Hoogtelijn 1 / 2022

WWW.NKBV.NL | FEBRUARI 2022 | NR 1

BERGSPORTMAGAZINE VAN DE KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM- EN BERGSPORT VERENIGING

LANGE ADEM Alleen voor doorzetters

JONGE TALENTEN Sportklimmers op weg naar de top

BERGMEISJES

Vrouwenteams naar de Zwitserse 4000’ers

HUTTENLEVEN

Op de berg zonder de waan van de dag

GENIETEN VAN DE VRIJHEID IN DE BERGEN.

WORD BUITENVRIEND & ONTVANG ALS NKBV-LID 10% KORTING BIJ BEVER *

BEZOEK ONZE WINTERSPORTWINKELS VOOR DE NIEUWSTE COLLECTIE

KOM NAAR EEN VAN ONZE WINTERSPORTWINKELS VOOR HET BESTE ADVIES. DE WINTERSPORTWINKELS ZIJN DE BEVERWINKELS MET EEN UITGEBREIDE WINTERSPORTCOLLECTIE. WINTERSPORT XL WINKELS Amsterdam Gelderlandplein, Amsterdam Stadhouderskade, Eindhoven, Houten, Mall of the Netherlands, Rotterdam Stadionweg.

WINTERSPORTWINKELS Alkmaar, Haarlem, Hengelo, Hilversum (Hilvertshof), Tilburg.

OVERIGE BEVERWINKELS Almere, Amersfoort, Amsterdam Overtoom, Apeldoorn, Arnhem, Assen, Bergen op Zoom, Breda, Den Bosch, Den Haag City, Deventer, Doetinchem, Ede, Groningen, Hoofddorp, Leeuwarden, Leiden, Maastricht, Middelburg, Nijmegen, Rotterdam ADR, Rotterdam City, Steenwijk, Utrecht, Venlo, Zwolle.

2 1

De UA Standard Mid Snow Mte Dames Schoen van Vans heeft een klassieke stijl en geeft moderne prestaties. Ideaal voor wandelen in alle condities in de stad of in de sneeuw.

Het Burton Family Tree Show Stopper Snowboard is een all-mountain/ freeride board voor gevorderde en ervaren rijders.

R1 AIR FULL-ZIP HOODIE PATAGONIA 139.95 *125.95 3

Sneller vindbaar dankzij de Smart-Antenna-Technologie.

1. UA STANDARD MID SNOW MTE DAMES SCHOEN VANS 179.95 *161.96 2. FAMILY TREE SHOW STOPPER SNOWBOARD BURTON 579.95 *521.96 3. ZOOM+ LAWINEPIEPER ORTOVOX 199.95 *179.95 4. INFINITY DONSJAS RAB 479.95 *431.96 5. LIGHTNING ASCENT M25 SNEEUWSCHOEN MSR 319.95 *287.96 6. POLES DYNALOCK ASCENT L STOKKEN MSR 159.95 *143.95 7. VOYAGER FUSION X + EMX 12 FUSION LOCK BLACK ELAN 1299.99 *1169.99 8. GUIDE 2 GTX HANDSCHOENEN RAB 149.95 *134.96 *Niet alle producten zijn in alle Bever stores verkrijgbaar.

Bekijk de actuele prijzen, voorraad en openingstijden op bever.nl

Word Buitenvriend en registreer je als NKBV-lid bij Bever met je NKBV-lidnummer. *Bekijk de actievoorwaarden op bever.nl & meld je aan op bever.nl/buitenvriend/nkbv

BOOTFITTING SERVICE VOOR SKISCHOENEN MET DE PERFECTE PASVORM.

4

Ultieme beschermend en zeer warm, dit is de jas bij uitstek voor grote hoogte met extreem alpien weer en winterse omstandigheden.

In al onze wintersportwinkels vind je een Salomon Boot Fit Station. Door verhitting kunnen de skischoenen gevormd worden naar de vorm van jouw voet en onderbeen. Het resultaat is een op maat gemaakte skischoen met de perfecte pasvorm die zorgt voor de beste ski-ervaring. Benieuwd of jouw schoenen ook in het Boot Fit Station kunnen?

Vraag het aan een van onze wintersportexperts in de winkel.

BOOTFITTING 20.00 GRATIS BIJ AANKOOP VAN SKISCHOENEN.

5

Lichtgewicht maar sterke sneeuwschoen die uitermate geschikt is voor gebruik op ruiger terrein.

6

Carbon stokken voor skitouren voorzien van neopreen handvatten die compact mee te nemen zijn.

7

's Werelds eerste volledig functionele, opvouwbare, all-mountain ski.

8

Waterdichte handschoenen met grip voor serieuze bergsporters.

GARMISCH PRO GTX SCHOEN MEINDL 289.95 *260.96

Prijs- en modelwijzigingen en druk- en zetfouten voorbehouden. Bekijk de actievoorwaarden op bever.nl *De 10% korting is alleen geldig voor NKBV leden.

inhoud

Kijk voor meer informatie op nkbv.nl, hoogtelijn.nl, twitter.com/nkbv en op facebook.com/de.nkbv.

Actueel 08 Op de Hoogte 88 Gespot

NKBV 07 Voorwoord Joachim Driessen 78 NKBV voor jou

THEMA: LANGE ADEM 16 18 22 28 32 34 38 45

Doorzetten Jonge sportklimtalenten Patrouille des Glaciers Tour du Canigó in de Pyreneeën Koude poolnachten Trektocht in Ticino Expeditie naar Mount Everest In de ban van Barkley

KLIMMEN 18 32 38 50 68 76 80

Jonge sportklimtalenten Koude poolnachten Expeditie naar Mount Everest Interview: Arnold Coster Klimgedachtes Gevolgen van ondervoeding Klimmen bij de buren: Plain des Fosses en Landelies 82 Bergmeisjes: vrouwenteams op de Zwitserse 4000’ers

16

DOORZETTEN

In de bergsport heb je vaak een lange adem nodig. Grote projecten als een beklimming van de Mount Everest, de skitocht van de Patrouille des Glaciers in Zwitserland, vijf nachten op een wand in ijskoud Noorwegen. Het zijn onderdelen van de bergsport die je zonder lange adem niet bereikt. Het doorzetten dat je daarvoor nodig hebt wordt de sportklimtalenten van Jong Oranje al vroeg bijgebracht. Wil je ooit de Olympische Spelen halen, dan is het nu al flink investeren.

22

MOUNT EVEREST

Het verhaal van Roeland van Oss

38

WANDELEN 28 Tour du Canigó in de Pyreneeën 34 Trektocht in Ticino

EN VERDER 14 Depot: emblemen 48 Markt & Materiaal: 56 62 72 87 90

18

een maatje anders Winter keuzestress Huttenleven: 10 redenen Het bureau van Lisi Steurer Langs het pad: Wilde orchideeën Vooruitblik

PDG

Afzien in de flow

4 | HOOGTELIJN 1-2022

JONGE TALENTEN

Trainen om beter te worden

Er is één persoon die van Hoogtelijn alle letters, foto’s, advertenties en logo’s onder ogen heeft gehad, voordat die bij onze leden op de mat valt. Dat is eindredacteur Femke Welvaart, de enige van onze redactieploeg die in dienst is bij de NKBV. Zij is onze spil in contact met de leden en zorgt voor afstemming en overleg met haar collega’s op het verenigingsbureau in Woerden.

Een belangrijke schakel dus en al acht jaar van grote waarde bij het maken van Hoogtelijn. Maar… Femke gaat weg. Ze gaat verder als eindredacteur in de wereld van de publiekstijdschriften en gaat werken op de redactie van Happinez.

48

MARKT & MATERIAAL

Acht jaar werkte Femke als eindredacteur en in die periode hebben we haar leren kennen als een toegewijde liefhebber van taal, een consciëntieus werker én, zoals ze zelf vaak een beetje spottend zegt, als punaisepoetser.

Kritisch en veeleisend. Voor zichzelf en voor de producenten van de artikelen en foto’s. Geen detail bleef onbesproken, geen keuze ongewogen. En daarnaast had ze er lol in om samen met onze vaste vormgeefster Anita Baljet ook visueel mooie pagina’s te maken.

De vormgeving veranderde, we bedachten nieuwe rubrieken, Femke lette op het ‘ritme’ van het blad en op de uitstraling van al die pagina’s met mooie klim- en bergverhalen. Want je kunt nóg zo mooi schrijven, het oog wil ook wat en ook daarvoor waren we bij haar aan het goede adres.

Maatje anders: klein, lang, dik, smal

HUTTENLEVEN

Weg van de waan van alledag

stand

Femke

50

62

INTERVIEW

Ging er dan nooit wat fout? Jawel hoor. En degene die daarvan het meeste last had, was Femke zelf. Maar, eenmaal gedrukt en bij de leden op tafel, is daaraan helaas niet meer te sleutelen. Vraag het Femke en ze somt zó haar top 5 van missers op. Waar wij dan weer moeiteloos een top 10 van prachtige vondsten en mooie ideeën tegenover zetten.

Arnold Coster

28

Als je dit leest, is Femke al een paar weken aan het afkicken van Hoogtelijn. Geen verhalen meer met huttenwaarden, over trailschoenen, boulders, voortoppen, 8a+ en ademnood op grote hoogte. Geen Tour du Mont Blanc meer of sneeuwschoenwandelen in Graubünden, geen bergen van Lego en miniatuurtreintjes. Maar haar liefde voor de bergen blijft bestaan, een plek waar zij zich écht happy voelt.

TOUR DE CANIGÓ

Heilige berg van de Catalanen

Peter Daalder

Hoofdredacteur peter.daalder@hoogtelijn.nl WWW.NKBV.NL | FEBRUARI 2022 | NR 1

NR 1 | FEBRUARI 2022

BERGSPORTMAGAZINE VAN DE KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM- EN BERGSPORT VERENIGING

LANGE ADEM

Alleen voor doorzetters

WWW.NKBV.NL

JONGE TALENTEN Sportklimmers op weg naar de top

v-01_HL0122_r01-Cover-def1.indd 1

BERGMEISJES

Vrouwenteams naar de Zwitserse 4000’ers

HUTTENLEVEN

Op de berg zonder de waan van de dag

18-01-2022 10:31

Op de cover: Klimmen is vaak een proces van zeer lange adem, van doorzetten en steeds opnieuw een route lopen. Vlak voor kamp 1 op Mount Everest ligt de diepste en grootste gletsjerspleet van de Khumbu ijsval. Twee klimmers staan net op de rand van de spleet.

Coverfoto: Hylke Knot

HOOGTELIJN 1-2022 |

5

THE PLACE TO BE only 5 minutes from Locarno

Cardada Impianti Turistici SA 6644 Orselina Tel. +41 (0)91 735 30 30 www.cardada.ch

Joachim

Opvolger Het voorzitterschap van de NKBV is vrijwillig. En met mij zijn er honderden andere vrijwilligers, die zich elke dag inzetten voor de vereniging.

Ehrenamtlich noemen onze oosterburen dat en zo voelt het bij mij ook.

Aan dat ereambt komt op 25 juni een einde. Na 10 jaar NKBV-bestuur zwaai ik af. Alle sportbonden hebben met elkaar in een ‘Code Goed Sportbestuur’ maximale zittingstermijnen afgesproken en die van mij eindigt in juni. Gelukkig zitten aan de andere NKBV-activiteiten geen maximale termijnen; ik hoop me nog lang in te kunnen zetten als hoofdinstructeur, leercoach en wat nog meer op mijn pad komt.

I

nmiddels heeft de vereniging na een intensieve selectieprocedure een potentiële opvolger in het bestuur gekozen. Het is de bedoeling dat Peter Valkenburg de voorzittershamer in juni van mij overneemt en dat ik hem de komende maanden op weg help. Ik denk dat het goed is dat we met een nieuwe voorzitter nieuw elan in de vereniging brengen.

Peter is voor velen in de vereniging een goede bekende; hij is al jaren Alpiene Hoofdinstructeur en hij was voorzitter van de Commissie Alpiene Topsport (CEAT).

Besturen door vrijwilligers bij zo’n grote vereniging als de onze kan alleen met een goed team van medewerkers, die de vereniging draaiende houden en die voorkomen dat besturen op werken gaat lijken. Gelukkig heeft de NKBV een gedreven team dat ons ondersteunt.

Ook Hoogtelijn wordt door een vrijwillige redactie gemaakt, behalve de eindredactie - die werd met verve en gezag gevoerd door Femke Welvaart. Het was vast geen sinecure om al die vrijwillige kikkers in een kruiwagen te houden. Ja, ik schrijf in de verleden tijd, want dit was ‘haar’ laatste Hoogtelijn. Ze is inmiddels vertrokken naar WPG Media om daar de redactie van Happinez te versterken.

Jammer voor ons, maar na acht jaar Hoogtelijn kan ik me voorstellen dat verandering van omgeving inspirerend is. Femke, heel veel dank voor al het werk dat je voor ons hebt verzet en sorry dat mijn stukjes altijd te laat waren!

Joachim Driessen,

Duurzaamheid De NKBV streeft naar een duurzame relatie met haar leden en alle partijen in het veld.

Duurzaamheid is ook een kernwaarde als het gaat om natuur, milieu en sociale waarden. We brengen dit zo goed mogelijk tot uitdrukking in een duurzame inkoop en bedrijfsvoering.

Hoogtelijn wordt verpakt in composteerbare biofolie en gedrukt op FSC-papier: papier uit duurzaam beheerde bossen (een keurmerk met goedkeuring van het Wereld Natuur Fonds). Voor onze correspondentie gebruiken we 100% gerecycled papier. We schenken duurzame koffie van Brandmeester en hebben een CO2-neutrale postbezorging en dataopslag. We promoten het reizen per openbaar vervoer naar bergsportbestemmingen. Als je toch met de auto of het vliegtuig reist, kun je overwegen om je CO2-uitstoot te compenseren.

Dit kan eenvoudig via greenseat.nl.

Beter de bergen in met de NKBV NKBV-leden profiteren van voordelen en kortingen en ontvangen vijf keer per jaar Hoogtelijn. Met je lidmaatschap draag je bij aan het onderhoud van hutten en paden in de Alpen en het behoud van klimgebieden.

Tip je vrienden om ook NKBV-lid te worden.

Ze kunnen zich aanmelden op nkbv.nl en zien daar welke voordelen het lidmaatschap hen nog meer biedt.

Opzeggen lidmaatschap

Het NKBV-lidmaatschap loopt per kalenderjaar. Wil je je lidmaatschap voor volgend jaar beëindigen? Doe dat dan vóór 1 november op MijnNKBV.nl. Je ontvangt dan per e-mail een bevestiging van je opzegging.

Na 1 november wordt je lidmaatschap automatisch verlengd voor het volgende kalenderjaar. Kijk voor meer informatie over het lidmaatschap op nkbv.nl.

Partners van de NKBV

voorzitter NKBV mail: voorzitter@nkbv.nl twitter: @jdriessen06

HOOGTELIJN 1-2022 |

7

Vanaf 7 april kun je met de ferry vanuit de Eemshaven rechtstreeks naar Noorwegen.

Drie keer per week vaart Holland Norway Lines naar Kristiansand. Vertrek is om 15.00 en aankomst de volgende ochtend om 09.00 uur.

Het goedkoopste retourtje is 225 per persoon, met overnachting in een tweepersoonshut.

De Giroparchi Nature Trail van de Fondation Grand Paradis heeft de UIAA Mountain Protection Award 2020/2021 gewonnen. Het project in Gran Paradiso bestaat sinds 2013 en draait om trekkingweken voor Italiaanse tieners tussen 11 en 14 uit het hele land. Tijdens een week in het Mont Avic Natural Park leren ze er over de natuur en duurzaamheid, in de Engelse taal.

De NKBV werkt aan een digitaal historisch archief waarin we alle Nederlandse expedities uit de afgelopen 120 jaar beschikbaar willen maken. Help jij mee de geschiedenis van de Nederlandse bergsport levend te houden?

Heb je nog iets op zolder of op een harde schijf staan? Wij zijn op zoek naar bijzonder materiaal (informatie, verhalen, foto’s, video’s, verslagen) van Nederlandse expedities uit het verleden tot nu. Meer weten?

Kijk op www.nkbv.nl/grensverleggers.

8 | HOOGTELIJN 1-2022

Bergen wiebelen, net zoals bruggen, of hoge gebouwen. De Matterhorn bijvoorbeeld beweegt permanent van noord naar zuid en van oost naar west. Per twee seconden gaat het op de top om een paar nanometer- of micrometer, als gevolg van seismische golven in de aarde. Een internationaal team wetenschappers van onder meer het Zwitserse instituut voor sneeuw- en lawineonderzoek SLF heeft die beweging aangetoond en de richting ervan zichtbaar gemaakt in animaties. Alle trillingen hebben frequenties en veroorzaken geluid. Die van de Matterhorn zijn nu hoorbaar gemaakt: 0,43 Herz in noord-zuidrichting en 0,46 Herz van oost naar west. Luister naar de Matterhorn op SLF.CH.

Foto Samuel Weber/SLF]

Op 19 februari wordt de Wandelroute van het jaar 2022 verkozen, de beste wandelroute in de Benelux. De longlist voor de verkiezing telt 13 genomineerden, waaronder de Dutch Mountain Trail. De winnaar wordt bekend gemaakt op de Wandel- en fietsbeurs in Gent, die net als de Nederlandse variant (Utrecht) dit jaar online is. Voor de Fietsroute van het jaar 2022 zijn nog vier kandidaten in de race.

De Matterhorn swingt

Seismometer op 4470 meter, precies onder de top.

Trailrunner Nienke Brinkman loopt toptijd marathon Nienke Brinkman op El Hierro.

Foto Philipp Reiter

Op 16 november 2021 stonden Jur Rademakers en Hylke Knot op de Kilimanjaro. Dat was de vijfde van de Seven Summits voor Jur (Hylke stond niet op de Aconcagua). Precies een maand later, 16 december, stonden beiden op de Elbrus. 16 december was iets meer dan een jaar na de eerste summit, Mount Vinson, die ze op 3 december 2020 topten. Hoewel 7 Summits in een jaar dus niet lukte, wil Rademakers in maart Carstensz Pyramid beklimmen om zijn Seven Summits af te maken.

Foto Jeff Moore, University of Utah

Wetenschappers bij de seismometer aan de voet van de Matterhorn. De tweede staat bij het Solvaybivak op de Hörnligraat, op 4003 meter.

Onder redactie van Rien Jans

op de hoogte

Heb je nieuws voor Op de Hoogte, mail het naar hoogtelijn@nkbv.nl.

Meer bergnieuws vind je op nkbv.nl, of volg ons op Facebook en Twitter.

Nienke Brinkman (28) heeft begin december bij de marathon van Valencia de derde Nederlandse tijd ooit gelopen bij de vrouwen

(2.26.34). Brinkman loopt nog maar 2,5 jaar hard, meestal trailrun, want ze woont in Zwitserland.

In Valencia, haar eerste officiële wegmarathon, haalde ze de limieten voor zowel het EK (2.31.30), de olympische marathon als het WK (2.28.00). Afgelopen zomer won Brinkman al de Gornergrat Zermatt Marathon, de Chiemgau Trail en La Skyrhune. Dan wordt ze gevraagd de Golden Trail World Series af te maken, eindigt in oktober als tweede bij de Grand Final op El Hierro (37 km, 2862+) en eindigt daarmee haar eerste Golden Trail World Series als tweede vrouw overall.

Heb je opmerkelijk expeditienieuws?

Stuur een mail naar ceat@nkbv.nl.

Foto’s Peter Mienes

Foto Martijn Schell

Nieuwe lichting IML’s

Er is een nieuw bivak gebouwd in de Queyras: het Salvasera-bivak.

Het biedt plaats aan acht personen. Het ligt op de Collet du Pelvas, op 2594 meter hoogte. Het is een Italiaans bivak, maar is eenvoudiger te bereiken vanuit Frankrijk: het ligt boven Ristolas. Er is verlichting en er zijn dekens en kussens, maar er is geen kachel of fornuis. Wel uitzicht op de Monte Viso, Queyras en de Povlakte.

Rubriek over bergvogels ‘Langs het pad’, de rubriek over bergflora, maakt met ingang van volgende Hoogtelijn plaats voor een nieuwe rubriek over bergvogels. Die gaat over vogels die in de bergen leven en over hun relatie met Nederland. ‘Langs het

stoord. De noodtelefoon blijkt springlevend.

In een klap zijn we klaarwakker. “Polizei!”

Er was licht gesignaleerd bij de onbemande hut. “Brauchen Sie hilfe?” [Frank Husslage]

en Passant

Noodtelefoon Het was een stevige dag. Rechtstreeks vanuit de nachttrein klommen we door steeds diepere sneeuw naar deze hooggelegen hut. Maar de sleutel past en we hebben het winterraum helemaal voor onszelf. Een van de voordelen van klimmen buiten het toeristenseizoen. Een kaal betonnen hok, britsen met paardendekens, een houtkachel en een tafel met een houten bank.

Als er niet een klassiek model noodtelefoon met enorme bronzen bellen had gehangen, zou je jezelf een eeuw terug in de tijd wanen. Nu wanen we onszelf in de jaren vijftig van de vorige eeuw. Stukje bij beetje verdrijft de kachel de kou uit deze vrieskist. Pan na pan verandert sneeuw in warme chocolademelk. We veraangenamen de koude winteravond met onze zelf meegebrachte kaasfondue. Bij kaarslicht krijgt zelfs deze bunker wat romantisch. Na een zware dag maken de warmte en het eten aangenaam rozig. Totdat de stilte wreed wordt ver-

pad’ werd twee jaar lang verzorgd door Marian Kathmann en Ton Gordijn. Voor de productie van de vogelrubriek werkt Hoogtelijn samen met Vogelbescherming Nederland.

Illustratie Toon Hezemans

Er is een nieuwe lichting van elf International Mountain Leaders (IML) gediplomeerd. De examenweken werden in december met het oog op coronamaatregelen verplaatst van Zwitserland naar Beaufortain in de Franse alpen, na eerder al vijf keer te zijn uitgesteld. De eerste groep examenkandidaten bestond uit Bep Maltha, Maaike Braat, Eddy van Nijnatten, Paul Boslooper, Laurens Vliegen en Holmer Roelvink (linkerfoto). Een week later lieten Martine Bakker, Sebastiaan Hulde, Matthieu van Rijwijk, Kees van Haaren en Adam van Asperen (v.l.n.r.) met succes zien wat ze hebben geleerd. Momenteel is weer een groep (cohort) van elf aspirantIML’s in opleiding en zijn voorbereidingsmodules gestart voor de opleiding die in 2023 van start gaat.

Nieuw bivak in de Queyras

Heb je ook een leuk bergverhaal meegemaakt?

Mail je anekdote van 120 woorden naar hoogtelijn@nkbv.nl o.v.v. En Passant.

HOOGTELIJN 1-2022 |

9

Verbonden met elkaar, de natuur en het avontuur De NKBV werkt naar een topsportstructuur die ervoor moet zorgen dat Nederlandse wedstrijdklimmers vanaf de Olympische Spelen in Los Angeles in 2028 structureel tot de wereldtop behoren. Op de kortere termijn kunnen klimmers met perspectief individueel worden begeleid naar de Olympische Spelen in Parijs in 2024. De Vergadering van Afgevaardigden van de NKBV keurde afgelopen december het Topsportplan goed dat de basis vormt voor deze ambities.

Naast dit topsportplan heeft de NKBV in haar meerjarenbeleidsplan voor de periode tot 2025 drie belangrijke kern-

thema’s geformuleerd: duurzaamheid, inclusiviteit en vrijwilligersondersteuning. De basis van de NKBV blijft een integraal ledengericht aanbod, dat brede ondersteuning biedt aan zowel kleinere sporten zoals ijsklimmen en toerskiën tot de grootste groep, de ruim 70% van de leden die bergwandelaar is.

De goedkeuring van het topsportplan was voor Frits Cattenstart, bestuurslid met de portefeuille sportklimmen, het juiste moment om terug te treden uit het bestuur. Frits was sinds 2017 bestuurslid. Zijn portefeuille wordt overgenomen door Marieke PronkBacker Dirks.

Door het topsportplan ontstaat een nieuw, zogenoemd coachgestuurd programma. Dat betekent dat er een technisch directeur komt, die leidinggeeft aan de bondscoaches Boulder en Lead, Paraklimmen en Jong Oranje. De nieuwe functie van bondscoach Jong Oranje wordt ingevuld door Nikki van Bergen.

Maak kennis met Nikki op nkbv.nl/ actueel/blog/ontmoet-de-nieuwebondscoach-jong-oranje-nikkivan-bergen.html

Foto Zout Fotografie

Nikki van Bergen wordt bondscoach Jong Oranje

Nikki van Bergen

Foto Raúl Santana

Ragna start met haar man Pere Aurell.

10 | HOOGTELIJN 1-2022

Foto Jan van der Burg

op de hoogte

Meerjarenbeleidsplan NKBV 2022-2024:

Peter Valkenburg

Peter Valkenburg in juni voorgedragen als voorzitter NKBV Peter Valkenburg (59) wordt eind juni voorgedragen als de opvolger van Joachim Driessen. De Vergadering van Afgevaardigden benoemde Peter in december tot algemeen bestuurslid zodat hij kan meedraaien in het bestuur totdat de termijn van de huidige voorzitter Joachim afloopt. De beoogd voorzitter was binnen de NKBV en haar voorgangers actief als hoofdinstructeur in zomer (onder meer voor het Alpien+ project) en winter. Hij was ook voorzitter van de kadercommissie voor alpiene opleidingen. Bij de fusie en daarna was Valkenburg een aantal jaren bestuurslid voor opleidingen en veiligheid. En daarna onder meer lid van de Commissie Expedities en Alpiene Topsport (CEAT).

Record Ragna Debats op de Teide 0-4-0 Ragna Debats heeft eind december een recordtijd neergezet op de 0-4-0, een trailrun op Tenerife vanaf het strand naar de top van de Teide (3718 meter) en weer terug. Met 7 uur 1 minuut en 49 seconden verbeterde ze het record van de Zweedse Emelie Forsberg met ruim vier minuten. In maart loopt Ragna twee marathons op de Canarische eilanden en in april staat de Patagonia Run (100 mijl) op het programma.

SPORTKLIMNIEUWS Wedstrijdformat Olympische Spelen fase 100 punten te behalen zijn. Speed is een apart onderdeel op de Olympische Spelen. Voor meer informatie over het nieuwe wedstrijdformat en puntensysteem, zie: ifsc-climbing.org/index. php/news/660-new-ifsc-world-cupevent-in-china-to-run-according-toparis-2024-format

Foto Tim van der Linden

De IFSC heeft het nieuwe combined wedstrijdformat voor de Olympische Spelen in 2024 bekendgemaakt. Dit format wordt als eerste gebruikt tijdens de World Cup in Chongqing (China) in oktober. Volgens dit format bestaat de wedstrijd uit twee fases, namelijk leadklimmen en boulderen, waarbij voor elke

Bekendmaking internationale wedstrijdkalender De nieuwe internationale wedstrijdkalender is bekend met als hoogtepunt het Europese Kampioenschap in München van 11 tot 18 augustus. Tijdens dit multisportevent worden vier disciplines onderscheiden: boulder, lead, speed en een finale in het Olympische combined format. Voor het Europese Kampioenschap plaatsen landen zich via de Europa Cups. De Nederlandse senioren laten zich dit jaar zien op World Cups, de Europa Cup en het EK. Het volledige programma vind je hier: ifsc-climbing.org/index.php/world-competition/calendar

op de hoogte

Onder redactie van Eva van Wijck

Goedgevulde ijsklimagenda Na de European Cup ijsklimmen die in december in Utrecht plaatsvond, gaat de ijsklimagenda in 2022 verder, met onder andere de vijfde EU Cup. Van 26 tot 29 januari vertegenwoordigden Marianne van der Steen en Dennis van Hoek Nederland op het WK ijsklimmen in Saas-Fee, in een imposant deelnemersveld met meer dan 100 deelnemers uit 21 landen. De ontknoping van het Europese ijsklimseizoen is van 18 tot 20 februari in Oulu (FIN). Ook de Delftse Tom Phillips staat paraat voor de slotscène van dit seizoen.

Foto Zout Fotografie

Begeleidingsteam

Selectie Nederlands team 2022 Met het nieuwe jaar is ook de nieuwe selectie voor het Nederlands team sportklimmen en boulderen bekend gemaakt. In de categorie Jeugd B zijn de talenten Tessa Robichon en Luuk Spaargaren de nieuwe aanwinsten van Jong Oranje. Atleten Iwan Pasveer, Jens de Louw, Tiba Vroom en Pleun Frank zijn voor het komende jaar niet geselecteerd of hebben zelf besloten om zich terug te trekken uit het team. In het Nederlands team paraklimmen zien we opnieuw Eva Mol, Jamie Barendrecht en Christiane Luttikhuizen. Eva Mol en Tessa Robichon ontbreken op de foto.

Partners van het Nederlands Team Sportklimmen

De klimsport heeft de komende jaren een vaste plek op het Olympisch toneel. Om de klimsport naar een hoger niveau te tillen en het topniveau van de Nederlandse klimsport de komende jaren verder te ontwikkelen, is een bekwaam en getalenteerd begeleidingsteam cruciaal. De NKBV doet dit aankomend jaar samen met bondscoach lead Aukje van Weert, bondscoach boulder Michiel Nieuwenhuijsen, Nikki van Bergen als bondscoach Jong Oranje, kracht- en conditietrainer Amarins Bottema, prestatiegedragexpert Mara Goedegebuure, fysiotherapeut Mathieu Ceron, bondsarts Rik van der Kolk en de nieuwe nog te benoemen technisch directeur.

Partners nationale wedstrijden

HOOGTELIJN 1-2022 |

11

Een lot met alleen maar winnaars.

Met de spellen van Nederlandse Loterij maak je kans op enorm

veel prijzengeld. Maar je steunt ook de Nederlandse sport, inclusief de Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging. Want het geld dat we niet aan prijzen uitkeren, dragen we af aan de Nederlandse sport en aan 18 goede doelen op het gebied van

gezondheid en bewegen. Bedankt voor je steun. En veel geluk.

SPEEL BEWUST 18+

Nederlandseloterij.nl

Roeland van Oss’ klimaattour

82 vierduizenders in 1 zomer

Tekst Rien Jans

Wat ga je precies doen?

“Ik wil in juni starten en alle 82 vierduizenders achter elkaar klimaatneutraal beklimmen. Te beginnen vanuit Pontresina, dan Berner Oberland, Wallis, Chamonix, Aosta en eindigend in de Écrins. Ik wil laten zien dat je in de bergen

veel klimaatneutraal kunt doen, of in ieder geval met een heel kleine carbon footprint.

Daarom gebruik ik voor mijn verplaatsingen tussen de bergen uitsluitend de fiets, maak ik tijdens de beklimmingen en afdalingen geen gebruik van liften, overnacht en eet ik op de hut en slaap ik op campings in mijn tent. Ik denk dat ik er twee tot drie maanden voor nodig heb, afhankelijk van het weer.”

Kunnen mensen meedoen?

“Zeker, mensen kunnen me sponsoren als ze willen. Maar ik stel wel als voorwaarde dat ze zelf ook in actie komen in de periode waarin ik onderweg ben. Het maakt me niet uit wat. Dat je een keer per week geen vlees eet, een keer niet vliegt maar de trein pakt, de was op dertig graden doet in plaats van veertig, er bewust over nadenken en het ook doen.”

Alle vierduizenders in een keer is al eerder gedaan toch?

“Zeker. Veel is al eerder gedaan in de bergen.

Bijna altijd gaat het dan over de prestatie van de persoon. Over de snelste, de eerste, de meeste, het hoogste. Deze expeditie moet niet over mij gaan, maar over het klimaat, en over zelf in actie komen. Het is heel makkelijk om iets over het klimaat te roepen, maar we moeten gewoon zelf iets doen!”

Kunnen ze jou ook letterlijk helpen?

“Jazeker! Het moet juist een groot project worden waar veel mensen bij betrokken zijn zodat het inspireert om zelf bewust met het klimaat bezig te zijn en tegelijkertijd jezelf enorm uit te dagen. De beklimmingen doe ik via de normaalroutes en ik ga klimvrienden van me vragen om samen te klimmen. Ik wil wel een beetje op mijn eigen tempo kunnen klimmen, zeker met het oog op de lengte van het zomerseizoen. Voor het fietsen zoek ik goede fietsers, mensen die geïnspireerd zijn door dit verhaal en deze manier van avontuur beleven, voor het klimmen, fietsen, maar ook voor de aanlopen naar de hut, het kamperen et cetera. Mensen die flexibel zijn en op me willen wachten als ik vertraging oploop, bijvoorbeeld door het weer, want dat is nog wel de grootste uitdaging.”

