Grondig 8 - 2019

vakblad voor specialisten in groen, grond en infra

32 - DE TIENTONS MACHINE IS GEWILD 12 - STUWMEER AAN GROND DOOR PFAS 14 - PAS IMPASSE 42 - GELUK HEBBEN MET VANGGEWAS 60 - NEEM EEN DAGJE VRIJ 72 - ALLES OVER REGELGEVING VERVOER

8 2019

De vooruitgang ervaren.

De mobiele graafmachines van Liebherr Meest efficiĂŤnte machines door innovatieve technologie Betrouwbare machines met maximale productiviteit en levensduur Hoogwaardige Liebherr componenten, eigen ontwerp uit eigen productie Veel aandacht voor ergonomie en goed zicht op het werk

Wynmalen & Hausmann Import N.V. Ressenerbroek 7 6666 MP Heteren Tel.: +31 26 47 90 531 E-mail: info@wynmalenhausmann.nl www.facebook.com/LiebherrConstruction www.wynmalenhausmann.nl

Colofon Grondig is het vakblad, website en digitale nieuwsbrief voor de cumelasector, specialisten in groen, grond en infra.

Grondig wordt uitgegeven door CUMELA Communicatie in opdracht van CUMELA Nederland.

U kunt zich via grondig.com aanmelden voor de gratis nieuwsbrief Grondig actueel.

Adres CUMELA Nederland Postbus 1156, 3860 BD Nijkerk tel. (033) 247 49 00, fax (033) 247 49 01 www.cumela.nl CUMELA Ondernemerslijn (033) 247 49 99 / ondernemerslijn@cumela.nl Grondig / CUMELA Communicatie tel. (033) 247 49 50 / www.grondig.com grondig@cumela.nl / @Grondig Bladmanager Michiel Pouwels Redactie Toon van der Stok (hoofdredacteur), Gert Vreemann, Marijke Dorresteijn, Herma van den Pol Ton Herbrink (eindredacteur) Vormgeving Practicum Print Management BV, Soest Voorplaat CUMELA Communicatie Advertentiewerving Lisette Kerkhof, lkerkhof@cumela.nl Druk SMGB, Doetinchem Abonnementen Een abonnement op Grondig kan op elk moment ingaan en loopt na de eerste periode van kalenderjaar tot kalenderjaar. Een opzegging van het abonnement dient schriftelijk, vóór 1 november door ons ontvangen te zijn.

Kosten abonnement Nederland € 90,- per jaar / Buitenland € 125,- per jaar.

Collectieve abonnementen: op aanvraag

REDACTIONEEL PAS en PFAS zorgen voor hoge nood Velen zullen het nog wel kennen. Gedisciplineerd in de rij. Maar dan moet je als kind naar de wc. Een streng gezicht, wachten is het motto. Maar de nood is te hoog. Voor de leraar het door heeft, is het te laat. Dat gevoel krijgen we ook bij PAS en PFAS. Je kunt als sector de broek even ophouden, maar op een gegeven moment is het op. Dat moment nadert met rasse schreden, maar of de ‘leraren’ dat door hebben? We hebben onze twijfels.

Zo werden we bij de perspresentatie van de commissie Remkes vol verbazing aangesproken door collega’s van agrarische vakbladen. Wat het probleem van onze leden was met het PAS-dossier? Het is tekenend voor de manier waarop tegen de problematiek wordt aangekeken. In het nieuws overheersen de koppen over de inkrimping van de veestapel en het verlagen van de maximumsnelheid, maar dat door het stilleggen van projecten grondverzetbedrijven het werk zien verdwijnen, dringt nauwelijks door.

De problematiek van de PFAS is dan nog een grote stap verder. Daar lijkt nog niemand mee bezig. Ja langzamerhand verschijnen er wat verhalen omdat de waterbouwers inmiddels zover stil zijn gevallen dat het alarmerend genoeg is.

PAS zorgt ervoor dat de opdrachten opdrogen en bedrijven langzaam stilvallen. Ondernemers die we spreken, maken zich grote zorgen over hoe ze hun personeel deze winter aan het werk kunnen houden. En ondanks de krapte op de arbeidsmarkt valt ook het woord ontslag al. Dat proces wordt nog versneld door de PFAS. Nu per 1 oktober alle grond moet worden onderzocht, ontstaan er grote problemen. Het gaat namelijk niet alleen om de grond die ergens wordt weggegraven, maar ook de plaats waar de grond wordt toegepast. Dan blijkt plotseling dat grond die vrijkomt uit natuurgebieden niet meer mag worden toegepast op gewone landbouwgronden. Daar sta je dan als ondernemer die herstelwerk uitvoert in een Natura 2000-gebied.

Het is zorgelijk dat zelfs in deze tijden van massacommunicatie met internet, Twitter, Facebook en alle andere digitale kanalen niet wil doordringen hoe zeer aannemers en bedrijven in de cumelasector last hebben of krijgen van het stilleggen van 18.000 projecten. Opdrachten waarmee het werk van duizenden mensen is gemoeid.

De komende weken zullen we als sector moeten tonen hoe snel we in de problemen raken, nu het werk begint weg te vallen. We moeten politiek en media duidelijk maken dat onze bedrijven als eerste in de problemen komen. Dat moeten we niet wegstoppen, maar breed delen, zodat straks niemand verrast is als blijkt dat PAS en PFAS een zeer giftige combinatie is, die de hele economie raakt. Als de regels blijven zoals ze zijn, is er straks namelijk geen enkele ontsnappingsroute meer en volgen er massale ontslagen. Daar zit de hele maatschappij niet op te wachten, net als op die volle broek in de rij.

© Stichting CUMELA Communicatie, Nijkerk Het geheel of gedeeltelijk overnemen van artikelen uit Grondig is toegestaan na toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs kunnen geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele schade door onjuiste berichtgeving.

ISSN: 2210-3260 Lidmaatschap CUMELA Nederland Lid worden? Vraag het gratis infopakket op via info@cumela.nl. Wilt u het lidmaatschap van CUMELA Nederland beëindigen, dan dient u voor 1 oktober een schriftelijke opzegging te sturen naar het secretariaat van CUMELA Nederland te Nijkerk. Het lidmaatschap eindigt dan per 31 december van dat jaar. Bij opzegging na 1 oktober eindigt het lidmaatschap op 31 december van het volgende jaar.

Team Grondig Gert, Marijke,Toon, Herma en Lisette

GRONDIG 8 2019

3

0% rente, 100% profiteren

0% rente, zien ze u al rijden?

Jubileumactie: geweldige financiering voor uw CLAAS tractor. Profiteer nu zolang de voorraad strekt.

100 jaar Kamps de Wild, 100% financiering, 0% rente*.

ARION 430 TREND Eenvoudig maar luxe, zoals u het wenst.

Powershift transmissie 40 km/u, 110 pk, PANORAMIC cabine, airconditioning, mechanische ventielen.

Eenvoudig goed.

ARION 660 COMFORT Flexibel en breed inzetbaar.

Traploze transmissie 50 km/u, 205 pk, geveerde vooras, 4-punts geveerde cabine, elektrische ventielen, ISOBUS.

Voor alle werkzaamheden.

AXION 810 COMFORT Biedt alles wat u nodig heeft.

Traploze transmissie 50 km/u, 215 pk, geveerde vooras, 4-punts geveerde cabine, elektrische ventielen, ISOBUS.

Een klasse apart.

netherlands.claas.com

kampsdewild.nl

* Vraag uw CLAAS dealer voor meer informatie en de voorwaarden van de financiering.

Deze actie is geldig voor alle nieuwe CLAAS tractoren uit voorraad van Kamps de Wild, zolang de voorraad strekt. Actie is geldig t/m 31 december 2019.

Uitvoeringen kunnen afwijken van bovenstaande afbeeldingen. Drukfouten onder voorbehoud.

INHOUD 3 Redactioneel 6 In Actie: speciale balenwagen 9 Commentaar 10 Stuwmeer aan moeilijk toepasbare grond 14 CUMELA vreest ontslagen door uitblijven PAS-oplossingen 18 Vent & Visie: Tonnis van der Veen, Bridgestone 20 Sterk Werk: Ripping BV

Ondernemen met

mensen 22 28 32 38 40 42 46 48 52 54 57 57

Profileren: Hoogeboom Raalte Grondig.com Aanbod lichte mobiele graafmachines blijft beperkt Mecalac 9MWR breed ingezet Schaeff TW95 Vanggewas vraagt geluk en wijsheid Onkruidrobot draait op 5G Doosan 7-serie-rupsgraafmachines Kverneland Group profiteert van Kubota Slim en digitaal: Digitale Werkbon Smart Economie In kort bestek

58 59 60 64 65 68 70 72 74

Cumelaria CAO & Zo Rustpunt: Beemster Drone CUMELA.nl Voorzitter Toolbox: Voedselkwaliteit Loonwerk Invulling van personeel blijft een lastige klus Alles over beroepsvervoer en eigen vervoer Bedrijvig

Ondernemen met

vaktechniek

Ondernemen met

cumela Grondig 9 ontvangt u op vrijdag 8 november

GRONDIG 8 2019

5

ondernemen met

mensen

6

GRONDIG 8 2019

BEDRIJF IN ACTIE

Nieuwe wagen veilig en snel Ongeveer 10.000 balen rijdt loonbedrijf Johan Rap uit Arnhem jaarlijks uit natuurland en andere gebieden naar de compostering of naar klanten die deze balen als bijproduct gebruiken. Sinds enkele weken gebruikt hij daarvoor een speciale balenwagen van Kröger, waarmee 28 balen van 1,20 meter of twaalf van ongeveer 1,40 meter kunnen worden getransporteerd. De wagen is gekocht vanwege de mechanische beveiliging om de balen vast te zetten. Het systeem bestaat uit een set stangen die na het laden hydraulisch omhoog worden geklapt om de balen vast te zetten. “Veel veiliger voor de medewerkers en nog belangrijker: veel sneller. Nu is het namelijk stangen omhoog klappen en weg.

Vergelijk dat eens met de oude situatie als je zeven spanbanden over de balen moest trekken, die aan het eind van het perceel weer aantrekken en daarna voor het lossen weer los maken, oprollen en opbergen”, aldus een enthousiaste Rap. Hoeveel tijd dat scheelde, merkte hij toen hij op vliegveld Deelen ruim 300 ronde balen moest ruimen. “Daar reden we met meerdere wagens en scheelde het zeker 40 minuten per vracht”, zegt Rap. Vaste chauffeur Jorn is daarom erg blij met de nieuwe wagen, ook al werkt die bij vierkante balen nog niet helemaal goed. De balen zijn dan wel 80 centimeter breed, maar blijken net niet te passen op de breedte van 2,40 meter van de wagen. “Bij het laden komt er toch wat lucht tussen en ben je vier tot zes centimeter breder. Dan krijg je hem net niet goed dicht. Gelukkig kun je de beide kanten apart sluiten, zodat je wel tegen één kant aan kunt laden. Dat scheelt al, maar eigenlijk zou hij net wat breder moeten zijn, maar daar wordt aan gewerkt.”

Voor Rap was de wagen met een prijs van tussen de € 30.000,- en € 35.000,-, afhankelijk van de uitvoering, een flinke investering. “In plaats van een afgeschreven vrachtwagentrailer staat er nu een gloednieuwe wagen om rommel te rijden”, grapt Rap. Toch is het de investering volgens hem meer dan waard. Daarvoor heeft hij nu een luchtgeremde wagen met 24-tons BPW-assen die 60 kilometer per uur mogen. Ook heeft de wagen een achteras die in het veld automatisch meestuurt met de dissel en is er voorzien in een onderrijbeveiliging voor fietsers.

Bij Rap staat de wagen op relatief kleine banden, omdat hij vaak onder viaducten door moet waar hij maximaal vier meter hoog mag zijn. Bij een andere gebruiker, Ronald Bos in Hoornsterzwaag, staat de wagen juist wel op grote lagedrukbanden om bij het wegrijden van kuilgras de bodem te sparen.

Om in het veld snel te kunnen werken, heeft Rap de trekker uitgerust met een vanghaak, zodat hij op het veld de wagen snel kan verplaatsen.

“Alle slangen hangen dan netjes in een vangbeugel. Ook bij het laden is het dan aanhaken, rijden en verder gaan”, aldus de ondernemer. Gezien zijn positieve ervaringen verwacht hij komend jaar nog zeker één van de zes oude trailers te vervangen. “Uiteindelijk is het zijn geld meer dan waard.”

TEKST & FOTO’S: Toon van der Stok FOTO’S: Johan Rap, Symen van der Veen

GRONDIG 8 2019

7

“Advies aan cumelabedrijven over risico’s en verzekeringen is altijd maatwerk!”

Ralph de Hart, directeur verzekeringen

Verzekeringsspecialist in de cumelasector Als brancheorganisatie weten we bij Cumela als geen ander waar u als ondernemer mee te maken heeft, met welk materieel u werkt en welke risico’s hierbij komen kijken. Onze polisvoorwaarden zijn hierop afgestemd, wij denken met u mee en geven altijd een persoonlijk advies op maat.

Onze voordelen ü Persoonlijk contact met specialisten ü Gemak en uitgebreide service ü Kennis van de cumelasector ü Uitstekende prijs-kwaliteitsverhouding ü Soepele afwikkeling bij schade

Wij weten wat we verzekeren!

VERZEKERINGEN BV

www.cumelaverzekeringen.nl • (033) 247 49 60

ondernemen met

mensen

COMMENTAAR Naar Den Haag...

Er zijn vele redenen om naar Den Haag af te reizen. Het is de plek waar alle nationale regelgeving wordt bedacht en daar moeten we als CUMELA bij zijn om te zorgen dat deze zo werkbaar mogelijk blijft voor onze sector. Een goed netwerk bestaande uit ambtenaren, politici en relevante brancheorganisaties is daarbij van groot belang. We staan inmiddels goed op de kaart bij ambtelijk en politiek Den Haag. Onze beleidsmedewerkers en sectievoorzitters schuiven zeer regelmatig aan bij belangrijke overleggen in Den Haag.

Prinsjesdag is een uitgelezen netwerkdag voor ondernemersorganisaties. Naast een netwerklunch, waar zo’n beetje alle brancheorganisaties op topniveau aanwezig zijn, is er in de namiddag een borrel in Nieuwspoort, waar we ook met Kamerleden, ministers en staatssecretarissen in gesprek kunnen.

Ook dit jaar ben ik samen met Wim van Mourik naar Den Haag getogen. We hadden genoeg onderwerpen te bespreken. De problematiek rond stikstof en PFAS zet zo’n beetje alle werkzaamheden in de buitenruimte op slot en heeft grote (economische) gevolgen. Niet alleen voor onze sector, maar zeker ook voor aan ons gelieerde sectoren, zoals de bouw-, bagger-, transport- en agrarische sector. Er zijn voor deze dossiers inmiddels sterke allianties gevormd tussen verschillende brancheorganisaties, VNO-NCW en MKB Nederland om de druk op Den Haag op te voeren om met snelle en werkbare oplossingen te komen.

Janneke Wijnia-Lemstra Algemeen directeur

Daarnaast spraken we nog met Kamerleden over de voortgang in het kentekendossier. Het wetsvoorstel wordt binnenkort behandeld in een plenaire zitting van de Tweede Kamer. Dan is het goed om nog even te checken of de neuzen de goede kant op staan.

De vele onpraktische wet- en regelgeving kwam ook de afgelopen week weer in het nieuws en de behoefte om hier actie tegen te voeren, is groot.

Wij hebben hier begrip voor. Als belangenbehartiger van de cumelasector voeren wij ook zeker actie. Wij doen er alles aan om invloed uit te oefenen op regionaal, nationaal én Europees niveau om regelgeving voor onze sector werkbaar te maken. De afgelopen jaren zijn er al belangrijke resultaten geboekt, maar het kan altijd nog beter. We leunen nooit achterover en zijn altijd in actie samen met onze (bestuurs)leden. Wij staan voor een aanpak om via een goede, duidelijke en professionele communicatie van de juiste en feitelijke argumenten overheidsinstanties en politiek de juiste kant op te laten bewegen. De kant die voor u de meest praktische en werkbare oplossing biedt!

GRONDIG 8 2019

9

ondernemen met

vaktechniek mensen

HOOFDARTIKEL

Stuwmeer aan moeilijk toepasbare grond Achtergrondwaarden blijven een groot probleem Waar kan grond met een verontreiniging van PFAS boven de detectielimiet van 0,1 microgram per kilogram droge stof, maar onder de waardes 3, 7, 3, 3 worden toegepast? Dat is het grootste knelpunt waar ondernemers in de cumelasector momenteel tegenaan lopen, vooral omdat er totaal geen inzicht is in de achtergrondwaarden. Een stuwmeer aan moeilijk toepasbare grond is waar CUMELA Nederland voor vreest.

Het Tijdelijke handelingskader voor hergebruik van PFAShoudende grond en baggerspecie is alweer bijna drie maanden oud. Tijd om de balans op te maken en te kijken wat er al beter gaat en wat vandaag de dag nog de grootste problemen veroorzaakt.

De meest positieve ontwikkeling na drie maanden Tijdelijk handelingskader is dat de laboratoria, Eurofins en Synlab bekend hebben gemaakt de wachttijd voor de analyse van bodemmonsters flink te hebben verkort. Frank den Hartog, commercieel manager bij Eurofins, zegt dat zowel Eurofins als Synlab de capaciteit voor de PFAS-analyse significant heeft uitgebreid, waardoor de wachttijden sterk zijn afgenomen. “Op dit moment bedraagt de levertermijn om en nabij de tien werkdagen en deze zal vanaf medio oktober verder worden verkort”, vertelt Den Hartog. “Op dat moment is de verwachting dat met vijf tot zeven werkdagen

10

GRONDIG 8 2019

kan worden geleverd en dat er eveneens een mogelijkheid tot het uitvoeren van spoedanalyses is. Deze termijnen zijn dan in lijn met die van de overige analyses die bij standaard bodemonderzoek worden uitgevoerd.”

Sanne de Goede, commercieel manager bij Synlab, vult dit verder aan. “Bij ons bedraagt de werktijd eind september vijf werkdagen. In de eerste helft van oktober hopen we een verdere uitbreiding te hebben gerealiseerd. Dan wordt het ook mogelijk om snelle analyse te doen binnen 72 uur en misschien zelfs binnen 48 uur.”

Het resultaat moet zijn dat de stagnatie die werd veroorzaakt door een langere wachttijd voor analyses verdwijnt. Doordat er meer analyses zijn gedaan, wordt er ook steeds meer bekend over de mogelijke vervuiling van grond. Het lastige hier blijft dat er geen algemene communicatie over is, maar dat het via ondernemers naar buiten komt.

Dagelijks beantwoordt de CUMELA-Ondernemerslijn veel vragen over PFAS. Wij zetten hier de belangrijkste daarvan op een rij.

Gelden de regels vanuit het Tijdelijk handelingskader PFAS ook als ik een klein bouwputje of een tuin bij een particulier moet uitgraven?

Ja absoluut, alle grond die wordt toegepast, moet, ongeacht de hoeveelheid, sinds 1 oktober vergezeld zijn van een (aanvullend) PFAS-onderzoek. Dit geldt ook als u gebruik maakt van de bodemkwaliteitskaart. De bodemkwaliteitskaart is sinds 1 oktober niet meer geldig zolang het lokale bevoegd gezag niet aanvullend op PFAS heeft onderzocht.

Hoe zit het dan met de bodemkwaliteitskaart?

Bij het gebruik van de (water)bodemkwaliteitskaart, milieu­ hygiënische verklaringen, de erkende kwaliteitsverklaring en de fabrikant eigen verklaring moet aanvullend onderzoek op PFAS plaatsvinden. Sinds 1 oktober 2019 is het niet meer toegestaan om bij een voorgenomen toepassing gebruik te maken van deze milieuhygiënische verklaringen zonder dat daarbij specifiek op de aanwezigheid van PFAS is getoetst.

Als de (water)bodemkwaliteitskaart nog geen data bevat over het voorkomen van PFAS, dan geldt sinds 1 oktober 2019 de verplichting om bij een voorgenomen toepassing aanvullend op PFAS te onderzoeken, behalve in situaties waarbij op basis van vooronderzoek kan worden aangetoond dat de bodem onverdacht is op het voorkomen van PFAS (bijvoorbeeld in geval van een diepere ongeroerde bodemlaag). Als de grond of baggerspecie afkomstig is uit (water)bodemlagen die onverdacht zijn op het voorkomen van PFAS - ongeroerde, dieper dan één meter onder het maaiveld gelegen (water)bodems - is aanvullend onderzoek naar het voorkomen van PFAS niet noodzakelijk om de milieuhygiënische verklaring ook na 1 oktober 2019 te mogen blijven gebruiken. Als de grond of baggerspecie wel uit op PFAS verdachte bodemlagen afkomstig is, moet onderzoek op PFAS wel plaatsvinden.

onderzoeken, tenzij er sprake is van een verdachte puntbronlocatie met mogelijk sterk verhoogde gehalten aan PFAS. Dit geldt ook voor het uitvoeren van een BUS-sanering onder de categorie tijdelijk uitplaatsen waarbij de grond niet wordt afgevoerd naar elders.

Ik heb nog grond in depot liggen waar een milieuhygiënische verklaring bij zit. Moet deze partij dan ook aanvullend worden onderzocht?

Ja, ook deze grond zal voorafgaand aan de toepassing aanvullend op PFAS moeten worden onderzocht.

Wie is er verantwoordelijk voor de extra kosten voor het onderzoek op PFAS en de extra afzetkosten bij de grondbank?

Moet ik voorafgaand aan het terugplaatsen na het tijdelijk uitnemen van grond de bodem op PFAS onderzoeken?

Allereerst is het van belang of de overeenkomst voor of na 8 juli 2019 is gesloten. Toen trad het Tijdelijk handelingskader namelijk in werking. Voor overeenkomsten die na 8 juli zijn of worden gesloten, geldt dat u bekend wordt verondersteld te zijn met de nieuwe regels en u hier met het sluiten van de overeenkomst rekening mee moet houden. Heeft u nog geen definitief contract gesloten met uw opdrachtgever? Dit biedt u de ruimte om de extra kosten voortvloeiend uit het handelingskader met uw opdrachtgever te bespreken. Stel (indien mogelijk) hier ook vooral vragen over bij de nota van inlichtingen en zorg dat in een contract een bepaling wordt opgenomen waarin iets staat vermeld over de kosten. Wanneer de contracten al zijn getekend voor 8 juli 2019 is het lastiger om de onderhandelingen weer open te breken. Dit hangt af van onder meer het contract, de verhoudingen van de partijen, de expertise enzovoort. Het is belangrijk dat u in overleg treedt met uw opdrachtgever en die informeert over de nieuwe regels omtrent de PFAS, omdat deze regels van invloed zijn op het werk. Meer te weten komen hierover? Ga dan naar: https://bit.ly/2n9ydT5.

Als de grond volgens artikel 36, 3e lid, van het Besluit bodemkwaliteit tijdelijk wordt uitgenomen en weer wordt teruggeplaatst, is er geen directe noodzaak om op PFAS te

TEKST: Vincent Tijms, bedrijvenadviseur binnendienst

Moeten bouwstoffen ook op PFAS worden onderzocht?

Het Tijdelijk handelingskader is alleen van toepassing op het hergebruik van grond en baggerspecie en is niet op bouwstoffen van toepassing. Volgens de zorgplicht uit het Besluit bodemkwaliteit kan ook bij het toepassen van bouwstoffen onderzoek naar PFAS aan de orde zijn. Onderzoek naar PFAS is vooralsnog alleen noodzakelijk als bij de desbetreffende bouwstof een concrete verdenking bestaat op belasting op PFAS, bijvoorbeeld als de bouwstof is vrijgekomen in de omgeving van een bronlocatie.

Doordat de stofgroep PFAS in veel producten voorkomt, moet er ook bij het nemen van een monster met veel zaken rekening worden gehouden.

GRONDIG 8 2019

11

ondernemen met

mensen

Werken met PFAS vervuilde grond mag nog bij 890 microgram De discussie over de omgang met grond, water en grond­water die met de stofgroep PFAS vervuild is, levert ook de vraag op wat dit betekent voor medewerkers. Wanneer mag een medewerker nog zonder veiligheidsmaatregelen met grond of met bagger omgaan? Onlangs heeft het CROW daar een uitspraak over gedaan. Dat stelt dat het arbeidshygiënische risico zeer klein is. De norm die CROW hanteert, is maximaal 890 microgram per kilogram droge stof. Daar mag een werknemer dan acht uur per dag in werken.

Het is een getal dat opmerkelijk veel hoger is dan de normen die nu gelden in het Tijdelijk handelingskader.

Daar wordt 0,1 microgram als grens gehanteerd, 8900 keer lager dan de norm voor werken met de grond.

Het roept opnieuw de vraag op waarop deze normen zijn gebaseerd. Het CROW (www.crow.nl) heeft de herziene normen opgenomen in de CROW 400 en de daarbij behorende rekentool.

Meeste onder de norm Zowel Eurofins als Synlab wil geen inzicht geven in de resultaten van het onderzoek. Bedrijven waarmee CUMELA-medewerkers contact hebben, wijzen uit dat veel monsters boven de detectielimiet van 0,1 microgram per kilogram droge stof uitkomen. “Maar de meeste monsters blijven onder de norm van 3,7,3,3 microgram per kilogram droge stof”, aldus een bron bij de laboratoria.

Gerben Zijlstra, beleidsmedewerker bodem bij CUMELA Nederland, kan specifiekere informatie geven. “85 procent van de grondmonsters bij onze leden komt uit boven de detectiegrens van 0,1 microgram per kilogram droge stof.

Dit valt op te maken uit de analyseresultaten die bij CUMELA Nederland binnenkwamen.”

In de praktijk levert dat veel problemen op. “Veel monsters blijken een vervuiling tussen de 0,1 en 3 microgram PFOS, 7 microgram PFOA, 3 microgram GenX en 3 microgram voor de overige PFAS per kilogram droge stof te bevatten. Afgekort 3, 7, 3, 3”, zegt Gerben Zijlstra. “Dat houdt in dat grond niet zomaar kan worden toegepast voor de functieklasse landbouw/natuur. De achtergrondwaarden in het toe te passen gebied moeten dan eerst worden bepaald. Zijn deze achtergrondwaarden hoger dan de waarden in die van de toe te passen grond, dan mag deze na overleg met het bevoegd gezag nog wel worden toegepast. Probleem is dat veel van deze instanties ook nog nauwelijks van de problematiek op de hoogte zijn en daar geen uitspraak over willen doen.”

12

GRONDIG 8 2019

Het levert praktische problemen op. “Het probleem is dat bodemkwaliteitskaarten geen melding maken van PFAS. Daarom pleiten we ervoor dat de bodemkwaliteitskaarten zo snel mogelijk worden bijgewerkt”, aldus Zijlstra. Het is ook iets wat CUMELA gaat aankaarten bij Stientje van Veldhoven, de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat.

Waar is plaats?

Een ander praktisch probleem waar ondernemers in het veld tegenaan lopen, is dat het merendeel van de onderzochte grond uitkomt in de groep boven de detectiegrens, maar onder de norm. Het houdt in dat de grond beperkt mag worden toegepast en dat daardoor een stuwmeer aan moeilijk toepasbare grond ontstaat. Zijlstra vraagt zich hardop af wat dit gaat betekenen voor de sector.

