende investeringen en fte meegenomen in het resultaat.

▶ Voor de IR-bezoeken wordt een lijst bijgehouden en gezamenlijk met Rotterdam Partners en The Hague & Partners jaarlijks een additioneel rapport opgesteld.

Investeren

▶ Aantal nieuwe investeringen: Als bewijs van aantal (nieuwe) investeringen (IQCapital, UNIIQ, ENERGIIQ en vanaf 2021 ETF-R) geldt een getekende investeringsovereenkomst binnen de rapportageperiode.

▶ Verstrekte financieringen: Deze indicator betreft de toegezegde investeringen van eigen middelen van IQCapital, ENERGIIQ, ETF-R en UNIIQ gedurende de rapportageperiode. De onderbouwing is gebaseerd op investeringsovereenkomst(en);

▶ Uitgelokte investeringen: Betreft de gedurende de rapportageperiode de toegezegde investeringen door derden bij de portfoliobedrijven van IQCapital, UNIIQ, ENERGIIQ of ETF-R. Bij UNIIQ betreft dit niet de toegezegde investeringen vanuit de projectpartners Erasmus MC, Universiteit Leiden en TU Delft. Het bewijsstuk zijn de investeringsovereenkomsten van derden. Deze indicator is exclusief het ingelegd fundin-fund vermogen door derden.

Voorheen rapporteerde InnovationQuarter op de verwachte groei in werkgelegenheid bij de ondernemingen waarin zij investeert. Deze indicator past niet bij de vaak dynamische ontwikkelingen binnen een startup of scale-up.

Met ingang van 2019 rapporteert Investeren over het totale aantal arbeidsplaatsen bij de ondernemingen waarin wordt geïnvesteerd. Dit getal is een indicatie van de impact van onze investeringen op de regionale economie. Hier wordt geen kwantitatieve doelstelling aan gekoppeld.

In 2020 en in het eerste halfjaar van 2021 hebben we uitvoering gegeven aan de CoronaOverbruggingsLeningen faciliteit, gefinancierd door het ministerie van EZK. Deze tellen niet mee in onze overall KPI’s, maar we maken deze wel zichtbaar in de cockpits.

Omdat de COL een noodkrediet is, wordt de COL-lening niet meegeteld als ‘uitgelokte investeringen’. Indien IQCapital, UNIIQ en ENERGIIQ wel een deel van de co-financiering voor haar rekening heeft genomen wordt dit deel en het deel van de private investeerders wel meegenomen in de reguliere KPI's.

COLOFON

Druk: Van de Sande

Het InnovationQuarter Jaarverslag 2022 is gedrukt op 100% gerecycled papier. Vanaf 2023 zal het jaarverslag enkel nog digitaal worden uitgegeven.

© InnovationQuarter IQ042023

WTC The Hague Prinses Margrietplantsoen 41 2595 AM den haag

+3188 4747 255 info@innovationquarter.nl www.innovationquarter.nl