Foto Marjolein Hartwigsen

Roeland van Oss wil deze zomer alle 82 vierduizenders van de Alpen klimaatneutraal beklimmen. Hij wil met het project aandacht vragen voor het klimaatprobleem in de bergen en anderen inspireren om ook een bijdrage te leveren voor het klimaat.

We belden hem.

Op Manaslu.

op de hoogte

Foto Sanna Raistakka

VRAAG & ANTWOORD

Heeft de NKBV een mening over je plan? ‘’De NKBV is erg enthousiast. Duurzaamheid is een van de kernwaarden van de NKBV. En dit jaar bestaat de vereniging 120 jaar. In het kader van dat jubileum wil de NKBV actief meewerken en laten zien dat de bergsport ook op een duurzame manier te beoefenen is. Het is nog een flinke klus, maar ik wil ergens voor staan en het ook gewoon doen. Voor het klimaat, met hulp van veel bergsporters.”

Voor meer informatie zie nkbv.nl/4000ers.

HOOGTELIJN 1-2022 |

13

DEPOT

Emblemen

Buitensport bikkels

In het straatbeeld kun je er niet omheen: de meest tot onze verbeelding sprekende bestemmingen zijn op kleding afgedrukt: ‘St Moritz’, ‘90 Degrees North’, ‘South Pole Expedition’, ‘Everest 2021’ et cetera. De rekken in de kledingwinkels puilen ervan uit. Zonder een stap buiten Nederland gezet te hebben, kun je jezelf het imago van stoere buitensporter aanmeten. De doodenkele keer dat ik dragers ervan eens vroeg naar die bestemming, bijvoorbeeld omdat ik daar zelf was geweest, werd ik meestal glazig aangekeken. Sindsdien zwijg ik maar. De kans dat je iemand treft die zo’n slogan met recht en reden draagt, blijkt echter groot als je onderstaand soort emblemen opgenaaid op kleding of rugzak treft.

Onder redactie van Frank Husslage

Nadruk op techniek

Geslaagd

Het moment waar je als aankomend alpien instructeur twee lange jaren naar uitkeek: wanneer je aan het einde van een examenweek eindelijk dat felbegeerde embleem in handen krijgt. [Frank Husslage]

Waar de Oostenrijkers het prima vonden als je alvast bleef staan op de ski’s, lag in Zwitserland veel meer de nadruk op techniek. Vele malen gebeurde dat in Grächen, waar we alle skileraren kenden en langzaam naar groep 5 van de skiklasjes opschoven. Later stonden we ook op de ski’s vanuit Celerina in het prachtige skigebied van Sankt Moritz en in belastingvrij Samnaun, dat toen het einde van de wereld was en nog niet verbonden met Ischgl. [Peter Daalder]

Schone lucht

In oktober 2025 beklimmen 25 Nederlanders met astma, onder de naam De-Ice-expeditie, de Noordcol van Mount Everest.

[Frank Rempe]

Waar Máxima leerde skiën

Pril geluk

De oude rugzak is uit 1951, toen mijn schoonmoeder voor het eerst met haar aanstaande een groepsreis maakte naar Zwitserland. [Ico Kloppenburg]

14 | HOOGTELIJN 1-2022

De Ski Club International des Journalistes komt elk jaar bij elkaar om te skiën en te langlaufen. In 2006 was Peter Daalder te gast in het Argentijnse skidorp Bariloche, waar koningin Máxima leerde skiën zoals veel jongeren uit Buenos Aires. En waar ze de eerste maal met haar aanstaande man en schoonmoeder op wintersport was in het zeer luxueuze resort Llao Llao (spreek uit Zao Zao).

Skiën én wandelen

In de winter is Funäsfjällen een drukbezocht skigebied voor de Zweden, maar in de zomer is het gebied een waar wandelparadijs.

[Dim van de Heuvel]

Spannend

We zijn er nog steeds niet over uit wat nou het spannendste was: klimmen tussen klotsende lavapoelen van een actieve vulkaan, of de meerdaagse aanloop ernaartoe, tussen het groot wild van de Tanzaniaanse wildparken.

[Frank Husslage]

De Hoge

Dutch Denali: een team van vier NKBV-avonturiers gaat met succes op expeditie naar de hoogste berg van NoordAmerika. [Frank Rempe]

Eigentijds

De rode rugzak kreeg Ico Kloppenburg toen hij voor Hoogtelijn naar Kalymnos ging om verslag te doen van het klimfestival.

Het is een moderne variant van het stoffen embleem. Hij gebruikt de rugzak sindsdien als hij naar de klimhal gaat.

Langs het Koningspad

In Vent maakte Peter Daalder in 1965 zijn debuut op de ski’s. Eerder vond hij het te koud, maar het werd na wat geploeter het eerste jaar een groot genot om óók in de winter in de bergen te zijn.

Bergsportclub

Het zuidelijke deel van de beroemde Kungsleden slingert dwars door dit indrukwekkende en grootste Zweedse natuurreservaat.

[Marieke van Kessel]

Het oude logo van de NKBV.

Everest

We schrijven 1990 als René de Bos als eerste Nederlander voet zet op de top van Mount Everest. Niet met de toen nog gangbare ‘nationale expedities’, maar gewoon via een Frans expeditiebureautje. Er werden geen antieke textiele emblemen gebruikt, maar hedendaagse stickers, die op de kleding werden genaaid. Die zijn allemaal vergaan in het UV-licht, op dit exemplaar na, dat René de Bos apart had bewaard.

Debuut in Vent

Machermo

Embleem met grote trots

Heb jij ook een embleem dat je met trots op je rugzak, jas of pofzak draagt? Daar hoort ongetwijfeld een mooi verhaal bij.

Wij zijn nieuwsgierig!

Maak een foto en tag de NKBV op je social media! @_nkbv en de.NKBV

Op weg naar een stoere zesduizender, een dreumes tussen al het hoogtegeweld in de Khumbuvallei, werd een van mijn deelnemers ziek. Gelukkig waren we binnen loopafstand van de EHBO-post Machermo. Na dankbaar gebruik te hebben gemaakt van de deskundige en vriendelijke medische hulp, was een substantiële donatie zeker op zijn plaats. In ruil waarvoor wij weer dit embleem kregen. [Frank Husslage]

HOOGTELIJN 1-2022 |

15

Onderweg naar de Lhotsewand van Mount Everest in het Westerm Cwm in Nepal.

16 | HOOGTELIJN 1-2022

THEMA

LANGE ADEM

Thema: lange adem

Doorzetten

In de zomer leek er niet zo veel aan de hand. Corona had een soort zomerpauze. Velen konden genieten van de bergwereld. Maar aan het eind van het jaar kwam de ellende in alle hevigheid terug. Op de wintersportpistes kregen we opnieuw te maken met ver- en geboden. Reizen werd lastiger, nieuwe varianten maakten dat je voor veel plannen weer een lange adem nodig hebt. Een actieve vakantie is trouwens vaak een zaak van een lange adem. Doorzetten is daar onlosmakelijk mee verbonden. De uitdagende Patrouille des Glaciers is zo’n tocht, de expeditie naar Mount Everest ook. Roeland van Oss blikt terug op een in alle opzichten opmerkelijke ervaring. Dat doet ook Aniek van Lith, die deze winter vijf ijskoude dagen en nachten beleefde op een berg boven de poolcirkel. En heb je gehoord van de Barkley Marathons? Michiel Panhuysen schreef een boek over deze mysterieuze ultrarun van ‘maar’ 210 kilometer met ‘slechts’ 17.000 hoogtemeters, maar die je in een moordend tempo moet halen. Om iets te bereiken in je sport is doorzetten sowieso een vereiste. Jarenlang investeren jonge sporters veel energie, tijd en geld in hun favoriete sport. Lineke Eerdmans sprak met de klimtalenten van Jong Oranje en vroeg hen wat zij overhebben voor hun sport.

Tekst Peter Daalder Beeld Sanna Raistakka

18 22 28 32

Jonge talenten op weg naar de top PdG, skitocht met militaire discipline Naar de heilige berg van de Catalanen Vijf ijskoude poolnachten

34 Trektocht langs vijf hutten in Ticino 38 Roeland van Oss op Mount Everest 45 De Barkley, een ultratrail in de VS

HOOGTELIJN 1-2022 |

17

Talentontwikkeling binnen de NKBV

Jong Oranje en de weg naar de top

De NKBV is ambitieus als het gaat om topsport en het opleiden van jonge, talentvolle klimmers. Aanwezigheid op de Olympische Spelen is het doel. De weg ernaartoe vraagt om visie, trainingsmogelijkheden, wedstrijdsimulaties, internationale ervaring en meer.

Onder welke omstandigheden trainen en presteren de klimmers het best? En hoe ziet die weg naar de top eruit voor Jong Oranje? Een gesprek met bondscoach Aukje van Weert en een aantal van haar talenten.

Tekst Lineke Eerdmans Beeld Zout fotografie

18 | HOOGTELIJN 1-2022

THEMA

LANGE ADEM

D

at er in de top van de klimsport geen ongezonde druk of spanning is, zie ik direct bij binnenkomst in Boulderhal Sterk Spoor in Utrecht. In de bovenzaal traint Jong Oranje. Sabina van Essen (15) staat me met onbevangen blik te woord: “Pressure? I don’t need it.” Ze groeide op in Thailand en in het Nederlands Team is zij degene die anderen motiveert en stimuleert. Mentaal is ze ijzersterk. “I just focus and do my best.”

Net als de andere toptalenten droomt ze van World Cups en de Olympische Spelen.

Dat laatste vindt bondscoach Aukje van Weert mooi om te horen.

Maar de Olympische Spelen ziet zij niet als enige hoofddoel. Ze wil een team neerzetten dat door de jaren heen groeit naar een continue aanwezigheid op het internationale podium. “Het gaat er voor de jeugd nu om dat ze plezier houden in het klimmen en stappen kunnen zetten. De eerste internationale presentatie ligt rond de leeftijd van 21-22 en dat gaat door tot ongeveer 30. Dus ze ‘moeten’ gemiddeld nog zo’n vijftien jaar. Gemotiveerd blijven is het allerbelangrijkste.”

Focus door druk

Training in Boulderhal Sterk Spoor in Utrecht. Van links naar rechts Noor Witte, Bibi Hamers, Lisa Klem en Amber Schiffeleers.

Het opleiden van jonge topsporters ligt onder een vergrootglas.

Vorig jaar debatteerde de Tweede Kamer erover en werd onder andere besloten een handreiking te ontwerpen met behulp waarvan jonge sporters samen met hun ouders en/of verzorgers op gezette tijden bewust kunnen afwegen of doorgaan met topsport de moeite waard is, of dat tijdig stoppen een situatie van misbruik voorkomt. Dat roept het beeld op van kinderen die op de toppen van hun kunnen worden getraind, om vervolgens topprestaties te kunnen leveren.

Wordt die prestatiedruk binnen de NKBV niet te laag gehouden?

Aukje: “Bij de jongvolwassenen doen we ons best de druk te reguleren. Die druk wordt van binnenuit al hoog, daar hoef je weinig voor te doen. Die komt voort uit iets graag willen. Daarnaast is bij een wedstrijd focus nodig en druk helpt die te krijgen. Ze moeten wel leren door te bijten en zien dat als ze een doel hebben, ze er iets voor moeten doen, ook als ze dat niet leuk vinden. En uiteraard doen ze weleens iets minder of slaan ze een training over. Dat zijn wel keuzes waarin we ze begeleiden, door ze te leren aanvoelen wat op dat moment nodig is.”

Noor Witte (15) is blij met haar bondscoach: “Een bondscoach hebben is relaxed. Zij maakt met haar team een trainingsplan en ze bedenken oefeningen en wij hoeven ons alleen bezig te houden met de uitvoering.”

Mentale grens

Briq Middelburg, de kersverse bondscoach van Jong Oranje Nikki van Bergen, Anya van Essen en Aukje van Weert (v.l.n.r.).

Aukje: “We hebben klimmers die moeite hebben met feedback.

Eerdere ervaringen in het leven tellen ook mee. Als ze van jongs af aan hebben gehoord hoe talentvol ze zijn, kunnen ze het bijna alleen maar fout doen. Bij ons gaat het niet om goed zijn, maar hoe je nog beter kunt worden. Voor mij begint de lol als iemand tegen de grens aanloopt. Voor sommigen is die grens heel confronterend, als ze bijvoorbeeld wat faalangstig zijn. Een ander is juist keigefascineerd als hij valt! Er is er ook een die koud doucht om mentale hardheid te ontwikkelen. Als trainers doen we cursussen in sportpsychologie en we zoeken uit wat werkt en wat niet werkt. En frustratie hoort er ook zeker bij.

HOOGTELIJN 1-2022 |

19

Bondscoach Aukje van Weert overlegt met Lynn van der Meer.

Mischa Radt (18) staat voor de overstap naar de senioren. Hij zat acht jaar in Jong Oranje. “Het heette in die tijd zelfs Te Jong Oranje”, vertelt hij, “want je mag eigenlijk pas in Jong Oranje als je in categorie B zit. Toen we het eerste jaar C waren, zat ik samen met Leto en Sam in Te Jong Oranje, op ons twaalfde. Ik vind het leuk om te werken aan dingen die ik niet goed kan, maar als ik daarin te perfectionistisch word en het me frustreert, dan verlies ik het plezier en gaat het niet beter. Dat heb ik wel geleerd. Ik klim omdat ik het gewoon heel leuk vind om te klimmen.

En beter worden, dat is er eigenlijk gewoon bijgekomen.”

Lynn van der Meer.

Ook Anya van Essen (17) klimt vanuit het plezier: “Als ik aan het resultaat denk, gaat het echt slecht. Dus ik denk niet aan winnen of wat ik wil bereiken. Als ik veel plezier heb in het klimmen, en me niet druk maak om de resultaten, klim ik naar de halve finales.”

“Als de stress niet te groot is en precies goed,” vult Noor haar aan, “kan ik heel hard klimmen.”

Iedere volgende generatie moet beter kunnen presteren De klimsport in Nederland straalt ontspanning en veiligheid uit, er is niets dat duidt op prestatiedruk. Lynn van der Meer (22): “Dat is ook echt zo, omdat klimmen nog een jonge sport is. Ook als je naar andere landen kijkt. Iedereen moedigt elkaar aan.”

De prestatiepsycholoog Aukje weet dat de transitiefase rond de leeftijd van 18-19 belangrijk is. “Het is het moment waarop een klimmer kiest om zijn/ haar leven echt aan te passen. Een studie zal in deeltijd moeten, met daarnaast alleen maar trainen. Een sociaal leven is dan echt heel moeilijk. Twijfels worden rond die periode wel versterkt: vind ik het leuk, en ben ik echt zo goed dat ik het ga redden?

Mentale vaardigheid is iets wat je moet leren, het hoort bij topsport. De sportpsycholoog begeleidt onze klimmers daarin ook.” Noor: “Ik vind dat wel fijn. We praten over omgaan met de stress voor een wedstrijd, en met je gevoelens en gedachten. Een gezonde spanning is perfect, die heb je nodig om te presteren.”

Anya: “Ik had een blessure aan mijn vinger en klom vier, vijf maanden niet. Toen ik terugkwam had ik een heel negatieve mindset. Een jaar lang was ik zo zwak. Maar ik trainde mijn mindset en daardoor werd ik steeds sterker. Ik wilde bewijzen dat ik mijn plek in het Nederlands Team waard was. Ik weet dat het goed is om te trainen, juist als je moe bent, dat maakt je sterker. Maar ik ben soms gewoon lui en dan doe ik het niet. Voor mij is mindset het belangrijkst.”

Jens de Louw: “Frustratie als het niet helemaal lukt, bracht mij in een neerwaartse spiraal. Praten met de sportpsycholoog heeft wel geholpen. Ik kreeg doelen, zoals de spanning opwekken tijdens trainingen. Jezelf onder druk zetten om met druk te leren

20 | HOOGTELIJN 1-2022

Sabina van Essen.

omgaan, om maar niet gefrustreerd te raken.” Jens traint net als de anderen 20-25 uur per week. “Laatst zei Aukje nog: ‘Ik heb liever dat je een keer een nacht met vrienden doorhaalt dan dat klimmen alles is wat je doet.’ En dat is natuurlijk ook niet gezond, want als het klimmen niet goed gaat, heb je niks.” Ook Lynn weet, met de nodige internationale wedstrijdervaring, hoe belangrijk mentale training is. “Op mentaal niveau ligt mijn grootste blokkade. Ik voel me heel vaak sterk en fit in de route maar mentaal krijg ik stress. Mijn trainers en sportpsycholoog begeleiden mij daarin.”

Olympische Spelen 2028 De jonge topsporters die ik spreek, hebben allemaal als doel deelnemen aan de Olympische Spelen. Dat betekent alles ervoor opzijzetten. Realiseren ze zich dit en hoe begeleidt de NKBV dit?

Aukje: “We werken voor deelname aan de Spelen van 2028, maar het lastige is dat we nog niet weten hoe die eruit gaan zien.

We verwachten drie individuele disciplines: Lead, Boulder en Speed. De sporters hebben wel meegemaakt hoe de prestatiedichtheid is in de sport. Hoe lastig het is om te winnen. Een finale halen is al heel uitdagend. We hebben een vrij jong team, met vier of vijf senioren en de rest is allemaal jeugd. Het doel voor de komende jaren is om bij de senioren in de top-15 te klimmen. Wat mij betreft is het een lange adem hebben en doorbouwen. Er zijn weinig landen die vanuit het niets meerdere presterende klimmers hebben. Slovenië en Japan zijn uitzonderlijk. Zelfs Oostenrijk en Frankrijk hebben er maar één in de top zitten. Het is niet iets wat je even fikst. Mijn visie: iedere volgende generatie moet beter kunnen presteren. Dat is realistisch gezien: continu een stap erbij.”

THEMA

LANGE ADEM

Briq Middelburg krijgt aanwijzingen van bondscoach Aukje van Weert.

Tijdens een training in Utecht: Briq Middelburg, Sabina van Essen en Lynn van der Meer. Zittend: Aukje van Weert, Anya van Essen en Luuk Spaargaren (v.l.n.r.)

Jens deed al aan veel wedstrijden mee in het buitenland, drie tot vijf per jaar. Hij vertelt dat elke klimmer in het team twee wedstrijden per jaar ‘krijgt’ en dat ze er meer kunnen doen als ze het zelf betalen, of als ze goed presteren. Opmerkelijk dat er een dergelijk onderscheid gemaakt wordt. Ik doe navraag bij Aukje en zij legt uit dat er inderdaad voor gekozen kan worden iemand meer te ondersteunen om zich internationaal te ontwikkelen. “Hoe dichter ze bij de prestatieleeftijd komen, hoe meer onderscheid in hoeveel wedstrijdvergoeding ze krijgen. Ik vind dat zelf wel heel lastig.

We kunnen in de voorbereiding al minder doen dan we zouden willen, vanwege het beperkte budget dat er is. We zouden meer willen ondersteunen in het opdoen van internationale ervaring.”

Lynn klom dit jaar de halve finale op de World Cup in Chamonix en won in oktober goud op de European Cup Lead. Op beide is ze zeer trots. “Volgend jaar wil ik standaard halve finales klimmen.

Mijn ultieme doel is de Leadfinale klimmen bij de World Cup. Maar de eerste stap is consistent de halve finale klimmen, dan de top-15 halen en dan de top-10. Ik weet wel wat ik wil.”

Lynn van der Meer, Sabina van Essen en Aukje van Weert.

Ouders Er worden momenteel drie Talentontwikkelingscentra (TOC’s) opgezet, met drie hoofdcoaches, in Oost-, Zuid- en West-Nederland. Voor kinderen van 11-12 tot 17 jaar, zodat ze in hun eigen omgeving kunnen blijven trainen. Het idee daarvan is de klimmers zo veel mogelijk te zien in hun ontwikkeling en daarin te kunnen bijdragen. Enkelen van hen groeien door naar Jong Oranje. Aukje: “Voor de jeugd zijn wedstrijdresultaten minder belangrijk. Het gaat om te kunnen presteren als je bij de senioren zit. Daarvoor is continue groei in de goede richting nodig.

Lisa Klem (17) is bij de afgelopen Europese Jeugd Cup tweede geworden. Ze is heel zelfstandig. Haar ouders halen haar niet op van Schiphol na een wedstrijd. Na deze Jeugd Cup waren ze er

Talentontwikkeling is lekker veel fouten maken

Bouwstenen En de bondscoach? Die koerst gemotiveerd verder. “Topsport kan altijd beter. Er is nooit een ‘we hebben het bereikt’ in de topsport. Dus krijg je discussies of we op de juiste weg zitten, en met de juiste mensen. Er ligt een adviesrapport en de NKBV is aan het bekijken wat we nodig hebben om sporters uit te zenden naar de Olympische Spelen. Met zulke hoge ambities denk je snel dat het allemaal anders moet, want de prestaties zijn er nog niet. Maar we hebben een lange adem nodig om te presteren.

Voortdurend bouwstenen neerleggen waarmee de klimmers verder kunnen klimmen en presteren.”

“In Nederland is het heel moeilijk om wedstrijdspecifiek te trainen”, gaat Aukje verder. “Andere landen hebben hun eigen ruimte binnen een hal. Daar zijn bijvoorbeeld verschillende hellingshoeken met wedstrijdboulders die elke twee weken worden vervangen. Dan leert het lichaam heel goed in te schatten hoe te bewegen. Het zou heel zinvol zijn als er op termijn een technisch directeur komt. Nu zijn we nog klein en nog niet onderdeel van een CTO (Centrum voor Topsport en Onderwijs) zoals andere sporten. Een technisch directeur kan talentontwikkeling in het land aanjagen.”

ook niet. Dat zijn ouders op wie ik trots ben. Ik zou graag zien dat ouders zich altijd op eenzelfde manier gedragen, onafhankelijk van het resultaat dat hun kind neerzet. Alle kinderen zijn geweldig, of ze het nou goed doen of niet. Ik zie graag dat ouders trots zijn als een kind zijn best doet en het troosten als het kind baalt.

Als een kind erg aan het goud hangt, moet je je afvragen hoe dat thuis gaat. Talentontwikkeling is lekker veel fouten maken. Het gaat er niet om dat je de boulder topt, maar om welke vaardigheden je in de wedstrijd laat zien en waarin je nog beter kunt worden. Voor ons gaat het om goede omgevingen creëren die uitnodigen tot groei. Dat zijn de bouwstenen voor de volgende generatie die daardoor beter gaat presteren.”

“Ik wil heel graag iemand naar de Spelen in Los Angeles brengen”, gaat Aukje verder. “En als iemand onderweg laat zien dat de Spelen in Parijs in 2024 haalbaar zijn, gaan we daar ook voor.

Maar dat maakt de World Cups en de WK’s niet minder belangrijk. Ik ben er dagelijks mee bezig ieders potentie maximaal te ontwikkelen. En als iemand heel gelukkig wordt als bewegingswetenschapper, word ik daar ook heel gelukkig van. We werken met mensen: ik wil hun potentie tot bloei laten komen.”

HOOGTELIJN 1-2022 |

21

Een van de mooiste stukken van de PdG, op weg naar de Rosablanche.

22 | HOOGTELIJN 1-2022

THEMA

LANGE ADEM

La Patrouille des Glaciers

Mee in de

flow

“Mam, ben ik nu PdG-waardig?” Na een week toerskiën in Centraal-Zwitserland met bonuspapa Stijn is zoon Sacha zo enthousiast, dat hij zich heeft voorgenomen alle jaren dat hij niet de vellen onder heeft gehad razendsnel in te halen.

Om dan meteen te beginnen bij de Patrouille des Glaciers (PdG), waar Stijn en ik voor trainen.

Tekst Marrigje Hartman, Nico de Jong en Frank van Lange Beeld Nico de Jong, Studio Patrick en PdG

D

e PdG is een van ‘s werelds zwaarste toerskiwedstrijden en is alleen daarom al wereldberoemd. Het is maart 2019 en bij het samenstellen van ons PdG-team 2020 met Stijn en Frank van Lange besluiten we om Sacha als reserve op te geven. We worden met meerdere Nederlandse teams ingeloot en er wordt flink getraind. Met een aantal andere PdG’ers doen we mee aan verschillende trainingswedstrijden waaronder de Mountain Attack 2020 in Saalbach Hinterglemm en de Alpiniski in Les Marécottes. COVID-19 zorgt ervoor dat alle skiactiviteiten vanaf maart 2020 worden geannuleerd en zo ook de PdG 2020.

En nu staat toch weer de PdG 2022 op het programma. Precies 10 jaar geleden start mijn PdG-verhaal.

Foto Nico de Jong

Patrouille des Glaciers De PdG is een van oorsprong militaire race, georganiseerd door het Zwitserse leger. De eerste race werd gehouden in 1943 en is sindsdien nog maar 17 keer herhaald. Vanaf 1986 mogen burgers deelnemen. De tocht start in Zermatt en eindigt na 57,5 kilometer en 4400 hoogtemeters in Verbier. De route loopt via de Col de la Tête Blanche (3650 meter) naar Arolla, van daar weer omhoog, langs Lac de Dix en de Rosablanche (3335 meter) uiteindelijk naar de hoofdstraat van Verbier. Je neemt deel als patrouille, een driemanschap: samen uit, samen thuis. Je moet als patrouille langs meerdere checkpoints en op twee plekken is er bevoorrading van eten en drinken. Als het onfortuinlijke moment zich aandient, kan alleen bij een checkpoint een teamlid worden ‘achtergelaten’. Er gelden strenge voorschriften met betrekking tot het materiaal en de spullen die je minimaal bij je moet hebben.

Afgelast Het is april 2012. Geheel onvoorbereid en compleet ad hoc word ik als invaller gevraagd voor een van de drie deelnemers van het

HOOGTELIJN 1-2022 |

23

Foto Studio Patrick

Sander Steenbrink, Frits Vrijlandt en Nico de Jong (van links naar rechts).

team van de Delftsche Studenten Alpen Club. Halverwege de klim naar Col de la Tête Blanche (3650 meter) moeten we allemaal omdraaien. Vanwege het slechte weer en grote kans op lawines wordt de wedstrijd afgelast. Iedereen moet de berg verlaten en rond 4:00 uur zitten we verslagen in een van de cafés die nog open zijn. Ook de herkansing een dag later wordt afgelast.

Gelukkig komt het maar zelden voor dat de PdG vanwege weersomstandigheden geen doorgang vindt.

Vier jaar later, het is april 2016. Opnieuw doet de kans zich voor om deel te nemen aan de PdG. In september 2015 begint de voorbereiding, zo vraagt de samenstelling van een PdG-team de nodige aandacht. Alle teamleden moeten ruime toerski-ervaring hebben, goed kunnen skiën buiten de piste, omhoog kunnen lopen op vellen en skiën aan touw. En dit alles moeten we minimaal vijftien uur kunnen volhouden, want dat is de tijd die wij denken nodig te hebben voor deze tocht. Samen met Nico de Jong en Frank van Lange vorm ik een team. Na de inschrijving in september starten we met trainen en moeten we geduld hebben tot begin december, wanneer we horen dat we inderdaad zijn ingeloot.

ander fietst de nodige kilometers, en weer een ander zwemt elke ochtend. Daarnaast zijn we druk op de ergometer of crosstrainer.

Bovendien moeten we leren en ontdekken wat we kunnen eten tijdens de race. Wat heb je nodig aan calorieën en drinken en wat kun je verteren tijdens de voortdurende inspanning? Het wordt een ware ontdekkingstocht van lijf en geest en met elke training in de Alpen word ik weer wijzer. Ook het materiaal is een niet te onderschatten onderwerp. Als je zo lang op pad bent, is het zaak om zo licht mogelijk materiaal te hebben.

De PdG is heel veel meer dan de grote dag zelf. Zo hebben we nieuwe materialen nodig. En die spullen moeten we bij elkaar keuren. Uiteraard tijdens een gezellig etentje en voorafgegaan

Trainen We trainen met elkaar in Bergschenhoek, heuveltje op en af, op de mountainbike door de Drunense Duinen en we gaan toerskiën in de Alpen. Maar ook op individueel niveau moeten we ons voorbereiden. Voor de een betekent dit eindeloos hardlopen, de

De PdG is voor lijf en geest een ware ontdekkingstocht 24 | HOOGTELIJN 1-2022

Marrigje Hartman bij een klim tijdens de Mountain Attack in 2020.

THEMA

LANGE ADEM

Foto PdG

Verversingspost bij Lac de Dix-La Barma.

De voorbereidingsdagen die het Zwitserse leger vervolgens organiseert, blijken een schot in de roos. Het zijn erg gezellige dagen en we leren er veel. Bovendien kunnen we nu oefenen met een korte wedstrijd in het donker. Een uitgelezen kans om te zien of onze nieuwe hoofdlampen voldoen. We besluiten de afdaling in deze wedstrijd aan touw te doen - dat is een goede oefening - en blijken de enigen. Het levert lovende reacties op van onze mede-patrouilleurs en het leger.

Voor een laatste keer gaan we naar Saint-Luc om te trainen, en naar de Schonbielhütte, waar we Team Hollandia 1 zien. In Zermatt ten slotte, sluiten we onze voorbereidingen af met een diner met Team Hollandia 1 en nog een aantal Nederlandse teams. Nog één keer nemen we de sleutelpassages van de tocht door. En dan zijn we er klaar voor; laat die PdG maar komen!

Startdag De dag van de race begint met materiaalcontrole, uitleg over het parcours en een ceremoniële dienst, waarbij we als patrouilles worden verheven tot de jurisdictie van het Zwitserse leger.

Begaan we een strafbaar feit tijdens de race dan volgt onherroepelijk het tuchtrecht van het leger.

Rond 22:00 uur staan we opgepropt in ons startvak. Op ieders rugzakje zijn de ski’s met vellen bevestigd, met onze skischoenen in de binding. Het geluid van al het materiaal dat bungelt aan de rugzakjes en de krassende stokken op het asfalt klinkt als wapengekletter. De bewoners van Zermatt zijn uitgelopen en onder luid applaus en het geklingel van koeienbellen rennen we na het startschot de nacht in. Na tien minuten komt er al rust in het peloton, iedereen vindt zijn eigen ritme, er zijn geen praatjes meer en de nacht neemt de stilte over. Het enige licht dat we hebben, is de bundel van ons hoofdlampje en het licht van de volle maan.

Lokroep Via de bergweggetjes rennen we naar het beginpunt van de gletsjer op ongeveer 2180 meter. Doordat we in het donker rennen, is het onvermijdelijk dat we elkaar kwijtraken. Aangekomen bij Staffel is het de kunst om elkaar snel te terug te vinden

Foto PdG

door een gezamenlijk hardlooprondje. We reizen naar Saint-Luc, waar we voor het eerst met elkaar in het terrein trainen, met hoogtemeters. We testen onze verschillende laagjes kleding en skiën voor het eerst in het donker, aan touw. Dit levert hilarische momenten op, met valpartijen door een wirwar van knopen in het touw op een te smal pad met onvoldoende verlichting van onze hoofdlampjes.

Een van de lastige afdalingen tijdens de Patrouille des Glaciers.

De krassende stokken klinken op het asfalt als wapengekletter tussen alle andere patrouilleurs die als mieren op een kluit in het schaarse licht van een schijnwerper de gymschoenen verwisselen voor de skiset. Mijn lokroepje ‘jogo’ werkt en zo vind ik vrij snel Frank en Nico. De gymschoenen en natte sokken verdwijnen in een zak voor het goede doel, ik trek droge sokken en skischoenen aan, doe de latten met vellen onder en vertrek. Zo snel mogelijk via een van de voorgetrokken sporen het ritme opnieuw terugvinden en strak achter elkaar blijven lopen.

Oplappen De eerste 2000 meter omhoog leiden ons tot het hoogste punt van de race, Col de la Tête Blanche op 3650 meter. Halverwege deze klim is de eerste tijdslimiet (2480 meter), die we ruim halen en van waar we verplicht zijn om aan touw verder te gaan. Vanaf de col skiën we aan touw over de Glacier du Mont Miné (richting Cabane de Bertol) in verse diepe sneeuw. Op Col de Bertol mag het touw weg en schieten we de diepe nacht in, de maan is inmiddels achter de bergen verdwenen en er volgt een lange afdaling naar Arolla op 1990 meter.

Na zeven uur rennen, klimmen en afdalen komen we in Arolla.

Frank voelt zich niet lekker. Hij heeft te weinig gedronken, omdat het slangetje van zijn waterzak is bevroren. We proberen hem zo goed en kwaad als het gaat op te lappen en vertrekken ruim drie kwartier later. De steile klim richting Col de Riedmatten doet Frank de das om en we moeten hem dus helaas achterlaten bij het eerstvolgende checkpunt. Daar zal Frank afdalen en ons opwachten in Verbier.