De krappe normen, het ontbreken van een methode om de grond te reinigen en het ontbreken van bodem­ kwaliteitskaarten waarop PFAS vermeld staat, resulteren samen in een lastig werkbare en soms onwerkbare situatie voor de cumelasector. CUMELA Nederland hoort graag waar de ondernemer tegenaan loopt, maar ook de vragen die er zijn over dit onderwerp. Daarom vindt er speciaal voor leden op 10 oktober een webinar plaats over PFAS. Aanmelden kan via de website www.cumela.nl of via de Ondernemerslijn: (033) 247 49 99 of ondernemerslijn@cumela.nl.

TEKST:Herma van den Pol FOTO‘S: CUMELA Communicatie

DE DURA LINE GARANTIE 3000 MOTORUREN

De John Deere Dura Line gewasstroom slijtdelen worden geleverd in drie pakketten. Afhankelijk van uw individuele oogstvereisten, hebben wij een perfect pakket voor elke behoefte. En wij geven op elk pakket een garantie* tot 3000 motoruren of 5 jaar gebruik, wat zich als eerste aandient.

Met Dura Line heb je hogere productiviteit. Gegarandeerd.

Ontvang tot wel 3% vroegkoop korting** bij aankoop van uw nieuwe hakselaar. Neem contact op met uw John Deere dealer voor de details.

Financiering vanaf 0,99% voor 5 jaar*** *De garantie is exclusief het vaste mes, messen, meshouders, schraper van de gladde rol. **De korting is variĂŤrend afhankelijk van de bestelmaand. Prijzen zijn exclusief BTW en klaarmaakkosten. De actie is geldig t/m 31 maart 2020. ***De financieringsactie is geldig t/m 29 februari 2019.

KO OP VR OEG .

B E SPA AR ME E R .

ondernemen met

mensen

Impasse blijft CUMELA vreest ontslagen door uitblijven PAS-oplossingen Voor de cumelasector had de commissie Remkes bij de presentatie van het rapport over de aanpak van de stikstofcrisis weinig hoopgevend nieuws. Verder dan een advies om de maximumsnelheid te verlagen en veehouderijbedrijven in verouderde stallen bij Natura 2000-gebieden te saneren, kwam hij namelijk niet. Dat biedt geen oplossing voor de vele stilgevallen bouwprojecten.

Remkes liet er bij de presentatie geen twijfel over bestaan dat er harde keuzes zullen worden gemaakt. Daar zullen volgens hem alle sectoren aan moeten bijdragen. Van de landbouw tot de industrie en van de bouw tot de overheid.

Hoe dat moet gebeuren, bleef voor het grootste deel echter onduidelijk. Verder dan het concrete advies om de snelheid op wegen in de buurt van Natura 2000-gebieden te verlagen en veehouders met verouderde stallen bij diezelfde gebieden te saneren, kwam hij namelijk niet. Dat zou volgens hem ruimte moeten geven om stilgevallen bouwprojecten weer op gang te krijgen. Hoe en hoe snel werd echter niet duidelijk.

In het rapport staat een klein stukje over de bouw, maar het advies gaat niet verder dan investeren in circulair bouwen

14

GRONDIG 8 2019

en gebruik van nieuwe technieken, maar niets over hoe de vergunningverlening voor de aanleg van bouwterreinen of bijvoorbeeld de wegenbouw weer op gang kan komen. Dit tot grote teleurstelling van directeur Janneke Wijnia van CUMELA Nederland. “Op deze manier blijft de impasse. Wat we nodig hebben, is duidelijkheid rond de vergunningverlening. We roepen daarom het kabinet op, hiervoor snel maatregelen te nemen, zeker voor projecten die geen of nauwelijks invloed hebben op Natura 2000-gebieden. Als dat niet gebeurt, zullen veel bedrijven de komende weken steeds meer machines en mensen stil zien vallen, omdat er geen nieuw werk meer afkomt. Als dat nog enkele maanden duurt, zullen bedrijven mensen moeten ontslaan�, zo vreest zij.

Jelle Coen Bijlsma

“Wij zullen afscheid moeten nemen van personeel”

Versneld herstellen Hoopgevend voor de cumelabedrijven is wel dat de commissie Remkes adviseert om de herstelwerkzaamheden in Natura 2000-gebieden versneld aan te pakken. De commissie constateert dat deze werkzaamheden nog steeds veel te traag op gang komen. “Versneld uitvoeren zorgt ervoor dat we de natuur herstellen en voldoen aan de plannen zoals geformuleerd in het PAS-beleid.”

Wijnia hoopt dat dergelijke maatregelen snel in uitvoering komen, zodat daarmee het stilvallen van ander werk wellicht kan worden gecompenseerd. “Om de kwetsbare natuur in deze gebieden zo min mogelijk te belasten, hebben we daarom bij de commissie Remkes ook het voorstel ingediend om voor deze gebieden een milieuzone in te voeren. Wij hebben aangeboden om in deze gebieden alleen met machines te werken die voldoen aan de Stage IV- of Stage V-norm, dus met de schoonst mogelijke motoren, die 90 procent minder NOx en roet uitstoten dan motoren met het niveau IIIb of eerder. Ook willen we waar dat past bij het werk zoveel mogelijk elektrisch gereedschap inzetten. Op die manier werken we met de laagst mogelijke emissies”, aldus Wijnia. Als compensatie is het dan wel nodig dat de overheid geld beschikbaar stelt om oudere machines versneld af te schrijven. “De gemiddelde levensduur van veel machines in onze sector is ongeveer acht jaar. De helft van de machines kunnen we daardoor versneld niet gebruiken. Om dat te compenseren, is ongeveer 832 miljoen nodig, zo hebben we berekend.”

Verdwijnen veehouderijwerk Eén van de twee pijlers waarmee Remkes op korte termijn de stikstofbelasting wil verminderen, is het saneren van een deel van de veehouderijbedrijven in de buurt van Natura 2000-gebieden. De commissie adviseert bedrijven met verouderde stallen uit te kopen om de milieubelasting snel te verminderen. Nadrukkelijk kiest de commissie niet voor een sanering van de gehele veehouderij. “Dat zou geen recht doen aan bedrijven die hebben geïnvesteerd in moderne stalsystemen, en daarmee contraproductief zijn.”

De voorgestelde sanering van veehouderijbedrijven rond Natura 2000-bedrijven zal ook een negatief effect hebben voor de ondernemers die actief zijn in het agrarisch loonwerk en de mestdistributie, voorspelt Wijnia. “Als de aangekondigde krimp van de veestapel werkelijkheid wordt, raken de ondernemers rond deze gebieden veel werk kwijt.

Niet alleen in het uitrijden en vervoeren van mest, maar ook door het verdwijnen van boeren, waardoor er veel minder werk op de bedrijven overblijft. In het verleden konden bedrijven dat compenseren door meer werk in het grondverzet uit te voeren, maar ook die mogelijkheid valt nu weg. Veel bedrijven zullen daardoor moeten inkrimpen en personeel ontslaan.”

De werkvoorraad op zijn bedrijf is gekrompen van negen naar drie maanden.

Het aantal projecten in voorbereiding is tegelijk gedaald van twintig naar vijf.

Jelle Coen Bijlsma van het gelijknamige bedrijf uit het Friese Giekerk merkt dagelijks de effecten van de PAS-crisis. “Als er niet op korte termijn een oplossing komt, moeten wij - en vele bedrijven met ons - afscheid moeten nemen van medewerkers.

Hoopvol keek Bijlsma uit naar het advies van de commissie Remkes. Zwaar teleurgesteld constateert hij dat er geen enkele oplossing is gepresenteerd.

“Vandaag is niets anders dan gisteren. Er is geen enkele visie gegeven hoe er weer beweging kan komen in de vergunningverlening.”

Het gevolg is dat hij op korte termijn te maken krijgt met een gebrek aan werk.

“Niet alleen omdat er geen nieuwe opdrachten meer afkomen, maar ook omdat opdrachtgevers zelfs werk dat al is aanbesteed niet vrij durven te geven.”

Wat hem het meest steekt, is dat niemand zich buiten de sector druk maakt over deze situatie. “Alles lijkt nog goed te gaan nu de meeste machines nog draaien, maar schijn bedriegt. Bij ons zitten de werkvoorbereiders al bijna zonder werk. Normaal waren ze nu met twintig projecten bezig, nu nog met vijf.

En de werkvoorraad is in enkele maanden teruggelopen van negen naar drie maanden. Gewoon omdat er niets meer bijkomt.”

Bijlsma vreest dat hij op korte termijn werknemers thuis krijgt waarvoor hij geen werk meer heeft. “Ik heb de mensen al laten weten hoe het ervoor staat en dat we als er geen oplossing komt, we vanaf begin volgend jaar tientallen mensen uit de flexibele schil niet meer nodige zullen hebben. Ik vrees dat dit najaar na elk werk dat wordt afgerond er mensen thuis komen. Dat zou niet erg zijn als je weet dat je binnen korte tijd weer nieuw werk hebt, maar dat perspectief is er niet.

Ook van ingenieursbureaus waar de voorbereiding voor projecten start, hoor ik dat ze al maanden stilliggen. Het gaat dus maanden duren voor er weer nieuwe werken kunnen worden aanbesteed. Die tijd kunnen wij niet overbruggen.”

Hoewel het hem aan het hart gaat dat hij afscheid moet nemen van mensen die hij normaal hard nodig heeft, hoopt hij wel dat dit een eind maakt aan de ver-van-mijn-bed show die de PAS-problematiek lijkt te zijn. “Je ziet het aan Zandvoort of het verlagen van de maximumsnelheid: als het mensen raakt, komt er actie. Dan begint de politiek zich te realiseren dat er echt wat moet gebeuren. Het is echter triest dat mensen eerste thuis moeten komen te zitten voor het zover is.”

Kijken naar systeem CUMELA Nederland is blij dat de commissie Remkes aankondigt in de tweede fase ook naar het systeem te kijken waarop het beleid is gebaseerd. “We hebben in Nederland 160 Natura 2000-gebieden en gekozen voor een technisch model waarbij de uitstoot in de Rotterdamse haven nog effect kan hebben op een gebied in Drenthe. Dan praten we echter wel over tienden van procenten. Dat is schijnnauwkeurigheid, die wel de hele economie stillegt. Wij vinden daarom dat we niet moeten werken met modellen, maar gewoon meten wat de werkelijke depositie is en daarop het beleid baseren. Daarom vinden we dat we niet alleen naar robuustere natuurgebieden moeten, maar ook naar een robuuster beleid. Als het kabinet geen maatregelen neemt, raken we in een nieuwe bouwcrisis, die alle sectoren van de economie zal raken.”

TEKST:Toon van der Stok FOTO‘S: CUMELA Communicatie

GRONDIG 8 2019

15

De Combi voor professionals Met nieuwe highlights!

NIEUW

ISOBUS Betere prestaties len Geringe druk op de bodem door grotere wie te Gesloten foliemagazijn met meer opbergruim

Rondebalenperswikkelcombinatie

G-1 F125 Kombi www.goeweil.com • Kort gesneden • Maximale persdichtheid • Dubbele binding voor net en folie • Mega rotor • Ontziet de grasnerven • Hydraulische wielaandrijving voorkomt grasmat beschadiging

Wij kennen de eisen, beheersen de systemen en zorgen voor de beste opslag voor uw producten.

UW CONTACTPERSOON Frank Eugelink | Mobil: +31 (0) 6 270 430 53 E-Mail: frank.eugelink@goeweil.com uw specialisT in bewaringen en loodsen Kistenbewaring

7% VROEGBOEKKORTING*

op Rondebalenpers, Wikkelmachines, Balentransportwerktuigen & Messenslijper * geldig tot 31.12.2019

bulkopslag

Hout en beton

T 073-503 25 27 info@steenbergen-bouw.nl

www.sTeenbergen-bouw.nl

Afgebeelde foto kan afwijken van het actiemodel.

DE MEEST COMPACTE EN ZUINIGE 6-CILINDER OP DE MARKT!

0%

FINANCIERING OP 5 JAAR OP VOORRAAD TREKKERS

T6.160 ELECTRO COMMAND™ STUNTMODEL: € 64.950 UITRUSTING • • • • •

CCLS pomp 113L/min 3-toerige PTO-aftakas LED lampen Airco Luchtgeveerde stoel en bijrijdersstoel • Snelverstelbare trekhaak met piton

EXTRA OPTIEPAKKET VOOR € 5.000 • Geveerde cabine • 40 ECO • Voorbanden 480/65/R28

• Achterbanden 600/65/R38 • Brede spatborden • Luchtremmen

DE T6 6-CILINDER IS OOK BESCHIKBAAR IN T6.180-UITVOERING MET 3 TRANSMISSIEVARIANTEN

3 jaar of 10.000 uur zekerheid inclusief Casco+, uit te breiden tot 7 jaar*

*Vraag uw dealer naar de voorwaarden Actie geldig in Nederland t.e.m. 31 december 2019 Ga voor meer acties op onze T6-modellen naar newholland.com

ondernemen met

mensen

VENT & VISIE

Minimaal vijf jaar trekt Bridgestone ervoor uit om een set banden betaald te krijgen, want dat is naar verwachting de looptijd van een contract als je banden gaat huren. Daarmee vult Bridgestone volgens Tonnis van der Veen de onbekende schakel in het berekenen van de kostprijs. “Bij ons weet je waar je aan toe bent.”

Kostprijs banden hoeft geen gok te zijn Tonnis van der Veen, Bridgestone

18

GRONDIG 8 2019

Hoe kun je je als fabrikant van een A-merk banden, maar met een beperkt marktaandeel, toch onderscheiden? Die vraag stelde Bridgestone zich een paar jaar geleden toen het met Tonnis van der Veen, verantwoordelijk voor de Nederlandse markt, nadacht over zijn toekomst op de Nederlandse bandenmarkt. Wat Bridgestone signaleerde, was dat er duidelijk nieuwe ontwikkelingen waren in het financieren van machines. “Je ziet dat de hele financiering verschuift”, constateert Van der Veen. “Grote bedrijven als Fendt, John Deere en New Holland zien we schakelen naar betalen per draaiuur.

Niet alleen omdat de fabrikanten dat willen, maar ook omdat banken daaraan meedoen. Die willen geen machines meer financieren en schuiven dat door naar de leasemaatschappij.

Dat is de eerste stap. De volgende is het betalen per draaiuur, liefst in combinatie met een onderhoudscontract, zoals de klanten dat graag willen.”

In die contracten zijn banden de onzekere en soms zelfs ontbrekende factor, weet Van der Veen. “Er zijn fabrikanten die de banden niet meefinancieren, dus dan moet je die zelf aanschaffen. In andere gevallen worden ze wel gefinancierd , maar staat er iets in de kleine lettertjes wat vaak niet geheel duidelijk is. Daarin staat dan bijvoorbeeld dat de banden aan het eind van het contract nog veertig procent profiel moeten hebben. Zijn ze eerder versleten, dan moet de klant zelf een nieuwe set aanschaffen. Dat kan leiden tot discussies en een onvoorziene kostenpost. En dat terwijl de banden wel een groot onderdeel van de kostprijs zijn. Voor een trekker met meer dan 200 pk is dat zeker € 2,- per draaiuur. Toch zeker tien procent of meer van de totale kostprijs van de trekker.”

perkt aantal maten op trekkers tussen de 110 en 184 kW (150 en 250 pk). Uiteraard gelden daarvoor wel een aantal eisen.

Zo wordt de klant ondersteund door middel van spanningsadvies, wordt de trekker gewogen en wordt de klant regelmatig bezocht. Tevens moet de trekker minimaal 1000 uur per jaar maken. Daarnaast moet het de klant zich houden aan het spanningsadvies uit de bandentabel. Het liefst heeft Van der Veen dat er een luchtdrukwisselsysteem aanwezig is.

“Dat zullen we altijd stimuleren en heeft wellicht effect op de toekomstige prijs”, zegt hij. Als controle krijgt gebruiker elk kwartaal een bezoek van een medewerker van de Bridgestone-organisatie. “We willen partner zijn op basis van betrouw-

Zekerheid geven

Solution seller

Bridgestone richt zich met het nieuwe systeem nadrukkelijk op de cumelabedrijven die helderheid willen over hun kostprijs. “We willen de bedrijven die willen weten wat iets kost de zekerheid geven dat ze rekenen met de juiste kosten en niet hoeven te gokken wat aan het eind de kostprijs was.”

Voorlopig richt Bridgestone zich, in pilotvorm, met een be-

Met het kostprijs-per-uur-programma denkt Bridgestone zich te onderscheiden van andere merken in het A-segment, zoals Michelin, Trelleborg en Vredestein, onthult Van der Veen. “We zien dat er een categorie klanten is die nadrukkelijk niet voor de prijs, maar voor zekerheid en dus kwaliteit gaan.

Dat zijn over het algemeen de bedrijven die doorgroeien.

“Banden kosten zeker € 2,- per draaiuur”

baarheid van beide zijden!”

Sinds medio 2018 draait het programma bij een aantal bedrijven die voor een tractor voor 3000 of 5000 uur een contract hebben gesloten. “Daar zitten nu de modernste Bridgestone VX-banden onder en die volgen we intensief. Natuurlijk zijn we daar nog lang niet aan het einde van het contract, maar de ervaringen zijn zo goed dat we het programma nu gaan uitbreiden en meer klanten de mogelijkheid geven om mee te doen.

Dat is in de hele markt zo. Bedrijven die groeien, gaan voor kwaliteit en zekerheid. Andere bedrijven die meer met een lage aanschafprijs bezig zijn, zie je kiezen voor minder kwaliteit. Groei van de bedrijven zie je daar echter niet.”

Voor Bridgestone betekent dit wel geduld hebben, want met een prijs van bijvoorbeeld € 2,- per draaiuur voor een set van vier banden en minimaal 1000 uur per jaar duurt het een aantal jaren voordat de kostprijs voor de fabrikant terugbetaald is. Een set die afhankelijk van het model en type tussen de € 10.000,- en € 14.000,- kost. Hoe kan dat dan uit? Van der Veen: “Bridgestone zal zich in de komende jaren laten zien als solution seller. We bieden een oplossing in plaats van een eenmalige aankoop. Daarbij komt dat we overtuigd zijn van een uitstekend urenrendement van de VX-trekkerbanden, met name in combinatie met drukwisselsystemen. Daar kunnen we wellicht op termijn een contract zelfs op aanpassen.

Voor nu is het voor ons belangrijk dat we hiermee ervaring krijgen. Dat we zien wat onze banden kunnen, hoe ze worden gebruikt en wat de risico’s zijn.”

“Wij richten ons op de ondernemer die zijn rekenmachine gebruikt”

Bedrijven die banden huren, hoeven volgens Van der Veen niet bang te zijn dat ze door moeten rijden tot ze volledig op zijn. “We gaan de banden wisselen als ze voor nog tien millimeter profiel hebben en achter nog vijftien millimeter. Dat zijn richtwaarden, want het kan ook dat we in een nat najaar, als het pijpenstelen regent, de band al bij twintig millimeter vervangen. Dat is inspelen op de situatie. Waar het ons om gaat, is dat we een tevreden klant krijgen.”

Geen discussie

??

De zekerheid die een klant krijgt, gaat verder dan de prijs, stelt Van der Veen. “Je hebt namelijk niet alleen zekerheid over de prijs, het voorkomt ook vervelende gesprekken aan het eind van de levensduur. Uit mijn tijd bij de bandenhandel weet ik namelijk dat dan de problemen ontstaan. Dan krijg je de discussie over de slijtage die veel groter is dan voorspeld of gehoopt. De lage aanschafprijs is een klant allang weer vergeten! Het aanschaffen van een set nieuwe banden past echter eigenlijk nooit, met uiteindelijk aan twee kanten ontevreden mensen. Dat is wat wij willen voorkomen. Daarom richten wij ons op de ondernemer die zijn rekenmachine gebruikt. Die geven we van begin tot eind zekerheid.”

TEKST & FOTO: Toon van der Stok

GRONDIG 8 2019

19

STERK WERK “Niet opgeven en doorgaan”

ondernemen met

mensen

Aannemings- en Verhuurbedrijf Ripping BV, Bergschenhoek Een eigen koers varen is voor Cees Ripping van Aannemings- en Verhuurbedrijf Ripping BV uit Bergschenhoek belangrijk om zich te onderscheiden en concurrerend te blijven. Zijn specialisatie in bijzondere sloopprojecten is daar een mooi voorbeeld van.

Ripping richt zich op sloopprojecten die voor de ‘gewone’ loonwerker te groot zijn en voor slopers te klein, zoals een industrieelpand in Rotterdam.

20

GRONDIG 8 2019

Het was een klus in Haarlem. Een oud rioolpompgemaal op zeven meter diepte moest worden gesloopt. Natuurlijk kon Ripping BV dat. Hoewel Cees Ripping zo’n project nog nooit eerder had gedaan, wist hij dat hij het met zijn mensen en materieel voor elkaar kon krijgen. Het was een nieuwe uitdaging. Specialiseren in sloopprojecten was toch wat hij wilde? Dit was een kans.

Het zat echter tegen. Ten eerste was het onder water, iets wat de klus er niet gemakkelijker op maakte. Ten tweede waren niet alle tekeningen in beeld en daarnaast zat er een veel dikkere vloer in het gemaal dan vooraf gedacht. “De jongens hadden na een dag werk één kruiwagen beton op de kant. De vloer bleek zo dik dat het beton niet wilde

splijten”, zegt Cees Ripping in zijn kantoor op zijn bedrijf in Bergschenhoek. “Dat is frustrerend, dat is tegenslag, maar voor alles geldt: niet opgeven en doorgaan. Dat heb ik de jongens ook verteld. Uiteindelijk is het gelukt. Het gemaal is eruit. Dat geeft vertrouwen voor een volgende klus.”

Ripping is zich de laatste tien jaar gaan specialiseren in sloopwerkzaamheden. Voorheen zat hij met zijn bedrijf alleen in de verhuur van grondverzetmachines, waar zijn vader ooit mee was begonnen. Met de komst van een nieuw personeelslid kreeg hij echter de kennis in huis voor een nieuwe tak: bijzondere sloopprojecten. “Deze medewerker kwam bij een sloopbedrijf vandaan. Dat specialisme zat gewoon in hem. Dus toen we werden gevraagd om de

Aannemings- en Verhuurbedrijf Ripping BV Ripping BV is voortgekomen uit het grondverzet. De vader van Cees Ripping begon in 1971 met een getrokken kraantje in de bouw. Omdat een aannemer toentertijd erg op hem gesteld was, vroeg hij of Ripping een grotere kraan niet zag zitten. Cees’ vader wist met financiële steun van de familie een grotere mobiele kraan aan te schaffen, een Atlas 1302, en zo breidde hij zijn loonbedrijf uit.

Het bedrijf is altijd puur bouwgerelateerd geweest. Cees zelf kwam in 1994 thuis werken op het loonbedrijf en ging in 1995 in een maatschap. Het bedrijf bestond toen uit drie medewerkers. De mobiele telefoon was in opkomst, dus Cees nam de planning van zijn moeder over, terwijl hij zelf ook aan het werk was. “Ik had toentertijd geen grote wensen. Ik was jong en ik probeerde wat te verdienen. Ik was blij met elke nieuwe machine.”

Tien jaar later nam Cees het bedrijf geheel van zijn ouders over. Door de economische crisis worstelde het bedrijf en in 2009 kwam het sloopwerk op zijn pad. Dat breidde hij uit tot een volwaardige tweede tak. Nu zit het bedrijf voor 50 procent in de verhuur en voor 50 procent in bijzondere sloopprojecten. Het bedrijf heeft twaalf medewerkers in dienst.

boerderij hiernaast te slopen, hebben we dat aangenomen.

Het was ook niet zo’n grote stap: we hoefden geen grote investeringen te doen. De machines hadden we al. Alleen de hulpstukken moesten we huren.”

Voor Ripping zelf was het wel een grote stap, een nieuwe leercurve. “Ik wist alles van verhuur, maar ik wist weinig van slopen, dus als we een calculatie moesten maken, dreef ik vooral op de kennis en ervaring van onze medewerker, die inmiddels uitvoerder was geworden.”

Daarbij koos Ripping ervoor zich te richten op bijzondere sloopprojecten, projecten die voor de ‘gewone’ loonwerker te groot zijn en voor de grote slopers te klein. “Op die manier probeer ik me door de markt te manoeuvreren en ons bedrijf te onderscheiden van de rest.”

Loonwerkersmentaliteit Inmiddels heeft hij de nodige bijzondere projecten op zijn naam staan: de sloop van zeven bruggen in Hoofddorp, een veertig meter lange brug en niet te vergeten het rioolpompgemaal in Haarlem. “Als klein bedrijf hebben we een voordeel. Onze opdrachtgevers en aannemers hebben te maken met korte lijnen en we bieden kwaliteit.

Ik bedoel: een sloper kan geen slootkanten graven, maar een loonwerker kan wel slopen. We werken netjes, laten de boel netjes achter. Dat wordt gewaardeerd. Daarnaast werkt onze loonwerkersmentaliteit in ons voordeel: we gaan niet zeuren bij de hoofdaannemer als het tegenzit. ‘Niet opgeven en doorgaan’ is ons credo. Tegenslagen horen er nu eenmaal bij. Iemand die vertelt dat elk project hem winst oplevert, liegt. Ik heb me ook verkeken op dat sloopproject in Haarlem, maar we hebben wel ontzettend veel geleerd.

Die kennis nemen we weer mee naar volgende projecten.

Dat is onze winst.”

Kleine marges Deze tweede tak zorgt ook voor meer continuïteit op het bedrijf. De sloop gaat jaarrond door, dus als het in de bouw rustig is, kan Ripping zijn personeel goed kwijt. Toch is het

een lastige activiteit, want de marges blijven klein. “In 2005 heb ik het bedrijf overgenomen, maar algauw kwam daar de economische crisis overheen. We zijn de crisis doorgekomen, maar we hebben weinig kunnen sparen. We hebben weinig vet op de botten, zeg maar. Dat is soms lastig om mee te dealen. Die betalingsperiode van 60 dagen speelt ons dan ook regelmatig parten. In 60 dagen kan er veel gebeuren.

Die periode is echt lang, terwijl wij wel alles op tijd moeten betalen. Als er in die tussentijd een klant omvalt, zijn wij alles kwijt.”

Scherp blijven is zijn antwoord daarop. “Het gaat nu iets beter dan tijdens de crisis, maar we moeten scherp blijven.

In deze sector zijn geen grote rendementen te verwachten”, stelt hij vast. Zo let hij er goed op waar hij zijn afval brengt. De ene vuilstort is per ton afval duurder dan de andere, maar hij moet die kosten ook weer afzetten tegen de transportkosten.

Omdat hij zich richt op bijzondere sloopprojecten betekent dit ook dat medewerkers verder moeten reizen. Deze projecten liggen logischerwijs immers niet allemaal in de buurt van Bergschenhoek. “Grotere constructies zijn vaak verder van huis, waardoor de transportkosten hoger liggen en medewerkers soms ter plaatse moeten overnachten. De marges zijn zodanig dat we dus niet inschrijven op klussen die de loonwerker om de hoek ook kan doen”, zegt Ripping.

Dat geldt ook voor werkzaamheden als grond rijden. “Binnen onze cao kan dat niet uit voor een kwartje per kuub. Het gat tussen onze CAO Bouw en de CAO LEO is te groot. Dat kun je oneerlijke concurrentie noemen, maar daar valt weinig aan te doen.”

