124
Jak rozmawiać o uchodźcach w szkole? Podział uczniów na tych, którzy są za przyjęciem uchodźców, i tych, którzy są przeciwko, to jedynie wierzchołek góry lodowej. Głębiej kryją się zwykle lęki, brak wiedzy i zagubienie w chaosie informacyjnym. Czasem też ciekawość. A najczęściej po prostu potrzeba rozmowy, która nikogo nie wyklucza.
Weronika Rzeżutka, Bartosz Wróblewski Stanisław Gajewski
„B
oimy się. Nie wiemy czego, tak naprawdę, stricte konkretnie, ale to jest w sumie moim zdaniem uzasadnione. Bo ludzie, którzy są zdolni do wszystkiego i nie wiemy, czego się po nich spodziewać… są zdolni do wszystkiego. I nie wiemy, czego się boimy, ale się boimy, wiemy, że coś się stanie. Nie wiemy czego, bo oni są zdolni do totalnie wszystkiego. Jakby byli jacyś bardziej przewidywalni, to mogłabym powiedzieć, czego się boję” – autorki badania „Uprzedzenia, strach czy niewiedza? Młodzi Polacy o powodach niechęci do przyjmowania uchodźców” przytaczają (niezredagowaną) wypowiedź jednej z respondentek. W 2016 roku Dorota Hall i Agnieszka Mikulska-Jolles zapytały przeciwnych przyjmowaniu uchodźców Polaków w wieku od osiemnastu do trzydziestu lat o przyczyny ich postaw. Respondenci mówili między innymi o potencjalnym zagrożeniu dla bezpieczeństwa w kraju, nadużywaniu przez przybyszów wsparcia socjalnego czy zagrożeniach dla naszej kultury. Pojawiał się też bliżej nieokreślony strach przed tłumem nieznajomych. Rok wcześniej rozpoczął się tak zwany kryzys uchodźczy. Według Eurostatu w 2015 roku państwa Unii Europejskiej otrzymały ponad 1,2 miliona wniosków o azyl, głównie od uciekinierów z Afganistanu,
Iraku i Syrii. To dwukrotnie więcej niż w roku poprzednim. Na ustach polityków, aktywistów, reporterów, ekspertów od konfliktów i kryzysów humanitarnych z niespotykaną dotąd częstotliwością zaczęło pojawiać się słowo „uchodźca”. Kim jest? Skąd przybywa? Czego od nas chce? – zaczęli zastanawiać się Europejczycy, którzy w większości nie zaprzątali sobie dotąd głowy problemami Bliskiego Wschodu. Odpowiedzi napływały z wielu stron i były bardzo zróżnicowane. – Pięć lat temu słyszeliśmy od zaprzyjaźnionych z Centrum Edukacji Obywatelskiej nauczycieli i nauczycielek, że potrzebują wsparcia – opowiada Julia Godorowska, koordynatorka projektów edukacyjnych w CEO, autorka materiałów z zakresu edukacji globalnej i edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju. – W indywidualnych rozmowach dawali nam znać, że ich młodzi podopieczni są zaniepokojeni. Mylą pojęcia, nie wiedzą, kim jest migrant, a kim uchodźca. Dają się zwieść manipulacjom w mediach i na portalach społecznościowych wykorzystującym stereotypowe przedstawianie uchodźców i migrantów. Gubią się w gąszczu informacji i zdjęć, które epatują niezrozumiałą tragedią, jednocześnie słuchając głosów, że uchodźcy to terroryści, nieroby, nosiciele pasożytów, a w dodatku młodzi, silni mężczyźni, których stać na smartfony. Nie wiedzą, co jest prawdą, a co nie. Są poruszeni i rozmawiają o tym na korytarzach – wspomina Julia.