HOOGTELIJN 1-2022 |

25

NKBV-LEDEN KRIJGEN STANDAARD 10% KORTING BIJ BEVER

LIEFDE VOOR BUITEN DUURZAAMHEID BIJ BEVER WE ONDERHOUDEN EN REPAREREN PRODUCTEN LIEVER DAN WE EEN NIEUW PRODUCT VERKOPEN. Goede spullen verdienen goede zorg. Zo verleng je de levensduur. Dat is niet alleen fijn voor je portemonnee, maar ook voor de wereld! De duurzamere keuze is kiezen voor het product dat je al hebt. Bij Bever bieden we verschillende onderhoudsservices aan. Zo helpen we je om optimaal van je product te genieten en weet je zeker dat onderhoud op een professionele manier gebeurt.

WE KUNNEN JE HELPEN MET:

Onderhoud van waterdichte jassen (wassen en impregneren)

Schoenonderhoud (schoonmaken en impregneren)

Onderhoud van slaapzakken

Ski en snowboardonderhoud

(wassen en bijvullen)

(waxen en slijpen)

Naast onderhoudsservices, bieden we ook onderhouds-middelen aan, kijk op www.bever.nl\onderhoud voor meer informatie.

Ga je naar buiten? Denk aan de veiligheid en gezondheid van jou en anderen.

THEMA

LANGE ADEM

Het Saalbach-team: Stijn, Marrigje, Nico, Frank, Frits en Sacha, in januari 2020.

PdG 2022

Voor 2022 heb ik Sacha aangespoord om zijn eigen team samen te stellen dat sneller kan zijn. Maar of hij deel kan nemen aan de PdG 2022, moeten we nog zien. De eerste hobbel is genomen, we zijn ingeloot, en nu hopen dat de pandemie niet voor een tweede keer roet in het eten gooit…

Er zijn acht Nederlandse teams ingeloot voor de PdG 2022, waaronder: Hollandia 1 met Frits Vrijlandt, Sander Steenbrink, Nico de Jong en reserve Ernout van Koten; het Delftsch Kwartet met Marrigje Hartman, Stijn Schlatmann, Marina Krijgsman en reserve Gerard van Rijn; Pied froid des Pays Bas met Marc de Haas, Sacha Schmitter, Boris Naar en reserve Steven Castelein; Team Van Lange met de broers Frank, Maarten en Jeroen van Lange en reserve Geert van Vucht.

Deze teams komen alle voort uit de teams Hollandia 1 en 2 van acht jaar geleden.

Tijdens de klim komen we in een soort snelkookpan terecht Nico en ik moeten nu echt aan de bak, we zetten een flink tempo in en komen op tijd aan bij de tweede tijdscontrole onder de Col de Rietmatten. De eerste portage volgt, de ski’s gaan op de rug en in colonne klimmen we in een tweebaansweg naar het hoogste punt op 2918 meter. Aan de andere kant van de col moeten we via touwen een steil stuk afdalen, dan gaan op een klein plateau de ski’s weer onder en dalen we met een paar bochten over ijzige sneeuw af, via Pas du Chat naar het Lac des Dix. We zijn nu helemaal weer in de flow, we halen verloren tijd in en kunnen zelfs een beetje genieten van het uitzicht en het prachtige weer. Het wordt steeds warmer en we komen in een soort snelkookpan terecht tijdens de klim over de Glacier de Mourti naar de top van de Rosablanche (3191 m). Het wordt bloedheet, dus alle onderlaagjes gaan uit en worden in het toch al veel te kleine rugzakje gepropt. Bij de volgende portage zien we een glimp van Team Hollandia 1; we doen het dus helemaal zo slecht nog niet.

Naar de finish!

Inmiddels hebben we de grootste beklimmingen achter ons gelaten. We zijn moe, maar het overweldigende uitzicht op de bergen rond Verbier maakt zo veel goed dat we in de flow van de andere teams meegaan. Zelfs op de meest afgelegen plaatsen Beelden van de eerste editie van de PdG in 1943.

staan enthousiaste supporters (meestal Zwitsers) langs de route.

We vragen ons af hoe het met Frank is, hoe hij zich voelt. We wilden zo graag met z’n drieën aankomen, het was een teamprestatie, maar het bleek niet realistisch. Plotseling hoort Nico zijn naam en daar staat Arnaud, een vriend van hem, die twee dagen later in de tweede shift van de PdG wil starten. Hij heeft eten en cola bij zich en die tas is zo leeg. We gaan verder en Arnaud skiet filmend en fotograferend met ons mee. Tijdens het filmen spreekt hij enthousiast zijn commentaar in. We krijgen er vleugels van!

Het laatste stuk gaat over de pistes van Verbier. Aangekomen bij het dalstation van de Médranlift gaan de ski’s af en rennen we zo goed en kwaad als dat nog gaat een ruime kilometer op skischoenen naar de hoofdstraat, waar de finishboog wacht. En Frank. Die ons met een brede grijns staat op te wachten.

Patrouille des Glaciers (PdG) De Patrouille des Glaciers is niet zomaar een race, het is een menselijk avontuur voor drie personen, een reis door de geschiedenis, de bergen, sport, vriendschap en emotie, georganiseerd door het Zwitserse leger.

Tegenwoordig is de PdG een wedstrijd voor de beste alpiene atleten en onderdeel van de Great Course, met de Pierra Menta, de Tour du Rutor, de AltiToy Ternua, de Adamello Ski Raid en de Mezzalama Trophy. Wij laaglandamateurs hebben hier echt het nakijken.

Voor topatleten is het winnen of verliezen en dan telt elke gram. Hierdoor zie je een enorme ontwikkeling in steeds lichtere toerskiuitrusting. De snelste PdG-tijden dateren uit 2018, met 5:35:27 bij de mannen en 7:15:35 bij de vrouwen.

De deelnemers komen uit 31 landen en de verhouding manvrouw is 80-20 procent.

Foto’s PdG

Tijdens de wedstrijd worden 1600 soldaten, 700 leden van de civiele bescherming van het kanton Wallis, ongeveer 40 berggidsen, lawinespecialisten en hondengeleiders, circa 160 medische soldaten en ongeveer 30 artsen en verpleegkundigen ingezet om de race in goede banen te leiden.

Meer informatie online

Kijk voor meer informatie op pdg.ch, pdg.ch/historiquede-la-pdg en fr.wikipedia.org/wiki/Patrouille_des_glaciers.

HOOGTELIJN 1-2022 |

27

Huttentocht in de Franse Pyreneeën

Tour du Canigó Canigó – dat betekent vast iets met hond? Klopt!

Maar anders dan je zou denken, komt die betekenis niet van cani, maar van gó, het Catalaanse woord voor hond.

Cani betekent tand, en zo betekent Canigó de tand van de hond. Tijdens de Tour du Canigó wandel je rond deze heilige berg van de Catalanen en kun je met een extra dag naar de top op 2784 meter hoogte wandelen.

Tekst Femke Welvaart Beeld Rik Burger en Femke Welvaart

28 | HOOGTELIJN 1-2022

THEMA

LANGE ADEM

V

raag nooit aan een Noord-Catalaan of hij uit Frans Catalonië komt. Je hebt Noord- en Zuid-Catalonië. Punt. Dat het eerste toevallig op Frans grondgebied ligt en het tweede in het Spaanse deel, is iets waar je het niet over hebt. Geloof me: die vergissing maak je slechts één keer.

We lopen de Tour du Canigó, een vierdaagse ronde door de Oost-Pyreneeën, het Franse deel van de Pyreneeën, dat het oudste deel is van dit gebergte. Waar de Alpen vooral zijn gevormd door het over elkaar schuiven van aardlagen en -platen, zijn de Pyreneeën meer geplooid. In dit oostelijke deel van het gebergte lopen we soms uren over een ‘balkon’ langs de berg en volgen we zo, op en neer, de plooien van het landschap. Zie de uitlopers als de tentakels van een inktvis die alle van net onder de top naar het dal uitwaaieren.

Aan de Franse kant zijn de hellingen steiler dan aan de Spaanse kant. En omdat dit deel van de Pyreneeën zo oud is, heb je flinke vlaktes op hoogte. Neem het Pla Guillem, waarop we wandelen tijdens onze tweede etappe van de Tour du Canigó. Dit is een 20 kilometer lange vlakte op 2200-2300 meter hoogte dat ooit een grillige graat was, maar door erosie (duizenden jaren wind, sneeuw, ijs, de tijd) is afgevlakt. Zo kun je uren lopen met nauwelijks hoogteverschil en een waanzinnig uitzicht op de omringende bergen. Dit soort vlaktes komen meer in dit deel van de Pyreneeën voor en zijn met hun grootte en uitgestrektheid een zeldzaamheid in Europa. In de etappe van Refuge de Sant Guillem naar Refuge de Mariailles loop je een kort stukje over deze hoogvlakte.

Vier windrichtingen Als je de oorspronkelijke route van de Tour du Canigó loopt, slaap je in vier hutten: Refuge de Batère (1470 meter), Refuge de Sant Guillem (1283 meter), Refuge de Mariailles (1718 meter) en Refuge des Cortalets (2150 meter). Hiermee overbrug je in vier dagen ongeveer 63 kilometer (afhankelijk van welke route je kiest tussen Mariailles en Cortalets) en dik 4000 hoogtemeters.

Omhoog en naar beneden. De vier hutten liggen elk in een windrichting. In het oosten ligt Refuge de Batère, in een gebied waar je veel resten ziet van oude ijzermijnen. Deze hut met heerlijk eten voor vegetariërs, is vaak het startpunt van wandelaars die de Tour du Canigó lopen, omdat deze plek goed bereikbaar is met de auto. Maar de eerste etappe Batère – Sant Guillem is dan wel meteen de zwaarste van de vier. Geen aanrader als je koud uit Nederland bent aangekomen en de volgende dag meteen van start wilt. Het zijn twee steile klimmetjes van elk 500 hoogtemeters en tussen het klimmen door is het flink lang en steil afdalen. Het zijn geen ingewikkelde routes, de paden zijn (bij goed weer) goed begaanbaar en niet technisch, maar het is zwaar als je niet geacclimatiseerd bent. Voor deze eerste etappe staat zes tot acht uur wandelen, afhankelijk van je fysieke gesteldheid. Op een schaal van zes die het lokale gidsenbureau hanteert, krijgt de zwaarte van deze etappe een acht.

Heilige Willem In het zuiden van de rondtocht ligt de hut Sant Guillem, net onder een kapelletje, de Ermitage Saint-Guillem de Combret.

Refuge des Cortalets.

Het verhaal gaat dat de kapel is gebouwd in de 11e eeuw door een kluizenaar, Guillem, die werd achtervolgd door boze geesten.

Nadat hij de geesten had verslagen, bouwde hij de kapel en is hij er gaan wonen. Een ander verhaal dat de ronde doet, is minder sprookjesachtig. In de tijd van de grote bedevaarten kozen pelgrims voor de Techvallei om zo de Canigó te omzeilen. Vanaf hier liepen ze via de Coll d’Ares, een lage bergpas waar ze de Pyreneeën overstaken naar Santiago de Compostella. Deze pelgrims hadden een slaapplaats nodig en dus werden er dit soort kapelletjes voor hen gebouwd. Pelgrim Guillem bouwde de kapel ter ere van de heilige Maria Magdalena en liet er andere pelgrims overnachten. Door zijn gastvrijheid veranderde de naam van de kapel na verloop van tijd in Ermitage de Saint-Guillem de Combret, ook al was Guillem slechts een pelgrim en is hij nooit heilig verklaard.

Als je het laatste stukje afdaalt naar de hut met een heerlijk terras, loop je langs dit kapelletje.

Extra lus De etappe naar Refuge de Mariailles in het westen krijgt ook een vijf op de wandelconditieschaal van zes, maar dit kun je ondervangen door het rondje uit te breiden met een extra lus en daarmee één dag. Je loopt dan van Refuge de Sant Guillem naar Refuge Les Conques (1587 meter) en een dag later van Les Conques naar Refuge de Mariailles. Daarmee wordt je tour langer, maar de daglengtes en de zwaarte minder.

Nu is het op deze etappe niet alleen maar klimmen en dalen. Op het laatste stuk van de dag kom je op het genoemde Pla Guillem.

Tijdens onze wandeling op het vals plat naar deze hoogvlakte trekken kille mistflarden voorbij, maar al gauw drijven de wolken alleen nog onder ons en schijnt de zon weer volop. We houden pauze bij een bivak van de Franse Alpenvereniging, de Club Alpin Français (CAF) en zien iets lager eindeloos veel struiken met myrtilles, bosbessen. Zo doen we er op de laatste afdaling naar Refuge de Mariailles toch nog wat langer over, doordat we voortdurend door onze knieën zakken om handenvol van de kleine zoete besjes te plukken.

HOOGTELIJN 1-2022 |

29

Onbemande hut van de CAF.

Lunchstop op de Crête Barbet.

Schoorsteen Etappe drie gaat van Refuge de Mariailles naar Refuge des Cortalets in het noorden, die je op drie manieren kunt bereiken.

Standaard is ‘het balkon’ aan de westzijde van de Canigó. Dit is de langste route naar de hut, via een pad langs de bergflank. En niet per se de mooiste route. Beter kies je voor de route óver de Pic du Canigó (2784 meter), of via de Puig Barbet (2712 meter), die net naast de Pic du Canigó ligt. Wij kozen voor de laatste.

Heb je tijd om een dag langer over de Tour te doen? Boek dan een extra nacht in Refuge des Cortalets. Je loopt dan via de Puig Barbet naar Les Cortalets en de volgende dag met slechts een dagrugzakje naar de top van de Pic du Canigó en terug. Dit heeft een aantal voordelen. Zo vermijd je de ‘schoorsteen’ die je door moet als je vanaf Mariailles komt. Ik sprak wandelaars in Les Cortalets die wel voor de schoorsteen hadden gekozen en zij waren blij toen ze boven waren. Een boomlange Duitser zonder klimervaring vertelde dat hij zo gefocust was tijdens zijn klauter-

Bij Refuge des Cortalets zie je de zon boven zee opkomen partij dat hij eenmaal boven minutenlang alleen maar kon huilen van ontlading. Een gids vertelt ons dat hij bij het beklimmen van de schoorsteen altijd pal achter zijn cliënten klimt, zodat ze niet de diepte in kunnen kijken. En een Spaanse dame vertelde dat ze door haar grote rugzak werd beperkt in haar bewegingsvrijheid en daardoor onvoldoende omhoog kon kijken naar de route. Ze had doodsangsten uitgestaan en was alleen met de hulp van haar vriend bovengekomen. Toch beklimmen jaarlijks duizenden wandelaars de top en zijn er voor zover bekend bij de huttenwaard van Les Cortalets, nooit ongelukken gebeurd in de schoorsteen. De route is dus prima te doen met een bescheiden rugzak en enige klauterervaring, maar als je liever een ontspannen wandeling maakt, is het op-en-neertje de volgende dag zeker aan te bevelen. Overigens wordt wel heel sterk afgeraden om de top andersom te overschrijden, dus vanaf Les Cortalets naar Mariailles. Je moet dan door de schoorsteen naar beneden en dat is wel een gevaarlijke exercitie voor ‘gewone’ wandelaars.

De Crête Barbet is een prachtig pad boven de boomgrens dat een geweldig uitzicht biedt over de omringende bergen en dalen. Op het hoogste punt lassen wij onze lunchpauze in en zien we aan de overkant felgekleurde rugzakjes de top bereiken. Met de wind in onze richting kunnen we de wandelaars zelfs horen juichen en praten.

30 | HOOGTELIJN 1-2022

Hierna gaat het pad zigzaggend naar beneden, naar Refuge des Cortalets. Deze zeer populaire hut heeft 112 bedden en wordt beheerd door de sympathieke berggids Thomas Dulac, die het gidsje Massif du Canigó schreef. Een handig naslagwerk voor wie in het massief wil wandelen of de Tour du Canigó wil doen.

Zorg als je in deze hut overnacht, dat je weet hoe laat de zon opkomt. Achter de hut is namelijk een perfecte plek om rustig te zitten en de zon boven de zee te zien opkomen.

Deze derde etappe krijgt een zwaarte van vier op de schaal van zes. Zeker als je de Crête Barbet neemt, is de route niet technisch en heel prima te doen.

Hutten op de route Refuge de Batère

Lieu-dit les Mines de Batère, 66150 Corsavy, Frankrijk +33 (0)7 57 67 31 71 contact.refugebatere@gmail.com refugedebatere.fr

Refuge de Sant Guillem

66230 Le Tech, Frankrijk +33 (0)978 049 685 en +33 (0)611 224 879 refugesantguillem@gmail.com refugesantguillem.com

Refuge Les Conques

66230 Prats de Molló La Presta, Frankrijk +33 (0)9 88 66 66 37 refugi.lesconques@gmail.com refugi-lesconques.com

Refuge de Mariailles

Route de Mariailles, 66820 Casteil, Frankrijk +33 (0)4 68 05 57 99 refuge.mariailles@gmail.com refugedemariailles.fr

Refuge des Cortalets

66500 Taurinya, Frankrijk +33 4 68 96 36 19 refugedescortalets.ffcam.fr/ bottom_contact.html refugedescortalets.ffcam.fr (CAF-hut, dus korting voor NKBV-leden)

We plukken handenvol bosbessen.

THEMA

LANGE ADEM

Coaching De afsluitende etappe tenslotte, Van Les Cortalets terug naar Batère is ook niet zo zwaar. Heel even ga je iets omhoog en dan gaat het urenlang over een balkon langs de bergflank zonder al te veel stijgen en dalen. Soms hebben we flink uitzicht over het dal onder ons en de berg ertegenover, andere keren lopen we boven een dik wolkendek dat tussen de verschillende uitlopers door kolkt. Ook dit is een technisch niet ingewikkelde route, al moet je een paar keer wat klauteren om na een wateroversteek weer op het pad te komen. Bij een van deze stroompjes (het is september en er is deze zomer nauwelijks regen gevallen, het staat dus bijna droog) hoor ik een koe loeien. Ze staat op het zeer steile stuk waar normaal de waterval naar beneden stort en kijkt omhoog. Een stuk hoger staan een paar kalfjes. Moeder coacht haar kinderen naar beneden. Eentje volgt onverschrokken haar aanwijzingen. De andere twee blijven aarzelend boven aan de rand dralen. Om de beesten niet nog meer stress te bezorgen, lopen we gauw door en klauteren het pad op, de hoek om. Wat ons rest is een korte zigzaggende steile klim door het bos en dan een lange zacht dalende uitloop naar de hut waar we vier dagen geleden onze tassen op de rug hesen.

Pic du Canigó.

Tour du Canigó Reis

Met de TGV rijd je in 2x vier uur vanaf Brussel via Parijs of Valance naar Perpignan. Vanaf daar is het nog twee uur per boemel, bus en taxi naar Refuge de Batère. Kijk voor de treinverbindingen op nsinternational.com of nl.oui.sncf/nl/tgv.

Met de auto is het 1250 kilometer rijden van Utrecht naar Refuge de Batère.

Route

De rondtocht is technisch niet moeilijk, maar door het aantal wandeluren (6-8) en de hoeveelheid hoogtemeters (1000-1200) per dag worden de etappes qua zwaarte wel geclassificeerd als 2x 5 en 2x 4 op een schaal van 6.

Parkeren & Startpunten

In de nacht van 6 op 7 oktober 1961 stortte hier een Britse Dakota neer.

Als je met de auto gaat, zijn er verschillende mogelijkheden vanaf waar je in de route stapt. Je parkeert dan in: • Col de Jou - 1,5 uur wandelen naar Refuge de Mariailles.

• Fillots - 3 uur wandelen naar Refuge des Cortalets.

• La Llau - een dik uur wandelen naar Refuge San Guillem.

• bij Refuge de Batère - is goed te bereiken, maar dan start je met de zwaarste etappe.

• bij Refuge Las Conques - is ook goed te bereiken, maar het verst rijden.

Seizoen

Eind mei - midden oktober.

Kaart & Gids

• Cartes IGN, 2349 ET, Carte de Randonnée • Massif du Canigou, 1:25.000, ign.fr.

• Topoguide Massif du Canigó, Thomas Dulac (Franstalig) met topo’s voor wandelen, klimmen, fietsen, canyoning, trailen en alpinisme in het Massif du Canigó.

ISBN 978-2-9 523 566-2-6.

Meer informatie

Agence de Développement Touristique des Pyrénées-Orientales 2 Boulevard des Pyrénées, 66 005 Perpignan, Frankrijk +33 468515253 tourisme-pyreneesorientales.com Syndicat Mixte Canigó Grand Site +33 (0)468964586 contact@canigo-grandsite.fr canigo-grandsite.fr/content/ infos-pratiques sudcanigo.com/pleine-nature/le-canigo/ le-tour-du-canigo

Begeleiding

Een wandelgids (IML) meenemen op deze route is niet nodig, maar hij of zij kan je wel tijdens de wandeling veel meer vertellen over de natuur, de geschiedenis en de cultuur van de regio, en adviseren over interessante alternatieven of andere wandelingen in het massief.

Gidsenbureau Randonades 30 allée Arago, F-66500 Prades, Frankrijk +33 (0)685971823 of +33 (0)468961603 randonades@wanadoo.fr randonades.com

Het 20 kilometer lange Pla Guillem is een hoogvlakte op 2200 meter.

HOOGTELIJN 1-2022 |

31

IJskoude klim in noord-Noorwegen

Poolnachten in een Bigwall Store Blåmann, de Blauwe Man, is met zijn 1044 meter de hoogste berg van Kvaløya, een eiland voor de kust van Tromsø, ver boven de poolcirckel.

Aniek Lith die in Noorwegen woont, was in 2017 al eens op de berg, maar toen was deze een maatje te groot. In december deed ze een winterse ijskoude poging, middenin de poolnacht.

Tekst Aniek Lith Beeld Marius Rölland

Aniek en Alan op de laatste dag van hun beklimming.

D

ecember 2021. Een regen aan paars en groen valt naar beneden, geïoniseerde deeltjes van de zonnewind geven ons energie. Er is geen maan en het voelt alsof al het licht om ons heen afkomstig is van het noorderlicht, dat over de hele hemel danst. Het beweegt snel, speels. Het is een groot contrast met ons tweeën, met ons lage tempo in de wand, met onze strijd voor elke centimeter die we aan hoogte winnen.

Het bovenste gedeelte van Store Blåmann.

32 | HOOGTELIJN 1-2022

Mijn eerste ontmoeting met Store Blåmann was in januari 2017, toen ik net naar Tromsø verhuisd was voor een uitwisselingsjaar.

Tromsø had interessante vakken om te volgen, maar na het zien van een foto van de noordwand van Blåmann was ik verkocht.

Een imposante, verticale wand met daken. Genoeg kleine spleten door het massieve graniet om de wand zonder boorhaken te beklimmen. De makkelijkste route is in de zomer vrij te klimmen als 7b, maar de meeste routes zijn zwaarder en de gebruikelijke

klimstijl is artificieel: je gebruikt laddertjes om in zelfgeplaatste zekeringen te staan. Een uitermate langzaam proces dat de berg het karakter van een big wall geeft. Mijn doel in Tromsø was om wat routes vrij te klimmen.

Maatje te groot De winter is echter lang in Tromsø en in maart 2017 was het geduld op, Blåmann moest beklommen worden in winterse omstandigheden. Na wat uurtjes op YouTube - om bekend te raken maken artificiële klimtechnieken - het lezen van Bigwall climbing for dummies en een nacht in de portaledge onder het balkon, was het tijd om de wand van dichtbij te ontdekken. Vier dagen en vier touwlengtes later besloten we dat het tijd was om terug naar huis en een warme douche te gaan. Store Blåmann was een maatje te groot, maar daarmee werd de droom om hem te beklimmen enkel groter.

THEMA

Uitzicht naar het zuiden vanaf het bivak op de top midden op de dag.

Foto Aniek Lith

LANGE ADEM

De poolnacht biedt een paar uur schemering per dag, het meeste klimmen we met hoofdlamp. De tweede dag klimmen we lengte drie en vier. Daarna zou er een klein plateau moeten zijn waar we een comfortabel portaledge kamp willen maken. Blåmann is echter niet van plan ons veel comfort te bieden en het plateau ligt bedolven onder een paar meter sneeuw. De wind wakkert aan, wolken komen binnendrijven. De temperatuur is ongeveer -20 en na een etmaal klimmen zijn we moe.

We hangen de portaledge zo’n tien meter lager en proberen het zo comfortabel mogelijk te maken in ons nieuwe huis. Aardappelpuree met vers gesmolten sneeuw smaakte nog nooit zo goed en naar het toilet gaan was nog nooit zo’n uitdaging. We slapen gedurende de ‘warme’ uren van de dag tot middernacht. De wind is wat gaan liggen en wij zijn klaar voor een nieuwe lange dag.

Kou vreet energie Hoe hoger we in de wand komen, hoe minder welkom we ons op de berg voelen. IJskoude douches van spindrift dringen diep door verschillende kledinglagen. Er is steeds minder plek voor cams en sketchy pitonplaatsingen in ijs worden de norm. Vaak is het moeilijk om überhaupt zekeringen te vinden die ons lichaamsgewicht kunnen houden. Ik voel dat de kou energie vreet. De wereld krimpt tot de grootte van een hoofdlampstraal terwijl de wand groter voelt dan ooit. Na 27 uur klimmen komen we aan bij het einde van touwlengte zeven, waar we een plateau uitgraven.

Net genoeg plaats voor een zittend bivak. Het tentdoek van de portaledge gebruiken we als beschutting tegen de wind en continu neervallende sneeuw. Onze met kokend water klaargemaakte maaltijden zijn alweer bevroren voordat de aanbevolen wachttijd over is en al rillend proberen we wat slaap te pakken.

Elke touwlengte is zwaarder dan de vorige, deels door een toename aan sneeuw, deels door een grotere vermoeidheid. Het klimmen is gereduceerd tot een kwestie van situaties accepteren, schouders eronder en doorklimmen. Met slechts twee touwlengtes te gaan voelt de top heel dichtbij, maar zowel mentaal als fysiek zitten we op onze limiet. Ik begin te praten tegen mijn plaatsingen, zeg lieve dingen tegen ze in de hoop dat ze mij houden. Het helpt en na vijf dagen klimmen komen we op de top. Voor een laatste nacht voelen we de sprankeling van geïoniseerde deeltjes zonnewind die op ons neer regent.

Twee succesvolle zomerbeklimmingen (waarvan één vrije beklimming), en twee mislukte winterbeklimmingen later ben ik terug in de wand. Dit keer met Alan Goldbetter, een Amerikaan die in het noorden van Finland woont. In de eerste coronazomer fietste hij met zijn klimmaterialen naar de Blåmann, klom de wand ‘rope solo’ en fietste terug. Alan is een meester in het creëren van sfeer, maken van grappen en plaatsen van sketchy zekeringen. We zitten in een sneeuwhol onder de wand na een zware eerste dag waarin we de eerste twee touwlengtes geklommen hebben. Het is onmogelijk om te slapen met de noorderlichtshow boven ons. Tot nu toe is Blåmann zo zwaar als verwacht. De spleten zijn ijzig, de wand sneeuwig en de haulbags loodzwaar. Toch is er geen andere plek waar we liever willen zijn.

Paar uur schemering Onze route heet Atlantis. Hij is vierhonderd meter (negen touwlengtes) lang en we hopen de wand in vier à vijf dagen te kunnen klimmen.

Waardevolle lessen De volgende ochtend lijkt Blåmann tevreden. Zijn topsneeuw kleurt oranje in het daglicht van de poolnacht. Hij heeft ons een volle week zijn majestueuze kant laten zien, testte onze limieten en leerde ons pijnlijke, maar waardevolle lessen. Op een big wall in winter is er geen marge voor fouten. Het leverde Alan bevriezingen aan vier vingers op en mij een bevroren teen. Alhoewel we allebei goed zullen herstellen , voelt het als een smet op de beklimming.

Terug beneden ben ik leeg. Ik werp een laatste blik op de wand, die donker en grillig afsteekt tegen de groene hemel. Langzaamaan dringt het door: we zijn klaar. We hebben de wand in stijl beklommen: midden in de poolnacht, in een team van twee en zonder materiaal in de wand achter te laten. En ik kan niet anders dan Alan en de berg bedanken voor dit avontuur.

HOOGTELIJN 1-2022 |

33

De Ticino Trail: pittig en Insta-friendly

La dolce vita “Prego! Buon appetito!” Twee obers van Ristorante Croce Federale in de klassieke combinatie wit overhemd zwarte broek, zwart glimmende haren strak achterover, zwermen om ons heen en zwieren fantastische pizza’s op onze tafel. Ons terras aan de Viale Stazione roezemoest van de lunchende mensen. De weelderige plantengroei om ons heen doet bijna vergeten dat we midden in het centrum van Bellinzona zitten. En je moet heel erg je best doen om te blijven bedenken dat je niet in Italië bent, maar in Zwitserland.

Tekst Rien Jans Beeld Chris König

O

m dit feestje te kunnen vieren hebben we vanochtend al hard gewerkt. Twaalfhonderd meter daalden we af, vanaf de Capanna Alpe Sponda naar Chironico in Valle Levantina. In Bellinzona zijn we nu verder stroomafwaarts. Vanaf hier is het voor de rivier de Ticino nog maar een klein stukje voor hij bij Locarno in het Lago Maggiore verdwijnt. En dan mengt het water van het Zwitserse deel van het meer zich al snel en ongemerkt met dat van het Italiaanse deel.

Hoogtemeters in de kuiten Onze pizza’s zijn de apotheose van de Ticino Trail, die we de afgelopen dagen met liefde en veel plezier hebben verkend. In zes dagen tijd propten we een dikke 4000 hoogtemeters in de

Foto Rien Jans

Afdalen naar Capanna Campo Tencia.

34 | HOOGTELIJN 1-2022

kuiten, een gemiddelde van 670 per dag. Misschien is het zuiverder om te spreken van duizend hoogtemeters per dag, omdat er een ultrakorte wandeldag in het programma zit en één, de laatste, waarop je uitsluitend afdaalt.

De trail voert je in zes dagen wandelen langs vijf hutten in de Tessiner Alpen. Kort maar krachtig. De treinreis van Utrecht naar Basel, Zürich en Airolo verliep gisteren als een Zwitsers uurwerk.

Vandaag zijn we blij dat we flink de benen kunnen strekken.

Warm weer aan de zuidkant van de Alpen: zo hoort een zomerdag eruit te zien in Ticino. Een liftje vanuit Airolo naar tussenstation Pesciüm, op 1741 meter, doet ons vijfhonderd hoogtemeters cadeau. Je stapt hier zo vanuit de trein in de lift en je kunt aan de wandel. Hoe eenvoudig kan het zijn. Wij lopen de eerste kilometers op min of meer constante hoogte, golvend boven Val Bedretto, de vallei waar Airolo in ligt. Het stadje raakt al snel uit het oog, maar beneden kun je wel steeds de Ticino zien stromen, de rivier die dit kanton zijn naam heeft gegeven. Aan de overkant

THEMA

LANGE ADEM

Naar de Valle dei Cani.

zien we in de verte de Pizzo Rotondo liggen, in een muur van toppen die schommelen rond de drieduizend meter. Aan onze kant van de vallei lopen we vroeg in de ochtend nog in de schaduw van hoge sparren en dennen en van toppen als de Poneione di Vespero en Il Madone. Bosbessen en mossen domineren de hele ochtend het beeld, tot we rond de middag bij de Alpe Cristallina aankomen. Op deze boerderij produceren ze kaas, ontdekken we als we de eerste de beste openstaande schuur inkijken. De boer in hemdsmouwen verkoopt ons graag wat stukken van zijn witte jonge en een iets geliger oude variant van zijn koemelk kazen. Op zijn Spartaanse terras genieten we wat onwennig van de felle zon, de kazen, een appeltje of een reepje.

Schoenendoos En dan begint de klim naar de Capanna Cristallina, een moderne hut met de vorm van een schoenendoos, die achteloos op 2568 meter lijkt te zijn gedropt. Maar schijn bedriegt: hij is zorgvuldig op dat ene stukje van de pas geplaatst, waar geen lawine hem

kan raken. Zijn twee voorgangers werden door de sneeuw vernield, dus dat niet nog eens. De Capanna Cristallina is populair omdat de Cima di Lago (2933 meter) en de Cristallina (2912 meter) van hieruit binnen een uur bereikbaar zijn, maar ook omdat er doorgaande wandelroutes als de Via Alta Idra langslopen. Bovendien is de omgeving in de winter sneeuwzeker.

De klim naar de Capanna is prachtig. Zodra de zon en de mensen van het terras zijn verdwenen, komen groepjes steenbokken tevoorschijn, die voor steenbokbegrippen verdraaid dichtbij komen.

Wim-Hoffen Iedereen kent het wel: uitkijken over een vallei en je afvragen hoe je in hemelsnaam aan de overkant komt. Het dient zich aan als we op onze tweede wandeldag ’s ochtends de Passo del Narèt zijn opgeklauterd. We kijken het diepe Val Sambuco in en zien wel een pad dat naar de bodem van het dal voert, maar bovenlangs? We ontdekken een geitenpaadje, dat uitdagend

HOOGTELIJN 1-2022 |

35

Capanna Cristallina.