Efficiënt werken Daarom is hij ook extra gefocust op efficiënt werken, zodat er geen onnodige kosten hoeven te worden gemaakt. “Dat betekent vooral binnen de ingecalculeerde tijd blijven. Dat is niet altijd even makkelijk, want elk sloopproject is anders. De werkomstandigheden verschillen en soms moet het puin op een andere manier worden opgevangen. Je moet waakzaam blijven. Dat leer je van lieverlee.”

GRONDIG 8 2019

21

ondernemen met

mensen

De laatste aanwinst van Ripping is 23 meter hoge sloopkraan.

Zo ontstaat een machinepark wat steeds meer sloopgerichte is.

De man maakt de machine De mobiele tientons kraan heeft Ripping specifiek voor de ver­ huur. Momenteel draait de kraan met een vaste medewerker en grondwerker in Vlaardingen, waar een ziekenhuis heeft plaatsgemaakt voor een woonwijk. Het project zit in de eind­ fase. De werkzaamheden omvatten nu vooral nog het stel­ len van stoepranden en bestrating leggen. De tientons kraan is ideaal voor dit soort projecten. “Die is net wat sterker dan de achttons die we hiervoor hadden, maar nog steeds com­ pact. Perfect voor kleinere ruimtes en dit soort reconstructie­

Efficiënt werken betekent ook investeren en meegaan met vernieuwingen, weet hij. “Denk aan GPS, maar ook investeren in technieken om hulpstukken sneller te kunnen koppelen zonder slangen te hoeven afkoppelen. Dat scheelt een hoop tijd.”

Langzamerhand is het machinepark verschoven van grondverzet naar meer sloopgerichte machines. De 25-tons kraan is ingeruild voor een 40-tons, er is een puinbreker bij gekomen, hulpstukken heeft hij nu zelf aangeschaft en de laatste aanwinst is een 23 meter hoge sloopkraan. Had hij vroeger drie rupskranen in de verhuur, nu zet hij ze in bij

werkzaamheden in een stedelijke omgeving”, zegt Cees Rip­ ping. Machinist Arnold Verweij beaamt dat. Hij draait al sinds de komst van deze machine op het bedrijf, vijf jaar geleden, op deze kraan. “Ik houd van de vierwielbesturing en de compact­ heid. De machine is sterk, maar toch kun je er op een kleine oppervlakte goed mee werken.”

Hij beleeft er veel plezier aan. “Het mooie van dit werk is dat je de halve dag buiten aan het werk bent en de andere helft zit je op de kraan. Straatwerk vind ik minder leuk. Elke straat in elke stad is hetzelfde. Reconstructiewerk maakt het werk juist afwisselend. Je weet nooit wat je die dag zult tegenkomen.”

Hij werkt samen met een vaste grondwerker. De twee zijn goed op elkaar ingespeeld, merkt Ripping op. “Je moet geen twee tienen bij elkaar zetten, want dat werkt niet. Dit werkt wel. Ze vullen elkaar goed aan”, aldus de ondernemer. Hij heeft er wei­ nig omkijken naar. “Als het gaat om verhuur, dan geldt echt: de man maakt de machine. De jongens hebben een goede klik met de projectleider. Als je een goede man op een machine hebt, gaat dat in de rondte. Hierdoor krijgen we steeds meer reconstructiewerk.”

Of een tweede tientons kraan al aanstaande is, weet hij nog niet. “Voor deze heb ik nu genoeg werk, maar of ik een tweede ook volledig aan het werk krijg, is de vraag. Dan moet ik ook eerst een goede man vinden voor de machine, en goed perso­ neel ligt niet voor het oprapen.”

sloopprojecten. Alleen één rupskraan en zijn mobiele kranen zitten nog in het grondverzet, waaronder een mobiele tientons kraan. “We hebben nog een oudere bandenkraan die we bij sloopprojecten gebruiken. Het is misschien niet helemaal rendabel, maar het is wel handig om zo’n kraantje erbij te hebben voor wat kleinere klusjes.”

Onzekere toekomst Plannen voor de toekomst heeft hij zeker, maar door de huidige en de te verwachte regelgeving maakt hij een pas op de plaats. “De PFAS en het stikstofbeleid zijn echt een dingetje.

Daar gaan we last van krijgen. Ik kreeg al een mailtje van mijn grondbank dat die geen baggerspecie en grond meer inneemt. Daarnaast zie ik het rondrijden met kleine partijtjes grond voor particulieren ook verdwijnen. Als alle partijen straks moeten worden bemonsterd, is dat geen doen meer.”

Ook maakt hij zich zorgen over PFOS. “Dat soort dingen maakt mensen die met grond mogen slepen zenuwachtig. Projecten zullen in de wacht worden gezet. Er zal stagnatie optreden en er zullen projecten zijn waar überhaupt niet aan mag worden begonnen. Het is een crisis van het andere soort.”

Toch maakt het hem niet minder enthousiast. “In 2013 zou alles hier natuur moeten zijn, maar de subsidie viel weg en het plan was van de baan. Er is dus nog van alles mogelijk. Als je mij tien jaar geleden had gezegd dat ik in de sloopprojecten zou belanden, had ik je ook niet geloofd, dus het kan alle kanten op. Niet opgeven en doorgaan, zou ik zeggen.”

TEKST: Marjolein van Woerkom FOTO’S: Marjolein van Woerkom en Ripping BV

22

GRONDIG 8 2019

ZB 3 jaar garantie* GLOBAL FARMING – LOCAL RESPONSIBILITY Innovatief, slim en afgestemd op de specifieke kenmerken van agrarische regio’s wereldwijd.

en machine kwaliteit van werk n va en ig tu er ov n uw nieuwe Om u nog meer te op de aanschaf va ie nt ra ga . ar ja 3 ar de voorwaarden geeft Vredo ester! * Informeer na em nb de zo 3 ZB o Vred De VT4556 met perfecte gewichtsverdeling en Scania motor; krachtiger, stiller, zuiniger...

BEZOEK ’S WERELDS MEEST TOONAANGEVENDE BEURS VOOR LANDBOUWTECHNOLOGIE ONZE PARTNER VOOR UW REIS: Trekker Reizen Eline ter Haar | Tel.: 053 461 61 15 | E-Mail: info@trekkerreizen.nl

Neem contact met ons op voor uw investering in het mestseizoen 2020

2019

Verkoop Benelux: André de Waard - Tel: 06-53437311

INNOVATIE IS NERGENS DICHTERBIJ.

+31 (0) 488 411 254 info@vredo.com www.vredo.nl

10 T/M 16 NOVEMBER, HANNOVER, DUITSLAND PREVIEWDAGEN 10 EN 11 NOVEMBER www.agritechnica.com

facebook.com/agritechnica

AT19_95x134_nl_Grondig.indd 1

De beste in het veld

10.07.19 16:21

Mekos 3D leveler: 3-Dimensionaal profileren van zand en korrelbanen met een total station.

Mekos levelers: Volautomatisch werkende machine’ s, ook met traploos instelbare ronding.

Voorzien van automatisering door middel van laser techniek, total station of gps.

De Mekos machines zijn uniek, sterk en duurzaam, geschikt voor zand en korrelbanen. (op getoonde producten zijn individueel patenten van toepassing)

Partners:

Mekos Schagerbrug BV Tel. 0224-571555 www.mekos.net

ondernemen met

vaktechniek

PROFILEREN

Alle disciplines in huis voor efficiënter werken Hoogeboom Raalte maakt industrieterrein De Zegge VII in Raalte bouwrijp Hoogeboom Raalte heeft alle disciplines onder één dak en dat maakt efficiënt werken mogelijk. Voor de uitbreiding van industrieterrein De Zegge VII was dat belangrijk om de kwaliteits- en tijdsdoelstellingen te kunnen realiseren, mede omdat er onverwachte saneringsklussen waren en omdat een deel van de werkzaamheden in nat terrein en letterlijk onder hoogspanning moest worden uitgevoerd. Goed communiceren speelde daarin ook een belangrijke factor.

24

GRONDIG 8 2019

Project: uitbreiding industrieterrein De Zegge VII, deel 2 Opdrachtgever: gemeente Raalte Aanneemsom: circa € 700.000,- (zonder meer- en minderwerk) Looptijd: maart tot augustus 2019 Werkzaamheden: bouwrijp maken veertien hectare, toepassen bronbemaling industrieterrein, aanleg riool, aanleg wegen inclusief asfalteren en aanleg bijhorend berm- plus bochtbeton, aanleg watergangen, aanleg 1,5 hectare wadi, saneren en zeven van circa 1,5 hectare grond van voormalige boerderij.

Mark Stamsnijder: “Het mooie aan zo’n project is dat alle disciplines van ons bedrijf worden aangesproken. Dat maakt je sterker in aanbestedingen, omdat je werkzaamheden beter op elkaar kunt laten aansluiten.”

Het is natuurlijk niet zo spannend om rond te rijden op een industrieterrein dat eind juni al conform planning bouwrijp is opgeleverd. Toch zie je meteen de aanpak van Hoogeboom Raalte. Er draaien twee driefractiezeven die ervoor zorgen dat de Komatsu PC 290-long-reach-rupsgraafmachine voluit kan draaien en de Volvo L90-wiellader ook goed is volgepland. Dit stukje meerwerk is nog gaande. Projectleider Mark Stamsnijder voegt daaraan toe dat het binnen alle eisen aan Hoogeboom is om zo efficiënt mogelijk te werken. “Dat is het deel waar je als bedrijf het verschil moet maken”, vertelt hij. “Dat zit in tal van details, zoals een goede communicatie en hier het inzetten van twee zeefmachines om de machines goed vol te plannen. Zo heeft dat het hele project gespeeld.”

Onverwachte asbestsanering Op één van de kavels waren er stortputten met puin aanwezig. Onverwacht was er asbest (onder de norm van 100 milligram per kilogram droge stof) aangetroffen, dus moest dat deel in zijn geheel worden afgegraven en gezeefd.

“Wij troffen de verontreinigingen aan, hebben de werkzaamheden daar toen stilgelegd en hebben meteen een plan van aanpak opgesteld”, vertelt Mark.

“Als we bij de grondsanering daarna onverwacht toch nog iets tegenkomen, wordt zo’n kavel meteen gefotografeerd, wordt de opdrachtgever ingelicht én wordt een werkwijze met bijhorende planning voorgesteld”, legt hij uit. Het te zeven terrein is mede hiervoor in fictieve vakken opgedeeld. Wanneer een vak gereed is, deelt het bedrijf de digitale informatie met de opdrachtgever, zodat deze continu op de hoogte blijft van de voortgang. Hoogeboom Raalte is gecertificeerd voor bodemsanering en asbestsanering uit gebouwen, maar ook voor het procesmatig reinigen van asbesthoudende grond en puin door middel van zeven. “We zijn zo in staat snel te handelen. We hoeven dan geen ander bedrijf in te schakelen, met mogelijke wachttijden als gevolg. Wij pakken het direct aan en kunnen door.”

Hoogspanningstraject Hoogeboom zette bij de EMVI-aanbesteding in op een hoge score op alle punten van het bestek. Daarvoor is het hele project en al het inmeten en uitzetwerk in 3D-GPS uitgevoerd. Uiteraard draaien de machines ook op 3D-GPS. Stamsnijder geeft aan dat de gemeente Raalte hoge eisen stelt aan de kwaliteit en precieze ligging. Belangrijk daarin is dat een hoogspanningslijn het terrein doorkruist.

Op dat traject is een wadi gerealiseerd. Het afstemmen van werkzaamheden op de hoogspanningsleidingen en een cursus vooraf voor de medewerkers bij de netwerkbeheerder vormden bij de aanbesteding belangrijke factoren.

Hoogeboom heeft tijdens het uitvoeren van de werkzaamheden onder

GRONDIG 8 2019

25

1 In totaal is circa 850 meondernemen met ter hoofdriolering aangebracht. Daarbij zijn de aftakkingen naar de verschillende kavels en de mantelbuizen onder de wegen door op 3D-GPS traceerbaar gerealiseerd.

vaktechniek

2 H et gehele terrein is een halve tot een hele meter opgehoogd. Dat vergde circa 55.000 kubieke meter grondverzetwerk. Ondanks de droge periode was het graafwerk enkel uitvoerbaar met behulp van bemaling.

1

2

3 H oogeboom heeft de wegen tot en met de onderlaag aangelegd.

Dankzij de aanwezigheid van een eigen recyclingstak was de aanvoer van het benodigde menggranulaat op exact het juiste moment geen enkel probleem.

4 O p het project is de eigen bulldozer ook ingezet. Voor het afwerken van de wadi was dat een must vanwege de natte omstandigheden in combinatie met de hoogspannings­ leidingen. Uiteraard werkte de bulldozer ook op 3D-GPS.

3

het hoogspanningstraject alle graafmachines voorzien van een hoogtebegrenzing en alle voertuigen voorzien van kettinggeleiders.

Er is in overleg met Tennet een tekening gemaakt waarop per zone in de belemmerende strook wordt aangegeven wat de maximale werkhoogte is. De wadi’s zijn met de bulldozer op profiel geschoven.

Hoogeboom fotografeerde continu de voortgang om zo de gemeente goed op de hoogte te houden.

Vooraf communiceren Het eerste bedrijf is voor de officiële uitgifte al in aanbouw. De gemeente Raalte en Hoogeboom hebben dit vooraf goed doorgesproken, omdat die bouw voor Hoogeboom mogelijk belemmeringen zou kunnen opleveren bij de werkzaamheden. Mark Stamsnijder is daar helder over.

“Het EMVI-plan bevat heldere afspraken over de communicatie. Het is één van de belangrijke onderdelen in deze aanbesteding, omdat we ons daarmee proberen te onderscheiden. Voor ons is dat belangrijk, omdat we dan niet voor onverwachte verrassingen komen te staan.”

Hoogeboom communiceerde zo met de bouwonderneming om

26

GRONDIG 8 2019

4

te zorgen dat het zelf ongehinderd de infrawerkzaamheden kon uitvoeren en de bouwonderneming onbelemmerd door kon bouwen. Ook de aansluiting op de al gerealiseerde rondweg is met de belanghebbenden gecommuniceerd en in een zo kort mogelijk tijdsbestek gerealiseerd, omdat een groot distributiecentrum dagelijks voor veel voertuigbewegingen zorgt. Via een nieuwsbrief informeerde Hoogeboom continu de voortgang, als onderdeel van de aanbesteding.

“Een dergelijke communicatie is van doorslaggevend belang om een project efficiënt en in één keer goed uit te voeren”, zegt Stamsnijder.

Lage ligging Het laag gelegen terrein is in zijn geheel een halve meter tot een meter verhoogd. Ondanks de droge zomer in deze streek is de grond nog zompig. “We hebben voor het aanleggen van de wadi’s continu bronbemaling moeten toepassen en dan stond vaak nog het meeste onder water”, vertelt Stamsnijder. Hoogeboom heeft de wadi’s voorzien van grof zand en dat vermengd om zo een bovenlaag te krijgen die extra goed doorlatend is. Het wegennet is allemaal ‘op

5 E fficiënt werken is doorwerken en de machines goed vol hebben. Mooi voorbeeld is de inzet van twee zeven om de capaciteit van de longreach-graafmachine en de wiellader goed te benutten.

5

6

6 E r is circa anderhalve hectare wadi onder de hoogspannings­ leidingen aangelegd.

Daarbij is een pakket van twintig centimeter drainzand aangebracht. De wadi is ingezaaid met het grasmengsel Low Maintenance.

7 O m strak werk af te leveren, zijn de bermen gespit en ingezaaid.

Het asfalt is opgesloten met geprofileerd beton. Hoogeboom heeft hiervoor het asfalt strak afgefreesd.

7

8

één oor’ onder afschot aangelegd. Daarbij zijn de wegen aan de lage zijde opgesloten door een betonnen rand met profiel. “Wij hebben hiervoor de methode lage zijde toegepast, waarbij we vijf centimeter te breed asfalteren en dit later superstrak wegfrezen voor een strakke aansluiting van het beton.”

Voor de riooldeksels paste Hoogeboom de O-Linq-methode toe, omdat dit een strakkere afwerking geeft, één van de wensen van de gemeente. Stamsnijder wijst ook op een blootgelegde mantelbuis voor het in aanbouw zijnde bedrijf. “We hebben de hele riolering en de mantelbuizen op 3D met registratie onder de wegen en gedeeltelijk met de nutsaannemer doorgelegd, zodat de bedrijven ze tot op de centimeter nauwkeurig kunnen vinden.”

Eigen mensen Hij wijst erop dat het in huis hebben van alle disciplines en zo veel mogelijk met eigen mensen werken ook belangrijke factoren zijn.

“Onze medewerkers denken mee en zorgen zo ook dat de zaken lopen zoals ze moeten lopen. We proberen zo te voorkomen dat we

8 E en punt in de aanbesteding was het asfalteren van het wegdek en op 3D-GPS de putdeksels uitboren volgens de O-Linqmethode. Dat levert superstrak werk op rondom de putdeksels.

worden gebeld omdat zaken niet goed of niet tijdig geregeld zijn. Dat is een belangrijk criterium, waaraan je kunt zien dat je het goed op de rit hebt.”

Stamsnijder wijst daarbij op tal van kleine details in het werk, zoals het pleksgewijs lossen van bijvoorbeeld rioolleidingen, zodat er minder voertuigbewegingen zijn. “Je spreekt dat af en dan zijn er je eigen mensen die de chauffeurs even begeleiden of bij grondstromen onderling de meest efficiënte aanpak regelen.”

Het zijn de spreekwoordelijke puntjes op de i van een project waarbij de combinatie van tijdsdruk en kwaliteitseisen Hoogeboom dwong de zaken efficiënt te doen om het rendabel te maken. Die puzzel is dit keer ook weer gelukt en dus is het project afgelopen zomer tijdig en conform de eisen opgeleverd. “Daarmee hopen we de volgende keer ook weer in beeld te zijn bij de gemeente Raalte, want dit zijn toch mooie projecten dicht bij huis, waarbij alle disciplines bij elkaar komen.”

TEKST Gert Vreemann FOTO’S: Hoogeboom, Vreemann

GRONDIG 8 2019

27

ondernemen met

vaktechniek

GRONDIG.COM

Op deze pagina’s samenvattingen van berichten die eerder op Grondig.com zijn geplaatst. Wilt u op de hoogte blijven van het actuele nieuws? Ga naar Grondig.com. Daar publiceert de redactie dagelijks nieuws van en voor de cumelasector.

GOUD VOOR JOHN DEERE EN JOSKIN

DEUTZ-FAHR 5DF TTVMODELSERIE MET ACTIVESTEER

John Deere en Joskin krijgen op de Agritechnica een gouden medaille voor de elektrische aansturing van de traploze versnellingsbak in combinatie met twee elektrisch aangedreven assen op een Joskin-mestverspreider. Bij de eAutoPower-transmissie op de 8R-trekkers is de hydrauliek vervangen door elektriciteit. De elektrische energie wordt opgewekt door een generator. Deze levert ook nog 100 kW voor de aandrijving van werktuigen. Voor het gebruik hiervan heeft Joskin een meststrooier gebouwd met een elektromotor op twee assen van een tridem-onderstel.

Deutz-Fahr introduceert voor de 5DS TTVsmalspoorserie nu de vierwielbesturingstechnologie ActiveSteer. De nieuwe achteras heeft een maximale stuurhoek van twintig graden.

De wielpositie hiervan wordt geregeld door een elektronische regeleenheid, waarbij de chauffeur tussen verschillende stuurmodi kan kiezen. Naast deze drie geautomatiseerde ­ besturingsmodi kan de stuurhoek van de achter­wielen hand­ matig ­worden geregeld en naar believen worden geblokkeerd.

Hondengang is ook mogelijk.

KUHN VESTIGT WERELDRECORD HARKEN Kuhn vestigde onlangs een wereldrecord door 188,9 hectare te harken in acht uur. Hiervoor werd de vier-rotor-cirkelhark GA 15131 met een werkbreedte van 9,50 tot 14,70 meter ingezet. De recordpoging vond plaats op 26 augustus in het Deense Brædstrup in aanwezigheid van vertegenwoordigers van de DLG. De GA 15131-hark is voorzien van een honderd procent hydraulische rotoraandrijving voor een goede aanpassing van de rotorsnelheid aan de omstandigheden en een boostfunctie waarmee de rotorsnelheid van de voorste twee rotors met twintig procent wordt verhoogd. advertentie

Nokian Ground Kare • Ontwikkeld voor zwaardere toepassingen • Blokprofiel voor beter rijcomfort • Geschikt voor zachtere ondergrond • Goede zelfreiniging

...

Middelkampseweg 7 • 5311 PC Gameren • T: 0416 69 33 55 www.forrez.nl

28

GRONDIG 8 2019

LEMKEN INTRODUCEERT MESTSTROOIERS VAN SULKY

CONNECTED MAGNUM MET 435 PK

Tijdens de Agritechnica 2019 maken Nicola Lemken en Julien Burel de samenwerking tussen hun bedrijven bekend. Lemken breidt vanaf november zijn portfolio uit en biedt meststofstrooiers van Sulky aan in het eigen Lemkenblauwe design. Het programma bestaat uit drie series met in totaal vijf modellen die door de zakenpartners van Lemken in Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, de Benelux, Ierland, GrootBrittannië en Polen zullen worden verkocht.

In de wedloop om de meest digitale wieltrekker presenteert Case IH op de komende Agritechnica de 320 kW (435 pk) sterke Magnum 400 AFS Connect met 21/5-powerdrive-transmissie met een volledige integratie van de trekkersoftware en de cloudomgeving. Bijzonder aan dit nieuwe model is dat deze helemaal is ontworpen rond het AFS Connect-systeem van Case IH. Dat betekent dat er altijd tweezijdige gegevensuitwisseling mogelijk is tussen de trekker en de My Case IH-beheeromgeving. In de trekker zit de nieuwe 12-inch AFS 1200-monitor.

EVERS-GRASLANDWOELER VOOR MAÏSLAND MET ONDERZAAI Evers introduceert een nieuw model graslandwoeler met een variabele tandafstand van 75 tot 90 centimeter. Op 75 centimeter is deze woeler geschikt om de bodem tussen de rijen maïsstoppels te woelen om structuurschade te herstellen, waarbij het vanggewas intact blijft.

De nieuwe Evers-woeler is hiervoor voorzien van een snijschijf en een niet-mengende tand.

De machine is eenvoudig uit te breiden naar vijf tanden op een afstand van hart op hart 75 centimeter. Optioneel is een opbouwzaaimachine voor een vanggewas mogelijk.

advertentie

www.vicon.nl

FASTBALE NON-STOP PERSEN

Denk anders, denk vooruit De Vicon Profi lijn is net even anders dan u verwacht. Door anders te denken, bieden wij oplossingen op onze kunstmeststrooiers, triple schijvenmaaiers, 4-rotor harken en FastBale ronde balenpersen die de grasoogst efficiënt, plezierig en succesvol maken.

Bel onze grasoogst specialist voor meer informatie: +31 (0)321 387123

GRONDIG 8 2019

29

VOLVO LEVERT LAAG CHASSIS MET HOOG DRAAGVERMOGEN

HOMBURG HOLLAND IMPORTEUR VAN GARFORD-SCHOFFELMACHINES Homburg Holland in Stiens is importeur geworden van Garford Farm Machinery Ltd. Garford biedt een uitgebreid schoffelassortiment voor verschillende teelten en gaat daarbij zeer nauwkeurig te werk door middel van eigen cameratechniek. Garford heeft modellen voor alle rijgewassen tot achttien meter hydraulisch opvouwbaar of tot 24 meter getrokken. De digitale camera identificeert de individuele planten en bestuurt daarmee de roterende schoffelbladen, die ook tussen de planten schoffelen.

De schoffelmachines kunnen snelheden tussen 8 en 15 km/u bereiken.

Volvo Trucks levert vanaf nu tientons luchtgeveerde voorassen op de Volvo FMX, FM, FH en FH16. Hierdoor kunnen een nog lagere chassishoogte en een hoog draagvermogen worden gerealiseerd. Dat is een groot voordeel voor bijvoorbeeld bakwagens en trekkers met een zware autolaadkraan. De nieuwe tientons voorassen zijn luchtgeveerd en leverbaar als enkele en dubbele vooras voor twee- tot en met vijfassige configuraties. Daarnaast beschikken alle chassis met een luchtgeveerde tientons vooras standaard over Volvo Dynamic Steering.

NIEUWE GÖWEIL G-1 F125 Fabrikant Göweil presenteert de nieuwe generatie van de G-1 F125-rondebalenpers en de G-1 F125 Kombi. Het betreft een flinke update van de huidige Göweil-persen, met onder meer grotere wielen, eenvoudiger bediening, meer opbergruimte en betere prestaties. Het aandrijfsysteem van de pers is uitgevoerd met grotere en sterkere kettingen. Göweil heeft het bestaande concept aangehouden, met bekende eigenschappen als de korte snijlengte en de dubbele binding. Göweil biedt de nieuwe generatie persen standaard met Isobus aan.

advertentie

Machines voor professionals !

Celli spitmachines Alle lagers met oliebad smering Nieuw: HD oliekeerringen Krukas deelbaar bij iedere spade Optie: hefinrichting voor kopeg of frees In één werkgang tarwe zaaien in onbereden grond In één werkgang bollengrond klaarleggen

G190/310 combi

Agricola Italiana groeten zaaimachines

SN1-130

30

GRONDIG 8 2019

Marktleider in groenten zaaitechniek Verstelbare vacuumventilator Aparte compressor Nortonkast versnellingsbak Optie: elektro-hydraulische aandrijving Spelingsvrije parallellogrammen

Bieslook 15

gerard.zweers@argi.nl

www.argi.nl

6942 SG DIDAM

06-53236180

like ons op facebook

DABEKAUSEN ­VERNIEUWT HAGENPROFI

TIJDELIJK INTRODUCTIEKORTING!

In één werkgang hagen knippen of snoeien met de Hagenprofi. Inspelend op het succes van deze formule ontwikkelde Dabekausen zelf deze nieuwe uitvoering, waarbij de aslasten binnen de wettelijke regels van semi-compacttrekkers vallen. Als basis gebruikt Dabekausen de compacte armmaaier voor frontopbouw van McConnel. Om te hoge vooraslasten te voorkomen, zijn de olietank en pompset aan de achterzijde geïntegreerd in de Matef CLS 1650-H-opvangcontainer. De gehele combinatie is dankzij een apart draagframe gemakkelijk aan en af te koppelen.

KUHN OPTIMER XL KORTING OPLOPEND TOT

€500,-* (PER METER

• Efficiënt en betrouwbaar • Makkelijk instelbaar • Slijtvast en onderhoudsarm

WERKBREEDTE)

TERUGBLIK GROENTECHNIEK HOLLAND Diverse bedrijven grepen de kans op om de GroenTechniek Holland te peilen wat het publiek van de technische verbeteringen of compleet nieuwe machines vindt.

De innovatieprijs Gouden Klavertje Vier was voor John Deere met de X Turf Wheel.

Daarnaast waren nog genoeg andere technieken en verbeteringen te bewonderen. In een fotoreportage blikten we terug. In de inleidende speech prikkelde weerman en duurzaam ondernemer Reinier van den Berg de sector door aan te geven dat we voor CO2-reductie massaal bomen en groen moeten planten.