In de Capanna Garzonera.

wordt bij een steil couloir. Op handen en voeten klauteren we honderd meter naar boven, al dan niet met gebruik van de dikke touwen die hier hangen. Als we op de Passo Sassello aankomen, zien we in de verte een nieuwe uitdaging: een klein bergmeertje.

Het ligt op onze route en heet Lago di Prato. We plonzen er collectief in, hoewel plonzen, we Wim-Hoffen erin: eerst dertig seconden hyperventileren, dan adem inhouden, dan dat ritueel een paar keer herhalen. Tegen de tijd dat het water boven je kruis staat, ben je zeker vijf minuten verder, maar de rest lukt dan meestal ook wel. Icemankenners weten dan hoe koud het

In zes dagen lopen langs vijf hutten. Kort maar krachtig. water is. De thermometer op mijn horloge zakt langzaam onder de tien graden en dat is dan nog aan het oppervlak. Dat betekent minimaal zwemmen en maximale verkoeling. Heerlijk!

Onze tweede overnachtingsplaats, de Capanna Garzonera (1973 meter) is de enige onbeheerde hut op onze route. Hiervoor sjouwen we al twee dagen lang voedsel mee. Gelukkig is er ook wat voorraad in de hut, met name biertjes en wijn worden erg gewaardeerd. Op een douche na is deze hut toch van alle gemakken voorzien. Het houtgestookte fornuis dwingt tot slow cooking, een luxe gevoel dat we thuis vaak niet hebben.

Blokkenvelden We starten ons programma voor dag drie met kort uitslapen: in een onbeheerde hut ben je eigen baas. Nadat we ons door een ontbijt van havermout hebben gewerkt, lopen we vandaag grotendeels door blokkenvelden: alpien (T4) terrein. Gelukkig passeren we weer een klein bergmeertje, het Lago di Cara, waarvan we uiteraard de temperatuur weer grondig testen. Dan volgt een stevige klim naar de pas op de Valle dei Cani en ligt plotseling een prachtig groot bergmeer voor ons in de diepte, het Lago Tremorgio. Helaas, wij gaan uitsluitend nog uit de kleren

36 | HOOGTELIJN 1-2022

Foto Rien Jans

Capanna Garzonera.

Het pittoreske dorpje A Cara.

voor kleine bergmeren. Bovendien ligt dit meer gelukkig niet echt op onze route, want het schittert zeker vierhonderd meter onder ons. We buigen af richting ons einddoel, de Capanna Leìt (2257 meter) en lopen een tijdlang over een enorme, bijna witte laag kalksteen die stamt uit het Jura en het Trias. Maar omdat er geen geologen in ons gezelschap zijn, gaat onze hartslag pas weer omhoog op het laatste klimmetje naar de hut. En dat herhaalt zich als we ’s avonds door het trotse team van de hut goddelijke lasagne krijgen voorgeschoteld. Bolognese of vegetarische funghi, ze zijn allebei even geweldig. ‘s Avonds bekijken we een meteorenzwerm van de Perseïden, die eigenlijk pas om twee uur ’s nachts zijn top bereikt, maar dan hebben we al aardig wat vallende sterren gezien en genieten we intens van de Hüttenruhe.

Wat volgt is een verkapte rustdag. Er staat nog geen vijf kilometer op ons programma en we maken ons dus zorgen over hoe we deze dag dan gaan doorkomen. Het Lago Morghirolo biedt onderweg al een deel van de oplossing: lekker zwemmen. Echt luieren gaat ons wat moeilijk af nu we in de actiestand staan, maar we doen ons best. De middag spenderen we op het geweldige terras van de

THEMA

LANGE ADEM

Capanna Campo Tencia (2140 meter), een drukbezochte hut omdat er allerlei routes bij elkaar komen en nabije toppen als de Pizzo Campo Tencia (3072 meter), de Pizzo Penca (3037 meter) en de Pizzo Crozlina (3010 meter) klimmers aantrekken.

Tegenliggers Vanuit de Capanna Campo Tencia loop je de Senda del Ghiacciaio alleen al graag vanwege zijn geweldige naam, en die eindigt dan ook nog eens in de Passo di Ghiacciaione. Dat is nog eens wat anders dan een klompenpad. Toevallig is dit ook letterlijk het hoogtepunt van deze tocht: op 2716 meter hebben we dan net een serieus sneeuwveld achter de rug. En, ook niet onbelangrijk: onze enige twee tegenliggers vandaag. En het is toch echt hoogseizoen.

Pizza!

Hier kun je alleen te voet komen, dus geen auto te zien, geen winkel en ook geen verharde weg, alleen houten huizen. Een minikerkje is er ook, maar boerderijen van enige betekenis dan weer niet, dus het moet hier ’s winters wel bijna verlaten zijn. We hobbelen onze laatste kilometers over een Romeins aandoend keienpad, dat overgaat in asfalt en in de vallei Chironico binnenrolt. Dit is Valle Leventina, het verlengde van Val Bedretto, maar dan een stuk stroomafwaarts. Wij pakken de bus naar Lavorgo en daar de trein naar Bellinzona, waar dus die obers en de pizza op ons wachten.

De verklaring voor deze rust ontdekken we de volgende dag in de route: vanuit de Alpe Sponda is het 1200 meter dalen naar de bewoonde wereld en veel andere paden dan naar de vallei zijn er niet. Als je vanuit het dal deze hut wilt bereiken, moet je dus zo’n 1200 meter klimmen, want de liftjes op de kaart zijn bagageliftjes. Daar heeft misschien niet iedereen zin in. Wij kunnen met onze getrainde benen eenvoudig afdalen. Vlak onder de hut komen we weer tussen de bomen terecht, wat altijd een vreemde gewaarwording is als je een tijd zonder bomen hebt geleefd.

Precies halverwege komen we door het pittoreske gehucht A Cara.

De Ticino Trail is een heerlijke route. De toppen komen in Ticino nauwelijks boven de drieduizend meter uit en dat is in het voordeel van wie niet al te ingewikkeld op pad wil. Het weer is doorgaans ook wat voorspelbaarder dan in de hogere delen van de Alpen en het is hier aanmerkelijk minder druk. Met zes wandeldagen is de trail best kort en tegelijk ook lekker uitdagend. Het is verstandig om hier met een goede conditie aan de start te verschijnen. En die start – de finish trouwens ook – is dan weer verrassend eenvoudig bereikbaar met openbaar vervoer.

Na de pas merk je dat je weer een stapje richting Middellandse Zee bent opgeschoven. De besneeuwde toppen hebben we nu echt achter ons gelaten. We dalen aan de zonnige zuidzijde flink af naar Capanna Alpe Sponda (1998 meter), waar in tegenstelling tot onze vorige hut het aantal gasten buiten ons op een hand te tellen is.

Het is even wennen, maar een rustige hut heeft ook zijn charme.

Ticino Trail Ticino (Tessin in het Duits en Frans) is het zuidelijkste kanton van Zwitserland. Lugano is de grootste stad van het kanton en Bellinzona de hoofdstad. De bevolking is vrijwel volledig Italiaanstalig, op een Duitstalige gemeente na. De hoogste top in Ticino is de Adula of Rheinwaldhorn (3402 meter) op de grens met Graubünden. Veel plaatsen in Ticino zijn ’s winters sneeuwzeker.

Er zijn meer dan 100 beheerde en onbeheerde berghutten in Ticino, kijk daarvoor op capanneti.ch.

De reis

Het is ongeveer duizend kilometer rijden van Utrecht naar Ticino. Per trein reis je naar Airolo in ongeveer zeven uur, met een overstap in Basel en Zürich. Je kunt ook de dagelijkse nachttrein pakken naar Zürich, die heeft geen overstap. Je komt daar dan om acht uur ’s ochtends aan.

Swisstainable

Blokkenvelden.

Zwitserland wil voor 2050 klimaatneutraal zijn en daarbij past Swisstainable reizen, de Zwitserse visie op duurzaam (sustainable) reizen. Swisstainable staat voor bewustzijn van de tijdgeest, voor genieten en voor diepgang. De Zwitsers zijn trots op hun duurzame leef-

wijze en nemen hun bezoekers daarin graag mee.

Zwitserland maakt het gebruik van duurzame energie, lokale producten en bewust reizen per openbaar vervoer daarom duidelijk zichtbaar voor iedereen.

Te boeken bij Bergsportreizen

Bergsportreizen biedt in 2022 de Ticino Trail aan, zoals beschreven in dit artikel. Deze zesdaagse reis wordt georganiseerd voor de doelgroep van vijfentwintig tot veertig jaar. Kijk voor meer informatie op bergsportreizen.nl/ bergwandelen/huttentocht/ticinotrail-25-45-jaar.

Websites

Over Ticino: ticino.ch.

Over de hutten van Ticino: capanneti.ch.

Site van de Federazione alpinistica ticinese (FAT): fat-ti.ch.

Online kaarten van Zwitserland: map.geo.admin.ch en map.schweizmobil.ch.

Over Zwitserland: myswitzerland.com.

Kaarten

Swisstopo wandelkaart 266T Valle Leventina 1:50.000.

Swisstopo wandelkaart 265T Nufenenpass 1:50.000.

HOOGTELIJN 1-2022 |

37

Is de hele waarheid goed genoeg?

Everest 2021

In het voorjaar van 2021 was Roeland van Oss in Nepal. Hij deed, samen met zijn klimpartner Sanna Raistakka, een poging op Mount Everest. Zonder extra zuurstof, zonder extra begeleiding van sherpa’s boven basiskamp. De poging strandde op 7000 meter. Roeland verwonderde zich over alles wat er rondom Everest speelt, maar liep met opgeheven hoofd de berg weer af.

Tekst Roeland van Oss Beeld Roeland van Oss en Sanna Raistakka

38 | HOOGTELIJN 1-2022

V

eel verhalen over Everest zijn gebaseerd op iemands mening, en weinig gebaseerd op feiten. Zo worden expeditieleiders geïnterviewd, maar hoor je zelden sherpa’s. Klimmers lijken hun manier van klimmen te ‘promoten’, zodat het voor de buitenwereld interessant is. Alleen het deel dat hun persoonlijke prestatie versterkt, wordt verteld. Zo krijgen we nooit een ‘echt’ beeld van Everest. Klimmers zeggen dat ze een berg hebben ‘overleefd’, terwijl ze gered zijn. Ze noemen redenen waarom je de berg ‘juist niet moet beklimmen’,

THEMA

LANGE ADEM

Het basiskamp op Mount Everest is een stad van tenten.

nadat ze zelf zijn omgedraaid. En externe factoren worden weggezet als ‘de juiste keuzes’ die ze als klimmer maakten. Als je niet het hele verhaal durft te delen, voor wie klim je dan eigenlijk? We lijken in een wereld te leven waarin we niet kunnen omgaan met ‘falen’, omdat de druk om te presteren zo groot lijkt.

Alles wat we doen moet goed zijn, uniek en extreem. Heftige zaken verkopen en krijgen de aandacht. Terwijl het echte leven zo niet werkt. Als je ziet hoe ‘klimmers’ omgaan met hun verhaal, dan lijkt de hele waarheid niet goed genoeg.

Everest Na veel voorbereiding en training ging ik in het voorjaar van 2021 naar Everest. Covidperikelen waren in Nepal nauwelijks aanwezig; het leek voor mij en mijn klimpartner de manier om de mensen ter plaatse te helpen en we voelden ons fit en sterk genoeg. Maar onze expeditie liep heel anders dan verwacht.

Door de invloed van de mensen die we onderweg tegenkwamen, mensen die commentaar hadden op onze manier van klimmen en de invloed die covid uiteindelijk op de expeditie had. Everest

HOOGTELIJN 1-2022 |

39

Roeland van Oss (links) en Sanna Raistakka.

Sherpa’s op weg van kamp 1 naar kamp 2.

staat al jaren in de schijnwerpers, omdat het de hoogste berg ter wereld is, maar ook omdat de verschillen op de berg zo groot zijn. Verschil tussen rijk en arm, tussen ervaren en onervaren klimmers. Is Everest echt een circus? Ik wilde zien, voelen en ervaren hoe deze mooie berg echt is.

Kathmandu Kathmandu was dit jaar totaal anders. Er waren nauwelijks toeristen, maar wel heel veel mensen die bedelden. Iets wat wij beiden daarvoor nooit hadden ervaren. We spraken er met Tendi Sherpa die al meer dan tien keer op Everest stond. Hij zou ook in Everest Base Camp (EBC) zijn en we wilden graag wat extra informatie. Het gesprek ging al vrij snel over de lange rij bij de Hillary Step, die we allemaal in 2019 zagen op de beroemde foto. Zijn antwoord was duidelijk: “Die rij staat er al jaren, het was niet meer of minder druk in 2019. Het heeft te maken met de goedkope gidsen die zonder ervaring naar de top gaan en die niet kunnen omgaan met de onervaren mensen en de drukte die er altijd is. Het feit dat nu iedereen plotseling over die rij valt, komt door die foto.”

Na zeven dagen quarantaine en een negatieve PCR-test vlogen we naar Lukla. De wandeling naar EBC was verlaten, enkel lokale mensen, geen trekkers of klimmers. De geur in de Khumbuvallei was als vanouds: wierook, jakpoep en de natuur. Een heerlijke mengeling van Nepal met een vertrouwd gevoel voor ons beiden.

Veel hostels waren dicht.

Onderweg kreeg ik een bericht van een kennis. Hij begreep niet dat we naar Nepal waren gegaan. Vanuit de discussies over leiderschap en moraliteit in het alpinisme vond hij het verbazing-

Het basiskamp van Everest is een stad van tenten, een surrealistische plek 40 | HOOGTELIJN 1-2022

wekkend dat ik dit deed. Het raakte me keihard, helemaal omdat het bericht niet als open vraag was gesteld, maar vanuit een verwijtende toon. Iemand die de situatie niet kent, maar toch oordeelt.

Surrealistische plek We liepen, na onze poging Island Peak te beklimmen als acclimatisatie, door naar EBC. Het was voor mij de eerste keer. Een stad van tenten uitgespreid op de rand van de gletsjer, op 5346 meter.

Gekleurde tentjes in een lange rij met in de verte de ijsval en de top van Everest. Een surrealistische plek: je bent omringd door hoge bergen, je slaapt op het ijs, maar toch zijn er luxe privétenten met grote tv-schermen, tenten voor feestjes en zelfs een pingpongtafel.

We zochten ons kamp, genoten van een paar dagen rust voordat we omhooggingen voor onze eerste rotatie. Op onze eigen manier… Ik klim zonder zuurstof, dat is niet goed of slecht. Dat is mijn visie, die ik in jaren bergsport zo heb gevormd. Het is eenvoudig om te zeggen dat mijn manier de beste is, maar dat is onzin. Iedereen heeft een eigen manier. Het is niet zo dat jouw manier de beste is… Hoewel velen dat wel denken. Zo zijn er mensen die roepen dat Everest alleen zonder zuurstof moet worden beklommen. De vraag is of je dan een brede visie hebt, of dat je ‘jouw’ manier van klimmen het beste vindt.

Statistieken Klimmen op zuurstof wordt ‘gebruikt’ als argument door de klimmers die zuurstof gebruiken. Het zou veiliger zijn, een beeld dat mede gebaseerd lijkt op statistieken van ongevallen. Het probleem bij deze statistieken is dat het niveau van de klimmers daarin niet wordt meegenomen en daarmee wordt het nagenoeg onmogelijk om op basis hiervan uitspraken te doen.

Wat mij raakt zijn opmerkingen van Everest-‘beklimmers’ die met zuurstof hebben geklommen, maar zeggen harde argumenten te

THEMA

LANGE ADEM

De Khumbu ijsval voelde echt als gevaarlijk.

Sanna op weg naar de Chukkung Ri, 5546 meter, acclimatisatietocht. Ama Dablam in de verte.

hebben waarom het zonder zuurstof gevaarlijker is. Terwijl deze klimmers vaak nooit zonder zuurstof boven 7000 meter zijn geweest. In mijn visie hebben ze dan geen ervaring en kunnen ze er niets over zeggen. Veel media betitelen deze mensen als ‘zeer ervaren’, daarom krijgen ze een podium. Je hoort ze echter nooit zeggen dat de sherpa’s al het werk doen, zorgen voor hun veiligheid en logistiek op de berg en dat je ook zonder zuurstof kunt klimmen, maar de kans om op de top te komen dan kleiner is.

Mensen lijken positieve argumentatie van hun eigen keuze te gebruiken om daarmee gelijk te krijgen en vertellen niet de hele waarheid, geven niet alle informatie over een beklimming. Maar voor wie klim je dan? Voor jezelf of voor de ander?

IJsval De eerste keer door de beroemde ijsval klimmen voelde anders dan verwacht. De weg naar Kamp 1 (K1) was veel langer en veel meer geëxponeerd dan we dachten. We hadden bijna acht uur nodig om in K1 te komen, ondanks onze ervaring en snelheid. De route ging door een labyrint van spleten, ijstorens en ijsblokken.

We gingen omhoog en omlaag, van links naar rechts en keer op keer voelden we ons niet happy. Er waren zoveel plaatsen waar de ijstorens zo groot waren dat we moesten rennen om er snel onderdoor te komen. Het voelde echt gevaarlijk. Pas een week later hoorden we dat de ijsval dit jaar erg lang en complex was.

K1 lag in een uitgestorven vallei, gevuld met ijs en sneeuw, met Nuptse, Lhotse en Everest hoog boven ons. De wind waaide ontzettend hard en we hadden moeite om met z’n tweeën de tent op te zetten. Het was een vreselijke nacht, we sliepen nauwelijks door het klapperen van het tentdoek en we schoten keer op keer overeind om de tent vast te houden. We stonden voor een dilemma, wat moesten we doen? We vonden de ijsval te gevaarlijk en besloten onze tent mee terug te nemen naar EBC, met het idee onze expeditie te beëindigen.

Kamp 2 onderaan de Nuptsewand.

Veel troep op de klimroute.

Terug in EBC spraken we met andere klimmers en sherpa’s over onze angsten. Was het wel zo gevaarlijk? Was het altijd zo?

Hoeveel risico liepen we nu echt? Vijf dagen later ging ik terug. Er waren enkele verbeteringen aangebracht in de route, ik was binnen vijf uur in K1 en het voelde veel beter. Met een lach en een traan kwam ik aan in K1. De lach omdat het zo snel ging, de traan omdat ik in de verte de zuidcol en de top van Everest kon zien. Zou het dan toch lukken?

Het verboden woord Uiteindelijk konden we maar kort genieten van het fijne gevoel.

We werden beiden erg ziek en moesten afdalen naar Dingboche om aan te sterken. We verloren tien dagen met ziek zijn en herstel, hoewel 100 procent herstel op die hoogte moeilijk is.

We zagen verschillende dokters in EBC en Dingboche, allemaal zeiden ze hetzelfde: “Het kan covid zijn, of een van de andere luchtwegaandoeningen die hier op hoogte altijd rondzwerven.

Wil je echt weten of het covid is, dan moet je naar Kathmandu”, maar onze zuurstofsaturatie was erg goed. Dat was voor ons een positieve reden om te blijven. En zo was het verboden woord toch gevallen… covid. Er was covid in EBC, alleen niemand wist precies hoeveel en precies waar. De verschillende kampen werden afgeschermd en onderling contact werd beperkt.

Bijna 7000 meter De eerste rotatie na ons ziekbed verliep goed. We sliepen op K1 en gingen daarna met de tent door naar K2. Daar bleven we een

HOOGTELIJN 1-2022 |

41

TOP VERZEKERD VOOR AL JE VAKANTIES IN DE SNEEUW, DE BERGEN OF OP HET STRAND

S SLECHT ER P 5 7 , 8 €3 JAAR

Kijk voor meer informatie op nkbv.nl/reisverzekering

KONINKLIJKE NEDERLANDSE KLIM- EN BERGSPORT VERENIGING I WWW.NKBV.NL

THEMA

LANGE ADEM

Het voelde alsof niemand ons gevoel en motivatie begreep en accepteerde

Foto boven Roeland in de randspleet tussen kamp 2 en 3.

Foto links Roeland voor de eerste keer bij Everest Base Camp.

dag rusten en klommen de dag erna naar K3 op bijna 7000 meter. Het was geweldig om zo snel weer zo hoog te kunnen komen en om te voelen dat we redelijk hersteld waren.

Na een paar dagen rust in EBC gingen we weer omhoog, we wilden geen tijd verspillen. Het seizoen vorderde en we moesten tijd overhouden voor de toppoging. We klommen direct naar K2, en na een overnachting gingen we naar K3. Sanna was te moe en besloot halverwege om te keren, ik klom door en kwam in een grote storm terecht. Wat begon als een mooie dag eindigde in een gevecht tegen de elementen. Het sneeuwde en keiharde windstoten probeerden mij om te duwen, terwijl ik op de steile Lhotsewand omhoogklom. Ik had gelukkig mijn donspak aan, wat me beschermde tegen de kou en de wind.

Uiteindelijk bereikte ik K3, maar in de storm was het onbegonnen werk om alleen mijn tent op te zetten. Via mijn radio had ik contact met EBC en zo kreeg ik toestemming om in een lege tent van een ander team te slapen. Het werd een slechte, eenzame nacht, met eindeloos klapperend tentdoek. Maar ook een mooie nacht, omdat ik me realiseerde dat ik op bijna 7000 meter sliep, terwijl ik me fysiek goed voelde.

werden met de heli van K2 (6400 meter) opgehaald omdat ze niet naar EBC wilde lopen, veel ‘klimmers’ vlogen naar Namche (3400 meter) voor drie dagen om uit te rusten voor de toppoging en veel ‘klimmers’ vlogen naar Kathmandu na hun beklimming van de top, terwijl hun sherpa’s wel de eerste drie dagen moesten lopen. Een enorme impact op het milieu, maar het lijkt erop dat wanneer de top binnen bereik komt, alles geoorloofd is.

Topdag Uiteindelijk was 24 mei gepland als topdag. Het weer was niet perfect, maar acceptabel, en er was ook geen andere keuze. Dit was de beste dag, dus toen moest het gebeuren. Voor onze toppoging was er nog een groot debat over het gebruik van zuurstof. Veel mensen op de berg snapten niet waarom wij zonder zuurstof klommen. “Probeer een sherpa te regelen en neem een paar flessen mee, dan haal je de top zeker”; “Als jullie zuurstof gebruiken dan kom je op de top” en “Het is veel veiliger met zuurstof.” Het was een vervelende situatie, omdat het voelde alsof niemand ons gevoel en onze motivaties begreep en accepteerde.

Wij bleven achter onze visie staan, maar het kostte veel negatieve energie om onszelf steeds weer te moeten verantwoorden.

Op 21 mei vertrokken we naar K2. We hadden redelijk zware rugzakken, we voelden ons niet heel sterk, maar ook niet slap… Na een nacht in K2 gingen we vroeg op pad naar K3, maar dit duurde maar heel even. Na een uur was de energie helemaal weg: mijn benen voelden als jelly en mijn hele lichaam was uitgeput.

We leken redelijk sterk te zijn, ondanks de tien dagen ziekte. Maar we waren toch gespannen, omdat we ‘maar’ tot 7000 meter waren gekomen tijdens de acclimatisatie. En het was tijd voor de top!

Everest beklimmen zonder extra zuurstof en zonder hulp van dragers is een pure, maar extreme manier van klimmen waarbij de kans om de top te halen erg klein is. Beklimmingen zoals deze doe je alleen als alles goed voelt en je lichaam 110 procent is. Het is als een puzzel, waarbij alle stukjes op de plaats moeten vallen, wil het geheel lukken. En dat was nu niet het geval. Ik voelde me zeker geen 110 procent en doorgaan zou alleen maar meer energie kosten en zou gevaarlijk kunnen zijn in deze situatie. De beslissing was eenvoudig, maar wel emotioneel. We draaiden onze rug naar de Lhotsewand en liepen geëmotioneerd terug naar K2 en EBC.

Gekken

Opgeheven hoofd

Op de berg was de verhouding tussen ervaring en geen ervaring lastig. Verschillende keren werden we verbaal uitgedaagd en als ‘gekken’ bestempeld door ons gedrag. Het gebruik van onze pickel, de grote rugzakken en het meermaals door de ijsval gaan, waren punten die voor de onervaren klimmers niet te begrijpen waren.

Het voelde absurd dat wij, als ervaren klimmers, ons moesten verantwoorden voor de keuzes die wij maakten. Het voelde alsof we niet serieus werden genomen en alsof de mensen die 50 80.000 euro betalen, daarmee ook ‘ervaring’ kopen en het recht om zich beter te voelen dan de ander. Het gekke is dat het gedrag van de niet-klimmers juist werd geaccepteerd. Veel mensen

We waren ‘verslagen’, maar ook weer niet. Het belangrijkste was dat we hadden vastgehouden aan onze visie en ideeën. Waren wij beter dan anderen die alles doen om op de top komen, daarbij hun normen en waarden vergetend? Everest is al honderden keren zonder zuurstof beklommen, dus ‘beter’ zouden we nooit kunnen zijn. Maar we waren wel trots! Trots omdat we vasthielden aan onze principes. En dus liepen we met een opgeheven hoofd terug naar EBC. Roeland van Oss is UIAGM ski- en berggids en woont deels in Chamonix. Kijk voor meer informatie op roelandvanoss.com.

HOOGTELIJN 1-2022 |

43

Specialist in materialen voor extremen of gewoon lekkere warme sloffen voor thuis Kom langs voor het beste advies!

Of bestel online, vanaf €50 geen verzendkosten!

DE OUTDOORSPECIALIST

VAN NEDERLAND 0348-421648

THEMA

LANGE ADEM

Ultrarunning en de kunst van het afzien

In de ban van

de Barkley Dus je wilt je inschrijven voor de Barkley Marathons, een ultrarun in het oosten van Tennessee, VS? Dat gaat zo maar niet. Een inschrijfformulier ga je niet vinden, een deelnemerslijst ook niet. Schrijf een brief, misschien krijg je een uitnodiging. Ultrarunner Michiel Pannhuysen deed dat: “I got infected by the Barkley virus. I think I have to start the race to see if it heals me.” Het antwoord kwam in de vorm van een rouwkaart. “With the utmost regret” werd Michiel gecondoleerd met het feit dat hij was uitgenodigd om deel te nemen aan de wedstrijd.

Tekst Florian van Olden

M

ichiel deed uiteindelijk in drie edities van de wedstrijd een poging om hem uit te rennen. Hij schrikt niet terug van monsterlijk lange ultraruns zoals de Petite Trotte à Léon, die zo’n 300 kilometer lang is en 20.000 hoogtemeters telt. De Barkley Marathons is weliswaar ‘maar’ 210 kilometer met ‘slechts’ 17.000 hoogtemeters, maar het tempo dat je moet halen om de tijdslimieten van de zes rondes te halen, is moordend. Verzorgingsposten kom je op je rondes niet tegen. De excentrieke en mysterieuze racedirecteur Gary Cantrell, beter bekend als Lazarus Lake, heeft de wedstrijd en het parcours zo ingericht dat je als hardloper vooral een strijd met jezelf voert. Je weet nooit wanneer de wedstrijd precies start. Als ergens in de nacht op een schelp wordt geblazen heb je een uur om je voor te bereiden. De wedstrijd begint als Lazarus Lake een sigaret opsteekt bij de startlijn. De selecte groep gaat van start, maar valt al snel uiteen in kleine groepjes of individuele lopers. Als je niet dwars door het struikgewas loopt, brengen paden en sporen je over steile hellingen en door mistige, koude bossen. Probeer in dat terrein maar eens de weg te vinden, een gps is namelijk niet toegestaan. De meeste jaren haalt niemand de eindstreep, dan wint de Barkleys. Michiel is, ondanks zijn ijzeren gestel, nooit verder gekomen dan twee van de zes rondes.

Airconditioned De beschrijvingen van races die Michiel loopt en de bizarre tradities rondom de Barkleys zijn boeiend, maar het boek wordt fascinerend als hij ons meeneemt in zijn overwegingen en twijfels om in een wedstrijd zo diep te gaan dat je “fysiek en psychologisch uit elkaar valt.” Maar je hebt gekozen voor deze tocht, vol uitputting, pijn en hallucinaties, en dus ga je door. Waarom doen wij onszelf dit aan? Vraagt Michiel zich af. Hij gaat te

Racedirecteur Gary Cantrell, alias Lazarus Lake bij de start van de Barkley.

rade bij zijn vrienden en collega-ultrarunners, zoals Jared Campbell: “Het grootste deel van ons leven is gecontroleerd, lief en zachtaardig, Airconditoned.” Af en toe moet je de moeilijkheden niet uit de weg gaan, maar juist opzoeken. Michiel gaat daar ver in. Hij traint hard en kiest ook in het dagelijks leven regelmatig voor de moeilijke, oncomfortabele variant. Het brengt hem veel, maar misschien heeft zijn obsessie met trainen en afzien hem ook wel zijn relatie gekost.

In de ban van de Barkley laat ons zien dat het leven je iets nieuws kan bieden als je zo nu en dan het ongemak opzoekt in plaats van uit de weg gaat, ook als je het minder extreem aanpakt dan Michiel Panhuysen.

In de ban van de Barkley, Michiel Panhuysen Uitgever Ambo|Anthos (2021), amboanthos.nl EAN 9789026353727 € 20,99

HOOGTELIJN 1-2022 |

45

markt & materiaal

Bergsportmerken in de buitencategorie

Smalle heupen

MAATJE ANDERS

Een lange bergsporter met smalle heupen tipt de broeken van Montura. Die hebben een M+-variant (+6 centimeter) en zijn ‘slim fit’. Ook Rab heeft M-long en slim fit broeken.

Die passen precies goed voor heren met lange benen en smalle heupen.

Zoveel mensen, zoveel afwijkingen van de norm: de een heeft lange armen, de ander dikke billen, of smalle heupen, grote voeten, of een klein hoofd. Als vrouw met een maatje meer wil je niet hoeven zoeken in de rekken met bonkige herenkleding en als volwassene met een centimeter minder word je niet gelukkig van de prints van de kinderafdeling. Heb je naar verhouding lange armen en ben je slank van postuur, dan verval je al snel in een grotere maat die slobbert rond de schouders. Of je koopt de juiste maat en schaft er uit pure ellende maar een setje polswarmers bij aan. Dit hoeft natuurlijk niet. Als je weet welk merk wel bij jou past. We vroegen collega-bergsporters naar ieders favoriete merk bij hun ‘afwijking’.

montura.it rab.equipment/eu

Onder redactie van Femke Welvaart

Aapfactor Lange benen

Voor alle genders met lange benen heeft Fjällräven fijne broeken.

De stof van de meeste broeken is bewust te lang, zodat je er precies naar jouw lengte een passende zoom in kunt (laten) naaien. Een van de tipgevers heeft met zijn 2,05 meter geluk: hij hoeft er geen zoom in te naaien, want met al die extra centimeters passen ze hem perfect. Lastiger is het om goed passende korte (klim)broeken te vinden.

“Als een korte broek ruim boven de knie valt, word je een soort sprinkhaan”, aldus de tipgever met lengtemaat 39. Voor hem biedt Ocún vaak goede korte klimbroeken die bij hem tot net boven de knie komen.

fjallraven.com | ocun.com

Klein hoofd

Als je een naar verhouding klein hoofd hebt en je zoekt een klimhelm, verval je al snel in de kindersectie. Voor volwassenen met een klein hoofd is Camp Armour dan een goed merk: zij maken helmen voor kinderen die er hetzelfde uitzien als de variant voor volwassenen. Zo valt het niet op dat je met een kinderhelm op klimt.

camp-usa.com

Mensen met lange armen zoeke hun truien en jacks het best in de Engelse, Duitse, of Scandinavische merken. Denk hierbij aan Rab, Berghaus, Bergans en Haglofs, of Vaude en Mountain Equipment.

Maar omdat de mouwlengte nog wel eens wil variëren binnen een merk, is er zelfs een aapfactorcalculator!

bergfreunde.nl/ aapfactor-calculator

Smalle voeten

Met smalle voeten goed passende klimschoentjes vinden, blijkt ook lastig. De klimschoenen van Boreal of Black Diamond bieden dan uitkomst. Kies voor een LV (Low Volume) model, want die zijn bij de enkel lager gesneden en hebben een kleinere heel cap.

Ben je een wandelaar met smalle voeten, probeer dan een schoen van Lowa met S-leest, die is 5 mm smaller rond de bal van de voet.

boraloutdoor.com blackdiamondequipment.com lowa.nl

Plus-size-thermo-ondergoed Voor dames met een maatje meer, heeft Kari Traa naast haar reguliere maatvoering, een plus-size-lijn ontwikkeld. Hier vind je wollen thermobroeken en -shirts met lange mouw, in verschillende prints in de maten XXL tot en met XXXXL.

karitraa.com/en/apparel/plus-size

48 | HOOGTELIJN 1-2022

Tip jouw favoriete merk

Heb jij ook een fijn merk gevonden dat perfect past bij jouw ‘afwijking van de norm’?