REESINK Agri

* Actie geldig tot 29-02-2020

uw partner in agribusiness

Woudhuizermark 79, NL-7325 AC Apeldoorn, T +31 575 599469 E info@reesinkagri.com, W www.reesinkagri.com Volg ons ook op social media

Die wil alleen maar hakselen Adv Kuhn Optimer 98x134.indd 1

www.krone-nederland.nl

KRONE BiG X

24-09-19 16:40

2 complete series veldhakselaars van 480 tot 1.110 PK Smalle en brede hakseltrommel; “gewasstroom op maat” voor kleine en grote hakselaars VariStream geveerde gewasstroom = minder brandstof en meer minder belasting Revolutionaire MaxFlow hakseltrommel; = meer ruimte onder het mes Diverse HD korrelkneuzers oa schijvenkneuzer; geschikt voor lange haksellengte “Structuur” hakselen Maïsvoorzetstuk EasyCollect; niet zagen maar knippen = minder vermogen

Zuid-Nederland: Ad van den Hurk 0653-241918

Noord-Nederland: Marc Berghuis 0651-346841

GRONDIG 8 2019

31

TECHNIEK Nog altijd gewild

ondernemen met

vaktechniek

Aanbod van lichte mobiele graafmachines blijft beperkt Lichte mobiele graafmachines van rond de tien ton zijn nog altijd zeer geliefd in onze sector, maar tegelijk loopt de wereldmarkt voor dit soort machines terug. Dus zie je relatief weinig aanbieders en weinig grote ontwikkelingen. Mecalac met de MWR-reeks en JCB met de Hydradig zijn de uitzonderingen. We doken in de markt en zetten argumenten, aanbieders en gebruikerservaringen naast elkaar. Het is te hopen dat er fabrikanten blijven investeren in deze geliefde allround machines.

Een ronde onder cumelabedrijven leerde ons dat er nog steeds veel bedrijven zijn die er heel ‘wijs’ mee zijn en de lichte mobiele bandengraafmachine relatief veel gebruiken omdat je er de weg mee op kunt en hij op werken vlotter en handiger is dan de rupsvariant. Dat geldt met name voor infraklussen en straatwerk.

Uitvlakken, halen, brengen, bandje plaatsen, putje zetten: je kunt bijna alles met die ene machine.

Bovendien is hij een (flinke) slag lichter en compacter dan de bekende veertientons ­mobiele kraan. Voor veel toepassingen in steden, infra- en straatwerk, werken in openbaar groen en dat soort toepassingen is de reguliere veertientonner vaak een maat groter en zwaarder dan nodig of gewenst, ook al zie je in de praktijk dat deze, bij gebrek aan wat anders, toch ook wordt ingezet.

Genoemd nadeel van zo’n veertientonner is ook dat de machinist bij dergelijke toepassingen in de regel toch vaker en moet in- en uitstappen. Een midi is dan in hoogte even wat anders en het communiceren met grondwerkers, de opzichter en anderen vanuit de cabine is bij de compacte machine ook even fijner. Als grootste bezwaar is genoemd het beperktere zicht en de kleinere hefcapaciteit door de vooraan gebouwde offsetgiek.

32

GRONDIG 8 2019

Kleinere markt Toch is het aanbod beperkt en zie je geen groei bij de meeste bekende merken. Dat is even anders dan bij de brede range rupsgraafmachines die ze leveren. Logisch, want fabrikanten kunnen ontwikkelingsgeld maar één keer uitgeven en denken in aantallen. Kosten en kostprijs zijn belangrijk. Zo is de prijs dankzij het gebruik van bestaande componenten, afhankelijk van uitvoering en opties, weinig hoger dan die van de vergelijkbaar uitgeruste rupsvariant. Als een rups voldoet, zal de bandenvariant de job ook kunnen doen, is de gedachte. Een specifieke machine ontwikkelen voor een nichemarkt maakt hem duurder en bovendien concurreert die voor de fabrikant mogelijk met de eigen rupsgraafmachines. Daar heeft u voor uw bedrijf natuurlijk geen boodschap aan. Wij zijn het landje waar zo’n mobiele graafmachine ‘in’ is, omdat het past in het Nederlandse efficiënt denken. Om ons heen (Duitsland en België) is de mobiele minigraafmachine ook nog populair, maar wereldwijd is de markt zeer beperkt. Volgens fabrikanten is dit marktsegment in Europa de afgelopen jaren gekrompen. Dat verklaart ook waarom fabrikanten in dit kleine marksegment beperkt investeren of het zelfs negeren. Zo bieden merken als Caterpillar, Hitachi en Kubota niets aan. Het aanbod bij de an-

dere merken is beperkt tot één of enkele modellen. Mecalac met de MWR-serie en JCB met de Hydradig hebben een serieuze ontwikkeling neergezet voor dit segment. Beide zijn specifiek ontworpen voor dit veelzijdige werk in beperkte ruimtes met beter zicht en een groter hefvermogen.

Andere oplossingen Er zijn natuurlijk andere oplossingen denkbaar dan het werken met de mobiele midigraafmachine, maar het blijft staan dat het voor onze doelgroep mooi zou zijn als fabrikanten de compacte mobiele graafmachines zouden doorontwikkelen. Dan zou de giek naast de cabine een oplossing zijn voor het zicht en meer hefvermogen de brede allround inzet ten goede komen. In combinatie met een draaikantelstuk kun je dan meer. Het is op basis van de marktontwikkelingen maar de vraag of in volume denkende fabrikanten dat gaan doen en dus zal het aanbod waarschijnlijk beperkt blijven. Desondanks is er nog genoeg te kiezen, al kan het zijn dat u niet bij uw favoriete huismerk uitkomt.

TEKST: Gert Vreemann FOTO’S: CUMELA Communicatie, cumelabedrijven, ­leveranciers

GRONDIG 8 2019

33

ondernemen met

vaktechniek

De mening van enkele cumelabedrijven Van der Zanden Moergestel BV: “Wonder op wielen” Aannemingsbedrijf Van der Zanden in Moergestel heeft deze ­Takeuchi TB 295 draaien. Volgens Van der Zanden is deze machine, uitgerust met een Engcon-tiltrotator, breed inzetbaar bij zowel infrawerk, groenvoorziening als rooiwerkzaamheden. Door zijn beperkte afmeting, grote mobiliteit en uitgebreide uitrusting (overdruk, tiltrotator, lepels, sorteerknijper en standaardbakken) en uitstekende machinist vinden ze het een ‘wonder op wielen’. Van der Zanden geeft aan dat het bedrijf zo tevreden is over deze machine dat het in de toekomst zijn rupsmidigraafmachines deels gaat vervangen door mobiele midigravers. Van der Zanden geeft aan dat vooral op infrawerken zo’n mobiele machine de voorkeur heeft, omdat je tegelijk allerlei werkzaamheden moet uitvoeren, variërend van even een putje of sleuf graven en egaliseren tot het halen van een paar bandjes, een putje zetten, leidingen leggen en allerhande andere voorkomende werkzaamheden. De combinatie van een rupsmachine en rijplaten plus eventueel een wielladertje ziet Van der Zanden niet als een alternatief. Voor het zetten van echt zware betonnen rioolbuizen heb je zwaarder materieel nodig. Voor het andere werk voldoet deze machine prima. Van der Zanden wil niet naar de lichtere mobiele graafmachines toe, omdat deze Takeuchi toch meer mans is en met zijn compactheid voldoet aan de wensen van de opdrachtgevers.

Het transport over de weg gaat prima en de machinist is zeer tevreden met zijn machine. Van der Zanden geeft aan dat voor bepaalde werkzaamheden, bijvoorbeeld werkzaamheden in natuurgebieden, een rupsgraafmachine de voorkeur blijft genieten, maar ook plagwerkzaamheden kunnen uitstekend met deze mobiele midigraver worden uitgevoerd.

34

GRONDIG 8 2019

Kino’s Kraanverhuur, Zwaagdijk: “Goede oplossing voor plaatsen van lichtmasten” Kino’s kraanverhuur van Kino Steur in Zwaagdijk is gespecialiseerd in het compactere werk in grondwerk, bestrating, beschoeiingen zetten, sloopwerk en sloop- en grondrecycling. Het bedrijf heeft een breed assortiment minigraafmachines tot zes ton en heeft ook deze mobiele Wacker Neuson 6503. Eén van de specialisaties is het renoveren van complete kruispunten en het plaatsen van lichtmasten. Bij dat laatste is er niet altijd ruimte om er met de dieplader bij te komen.

De 6503 biedt dan een goede oplossing door heen en weer rijdend de lichtmasten te plaatsen. De machine is hier sterk genoeg voor en voldoende compact om in de beperkte ruimtes te werken. De 6503 wordt hiervoor ook op de dieplader gezet om de lichtmasten vanaf de dieplader in één keer te plaatsen. Daarnaast zet Kino’s Kraanverhuur deze mobiele graafmachine breed in. Zo is er op Schiphol veel werk verzet, omdat je als je de verharding weer oprijdt schoner werkt dan een rupsgraafmachine. De machine wordt ook benut voor het plaatsen van putten, het volscheppen van de grondzeef en voor het uitvlakken. Bij Kino’s Kraanverhuur is het een blijver.

Veldhuizen BV, Westbroek: “Zicht de beperkende factor” Veldhuizen BV in Westbroek draait sinds enkele jaren met mobiele midigraafmachines. Het bedrijf heeft twee Neuson 6503’s gehad en heeft er nu nog één. Veldhuizen vindt het formaat erg handig op verschillende werken, maar wil toch van deze machines af. De reden hiervoor is dat het bedrijf het geen veilige en overzichtelijke machine vindt voor de machinist. De machinist kijkt altijd aan tegen de offsetgiek, die vooraan onder bij de cabine scharniert. Veldhuizen vindt het vanuit het oogpunt van veiligheid niet gewenst dat machinisten tot 30 km/u transporteren over de weg en op werken. Veldhuizen zou graag zien dat er een leverancier komt die in deze klasse de giek net zo naast de cabine zit als dat bij de veertientons mobiele graafmachines het geval is. Dit zou het volgens het bedrijf een stuk overzichtelijker zijn. Een offsetgiek ziet Veldhuizen met de draaikantelstukken als bijna overbodig. Het bedrijf lost het op door het liefst een zwaardere mobiele graafmachine in te zetten of het in gevallen van krapte op te lossen met bijvoorbeeld een rupsgraafmachine, eventueel in combinatie met een wiellader.

Tabel compacte mobiele graafmachines Merk

Type

Gewicht**

Vermogen

Graafdiepte***

Giek

Besturing

Rijsnelheid****

Hyundai

R55W

5,5 ton

49,9 kW

350 cm*

mono

2W

28 km/u

Bobcat/Doosan

E57 W/DX 57

5,9 ton

42,5 kW

380 cm

mono

2W

30 km/u

Volvo

EW 60E

5,9 ton

47,3 kW

359 cm *

mono

2W

30 km/u

Wacker Neuson

EW 65

6,5 ton

42,0 kW

389 cm

mono/2delig

2W

30 km/u

EW 100

9,2 ton

55,0 kW

424 cm

mono/2-delig

2W/4W

40 km/u

Yanmar/Schaeff

B75W/TW 75

7,4 ton

55,4 kW

396 cm

mono/2-delig

2W/4W

30/36 km/u

Komatsu

B95W/TW 95

9,1 ton

74,4 kW

436 cm

mono/2-delig

2W/4W

30/36 km/u

B110W/TW110

11,0 ton

85,0 kW

481 cm

2-delig

2W/4W

30/36 km/u

PW98

9,8 ton

50,7 kW

406 cm

2-delig

4W

30 km/u

Takeuchi

TB295

10,1 ton

85,0 kW

439 cm

2-delig

2W

30 km/u

Mecalac

MWR 7

6,9 ton

55,4 kW

303 cm

2-delig

4W

30 km/u

MWR 9

7,9 ton

55,4 kW

350 cm

2-delig

4W

35 km/u

MWR 11

10,0 ton

55,4 kW

380 cm

2-delig

4W

30 km/u

JCB

Hydradig 110

11,0 ton

81,0 kW

441 cm

2-delig

4W

40 km/u

Diverto

100

6,4 ton

86,0 kW

320 cm

2-delig

2W

40 km/u

* met 1,60 meter lepel ** gewicht vanaf *** graafdiepte afhankelijk van uitvoering giek en steel **** maximumsnelheid volgens opgave op standaardbanden

Overzicht compacte mobiele graafmachines Het aanbod mobiele graafmachines in de compacte klasse tot circa tien ton is vrij bescheiden. De meeste fabrikanten hebben zich bij de lichtere modellen beperkt tot relatief eenvoudige modellen met tweewielbesturing en een monogiek. Bij de zwaardere modellen zijn de tweedelige giek en vierwielbesturing gangbaar. Een beknopt overzicht en per merk even wat kenmerken.

De zes- tot achttons machines hebben als grote voordeel hun lage gewicht en compactheid. Buitenwerks binnen twee meter blijven en kunnen werken binnen de rijbaan is wel een dingetje in het echt compacte werk. Dat heeft uiteraard zijn weerslag op de hefcapaciteit. Juist bij dit ‘scharrelwerk’ bestaat een wezenlijk groot deel in heffen, oppakken, hijsen en versjouwen. De lichtere machines in dit segment, die zijn gebaseerd op de compacte rupsgraafmachine, hebben een beperkt hef- en hijsvermogen. Bij de lichtste klasse mobiele graafmachines wordt dit blijkbaar niet als een groot bezwaar gezien, want die worden met een monogiek aangeboden. Zo’n machine kan ruwweg hetzelfde als zijn rupsbroer en als de ruimte toereikend is, redden gebruikers zich blijkbaar prima met zo’n machine.

Scherp geprijsd De instap begint bij het trio Bobcat/Doosan, Hyundai en Volvo. Dit zijn puur op de rupsversie gebaseerde mobiele graafmachines met een monogiek en een tweewielbestuurd onderstel binnen de twee meter. Het zijn ook de machines die daardoor scherp geprijsd zijn en in basisuitvoering niet zo veel verschillen van de rupsversie. Ze zijn leverbaar met een langere steel van 1,90 meter. Dat is ook de gangbare versie in Nederland. Met draaikantel kiest de gebruiker dan voor de 1,60 meter steel.

De monogiek geeft enige begrenzingen in compact werken en dichtbij kunnen tillen. De kleinste Wacker Neuson valt ook in deze klasse en is het overgangsmodel naar de middenklasse met daarin de Yanmar B75W/ Schaeff TW 75 en de Mecalac MWR 7 en MWR 9 voor het allround werk met til- en graafwerk bij infrawerken. Deze kunnen met een tweedelige giek compacter werken en dus ook beter hijsen met een palletvork en dichterbij haaks werken op een muur of schutting. Deze machines kun-

nen meestal binnen het baanvak werken en daarmee zijn ze geschikt voor veel infrawerken in een beperkte ruimte. De prijs loopt vaak wel op, omdat er standaard veel opties worden gekocht. Net als bij de veertientons mobiele graafmachines ben je zo € 40.000,- aan opties verder.

Zwaarder compact Wie meer wil tillen, gaat richting de machines in de tientons klasse. Die zijn dan meteen ook een slag breder, richting de 2,50 meter op brede banden. Hier verkopen de aanbieders voornamelijk de uitvoeringen met tweedelige offsetgiek. Die kunnen zo’n tweetons stenenpakket op vier meter uit de draaicirkel vaak wel aan. Dit zijn dan meer de wat lichtere en compactere mobiele graafmachines net onder de bekende veertientons machines. Deze zijn leverbaar met monogiek, maar worden meestal of zelfs standaard met tweedelige giek geleverd. Vierwielbesturing is hier ook gangbaar om het verschil te maken met de veertientonners.

Naast scherp draaien is dat wel fijn, omdat de achterkant niet uitzwaait bij het draaien. De vierwielbesturingsvarianten kunnen allemaal ook in hondengang rijden, maar die mogelijkheid wordt weinig gebruikt. Deze machines worden ook ingezet voor het werken in het groen en ‘slotenwerk’. Daar kan de hondengang wel meerwaarde bieden. Omdat ze sterker zijn, zijn ze ook geschikter om zwaardere lasten te tillen, zoals betonnen rioolbuizen. De Yanmar B110W en de JCB Hydradig zitten dicht tegen de mobiele veertientons graafmachines aan. Daar concurreren ze dus direct met de lichtste mobiele varianten, zoals de twaalftons Liebherr A910 Compact. Daar is dan met de giek naast de cabine ook wat voor te zeggen. Elk merk heeft zo zijn eigen specifieke kenmerken. We lopen de spelers kort langs met wat specifieke kenmerken. Voor de details moet u bij de leveranciers zijn.

GRONDIG 8 2019

35

ondernemen met

vaktechniek

De merken in vogelvlucht Hyundai Hyundai voert dit model al sinds de 3-serie. Over de jaren is de machine doorontwikkeld en heeft hij de verschillende series doorlopen -7; -7A; -9 en nu de huidige serie -9A, resulterend in de R55W. Voor volgend jaar staat een update van de motor op de rol, maar hier zijn op dit moment nog geen gegevens van bekend. Kenmerkend zijn de ruime en stille cabine met luxe verwarmde stoel en rondom goed zicht. Hij staat meestal op Vredestein 480/45-R17 IMPL-banden. De machine wordt geleverd met een 1,60 meter arm met draaikantelstuk of een 1,90 meter arm met alleen een snelwissel.

Doosan en Bobcat Bobcat en Doosan leveren met de E57W en DX 57 in basis dezelfde machine. Doosan heeft wel aangekondigd te werken aan een eigen reeks minigraafmachines. Het kan dus zijn dat de hier genoemde machine in de toekomst de Bobcat-machine gaat worden. De Doosan/Bobcat is een luxe grote machine, die is afgeleid van de grotere graafmachines. De assen en cabine zijn zo geplaatst dat er desgewenst grotere banden onder kunnen, bijvoorbeeld 500/40-17,5. Dan loopt de machine circa 35 km/u. Met extra contragewicht is de machine stabieler en daarmee ook geschikter voor maaikorven of de aanbouw van een draaikantelstuk.

Volvo De EW60 is direct afgeleid van de EC60E-rupsmachine. De technische prestaties zijn gelijk, want beide machines delen dezelfde bovenwagen, componenten en uitrustingstukken. Opvallend is dat de offset-cilinder links van de giek is geplaatst, binnen het bovenwagenprofiel. Dat geeft een beter zicht. Verder heeft de machine een ruime cabine met veel bergvakken en een aparte pomp voor de rotatiefunctie. Volvo levert veel extra’s affabriek, zoals een S-koppeling Steelwrist-tiltrotator inclusief XControl, standaard proportionele bediening van hamer/schaar en rotatiefunctie en een instrumentarium en display die overeenkomen met die van de grote E-serie-modellen. Binnenkort is hij ook leverbaar met lange (1,90 meter) knikarm.

Wacker Neuson Wacker Neuson heeft met de EW65 en de EW100 twee modellen in de populaire gewichtsklassen: eentje voor het echt compactere werk en eentje als compacte alleskunner ten opzichte van de veertientons mobiele graafmachines. Neuson onderscheidt zich bij de EW65 met de leverbare tweedelige giek. Bij de EW100 heeft het merk een 40 km/u-uitvoering. De beide Neusons zijn direct afgeleid van de eigen rupsgraafmachines. Ze hebben beide dus een offsetgiek. Deze zit voor beter zicht rechts naast de cabine.

Yanmar Schaeff De Yanmar-groep heeft enkele jaren geleden Schaeff overgenomen. In de meeste landen worden de machines van dat merk als Yanmar geleverd. In Nederland en Duitsland worden ze nog enkele jaren in de kleur en onder de vlag van Schaeff vermarkt. De lichtste onderscheidt zich door de tweedelige giek, waarmee binnen een baanvak kan worden gewerkt. De B75W en de B95W zijn de hardlopers, waarbij de B95W geschikt is voor het verplaatsen van zware putten en pakken stenen. Het zwaarste model, de B110W, is in de praktijk vaak zwaarder dan elf ton en leunt daarmee tegen de gangbare veertientons mobiele graafmachines aan. Hij heeft wel een zwenkgiek. Yanmar heeft veel aandacht besteed aan de toegankelijkheid voor periodiek onderhoud. EĂŠn van de troeven is de gescheiden aandrijving van rijden en zwenken.

36

GRONDIG 8 2019

Komatsu Komatsu heeft van de grote merken wel een mooie compacte mobiele graafmachine. De PW 98 heeft in comfort en bediening de kenmerken van de grote broers: een Komtrax-volgsysteem en dezelfde luxe en comfort als de constructiemachines, zoals klimaatregeling, een groot kleurenscherm, twaalf werkmodi en een programmeerbare instelling voor acht hulpstukken. De knikcilinder is beschermd door middel van een constructie in de giek en daardoor biedt de machine ook een beter zicht langs die giek. Verder is gietstaal toegepast bij het uiteinde van armen en het zwenkstuk, omdat dit lichter en sterker is.

Takeuchi De Takeuchi is ook direct afgeleid van de rupsgraafmachines. EĂŠn van de troeven van de Takeuchi is zijn kracht.

Er ligt een zware motor in en dat vertaalt zich in hoge prestaties. Takeuchi claimt vanwege een goede gewichtsverdeling voor dit werk bovengemiddelde hefkrachten. Verder claimt Takeuchi door een grote wielbasis een betere stabiliteit (tijdens het rijden) en ligt de aandrijfas relatief hoog in de onderwagen. Opvallend is dat Takeuchi in deze klasse geen vierwielbesturing levert. Verder heeft de machine de bekende Takeuchi-kenmerken van de rupsgraafmachines, zoals een ruime cabine met airco en achteruitrijcamera en Takeuchi Fleet Management.

Mecalac Mecalac heeft met de MWR een nieuwe graafmachine ontwikkeld waarbij de cabine zo laag mogelijk tussen de wielen is geplaatst en waarbij de giek naast de cabine scharniert en helemaal naar achteren kan voor goed zicht en hoge hefkrachten, plus op korte afstand loodrecht kunnen werken. De zeventons MWR 7 tilt op drie meter uit het draaipunt drie ton rechtstandig en opzij. De tientons MWR 11 tilt vier ton op vier meter uit de draaicirkel. Mecalac heeft voor goed zicht ook een relatief compacte bovenbouw, mede doordat de brandstoftank in de onderwagen zit. Ook is de rijaandrijving gescheiden van de werkhydrauliek en zijn er sperdifferentiĂŤlen aanwezig. De machines hebben geen offsetgiek, maar een scharnierpunt in het tweede giekdeel waarmee ze parallel buiten de machine kunnen werken.

JCB De JCB Hydradig is met in de praktijk ruim elf ton theoretisch aan de zware kant, maar compenseert dit met een bovengemiddeld goed zicht, omdat de motor in de onderwagen is gebouwd. JCB heeft een krachtige motor en claimt hoge hefkrachten. De machine heeft afhankelijk van de uitvoering een hefkracht opzij van grofweg 2,6 ton en voor op 1,50 meter hoogte en vier meter uit het draaipunt. De lichtste versie gaat onder de tien ton, maar de fabrikant geeft zelf aan dat de versie met monogiek eigenlijk niet wordt verkocht. JCB heeft wel een offsetgiek. Het is denkbaar dat JCB met een lichtere variant komt, maar het merk wil dit niet bevestigen of ontkennen.

Hobelman Halle levert op basis van de Hydradig de Hooby met een eigen opbouw met de giek naast de cabine en met zijn eigen bediening.

Diverto De Diverto QS 100 is een werktuigendrager die dankzij een opvouwbare driedelige giek te transformeren is tot wiellader. Deze scharniert vooraan, maar is geen offsetgiek. De Diverto heeft grotere achterwielen en kleinere voorwielen. De machine is leverbaar met afstandsbediening. In combinatie met een PTO en hef is het meteen ook een werktuigendrager. VDL heeft dit project nu onder zijn hoede. Diverto meldt een groeiende belangstelling, met name onder gemeenten en bedrijven die actief zijn in het groen.

GRONDIG 8 2019

37

ondernemen met

vaktechniek

Van alle markten thuis Van Werven zet Mecalac 9MWR breed in Na een paar dagen de 6x6 te hebben geassisteerd in het straatwerk staat er nu een dagje plantgaten voorbereiden voor de gemeente Amersfoort op het programma. Daarvoor heeft de Mecalac 9MWR lang gedraaid op een groot infraproject met veel straatwerk, waarbij alle voorkomende klussen werden geklaard. Machinist Rowan Wentzel voert het werk met speels gemak uit.

Zijn ervaringen met deze compacte krachtpatser.

De gemeente Amersfoort is bezig met het voorbereiden van plantgaten voor 4000 bomen om zo problemen met kabels en leidingen bij het planten te voorkomen. Klic-melding, tegels of klinkers verwijderen en even met de smalle lepel met beleid het gat steken. Machinist Rowan Wentzel gebruikt de lepel naar twee kanten. Voor wat beter afwerken wordt de middelste giek even iets geknikt. Dan kan hij meteen strak langs de kant werken en heeft hij beter zicht. “Je kunt prima met deze machine in verstek werken, maar het werkt toch anders dan met een midigraafmachine met offset-giek. Hier is de werkslag in uiterste stand toch iets begrensd”, zegt Rowan. Het bereik naast de machine is daarentegen groter, dus geen groot punt voor hem.

38

GRONDIG 8 2019

Compact Voor het afzetten van de drukke straat volstaan een paar pylonen. Rowan staat langs de weg, maar kan er ongehinderd draaien. De achterkant steekt wel iets uit, maar je ziet dat draaibewegingen bij bestuurders van auto’s, fietsen en brommers geen (schrik)reacties veroorzaken. Het zicht is al goed en Rowan ziet op zijn dasboard dankzij een extra camera’s (standaard) aan de achterzijde en zijkant goed wat er gebeurt. Op naar het volgende gat, ruim drie kilometer verderop in Amersfoort. “Daar zijn we zo. Deze machine loopt dankzij de grote 560/45R22.5-banden zo 40 km/u en ik heb goed zicht op het verkeer”, aldus de machinist. Hij wijst met name op het zicht door de zijruit bij de teruggetrokken giek.

Machinist Rowan Wentzel heeft ruim 1100 uur met de Mecalac 9MWR gedraaid. Het is nu een maatpak voor hem, waarbij de brede inzet en het afwisselende werk het juist leuk maakt om met deze machine te werken.

Door de compacte bouw en de laag geplaatste cabine is het zicht rondom goed en stoort het draaien niet voor voorbijgangers.

“Vooral fietsers en brommers zie je goed. Dat is heel belangrijk”, stelt Rowan vast. Hij geeft aan dat je bij een graafmachine met offset-giek veel minder ziet. Op de volgende locatie weer hetzelfde draaiboek. Even de bakkenwagen achteruit parkeren, lepelbak aanhaken en gaan. De schakelaar waarmee je de rijrichting kunt omschakelen om zo altijd vooruit te werken in bediening gebruikt hij niet. “Dat is een mooie voorziening, maar ik draai al zo lang dat dat voor mij niet nodig is”, zegt hij. Uitermate te spreken is hij over de vierwielbesturing.

Die staat bij hem eigenlijk altijd ingeschakeld. De hondengangmogelijkheid benut hij amper. “Hooguit op zachte ondergrond of bij een grasperk.”