Deel het op social media en tag de NKBV: @_NKBV (Instagram) en DE.NKBV (Facebook).

Tekst Frank Husslage Beeld Janneke van den Bosch

Diepgang

Kleine handen

Voor dames met kleine handen is het lastig om een goed passende handschoen te vinden waarin de vingertoppen niet verdwijnen in centimeters extra stof. Het merk Mountain Equipment heeft technische handschoenen en wanten vanaf maat XS.

mountain-equipment.de

Dikke billen, brede heupen

Voor dames met brede heupen zijn opnieuw de broeken van Fjällräven fijn. Het merk heeft naast de reguliere wandelbroeken met lekker veel stretch die tot maat 48 gaan (de Keb-Trousers bijvoorbeeld), ook een curved-lijn die extra rekening houdt met heupen en billen, en ook tot maat 48 gaat.

Bovendien hebben ze in die maten naast de lengtemaat regular, ook een short-variant, omdat een maatje meer meestal niet een centimetertje meer betekent.

Dames met wat meer bil die graag boulderen, moeten eens kijken bij Skratta: heel fijne klimbroeken tot maat 46, die het ook prima doen tijdens een wandeling.

fjallraven.com | skratta.eu

Moeilijke voeten

Wandelaars met grote voeten kunnen in de schappen van Meindl kijken: de Borneo bijvoorbeeld, gaat tot herenmaat 52.

Mensen met een hallux valgus kunnen bij Hanwag terecht. Op de Bunionmodellen van Hanwag bijvoorbeeld, kun je ondanks de scheefstand van je grote teen pijnvrij wandelen.

meindl.de | hanwag.com

Lange renbenen

Op de trails zien we het merk Fusion vaak voorbij rennen. Een fijn merk voor trailende dames met lange benen. Ze komen in twee lengtematen, waarvan de X-long je beste vriendin wordt als je gezegend bent met lange benen. En met de handige zakjes aan de zijkant waarin je je telefoon, eten, of handschoenen opbergt, zijn ze ook ideaal voor een wandeltocht.

nl.fusionworld.com

Bergans Senja Hybrid broek

Damesmodel voor herenbenen Het vinden van een passende broek is voor mij een groot probleem.

Zelfs bij herenconfectiemaat 32-36 heb ik nog een riem nodig en zijn de pijpen vaak nét te kort. Bij mijn buitensportkleding is het leven simpeler. Blindelings kan ik een Bergans damesmodel maatje small met extra lange pijpen uit het rek halen. Dat zit me als gegoten.

Wat belooft het merk?

De Senja Hybrid Softshell W Pants combineert twee verschillende soorten softshellmaterialen. Een wind- en waterdichte stof voor de meest aan het weer blootgestelde zijden, een windbestendige en waterafstotende stof daar waar maximaal ademend vermogen de voorkeur heeft. De broek heeft lange ventilatieritsen langs de zijkant, drie voor- en dijzakken met rits, waarbij het ontwerp ervoor zorgt dat die zakken niet hinderen bij het dragen van een rugzak of klimgordel. Onderaan zijn de pijpen van extra stevig materiaal en ze hebben ingebouwde gamaschen.

Worden de beloftes waargemaakt?

Vergeleken met de hardshell-broeken die ik al versleet, is deze softshell broek aangenaam lichtgewicht. De stof is niet zo elastisch als het van Bergans vertrouwde Dermizax, maar zit ook absoluut comfortabel. De pasvorm is voor mij per-

fect. Mocht de broek tijdens een lange expeditie alsnog te ruim gaan zitten, dan is de tailleband simpel verstelbaar. Waar ik in het verleden slechte ervaringen had met de waterdichtheid van softshells, houd ik het in deze broek ook met aanhoudende regen nog steeds droog. Bij lage temperaturen moet er wel een warme onderlaag onder.

Conclusie De conclusie is verrassend simpel. Alle door de fabrikant gedane beloftes worden waargemaakt, zoals overigens vaker bij dit Noorse merk.

Waarom wel: je hebt er een heerlijk zittende, functionele en ook nog eens fraai ogende broek aan, ook als je onhandig lange benen hebt.

Waarom niet: ik weet geen enkele reden waarom ik deze broek niet zou willen hebben.

Eindconclusie: een absolute aanwinst in mijn kledingkast en rugzak. € 187 | Bergans.com

HOOGTELIJN 1-2022 |

49

Expeditieleider Arnold Coster

Verbreek nooit je eigen regels Praat je over Arnold Coster, dan kom je onherroepelijk in de superlatieven terecht. Hij was – en is – vaker boven de achtduizend meter dan welke Nederlander ook, topte meer achtduizenders en deed meer expedities. Praat je mét Arnold Coster, dan spreek je een kampioen-Gewone Jongen, die zijn vak verstaat en zich met succes buiten de schijnwerpers houdt.

Tekst Rien Jans Beeld Hylke Knot

Z

eker, er stond eerder een groot interview met Arnold in Hoogtelijn, eind 2012. Maar op een carrière van bijna 20 jaar als expeditieleider is dat, deze meegerekend, eens in de tien jaar, en dat is niet overdadig.

Dit jaar is Coster tien jaar onderweg met zijn bedrijf Arnold Coster Expeditions. Dat is het tweede decennium van zijn carrière als expeditieleider. De eerste tien jaar, vanaf 2003, werkte hij voor Summit Climb, dat nu een Amerikaanse collega is. Zijn loopbaan als werktuigbouwkundig ingenieur wisselde Arnold met plezier in voor werken in de bergen.

Outfitten Formeel is het bedrijf Arnold Coster Expeditions een outfitter. Je belt hem als je op expeditie gaat en hardware nodig hebt, ondersteuning en kennis. Je stelt dan in overleg een pakket samen dat kan variëren van ‘basecamp only’ tot ‘full service’. Basecamp only is bijvoorbeeld wat Roeland van Oss bij Arnold inkocht voor zijn Manaslubeklimming in 2018.

Het toppunt van full service is wat een Bahreins team deed op Manaslu, eind 2020. Liquide middelen waren voor de Bahreini’s geen probleem, maar hun ervaring in het hooggebergte was nul. “Die gaven hun maten door en

50 | HOOGTELIJN 1-2022

lieten ons alles voor ze inkopen, tot hun sokken en onderbroeken aan toe,” grijnst Arnold.

Arnold heeft vijf mensen in vaste dienst. De logistieke puzzel voor de hardware zoals tenten, veiligheidsmaterialen, kooktenten en toiletten zorgt voor veel werk. Vaak wordt dat ingekocht bij Nepalese collega’s, maar Arnold heeft ook eigen spullen geparkeerd staan op allerlei plekken in de wereld, zoals Aconcagua en Denali.

De belangrijkste meerwaarde die Arnold zelf toevoegt, is zijn expertise op het gebied van communicatie, medische hulp, veiligheidsvoorzieningen en vooral zijn enorme ervaring in het hooggebergte. “De Nepali missen nu nog de finesse in de communicatie met de klant en daarom ben ik vaak de schakel tussen de westerse klant en Nepalese bedrijven, maar het is een kwestie van tijd voor de sherpa’s alles zelf doen. De ontwikkelingen gaan snel en de concurrentie is heftig, hoewel ik mijn vaste waarde wel heb gevonden. Als ik een redelijk bedrag vraag voor een expeditie met een afgesproken serviceniveau is er altijd wel een bedrijf dat daar qua prijs onder duikt, maar die beknibbelen dan net iets op hun service. Vaak gaat het daar fout, omdat klanten er niet van weten, of de waarde van de service niet goed kunnen beoor-

HOOGTELIJN 1-2022 |

51

Vertrek uit Everest kamp 3 (7300 meter) op weg naar de South Col.

Onderweg naar kamp 2 op Denali, op 3500 meter.

delen. Als jij je been breekt op de berg, is het wel fijn dat je medische hulp krijgt en er een spalk is voor je been.”

Succes is niet de top “You have to stay happy and comfortable”, zegt Arnold steevast tegen zijn klanten op de eerste briefing voor een expeditie. “Dat klinkt heel eenvoudig, maar dat is voor mij precies de grootste uitdaging van het vak: klanten tevreden stellen. De crux voor mij is de groep, niet de berg. Hoe bijzonderder de mensen in de groep, hoe uitdagender voor mij de expeditie. De top halen is voor mij niet belangrijk vanwege de top, maar omdat mijn klanten daar graag terechtkomen. Succes meet ik af aan de voldoening bij mijn klanten. Ik kan helemaal gelukkig zijn als ik niet meega naar de top, en dat doe ik tegenwoordig dan ook steeds vaker. Ik zorg dat ik ben waar ik het meest voor mijn klanten kan betekenen.” En dus bleef Arnold op 1 juni afgelopen jaar bij de toppoging van zijn team op Everest achter in kamp 4, wachtend met eten en drinken voor zijn team. Al zijn acht klanten, onder wie Jur Rademakers en fotograaf Hylke Knot, haalden de top en keerden veilig weer terug: mission accomplished.

Wie is Arnold Coster Arnold Coster (Schiedam, 1976) is expeditieleider/outfitter. Met zijn bedrijf is hij vooral actief op de hoogste bergen in de Himalaya, maar overal ter wereld inzetbaar. Coster begeleidde 65 expedities en stond tientallen keren op de toppen van achtduizenders.

Een korte greep uit een lange lijst van prestaties: 1991 Begint met klimmen, voorklimcursus in de Verdon.

1993 Mont Blanc.

2003 Manaslu, zijn eerste achtduizender, tijdens de maoïstische revolutie.

2004 Mount Everest (Tibet) eerste keer op de top, krijgt ‘proeve van bekwaamheid’ bij Summit Climb.

2004-2013 Senior expeditieleider voor Summit Climb.

2010 Makalu (“Beest van een berg”), eerste Nederlander op de top.

2013 Start Arnold Coster Expeditions.

Coster woont sinds 2004 in Kathmandu en is getrouwd met Maya Sherpa. Samen hebben ze een dochter, Roos Dawa Coster (2010). Het vorige interview met Coster stond in Hoogtelijn 5, 2012 en is online te vinden via nkbv.nl/hoogtelijn.

52 | HOOGTELIJN 1-2022

Geen foutmarges Hoe anders luidt de kop in de Kathmandu Post, eind december 2020, als mogelijk de laatste grote uitdaging van het alpinisme kan worden bewaarheid: de winterexpeditie naar de K2. “Mission Impossible” sombert de krant over de meer-dan-dertigste poging om voor het eerst mensen op de top te brengen van de laatste achtduizender die nog nooit in de winter is bedwongen. In februari 2021 moet het gebeuren. De fine fleur van de hedendaagse expeditieklimmers staat klaar: Nimal Purja, Mingma G, Sergi Mingote en Tamara Lunger om maar een paar namen uit het bonte gezelschap te noemen, en ook Coster is erbij. Arnold begeleidt een team namens Seven Summit Treks en werkt dus niet onder eigen vlag. “Dat verandert voor mij al veel”, zegt Arnold maanden na dato, als hij weer even in Nederland is. “Ik selecteer de klanten niet, dus ik ben op een andere manier verantwoordelijk voor mijn klanten en het verloop van de expeditie. Bovendien staat de reputatie van mijn bedrijf niet op het spel en dus liggen ook daar de risico’s voor mij anders. Ik kan in betrekkelijke anonimiteit mijn opdracht uitvoeren. Voor K2 was dat vooral medische ondersteuning en de communicatie in goede banen leiden.”

Vooruitblikkend op K2 heeft Arnold al uitgesproken dat de mix van professionele en niet-professionele klimmers hem zorgen baart. Achteraf blijkt die zorg helaas terecht. Zeker, de top is gehaald en er moet weer een nieuwe grote uitdaging worden bedacht, maar de prijs is hoog: er komen twee klimmers om en kort daarna raken er drie vermist. Iedereen weet wat dat betekent. “De vriendin van Atanas Skatov, die verongelukte in de afdaling van kamp 3 naar kamp 2, zat in het basecamp. Ik mocht haar vertellen wat er met haar vriend was gebeurd. Probeer je de sfeer eens voor te stellen. Sommigen gaan door, anderen stoppen. Eigenlijk merkte ik op de eerste dag al dat het fout zou gaan. De temperaturen maken de foutmarges minimaal. Ik ben wel wat kou gewend, maar min dertig in basecamp, min veertig in kamp twee al, op 6400 meter… Het was eigenlijk krankzinnig wat we daar aan het doen waren.”

Trouw aan jezelf “Op zo’n moeilijke berg moet je perfect samenwerken en dat gebeurde te weinig. Je merkte dat er mensen waren die te veel tijd nodig hadden voor het bereiken van een volgend kamp. Dat wordt dan weggewuifd, zo van ‘komt goed’, maar dat kan niet op de K2. De berg was ook droog, ondanks de winter, waardoor er

veel steenslag was. Op de eerste dag hadden we al een sherpa met een enorm gat in zijn hoofd…” Hij pauzeert even en kijkt in de verte. “Soms zégt een berg iets tegen je. Dan moet je het niet doen. Ik ben nog mee geweest naar kamp 2 en ben daarna in basecamp gebleven. Ik ben tot veel bereid, maar ik klim me niet dood voor iemand anders. Elke bergsporter heeft een set condities in zijn hoofd, die het voor hem acceptabel maken. Verbreek die regels nooit, zeg ik altijd en dat heb ik ook tegen deze groep gezegd, maar als mensen niet luisteren houdt het op.” De emotie borrelt weer naar het oppervlak. “Ik heb in basecamp speeches gehouden over timeframes, over alles. Ik ben adviseur, maar als mensen je advies niet opvolgen, moeten ze het zelf weten. Dit is een expeditie, geen guided tour in de Alpen. Iedereen weet wat er op het spel staat.”

Corona Los van alle drama op de berg was de K2-expeditie ook keihard nodig voor brood op de plank, en niet alleen voor zijn eigen gezin.

Arnold heeft personeel en is – en voelt zich – daar verantwoordelijk voor. Corona houdt in 2020 zwaar huis in Nepal en het land wordt afgesloten van de rest van de wereld. “Ik was met een Turkse vriend aan het klimmen in de Khumbu regio toen het nieuws over de corona-uitbraak kwam, ik weet het nog goed.” Zijn vriend kan nog net halsoverkop het land verlaten voordat Nepal compleet op slot gaat. De trekkingindustrie komt keihard tot stilstand, sociale voorzieningen in Nepal zijn nihil en er sterven duizenden mensen, niet zozeer door corona, maar door honger, omdat er ineens geen werk meer is. “Het was echt ernstig. Je kunt je die situatie niet voorstellen in Nederland.” Zijn personeel kan Arnold nog wel wat bieden, maar de spaarcenten gaan er hard doorheen en ergens gaat het ophouden. Een van zijn Sherpa’s koopt kippen en start een kippenfarm om wat inkomsten te genereren, mensen moeten echt zien te overleven. Eind 2020 is Arnold in Nederland om hier wat geld te verdienen. Met het

De crux voor mij is de groep, niet de berg ingenieursbureau waar hij ooit werkte heeft hij nog steeds contact, maar in die sector stap je niet zomaar even weer in. Dus klust Arnold als bouwvakker, doet verbouwingen. Er zit Rotterdams bloed in zijn aderen: niet lullen maar poetsen.

Onzekerheid In 2020 is die expeditie van de Bahreini’s dus meer dan welkom en in december beginnen de voorbereidingen voor de K2. Tonnen materiaal verschepen vanuit Kathmandu naar Islamabad; er zijn zo’n 750 dragers nodig om alles naar basecamp te dragen. Ook voor Arnolds personeel is er weer werk, er is licht aan het eind van de tunnel. In 2021 volgen na de K2 ook expedities naar de Everest, Denali, Manaslu en aan het einde van het jaar de Ama Dablam.

Sommige expedities komen met stoom en kokend water tot stand, maar ze zijn er.

Maar de situatie in de internationale expeditiewereld is nog steeds erg onzeker. In augustus 2021 is Arnold opnieuw even in Nederland. Morgen moet hij naar Naaldwijk om kennis te maken met een klant voor Manaslu. “Het is klanten sprokkelen. Voor het nieuwe jaar hebben zich nog niet veel mensen gemeld en de mensen die wel boeken, betalen nog niet. Dat begrijp ik wel.”

Stapje voor stapje de agenda voor 2022 vullen: het is reden voor Arnold om de contacten in de werktuigbouwkunde weer op te poetsen en hier en daar een sollicitatiebrief naar binnen te schuiven. Allerlei werkgevers in de sector zijn wereldwijd actief en voeren projecten uit die vragen om hard werken. Een maand op en een maand af, dat is Arnold op het lijf geschreven en goed te combineren met expedities.

Op de top van Lobuche East (6119 meter), als acclimatisatie voor Everest. Van links naar rechts: Arnold Coster (NL), Jur Rademakers (NL), Hylke Knot (NL), Miao Zhong (China) en Kudam bir Tamang (Nepal).

HOOGTELIJN 1-2022 |

53

Specialist in Bergsport Verzekeringen Voor meer informatie: Koninklijke NKBV te Woerden

NKBV_220x145_new_logo.indd 1

www.hienfeld.nl +31 (0)20 - 5 469 469 info@hienfeld.nl

19/01/2022 14:41

ERGONOMIC PROTECTION ENHANCED CUSHONING DOUBLE HEEL™ CONSTRUCTION VIBRAM SPRINGLUG TECH

SHOP NOW ON WWW.LASPORTIVA.COM

Arnold met Jur Rademakers op 4900 meter, tijdens een acclimatisatiewandeling boven Dingboche. Op de achtergrond de Ama Dablam hoofdtop (met wolk) en rechts daarvoor de Ama Dablam westtop. Heel ver weg zie je Makalu.

Randvoorwaarden

Andere bergen

Het simpele feit dat Arnold zich al twintig jaar in de top van de expeditiewereld beweegt, legt natuurlijk bloot waar de man goed in is. Als je al zo lang gemiddeld vijf expedities per jaar leidt, kan dat alleen betekenen dat je je hart volgt, dat je van je hobby je werk hebt gemaakt en – bij dit type werk – dat je werk ook je leven is. Gemiddeld is Arnold 250 dagen per jaar in de bergen.

Lezingen, media, hij heeft het allemaal gedaan, maar ook weer achter zich gelaten om buiten te kunnen zijn. Ferme randvoorwaarden om zo te kunnen leven, zijn wonen in Kathmandu, met alle achtduizenders binnen handbereik, en zijn huwelijk met Maya Sherpa, misschien wel de beroemdste klimster van Nepal.

Het laat zich raden waar de twee elkaar leerden kennen: in een tentje, op Cho Oyu.

Arnold denkt inmiddels voorzichtig aan andere bergen, weg van de rijtjes achtduizenders of Seven Summits. Inderdaad, minder hoog dus. “Het is me nooit per se te doen geweest om achtduizenders, maar om het avontuur.” Maar marketingtechnisch zijn de achtduizenders natuurlijk wel de cash cows van Nepal. Grijnzend: “Mijn probleem is dat mensen hun avonturen uitkiezen op Insta, Facebook of Google; zo avontuurlijk zijn we inmiddels wel geworden met z’n allen. Als je niet iets aanbiedt waarop je honderden hits krijgt, komen de mensen niet. Mensen willen precies weten waar ze aan toe zijn, zelfs bij een expeditie, wat natuurlijk helemaal haaks staat op het uitgangspunt van een expeditie! Ik zoek een groep klimmers die ook echt iets avontuurlijks willen doen, onbeklommen zesduizenders, overal ter wereld, expedities doen of trekkings. Het moet korter en dus lichter dan wat ik nu doe, want een normale tocht (lees: achtduizender) kost me zeker 30 dagen en Everest 60.” En dan mijmerend: “Misschien moet ik eerst maar eens met vrienden op pad, om een begin te maken. Als de foto’s eenmaal op Insta staan, bestaat het pas echt.”

Ik word onrustig als ik ergens langer ben dan een maand

Huisje boompje…

Afgelopen zomer bereikte Maya de top van Annapurna in een team van voornamelijk vrouwen, en ook in 2021 deed ze twee pogingen om Dhaulagiri te bedwingen. In tegenstelling tot Arnold houdt Maya namelijk wel van lijstjes afvinken: alle 14 achtduizenders zijn voor haar een reële optie, want Annapurna was nummer zeven. Ze heeft nog tijd genoeg, en alle steun van Arnold.

Er is nog een tegenstelling met Arnold. Terwijl Arnold zich overal ter wereld zou kunnen vestigen, is Maya niet los te denken van haar land en haar familie. “In Nepal ís Maya ook iemand. Naast voorzitter van de Everest Summiteers Association is ze vicevoorzitter van de Nepalese Mountaineering Association en de beroemdste klimster van haar land.” Maar dat betekent nog niet dat Arnold zich daardoor volledig aan Nepal gebonden voelt. Die denkt niet in grenzen.

Arnold moet dus allerlei bordjes in de lucht houden. Werkgeverschap, toekomstbestendig denken en als het kan dat combineren met het waarmaken van zijn eigen dromen. Daarom is hij met wat vrienden aan het bekijken hoe hij “iets op Antarctica” kan vormgeven, inderdaad een heel oude droom. Een zeiltocht ernaartoe, Mount Vinson beklimmen van Sea to Summit op eigen kracht is nog nooit gedaan…

Ondanks de onzekerheid in de branche en zijn vorderende leeftijd (“Je kunt dit natuurlijk niet eeuwig blijven doen”), of juist dankzij, zit Arnold vol plannen voor de toekomst. “Iedereen wil gelukkig zijn met zijn gezin, ik ook, maar dat moet voor mij wel met een avontuurlijke levensstijl. Ik zie mezelf niet settelen.

Zodra ik ergens langer ben dan een maand, word ik onrustig. Ik moet op pad, zo zit in elkaar, dus dat moet ook na mijn vijfenzestigste. De wereld is zo mooi en er is zoveel te verkennen, daar wil ik niet mee stoppen.”

HOOGTELIJN 1-2022 |

55

Wegwijs in de bergsportmogelijkheden

Eerste hulp bij winterse keuzestress Voor wie in de winter de bergen in wil, ligt een scala aan mogelijkheden open, ver weg van de pistes vol skiërs en snowboarders. Van sneeuwschoenwandelen, ijsklimmen en winterbeklimmingen, via langlaufen - mét of zonder slee - tot een iglo bouwen, winterkamperen of zelfs een winterse survival. Dit artikel geeft de notoire zomerbergsporter een overzicht van de mogelijkheden in de winter, gecentreerd rondom vier vragen: Waar kan ik heen en hoe beweeg ik me voort?

Wat moet ik weten en kunnen? Wat neem ik mee? En tenslotte; waar slaap ik? Wildernisgids Nick Platje en International Mountain Leader Arno de Jong helpen deze vragen te beantwoorden.

Foto Nick Platje

Tekst Rinske Brand Beeld Nick Platje, Rinske Brand

56 | HOOGTELIJN 1-2022

‘Munro bagging’ in winters Schotland.

HOOGTELIJN 1-2022 |

57

D

e bestemming bepaalt in hoge mate het vervoersmiddel en vice versa. De Alpen vormen uiteraard een prima winterbestemming. De sneeuw leent zich uitstekend voor sneeuwschoentochten. Deze hadden jaren geleden nog een wat oubollig imago, maar sindsdien en zeker tijdens de covidpandemie hebben ze enorm aan populariteit gewonnen, zag Arno, die in de HauteSavoie woont. Toen de skiliften dicht moesten, waren mensen op eigen kracht aangewezen om de tocht naar boven te maken. Dat betekende sneeuwschoenen onder, snow- of splitboard op de rug en lopen maar. En dat viel de meesten niet tegen.

Voor Arno zijn sneeuwschoenen de ideale manier om zonder ski-ervaring of speciale techniek de natuur in te trekken. Ver weg van drukke pistes, maak je je eigen pad. De moeilijkheidsgraad én de mate van afzien heb je daarbij volledig zelf in de hand.

Maar ook met ijsklimmen en toerskiën kun je in deze regio prima uit de voeten. Wel speelt lawinegevaar een grote rol in de winterse Alpen.

Ver van de bewoonde wereld ben je kwetsbaarder dan in de zomer Als je dat een probleem vindt, heb je een prima alternatief in de Scandinavische fjells. Het glooiende landschap daar is nauwelijks lawinegevaarlijk. Scandinavië is wel weer extreem koud in de winter en omgaan met die kou is een vak apart, volgens Nick.

Gezien de grote afstanden valt de keuze hier snel op langlauf- of toerski’s, al zijn tochten op sneeuwschoenen ook mogelijk. Wie kiest voor vlak terrein in Scandinavië ontloopt niet alleen het lawinegevaar, maar heeft ook grote kans op het zien van het noorderlicht of tijdens de tocht vergezeld te worden door een kudde rendieren.

Munro bagging Minder bekend als winterbestemming is Schotland. Het is de favoriete bestemming van Nick: ’Met maximaal 1345 meter hoogte hoef je niet te acclimatiseren. Maar omdat de hellingen wel steil zijn, heb je in Schotland een echte bergervaring. Je staat snel op een top en de toppen liggen relatief dicht bij elkaar in de buurt. Zo kun je er met gemak meerdere op één dag afvinken.

‘Munro bagging’ wordt dat genoemd. Omdat het snel ijzig is, behoren stijgijzers en een pickel tot de standaarduitrusting in het winterse Schotland. Dat betekent dat de winterbergsporter hier wel meer kennis over alpiene technieken moet hebben dan tijdens een sneeuwschoenwandeltocht.’

Ook deze bestemming heeft een addertje onder het gras. In Schotland is het nat, heel nat. Nick: ‘Je begint je tocht vaak in de regen, dan kom je door natte sneeuw en vervolgens in een sneeuwstorm. Het is ruig en spartaans. Maar als je een goede dag hebt dan is het magisch mooi en kun je genieten van een uniek en adembenemend landschap.’

Winterse vaardigheden Wat moet je weten en kunnen voor je veilig op pad kunt? Nick: ‘In de winter ben je sneller off the grid. Ver weg van de bewoonde wereld ben je nog kwetsbaarder dan in de zomer. Als je materiaal kapotgaat en je strandt in de sneeuw is een redding vaak niet mogelijk. Dat maakt dat je nog zorgvuldiger om moet gaan met je uitrusting bij zowel je voorbereiding als onderweg.’ In de winter de bergen in vereist dus meer kennis én meer voorbereiding.

Fysieke voorbereiding is belangrijk, maar mentaal misschien nog wel meer vindt Nick. ‘Weet hoe je omgaat met de elementen. Tien uur lang een koude neus hebben, is volkomen normaal. Vind je dat niks, dan kun je maar beter niet de winterse bergen in.’

Veiligheid staat bij Arno voorop: ‘In de winter is het nóg belangrijker dat je goed kunt navigeren. Wie niet met een gids op pad

58 | HOOGTELIJN 1-2022

Foto Rinske Brand

Foto Nick Platje

De relatief geringe hoogteverschillen in Schotland maakt het mogelijk meerdere toppen in één dag te bedwingen.

Een iglo bouwen vereist teamwork, stevige arbeid én een portie geduld .

Dagenlang niemand tegenkomen terwijl je van onbemande hut naar hut wandelt.

gaat, moet dus kunnen vertrouwen op een route-app of kaart en kompas.’ Hoe kies je dan een veilige route? ‘Via het lokale bureau voor toerisme zijn vaak kaarten verkrijgbaar met gemarkeerde sneeuwschoenroutes die doorgaans door lawineveilig terrein lopen. Pas wel op met het volgen van bewegwijzerde zomerroutes. Deze zijn uitgezet voor zomerse wandelingen. De borden worden ‘s winters vaak niet weggehaald en kunnen lawinegevaarlijk terrein kruisen.’ Wie met een gids meegaat, kan natuurlijk van de bestaande routes afwijken. Als lokale gids kent Arno de mooiste plekken en kan zo zijn gasten tijdens de tocht veel meer vertellen over de route en over de bezienswaardigheden onderweg. Plus; hij weet alles over veiligheid.

Kennis over sneeuwveiligheid is onontbeerlijk, zeker als je in de winter naar de Alpen gaat. Arno: ‘Kies je ervoor om op sneeuwschoenen in bergachtig terrein de gebaande paden te verlaten, dan dien je altijd rekening te houden met lawinegevaar.’

Hellingen met een hoek van 30 graden of meer zijn steil genoeg om lawinegevaarlijk te zijn. Dat soort hellingen is niet alleen gevaarlijk als je je erop begeeft, maar ook wanneer je er onderdoor loopt. En dat kun je makkelijk vergeten als je op het vlakke terrein onder de hellingen loopt. Het komt erop neer dat je als bergsporter, die zich – zonder gids - buiten het gecontroleerde gebied begeeft, altijd het lawinebericht moet kunnen interpreteren en lawinegevaarlijk terrein moet weten te ontwijken. Tijdens zijn meerdaagse tochten leert Arno zijn gasten daarom de regels van sneeuwveiligheid. Dat betekent allereerst weten hoe je ongelukken kunt voorkomen en ten tweede hoe je, wanneer je in een lawine terechtkomt, jezelf en de groep kunt veiligstellen en het lawineslachtoffer kunt redden. Daar heb je de lawine-drie-

eenheid bij nodig; een lawinepieper, een lawinesonde en een schep. En uiteraard moet je weten hoe je die goed gebruikt.

Voorbereiding op de winter Het niveau van avontuur en fysieke uitdaging van jouw winterse avontuur heb je volledig zelf in de hand. Voor een sneeuwschoentocht is een goede conditie heel handig, maar voorkennis niet vereist. Wie met langlaufski’s op stap wil, doet er goed aan dat al een paar keer geoefend te hebben. Dat kan in de bergen, maar ook in Nederland zijn daar mogelijkheden voor.

Wie op een meerdaagse tocht door Scandinavië gaat, maakt waarschijnlijk ook gebruik van een slee of pulka. In plaats van een rugzak op je rug trek je je spullen achter je aan. Dat is minder zwaar dan op je rug en zo kun je meer spullen meenemen. Dat is geen overbodige luxe in de kou. Hiervoor is wel een goede conditie vereist, zeker bij glooiend terrein, want die vracht moet natuurlijk ook heuvelop getrokken worden. ‘Ik ken mensen die hier specifiek voor trainen’ vertelt Nick ’die slepen in de zomer autobanden achter zich aan.’

Goed bepakt en bezakt Wat neem je mee als je in de winter op pad wilt? Als eerste je transportmiddel; sneeuwschoenen, toerski’s, langlaufski’s of een combinatie. Bij ijzige beklimmingen komen stijgijzers van pas.

Vergeet ook zeker de lawine-eenheid niet in lawinegevaarlijk terrein. Om je lichaamstemperatuur goed te reguleren, is het noodzakelijk je in laagjes te kleden. Houd er ook rekening mee dat natte kleding, bijvoorbeeld door zweten of regen, in de winter langzamer droogt. Dan ligt onderkoeling op de loer. Het is daarom aan te raden ook van alles een extra exemplaar mee te nemen.

HOOGTELIJN 1-2022 |

59

© Schmittenhöhebahn AG

www.alpendreams.eu

RUST, RUIMTE, EEN EIGEN PLEK IN DE NATUUR.

Meer dan ooit is daar behoefte aan.

En waar zit u dan beter dan in Oostenrijk?

DAAROM ALPENDREAMS Wij kennen Oostenrijk als geen ander. Het voor onze klanten selecteren van de mooiste plekjes in Oostenrijk is waar we in gespecialiseerd zijn. Wij gaan voor locaties waar we zelf in geloven, in bekende en (nog) minder bekende dorpen; met vele partners waar we inmiddels jaren prima mee samenwerken.

Dat geeft rust en zekerheid. Wij begeleiden bij uw aankoop in Oostenrijk van het allereerste contact tot en met de oplevering/overdracht. Onze dienstverlening ter plaatste ontzorgt en brengt geen extra kosten met zich mee. Tot slot zijn wij als enige aanbieder in Oostenrijk Mondi Approved: een grote extra zekerheid voor u!

ALPENDREAMS info@alpendreams.eu www.alpendreams.eu

Tel NL: +31 (0)6 52 06 61 70 Tel AT: +43 (0)6 991 0658 625

Tel BE: +32 (0)497 47 41 46

RENDEMENT. EXCLUSIVITEIT. ONTSPANNING. (SNEEUW)ZEKERHEID.

Foto Rinske Brand

Winterkamperen in Scandinavië, met als bonus de kans op het noorderlicht.

Vuur maken is handig als je in de winter kampeert.