Drempel nemen De 9MWR heeft bij Van Werven na ruim een jaar al 1400 uur op de teller staan. Rowan heeft er daarvan 1100 gemaakt. “Het is nu mijn machine”, zegt hij. Rowan geeft aan dat er onder een aantal collega-machinisten een drempel is om te gaan ‘Mecalaccen’. “Ze zien het niet als een graafmachine, maar als een Mecalac, die je desgewenst ook inzet als veredelde wiellader of hijskraan. Ik zit daar niet mee, het zorgt juist voor veelzijdig en uitdagender werk.” De machine biedt ook het plezier van de lage zit. “Je moet er toch vaak uit. De relatief lage cabine is dan fijn”, aldus Rowan. Ook fijn is dat je dan gemakkelijker kunt communiceren met een grondwerker of uitvoerder. Rowan is juist goed te spreken over de Mecalac. “Hij heeft een fijne computer, waarin je zes attachments kunt voorprogrammeren en waarin je je eigen settings kunt instellen”, geeft hij aan. Er kunnen in totaal vier machinisten worden ingevoerd, maar dat speelt bij Van Werven niet. Rowan bevestigt dat je met de Mecalac meerdere klussen doet. “Op een groot infraproject heb ik met de 2,30 meter brede wielladerbak gewerkt.

Dat gaat prima, want de machine is er sterk genoeg voor”, concludeert hij. In dat geval was het door de Mecalac egaliseren voor de opdrachtgever goedkoper dan apart een shovel bijhuren. “Je bent er toch en het is dan een kwestie van even die bak aanhaken en het werk uitvoeren.”

De machinist kan de machine naar eigen voorkeur instellen en daarnaast zes attachments voorprogrammeren.

De Mecalac heeft standaard zij- en achtercamera’s.

In de onderwagen zit aan de ene kant een gereedschapskist met vulslang en aan de andere kant de dieseltank.

van spreken de graafmachine om kunt trekken in plaats van dat hij door de overdruk gaat”, vertelt hij. Hij geeft aan dat je er gerust een pallet stenen mee kunt verzetten of een put of kolk kunt plaatsen. “Beide heb ik genoeg gedaan op een grote klus. Je moet bij een zware kolk of volle pallet stenen niet te ver van je af werken, maar hij kan het in kracht goed aan”, aldus Rowan. Ook dat zorgt ervoor dat de aannemer hiervoor geen ander materieel hoeft in te huren. Rowan heeft al heel wat uurtjes op andere graafmachines gedraaid. Hij is vooral te spreken over de compactheid en de kracht, maar geeft aan dat de machine daardoor iets minder sterk is in het fijne poetswerk. “Het gaat er prima mee, maar dan moet je hem wel goed kennen.” Het enige echte kritiekpunt is de plaatsing van de volgwagenstekker en de extra hydrauliekaansluiting op het blad. “Die zit wel op de onderwagen, maar boven op het blad en komt onder grond te zitten als je flink schuift”, zegt Rowan. “Die moeten we echt nog verzetten”, zegt hij.

De aanwezigheid van de extra hydrauliekaansluiting vindt hij een plus. Zo kun je desgewenst een vrachtje doen met een kipper, maar de retourleiding geeft te veel weerstand.

Het zakken duurt hem daardoor te lang. Ook wil hij heel graag een draaikantelstuk. “Met snelwissel, want dan kun je er toch net weer even wat meer mee. Voor het hijsen moet hij er dan wel af”, zegt hij. Dat extraatje heeft Van Werven hem al toegezegd.

Van Werven investeert

Nog wensen

Van Werven heeft nu één Mecalac 9MWR draaien.

Daarnaast draaien er vijf mobiele Mecalac 12MXT’s, één 10MCR-, één 8MCR- en twee 6MCR-rupsmachines. Deze machines zijn door hun veelzijdigheid volgens Van Werven niet meer weg te denken in het machinepark. Binnenkort wordt er een mobile Mecalac 15MWR afgeleverd. Deze is voorzien van een afkoppelbaar draaikantelstuk met grijper en uitgerust met lastmomentbeveiliging. Voor Rowan is deze 9MWR al een fijn maatpak, waarmee hij veelzijdig kan werken. Op naar het volgende plantgat. “Het is altijd maar even, maar voor je het weet, is er alweer een dag om.”

Rowan is sowieso zeer tevreden over de kracht. “Hij is echt heel sterk. Je merkt bij zwaar grondwerk dat je bij wijze

TEKST & FOTO’S: Gert Vreemann

GRONDIG 8 2019

39

ondernemen met

vaktechniek

“Met deze kraan kunnen we ons eigen werk gemakkelijker doen” Loonbedrijf Post in Eemnes is tevreden over de Schaeff TW95 Eén van de tevreden gebruikers van een mobiele tientonner is Loonbedrijf Post in Eemnes. Eigenaar Bert Post besloot drie jaar geleden één van zijn twee vijftientons kranen in te ruilen tegen een Schaeff TW95 van bijna tien ton.

Voor een klant in de Flevo­polder brengt Post vers zand in de ligboxen. Met een grote kraan lukt dit niet.

40

GRONDIG 8 2019

“We dachten dat we er wel werk voor hadden”, begint loonwerker Bert Post in Eemnes. Dat bleek aardig uit te komen. De kraan draait ongeveer 1000 uur per jaar, ongeveer even veel als de vijftientonner op het bedrijf. Loonbedrijf Post werkt vooral in de agrarische sector. De kranen doen veel eigen werk en zitten nauwelijks in de verhuur. Het werk bij Post wordt door tien mensen gedaan. “We wilden werk doen waarvoor onze andere kranen te zwaar of te groot waren”, zo motiveert Bert Post zijn aanschaf. “We doen vrij veel werk bij hoveniers, bij paardenhouders en bij particulieren. We zagen dat de ruim-

te vaak beperkt was, vooral tussen bomen. We hebben vrij veel kleine klusjes en daarbij zit je met een rups met vervoer.

En vaak kunnen we met een rups ook niet bij particulieren ­terecht. Daarom leek ons dit een mooi alternatief.”

Hij koos bewust niet voor een minikraan. Die huurt hij gewoon in. “Dat is hier in de buurt vrij gemakkelijk en dan kun je precies kiezen voor het model dat is toegespitst op het klusje dat we moeten doen. Dan hebben we altijd een kraan van de juiste grootte en met de juiste hulpstukken. Als we zelf zouden ­investeren in een mini is dat veel minder vaak het geval.”

Veel hulpstukken Post schafte de kraan aan met een flink aantal hulpstukken.

Hij koos er bewust voor om niet met de bakken van de grote kraan te gaan werken. Dat zou niet werken, omdat de kleine kraan nu eenmaal niet de prestaties levert van een grote. Je zou dan continu vergelijken en dat gaat ten koste van de tien­ tonner. Die levert nu zijn eigen prestaties.

Allereerst zijn er drie graafbakken, van 150, 80 en 40 centi­ meter breed. Deze bakken zijn het meest weg met de kraan.

Daarnaast zijn er een palletvork en een sorteergrijper. Daar­ mee laadt Post hout- en groenafval. Ze kunnen er ook afraste­ ringen mee opruimen en ook nieuwe afrasteringen plaatsen.

Post heeft namelijk een hulpstuk aan de sorteergrijper ge­ maakt waarmee ze paalgaten kunnen boren.

Hij heeft ook een 1,80 meter klepelbak geschikt gemaakt voor de kraan. “Er zitten houtklepels aan en daarmee kunnen we ruige begroeiing heel goed weghalen”, aldus Post. Verder kun­ nen er een Herder takkenschaar en een bomenknipper aan de kraan. “Die hebben we erbij als ondersteuning voor het on­ derhoud van watergangen. We kunnen er overhangend hout mee weghalen waar we met een ladder niet bij kunnen. Met de takkenschaar kunnen we tot tien centimeter knippen, met de bomenknipper tot 25 centimeter. Groter kan de kraan niet hebben. Als we groter hout hebben, zagen we eerst de boven­ kant weg en pakken met de klem de stam en zagen die met de kettingzaag. Slootonderhoud bij boeren doen we zoveel mogelijk met de trekker. De kranen dienen daarbij als onder­ steuning. In natuurgebieden gebruiken we wel veel de kraan.

We hebben daarvoor een drie meter brede Herder-maaikorf.

Die werkt prima in combinatie met een anderhalve meter ver­ lenggiek. Zeker als je direct het slootvuil moet afvoeren, werkt deze combinatie prima.”

Een klus die we niet hadden verwacht, is het instrooien van boxen in een veestal met vers zand. Dat doen we elke veertien dagen voor een veehouder in Flevoland.”

Daar treffen we machinist Erwin aan het werk. Ook hij is en­ thousiast over de Schaeff. “Het is een heel handig kraantje. Hij bevalt goed. Ook de bediening is prettig. Er zijn wel wat klei­ nigheden, maar dat heeft elke machine. Ik zou bijvoorbeeld de lepelsteel wel wat korter naar me toe willen halen. Al met al ben ik echter heel tevreden met deze kraan.”

TEKST: Arend Jan Blomsma FOTO’S: Loonbedrijf Post, Arend Jan Blomsma

Bert Post is tevreden over zijn investering. “Het zorgt er voor dat we ons eigen werk beter kunnen doen.”

De TW95 heeft een bedrijfsgewicht van 9,5 ton. Hij heeft zijn eigen bakken en hulpstukken.

Met aandacht en beleid stuurt ­machinist Erwin de kraan de stal in.

De bomenklem kan bomen aan tot 25 centimeter. Als ze dikker zijn, wordt het gewicht een probleem.

Post kocht diverse bakken bij de kraan, omdat hij heel diverse klussen aan wil kunnen.

Voor het slootwerk is er een drie meter maaikorf, gekoppeld aan een verlenggiek van anderhalve meter.

Uitgebreide optielijst De Schaeff was niet de eerste machine die Post probeerde toen hij in een kleinere kraan wilde investeren. Er kwam eerst een ander merk op demo, maar dat zat net met een seriewis­ seling en kwam daarmee uit op elf ton. Dat zou voor Post het onderscheid met een veertien- of vijftientons kraan te klein maken. De Schaeff kwam daarna op demo en die bevalt na drie jaar nog steeds goed. Het is een rijk uitgeruste kraan, met een bedrijfsgewicht van 9,5 ton en een 75 kW (101 pk) motor.

Hij staat op 600/40-22.5-banden, de hoogste die eronder kun­ nen. Breder wil Post niet, want dat gaat ten koste van de smalle doorgangen. Er zit een snelwissel op en een kantelstuk. Verder heeft de kraan centrale smering, een twaalf-voltaansluiting voor de volgwagen, een extra camera aan de rechterkant, een treeplank voor de cabine, kunststof spatborden, een trekhaak in het schuifblad, dansonderdrukking in het hefcircuit en een maaikorffunctie. Dat geeft de kraan nogal wat mogelijkheden.

Post: “We hebben met deze kraan misschien niet meer werk gekregen, maar we kunnen ons eigen werk gemakkelijker doen zonder dat we daarvoor extra materieel moeten inhuren.

We blijven met de kraan voornamelijk in ons eigen bestaan­ de werkgebied. Bij uitzondering komen we wel eens verder.

GRONDIG 8 2019

41

ondernemen met

vaktechniek

Vanggewas vraagt geluk en wijsheid Gras onder maïs deels mislukt door de droogte De maïsoogst is in volle gang en dat betekent dat voorzichtig het resultaat zichtbaar wordt van een jaar met op grote schaal gras onder maïs. De zaai verliep vlot. Het resultaat is wisselend, vanwege de droogte. Hoe hangt de vlag erbij?

42

GRONDIG 8 2019

RVO: “Mislukte onderzaai opnieuw zaaien” Bij een mislukte onderzaai in maïs zijn maistelers verplicht om, voor of na 1 oktober, alsnog een vanggewas in te zaaien in de stoppel. Dat is duidelijk geworden na correspondentie met RVO. Op 19 september schrijft de dienst: “Er moet ook resultaat zijn, zodat er uiteindelijk ook een gewas staat dat de bodem bedekt (resultaatverplichting). U laat ook zien dat u op het goede moment en op de goede manier genoeg zaad heeft gezaaid (inspanningsverplichting). Is er maar een deel van de onderzaai mislukt, dan kunnen telers uiteraard volstaan met alleen dat deel opnieuw inzaaien.”

Wie overzaait, mag opnieuw gras als vanggewas gebruiken. Ervaren onderzaaiers waarschuwen collega’s niet meteen na de oogst over te zaaien, maar even geduld te hebben. De ervaring leert dat het een paar weken kan duren voordat een perceel groen kleurt. Dat kan zijn uit nog ongekiemd zaad of ondergrondse delen die nog actief zijn. Gras heeft een goed herstelvermogen.

Grote stofwolken trekken over het land tijdens de maïsoogst in Brabant. In de derde week van september zijn de meeste vroege rassen al lang en breed van het land en worden de eerste percelen met onderzaai gehakseld. Zoals bij de familie Timmermans in Vierlingsbeek, waar loonbedrijf De Mulder en Strijbos net een nieuw perceel opent. “We hebben het perceel laten onderzaaien omdat we dachten dat hij niet voor 1 oktober klaar zou zijn, maar door de droge zomer is de oogst alsnog vroeg”, zegt Gerard Timmersmans, die even naar buiten is gelopen om te kijken. De akkerbouwer heeft het perceel twee keer beregend. Daardoor valt de maïsopbrengst nog enigszins mee, maar voor het ondergezaaide gras is het niet genoeg geweest, wijst hij. Afgezien van het kweekgras aan de perceelsranden is het zoeken naar een sprietje groen.

Bovendien verplaatsen de hakselaar en de wagens nogal wat mul zand. “Wat er staat, wordt kapotgereden. Dit is rechtstreeks het gevolg van regels die achter een bureau worden bedacht. Dat werkt niet”, zegt hij hoofdschuddend.

Even verderop, in De Rips, schetst Martin Ploegmakers van het gelijknamige loonbedrijf een soortgelijk beeld. “De vroege rassen zijn op tijd weg voor de nazaai, maar de onderzaai valt zwaar tegen. Het zaad heeft rond het moment van zaaien bijna geen vocht gezien, terwijl de maïs hard groeide”, zegt hij. Hij schat dat slechts tien tot twintig procent van de onderzaai zal slagen. “Misschien dat er nog wat zaad droog ligt dat alsnog gaat kiemen, maar veel zal het niet zijn.”

Spuitmoment steekt nauw Voor Brigitte Kroonen zijn de ervaringen herkenbaar. Als onderzoeker bij WUR Open Teelten is zij nauw betrokken bij het projectnetwerk Grondig Boeren met Maïs, dat deze zomer een enquête heeft gehouden onder maïstelers. Ze heeft de cijfers van de zuidelijke maïstelers net op een rij gezet (zie kader). De telers geven aan dat de opkomst in driekwart van de gevallen slecht is geweest. “Wat dat betekent voor het uiteindelijke resultaat, is afwachten”, zegt ze. “Dat kun je over enkele weken pas beoordelen. Feit is echter dat een deel van de onderzaai is mislukt door de droogte.”

Meer dan in het noorden van het land kiezen zuidelijke telers voor gelijktijdige zaai van gras en maïs. Van de gelijkzaaiers meldt een groter deel van de geënquêteerden een

positief resultaat. Op de proefboerderij in Vredepeel is het de standaard aanpak geworden voor de maïsvelden die geen onderdeel uitmaken van proeven. Kroonen toont het resultaat op zo’n praktijkperceel. Er staat een mooie groene mat rietzwenkgras onder een goed ontwikkelde maïs. “We zaaien vijftien kilogram per hectare, op de pakkerrol tijdens het ploegen. Dat pakt dit jaar heel goed uit. Wel is het perceel meerdere malen beregend en dat maakt dit jaar een groot verschil”, zegt ze erbij. De gewasbescherming steekt nauw. Vanwege de traag groeiende maïs was het dit jaar nodig om het rietzwenkgras een beetje te plagen, om concurrentie met de maïs te voorkomen. De grens tussen remmen en compleet kapot spuiten is echter dun. Kroonen laat wat proefpercelen zien. “Het ontwikkelingsstadium van het gras speelt een grote rol. Zet je bijvoorbeeld Samson en/of Frontier te vroeg in, dan spuit je de rietzwenk kapot. Heeft het gras zich al wat beter kunnen ontwikkelen, dan kan het veel meer hebben. Ook de weersomstandigheden hebben grote invloed. De ene keer pakt een bespuiting veel agressiever uit dan de andere keer. Bij fel weer reageert rietzwenk veel heftiger dan bij bewolkt weer, hebben we gezien. Meestal kun je dat achteraf pas goed beoordelen.”

In de praktijk is het de loonwerker die keuze maakt tussen onderzaai en gelijkzaai. Er zijn maar weinig bedrijven die beide aanbieden, omdat dat te duur en te ingewikkeld wordt.

Bevalt een aanpak, dan gaan de meeste klanten daar wel in mee.

Op dit perceel is door de droogte van de onderzaai niets terecht gekomen.

Brigitte Kroonen constateert dat je pas achteraf kunt constateren of de gekozen strategie om onderzaai tijdelijk stil te zetten goed uitpakt.

GRONDIG 8 2019

43

ondernemen met

vaktechniek

Enquête: “Regels niet werkbaar”

Wat vinden loonwerkers, veehouders en adviseurs van de regels rond de teelt van vanggewassen? Om daar beter zicht op te krijgen, hield het netwerk Grondig Boeren met Maïs dit jaar een enquête onder de lezers van zijn nieuwsbrief. In het zuiden van het land reageerden 150 van de 600 ontvangers op deze oproep en kon de balans net voor het sluiten van deze Grondig worden opgemaakt. Voor de noordelijke groep moet de enquête nog worden verwerkt.

Na verwerking van 100 van de 150 enquetes blijkt dat een ruime meerderheid van de zuidelijke respondenten de regels niet werkbaar vindt. Ze geven als belangrijkste reden (47 procent) dat de deadline van 1 oktober te veel onzekerheid geeft of de maïs op tijd rijp is. Daar komt bij dat er voor gelijk- en onderzaai geen robuuste oplossing is. Nog geen vijfde van de respondenten verwacht een betere ontwikkeling van het vanggewas dankzij de regels. De keuze voor nazaai, gelijkzaai en onderzaai is in het Zuiden ruwweg gelijk verdeeld; met iets meer onderzaai (41 procent) dan gelijkzaai (24 procent). Gevraagd naar het resultaat van de opkomst vulde 77 procent van de onderzaaiers ‘slecht’ in. Bij gelijkzaai meldt 34 procent een slecht resultaat en 38 procent een goed resultaat. Als oorzaak voor het slechte resultaat noemen zowel de gelijkzaaiers als de onderzaaiers de droogte als belangrijkste factor. Concurrentie met de maïs is bij gelijkzaai een groter probleem; zes procent noemt dit veel, zestien procent ‘best veel’. Bij onderzaai is dat vier en elf procent. Op de vraag of maïstelers volgend jaar voor dezelfde aanpak kiezen, antwoordt 41 procent ja. Vijftien procent stapt over naar een vroeg ras, de rest blijft grotendeels bij dezelfde manier van zaaien, maar wil nog schaven aan de werkwijze, zoals een aangepaste onkruidbestrijding.

Onderzaai standaard In de noordelijke helft van het land is al langer ervaring met onderzaai en dat is dit jaar te merken. Natuurlijk klinkt ook daar kritiek op het verplichte karakter en over de harde deadline van 1 oktober, maar het lijkt alsof de nieuwe regels er wat minder rauw op het dak vallen. Het telen van een vroeg maïsras is er wel risicovoller, blijkt ook dit jaar weer uit de ervaringen. “Ze kunnen wel op tijd de kuil in, maar het kost naar mijn idee wel wat zetmeelopbrengst”, laat Harry Koonstra uit Balkbrug weten. Ook de loonwerkers aangesloten bij Groeikracht, in de Achterhoek, melden dat het ondanks de mooie zomer maar net goed gaat met de vroege rassen. “We hebben het klanten ontraden om vroege rassen te zaaien, simpelweg omdat je al gauw € 500,- aan zetmeelopbrengst per hectare laat liggen. Dat hebben we tijdens de winterlezingen ook voorgerekend”, zegt Jurgen Westerveld van het gelijknamige loonbedrijf in Breedenbroek. Dankzij de droge bodemomstandigheden kan de oogst van de vroege maïs tot het Door de mooie warme zomer was de vroege mais dit jaar op tijd rijp om nog voor 1 oktober een vanggewas te kunnen zaaien.

allerlaatst worden uitgesteld en komt de groenbemester er nog net op tijd in, is de verwachting.

Onderzaai is in de noordelijke helft van het land duidelijk de standaard geworden, met naar schatting driekwart van het maïsareaal. Wel zorgt ook hier de droogte voor wisselende resultaten. Westerveld vindt het nog te vroeg om er getallen aan te hangen, maar hij verwacht dat de meeste percelen wel zullen slagen. Het loonbedrijf zaait met behulp van een achtrijige rolschoffel en dient in dezelfde bewerking een tweede stikstofgift in korrelvorm toe. “We hebben goede ervaringen met een gedeelde stikstofgift en op deze manier kunnen we het mooi combineren. Bovendien ruim je met de rolschoffel nog heel wat onkruid op.”

Verdienmodel De capaciteit van het onderzaaien is nergens een echt probleem geweest, ook al moest er veel werk in korte tijd gebeuren. Na de aanvankelijk trage start van de maïs volgde een groeispurt en groeiden percelen in ontwikkeling naar elkaar toe. Dat maakte de planning soms lastig. Bij Ploegmakers en Westerveld is er in ploegendiensten gewerkt om alle percelen op tijd bij langs te gaan. De registratie van de man op de spuit en soms een extra visuele beoordeling van de percelen waren hard nodig om de puzzel kloppend te maken. Ook bij Koonstra, waar ze de meeste ervaring hebben met onderzaai, was het meer puzzelen dan in andere jaren, al bleek de zaaiperiode uiteindelijk niet anders dan anders. “Ik reken altijd op twee weken”, zegt Koonstra. “Dat klopt precies. Tussen 13 en 27 juni hebben we alles gezaaid.”

Koonstra ziet een wisselend resultaat van het ondergezaaide gras, maar schat desondanks dat zeker tachtig procent van de onderzaai zal slagen. “Nu hebben we hier in deze hoek ook wel geluk gehad, want zowel de maïs als het gras doet het prima, met uitzondering van wat droge perceelsdelen”, zegt hij. Hoewel misschien één op de vijf percelen niet zal slagen, blijft hij positief over onderzaai. “Op de eerste plaats is het goed voor de bodem en daardoor voor de klant, maar ik zie het ook gewoon als verdienmodel. Je kunt toch weer wat meer werk doen. Ik merk dat klanten blij zijn dat ik het hen uit handen neem, ook al vinden ze de verplichting maar niks. Ik trek de regie naar me toe, dat maakt het leven een stuk gemakkelijker. Het vraagt veel planning en je moet boven op het onkruid zitten, maar alleen door de maïsteelt als totaalpakket op te pakken, kun je zoiets goed doen.”

Koonstra en ook andere collega’s die al wat langer ervaring met onderzaai hebben, waarschuwen om percelen niet te snel tot overzaaien over te gaan nu RVO aangeeft dat er een resultaatverplichting geldt. Direct na de oogst is het volgens hen te vroeg om de balans op te maken. “De kans bestaat dat je te snel ingrijpt. Ook als een perceel zwart ziet en je denkt dat het is mislukt, komt er vaak nog genoeg op voor een volwaardige groenbemester.”

TEKST & FOTO’S: Egbert Jonkheer

44

GRONDIG 8 2019

• ISOBUS FRONTTANK VOOR VLOEIBAREOF VASTE KUNSTMEST TOEPASSING • GEEN VERSPILLING VAN ZAAD EN KUNSTMEST

• E-DRIVE ZAAIRIJEN MET GEOCONTROL SECTIE AANSTURING • AUTOMATISCH IN- EN UITSCHAKELEN VAN DE RIJEN • 37.5, 50 OF 75CM RIJ-AFSTAND IS MOGELIJK

WHEN FARMING MEANS BUSINESS kverneland.nl

WIJ STAAN OP DE AGRITECHNICA! 10 - 16 NOVEMBER 2019 HANNOVER, DUITSLAND | HAL 2, STAND C56

BESPAAR BRANDSTOF MET DE NIEUWE KROON-OIL AGRI ULTRA LIJN AGRISYNTH LSP ULTRA | AGRIFLUID | SP GEAR LS

Kverneland Optima precies wat u zoekt!

ondernemen met

vaktechniek

Onkruidrobot draait op 5G Loonwerker kan zwerm robots beheren Dankzij snellere verbindingen krijgen intelligente machines straks hulp vanuit de cloud en staat de rekenkracht op afstand. In Valthermond demonstreerden Wageningen UR en KPN een robot die met hulp van 5G onkruid kan herkennen en bestrijden.

Onderzoekers achten de kans groot dat cumelabedrijven straks zwermen robots beheren.

De AgroIntellirobot van Wageningen UR kan in een bietenveld aardappelplanten opsporen en deze gericht bestrijden.

Via het 5G-netwerk wordt de toepassing ondersteund.

46

GRONDIG 8 2019

Met twee kilometer per uur rijdt de AgroIntelli-robot van Wageningen UR door een perceel suikerbieten op de proefboerderij in Valthermond. Onder de machine maken camera’s opnamen van alle groene bladeren die tussen de wielen doorgaan, waarna de beelden via een 5G-verbinding pijlsnel naar een server in Den Haag gaan. Binnen 25 milliseconden heeft de machine bericht terug en zijn de beelden vertaald naar taken voor het spuitboompje achter op de machine.

Onderzoekers van Wageningen UR hebben software geleerd om bietenplanten van aardappelplanten te kunnen onderscheiden, om zo gericht aardappelopslag te kunnen bestrijden. Gaan de spuitdoppen over een bietenplant, dan blijven ze dicht. Staat er een aardappelplant, dan gaat de spuitdop heel even open en krijgt die plant glyfosaat op zijn kop. Althans, dat is het idee. Vandaag is het water.

Bedrijfsleider Gerard Hoekzema is enthousiast over de mogelijkheden van de veldrobot: “Een jaar of tien geleden hadden we het erover. Vijf jaar geleden zagen we de eerste concepten en nu rijdt er iets rond wat richting een praktijkrijpe toepassing gaat. Als ik vijf jaar vooruit kijk, denk ik dat heel wat opslag op deze manier zal worden bestreden.” Aardappelopslag is een groot probleem, dat nu nog veel handwerk vraagt en bovendien duur is. “Het kost een teler al gauw € 300,- tot € 400,- per hectare. Bovendien krijg je er de mensen niet meer voor.”

5G uitrollen De demo van Wageningen UR maakt onderdeel uit van een project dat het samen met KPN en de provincie Drenthe heeft opgezet. KPN wil vanaf komend jaar in heel Nederland het 4G-netwerk vervangen door de vijfde generatie, omdat het vele malen sneller is en daardoor nieuwe toepassingen mogelijk maakt. Zo moet 5G de basis worden voor het internet der dingen, waarbij allerlei machines en apparaten worden verbonden aan het wereldwijde web. Tegelijkertijd kan het zoveel data aan dat autonome robots allerlei ingewikkelde taken moeten kunnen uitvoeren terwijl ze van plaats veranderen.

KPN heeft op verschillende plekken in Nederland de samenwerking gezocht met het bedrijfsleven om nieuwe toepassingen te testen. Zo draait er in Amsterdam een proef met intelligente straatverlichting, waarvan de felheid wordt aangepast aan de weersomstandigheden en de drukte van het verkeer. In Helmond rijdt een geblindeerde auto rond die wordt bediend door een chauffeur met virtual reality-bril. En Valthermond is dus de plek voor het agrarische Fieldlab. De zendmast met daarop in niet te missen letters ‘5G’ , pal naast de deur van het ontvangstgebouw, laat daar geen twijfels over bestaan.