Ook handig: een benzinebrander in plaats van de gebruikelijke gasbrander (veel gasblikken zijn minder efficiënt bij temperaturen onder 0), een tarp, waterdichte zakken om je spullen droog te houden, extra warme kleding, sokken, etc. Ook mooi meegenomen: extra warmtebronnen. Want dat het koud wordt, is een zekerheid. Verder is een survivalkit afgestemd op winterse omstandigheden geen overbodige luxe. Daarin zitten benodigdheden voor het maken van vuur, reddingsdeken, een bothy en een apparaat om je locatie door te geven. In sommige landen werkt men al met een zogenaamd personal location beacon, maar elk ander apparaat dat een noodsignaal kan uitzenden richting nooddiensten volstaat. Verder is een zaag voor het uitzagen van sneeuwblokken handig voor wie een stevig sneeuwonderkomen wil maken. Brandstof en accu’s raken sneller op in de kou, houd daar ook rekening mee.

Tent in de sneeuw Wie kiest voor een tent, doet er goed aan te controleren of deze ook in de winter gebruikt kan worden. Veel tenten zijn geschikt voor drie seizoenen en daarom niet warm of stevig genoeg voor de winter. Ook sneeuwharingen zijn nuttig en sneeuwflappen kunnen je helpen de wind buiten te houden. Geen overbodige luxe, want het is juist de wind die het vaak zo koud maakt. Een slaapmatje met dons of een extra isolatiemat houden de ergste kou vanuit de grond tegen.

Nick waarschuwt: ‘In de zomer is alles veel gemakkelijker en kun je ook met redelijk veel wegkomen; een vergeten jas, een lekkend tentdoek, een slaapzak die net niet warm genoeg is, een gastankje dat te vroeg op is. In de winter zijn dit soort foutjes onvergeeflijk. Kou is letterlijk ‘killing’ en het gevaar van onderkoeling ligt altijd op de loer.’

Winteronderkomens Vervoersmiddel, check. Uitrusting, check. Route, check. Sneeuwveiligheid, check. Maar waar ga je slapen? Veel hutten in de Alpen hebben speciale winterraums en veel van de onbemande

Kou is ‘killing’. Het gevaar van onderkoeling ligt op de loer hutten in Scandinavië zijn ook in de winter open. Controleer dit wel voor vertrek, want ’s avonds voor een dichte deur komen te staan kan levensgevaarlijk zijn. De hutten bieden comfort en warmte aan het eind van de dag. Nadeel is dat je wel je route vastligt. Het voordeel van een tent is dat deze werkelijk overal kan staan. Het enige wat je hoeft te doen, is de sneeuw plattrappen. Maar daar krijg je wel koude nachten en vochtige spullen voor terug.

Voor wie geen tent tot zijn beschikking heeft, heeft Nick een aantal alternatieven: ‘Wat je kiest, ligt aan het doel van het onderkomen en de tijd die je beschikbaar hebt voor het bouwen.

Een iglo bouwen is leuk, maar is al snel een paar uur tot een dag werk. Dan moet je grote sneeuwblokken met de juiste dichtheid uitzagen. Voordeel is wel dat het relatief warm is en dat je er met meerdere mensen in kunt overnachten. Een sneller alternatief is een quinzhee; een uitgeholde hoop van aangestampte sneeuw.

Wie per direct een noodonderkomen nodig heeft, bijvoorbeeld bij snel opkomend slecht weer, graaft het beste een sleuf in de sneeuw en dekt deze af met een tarp. Maar in geval van nood kunnen ook de onderste takken van een den of een plek onder rotsen een tijdelijke schuilplaats bieden. Met deze laatste opties zijn we wel echt in de wintersurvivaltechnieken terecht gekomen.’

De eerste keer Voor wie winterplannen heeft, maar nog geen winterervaring, heeft Nick nog een laatste tip: ‘Zet tijdens een wandeltocht in winters Nederland of België je tentje eens op. Dan merk je hoe je reageert op de kou. Ook kun je dan alvast een aantal technieken oefenen, zoals vuur maken. Mocht dan blijken dat je materiaal vergeten bent of iets niet werkt, dan is er geen man overboord.

Dat zou in Lapland wel anders zijn.’

HOOGTELIJN 1-2022 |

61

62 | HOOGTELIJN 1-2022

10

redenen voor een huttenleven zonder waan van alledag

‘Das ist Leben’ Op naar de berghut, de plek waar de conventies en de waan van alledag zo van je waterdichte jas afglijden. Barbara Kerkhof verbleef voor Hoogtelijn in twee hutten in het Oostenrijkse Schladming-Dachstein en geeft je tien redenen om dat vooral óók te doen.

Tekst en beeld Barbara Kerkhof

1

Het uitzicht

Gaan slapen en wakker worden in een berghut betekent dat het eerste dat je ziet als je ’s ochtends wakker wordt, de bergen zijn.

Of misschien het gezicht van je slapende buurman die je nooit eerder hebt gezien (en wellicht ook niet meer wenst te zien), maar wend dan je gezicht even naar het venster. Je bent een of twee tellen wakker en je ziet stenige graatjes, misschien zelfs een gletsjer. Hier in het Guttenberghaus, waar ik het leven in de berghut mag onderzoeken, zie ik de wand van de Eselstein, een leuke huisberg die je wandelend maar op één manier op en af kunt, anders moet je je klettersteigset meenemen. Als het mistig is - en dat is het hier vaak deze week - zie je heel even niets. En dat maakt dat je de binnenkant van de hut extra goed bekijkt, waar je veilig en warm binnen zit: de houten schroten aan de muren. De houten bedden, zo comfortabel. De kleine ramen, om de kou buiten te houden (wat best goed lukt), de gebloemde gordijnen. Het kleedje op de vloer en het bureau waaraan ik schrijf. Als er mist hangt, bestaat alleen deze binnenwereld.

Trekt hij op, wat soms heel plotseling gebeurt, dan gaat de deur naar buiten wagenwijd open. Je hoeft alleen maar naar buiten te stappen, de wereld in.

2

Thee per halve liter

Wat wil je nog meer als je de hele dag op avontuur bent geweest bij temperaturen tussen de nul en vijf graden? Na een flinke tocht naar de gletsjer is er niets, maar dan ook niets heerlijker dan terugkomen in een warme hut, je zweterige kleren in de droogkamer hangen en met een warme trui aan zo’n enorme mok thee leegslurpen.

Het Guttenberghaus.

HOOGTELIJN 1-2022 |

63

De huttenwaard heeft het goed begrepen: als je terugkomt van een urenlange wandeling of trailrun en je bent drie keer verkeerd gelopen en je hebt je zes keer omgekleed wegens regen/ sneeuw/snijdende wind en toch weer zon, dus van korte broek en T-shirt naar lange broek, regenbroek, trui, regenjack, drie Buffs en twee paar handschoenen en weer terug, als je vier seizoenen in een dag voorbij zag én voelde komen, dan is het fijn dat er een waard is als Günter Perhab, die begrijpt dat je dan een bak thee nodig hebt die zo dampend heet is dat hij van je slokdarm een soort verwarmingsbuis maakt, zodat je hele lijf van binnenuit opwarmt. En dus niet zo’n minikopje dat na drie lauwe slokken al op is. Bij Günter krijg je een grote, witte pul thee, die ook prima combineert met het eenvoudige, maar lekkere ontbijt van yoghurt met muesli en stevig bruin brood met kaas. Of ’s avonds na de maaltijd, in de knusse huiskamer van de hut.

Tussen het geklets en gelach van alle andere gasten, die allemaal hun verhalen vertellen en herbeleven, foto’s kijken, kaarten uitklappen, spelletjes doen en huisgemaakte schnaps achteroverslaan, vouw ik mijn handen om die hete mok.

3

Dichter bij de sterren slapen

Thuis voel je je misschien onderdeel van je gezin, je werk, je sportclub en je vrienden - en dat ben je ook. Maar je bent nog veel meer dan dat. Je bent een kind van de sterren, van dat grote heelal boven en onder en om ons heen, waarvan we nog steeds maar weinig weten. We zijn allemaal gemaakt van hetzelfde sterrenstof, zo lang geleden. In en om het Guttenberghaus voel ik me veel meer onderdeel van dat prachtige, grotere geheel dat

Huttenwaard Günter Perhab.

Het Guttenberghaus.

64 | HOOGTELIJN 1-2022

De Galsterbergalmhütte.

hier zo zichtbaar is, veel zichtbaarder dan thuis. Ik ben hier exact 2146 meter dichter bij de met sterren bezaaide hemel en daar komt bij dat het hier ’s nachts aardedonker wordt. Het Guttenberghaus ligt tussen twee bergtoppen van zo’n 2500 meter in, met aan de voorkant een uitzicht op het dal waarin Ramsau ligt, en verder naar beneden ook Schladming. Heel in de verte zie je de lichtjes van de huizen, maar hierboven zijn alleen maar sterren, het licht van de maan en als het iets minder meezit: de regen die urenlang en ijskoud uit de hemel klettert. Dat is dan weer hetzelfde als thuis.

4

De maaltijden

De Nepalese kok van het Guttenberghaus, die via een sociaal project vier maanden per jaar in de hut werkt, kookt meestal het standaard hutteneten: knödel, goulash en ravioli. Stevige maaltijden met veel koolhydraten en dat mag, dat móét, want je was vandaag urenlang op pad, in de felle zon of in de ijzige hagel. Je was buiten toen het begon te rommelen en je was net op tijd binnen toen het onweer losbarstte. Droge kleren aan, je stinkschoenen in de gang. Dikke sokken en hutsloffen aan (die ook niet best ruiken, maar dat hoort nu eenmaal zo). En dan aanschuiven voor dat dampende bord vol eten. Eerst soep, vermicellisoep of champignonsoep waar hooguit twee gram champignon in is verwerkt, wat helemaal niemand iets kan schelen, want het is warm en zout. Als de Nepalees er zin in heeft, maakt hij eten uit zijn thuisland. De gerechten die hij mist,

Een avond in de gelagkamer.

In de keuken.

Huttenwaard Josef Hutegger met zijn geiten.

hier op een totaal andere berg, in voor hem zuurstofrijk gebied, want op slechts 2100 meter hoogte. Hij maakt noedels met wortel (hoera, groente!), ui en pepers waar we rode wangen van krijgen. Als dessert krijgen we kaiserschmarren van Günter, hij matst ons met die geklutste pannenkoeken met appelmoes en poedersuiker. Ze zijn voortreffelijk, zeker na die pittige noedels.

5

Leven zonder conventies

Hierboven is het leven anders dan beneden in het dal. Hier is amper een pandemie, maar dat is niet het enige grote verschil natuurlijk. Als je geen nieuws leest, is elke dag hier op de berg gewoon wat hij is: de zon komt op en gaat weer onder. Seizoenen komen en gaan. Hier proef je van een leven zonder de waan van alledag. Vergis je niet: een bestaan als huttenwaard is een druk leven. ’s Ochtends om zeven uur staat het ontbijt klaar, daarna wordt er opgeruimd en alle kamers worden schoongemaakt.

Tussendoor lopen gasten in en uit die iets willen eten en drinken.

Dan is het lunchtijd en voor je het weet, vragen mensen al om het diner. In de uren daartussenin moet je zorgen dat alle boodschappen er zijn, die sinds 1980 per liftje naar boven worden vervoerd.

Tot die tijd werd alle voorraad door de haflinger Max naar boven gebracht; het paard klom soms wel meerdere keren per dag 900 meter omhoog met alle boodschappen voor de hut. In totaal droeg Max zo’n 150.000 kilo aan goederen omhoog.

Na het avondeten blijven mensen vaak lekker in de warme gelagkamer zitten met een drankje en een paar sterke verhalen, tot het om 22:00 uur hütteruhe is en iedereen, inclusief de waard, gaat slapen. Het zijn vaak dagen van achttien uur werken, vier maanden lang. Vraag Günter of het leven in de hut toch als vrijheid voelt en hij antwoordt: “Was ich nicht weiss, macht mir nicht heiss.” Het leven hierboven is rustiger, vindt hij. Hij heeft er minder aan zijn hoofd. En als het hem alsnog te veel wordt, loopt hij naar buiten, de berg op. “Soms ga ik vier dagen achter elkaar wandelen, soms komt het er vier dagen niet van.” Hij weet niet of dat dan vrijheid is. “Het gaat erom dat het voor mij een góéd leven is met fijn werk. Mensen uit de stad kijken hier hun ogen uit, maar misschien doen ze dat ook wel als ze de zee zien - al denk ik dat de bergen een nog specialer effect hebben. De rust die je hier ervaart, is heel bijzonder.”

Toen het Guttenberghaus werd geopend na een lange bouwperiode, op 26 juli 1914, woedde er een stevige sneeuwstorm, midden in de zomer. De feestgangers proostten op de nieuwe

hut en nog tijdens de feestelijke, sneeuwwitte opening vernamen ze dat de Eerste Wereldoorlog was uitgebroken. De werkmannen konden in één moeite door van de bouwplaats naar het front en dat was het einde van het feest.

6

Jezelf (terug)vinden

Reizen of vakantie vieren op één plek: het maakt dat je met een andere blik naar je dagelijks leven kijkt. Twee weken kunnen al veel verschil maken. Ook in minder tijd kun je tot een openbaring komen, als wat je gaat doen voldoende indruk maakt. Misschien geldt wel: hoe desolater, hoe meer life changing je trip in potentie is. Een verblijf in de hoge Dachsteinbergen voelt als een reis naar een andere planeet. Het landschap rond het Guttenberghaus is zo stenig, rotsig en verlaten dat je echt helemaal weg bent van alles wat thuis normaal is (gras, bomen, muggen, overal

Vaak achttien uur werken per dag, vier maanden lang mensen). Leona Budic uit Tsjechië was precies daarnaar op zoek toen ze zich meldde bij Günter. Ze werkt vier maanden lang in de hut. Vindt ze het leuk? Ja. Vindt ze het elke dag, de hele dag leuk? Nee. Maar er moest een keer een einde komen aan haar drukke bestaan in Praag. Ze nam nooit een dag vrij. Nu is elke dag min of meer hetzelfde, met het verschil dat ze nu af en toe wél een vrije dag heeft. Dan gaat ze de bergen in, soms daalt ze af naar Schladming voor een flat white. Wat heeft ze hier gevonden, op deze berg? “Me. I found me.” Eindelijk weet ze wat ze nodig heeft: haar vriend en haar familie. No way dat ze teruggaat naar die mallemolen in Praag. Ze gaat naar haar roots in Sumava, die Tsjechische wildernis waar ze vandaan komt om daar een bistro te beginnen met vers, gezond en voedzaam eten. Haar lange haar wappert in de ijskoude wind op de berg, waar ze lachend in T-shirt poseert voor een foto. Op haar getatoeëerde armen staat het kippenvel op springen. Maar ze lacht. Ze lacht, want ze heeft zichzelf gevonden. En iedereen die tijd doorbrengt op een plek als deze, doet ongetwijfeld een inzicht op, laat zich inspireren door de leegte en door het stilstaan van de tijd, wat maakt dat er ruimte ontstaat voor nieuwe gedachten.

HOOGTELIJN 1-2022 |

65

Basecamp, Denali National Park, Alaska © Christian Pondella

GEPRESENTEERD DOOR

OP TOUR VANAF APRIL 2022 01-04 DEN HAAG

03-04 ROTTERDAM

05-04 EINDHOVEN

20:00 uur | Lourdeskerk

20:15 uur | Theater Zuidplein

20:00 uur | Evoluon

02-04 UTRECHT

04-04 AMSTERDAM

06-04 GRONINGEN

19:00 uur | Kinepolis Jaarbeurs

20:00 uur | Meervaart Theater

TICKETS, TRAILER EN ALLE INFO OP: WWW.BEVER.NL/BANFF

19:00 uur | Kinepolis

PRESENTED BY

PRESENTED BY

MFS®-VAKUUM-SYSTEM

COMFORT OP HET HOOGSTE NIVEAU MFS®-VAKUUM-SYSTEM SPEZIELLE POLSTERSCHÄUME SPECIALE SCHUIMVOERING Weiches geweven Manschettenpolster Zacht, schuimretikuliert bovenaan.

MFS®-VAKUUM-SCHAUM MFS® VACUÜMSCHUIM Exakte und druckfreie Anpassung an jede Fußform Drukverlagend, past zich perfect aan elke voet im Knöchel-, Manschetten und Laschenbereich. Bis aan; hetreichend. gebiedDer rond veter in denin Ballen Fuß de wirdenkels, weich aber enghaakjes umschlossen. en – oogjes, tot aan de bal van de voet.

De voet wordt zacht, maar strak omhuld.

RETIKULIERTERSCHUIM SCHAUM GEWEVEN bis in den Zehenbereich, garantiert eine perfekte Anzorgt voor een perfecte pasvorm tot aan passung. het gebied rond de tenen.

SPEZIELLE POLSTERSCHÄUME Weiches Manschettenpolster retikuliert

MFS®-VAKUUM-SCHAUM Exakte und druckfreie Anpassung an jede Fußform im Knöchel-, Manschetten und Laschenbereich. Bis in den Ballen reichend. Der Fuß wird weich aber eng umschlossen.

Vakuum Lady Ultra

Vakuum Men Ultra

mei_Anz_VakuumMen_Hoogte_210x135_MAI14.indd 1

RETIKULIERTER SCHAUM bis in den Zehenbereich, garantiert eine perfekte Anpassung.

www.meindl.de

15.05.14 11:01

Guttenberghaus en Galsterbergalmhütte De afstand van Utrecht naar Schladming is 1000 kilometer. Per trein reis je in iets minder dan 13 uur met één overstap naar Schladming. Korter kan, maar met meer overstappen.

Guttenberghaus (2146 meter): alpenverein.at/guttenberghaus.

Galsterbergalmhütte (1800 meter): www.galsterbergalm.at, www.schladming-dachstein.at.

Josef Hutegger melkt zijn geiten.

7

De Galsterbergalmhütte.

Elke hut zijn charme

Wie dol is op nieuwe inzichten, maar ook van een beetje luxe houdt (of wie gewoon op vakantie wil, zónder inzichten, want het hoeft natuurlijk allemaal niet, al die ideeën en gedachten) is de Galsterbergalmhütte bij Gröbming de perfecte plek. Deze hut is voorzien van alle gemakken die een bergwandelaar zich kan wensen: drinkwater, zo uit de kraan, een hete douche, een warm dekbed en geweldige wifi. Het hoeft niet allemaal behelpen te zijn zonder douches en licht dat centraal uitgaat om 22:00 uur, waardoor je bij het schijnsel van je hoofdlamp je tanden staat te poetsen als je even niet op de klok let (wat ik trouwens echt wel een van de charmes van een hut vind, maar ik snap dat dat niet voor iedereen geldt). Hier op de alm is het geweldig fijn. De hut sluit om 18:00 uur, dus wie blijft slapen, moet voor die tijd hebben gegeten. Daarna gaat Josef Hutegger, de waard, de geiten melken en wordt het donker - en dan ben je blij met die uitstekende wifi, geloof me.

Vanaf de Galsterbergalmhütte kun je een mooie wandeling maken naar de Gamskarspitze als het weer het toelaat. Bij mijn aankomst scheen de zon, maar zou ik niet op tijd terug zijn voor het eten. De volgende ochtend vertrek ik om 08:00 uur in de zon, met de woorden van Josef in mijn achterhoofd: “Wenn die Nebel kommt, drehst du um, ja?” En natuurlijk kwam die nebel opzetten, en hoe.

En natuurlijk draaide ik om, want als de waard je waarschuwt, sla je dat niet in de wind. Ik niet. Je vergeet je dagelijks leven, zeker op de meer uitdagende momenten. Je bent daar en dan, hier en nu. Je bent je bewust van je omgeving en de omstandigheden. De geuren, kleuren en geluiden, ook de stilte. Omgeven door machtige, hoge bergen worden kleine dingen minder groot.

8

Een tussenstop

Wie in het dal verblijft en dagelijks de bergen in wil, komt minder ver dan wie slaapt in een hut. Soms doe je steeds dezelfde klim om überhaupt boven de boomgrens uit te komen. Hoe fijn is het om op een dag naar boven te lopen, in te checken in een hut en een lange, mooie tocht te maken, wandelend, rennend, klimmend of klettersteigend? En dan ‘s avonds terugkomen, omhuld door de warmte en hartelijkheid van de hut. Goed eten en dan de volgende dag weer op hoogte kunnen beginnen aan een nieuw avontuur. Vanaf het Guttenberghaus kun je alle kanten op als je van kalksteen en klettersteigen houdt. Wie liever wat groenere tochtjes maakt, zit zalig in de Galsterbergalmhütte. Als je daar omhoogloopt, vanaf 1800 meter, heb je een prachtig uitzicht op de Hohe Tauern met als überblikvanger de prachtige Hochgolling met zijn 2862 meter.

9

Authenticiteit

Soms een uitgehold begrip, maar hier op de alm betekent authentiek ook echt iets. Josef: “Ik doe alles zelf. Dit bedrijf wordt niet groter dan dit, want dan kan ik niet meer zelf de koeien verzorgen en melken, bijvoorbeeld.” Hij denkt veel na over het leven en de wereld om hem heen. Hij leeft van toeristen, maar verafschuwt massatoerisme. “Ik doe geen trucjes”, zegt hij stellig. “Ik ben wie ik ben.” Hij staat de hele dag in de keuken om de lekkerste gerechten te bereiden, toch zegt hij dat hij geen kok is.

Leven in een hut is daar en dan, hier en nu Zijn familie houdt al honderd jaar geiten. “Ik zei altijd: als mijn moeder sterft, neem ik er geen nieuwe geiten bij als die doodgaan. Maar uiteindelijk kon ik ze helemaal niet missen.” Er lopen 27 geiten rond op de alm. “Met elk van hen heb ik een band. Ze zijn heel intelligent en eigenwijs.” Van de melk maakt hij zelf kaas; hij gaat in de weer met wei, de lebmaag, een zeef en een kaasdoek. Als alle toekomstige kaas in de doek zit, wast hij zijn gezicht met de wei die is achtergebleven in de pan. Hij schept het eruit, wrijft zijn gezicht, handen en nek ermee in. ‘Mijn huid heeft nog nooit een crème gezien.’ Hij wast zich slechts met een stuk biologische zeep en gebruikt geen shampoo. En met zijn zestig jaar ziet hij er geen dag ouder uit dan vijftig.

10

Last but not least: relativeren

Als je denkt dat de bergen een relativerende uitwerking op je hebben, dan geeft iedereen je gelijk. Zon op, zon onder; ik noemde het al eerder. Maar de waard van de Galsterbergalm kan er ook wat van. In de keuken van het restaurant kijk ik mee en stel ik vragen. We maken een paar grapjes en hij lacht lang en hard. Als hij uitgelachen is, grijnst hij: “Das ist Leben!” Maar terwijl hij staat te grinniken, vergeet hij éven dat de verse kaiserschmarren op het vuur staan, in de pan die nooit afgewassen wordt. Net te laat rent hij naar het fornuis en komt hij terug met een aangebrande bak ellende. Hij schuift de inhoud van de pan rechtstreeks in de prullenbak. “Das ist auch Leben”, lacht hij. En die wijsheid neem ik met me mee naar huis uit de bergen: is het mooi wat er gebeurt, dan zeg ik “Das ist Leben”, valt het even tegen, dan weet ik: “Das ist auch Leben.”

HOOGTELIJN 1-2022 |

67

Leven in het nu in het Couturier Couloir

Klimgedachtes De wekker gaat, het is vroeg. Aarzelend rits ik mijn slaapzak open, de koude buitenlucht omarmend. Ik doe mijn hoofdlamp aan en word verblind door het licht dat zich een weg door de duisternis boort. Mijn slaperige ogen moeten wennen. Ik zoek mijn handschoenen en rits de tent open om sneeuw te smelten. Het kokende water giet ik in het ontbijtzakje. ‘Adventure food’, staat er met schreeuwende letters op de groene verpakking, maar het enige avontuur op dit moment is het naar binnen werken van dit prutje. Ik neem een hap, puur functioneel. Een gebakken eitje of vers croissantje zou beter smaken, maar de energie heb ik vandaag hard nodig.

Tekst Line van den Berg Beeld Line van den Berg en Bas Visscher

H

et moment in de tent ‘s ochtends vroeg is als stilte voor de storm.

Warm in een eigen wereld terwijl buiten de hoge toppen wachten op het eerste zonlicht. Ik neem de laatste hap van mijn pap en weet dat dit het moment markeert dat ik mijn slaapzak uit moet. Ik doe mijn Gore-Tex kleding aan en kijk naar buiten. Mijn hoofdlamp laat een witte streep achter op het sneeuwdek. Ik prop mijn voeten in de ijskoude, stijve skischoenen die de hele nacht buiten hebben gestaan. Moeizaam. Kunnen de creatievelingen in de klimindustrie geen lichtgewichte, voorverwarmde skischoenen ontwerpen? Ik weet dat ik mezelf voor de gek houd, maar het idee leidt me af. Al zijn het stiekem deze oncomfortabele momenten waar we achteraf luidkeels over praten met onze vrienden. Ik kijk naar mijn klimmaat en weet dat we de ongemakken delen, ook al houden we onze lippen stijf op elkaar. Gedeelde smart is halve smart.

Ik stap in mijn ski’s en we beginnen te vellen, het donker in, de gletsjer over.

Het is stil. De enige geluiden om me heen komen van mijn eigen adem en mijn ski’s die een voor een over de harde, opgevroren sneeuw glijden. De wereld is zo groot als mijn hoofdlamp reikt, daarbuiten is een oneindigheid aan duisternis. We verplaatsen ons als twee kleine lichtpunt-

68 | HOOGTELIJN 1-2022

jes op een zwart doek, terwijl in het dal iedereen nog slaapt.

De helling wordt steeds steiler en ik vervloek mezelf dat ik in dezelfde valkuil ben gevallen: we hebben stijgijzers, dus waarom harschijzers meenemen? Ik zou beter moeten weten. De natte sneeuw van de dag ervoor is in een ijzige bobsleebaan getransformeerd. Mijn klimmaat worstelt met zijn ski’s en begint meer hoogte te verliezen dan te winnen. Ik zie hoe hij zijn ski’s uitdoet om omhoog te lopen naar wat vaag op een pad lijkt, maar één ski een ander lot kiest. Met elke meter die de ski naar beneden glijdt, wint hij meer snelheid en binnen een oogwenk is hij verdwenen in de wijde wereld.

Wat nu? Na een kort overleg gaan we gedwongen te voet voort, wegzakkend in de diepe sneeuw. Terwijl we steeds hoger klimmen, komt de zon langzaam tevoorschijn. Het zwarte doek verandert in vormen en kleuren. Ik doe mijn ogen dicht en stel me voor hoe de zonnestralen mijn gezicht raken. Het zou nu niet lang meer moeten duren. Op de top van de berg zie ik hoe de zon de koude kleuren omtovert in een brandend rood en oranje.

We komen aan bij de bergschrund en laten onze tassen vallen. Op de automatische piloot beginnen we het materiaal aan onze gordels te hangen en de touwen

uit te leggen. Ik kijk naar de cams en ijsschroeven die aan de gordel van mijn klimmaat bungelen, en omhoog. Het voelt komisch om te hopen dat we iets hiervan kunnen plaatsen in de sneeuw boven ons.

Harde, ijzige sneeuw, maar geen ijs.

Perfect om te klimmen, verre van perfect om af te zekeren. Ik doe het touw in mijn zekerapparaat en mijn klimmaat gaat omhoog.

De bergschrund is enorm. Iedereen die klimaatverandering ontkent, zou ik deze plek graag willen laten zien. De gletsjers trekken zich rap terug, waardoor de enorme scheuren in het ijs aan de voet van de bergen steeds groter worden.

Gisteren hebben we ook al een groot gevecht gehad met de bergschrund en het zou niet de eerste keer zijn dat het me zou doen omdraaien, met lege handen achterlatend. Mijn gedachtes stoppen abrupt door mijn klimmaat die aan het touw trekt. Ik zie hem niet, maar ik kan zijn bewegingen voelen in het touw. Dan roept hij iets en zie ik zijn gezicht boven de sneeuw uitsteken. Zijn lichaam volgt snel, en in een oogwenk is hij de bergschrund over. Yes! Simultaan klimmen we de sneeuwhelling, links, rechts, links, rechts. De beweging is monotoon, niets bijzonders op zichzelf, maar de sfeer van het helemaal alleen zijn in zo’n grote wand, omringd door prachtige bergen, is zeldzaam. Mijn gedachtes richten zich op mijn linkervoet, dan op mijn rechter, en dan weer op mijn linker.

Soms afgewisseld met mijn handen die de bijlen in de sneeuw drukken. Wat een verschil met de ‘gewone’ wereld, waar ‘leven in het nu’ vaker voorkomt in zelfhulpboeken dan in de werkelijkheid.

Misschien is het de truc om meer tijd in de bergen te zijn? Welke gedachtes mijn hoofd ook beheersten de afgelopen weken, het schrijven van mijn proefschrift, nieuwe levenskeuzes, op dit moment zijn ze vervaagd, naar de achter-

HOOGTELIJN 1-2022 |

69

Wa nd els ch oe ne nn aN ikw ax

Wa nd els cho en en vo or Nik wa x

HOUD JE VOETEN WARM EN DROOG Door vuil en slijtage kan het na verloop van tijd zijn dat je schoenen water opnemen, waardoor je koud en vochtig achterblijft.

Nikwax Footwear Cleaning Gel reinigt jouw schoeisel grondig en doet hun ademend vermogen heropleven. Nikwax Waterproofers voegt een sterk presterend waterafstotend vermogen toe, hierdoor blijven je voeten warm en droog. Ze zijn veilig en eenvoudig manueel aan te brengen.

Eenvoudig te gebruiken op nat of droog schoeisel, zodat je klaar bent voor jouw volgend avontuur. nikwax.com

ONDERHOUD JOUW SCHOENEN MET NIKWAX, VERKRIJGBAAR BIJ DE BETERE OUTDOORWINKELS WIJ ZIJN GEËNGAGEERD OM DE NATUUR TE BESCHERMEN

ER

ED AS

N O N-A

Nikwax flessen zijn gemaakt van 100% gerecycleerd plastiek. Nikwax is de enigste gevestigde fabrikant van nazorgproducten die nooit fluor carbon of drijfgassen heeft gebruikt in zijn producten.

WATER B

OSOL

De eentonigheid keert terug. Links, rechts, links, rechts.

grond verdwenen. Alleen zijn, in het hier en nu. De wand wordt steeds steiler en we slaan onze bijlen in het perfecte, piepschuimachtige ijs. Het doet me denken aan het ijs dat ik in Kirgizië klom, hard genoeg om af te zekeren, zacht genoeg om gemakkelijk een weg naar boven te vinden. Dit is puur genot.

De wind trekt aan en ik kan de koude lucht voelen die dwars door mijn kleding blaast. Mijn handschoenen zijn, ondanks de dikte, bevroren. Ik schud ze om de doorbloeding te stimuleren. Ook mijn knieën zijn nat. Na alle winters die deze broek heeft doorstaan, is het beste van de Gore-Tex er wel af. Ik voel dat het touw weer beweegt en zet weer een stap omhoog. De lichte poedersneeuw is tricky en ik vraag me af of ik mezelf zou kunnen afremmen als ik hier wegglijd. Puur hypothetisch, ik weet dat ik niet ga vallen.

We vallen nooit, regel 1 van het alpinisme.

Tot iemand het doet. Dan hebben we touwen. Mijn gedachtes stoppen en de eentonigheid keert terug. Links, rechts, links, rechts. Ik schud mijn handen en klim verder. Links, rechts, links, rechts.

De sneeuwhelling is eindeloos. Telkens als we denken dat we er bijna zijn, worden we verrast door een nieuw punt op de horizon, nog hoger. Ik ril in mijn jassen. Ik vind de kou niet per se erg, maar tegen de

wind of water kan zelfs de beste, duurste kleding maar moeilijk beschermen. Vorige week klom ik nog in een T-shirt en korte broek, wat een verschil. We klimmen om seracs heen en sporen in kniediepe poeder. De hoogte beginnen we steeds meer te voelen. Ik vis een reep uit mijn zak en werk hem naar binnen. Vaak vergeet ik te eten tijdens het klimmen, maar de kou maakt me extra alert dat ik genoeg brandstof binnen krijg.

Onze glimlachen reiken van oor tot oor als we de top bereiken. We worden verwelkomd door een fenomenaal uitzicht op de Grandes Jorasses en de Mont Blanc. Aan de andere kant zie ik de Matterhorn en de Weisshorn. Zwijgend neem ik de schoonheid tot me. Dit is de reden dat ik jaren geleden ben begonnen met klimmen, maar helemaal wennen zal het nooit. We drinken de laatste slokjes van onze lauwe thee en maken ons klaar voor een lange afdaling.

Zonder ski’s zijn we gedwongen de hele wand te abseilen met behulp van abalakovs, zandlopers van ijs die we maken door twee ijsschroeven schuin ten opzichte van elkaar in het ijs te draaien. Zo kunnen we elke keer 60 meter naar beneden.

16 abalakovs maken we. Ik tel ze. Tegen de verveling, om scherp te blijven. Het spelletje werkt, op de een of andere

manier voelt deze afdaling ‘leuk’ (in hoeverre abseilen over abalakovs leuk is…

Het blijft tricky business). Als een geoliede machine voeren we de verschillende stappen uit: de standplaats bouwen, de abalakov maken, prusik erdoorheen halen, het touw doortrekken, abseilen, en repeat. We blijven elkaar dubbelchecken om geen fouten te maken. De afdaling duurt met zijn 6,5 uur langer dan het klimmen zelf. Moe, maar ontzettend voldaan komen we met het laatste licht bij de tent aan.

Ik word wakker door de zon die op de tent schijnt en de gevoelstemperatuur zeker 10 graden doet stijgen. Ik draai me nog een keer om, dromenland nog niet willen verlaten. Ik hoor het gekraak van mijn klimmaat die zich omdraait op zijn matje.

Zo is het tijd voor een echt vers, Frans croissantje.

Couturier Couloir

Het Couturier Couloir is de klassieke lijn door de noordwand van de Aiguille Verte, voor het eerst geklommen in 1932.

De route is technisch niet moeilijk voor ervaren winterklimmers, maar vereist wel oplettendheid met zijn 1000 hoogtemeters aan sneeuw en ijs.

HOOGTELIJN 1-2022 |

71

Het mooiste bureau ter wereld

Lisi Steurer: sociale vaardigheden belangrijker dan vrouw of man

Vrouwen toelaten tot de bergsport, het zou de ondergang van het alpinisme inluiden. Het is zo’n uitspraak die lang blijft doordreunen. Ruim 100 jaar geleden uitgesproken, maar de tekst duikt af en toe nog op. Volledig achterhaald, maar niettemin is de verhouding tussen vrouwen en mannen in de bergwereld volkomen scheef. Kijk naar besturen, huttenwaarden, mensen werkzaam in de bergsport. Zoals bij de berggidsen, van wie maar een paar procent uit vrouwen bestaat. De Oostenrijkse Elisabeth ‘Lisi’ Steurer is berggids. Zij maakt wat kanttekeningen.

Tekst Peter Daalder Beeld Aart Markies

L

isi Steurer heeft haar sporen als (sport)klimmer meer dan verdiend. Ze behaalde ereplaatsen in diverse disciplines, was bij diverse eerstbeklimmingen betrokken, opende moeilijke routes in de Alpen, Canada en Oman. Voor haar was het al vroeg duidelijk dat ze van de bergsport haar beroep wilde maken. “Er zijn altijd bijzondere vrouwen geweest in de bergsport. Vrouwen die hun eigen weg gingen, tegen de stroom in. En toen kwam Lynn Hill, de eerste vrouw die in 1994 de Nose in Yosemite vrij beklom. Ze was niet alleen de eerste vrouw, maar de eerste mens. Daarmee kwam meteen de discussie op gang of de discussie nog steeds over vrouwen of mannen moest gaan”, blikt Lisi terug op het terras van de Karlsbaderhütte boven haar woonplaats Lienz.

72 | HOOGTELIJN 1-2022

HOOGTELIJN 1-2022 |

73

BUILT FOR

7 DAYS FĒNIX 7 ®

SER IE S

THE HIGH-PERFORMANCE MULTISPORT GPS WATCH

© 2022 Garmin Ltd. of haar dochterondernemingen.

OF THE WEEK

Twee procent In Oostenrijk zijn 1500 manlijke berggidsen en 30 vrouwen. Twee procent dus. In de andere Alpenlanden is het niet veel anders.

“De groei van het aantal vrouwelijke berggidsen gaat heel langzaam, maar gestaag”, zegt Lisi, die sinds 2014 opleider is bij de Oostenrijkse opleiding voor berggidsen. Ze is onder 27 opleiders de enige vrouw. “Natuurlijk is dit soms een zwaar beroep. En je moet goed zijn in alle facetten van het alpinisme. Het is niet altijd even mooi. Bij slecht weer, als er iemand in een spleet valt, vaak zijn er risico’s in de bergen. De natuur is soms hard.”

Het feit dat er zo weinig vrouwen berggids zijn, heeft ook met de opvoeding te maken. Meiden spelen met poppen, jongens met een hamer. Natuurlijk, dat verandert, maar het gaat langzaam.

Heel langzaam. Ze hoopt dat als haar dochter Heidi, die net anderhalf is, een beroep kiest, de weg openligt voor welke richting zij ook inslaat. “Net als in de bouw bijvoorbeeld, zijn er weinig vrouwen berggids. Een berggids heeft veel handwerk, moet veel en zwaar sjouwen. Is vaak lang onderweg. Maar het is een wondermooi beroep. In de mooiste werkplaats die je je kunt bedenken. Ik heb echt het mooiste bureau ter wereld”, legt Lisi uit terwijl ze met haar beide armen naar de Lienzer Dolomieten achter de hut wijst.

Opleiding Lisi wist al vroeg dat ze iets in de natuur, in de bergen wilde doen. “Het was vroeger een simpel en mooi leven buiten. Vrijheid, de natuur beleven met vrienden. Weg van de maatschappij waar veel geregeld en afgebakend is. Het was prachtig, maar we bleven bij de les. In de bergen is altijd gevaar en risico aanwezig.

Ik heb vroeg geleerd verantwoordelijkheid te nemen. En heel veel grote tochten en beklimmingen gedaan. Ik heb het geluk gehad dat ik hele goede mentoren had. Zij hebben me de veelzijdigheid van het beroep laten zien. Het werd mijn doel om vrijheid en passie over te brengen.”

Dat lukt ook, want Lisi is sinds 2014 een van de 27 mensen die in Oostenrijk mensen mogen opleiden tot berggids. “Er zijn elk jaar zo’n 150 kandidaten. Daarvan mogen er 25-35 naar de opleiding.

Er is geen vrouwenquotum. Je moet bepaalde tochten hebben gemaakt en er is een zomer- en een wintertest. Of je man of vrouw bent maakt niets uit, maar de basisvaardigheden, de techniek, moet iedereen beheersen. Het gaat niet om topprestaties, het is geen competitie. Je moet voldoen aan een bepaalde standaard.”

Machogedrag is voor velen niet meer zo cool veel empathische mannen. Een gids is meer dan ooit een coach.

Wat wil je bereiken? Wat is je doel? Hoe kunnen we dat samen bereiken? Het is niet meer de klant die om een bepaalde tocht vraagt, maar vaak: we gaan naar een gebied en vervolgens kijken we wat daar mogelijk is. Weg van de standaarden. Het reizen en actief zijn in andere berggebieden hoort daarbij. Dat is ook een deel van de fascinatie van de nieuwe generatie. En dan maakt het niet uit of je man of vrouw bent. Uiteindelijk gaat het om de mens. Met goede sociale vaardigheden. En op den duur verandert de getalsverhouding tussen mannelijke en vrouwelijke berggidsen. Dat is een betere weg dan per se vast te houden aan het opleiden van meer vrouwen. Ik geloof in deze aanpak.”

Niet sneller en sterker “Als vrouwen in de bergen niet tot de ondergang van het alpinisme leiden, is er meer nodig dan een recordjacht en een vrouwenquotum om dat te bewijzen. Bergsport en zeker het alpinisme is en blijft soms zwaar en is niets voor bankhangers.

Een sterk lichaam en technische vaardigheden zijn niet meer dan werktuigen. Emancipatie op de berg heeft wat mij betreft niets te maken met sneller of sterker zijn dan de mannen of vrouwen om me heen”, zegt Lisi. “Het gaat hoogstens om een gevecht tegen je eigen twijfels en angsten, die in de harde bergwereld altijd aanwezig zijn. Het gaat mij als vrouw in de bergen vooral om creativiteit, authentiek zijn en om vriendschap. En natuurlijk, net zoals voorheen, om de verovering van het nutteloze.”

Sociaal aspect Lisi vindt het veel belangrijker dat kandidaatberggidsen bepaalde sociale vaardigheden bezitten. “Dat is uiteindelijk wezenlijker dan of het om een man of een vrouw gaat. Wat heb je nodig om als gids mensen mee te nemen de bergen in. Het handwerk, het klimmen, dat moet je al kennen. Maar hoe kijk je naar klanten, naar hun behoeftes, hun ideeën, hun angsten. En hoe ga je daarmee om? Wat speelt er in een groep, hoe pak je dat aan?”

Zijn vrouwen dan niet anders dan mannen? “Ja en nee. Twintigers van nu zijn écht anders dan de twintigers van twintig jaar geleden. Ze groeien op in andere omstandigheden, in een veranderde wereld. Machogedrag is voor velen niet meer zo cool. Veel jonge mannen hebben veel meer sociale vaardigheden, ik zie

Wie is Lisi Steurer?

1979 Geboren in Lienz, Oost-Tirol.

2003 Diploma berg- en skigids.

2005 Afgestudeerd in Sport-, Cultuur- en Eventmanagement.

2014 Opleider bij de Oostenrijkse berggidsenopleiding.

Meer over Lisi: lisisteurer.at

HOOGTELIJN 1-2022 |

75

De langetermijngevolgen van ondervoeding in klimmen

‘Eten werd

een wedstrijd’ Victor Burger (40) boulderde al jaren fanatiek toen hij, nadat hij een paar kilo was afgevallen, merkte dat hij nog beter kon klimmen. Vervolgens leefde hij jarenlang op voornamelijk groenten en salades. Na een bezoek aan de arts kwam hij erachter dat de kortetermijneffecten – beter klimmen – niet opwogen tegen de schokkende langetermijneffecten. Nu wil hij andere (mannelijke) klimmers waarschuwen voor de gevaren van (onbewuste) ondervoeding.

Tekst Eva van Wijck Beeld Bart van Raaij

D

lit jaar is hij veertig geworden en daarmee heeft Victor Burger een nieuw klimdoel voor zichzelf gezet: na zijn veertigste een 8a boulderen. Dat zou zeker niet zijn eerste zijn, al zou hij de boulder nu in andere omstandigheden klimmen dan de 8a’s die hij vroeger wegtikte. “Ik ben op mijn achttiende begonnen met klimmen en heb me sinds 2007 toegelegd op boulderen. Toen ik in 2012 van baan wisselde, kreeg ik een aantal nieuwe collega’s die zich veel bezighielden met gezond eten. Ik heb me er toen ook in verdiept en schrapte de koolhydraten zo veel mogelijk uit mijn dieet. Maar in een poging om zo gezond mogelijk te eten, ontwikkelde ik juist een heel ongezonde verhouding met voeding.”

(G)een eetstoornis De kortetermijneffecten van een lager gewicht bij het klimmen werden Victor al snel duidelijk: “Doordat ik lichter werd, ging mijn klimniveau vooruit en boulderde ik al snel mijn eerste 8a. Ik legde hierdoor voor mezelf de link tussen lichter zijn en harder

Gezondheid belangrijker dan klimprestaties klimmen en belandde in een vicieuze cirkel. Ik ging fanatieker trainen en hield in mijn trainingsschema niet alleen mijn oefeningen, maar ook mijn gewicht bij. Ik woog mezelf op een gegeven moment vier keer per dag.”

Hoewel hij in zijn periode van ondervoeding heel gefocust was op zo gezond mogelijk eten, denkt Victor dat hij destijds geen eetstoornis had. “Ik had geen idee dat ik verkeerd bezig was, ik

76 | HOOGTELIJN 1-2022

zag mijn eetgewoontes meer als een wedstrijd met mezelf: het kon altijd lichter. Ik had geen strikte regels voor mezelf, koppelde mijn zelfbeeld niet aan hoe dun of licht ik was. Ik onthield mezelf veel, probeerde zo min mogelijk koolhydraten te eten, maar in het buitenland golden die regels niet. Op bouldervakantie in Fontainebleau ontbeet ik bijvoorbeeld elke dag met taartjes – een traditie die ik nog steeds graag in stand houd.”

Rationeel gezien klinkt het logisch. Geen altijd geldende regels, geen negatief lichaamsbeeld, veel bezig zijn met extreem gezond eten: dat kan geen eetstoornis zijn. “Ik kreeg een adrenalinerush als ik weer harder kon klimmen, en wist dat dat zo was omdat ik lichter was en nog harder trainde. Ik had fysiek ook geen last van mijn te lage energie-inname: mijn haar viel niet uit, ik had geen donshaartjes op mijn lichaam, had voldoende energie en was niet sneller chagrijnig of geprikkeld.” Het besef dat Victors gezondheid echter wél erg achteruit is gegaan door de ondervoeding, komt daardoor extra hard binnen.

De realisatie “In 2014 merkte ik dat mijn libido achteruitging. Ik had twee jonge kinderen en zocht er verder niets achter, maar besloot uiteindelijk om toch naar de huisarts te gaan. Na een doorverwijzing bleek bij de endocrinoloog dat mijn testosteronniveau veel te laag was. Vele onderzoeken volgden, onder andere om een te snel werkende schildklier of een hersentumor uit te sluiten.”

Hoewel Victor veel artsen in zijn omgeving heeft, denkt niemand, zelfs zijn eigen endocrinoloog, aan de relatie tussen zijn ongezonde eetpatroon, het fanatieke trainen en zijn verminderde testosteronniveau. “Destijds was die relatie minder bekend en doordat mijn BMI ook niet te laag was, kwam het bij niemand op dat mijn ondervoeding de oorzaak kon zijn.”

Bij gebrek aan een mogelijke oorzaak besloot de arts om Victors testosteronniveau kunstmatig te herstellen met injecties. “Sinds 2015 moet ik elke veertien weken testosteron inspuiten. Ik ben hier destijds mee begonnen, omdat zo’n laag testosterongehalte slecht is voor een man, en om mijn libido te herstellen. Zodra je hiermee begint, maakt je lichaam dit zelf niet meer op de natuurlijke wijze aan. Naast dat ik nu dus chronisch patiënt ben – ik moet de rest van mijn leven testosteron blijven inspuiten – ben ik door de injecties ook onvruchtbaar geworden. Ik had zelf al twee kinderen en geen wens voor een derde, maar wat als dit anders was geweest, of op mijn 25e was gebeurd? Als ook maar één iemand de link tussen ondervoeding en mijn gedaalde testosteronniveau had gelegd, had dit voorkomen kunnen worden. Als ik meer was gaan eten, zou mijn testosteron waarschijnlijk van nature weer toenemen.”

Gender en symptomen Hard trainen en gezond eten gaan hand in hand, maar de scheidslijn tussen gezond en té gezond – oftewel ongezond – is dun. De aandacht voor eetstoornissen en (onbewuste) ondervoeding in de klimwereld is de laatste jaren sterk toegenomen. Meerdere klimmers van wereldniveau, vrijwel allen vrouw, hebben zich uitgesproken over hun worstelingen met een ongezond voedingspatroon. Ligt het aantal mannen met een verstoord eetpatroon daadwerkelijk zo veel lager, is het taboe om erover te praten te groot, of worden de signalen niet herkend?

Victor Burgers klimt de boulder Échec (7B+/7C) in Fontainebleau.

Victor Burgers in Tottering Orange (6B), Kenia.

Hulp bij ondervoeding

Herken je jezelf in dit verhaal? Een goede eerste stap is om dit te bespreken met een vriend of familielid.

Neem contact op met een diëtist als je het vermoeden hebt dat je eetpatroon je gezondheid belemmert, of als je meer wilt weten over een gezond voedingspatroon. Mocht je Victor willen mailen dan kan dat op burger.victor@gmail.com.

Bij vrouwen is het duidelijkste symptoom van ondervoeding het uitblijven van de menstruatie, maar bij mannen ontbreekt zo’n waarschuwing van het lichaam. Met name wanneer verdere fysieke en mentale klachten uitblijven, kan het jaren duren voordat de ondervoeding en de gevolgen daarvan naar voren komen. Vanuit de NKBV is er geen eenduidig beleid opgesteld rondom eetstoornissen, maar het begeleidingsteam van het Nederlands Team is er zeer alert op. Bondscoach Michiel Nieuwenhuijsen: “We proberen om zo veel mogelijk informatie te geven aan de teamleden, met name aan de jeugd. Onlangs hielden we nog een workshop met een voedingsdeskundige en ook de krachttrainer van het team heeft cursussen over gezonde voeding gegeven. Als we merken dat teamleden niet goed eten of te dun worden, gaan we daarover altijd het gesprek aan.”

Bewustwording Victor hoopt met zijn verhaal meer bewustwording te creëren over dit onderwerp. Hoewel hij zich nog steeds graag focust op gezond eten, is zijn relatie met voeding tegenwoordig “een stuk gezonder.” Het feit dat hij merkte dat zijn klimniveau niet afnam toen hij meer ging eten, heeft daar zeker aan bijgedragen. Met de tijd heeft hij geleerd om meer zelfcompassie te hebben. “Ik ben me bewust geworden van de negatieve gevolgen van mijn ongezonde eetpatroon. Boulderen is het echt niet waard om je gezondheid zoveel kwaad te doen en geen kinderen te kunnen krijgen.”

HOOGTELIJN 1-2022 |

77

nkbv voor jou

Kijk voor het laatste verenigingsnieuws op nkbv.nl, of volg de NKBV op Facebook: facebook.com/de.nkbv en Instagram: @_nkbv.

Uitbreiding klimjaarkaart Er zijn per 1 januari 2022 weer twee nieuwe klimgebieden aan de klimjaarkaart toegevoegd. Dit zijn de Rocher des Béguines ten zuiden van Namen en de Carrière de Chokier tussen Huy en Luik.

De Rocher des Béguines ligt in een rustig zijdal van de Maas tussen de bekende klimgebieden Dave en Yvoir. De maximaal 20 meter hoge wand telt een twintigtal routes (5-7a+). Alle routes in dit nieuwe klimgebied zijn erg goed behaakt. De Carrière de Chokier is een voormalige steengroeve met een dertigtal routes (4 tot 6b), net ten westen van Luik. De groeve ligt op het noorden en is daarom ideaal voor het

warme seizoen. Het klimgebied is onlangs vrijwel geheel heringericht. Het werk in de groeve is nog niet volledig af, maar er kan al wel naar hartenlust geklommen worden. Alle noodzakelijke informatie over deze beide klimgebieden vind je in de tochtenwiki https://tochtenwiki.nkbv.nl/ nl/ of via nkbv.nl/buiten.

Vind je weg naar een nieuw klimgebied Inmiddels hebben we van 16 verschillende klimjaarkaartgebieden in België video’s gemaakt. De afgelopen maand plaatsten we er weer vijf online: van Dave, Rocher des Béguines, Plain des Fosses, Landelies en Mozet. Bekijk ze via het YouTube-kanaal van de NKBV

Nieuw klimgebied Carrière de Chokier.

Cursussen en workshops

Gebiedsinformatie

Foto Chris König

Als je op zoek bent naar een bestemming voor de zomer, neem dan eens een kijkje op de online gebiedsinformatiepagina’s.

Laat je inspireren door een blog of prachtige foto’s van het gebied. Kom in contact via het forum met mensen die het gebied op hun duimpje kennen, bekijk de reizen van Bergsportreizen en de hutten in het gebied en ga via deze pagina naar de lokale website. Op deze manier wordt het kiezen van een geschikte vakantiebestemming een stuk makkelijker.

Kijk op nkbv.nl/gebiedsinfo.

Ontdek het forum

Eenmaal verknocht, wil je steeds iets verder. Je krachten meten, je grenzen opzoeken. Met de alpiene cursussen van Bergsportreizen zet je die volgende stap, of je nu jong bent of op leeftijd, alleen of met je gezin, beginner of doorgewinterde alpinist. In kleine groepen neemt Bergsportreizen je mee naar de mooiste plekken van de Alpen. Kijk op bergsportreizen.nl/alpinisme.

In het voorjaar organiseert Bergsportreizen weer een flink aantal workshops. Maak in eigen land of vanuit onze HerBerg kennis met de diverse onderdelen van de bergsport, zoals klettersteigen, alpiene touwtechnieken en weerkunde. Hiermee leg je een basis voor je vakantie in de bergen. Kijk op bergsportreizen.nl/workshops.

Deel je mooiste huttenfoto We hebben heel veel zin in het nieuwe zomerseizoen. Vanaf het voorjaar delen we op onze social media de mooiste hutten met jullie verhalen. Stuur je huttenfoto met een kort stukje tekst naar communicatie@nkbv.nl en wie weet zie jij je huttenfoto online terug! Onder alle inzendingen verloten we een weekend weg in de nieuw verbouwde HerBerg in de Ardennen. Als je jouw foto naar ons stuurt, geef je automatisch toestemming dat wij de beeldrechten hebben om de afbeelding te gebruiken in onze communicatie.

Refuge l’Etang du Pinet.

Foto Femke Treep

Wanneer je informatie zoekt over een route en daar graag de mening van anderen over hoort, of je bent op zoek naar nieuwe klim- of wandelmaatjes in de buurt, dan kun je terecht op het NKBV Forum. Leer elkaar in deze online omgeving kennen, of wissel van gedachten over diverse bergsportgerelateerde onderwerpen. Veel plezier op het forum.nkbv.nl!

78 | HOOGTELIJN 1-2022

of via nkbv.nl/buiten. De video’s geven informatie over de stijl van klimmen in het gebied, waar je moet parkeren, hoe je naar de rots loopt en wat eventuele do’s en don’ts zijn in de gebieden. Handige informatie als je nog niet eerder in een bepaald gebied bent geweest en wilt zien of het voor jou en je klimaatjes een geschikt gebied is.

praat mee met de NKBV Volg de NKBV op social media, tag ons en praat mee!

De leukste posts of reacties plaatsen we in deze rubriek.

Reactie op Geluksmoment Joanna van Dijk Tanja Porebska: Zo herkenbaar: als ik de eerste besneeuwde bergtoppen zie, heb ik ook dat gevoel, het komt nog het dichtst bij verliefdheid.

Start nu al met je voorbereiding voor de zomer Blessures, net niet helemaal de juiste conditie, of toch het verkeerde gebied gekozen voor jouw activiteiten.

Dit zijn zomaar een aantal frustraties waar wij je bij willen helpen die te voorkomen. Meld je aan voor onze mailcyclus: in een reeks van acht e-mails krijg je informatie over bestemmingen, trainingsschema’s, materiaal, veiligheid, duurzaamheid en techniek, voor beginners en gevorderden. Als je je aanmeldt voor de cyclus, ontvang je elke twee weken informatie en oefeningen in je mailbox. Meld je aan via nkbv.nl/voorbereiding.

Reactie op Mijn geluksmoment in de bergen van Veronique Cortvriendt Rowald Liefting: Naar mt Pelat.

Reactie op Hoogtemeters maken in Nederland Martijn Stutvoet: Wij hebben van het voorjaar een deel van de Dutch Mountian Trail gelopen. Tot aan Gulpen.

Heerlijk was het.

#NKBV @Antoine_at_748s De natuur, de bergen daar kan geen PlayStation tegen op.

Foto Chris König

@ _ NKBV

Bergsportreizen in zomer en winter Wil jij deze winter nog gaan toeren? Bergsportreizen, de reisorganisatie van de NKBV, heeft op nog een aantal reizen plek, in maart en april. Van huttentochten tot standplaatstochten en introductiecursussen.

Kijk op bergsportreizen.nl/wintervakanties.

Wil je liever deze zomer op pad? Ongerepte natuur, overweldigende rotsmassieven en spectaculaire uitzichten maken de bergen onweerstaanbaar. Ga mee op een huttentocht in bijvoorbeeld Zwitserland, zoals de speciaal voor Bergsportreizen uitgezette Ticino Trail (zie pagina 34 in dit magazine) of ontdek de Tessiner Alpen. Ook hebben we mooie tochten in de Silvretta, Urner Alpen en de Vanoise. Kijk op bergsportreizen.nl/huttentocht.

@marc_bruins_slot #flashback #alps #mountains #hiking #climbing #alpenverien #bivak #dav #osterreich #nkbv #mountainlife #snow #bergen #berg #rocks #landscapephotography #landscape #nature #hohetauern @delftsbleau Team DB is ondertussen lekker bezig bij JB2 CDE @monkrotterdam. Brons voor Mathis bij Jongens D. Zet ‘m op team. #jeugdcompetitie #jb2 #cde #boulderkids #boulderenisleuk #nkbv #juryhelden @valentijn.14 Ouderwets filmrolletje ontwikkeld #alpineren #alpine #alpineclimbing #nkbv #climbing #snow #mountains #northface #tirol #wildspitze

@juliettepetersjanssen Paraclimbing Nationals.

My first. Ever.

Climbing competition!

High feet and heel hooks on this awesome overhanging, second qualification route (Dutch Open Paraclimbing Nationals). Really enjoyed myself during this climb. Too bad my arms were still completely pumped from my first route, which didn’t go as I’d hoped.

Back to the drawing board can’t wait to get back at it.

Overall I’ve had an awesome day, learned a lot and most met so many awesome people.

Congrats to my fellow RP3 ladies @chris_ti_a_ne, @boulderrose_ and Ria on their wins!

tag ons op social media #hoogtelijn #NKBV

HOOGTELIJN 1-2022 |

79

Foto Harald Swen

Plain des Fosses

6 karakteristieke massieven Op een steenworp afstand van Freyr en Pont-à-Lesse ligt in het bos langs de Lesse een groepje rotsen verscholen. De Rocher des Copères, de Rocher de la Nausée, de Rocher de la Batte, Rocher du Canal, la Place Ronde en le Jardin Secret vormen samen het klimgebied Plain des Fosses.

Tekst Harald Swen

A

ls je vanaf Anseremme richting Pont-à-Lesse rijdt, zie je de rotsen van de Plain des Fosses waarschijnlijk over het hoofd, zo goed liggen de massieven in het bos verscholen. Maar als je vervolgens vanaf de camping Villatoile of vanuit de rotsen van Pont-à-Lesse naar het westen kijkt, vallen daar beslist de steile pieken op die door de bomen heen priemen.

Elk van de zes massieven hier waarop je mag klimmen, heeft zijn eigen karakteristieke eigenschappen. Sommige van de routes in het gebied behoren tot de mooiste van hun soort in België.

Rocher de la Nausée Het bekendste massief hier is de Rocher de la Nausée. Deze op het westen gelegen wand doet qua uiterlijk en klimstijl denken aan een miniatuurversie van de Al Legne in Freyr, maar dan met slechts 18 meter hoogte en een twintigtal routes. Wie het niveau heeft, moet beslist Pigale 6c, Osez Josephine 7a+, Au Café du Colibri 7a(+), Led Zeppelin 7b en Hybride 8a klimmen. Op de noordwand van de Nausée en op het kleine massief van de Jardin Sécret vind je een paar korte boulderachtige routes.

Rocher du Canal Parallel aan de Lesse loopt een kanaal met daaraan achtereenvolgens de Rochers de la Batte, du Canal en des Copères. De vijf routes rond de grot van de Rocher de la Batte nodigen helaas niet gelijk tot klimmen uit.

Maar het volgende massief daarentegen, de Rocher du Canal, heeft voor Belgische

80 | HOOGTELIJN 1-2022

begrippen unieke rots. Je klimt hier op uitverweerde silica-concreties; en hoe hoger je komt, hoe beter de grepen worden, want des te meer uitverweerd zijn de knobbels. Sommige mensen vinden het prachtig, anderen vinden het maar niks. Op dit massief waren lange tijd maar drie routes, waarvan Anisha 6b+ de mooiste was. Inmiddels zijn hier 11 routes tot 25 meter hoog ingericht die nog niet geheel schoon geklommen zijn. Tijdens het zekeren is een helm geen overbodige luxe.

De Rocher des Copères, een karakteristieke 45 meter hoge pyramide van rots.

Het is heel speciaal klimmen in elk van de 11 routes op de Rocher du Canal.

Copères Rocher des Copères tot slot bereik je via een omweg bovenlangs de top van de Nausée. Het is een indrukwekkende spitse toren met alpien aanvoelende routes waarvan de grepen allemaal de verkeerde kant op wijzen. Les Copères, de naamgevende route, leidt in iets meer dan 40 meter tot aan de top van het massief. Om van deze route te kunnen genieten, is een alpiene instelling een must.

Waar je het best kunt parkeren en hoe je naar de verschillende rotsen loopt, lees je in de NKBV Tochtenwiki. De topo is te koop in de webshop van de NKBV: nkbvwebshop.nl.

Aantal routes/maximale lengte: 50/45m.

Klimstijl/steilte: plaat/plaat 80-90°.

Niveau routes: 4+ tot 8a+.

Gesteente: kalksteen en dolomiet.

Expositie: zuidoost en zuidwest.

Beste jaargetijde: voorjaar, zomer en herfst.

OV: station Anseremme op 2,2 km.

Dit klimgebied is NKBV klimjaarkaart gebied.

Foto’s François Kivik

klimmen bij de buren

In de serie Klimmen bij de Buren laten we je klimgebieden in de nabije omgeving van Nederland zien, op maximaal 400 kilometer rijden van Utrecht.

De typische silica-concreties in de rots van sector Canal.

NKBV Tochtenwiki

In de NKBV Tochtenwiki vind je meer informatie over deze klimgebieden, waaronder een topo. Ga naar hoogtelijn.nl, klik op de cover van deze editie en vervolgens op een van deze klimgebieden.

Voor de relatief steile en fysieke klettersteig in sector Sanctuaire is enige klimervaring aan te raden.

Landelies

Plaatklimmen en klettersteigen

Aantal routes/maximale lengte: 60/35m.

Klimstijl/steilte: plaat- en wandklimmen 70/90°.

Niveau routes: 4-7b.

Gesteente: kalksteen.

Expositie: voornamelijk zuidwest.

Beste jaargetijde: het gehele jaar.

OV: het station van Landelies ligt op 2 km.

Dit klimgebied is een NKBV klimjaarkaart gebied.

Razedrake 6a+ is voor Truong Ngo de opwarmer voor het nog gladdere werk.

Dat je ten westen van de Maas aan de Sambre en de Viroin kunt klimmen, is onder Nederlandse klimmers weinig bekend. Het grootste en belangrijkste klimgebied van de streek is Landelies. Een aantal jaren geleden is het gebied van nieuwe haken voorzien en zijn er nieuwe routes ingericht. Sindsdien is het gebied een aanrader voor liefhebbers van plaatklimmen én klettersteigen.

Tekst Harald Swen Beeld Paul Lahaye

H

et klimgebied van Landelies ligt in een voormalige kalksteengroeve die grenst aan de rivier de Sambre, een paar kilometer ten zuiden van Charleroi. Het gebied bestaat uit twee contrasterende sectoren. Zodra je de groeve binnenkomt, sta je voor de indrukwekkende tot 35 meter hoge sector La Dalle du Fou. Op deze 70 graden steile plaat, en op de verderop gelegen lagere wanden, zijn een vijftigtal routes ingericht. Tweehonderd meter verderop ligt de kleinere, maar steilere sector Sanctuaire in het bos verscholen. Naast een dozijn routes telt deze sector ook een verrassend afwisselende klettersteig.

La Dalle La Dalle is zonder twijfel de belangrijkste en mooiste sector. Van een afstand lijkt de wand greeploos en glad, maar dat is slechts schijn.

Vrijwel altijd duikt er als het lastig wordt net op tijd een randje, gaatje of spleet op. Je hoeft maar zelden echt op wrijving te staan en het merendeel van de routes is dan ook niet moeilijker dan 6b. Wie de routes die over de gladste delen van de wand lopen, wil klimmen, moet een flinke portie wrijvingtechniek meenemen. Dat doe je het best in het koude seizoen, in herfst, winter of voorjaar. Op de lagere wanden links van La Dalle zijn een aantal korte en zeer goed behaakte routes voor beginnende klimmers ingericht.

HOOGTELIJN 1-2022 |

81

Op de Weissmies gaan vooroordelen overboord

Bergmeisjes “Hello!” Twee mannen, met zwaar Duits accent, stampen ons vrolijk tegemoet op de gletsjer.

Waar komen wij dan wel niet vandaan, vragen de mannen. Van de top van de Weissmies.

Zo zo, met zijn tweetjes, helemaal naar de top? Knap hoor. “Real mountain girls!” roepen de mannen in koor, alsof ze zojuist een exotische ontdekking hebben gedaan. Maar hadden wij daar dan helemaal geen gids bij nodig? Johanna en ik wisselen een blik, glimlachen, wensen ze vriendelijk succes en lopen door.

Tekst Rinske Brand

Op de top van de Weissmies, links Rinske Brand, rechts Johanna Stålnacke.

82 | HOOGTELIJN 1-2022

V

rouwen genoeg in de bergen. Maar toch, hoe hoger ik klim, hoe minder vaak ik ze tegenkom. Meer dan eens stond ik met alleen maar mannen op een top. ‘One of the guys’ is een rol die me goed past. Ik was vroeger ook altijd het enige meisje dat met de jongens mocht meespelen. En wie als vrouw hobby’s kiest als motorrijden, wielrennen en bergsport bevindt zich nu eenmaal vaker in het gezelschap van mannen dan van vrouwen. Mannengroepen, hun humor, omgangsvormen en taalgebruik liggen me gewoon beter dan de typische ‘vrouwenclubjes’. Althans, dat dacht ik. Want afgelopen zomer kon ik tijdens een tocht naar de top van de Zwitserse Weissmies veel van mijn eigen vooroordelen overboord gooien.