Deep learning De mast is gekoppeld aan het glasvezelnetwerk. Voor het werk van de veldrobot moet erg veel data heen en weer en dat is technisch geen enkel probleem, zo bewijst de proef. Al het rekenwerk is ruimschoots op tijd klaar voordat de spuitdoppen de plek bereiken waar de camera’s de opnamen hebben gemaakt. De bedoeling is dat de snelheid nog verder wordt opgevoerd naar vier of misschien zelfs zes kilometer per uur.

De beperkingen liggen nog in de software die de bieten van de aardappelen moet onderscheiden. Helaas worden er vandaag te veel bieten geraakt. Jammer voor de onderzoekers, want er was juist veel progressie te melden in het trainen van de software. Drie maanden geleden nog werd er in 41 procent van de gevallen een biet geraakt en 66 procent aardappelen. Nog geen week geleden was dat drie procent bieten en 96 procent aardappelen. Onder de huidige omstandigheden (het is warm en het blad is aangevreten door insecten) kan de computer het onderscheid blijkbaar echter moeilijker maken. “Het herkenningsalgoritme leert nog steeds bij”, zegt onderzoeker Ard Nieuwenhuizen van Wageningen UR. “We zijn begonnen door het systeem simpelweg duizend foto’s van aardappelen te geven en duizend foto’s van suikerbieten.

De software leert die te onderscheiden met dezelfde algoritmes als die Google gebruikt voor gezichtsherkenning. Nu zijn we aan het uitzoeken of de software zichzelf gedurende de tijd kan verbeteren, ofwel deep learning”, aldus Nieuwenhuizen. Ook de gebruikte spuittechniek kan volgens hem nog beter. Hangen er nu dopjes die tien centimeter breed spuiten, liever zou hij een soort ‘inkjet-printersysteem’ zien, dat heel precies een paar druppels op de aardappelplant plaatst.

Loonwerker Volgens Nieuwenhuizen duurt het niet lang meer voordat de veldrobot zijn taak met een voldoende lage foutmarge uit kan voeren. Hij en zijn collega’s werken intussen aan andere taken waarvoor de robot kan worden ingezet, zoals het zoe-

ken naar afwijkende planten in de teelt van pootaardappelen, maar ook zaaien of schoffelen. De intelligentie daarvoor hoeft de robot dankzij 5G niet allemaal aan boord te hebben.

Die kan hij gewoon binnenhalen via het net, waardoor er altijd een up-to-date versie draait en ook andere gebruikers in principe kunnen leren van de dingen die de software bijleert.

De volgende stap is het kunnen aansturen van meerdere robots tegelijk. Daar komt mogelijk ook een nieuwe rol voor de loonwerker om de hoek kijken, volgens Nieuwenhuizen. “We werken aan een dashboard waarmee je meerdere robots op afstand kunt bedienen en in de gaten kunt houden. Ik kan me voorstellen dat grote akkerbouwers zelf een robot aanschaffen, maar waarom zou een loonwerker straks niet een zwerm van die dingen aan het werk hebben? Het vraagt wel om een andere manier van naar machines kijken. De restwaarde doet er bijvoorbeeld niet meer toe. Je betaalt, laten we zeggen, anderhalve ton voor zo’n ding en na vijf jaar is hij niets meer waard, want dan is de techniek, zeker in het begin, waarschijnlijk achterhaald. Bovendien betaal je voor updates.

Toch is het financieren ervan prima mogelijk, weet ik uit gesprekken met banken. Het wordt tijd dat de loonwerksector daar ook over gaat nadenken.”

Ard Nieuwenhuizen: “Als we straks meerdere robots tegelijk kunnen aansturen, komt daar mogelijk een rol voor de loonwerker om de hoek kijken.”

TEKST & FOTO’S: Egbert Jonkheer

Wat is 5G? 5G is de opvolger van 4G mobiel internet. Naast een hogere snelheid heeft het een grotere bandbreedte, waardoor bij een hoge belasting de verbinding stabiel en snel blijft. Daardoor kunnen er grote aantallen machines en apparaten aan het net worden gekoppeld (internet der dingen). Dat kunnen eenvoudige toepassingen zijn, zoals temperatuursensoren of sensoren die bijvoorbeeld de prestaties van machines meten. Dergelijke signalen verlopen via de lage frequentie van het LoRanetwerk (Long Range Low Power), dat een groot bereik heeft en weinig energie vraagt. Sensoren kunnen daardoor met weinig stroom toe.

Nieuw is de mogelijkheid om grote hoeveelheden data snel te versturen. Dat maakt de inzet van robots en de geautomatiseerde besturing van machines en voertuigen mogelijk. Naar verwachting kan er op het 5G-netwerk elke seconde één gigabyte aan data heen en weer gaan. Het 5G-netwerk maakt gebruik van meerdere frequenties: 700 megahertz, 3,5 gigahertz en 26 gigahertz. Hoe hoger de frequentie, hoe meer data erover kan, maar hoe minder ver het signaal komt. Eén van de problemen die in Nederland nog moet worden getackeld, is dat de frequentieband van 3,5 gigahertz wordt gebruikt door Defensie. Uiterlijk eind 2020 krijgen telecombedrijven de frequenties voor 5G-netwerken in Europa in handen en kunnen de toepassingen van start.

GRONDIG 8 2019

47

ondernemen met

vaktechniek

Nog zuiniger en comfortabeler Nieuwe Doosan 7-serie-rupsgraafmachines Net als veel andere fabrikanten voorziet Doosan steeds meer grondverzetmachines van motoren die aan de Stage V-eisen voldoen. Dat is meteen een mooie gelegenheid om het brandstofverbruik nog verder terug te dringen. Dat is niet alleen gebeurd bij de nieuwe serie DX300LC-7-graafmachines op rupsen, maar ook bij de zes- en achttons minigraafmachines, zo bleek op de Quarry Days.

Innoveren om aan wettelijke eisen te voldoen, ook Doosan ontkomt er niet aan. Om er toch een positieve draai aan te geven, is dit meteen aangegrepen om het materieel nog ­zuiniger, veiliger en gebruiksvriendelijker te maken, zowel op het gebied van gebruik als qua onderhoud.

Blikvangers op de jaarlijkse Quarry Days in Tsjechië waren de nieuwe 7-serie-rupsgraafmachines. Het gaat dan over de 30-tons DX300LC-7 en de DX350LC-7. Beide zijn vanaf deze maand leverbaar in Nederland. Ook de DX380LC-7 behoort tot de nieuwe lijn, maar die komt waarschijnlijk pas eind ­januari beschikbaar, zo meldt Staad.

Geen uitlaatgasrecirculatie De belangrijkste verandering ten opzichte van de oude ­DX300LC is de motor. Onder de kap ligt een compleet nieuwe DL08-zescilindermotor. Een belangrijke verandering ten opzichte van zijn voorganger is dat de uitlaatgasrecirculatie (EGR) is verdwenen. Die methode was in de vorige motor­serie nodig om aan de Stage IV-norm te voldoen, maar zorgde tegelijkertijd voor vervuiling in de motor, omdat bij dit ­systeem roetdeeltjes in de motor terechtkomen. Er waren drie aanpassingen nodig om de EGR overbodig te maken. Zo is er een variabele turbo gekomen, waardoor er meer lucht voor

Bij de 30-tons DX300LC-7 is de reactietijd verbeterd . Ook zijn er meer werklampen aan de kraan bevestigd en zorgen 360-gradencamera’s dat alles wat er rondom de kraan gebeurt in de gaten wordt gehouden.

48

GRONDIG 8 2019

de verbranding beschikbaar komt. De tweede aanpassing is een hogere verbrandingstemperatuur. Dat zorgt ervoor dat de brandstof beter wordt benut. De derde aanpassing is de inzet van een combinatie van een dieseloxidatiekatalysator, dieselpartikelfilter en SCR-unit. Dit zorgt voor een minimale uitstoot. Alles samen zorgt het voor “een natuurlijker lopende motor”, stelt Doosan. Bijkomend voordeel van deze technieken is dat het roetfilter volgens Doosan pas na 8000 bedrijfsuren onderhoud nodig heeft. Een ander voordeel is dat de nieuwe motor minder brandstof verbruikt. Bij 1800 toeren per minuut produceert de DLO8-motor een vermogen van 202 kW (271 pk).

De nieuwe DL08-zescilindermotor voldoet zonder uitlaatgasrecirculatie toch aan de eisen voor Stage V dankzij de variabele turbo, een hogere verbrandingstemperatuur en uitlaatgasnabehandeling. Het levert ook een betere benutting van de brandstof op.

Dankzij de camera’s die op strategische plaatsen aan de kraan zijn bevestigd, kan de complete omgeving rondom de kraan in de gaten worden gehouden. Ook kan er worden gekozen voor beelden van een bepaalde zone. Dit is meteen ook de eerste kraan met touchscreen en een vriendelijker aankleding van het beeld.

De introductie van de DX35z-minigraafmachine vond plaats op de Bauma. Nu was deze binnendraaier in actie te zien. Aanpassingen aan de arm leveren een groter bereik op.

De zestons minigraafmachine is van eenzelfde motor voorzien als de achttons variant, wat garant staat voor bijna een kwart meer motorvermogen dan bij zijn voorganger.

Reactietijd verbeterd Doosan claimt een besparing van zeven procent in brandstof in de S-modus en van zes procent in de P-modus ten opzichte van de vorige versie. Die besparing zegt de fabrikant te kunnen behalen dankzij de inzet van de hypermoderne m ­ otor in combinatie met een nieuwe hydraulische hoofdklep en een nieuwe generatie van de slimme vermogensregeling Smart Power Control 3. Naast de genoemde S- en P-modus zijn er ook nog een P+- en E-modus. Dit is nog een verandering ten opzichte van de oude versie, die nog keuze gaf uit acht combinaties van vermogensmodi en Smart Power Control. Het grote voordeel van de nieuwe Smart Power Control 3 voor de machinist is dat de reactietijd van de kraan nog korter is geworden.

De machinist stond centraal in de verdere verbetering ten opzichte van de oude versie. Neem bijvoorbeeld de stoel, waarvan de stoffen bekleding is vervangen door leer en die nog beter in te stellen is op de behoefte van de machinist.

Verder is er nog de mogelijkheid van een slim sleutelloos startsysteem en is er een 8-inch lcd-kleurentouchscreen dat gebruiksvriendelijker is geworden door het gebruik van afbeeldingen. Ander nieuws is de komst van maar liefst dertien werklampen. Nog een ander nieuwtje zijn de standaard gemonteerde 360-gradencamera’s, waar er voorheen alleen één camera voor en één achter op de machine zat. Zo kan de bestuurder het gebied rondom die machine nog beter in de gaten houden. Af-fabriek komt de kraan met Doosan­ Connect.

Niet alleen de eerste rupsgraafmachines zijn er nu met een Stage V-motor, de andere modellen volgen later. Ook bij de minigraafmachines waren er drie modellen met een Stage ­V-motor te bewonderen, de zestons DX62R-3 en DX63-3 en de achttons DX85R-3.

Sterkere zestons minigraafmachine De zestons minigraafmachine is voorzien van dezelfde Yanmar 4TNv98C-motor die zich ook in de achttons machine bevindt. Die is volgens Doosan goed is voor 22 procent meer motorvermogen ten opzichte van de vorige generatie. De motor levert bij 2100 toeren een vermogen van 44,3 kW (59 pk). Hier wordt nog wel gebruik gemaakt van EGR in combinatie met een dieselpartikelfilter om aan de eisen voor Stage V te voldoen.

Een andere aanpassing aan de zestons machine is de ver­ ­ beterde hydrauliek. Het systeem heeft een maximale ­opbrengst van 132 liter per minuut. Een loadsensingsysteem staat garant voor hogere hydraulische prestaties en soepel werken bij gecombineerde werkzaamheden.

De vernieuwde zestons machine biedt door aanpassingen aan de arm verder een groter totaal werkbereik. De graafkracht aan de bak is 4,4 ton en 2,9 ton aan de arm. Voor de achttons minigraver is de graafkracht aan de bak 6,3 ton en ligt de tractiekracht op 6,6 ton. In de steengroeve bewees de minigraafmachine met gemak grote stukken steen te ­kunnen verplaatsen.

Comfortabel w erken Net als bij de rupsgraafmachine zijn hier minstens zoveel aanpassingen gedaan om de machinist comfortabel te kunnen laten werken, maar ook om onderhoud snel en makkelijk te kunnen laten plaatsvinden. Deze nieuwe modellen blijven waarschijnlijk een paar jaar in het assortiment. A ­ chter de schermen werkt Doosan namelijk al aan een geheel nieuwe lijn, die uiteindelijk deze modellen moet gaan opvolgen.

Bij de wielladers waren er deze keer geen noviteiten, maar ­volgend jaar rond de zomer worden ook daar de eerste ­modellen met een nieuwe motor verwacht. Dit gaat gepaard met andere aanpassingen.

TEKST & FOTO’S: Herma van den Pol

GRONDIG 8 2019

49

Bezoek ons op de Agritechnica!

Hal 4, Stand B20

www.agroliner.de

Symen van der Veen · NL-9219 VJ De Tike · T +31 651572523

Europa’s specialist in zadeldak hallen, stallen & loodsen • In 30 min. uw eigen ontwerp & bouwtekening • Unieke staalconstructie & ontwerpmethodiek voor de beste prijs/kwaliteit verhouding • Energie neutraal dus klaar voor de toekomst

Ontdek al uw voordelen en/of scherpe offerte op: www.conexx.nl

SQ Auto Connection systeem

Snelwisselen in seconden Hogere flow – Meer rendement Makkelijker te servicen!

AU

ST

Jürgen Dietrich +43 (660) 4463493

Jürgen Dietrich +43 (660) 4463493

ON

CONNECTI TO

E E LW R I S T

Tom van Baars +31 6 53 12 25 17 Alain Janssen +32 479 46 79 09 www.steelwrist.com

Machinist cultuurtechniek Deskundige machinisten maken het verschil!

Sociale partners (CUMELA Nederland, FNV Agrarisch Groen, Vakvereniging Het Zwarte Corps en CNV Vakmensen) hebben ism IPC Werkt het initiatief genomen voor een opleiding waarmee werknemers met ervaring in het cultuurtechnisch werk en/of agrarische loonwerk opgeleid kunnen worden tot groene machinist.

Praktische opleiding De praktische opleiding Machinist Cultuurtechniek leidt op tot vakspecialist die bekwaam is in het werken met de graafmachine en wiellader. De groene machinist is een “allround” machinist die in staat is een groot aantal werkzaamheden uit te voeren in de aanleg en onderhoud van de buitenruimte. Naast het in de praktijk leren werken met de graafmachine en wiellader wordt er aandacht besteed aan de elementen bodem, water, groen, organisatie en aansturing van het werk en communicatie.

Start en einde van de opleiding Oktober 2019 – eind mei 2020

Investering Werknemers van bedrijven die vallen onder de cao loonwerk (LEO) kunnen in aanmerking komen voor een bijdrage krijgen tot 50% van de kosten*.

Modulaire opleiding Cultuurtechniek algemeen grond-, water- en bodemkennis.

Grondverzettechnieken werkvoorbereiding, graven, profileren, afwerken en transporteren.

Infratechnieken hijsen, putten en leidingen, machinaal bestraten, waterbouwconstructies Groentechnieken onderhoud watergangen, bomen rooien, onderhoud bermen, verwerken biomassa.

Praktijkexamen

*bekijk de voorwaarden op mooivakman.nl/vakman-2-0

Aanmelden of meer info?

Aanmelden kan via www.ipcwerkt.nl. De opleidingscoördinator neemt contact op om een intakegesprek te plannen. Wil je meer informatie over de opleiding, neem dan vrijblijvend contact op met Pim de Jonge; p.de.jonge@ipcwerkt.nl of bel 026-3550100.

ondernemen met

vaktechniek

Kverneland Group profiteert van Kubota Machinefabrikant presenteert Agritechnica-ontwikkelingen Zes jaar geleden nam Kubota Kverneland over van de Noorse aandeelhouders. De angst was dat het bedrijf daarmee zijn eigen identiteit zou verliezen. Niets blijkt minder waar bij de viering van het 140-jarig bestaan. In de fabriek waar het bedrijf ontstond, wordt volop geïnvesteerd en ook elders gaan de vernieuwingen in de machines en werktuigen volop door. Die zijn dan wel leverbaar als Kverneland, Vicon of Kubota.

In de ploegen­ fabriek van Kverne­land worden nagenoeg alle onderdelen nog zelf gemaakt.

De fabriek van Kverneland in het Noorse Klepp begint uniek te worden in de landbouwwerktuigenwereld. Hier wordt de ploeg nog grotendeels helemaal zelf gemaakt, van het smeden en harden van het staal tot het in elkaar zetten en aflakken.

Het is metaal erin en ploeg eruit. Het blijft imposant om mee te maken als er achttons persen een stuk staal afknippen of in de juiste vorm persen. Het allerbelangrijkste is voor Kverneland echter het harden van het metaal, want daar is Kverneland van oudsher om gekend. De ploegen zijn oorspronkelijk ontworpen voor de zeer steenrijke Noorse grond en dus is het harden van staal en zijn vele eenvoudig verwisselbare delen van groot belang. Daar profiteert het bedrijf inmiddels wereldwijd van, want overal zijn de machines volgens Marketing & Sales­directeur Arild Gjerde bekend om hun onverslijtbaarheid.

Zeven procent groei De overname door Kubota is voor het bedrijf in elk geval niet slecht uitgepakt, zo bleek uit de gepresenteerde cijfers tijdens de persbijeenkomst waarop de Agritechnica-noviteiten werden aangekondigd. De omzet is de vorig jaar weer met zeven procent gegroeid tot 504 miljoen euro. Samen met het in 2017 overgenomen Great Plains uit Amerika is de omzet zelfs 840 miljoen euro. De combinatie met Kubota en Great Plains heeft de omzet van Kverneland duidelijk een boost gegeven. Vooral het feit dat Kverneland-producten in sommige markten nu ook als Kubota worden verkocht, heeft geleid tot een stijging van de omzet. Vooral in regio’s waar Kubota sterk is, zoals in Azië en ook wel Amerika, geeft dit een veel betere toegang tot de markt, stelt Gjerde.

In Europa profiteert het bedrijf volgens Bert van der Horst van Kverneland Group Benelux van de twee-merkenstrategie. “Doordat we grondbewerkingsmachines onder de naam Kverneland en de hooibouwwerktuigen als Vicon verkopen, kunnen we nog bij veel dealers in het assortiment blijven.

Bij een dealer die Lemken verkoopt, past nog prima Vicon en bij een dealer die verplicht Fendt-hooibouw moet verkopen, kunnen we nog heel goed Kverneland blijven leveren.

Zo kunnen we in de dealerstrijd toch ons verkoopkanaal op orde houden.”

Voor dit jaar verwacht Kverneland een gelijkblijvende omzet.

Vooral door de druk op de agrarische prijzen en de onrust door de handelsoorlog die Amerika heeft ontketend, stagneert de afzet in verschillende markten. De gestegen omzet van de afgelopen jaren heeft ook het onderzoeks- en ontwikkelingsbudget omhoog gebracht. Het resultaat daarvan is te zien op de komende Agritechnica. Dit jaar zijn daar geen spectaculaire nieuwe machines te zien, maar wel heel veel slimme evoluties. Op deze pagina en op Grondig.com stellen we er een aantal voor.

TEKST & FOTO’S: Toon van der Stok

52

GRONDIG 8 2019

Grote getrokken spuit

Eigen beheeromgeving Farmcentre

Met een tankinhoud van 7800 liter is de IXtrack T6 nu de grootste getrokken spuit in het Kverneland-programma.

Bijzonder zijn de slanke vorm en het lage zwaartepunt dankzij het ontwerp van de tank. Dit geeft een grotere stabiliteit. Prettig op de weg, maar zeker ook in het veld.

De spuit kan worden voorzien van bomen van 18 tot 40 meter breed. Deze zijn in alle gevallen naast de tank te vouwen, waarbij de breedte binnen de 2,55 meter blijft.

De spuit heeft een elektrisch gecontroleerde spuitboom, met sensoren om de hoogte boven het gewas en de vlakstelling te bewaken. Alle doppen zijn elektronisch in en uit te schakelen, wat de mogelijkheid geeft om ook het Geocontrol-programma te gebruiken om overlappen te voorkomen of eventueel plaatsspecifiek te spuiten.

Voor het maken van een online-verbinding met de werktuigen start Kverneland Group een eigen clouddienst. Dit zogenaamde Farmcentre is bedoeld voor het eenvoudig uitwisselen van machine- en velddata of het overzetten en genereren van taakkaarten. Daarnaast maakt dit het mogelijk om simpel te kunnen zien waar de machines aan het werk zijn. Het gebruik van dit systeem geeft Kverneland ook de mogelijkheid om zelf data van de machines te verzamelen.

Dit zou ook kunnen via andere netwerken, bijvoorbeeld MyJohnDeere, of de systemen van Agco, John Deere en Claas, maar Kverneland vreest dan te veel afhankelijk te zijn van deze partijen. “Wij willen graag direct de data van onze machines zonder tussenkomst van andere partijen. Dan zien we zelf direct waar fouten ontstaan en welke onderdelen bijvoorbeeld regelmatig tot storingen leiden. Daar kunnen we dan zelf snel op reageren.”

Zaaicombinatie met twee tanks De e-Drill-zaaicombinatie met rotorkopeg en zaaiunit is nu ook leverbaar met een dubbele tank. Hiermee kunnen in één werkgang zaad en kunstmest of twee soorten zaden gelijktijdig worden gezaaid. Eventueel is een combinatie van zaad en slakkenkorrels ook mogelijk. Er zijn twee doseerunits opgebouwd, die elk een set zaaipijpen over de hele breedte hebben. Deze liggen schuin achter elkaar, zodat er altijd wel in twee rijen wordt gewerkt.

Robuuste vlindermaaier Afgeleid van de 7100T-serie brengt Vicon nu de Extra 787T-combinatie. Deze heeft een maaibreedte van 8,75 meter en is wat simpeler uitgevoerd dan het grotere broertje, maar met dezelfde robuustheid. Deze machine heeft geen eigen hydrauliek, maar werkt op de trekkerhydrauliek.

Net als bij de andere modellen is deze voorzien van een dubbel in te stellen kneuzerplaat om het kneuzen optimaal aan te passen aan het gewas. De kneuzer heeft stalen vingers.

De nieuwe tank heeft een inhoud van 2100 liter en heeft een verplaatsbaar schot.

Dit maakt het mogelijk om zaad en kunstmest in een verhouding van 60/40 of 70/30 op te slaan. Ook kan de hele bak voor alleen zaad worden gebruikt.

Voor de verdeling zijn er twee elektronische Eldos-doseerunits, die volledig Isobus-gestuurd zijn en eenvoudig vanaf de trekkerterminal te bedienen zijn.

Standaard zijn er vijf rotors voor verschillende groottes van het zaad. Handig is de mogelijkheid om vanaf de zijkant een afdraaiproef te doen. Een zeer toegankelijk en dus gemakkelijk te gebruiken systeem.

Het voordeel ligt volgens Kverneland vooral in het gelijktijdig zaaien en toedienen van kunstmest. Dat zou volgens eigen proeven aantonen dat bij in het voorjaar gezaaide gewassen de opbrengst tot 25 procent hoger is bij gelijk toedienen ten opzichte van meststoffen die eerder op een andere manier zijn gestrooid.

De rotorkopeg in deze combinatie is overigens ook vernieuwd en vooral afgeslankt. Deze is nu 250 kilo lichter dan zijn voorganger.

De al eerder gepresenteerde frontmaaier heeft een ophanging in vier draagarmen vanaf het draagpunt vanaf de trekker. Door de getrokken ophanging heeft deze de mogelijkheid om de bodem zeer nauwkeurig te volgen met een pendelweg van 30 graden.

GRONDIG 8 2019

53

ondernemen met

vaktechniek

Serie: Slim en digitaal Dit is de derde aflevering in de serie Slim en digitaal. Op de website is een vergelijking van de bedrijven op een aantal belangrijke punten beschikbaar.

Die vindt u hier: www.cumela.nl/ leverancierstabel.

SLIM EN DIGITAAL “Een werkbon-app moet simpel zijn” Digitale Werkbon Smart Liever één ding heel goed doen dan meerdere zaken half. Dat gaat helemaal op voor het Belgische Total Software Solutions. Bij elke ontwikkeling staat ook nog eens voorop dat het eenvoudig moet blijven. Het resultaat is de Digitale Werkbon Smart.

“Is het niet in vijf minuten uit te leggen, dan werkt het niet”, zegt Jan Verhaegen, directeur van Total Software Solutions. Hij weet door de ervaring die zijn bedrijf sinds 2004 opdeed met het digitaliseren van werkbonnen dat dit voorop staat. Verhaegen is ervan overtuigd dat het beter is om je op één ding te concentreren dan met heel veel zaken tegelijk bezig te zijn.

“Dat weten we ook uit de ervaring die we opdeden tijdens de ontwikkeling van software voor de kalibratie van weegschalen”, vertelt hij. Daarom maakte het bedrijf de keus om zich bezig te gaan houden met werkbonnen en niets anders. Een onderwerp waar het mee in aanraking kwam via een vraag vanuit een bedrijf waarvoor het ook de weegsoftware maakte.

Offline-gebruik Het resulteerde in een mobiele applicatie die samenwerkt met een DWS-console, die kan zijn geïnstalleerd op meerdere computers, laptops of tablets. De mobiele applicatie draait alleen op Android. “De app kan offline worden gebruikt, waardoor het geen probleem is als er geen internetverbinding mogelijk is”, zegt Verhaegen. “Wel moet de telefoon ergens op de dag een keer verbinding maken om nieuwe opdrachten te kunnen binnenhalen.”

Total Software Solutions richt zich met name op de loonwerksector, van agrarisch tot cultuurtechniek. Vrijwel elk bedrijf in de sector is weer anders, waardoor er per bedrijf andere behoeften zijn. Dit betekent dat er elke keer weer andere vereisten zijn aan de invoerkant van de app. “Hetgeen wat er uitkomt, de rapporten, daar zijn ze het allemaal wel over eens hoe die eruit moeten zien.”

Eenvoudig werken Het betekent dat er geen standaard mogelijk is, behalve dat het eenvoudig moet zijn. “Ook een zzp’er moet ermee kunnen werken”, zegt Verhaegen. Het is mede de reden waarom het mogelijk is om handmatig opdrachten in te voeren. “Zo kan er ook worden doorgewerkt wanneer er geen internetverbinding is of als om een andere reden de planner de werkzaamheden niet in het systeem kan zetten.”

Gaat de medewerker naar huis, dan geeft hij dat aan. “Vanaf dan kan de medewerker ook niet meer met de GPS worden gevolgd. Ook kan de medewerker er nog voor kiezen dat hij wel wil werken of helemaal niet beschikbaar is. Zodra hij weer aan het werk gaat, geeft hij dat aan en vanaf dan kan de planner hem ook op de plattegrond volgen.”

De plattegrond is onderdeel van de knoppen die de planner tot zijn beschikking heeft. Hij kan daarnaast opdrachten doorgeven en zaken invoeren. “Al het andere laten we vrij. Wij kunnen bijvoorbeeld een koppeling maken met Agro IT en andere systemen, maar er kunnen ook Excel-bladen worden geïmporteerd.”