Een Zwitserse uitdaging De aanleiding voor deze tocht kwam vanuit Zwitserland. Dit land riep afgelopen zomer de ‘100% Women Peak Challenge’ in het leven. Het idee is simpel: alle 48 vierduizenders die het land rijk is, moesten gedurende de zomer van 2021 door vrouwen worden beklommen. Vrouwelijke alpinisten van over de gehele wereld werden opgeroepen om mee te doen. In 2021 was het namelijk precies 150 jaar geleden dat een vrouw de Matterhorn beklom.

Op 21 juli 1871 stond Britse alpinist Lucy Walker als eerste vrouw

Ik laat de kans om een vierduizender te beklimmen niet aan me voorbijgaan

was namelijk dat het touwteam uit alleen maar vrouwen bestond, inclusief de gids. Het zou voor mij de allereerste keer zijn. Niet zo vreemd, want slechts 2 procent van alle berggidsen is vrouw. Ik geloof niet dat ik er al eerder eentje had ontmoet. Natuurlijk wel vrouwelijke wandeltochtbegeleiders en International Mountain Leaders, maar nog niet eerder een IFMGA-berggids.

Deelnemen aan deze Peak Challenge is volgens de speciale website eenvoudig: beklim een vierduizender, maak een summit selfie en deel die via je eigen social mediakanalen met gebruik van de juiste hashtags. Vervolgens kun je via de website je succesvolle toppoging aanmelden. De organisatie schrijft dat juist door deze verhalen van vrouwen in de bergen te delen, andere vrouwen worden geïnspireerd om ook de bergen in te trekken. Nou, laat ik daar dan maar bij gaan helpen.

Johanna Ik word gekoppeld aan de Zweedse Johanna Stålnacke van Alpine Passion, berggids van beroep. Ik ontmoet haar op het station van Zermatt. Slecht 1.52 meter hoog, maar met biceps en bovenbenen waar menig vrouw én man jaloers op kan zijn. Heel snel flitst door mijn hoofd: gaat deze dame mijn 1.83 meter en 70 kilo

Johanna en ik voor de Almagellerhütte na onze beklimming van de Weissmies.

op de top. In een witte jurk notabene. Het was in die tijd de moeilijkste vierduizender ter wereld. Over haar heldendaad is echter bar weinig geschreven. Dat is helaas het lot van veel vrouwelijke alpinisten. Hun beklimmingen leverden zelden een onderscheiding of biografie op. Het was ongepast gedrag voor een vrouw, dus daar kun je ook maar beter geen aandacht aan geven. Gelukkig is er sindsdien veel veranderd, maar er is ook nog wel een weg te gaan. Zie daar de ‘100% Women Peak Challenge’ met de oproep: “We zijn op zoek naar vrouwen die het lef hebben om de hoogste pieken van Zwitserland te beklimmen!”

2 procent Als redacteur van Hoogtelijn werd ik uitgedaagd ook mee te doen. Heel eerlijk, ik stond niet direct te springen. Ik houd namelijk helemaal niet van vrouwenquota, ‘women only events’, of alles dat ook maar de schijn van positieve discriminatie heeft.

Ik hoef, als vrouw, helemaal niet voorgetrokken te worden. Maar als bergsporter laat ik de kans om een vierduizender te beklimmen natuurlijk niet aan mij voorbijgaan. Vooral ook omdat ik in Zwitserland nog niet veel heb geklommen. Maar wat me echt overstag liet gaan, was de kans om met een vrouwelijke berggids op pad te gaan. Een belangrijke voorwaarde van de challenge

HOOGTELIJN 1-2022 |

83

Mijn eerste multipitch op de Dri Hornli.

Het klikt tussen Johanna en mij. We praten onderweg over onze carrières, onze dromen en teleurstellingen. Zo vertelt ze onderweg over hoe zwaar het vak van berggids fysiek is en dat ze daarom ook veel tijd moet stoppen in haar eigen herstel en training. Met haar opleiding tot berggids is ze in totaal tien jaar bezig geweest; vier jaar voor de werkelijke opleiding en de overige jaren om de ervaring te verzamelen die nodig is om voor het toelatingsexamen te slagen. Tijdens haar opleidingsjaren in Noorwegen had ze vaak het gevoel dat zij, samen met de enige andere vrouwelijke aspirant-berggids, meer onder het vergrootglas lag dan hun mannelijke collega’s.

Zo praten we onze weg omhoog. De oplettende voorbijganger ziet echter dat wij niet zomaar als twee vriendinnen op pad zijn.

Want tussen alle gesprekken en Instavideo’s door checkt Johanna zeer regelmatig mijn materiaal, geeft ze me aanwijzingen en controleert ze mijn klimtechniek. Ze ziet werkelijk alles. Johanna is duidelijk een vakvrouw.

Foto Johanna Stålnacke

houden als ik uitglijd? Ik schrik van mijn eigen vooroordeel. Dat heb ik me bij mannelijke gidsen, ook niet altijd even groot en robuust, nog nooit afgevraagd. Johanna heeft een meer dan indrukwekkend cv; ooit een van de beste klimmers van moederland Zweden, professioneel skiër, opgeleid tot IFMGA-berggids in Noorwegen en nu woonachtig in Chamonix. Met bijna 10.000 volgers op Instagram is Johanna ook een influencer en boegbeeld voor diverse merken. Met haar verhalen inspireert ze andere bergsportliefhebbers. Een rol die ze met verve vervult.

Tijdens onze trip zal ik ook meerdere malen in haar Instagram stories, foto’s en video’s figureren. Wanneer ik haar vraag naar haar achtergrond, vertelt ze tussen neus en lippen door dat ze ook ooit het Conservatorium voor Moderne Muziek heeft gedaan én een Master in Business Administration bezit. In mijn hoofd maak ik snel een rekensommetje: hoe krijg je dat allemaal voor elkaar vóór je 38e?

Een ongewoon besneeuwde aanlooproute richting de top van de Weissmies in hartje zomer.

Wegens een aanhoudende föhnwind en het daarmee samenhangende lawinegevaar moeten we ons initiële plan om de Dom te beklimmen, laten varen. Het weer is zeldzaam instabiel in Berner Oberland en Wallis. We mogen blij zijn als we überhaupt nog iets kunnen beklimmen deze dagen. Maar Johanna heeft gelukkig een plan B: de Weissmies (4017 meter) vanuit de Saas Fee-vallei in Wallis. We doen dan niet de normaalroute over de gletsjer, maar de route over de zuidoostkant, waar de berg een rotsgraat heeft. Mijn ervaring met rotsklimmen is ietwat beperkt, dus dat belooft een mooie uitdaging te worden. Opvallend is dat Johanna dit plan B niet als uitgemaakte beslissing bij mij neerlegt, maar me betrekt bij het keuzeproces. Zo wordt de beslissing om niet de Dom te doen, maar te kiezen voor deze veel veiligere Weissmies een gezamenlijk besluit en geen opgelegde keuze.

Ter acclimatisatie beklimmen we bij bijna orkaankracht de Breithorn (4164 meter). Daarna volgt de Weissmies-aanlooproute voor het echte werk. Het weer blijft slecht en we moeten gebruikmaken van minuscule weather windows. In een van die momenten laat Johanna me mijn eerste multipitch klimmen op de Dri Hornli, vlak bij de Almegeller Hütte. Omdat mijn C1-cursus jaren geleden

84 | HOOGTELIJN 1-2022

Foto Rinske Brand

Plan B

Falen is de best mogelijke training voor de volgende keer

Foto Johanna Stålnacke

zich alleen focuste op sneeuw en ijs heb ik het rotsklimmen altijd een beetje links laten liggen. “Niets voor mij!”, riep ik, ook wel wetende dat ik de dingen waar ik niet goed in ben ook meestal niet leuk vind. “Onzin”, volgens Johanna, en daarbij is het voor de Weissmies essentiële kennis. Zo leert ze me in krap drie uur de basisprincipes van multipitch klimmen. Wéér een vooroordeel gesneuveld. Rotsklimmen is wel degelijk iets voor mij, ook al gaat het nog verre van perfect. Maar dat laatste is volgens Johanna volkomen logisch en heel waardevol: “Alles wat misgaat, is uitstekende training voor een volgende keer.” Ik moet toegeven, dat is een zeer verfrissende kijk op de zaken.

Magnifiek uitzicht vanaf de rotsgraat aan de zuidoostkant van de Weissmies.

Weissmies We maken ons op voor de beklimming van de Weissmies. Ik blijk niet de enige die met een vrouwelijke gids op pad gaat. Een groep jongens heeft twee gidsen gehuurd, van wie eentje de enige vrouwelijke Spaanse berggids ter wereld blijkt te zijn. Zo zie je ze nooit en zo staan er straks twee vrouwelijke gidsen op de top. Of dat gaat lukken, is overigens nog maar de vraag. In de nacht voorafgaand aan onze toppoging woedt een sneeuwstorm die pas tegen de ochtend gaat liggen. Zeker 20 centimeter sneeuw is het resultaat. Verschillende touwgroepen starten rond 5 uur in de ochtend aan de tocht naar boven. Na een paar uur lopen doemt de rotsgraat voor ons op. Met de verse sneeuw en deels bevroren passages is die beklimming een pittige uitdaging geworden. Zeker voor iemand die de dag ervoor nog zeker wist dat rotsklimmen niets voor haar was. Ik moet op die graat daarom ook een paar keer behoorlijk uit mijn comfortzone.

Terwijl ik ploeter, springt Johanna lichtvoetig over de rotsen.

Afwisselend maakt ze veilige ankerpunten, schiet ze video’s en praat ze mij omhoog. Die zaken zo moeiteloos kunnen combineren, moet een zeldzame gave zijn.

Weer een paar uur verder bereiken we de sneeuwflank net voor de top. De vermoeidheid hakt er inmiddels aardig in. De enige groep die nog voor ons zit, houdt uitgerekend hier pauze.

Johanna en ik kijken elkaar kort aan en zonder iets te zeggen, lopen we snel door. Competitief ingesteld zijn we duidelijk allebei. Tien minuten later claimen we als eersten die dag de top van de Weissmies. Natuurlijk maken we onze summit selfie. Niet alleen voor de challenge, maar vooral voor onszelf. In de afgelopen dagen hebben we – ondanks zeer ongunstige weersomstandigheden – een perfect plan B tot uitvoering gebracht. Juist door de veilige optie te kiezen. We zijn een van de weinigen die in staat zijn geweest op deze dag een geslaagde toppoging te doen. Normaal gesproken zou ik dit bagatelliseren: “Ach ja, geluk, toeval, zo bijzonder was het nou ook weer niet.” Maar deze keer schrijf ik het gewoon op.

Ik moet op de graat een paar keer uit mijn comfortzone kunnen en kon ik me ontworstelen aan mijn eigen beperkende overtuigingen. Al heb ik op veel hogere toppen gestaan, juist dat maakte de Weissmies zo bijzonder. Niet alleen mijn aanname over rotsklimmen bleek onjuist, ook mijn overtuiging dat ik liever met mannen dan met vrouwen in de bergen ben, is vakkundig om zeep geholpen. En als bonus leerde ik dat falen de best mogelijke training is voor de volgende keer.

Hoe het afliep met de 100% Women Peak Challenge? Die is gehaald. Maar liefst 700 vrouwen uit 20 landen beklommen tussen maart en oktober 2021 alle 48 vierduizenders van Zwitserland.

Rolmodellen Nog even terug naar de mannen uit de intro. We kwamen ze op weg naar het dal nog een keer tegen en hebben verteld hoe het zat. Ze waren verrast en een van hen wilde Johanna direct boeken voor een skitrip. Zo kwam uiteindelijk alles goed. Maar we hebben nog wel een weg te gaan voor we helemaal in balans zijn in de bergen. Rolmodellen kunnen daarbij helpen. En dan doel ik niet alleen op vrouwen van het kaliber Katja Staartjes of Marianne van der Steen. Ik bedoel ook vrouwen zoals Johanna, jij en ik. Meiden en vrouwen die bergen bedwingen, berggids, International Mountain Leader, tourorganisator of huttenwaard zijn. Juist wij kunnen onze vrouwelijke vrienden, collega’s en familieleden inspireren óók de bergen in te gaan. Laten wij, bergmeisjes, dus onze verhalen blijven vertellen, zodat ze samen met de verhalen van alle bergjongens een mooi geheel vormen.

Vooroordelen om zeep Op weg naar het dal besef ik dat ik de afgelopen dagen dingen heb gedaan waarvan ik voorheen dacht ze niet te kunnen.

Johanna’s manier van coachen brengt in dat opzicht het beste in me naar boven. Komt dit omdat ze een vrouw is, of heeft Johanna gewoon goed ontwikkelde sociale vaardigheden? Ik weet het antwoord niet. Wat ik wel weet, is dat ik het gevoel heb met iemand op pad te zijn die beter kan inschatten wat ik fysiek en mentaal aankan. Hierdoor had ik meer vertrouwen in mijn eigen

Rolmodellen

In Hoogtelijn doen we ons uiterste best een diverse groep bergsporters voor het voetlicht te brengen. Maar we zijn altijd op zoek naar mensen die we nog niet op ons netvlies hebben.

Wie is jouw voorbeeld? Tip ons via hoogtelijn@nkbv.nl o.v.v.

‘Rolmodel’ met een korte bio, dan weten wij zeker dat we niemand over het hoofd zien.

HOOGTELIJN 1-2022 |

85

Winter in

100 kilo

meter winterwandelw egen

Gastein: winterwandelen Ver van de reuring op de pistes van het Gasteiner skigebied nodigen de stille zijdalen en bossen van Gastein uit tot uitdagende sneeuwschoenwandelingen of gemoedelijke winterwandelingen op de meer dan 100 kilometer winterwandelwegen of romantische promenaden. Overtuig jezelf tijdens de culinaire winterreis met wandeling en arresleetocht of tijdens de volle maan sneeuwschoenwandeling van de ongerepte natuur.

In de rubriek Langs het Pad vertellen biologen en IVN-natuurgidsen Marian Kathmann en Ton Gordijn ons meer over flora in de bergen.

langs het pad

Wilde orchideeën

Bloeddruppels uit de hemel Winkels bieden orchideeën te kust en te keur aan.

Iedereen heeft wel een beeld van hun bloemen. Toch kunnen we nog beter naar een orchideebloem kijken: weinig mensen hebben een orchidee in het wild gezien.

In Nederland komen meer dan veertig soorten voor, in de bergen van Europa nog veel meer.

B

ekijk de bloem van een orchidee uit de winkel goed, verklein die een aantal maal en dan heb je een idee van de grootte en het bouwplan van een wilde orchidee.

De bloem Wat is speciaal aan een orchideebloem? De bloem is te spiegelen langs de verticale as. Hij heeft drie kelk- en drie kroonbladen. Tot zover niets bijzonders. Maar… het middelste kroonblad is vergroot en anders van vorm: een zogenoemde lip. In de bloemknop zit de lip boven. Bij het openen draait de bloem bij de meeste soorten 180° en bevindt de lip zich dus onderaan. Dit is een landingsplaats voor insecten. Per meeldraad is al het stuifmeel samengeklonterd tot één kleverig klompje. Dit alles tezamen geeft een uniek bouwplan.

De wind kan dat klompje niet vervoeren, insecten zoals bijen en vliegen wel. Bij een bezoek aan de bloem krijgen ze ongevraagd een stuifmeelklompje op hun lichaam vastgeplakt. Dat stuifmeelklompje willen ze kwijt, wat vaak pas lukt bij bezoek aan een andere bloem. Zo hebben orchideeën kruisbestuiving geregeld.

Nectar Meestal zijn de voor een insect verlokkelijke bloemen bedriegers, want er is geen beloning; nectar is afwezig. De orchideeën van het geslacht muggenorchis (Gymnadenia)

Veld met de grote muggenorchis.

Bloemen van de grote muggenorchis.

Zwarte vanilleorchis.

zijn attenter. Hun bloemen hebben aan de achterkant een lang nauw buisvormig aanhangsel, de spoor, gevuld met nectar. Alleen de lange tongen van vlinders kunnen de nectar bereiken.

Vanilleorchis

Het geslacht muggenorchis is onderverdeeld in twee - recent samengevoegde groepen van soorten: de oorspronkelijke muggenorchissen en de vanilleorchissen.

De grote muggenorchis (Gymnadenia conopsea) is een oorspronkelijke muggenorchis.

Conopsea betekent ‘lijkend op een mug’. De bloemen hebben smalle kelk- en kroonbladeren. Deze soort komt nog op enkele plekken in Nederland voor, maar veel meer in de bergen.

Men onderscheidt nu drie soorten vanilleorchissen in Europa. De zwarte vanilleorchis (Gymnadenia nigra) komt alleen in Scandinavië voor. De twee andere soorten komen voor in de bergen van de rest van Europa. Daar waar een vanilleorchis voorkomt, groeit hij vaak in grote aantallen.

De drie soorten lijken sprekend op elkaar.

De bloemen zitten dicht op elkaar op de bloemsteel. Jong zijn ze donkerrood, neigend naar zwart, ouder zijn ze lichter van kleur.

Oostenrijkers noemen ze goed getroffen ‘bloeddruppels uit de hemel’. De bloem is niet omgedraaid: de lip zit aan de bovenkant.

Knielend ruik je hun heerlijke vanillegeur.

Lila en wit

Planten beleven

In een veld met veel grote muggenorchissen valt op dat de meeste planten lila bloemen hebben, maar dat er ook witbloeiende planten zijn. De bloemen geuren, soms zwak, soms sterker. Ze trekken vlinders aan.

Gemeld wordt dat dagvlinders de lila bloemen bestuiven, nachtvlinders de witte. Dit roept vragen op. Is dit risicospreiding?

Geuren de lila bloemen overdag sterker en de witte ’s nachts? Leveren de zaden van witte bloemen alleen witbloeiende planten op? Wij weten het niet.

Als schrijvers van deze rubriek houden wij van het beleven van planten met al onze zintuigen. Veel mensen zijn geneigd alleen hun ogen te gebruiken. Voel, ruik, proef en luister ook. Maar vooral: geniet van alle levende wezens, in de bergen en overal elders. Zij zijn het waard om met be- en verwondering te worden beleefd.

Dit was onze laatste bijdrage voor Hoogtelijn.

Wij hopen dat onze stukjes hebben bijgedragen aan jullie be- en verwondering. Adieu en tot ziens in de bergen!

HOOGTELIJN 1-2022 |

87

Onder redactie van Frank Husslage en Ico Kloppenburg

gespot

Volg @hoogtelijn op Twitter voor het laatste nieuws van de redactie.

Tips zijn welkom op hoogtelijn@nkbv.nl.

Kleurenpracht

Jaarboek 2022 Het 146e jaarboek van de Deutscher Alpenverein, Österreichischer Alpenverein en de Alpenverein Südtirol is als altijd goed verzorgd, gevarieerd en interessant om te lezen. Voor wie wil weten wat er speelt in de Duitstalige Alpenverenigingen is het jaarboek een prima informatiebron.

De Ortler is het gebiedsthema en wordt uitvoerig voorgesteld. En verder zijn er zo’n veertig bijdragen waarin aandacht voor mobiliteit (hoe reizen we naar de bergen en hoe groen is dat?), de geschiedenis van vrouwenexpedities naar het hooggebergte, een overzicht van de 65 recent gesloten skigebieden, gesprekken met Mayan Smith-Gobat, David Göttler en Peter Habeler, een verhaal over de jongerenafdeling van de DAV met 350.000 leden en hoe de sociale media ook de bergsporters weten te vinden. [Peter Daalder] Alpenvereinsjahrbuch 2022 Tyrolia (2021), tyrolia-verlag.at ISBN 978-3-7022-3977-0 € 20,90

The Canadian Rockies Rediscovered, Paul Zizka Rocky Mountain books (2017), rmbooks.com ISBN 9781771602310 € 45,99

Het lijkt wel of de hemel in de achtertuin van Paul Zizka elke avond door het mooiste noorderlicht wordt gekleurd. En dat hij maar met zijn vingers hoeft te knippen, of de mooiste bergdecors liggen voor het oprapen.

Ik vermoed echter dat het produceren van alle prachtige platen in The Canadian Rockies Rediscovered vele, vele uren sjouwen door diepe sneeuw, afzien in de kou en vooral veel fotografisch vakmanschap hebben gevraagd. Maar het resultaat is

Overvloed aan bergfilms Wat werden er veel films over ons uitgestort, de afgelopen tijd. Eerst was er het Dutch Mountain Film Festival met een overvloed aan moois. Denk bijvoorbeeld aan Amici di Comici, over twee vrienden die hun droom waarmaken om de Comici-Dimai op de Grosse Zinne te beklimmen.

Zie bit.ly/3I49MLN of scan de QR-code.

Vervolgens bracht Netflix de documentaire 14 Peaks: Nothing Is Impossible, over de zegetocht van Nirmal ‘Nimsdai’ Puja, die alle 8000 meter toppen binnen een jaar beklom. Tegelijk was op de betaalzender de al wat oudere documentaire Jurek te zien, over de legendarische Poolse expeditieklimmer Jerzy Kukuczka. Verder ging de film The Alpinist in première (17 februari in de bioscoop), over de briljante klimmer Marc André Leclerc en werd de documentaire Torn aangekondigd, waarin we Max Lowe zien tijdens de zoektocht naar zijn vader Alex, die in 1999 omkwam in een lawine op Shishapangma.

En dan is er al een eerste film die de Olympische droom centraal stelt. In The Wall volgen we Shauna Coxsey, Miho Nonaka, Janja Garnbret en Brooke Raboutou op hun olympische reis. Kijk op thewallthefilm.com voor meer informatie en waar de film te zien is.

Masterclass zekeren Wat gebeurt er als je een Grigri niet goed gebruikt? Blokkeert hij vanzelf, ook als je de remhand niet vasthebt?

Dit is een van de onderwerpen die langskomen in de serie Belay Masterclass op YouTube. Veel tests van materiaal, tips over het gebruik ervan en veel weetjes. Dus: ook interessant als je denkt dat je best wel expert bent. Bekijk de video via bit.ly/2VQAcNJ of scan de QR-code.

88 | HOOGTELIJN 1-2022

er dan ook naar. Fotograaf-bergsporter Zizka beheerst het ambacht van de fotografie tot in de puntjes. Zijn foto’s zijn meestal als in een studio geregisseerd, zonder dat het overdadig wordt. Alleen is die studio letterlijk zo groot als de Rocky Mountains.

Een groot deel van de foto’s zijn nachtopnames, waar de kleurenpracht van het noorderlicht vaak vergezeld gaat van perfect ingeflitste klimsituaties. Prachtig blauw watervalijs tegen roodgroene nachthemels als handelsmerk. Bijzonder is dat hij de kleurenexplosies weet af te wisselen met minstens even indrukwekkende zwart-witbeelden. Met dit boek heeft Zizka de lat voor kwaliteit in bergsportfotografie een stukje hoger gelegd. [Frank Husslage]

Noorwegen met kinderen

Wie op Instagram Joanne en Claar volgt, via hun account miniexpedities, weet dat ze veel originele dingen ondernemen, met en zonder kind.

Scandinavië is daarbij favoriet.

Nu hebben ze een e-boek gemaakt van korte huttentochten in Noorwegen, die je goed met kinderen kunt doen. Informatie is te vinden in hun Insta-bio. Kijk via bit.ly/3I2180d of scan de QR-code.

Bankier zoekt echte uitdaging De vergelijking met tochtverslagen die 100 jaar geleden werden gepubliceerd in Mededelingen van de Nederlandse Alpen Vereniging is snel gemaakt. Adriaan Wessels’ boek is een gedetailleerde verslaglegging van zijn gegidste tochten naar de Seven Summits: van vertrek tot thuiskomst, vaak inclusief het aantal plasmomenten.

Gemotiveerd door bewijsdrang begint “de werknemer van een Londense zakenbank”, zoals hij zichzelf omschrijft, aan een 10 jaar durende klimcarrière die net zo abrupt stopt als hij begon. Overgehaald door een collega gaat Wessels onbevangen naar de Kilimanjaro. Daarna volgt de Aconcagua, die hij samen met zijn moeder beklimt. Voor beiden een begrijpelijk mooie ervaring. Met gelegenheidstochtgenoten, met wie hij het wisselend treft, beklimt hij de volgende toppen. Wessels besteedt veel aandacht aan emoties van anderen en weinig aan zijn eigen emoties. Vermakelijk is het verhaal over Carstensz, waarbij het letterlijk en figuurlijk aanmodderen wordt. Het verslag van Mount Everest leest haast als een draaiboek van een vakantiekamp. De mate waarin de deelnemers worden begeleid – van klimles op de berg tot een helikoptertripje naar het lager gelegen Namche om te herstellen – laat zien hoe ook Mount Everest is verworden tot wat Reinhold Messner Bergtourismus noemt. Er blijft weinig over van wat expeditieklimmen zo charmant maakt: ongewisse avonturen, zelf keuzes maken en zelf moeilijkheden overwinnen. Natuurlijk is het bereiken van de hoogste toppen een grote individuele prestatie en overwinning, maar het wordt niet duidelijk wat dit met Wessels doet.

Wel is het een feest van herkenning voor iedereen die ooit een van de Seven Summits heeft gedaan.

[Frits Vrijlandt]

Stilstaan en doorgaan, Adriaan Wessels Uitgave in eigen beheer (2021), verkoop via mawessels@frissestyn.nl ISBN 9789090346809 | € 25

Uitpakken, ompakken en herpakken na hersenletsel In Breinchaos volgen we de zoektocht van Marieke Ernest, die zichzelf na een ernstig ongeluk met de racefiets opnieuw moet uitvinden. Het hersenletsel dat ze bij die valpartij oploopt is dusdanig, dat ze haar oude leven – dat in het teken stond van veel sport, werken, studie én een sociaal leven – niet kan voortzetten.

Het proces van herstel leidt tot de acceptatie van een nieuwe Marieke, die niet alles kan wat ze vroeger kon, maar die wel weer vooruitkijkt en geniet van het leven.

Herkenbaar voor wie dit proces zelf ook heeft meegemaakt, zo hoorden we terug van mensen die het boek ook lazen. Maar bij de beschrijving van dat proces krijgen we tegelijk een beeld van de worsteling die het combineren van sport, carrière en kinderwens sowieso met zich meebrengt.

Het boek is vlot geschreven en niet alleen interessant voor iemand die terug moet komen na een (ernstig) ongeval, maar ook voor iedereen die om andere redenen moet leren omgaan met een ander prestatieniveau.

En dat zijn we uiteindelijk allemaal…

[Ico Kloppenburg] Breinchaos. Uitpakken, ompakken en herpakken na hersenletsel, Marieke Ernest en Simone Hartman Mijnbestseller.nl (2020) ISBN 9789403612676 | € 19,75

De bazin van de hut Wie uit Pontresina het Val Roseg intrekt, loopt lange tijd gelijk op met paardenkoetsjes, die de dagjesmensen naar Hotel Roseg brengen. Is het hotel bereikt, dan kan men te voet verder. Je komt dan in de wereld van de hoogste toppen van de Ostalpen, met de Bernina als koning. En er liggen twee hutten daarboven: de Tschiervahütte en de Coaz-Hütte. Over deze laatste hut is een boek verschenen.

Nou eigenlijk niet over de hut, maar over de Hüttenwartin: Irma Clavadetscher. Irma is van 1963 tot en met 2000 de baas van de hut. De baas? Zwaait zij er de scepter?

Nee, dat kan eigenlijk niet. De Zwitserse Alpenwereld is een mannenwereld. De Schweizer Alpen-Club (SAC) staat tot 1980 niet open voor vrouwelijke leden. En de SAC-hutten worden uitgebaat door mannen. Op papier is dus de man van Irma de baas, maar Christian ‘Hitta’ Clavadetscher is veel weg.

Het boek over Irma (1940) en haar leven boven is geen romantisch boek. Dat begint met haar jeugd aan de rand van de Zürichsee in een streng katholiek milieu (“Was Vater sagt, gilt”). Zij ontsnapt daaraan door in Arosa te gaan werken. Daar

komt ze Hitta tegen, een ijshockeyspeler. ‘s Zomers werkt hij in de Coaz-Hütte. Hij zorgt dat alles een beetje netjes blijft en dat het hout niet opraakt. De weinige bezoekers rond 1960 verwachten weinig comfort boven en zorgen voor hun eigen maaltijd. Maar dat gaat veranderen en het is dan Irma die beseft wat er nodig is voor een moderne en gastvrije hut.

Het leven in de hut is weinig romantisch.

Irma kan genieten van de bezoekers en de natuur, maar de hut draaiend houden, betekent ook heel hard werken, naast de zorg voor twee kleine kinderen.

In het bijzondere boek 2610 m ü. M. leren we over alle facetten van het leven van een Hüttenwartin.

[Daan Meijer]

2610 m ü. M. Irma Clavadetscher.

Ein Leben auf der Coaz-Hütte, Irene Wirthlin Hier und Jetzt (2021), www.hierundjetzt.ch ISBN 978-3-03919-524-4 | CHF 36

HOOGTELIJN 1-2022 |

89

vooruitblik

Hoogtelijn 2-2022 verschijnt 1 april

Colofon Hoogtelijn is het officiële tijdschrift van de Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging (NKBV). Het verschijnt vijf keer per jaar.

De redactie staat open voor bijdragen van leden en derden waarbij de redactie het recht heeft, zonder opgave van redenen, de bijdragen niet te plaatsen. Het al dan niet op verzoek van de redactie aanbieden van artikelen aan Hoogtelijn impliceert toestemming voor openbaarmaking en verveelvoudiging ten behoeve van de elektronische ontsluiting van Hoogtelijn. Overname van (delen uit) artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de redactie van Hoogtelijn.

THEMA

BALKAN

Redactie

Klimmen in Albanië

Peter Daalder (hoofdredacteur) Femke Welvaart (tekstredactie) Rinske Brand, Mirte van Dijk, Lineke Eerdmans, Frank Husslage, Rien Jans, Marieke van Kessel, Ico Kloppenburg, Florian van Olden, Manon Stravens, Eva van Wijck.

Vaste medewerkers

Suzan van der Burg, Jody Hagenbeek, Dim van den Heuvel, Christine Tamminga, Peter Uijt de Haag (correctie), Saskia Gottenbos (cartografie), Toon Hezemans (illustraties).

Redactieadres

NKBV, t.a.v. Hoogtelijn, Postbus 225, 3440 AE Woerden hoogtelijn@nkbv.nl, hoogtelijn.nl

Peaks of the Balkan

Advertentie-exploitatie

De Via Egnatia

Patrick Baars Postbus 225, 3440 AE Woerden 0348-484066/06-18653645 patrick.baars@nkbv.nl

Productie en vormgeving

Studio ManagementMedia, Hilversum Anita Baljet, Johanna Baptist

Druk

Senefelder Misset, Doetinchem Oplage: 39.000 ISSN: 1387-862X

Los abonnement

Niet-leden kunnen zich abonneren op Hoogtelijn voor € 29,50 per jaar. Kijk op nkbvwebshop.nl.

Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging

INTERVIEW SORAYA SCHULTZ 90 | HOOGTELIJN 1-2022

Bellen 0348-409521 Bezoeken Houttuinlaan 16-A, 3447 GM Woerden Schrijven Postbus 225, 3440 AE Woerden Fax 0348-409534, info@nkbv.nl Betalen Bank: IBAN NL84RABO0161417213 BIC RABONL2U

Bergsportreizen de reisorganisatie van de NKBV Al bijna 100 jaar brengen wij mensen met een passie voor de bergsport samen, zowel in de winter als in de zomer. Weg van huis, weg van de bewoonde wereld en samen met een kleine groep op pad. Genieten van rust, ruimte en natuur. Wandelschoenen aan en gaan! Ook kunnen we je helpen met de eerste stappen in jouw alpiene carrière.

Voor deze zomer hebben we weer een mooi programma samengesteld. Daag jezelf uit en volg een C1 cursus, loop een huttentocht of ga

BEKIJK HET AANBOD!

op basiskamp. Kijk voor het volledige aanbod op bergsportreizen.nl/zomervakanties.

SCAN MET JE MOBIELE CAMERA

Bergsportreizen staat voor: • deskundige en professionele begeleiding • georganiseerd voor en door NKBV-leden • kleine groepen • geldteruggarantie bij negatief reisadvies covid-19

Voor hen die groots dromen en hard skiën is er onze Khroma-collectie, waarbinnen bescherming en prestatie vakkundig in balans wordt gehouden. Khroma werd ontworpen voor de toegewijde offpiste- en toerskiërs en is vooral thuis tijdens steile beklimmingen, in technische couloirs en op geëxponeerde wanden.

WWW.RA B .EQ U I PMEN T