Verhaegen zegt dat ze bij Total Software Solutions vooral een lange-termijnrelatie met een klant willen opbouwen. “Wij installeren alles, verzorgen twee halve dagen een training en komen terug als het nodig is. Daarom hebben we ook de gratis demo vervangen door een proefmaand voor ongeveer € 200,-. Is de klant tevreden, dan kan hij er zo verder mee werken. Vervolgens wordt er afgerekend op basis van het gebruik door vaste medewerkers, vanaf drie, en op basis van het aantal zzp’ers.

TEKST & FOTO’S: Herma van den Pol

54

GRONDIG 8 2019

HET GEEFT RUST De belangrijkste winst van het gebruik van de Werkbon-app voor Louis Claessens, directeur van Volkerink Heino Agri Groenonderhoud en Grondwerk BV, is dat het rust geeft. “Het grote voordeel is dat de applicatie de locatie logt. Die kun je nog jaren terugzien, zodat er precies verteld kan worden hoelang een medewerker waar was.” Informatie die gebruikt kan worden wanneer er discussie met een klant ontstaat. “Ik kan dan gewoon een pdf maken en laten zien hoe het zit.” De 23 medewerkers van Claessens maken alweer 3 tot 4 jaar gebruik van de app. “Het is een

supersimpel systeem, waardoor iedereen ermee kan werken. Wel moet je er actief voor blijven zorgen dat medewerkers de uren via de telefoon blijven registreren.”

Ook de goede service van TSS wordt door Claessens geroemd. Als hij toch een punt van kritiek moet geven zegt hij dat het belangrijk is, vanwege de batterijduur en het werken in vuil en stof, dat medewerkers de juiste telefoon hebben. “Eigenlijk werkt het alleen bij ons op de CAT-telefoon goed.” Daar moet een ondernemer dan wel in investeren. Claessens vindt dit het echter waard, omdat het systeem hem de ruimte geeft met open vizier richting klanten en medewerkers te communiceren.

DAT KAN SLIMMER Klantvraag

Plannen

Uitvoeren

In de bedrijfskunde worden drie typen processen beschreven: het primaire, ondersteunende en managementproces. Het primaire proces hierboven is de kern van elk bedrijf en zorgt ervoor dat de input (machines, middelen en personeel) wordt omgezet in waardevolle producten of diensten, waar de klant uiteindelijk voor betaalt. Of het nu gaat om een verfwinkel, een aannemingsbedrijf of een loodgieter, deze stappen zijn op hoofdlijnen voor elke onderneming gelijk.

Het ziet er logisch uit en wordt vaak onbewust op deze manier uitgevoerd. “Maar wanneer ik met bedrijven de primaire processen op detail bespreek, zie je dat er vaak onnodige of onhandige stappen zijn toegevoegd”, zegt Sabine Zweverink. “Door de jaren heen hebben medewerkers of ondernemers hun eigen ‘maniertjes’ gevonden, die zijn overgenomen. Onbewust of ‘omdat we het altijd al zo doen’”, aldus Sabine. Ze raadt ondernemers daarom aan om, als zij nadenken over een stap in digitalisering, eerst kritisch naar het eigen proces te kijken. Er valt vaak al veel tijd en achterstand in te halen door een aantal stappen uit het proces te verbeteren of weg te laten. Dat voorkomt ook weer frustratie. “Op kantoor wordt al

Administreren

Factureren

snel een uur per dag bespaard door het proces op orde te brengen”, vertelt ze. Vervolgens kan digitalisering helpen om het werk nog sneller, beter of vollediger uit te voeren.

Heeft u moeite om de administratie op orde te houden en bij te blijven? Heeft u het gevoel dubbel werk te doen? Mopperen medewerkers dat het veel gemakkelijker zou moeten kunnen? Zet uw proces dan eens op papier. Welke stappen worden doorlopen en waar zou dit voor klant, medewerker of ondernemer slimmer kunnen?

De adviseurs van CUMELA Advies kunnen helpen en met een frisse blik kritisch meekijken. Voor vragen of meer informatie kunt u terecht bij de CUMELA Ondernemerslijn via (033) 247 49 99 of per e-mail op ondernemerslijn@cumela.nl.

TEKST: Sabine Zweverink, specialist digitalisering bij CUMELA Advies

GRONDIG 8 2019

55

EfficiĂŤnt toolboxen en werkplekinspecties uitvoeren Veilig Vakwerk maakt het uitvoeren van werkplekinspecties en toolboxen veel eenvoudiger. Medewerkers ontvangen de juiste informatie op hun telefoon en kunnen direct aan de slag. Dit kan volledig digitaal, maar het is ook mogelijk om de geprinte versie te bewaren.

Veilig vakwerk zorgt voor tijdsbesparing en verbetering van het veiligheidsbewustzijn bij medewerkers. rd Gereducee r tarief voo A L CUME ederland N https://veiligvakwerk.nl/aanvragen-maand-gratis leden

Probeer Veilig Vakwerk een maand gratis:

NIEUW

Nu in de store s beschikbaar

Direct toepasbaar, overal beschikbaar

Digitale werkplekinspectie Dashbord op de pc met overzicht van uitgestuurde toolboxen en werkplekinspecties Automatisch archief en Rapportage

In samenwerking met CUMELA Nederland, bedrijven uit de sector en Stigas.

NEDERLAND

Importeur voor de Benelux

EUROSTEEL BV VAN HEEMSKERCKWEG 10 5928 LL VENLO NEDERLAND WWW.EUROSTEEL.NL

ondernemen met

vaktechniek

ECONOMIE

IN KORT BESTEK

CKA Grondig 8 2019

CUMELA Kompas Analyse Ontwikkeling balansposices 2013-2018 (euro's).

Beste Geralde,

130.000

80.000

30.000

-20.000

Gedeeltelijke opzegging bestek

2013

2014

2015

2016

2017

2018

Toename eigen vermogen

Toename langlopende schulden

Toename voorzieningen

Toename vaste accva

Positieve ontwikkeling liquiditeit Positieve ontwikkeling liquiditeit

Mijn opdrachtgever heeft een RAW-bestek aangenomen voor het bouwrijp maken van de grond. Het grondwerk is aan ons uitbesteed in onderaanneming. Het hele werk is ongeveer € 600.000,- en ik neem hiervan ongeveer een kwart voor mijn rekening. Een deel van het werk bestaat uit het leveren van diverse soorten zand en grond. Na aanvang van het werk bleek de opdrachtgever van onze opdrachtgever echter zelf al grond te hebben geleverd. Vast goedkoper voor hem, maar ik loop hierdoor ongeveer € 40.000,- mis. Ik wil graag een vergoeding voor het mislopen van deze posten. Is er nog wat mogelijk?

Beste aannemer,

Over 2018 laat het eigen vermogen een verdere toename zien, zo blijkt uit de grafiek. Wordt er dan Bij een wijziging van besteksposten zou u kunnen kijken ook nog eens rekening gehouden met de leningen, dan laat het werkkapitaal eveneens een stijging Over 2018 laat het eigen vermogen een verdere toename zien, zo blijkt uit de granaar het verrekenen van meer- en minderwerk via de tienzien. Wat betekende dit voor het machinepark? Bedrijfskundig adviseur Dieuwer Heins van CUMELA fiek.

Wordt er dan ook nog eens rekening gehouden met de leningen, dan laat het procentregeling in de UAV. Als een post er helemaal wordt Advies licht de cijfers toe. werkkapitaal eveneens een stijging zien. Bedrijfskundig adviseur Dieuwer Heins uitgehaald, biedt deze regeling echter meestal geen uitkomst.

“In 2018 zien we dat het eigen vermogen gemiddeld toenam met € 104.192,-. De langlopende van CUMELA Advies licht de cijfers toe. “Gemiddeld nam in 2018 het eigen vermoWanneer een groot deel van het werk wordt geschrapt, zou schulden werden € 43.407,- hoger. Met andere woorden: het bedrag aan nieuwe leningen lag hoger gen toe met € 104.192,- en langlopende schulden werden € 43.407,- hoger. Met dat kunnen worden opgevat als een gedeeltelijke opzegging dan de aflossingen. Tellen we deze twee bij elkaar op en houden we rekening met een kleine afname ­avan de post voorzieningen, dan komen we in 2018 uit op een toename van € 145.611,- aan ndere woorden: het bedrag aan nieuwe leningen lag hoger dan de aflossingen. van het werk. Een deel van het werk wordt immers niet Rekening houdend met de post voorzieningen leveren deze twee bedragen een uitgevoerd door de opdrachtnemer. Het Burgerlijk Wetboek werkkapitaal. In totaal investeerden de cumelaondernemers in 2018 voor € 373.462,-. De stijging in het werkkapitaal op van € 145.611,-.

In totaal investeerden de cume(artikel 7:764) schrijft in dat geval voor hoe er moet worden afschrijvingen lagen in 2018 op € 270.433,-. Hiermee namen de vaste activa op de balans toe met laondernemers vorig jaar gemiddeld voor € 373.462,- De afschrijvingen lagen op afgerekend: “In geval van zulke opzegging zal hij (lees: € 103.029,-, zo blijkt uit de grafiek. Het machinepark en de grond en gebouwen werden uitgebreid of €vernieuwd. Voor een deel werd dit gefinancierd uit eigen middelen.”

270.433,-. Hiermee namen de vaste activa op de balans toe met € 103.029,-. Het opdrachtgever) de voor het gehele werk geldende prijs Met een toename van € 145.661,- aan werkkapitaal, waarvan € 103.029,- werd besteed aan machinepark en de grond en gebouwen werden uitgebreid of vernieuwd. Voor moeten betalen, verminderd met de besparingen die voor de uitbreiding van de vaste activa (onroerende zaken, machines, financiële en immateriële activa), komt een deel werd dit gefinancierd uit eigen middelen.” aannemer uit de opzegging voortvloeien, tegen aflevering de mutatie werkkapitaal uit op € 42.582,-. “De liquiditeitspositie verbeterde behoorlijk”, vertelt door de aannemer van het reeds voltooide werk.”

Heins. “Bij een gelijkblijvende stand aan debiteuren, voorraden, crediteuren en overige vorderingen Van de toename aan werkkapitaal werd € 103.029,- besteed aan uitbreiding en kortlopende schulden betekent dit dat de rekening-courant-positie op 31 december ruim € van de vaste activa (onroerende zaken, machines, financiële en immateriële In de aanneemsom zijn uw kosten en marges voor het gehele 42.000,- beter was dan het jaar ervoor.” activa). De mutatie werkkapitaal komt zo uit op € 42.582,-. “De liquiditeitspositie werk opgenomen. Door het wegvallen van delen van het Heins gaat verder: “Kijken we naar de grafiek, dan zien we dat in de laatste vijf jaar de toename van verbeterde behoorlijk.

Bij een gelijkblijvende stand van de andere posten betekent werk bespaart u wel kosten. Als onderaannemer mag u in werkkapitaal hoger was dan de toename van de vaste activa op de balans. Het betekent dat de dit dat de rekening-courant-positie op 31 december ruim € 42.000,- beter was dit geval de aanneemsom minus de bespaarde kosten in liquiditeitspositie in al die jaren verbeterde. Alleen in 2013 zien we dat er meer geld werd uitgegeven dan het jaar ervoor. ” Heins gaat verder: “Uit de grafiek blijkt ook dat de laatste rekening brengen, zodat u wordt gecompenseerd voor de dan er beschikbaar kwam.” vijf jaar het werkkapitaal harder steeg dan de vaste activa.

Het betekent dat de vermindering van het werk.

Doordat bedrijven financieringen steeds vaker onderbrengen bij verschillende leasemaatschappijen liquiditeitspositie in al die jaren verbeterde.

Alleen 2013 was een uitzondering. ” is het volgens Heins nog belangrijker dat ondernemers goed zicht houden op de financiële ruimte en de aflossingsverplichtingen voor de komende jaren. Het opzetten van een financiële planning met Doordat bedrijven financieringen steeds vaker onderbrengen bij verschillende daarbij een investerings- en financieringsplanning kan hierbij helpen. Stel in het najaar vast wat de leasemaatschappijen is het volgens Heins nog belangrijker dat ondernemers goed afschrijvingen en het resultaat de komende jaren bij benadering zullen zijn. Zet hier tegenover de zicht houden op de financiële ruimte. Het opzetten van een financiële planning bestaande privé-onttrekkingen en aflossingsverplichtingen. De ruimte die overblijft, kan worden met daarbij een investerings- en financieringsplanning kan hierbij helpen. De beste besteed aan investeringen en eventuele nieuwe financieringen. Met een goede planning worden tijd daarvoor is het najaar, zodat bepaald kan worden hoeveel ruimte overblijft liquiditeitsproblemen voorkomen en kunnen eventuele tegenvallers beter worden opgevangen. voor investeringen en eventuele nieuwe financieringen. Met een goede planning worden liquiditeitsproblemen voorkomen en kunnen eventuele tegenvallers beter Wilt u weten hoe uw kengetallen zijn of wilt u aan de slag met het opzetten van een financiële worden opgevangen. planning? Doe dan mee aan de kengetallenvergelijking CUMELA Kompas Analyse. Neem hiervoor Wilt u aan de slag met kengetallen of het opzetten van een financiële planning? Doe dan mee aan de kengetallenvergelijking CUMELA Kompas Analyse. Neem hiervoor contact op met de Ondernemerslijn op (033) 247 49 99 of stuur een e-mail naar kengetallen@cumela.nl.

Geralde van de Bunt Adviseur juridische & GWW-zaken

GRONDIG 8 2019

57

ondernemen met

cumela

CUMELARIA

KONINGIN MÁXIMA OPENT GROENE MINERALEN CENTRALE Hare majesteit koningin Máxima verrichtte op 4 september de o ­ pening van de Groene Mineralen Centrale in Beltrum. Dat deed zij met het opendraaien van een kraan, waarna schoon water in een bassin stroomde. Dit schone water wordt naast biogas, een bodemverbeteraar, fosfaat en een vloeibare stikstof- en kalimeststof door de Groene Mineralen Centrale gewonnen uit de mest van agrarische bedrijven uit de regio en organische restproducten van de voedselverwerkende industrie. Aansluitend op de openingshandeling kreeg koningin Máxima een uitgebreide rondleiding door de hypermoderne fabriek en sprak ze uitgebreid met betrokkenen over het proces, het belang van kringlooplandbouw en de positieve impact van de centrale op de regionale economie. Voor de familie Groot Zevert en de medewerkers van Groot Zevert Vergisting toch een mooi moment.

GERRIT NAVIS EN VERHUUR- EN AANNEMERSBEDRIJF HOFTIJZER

ARNOLD DEKKER NAAR MALAGA

54 jaar geleden begon Gerrit Navis zijn loopbaan in het agrarisch loonwerk bij wat nu Verhuur- en Aannemingsbedrijf Hoftijzer BV in Aalten is. Na negen jaar loonwerk te hebben uitgevoerd, werd de koers van het bedrijf verlegd door het agrarisch loonwerk af te stoten. Verhuuren Aannemingsbedrijf Hoftijzer BV was daarmee geboren. Gerrit Navis ging mee en na het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd bleef Gerrit doorwerken. Tot 9 september, want op deze datum stopte ­Gerrit echt. Toevallig bleek ook het bedrijf 45 jaar te bestaan. Bertram en Elly Hoftijzer wilden hier graag op een gepaste wijze bij stilstaan met een mooie receptie voor Gerrit en een open dag op zaterdag. Gerwin Otten reikte namens CUMELA Nederland aan Gerrit Navis de gouden speld uit. Bertram en Elly Hoftijzer ontvingen de zilveren speld voor het 45-jarig bedrijfsjubileum.

Pon Equipment heeft na een periode van acht jaar weer een nationaal machinistenkampioenschap georganiseerd.

Deze wedstrijd bestond uit een drietal voorronden en een finale en is onderdeel van de Global Operator Challenge van Caterpillar. Op zaterdag 7 september vonden de finales plaats bij IPC Groene Ruimte in Arnhem. Arnold ­Dekker van Peter Dekker Grondwerken BV uit Nieuwkuijk werd de uiteindelijke w ­ innaar van deze wedstrijd. Hij mag daarom deelnemen aan de E­ uropese k­ ampioenschappen in Malaga. CUMELA feliciteert Arnold met zijn overwinning en wenst hem veel succes in Malaga.

TIMMERIJE GASTADRES VAN DIEPENHEIMSE FIETSTOCHT Op 14 augustus was Loon- en grondverzetbedrijf Timmerije in Noordijk het gastadres van de jaarlijkse Diepenheimse fietstocht. De organisatie had het bedrijf eind vorig jaar al benaderd of ze een stop mocht plannen met de mogelijkheid om op het bedrijf rond te mogen kijken en daar de pannenkoekenstop te organiseren. Er was veel belangstelling voor het bedrijf. Er waren zelfs een aantal mensen die niet mee­deden aan de fietstocht, maar wel naar Timmerije kwamen om te kijken. ­Timmerije heeft van de bezoekers veel positieve reacties gehad over het bedrijf en veel bezoekers vonden het leuk de grote machines eens van dichtbij te bekijken. Toch een mooie manier om de sector op een positieve manier te promoten.

58

GRONDIG 8 2019

VERRASSING VOOR JAN SCHOLTEN Op 4 augustus was het 45 jaar geleden dat Jan Scholten in dienst kwam bij loon- en grondverzetbedrijf Koonstra in Vinkenbuurt. Dit wilde Koonstra niet onopgemerkt voorbij laten gaan. De dag voor het jubileum ging de familie Koonstra met het grootste gedeelte van het personeel naar Jan Scholten om hem daar te verrassen. Jan werkte de eerste jaren veel met een mobiele kraan en ontwikkelde zich later tot een zeer bekwame wielladermachinist. Op zaterdag reden de shovel waarmee Jan veel werkt en een historische kraan uit 1967 - een Atlas 1200, het type waarop Jan ook is begonnen, die beschikbaar was gesteld door Poppink in Reutum - naar zijn huis. Daar werd een groot spandoek in de tuin gezet. Met recht een aangename v­ errassing.

VEERTIGJARIG JUBILEUM VAN HOOIJER RENKUM Hooijer Renkum vond zijn oorsprong in 1979, toen Karel Hooijer startte bij opdrachtgever Parenco in Renkum. De huidige bedrijfsactiviteiten zijn niet meer te vergelijken met die van toen, want in de loop der ­jaren zijn deze behoorlijk uitgebreid. Denk aan grondverzet, biomassa, sloop, recycling van bouwmaterialen en asbestsanering. Dit alles met oog voor sociale duurzaamheid. De mensen zijn volgens de familie Hooijer belangrijk en een deel van de werkzaamheden wordt dan ook uitgevoerd door medewerkers met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Dochter Annewil en zoon Derkjan zijn beiden werkzaam binnen het bedrijf. Derk­jan kreeg op de viering van het jubileum symbolisch het stokje overgedragen van Karel Hooijer. Uit handen van Maarten Toonen ­Dekkers, voorzitter van de afdeling Gelderland, kregen Karel en Derkjan Hooijer de zilveren speldjes uitgereikt.

CAO & ZO Pensioenen, hoe staan we er voor?

In oktober 2018 publiceerde de Global Pension Index zijn jaarlijkse ranglijst waarin de pensioenstelsels van dertig landen worden vergeleken. Na zeven jaar stond Nederland weer op nummer één (kort voor Denemarken) als beste pensioenland ter wereld.

Hoe groot is het contrast met de huidige berichtgeving over de staat van de pensioenfondsen. Vele staan er slecht voor. Zo ook PBL Pensioen, het fonds waarin uw medewerkers pensioen opbouwen.

Eind augustus was de dekkingsgraad van BPL Pensioen nog maar 87 procent. Dit betekent dat de (toekomstige) verplichtingen van het fonds groter waren dan de bezittingen. Een lage dekkingsgraad is voor een pensioenfonds meestal helemaal niet zo erg. Pensioen is namelijk een voorziening voor de lange termijn. Sommigen bouwen nog wel veertig jaar pensioen op. Veelal is er dus ruim voldoende tijd om een tekort weer te herstellen.

Toch is er nu wel aanleiding voor zorg. Net als een goede auto heeft ook een goed pensioenstelsel onderhoud nodig. We worden steeds ouder, waardoor het pensioen steeds duurder wordt. Ook is de rente zó (extreem) laag dat pensioenfondsen door de formule die ze moeten gebruiken niet genoeg geld in kas hebben om alle pensioenen te kunnen blijven betalen.

Al in juni 2010 werd er een pensioenakkoord gesloten dat noodzakelijke hervormingen van het pensioenstelsel aankondigde, maar er veranderde na dat akkoord feitelijk niets. Het in juni 2019 gesloten pensioenakkoord is gek genoeg haast een kopie van dat van negen jaar geleden. Wederom is de inzet een toekomstig pensioenstelsel. Ik ben benieuwd wat er nu met dat akkoord gaat gebeuren.

Hoe dat mooie (op nummer één) pensioenstelsel eruit gaat zien, is dus nog niet bekend. Nu moeten de fondsen (en dus ook BPL Pensioen) nadenken over de vraag hoe zij hun financiën weer op orde krijgen.

In het kort zijn daarbij drie mogelijkheden denkbaar: het verhogen van de premie, het verlagen van het opbouwpercentage of korten.

Een combinatie van deze kan natuurlijk ook.

Ik ben ervan overtuigd dat we nog steeds een heel mooi pensioenstelsel hebben. Er is echter wel werk aan de winkel.

Sander van Meer teamleider Advies en Arbeidsmarkt

GRONDIG 8 2019

59

RUSTPUNT “Neem geregeld een dagje vrij”

ondernemen met

cumela

Sinds vorig jaar is Richard Kunis uit Westbeemster aan het werk als zzp’er. Eén dag in de week werkt hij voor zijn eigen bedrijf Beemster Drone en daarnaast verhuurt hij zich nog vier dagen in de week aan zijn oude werkgever. Een combinatie waar hij energie van krijgt.

Dinsdag is zijn eigen dag. Dan heeft hij tijd om te vliegen met zijn drones, om te werken aan de groei van zijn bedrijf. De rest van de week verhuurt hij zich aan het loonbedrijf verderop in de straat, loonbedrijf De West, waar hij voorheen in dienst was. “Precisielandbouw trekt me enorm, dus toen drones enkele jaren geleden een hype werden, vond ik dat ik daar wat mee moest”, zegt Richard Kunis, eigenaar van Beemster Drone in Westbeemster. “Daarnaast kwam het mooi uit dat het landelijk collectief Dronewerkers nog een collega in NoordHolland zocht, dus ben ik daarbij aangehaakt.”

Hij begon op 1 januari 2018. Een nieuwe stap in zijn leven.

“Ik vind de combinatie enorm prettig. Techniek, machines en

het werken in de natuur bevalt me. Ook in mijn eigen bedrijf ben ik daarmee bezig. In zekere zin is dit ook loonwerk, maar op een andere manier dan gewend. Net zoals een loonwerker bied ik een dienst aan die de agrarisch ondernemer vooruit kan helpen. Daarnaast geeft die ene dag in de week me flexibiliteit. Ik kan nu ook de kinderen naar school brengen. Voorheen kon dat niet.”

Toch was het eerste jaar voor de beginnende zzp’er spannend.

“Ik lift natuurlijk mee op het netwerk van Dronewerkers. Ik heb veel veredelingsbedrijven en vermeerderaars als klanten, maar dat is niet de doelgroep die ik in gedachten had. Ik zit

Burn-outs komen steeds vaker voor. Vrije tijd, ontspanning en rust worden daardoor steeds belangrijker aandachtspunten op de agenda, niet alleen naast, maar ook tijdens het werk. In deze serie laten we cumelaondernemers aan het woord die bewust de ontspanning opzoeken in de hectiek van alledag. Misschien kunt u er nog wat van leren.

60

GRONDIG 8 2019

al vijftien jaar in het loonwerk en ik wil juist die akkerbouwer, veehouder of bollenteler helpen. Eind vorig jaar was ik dan ook sceptisch: moet ik hier wel mee doorgaan?”

Hij moest een paar maanden doorbijten, maar hij merkt nu dat de vraag begint te komen. Hij wordt nu rechtstreeks benaderd door akkerbouwers. Dat is een begin. “Er zit schot in en ik ben ervan overtuigd dat dit de toekomst is.

De maatschappelijke discussie speelt daarbij een grote rol.

Mijn beoogde klantengroep weet wel dat de omgang met gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen anders moet, maar is afwachtend, zeker de loonwerker. De eerste vraag die hij stelt, is: ‘Hoe wordt dit betaald?’ Het zijn natuurlijk forse investeringen richting precisielandbouw en het lastige is dat het niet op een A4’tje is uit te rekenen. Je moet er zelf in geloven.

Daarnaast is het ook een vreemd gegeven. Loonwerkers zijn gewend met hun handen te werken en moeten het nu overlaten aan computers en rekenkracht. Hun beslissingen komen daardoor voor een groot deel in andermans handen.

Dat dat niet meteen vertrouwd voelt, snap ik, maar ik merk dat als één klant enthousiast is, er meer volgen.”

Nieuwe energie Zijn nieuwe werkgebied maakt hem enthousiast en geeft hem energie. “We kunnen nu al taakkaarten maken van één specifiek plantje. We kunnen distels ontdekken in suikerbieten, we kunnen ridderzuring in grasland onderscheiden. We scannen niet alleen meer tussen de rijen, maar kunnen ook in de rij gewassen scannen. De technologie gaat enorm hard.

We lopen ver vooruit op de vraag. De gemiddelde boer heeft alleen de juiste machines nog niet.”

Zijn enthousiasme geeft hem energie, maar de combinatie kan ook spanning opleveren: “Een boer wil het werk gedaan hebben als het mooi weer is, maar mooi weer is ook een voorwaarde om te vliegen. Soms overlapt dat, maar met het loonbedrijf kom ik er altijd wel uit. Het bedrijf heeft nog zes medewerkers, dus er valt altijd wel wat te schuiven.”

De weken dat hij daar de planning erbij doet, noemt hij wel aanpoten. “Aan de ene kant geeft dat stress, maar ik merk dat ik er ook beter door ga presteren. Met een hogere werkdruk ga je sneller aan de gang en het geeft veel voldoening als het uiteindelijk allemaal is gelukt. Dat geeft ook weer energie om verder te gaan.”

Opladen Zijn drukke tijd begint in februari met mest uitrijden. Daarna rolt hij met het loonbedrijf het grasseizoen in, wanneer ook de eerste vluchten op de planning staan: dan komen de gewassen boven de grond. “In die periode maak ik lange dagen voor het loonbedrijf. Daarnaast moet ik ook nog mijn vliegwerk uitvoeren. Voor akkerbouwers en veehouders komt dat niet aan op één dag, maar voor veredelaars en vermeerderingsbedrijven wel. Vaak willen zij op diezelfde dag ook met een team het land in om mijn data te vergelijken

met hun eigen data. Als dat weken achtereen doorgaat, merk ik op een gegeven moment wel dat mijn batterij leger wordt.”

Vermoeider, minder zin; voor hem het signaal om gas terug te nemen en op te laden. “Al is het maar een dagje er even tussenuit”, zegt Richard. Hij hoeft geen week vakantie, benadrukt hij. “Als ik ’s avonds een balletje kan trappen met de meiden of we gaan een dagje zwemmen, dan is dat voor mij al genoeg. Een dagje niet werken valt namelijk nog te overzien. Een week vakantie zorgt alleen maar voor meer stress. Het werk stapelt zich in die week zo op dat je de week erna twee keer zo hard moet werken om de achterstand in te halen. Dan zit je meteen weer in diezelfde stress-spiraal. Dat heeft geen zin. Pak geregeld een dagje vrij. Dan stapelt het werk zich ook niet meteen op.”

Maar gaat hij dan helemaal niet op vakantie? “De zomer is ook voor mij geen goede periode om weg te gaan. Er is dan zoveel werk. Dat is zonde. Ik ga liever in de winter. Dan heb ik het rustiger en hebben we tijd voor een weekje wintersport.

Gelukkig gaat mijn vrouw ook niet graag naar de zon.”

In de winter heeft hij ook meer tijd voor zijn hobby’s: schaatsen en biljarten in het plaatselijke café. Met voetballen is hij gestopt. “De enige vrije dag voor ons gezin is de zondag.

Als ik die dag dan ook nog deels weg ben om te voetballen, hebben we helemaal geen gezinsleven meer. Het gezin vraagt ook aandacht. Mijn vrouw en onze drie meiden komen toch echt op de eerste plaats.”

Doorgroeien De ondernemer twijfelt nu niet meer aan zijn stap. “Dit is de toekomst en daar zet ik vol op in.” Hoe hij jaarrond met drones aan de gang kan, weet hij nog niet, maar hij maakt zich daar niet druk over. “Dat is verspilde energie. Ik moet eerst maar eens zorgen dat mijn eigen bedrijf gestaag blijft doorgroeien. Ik kan in de winter nog altijd bij een mechanisatiebedrijf aan de gang. Dat is in de winter altijd druk met het afleveringsklaar maken van machines. Je moet blijven denken in mogelijkheden.”

TEKST & FOTO’S: Marjolein van Woerkom

GRONDIG 8 2019

61

KIPPERS VOOR RIJBEWIJS T OF C

- 8x2 met 26 ton laadvermogen tot 10x8 met 30 ton laadvermogen - rijbewijs C begrensd op 90 km/h - rijbewijs T begrensd op 45 km/h - te huur per dag/week/maand

Groenekan T. 0346 25 96 00 | Zwolle T. 0529 46 94 00 | www.veldhuizen.nl | verhuur@veldhuizen.nl KipperVerhuurGrondig.indd 1

17-9-2019 10:31:31

ZAND- OF GRONDPRODUCTEN NODIG? UW AFVAL WEGBRENGEN WANNEER HET U UITKOMT? AFVALZORG BIEDT DE OPLOSSING Afhalen ■ Straatzand ■ Vulzand ■ Metselzand ■ Brekerzand ■ Teelaarde ■ Bomengrond ■ Zwarte grond ■ Compost ■ Menggranulaat

Brengen ■ Restafval ■ Hout ■ Grond ■ Puin ■ Groen ■ Bouw- en sloopafval

Zes dagen geopend, ook tijdens vakanties

Pinautomaat aanwezig

Gemakkelijk bereikbaar

Zonder afspraak en zonder wachttijden

AFVALZORG GRONDSTROMEN LIMBURG

Locatie Belvédère Maastricht Industrieweg 4 6219 NR Maastricht T 088 - 801 07 72

E maastricht@afvalzorg.nl

www.afvalzorg.nl

Volg ons op Twitter: www.twitter.com/afvalzorg

fendt.com | Fendt is a worldwide brand of AGCO.

Fendtastic Deal Profiteer van de Fendt 1+ Deal Overweegt u om te investeren in een nieuwe Fendt trekker of machine?

Of heeft u dit jaar al een nieuwe Fendt aangeschaft en wilt u uitbreiden met nog een product uit het uitgebreide Fendt Full Line programma?

Dan is dit het moment!

Als u tussen 1 januari en 31 oktober 2019 bij de officiële Fendt-dealer een Fendt product aanschaft of al heeft aangeschaft, kunt u gebruik maken van een kortingsvoucher* ter waarde van 1% van de bruto catalogusprijs. Deze voucher kunt u inwisselen wanneer u nog één of twee producten extra uit het Fendt assortiment aanschaft. En over die producten ontvangt u dan ook nog eens 1% korting. Profiteer nu van deze Fendt 1+ Deal! * Kijk op de site voor de exacte voorwaarden.

It’s Fendt. Omdat wij verstand van landbouw hebben.

Deal Dit is het moment voor een nieuwe Fendt.

Kijk op www.fendtnl.nl/1+deal of bezoek uw dealer.

ondernemen met

cumela

CUMELA.NL

Op deze pagina’s samenvattingen van berichten die eerder op Cumela.nl zijn geplaatst. Wilt u op de hoogte blijven van het actuele nieuws? Ga naar Cumela.nl.

Daar publiceert de redactie dagelijks nieuws van en voor de cumelasector.

CUMELASECTOR STAAT VOOR VEILIG WERKEN! Onlangs vond in Biddinghuizen GroenTechniek Holland plaats, Nederlands grootste vakbeurs voor professionals in de openbare groene en grijze ruimte. Ruim 17.500 bezoekers lieten zich informeren over de nieuwste ontwikkelingen in de sector. De CUMELA-stand stond dit jaar helemaal in het teken van veilig werken. In een fotobooth konden bezoekers een foto maken met het statement ‘Ik werk veilig of ik werk niet’. Dit opvallende fotohokje zorgde voor veel aanloop op de stand, waardoor we veel werkgevers, werknemers en toekomstige leerlingen hebben gesproken over veilig werken. Iedereen kreeg van ons een ‘Veilig werken’-boekje mee naar huis, waarin alle producten en diensten staan die wij als CUMELA bieden om veilig werken te bevorderen. Van de Veilig Vakwerk-dienst en toolboxen tot risicomanagement door ons verzekeringsbedrijf en van het scholierenproject Veilig Omgaan met Opvallend (land)bouwverkeer tot de arbocatalogus. We kijken terug op een geslaagde beurs en gaan ervan uit dat we met ons thema de veiligheid in de sector weer een stukje hebben verbeterd en gestimuleerd.

LEVER UW JAARCIJFERS 2018 AAN

INVESTEREN IN ZONNEPANELEN RENDEERT

CUMELA Kompas Analyse is het benchmarkproduct voor de leden van CUMELA Nederland waaraan jaarlijks ongeveer 400 cumelabedrijven deelnemen. Levert u ook kosteloos de jaarcijfers aan? De voordelen: u krijgt een objectief beeld van uw bedrijf, u hebt de kans om interne en externe prestaties te verbeteren, het helpt u om realistische doelen te stellen, u kijkt minder naar uzelf en het levert inzicht op wat betreft de zwakke en sterke punten van uw bedrijf. Voor de analyse worden uw jaarcijfers vertrouwelijk verwerkt in een door CUMELA Nederland ontwikkelde tool en de uitkomsten, uw kengetallen, worden geanonimiseerd vergeleken met andere cumelabedrijven. Stuur uw jaarcijfers naar kengetallen@cumela.nl. Direct na verwerking nemen wij contact met u op. U kunt er dan voor kiezen om de CUMELA Kompas Analyse-rapportage tijdens een regulier bedrijfsbezoek te ontvangen of tijdens een adviesbezoek te bespreken met een bedrijfskundig adviseur van CUMELA Advies.

Het rendement van zonnepanelen in combinatie met SDE+-subsidie is een renderende investering. Dit jaar is de laatste keer dat kan worden ingeschreven op de Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+).

Met deze regeling stimuleert het ministerie van Economische Zaken en Klimaat de ontwikkeling van een duurzame energievoorziening in Nederland. De najaarsronde van de SDE+ gaat open op dinsdag 29 oktober om 9.00 uur en loopt tot donderdag 14 november om 17.00 uur. Omdat het nog de ‘oude’ regeling is, die voor de laatste keer wordt opengesteld, is de verwachting dat de regeling overtekend zal worden.

Het advies is dan ook om een aanvraag voor te bereiden en die op de eerste openstellingsdag in te dienen. In deze najaarsronde is vijf miljard euro beschikbaar. De terugverdientijd op de aanschaf van de totale installatie is een kleine tien jaar. Zijn er vragen over de subsidie of over de zonnepanelen? De CUMELA Ondernemerslijn helpt u graag verder. Stel uw vragen via (033) 247 49 99 of stuur een e-mail naar ondernemerslijn@cumela.nl.

OOK OP CUMELA.NL • Hoe wordt mijn bedrijf een erkend leerbedrijf?

• Overzicht van elektrische en hybride mobiele machines • Ontbreken van schriftelijke arbeidsovereenkomst kan geld kosten • CUMELA opent contactpunt voor aan- en verkoop bedrijven • Teleurstelling over aanpak rechtsbescherming aanbesteden

ARTIKEL VAN DE WEEK • Toolbox: zorgvuldig grondroeren • BBL-leerling als werknemer in dienst • Actieagenda Beter Aanbesteden afgerond • PFAS: wie betaalt?

• Rendement van zonnepanelen in combinatie met SDE+-subsidie

64

GRONDIG 8 2019

VEELGESTELDE VRAGEN • Ik heb een GV-kenteken op mijn machine. Mag ik dan 40 km/u rijden?

• Om voldoende arbeidskrachten te behouden, is het belangrijk om leerlingen als BBL’er een opleidingsplaats te bieden. Maar wat voor een arbeidsovereenkomst moet je daarvoor sluiten?

• Mijn medewerkers stappen regelmatig van de rijdende trekker af en op, waarbij de trekker langzaam blijft doorrijden. Is dit toegestaan?

• Welke vrijstellingen zijn er voor de tachograafplicht?

AUTOMATISCH VERKREGEN CODE 95 OUDERE BEROEPSCHAUFFEUR VERVALT Nederlandse beroepschauffeurs die voor 1 juli 1955 zijn geboren, ­waren vrijgesteld van het chauffeursdiploma. Deze vrijstelling gold ook voor de code 95. Bij verlenging van het C- of D-rijbewijs werd de code 95 automatisch bijgeschreven. Dat gaat echter veranderen. Per 1 april 2020 vervalt namelijk de geldigheid van de code 95 van oudere chauffeurs (geboren voor 1 juli 1955) die nog nooit de 35 uur nascholing hebben gevolgd. Deze chauffeurs moeten voor 1 april 2020 alsnog de 35 uur nascholing voor code 95 hebben gevolgd. Het CBR-CCV verstrekt ­vervolgens een zogenaamde Verklaring van Nascholing (VvN). Met de VvN blijft de code 95 ook na 1 april 2020 geldig. Het is belangrijk dat u zo snel mogelijk het C-rijbewijs controleert van uw chauffeurs die voor 1 juli 1955 zijn geboren. Ga na of de chauffeur de code 95 automatisch heeft gekregen en nooit de volledige nascholing heeft gevolgd. Is dat het geval, dan dient de chauffeur voor 1 april 2020 alsnog de 35 uur nascholing te volgen.

GLADDE WEGEN: MODDERBORDEN EN ­SCHOONMAKEN Vervuilde en gladde wegen tijdens de najaarsoogst leiden tot gevaarlijke verkeerssituaties. Tijdens deze oogstperiode moeten cumelabedrijven extra alert zijn op een vervuild wegdek. Waarschuwen van weggebruikers door het plaatsen van modderborden en schoonmaken is bij vervuilde wegen dan ook noodzakelijk. Als er door ernstige vervuiling van de weg een zeer verkeersonveilige situatie dreigt te ontstaan, neem dan direct contact op met de wegbeheerder. Wegbeheerder en veroorzaker kunnen samen afspreken wat te doen. Diverse provincies hebben modderbrochures ontwikkeld met aanwijzingen voor het plaatsen van modderborden en contactgegevens per gemeente. U vindt deze ­brochures op Cumela.nl. In Friesland en Groningen zijn onlangs de moddercampagnes officieel gelanceerd met de pr-campagnes ‘Oogsttijd! Pas op, modder op de weg!’ en ‘Modder van de weg? Mooi veur mekoar’. Ook wordt wederzijds begrip gevraagd tussen weggebruikers en boeren c.q. loonwerkers.

VOORZITTER Maandelijks op deze plaats een column van één van de voorzitters van CUMELA Nederland. Deze editie Corné Vinke, voorzitter sectie Agrarisch Loonwerk.

Martin Luther King “Voor het slagen van het kwaad is niets anders nodig dan dat goede mensen niets doen.”

Ik realiseer me terdege dat de vergelijking tussen deze spreuk van dr. Martin Luther King en de noodzaak van de gehouden ‘Agractie’ op 1 oktober mank gaat. Martin Luther King streed voor een veel groter onrecht dan het onrecht waarvoor duizenden boeren en aanverwanten uit de agrarische sector naar Den Haag gingen. Toch moest ik wel een klein beetje denken aan de uitspraak van de dominee uit de jaren zestig in Amerika.

Binnen de sectie Loonwerk Agrarisch hebben we regelmatig geopperd dat we als agrarische sector moeten stoppen met het onszelf blijven verdedigen tegen veelal ongefundeerde uit­spraken die de agrarische sector in een kwaad daglicht stellen. We moeten juist de burger laten zien waar we voor staan. ­Advertenties in De Telegraaf met daarin paginagroot de werkelijke betekenis van onze sector voor de economie en werkgelegenheid. Werkelijke cijfers die de resultaten laten zien van decennia inspanningen om beter te zorgen voor mens, dier en milieu. Zendtijd kopen in de rust van een wedstrijd van het ­Nederlands elftal met daarin een video van de modernste spuittechnieken, veilige machines en hoe er met dierenwelzijn wordt omgegaan.

Ik denk dat het goed is dat we als totale agrarische sector als één man laten horen dat we bestaan, dat we er zijn en dat we meer dan ons best doen om Nederland beter en schoner te krijgen. Varkenshouders, melkveehouders, akkerbouwers en ­ loon­werkers. Om te laten zien dat we trots zijn op onze ­sector.

Als we altijd maar niets blijven doen, als we altijd onszelf in een hoek laten drukken en het altijd zullen toestaan dat er een scheef beeld wordt opgeroepen, dan geldt namelijk: “Voor het slagen van verkeerde regelgeving is niets anders nodig dan dat deskundige mensen niets doen.”

Misschien dat er mensen in Den Haag wakker worden, m ­ isschien dat Zembla eens tegengas wordt geboden, misschien dat ­Wakker Dier wakker wordt en zich realiseert dat we het als sector op veel punten heel goed doen. We moeten altijd blijven ­praten en blijven lobbyen, maar als wij als agrarische sector op een rustige, nette manier massaal aan ­Nederland laten zien wie we zijn, wie weet wat er dan wordt losgemaakt.

I have a dream…

Corné Vinke Voorzitter

GRONDIG 8 2019

65

Adverteren in Vakblad Grondig?

Voor meer informatie: Lisette Kerkhof T 033 - 247 49 50 E lkerkhof@cumela.nl

Adverteren in Grondig is scoren, met hét best gewaardeerde vakblad in de cumelasector!

W W W . L M C G E N N E P. N L

www.lmcgennep.nl Locatie: Landtech te Veghel

Corridor 9 • 5466 RB Veghel • T: 0413 - 211733

Instelbare opzetschotten Geniet van onze voordelige prijzen op onze serieproductie...

Hydro-tridem vering met voorliftas

Afvoerband Gedwongen stuurassen

Banden 650/55R26,5 Mitas

DRAKKAR advantage series : Het duwt niet; het kipt niet; het vervoert!

joskin.com

ALS GEEN ANDER. DE NIEUWE TRAPLOZE 5DV/5DS/5DF TTV.

De nieuwe maatstaf voor smalspoortractoren met traploze transmissie.

Maximale techniek en ergonomie in minimale ruimte.

Optimaal voor inzet in het openbaar groen: Kracht, productiviteit en comfort op een nieuw niveau. Dankzij onze traploze TTV-transmissie is onze nieuwe smalspoortrekker 5 DV/5DS/5DF TTV nu noch efficiĂŤnter. Hij overtuigt met drie verschillende, compacte buitenbreedtes van slechts 1.077, 1.267 en 1.441 mm en is door een groter hydraulisch vermogen nog beter inzetbaar voor alle voorkomende werkzaamheden. Hij is zo comfortabel en ergonomisch als nooit tevoren.

Dit alles maakt hem onze beste smalspoortractor ooit.

Overtuig uzelf bij uw DEUTZ-FAHR dealer of of op deutz-fahr.com.

DEUTZ-FAHR ist eine Marke von

ondernemen met

cumela

TOOLBOX Voedselkwaliteit Loonwerk Tips en vuistregels voor de toolboxmeeting

Voor meer info over veilig werken, kijk op www.agroarbo.nl

Telers van producten zoals aardappelen, industriegroenten, granen, peulen enz. moeten voldoen aan de hygiëne-en kwaliteitseisen die de industrie stelt (GLOBALG.A.P, VVAK). Telers moeten aantonen dat de loonbedrijven die ze inschakelen aan dezelfde eisen voldoen. Dat kan onder andere door het inschakelen van een loonbedrijf met een VKL-certificaat. Dat staat voor Voedselkwaliteit Loonwerk. Je moet dan werken volgens de VKL-norm. Hoe doe je dat? Hier volgen de belangrijkste eisen.

A. REGISTRATIE: WIE, WAT, WAAR, WANNEER EN HOE Noteer op de werkbon/weekstaat:

• Je naam • De naam van de klant • De naam van het perceel • De datum • De machine waarmee de werkzaamheden zijn uitgevoerd • Het aantal gewerkte uren • Het aantal bewerkte hectares

• Uitgevoerde werkzaamheden.

- Bij bemesten: het aantal kubieke meters uitgereden mest en de soort mest.

- Bij zaaien/poten: het partijnummer en het aantal zaden of kilogram zaaizaad per hectare. Bewaar één NAK-label per partij zaaigoed/pootgoed. Hierop staat het plantenpaspoort en het certificaat van de NAK (Nederlandse ­Algemene Keuringsdienst). Schrijf op het label de naam van de klant en het perceel.

Alle toolboxen zijn ook digitaal te gebruiken via de Veilig Vakwerk-dienst.

Ga voor meer informatie naar www.veiligvakwerk.nl.

68

GRONDIG 8 2019

- Bij gewasbeschermingsmiddelen: • Over het middel: • de naam en het toelatingsnummer • de hoeveelheid middel en hoeveelheid water per hectare • de reden waarom je spuit bijvoorbeeld tegen ­onkruid of tegen schimmelziekte.

• Overig: de veiligheidstermijn of eerst mogelijk ­oogstdatum • de weercondities zoals wind, zon, bewolking, ­luchtvochtigheid

B. ACTIVITEITEN OM HET VOEDSEL VEILIG TE HOUDEN Keuringen en onderhoud van de machine

• Onderhoud

de machine. Er mag geen sprake zijn van olielekkage, gebroken spiegels/glas of losse onderdelen.

Registreer het onderhoud tot in detail: wat is gedaan, ­wanneer, welke olie etc.

• Controleer of de machine gekeurd is. Dat is terug te v­ inden op de sticker op de machine.

• Gebruik voedingsgeschikte smeermiddelen als het smeermiddelel in contact komt met het product (food grade).

Schoonmaken van de machine

• Maak machines regelmatig schoon. Zo voorkom je dat je

Opslag

• Controleer of de opslag schoon. Zie je dingen die invloed hebben op de voedselveiligheid, zoals een dode mus of gebroken glas, meld het dan bij je werkgever.

Aanvullende eisen bij gewasbescherming

• Ken de inhoud van de arbocatalogus gewasbeschermings­ middelen https://agroarbo.nl/catalogus/gewasbescherming/ • Volg de aanwijzingen op het etiket. Hier staat informatie over persoonlijke bescherming, over het afvoeren van de verpakking en de opslag van het middel.

• Gebruik bij gewasverzorging water van goede kwaliteit

ziekten (bijvoorbeeld aaltjes) van het ene perceel naar het andere brengt.

• Als de machine in aanraking komt met het voedsel, noteer Veiligheid de datum waarop de machine schoongemaakt is.

• Zorg dat je de BHV-er kunt bereiken.

• Gebruik voedingsgeschikte schoonmaakmiddelen als het • Weet waar de brandblusser, oogdouche en EHBO-­trommel schoonmaakmiddel in contact komt met het te oogsten is. product.

• Zet de telefoonnummers van huisarts en het ziekenhuis in je telefoon. Weet wanneer je 112 kunt bellen.

• Bij voedermiddelen (granen, maïs) gelden aanvullende regels. De voorgaande lading bepaalt hoe de kipper/­ ­ silagewagen schoongemaakt moet worden: VOORGAANDE LADING WIJZE VAN SCHOONMAKEN

Persoonlijke hygiëne

Diervoedergrondstoffen

Vegen

de voorgeschreven persoonlijke beschermingsmiddelen.

• Houdt het product schoon. Rook, drink en eet niet boven het product.

• Zorg voor schone handen. Was je handen na het toilet­ bezoek.

• Zorg dat wondjes afgedekt zijn.

• Heb je een besmettelijke ziekte of infectie? Meld het bij je werkgever.

• Meld het als je het product besmet met lichaamsvloeistoffen (bloed, speeksel).

Grond/stenen

Reinigen met water (hoge druk)

Kunstmest

Reinigen met water

Droge stapelbare pluimvee-en paardenmest

Reinigen met water, desinfectie en vrijgave na externe inspectie door een ISO 17020-geaccrediteerde­ inspectie-instelling

Natte mest, drijfmest

Reiniging, desinfectie

Verpakte producten

Vegen

• Gebruik

Calamiteiten

• Meld een calamiteit direct bij je werkgever. Een calamiteit is bijvoorbeeld het breken van een olieslang, het lek raken van een dieseltank, het sneuvelen van een achterraam of het mee hakselen of -maaien van een dier.

TEKST: Corina van Zoest-Meester, adviseur arbo FOTO: CUMELA Communicatie

GRONDIG 8 2019

69

ondernemen met

cumela

Denk bij het zoeken naar instroom buiten de kaders Invulling van personeel blijft een lastige klus Als bedrijvenadviseurs krijgen we veel te maken met de vraag hoe we de instroom van medewerkers in onze sector op peil kunnen houden. Een vast gegeven is dat er de aankomende jaren veel vaste medewerkers van hun welverdiende pensioen gaan genieten. De instroom van ‘nieuwe’ medewerkers weegt niet op tegen deze uitstroom. Hoe kunnen we er als sector voor zorgen dat we gewoon genoeg medewerkers in onze mooie sector hebben?

Uit het Colland-arbeidsmarktonderzoek (2018) blijkt dat de vergrijzing in de cumelasector in vergelijking met andere sectoren niet direct een probleem vormt. Van het totaal aantal medewerkers dat uitstroomt, valt ongeveer acht procent in de leeftijdscategorie 55 tot 64 jaar. De grootste uitstroom zit in de leeftijdscategorie 15 tot 24 jaar (37 procent) en 25 tot 34 jaar (24 procent). Wat wel speelt, is dat de uitstroom van ouderen in het bedrijf extra hard aankomt, omdat het bijna altijd heel ervaren medewerkers zijn, die ook complexe werkzaamheden uitvoeren en ingewikkelde machines bedienen.

Instroom van nieuwe medewerkers is voor nu en voor de toekomst belangrijk, maar ook het behoud van medewerkers in de cumelasector is waar werkgevers meer aandacht aan moeten besteden. Dat kan onder meer door hen opleidingen en cursussen te laten volgen en hen een wisselend aanbod van werkzaamheden aan te bieden. Het belangrijkste is dat de werkgever weet wat de ‘werkwensen’ van zijn mede­ werkers zijn. Tevreden medewerkers blijven zo behouden voor de cumelasector.

Onderwijs Het onderwijs speelt een grote rol bij de huidige instroom van nieuwe medewerkers in de cumelasector en blijft dat ook doen. Binnen de provinciale besturen zijn één of meerdere bestuursleden verantwoordelijk voor het dossier onderwijs. In de provincies Friesland, Groningen en Drenthe wordt een aantal keren per jaar een sectorraadvergadering onderwijs gehouden met Terra AOC in Groningen en het Nordwin College in Leeuwarden. Bij deze bijeenkomsten zijn naast de provinciale bestuursleden een aantal leden van Cumela uit de regio aanwezig en vertegenwoordigers en leraren van Terra AOC en Nordwin College. Doordat theorie en praktijk geregeld met elkaar om tafel zitten, horen ze beide elkaars standpunten.

De cumelaAcademie speelt een belangrijke rol in het onderwijs in groen, grond en infra. Terra AOC in Groningen is zo’n cumelaAcademie. Op dit moment zijn er naast Terra AOC nog drie scholen in Nederland die het predicaat cumelaAcademie mogen hanteren. Het houdt in dat de school voldoet aan de kwaliteitseisen die de cumelasector stelt aan de opleiding.

Het doel is om kwalitatief goed onderwijs aan te bieden, ­zodat er in de toekomst goede werknemers in de cumela­ sector instromen. Daarnaast is het belangrijk om de interactie tussen school, cumelabedrijven en leerlingen te bevorderen.

Een belangrijk onderdeel binnen de opleidingen zijn ook de praktijkdagen. Cumelaondernemers dragen hieraan hun steentje bij. Leraren en leerlingen gaan naar cumelabedrijven, waar een afgesproken programma wordt onderwezen.

‘IPC Werkt’ in Arnhem huurde een Hooby MH115 Gradertronic om de leerlingen met een mobiele graafmachine te leren werken. ­Praktijkervaring werd opgedaan bij de firma Hobelman, na een bezoek aan Hooby-fabriek. Een mooie combi van het cumela­bedrijf Hobelman en de machinebouwtak.

70

GRONDIG 8 2019

Voorbeelden zijn onder andere het werken met trekkers met RTK-GPS, rollenpersen en grondverzetmachines, maar ook het omgaan met klanten en het verwerken van werkbonnen.

Jong geleerd, oud gedaan Belangrijk is dat jongeren al vroeg worden ‘getriggerd’ voor de cumelasector. Een belangrijk onderdeel hierin is Veilig met (Land)bouwverkeer. Basisschoolkinderen krijgen daarbij voorlichting over de gevaren van landbouwvoertuigen op de weg. Tijdens deze dag geven mbo-leerlingen van de AOC’s uitleg. Het is een eerste aanzet om jonge kinderen al bekend te maken en te enthousiasmeren voor onze sector.

Om bij jongeren die na het vmbo moeten kiezen voor het vervolgonderwijs de interesse voor de sector op te wekken of vast te houden, zul je hun aandacht moeten trekken. Het beroepenfeest Onderwijs On Stage is een goed voorbeeld van een manier om met jongeren in gesprek te gaan over het mooie werk dat we in de sector doen en ze een kans te bieden om op het bedrijf mee te komen kijken en werken.

De jongeren krijgen tijdens een besloten bijeenkomst uitleg welke beroepen er allemaal mogelijk zijn in de cumelasector.

Op de website www.onderwijsonstage.nl zijn de aankomende bijeenkomsten terug te vinden.

Stagiairs en BBL’ers Het aanbieden van stageplekken en het goed begeleiden door cumelabedrijven van stagiairs en BBL’ers is een natuurlijk begin om instroom binnen de cumelasector te creëren.

Als ondernemer bent u zelf het uithangbord voor nieuwe aanwas. U kunt zich daarbij vooraf een aantal vragen stellen: hoe ga ik om met stagiairs en BBL’ers, wat bied ik hen en hoe begeleid ik hen?

Om het imago van nieuwe instroom te realiseren, zult u als ondernemer moeten investeren in een gedegen aanpak.

Bied de stagiair of BBL’er daarom de mogelijkheid om de praktijkvaardigheden op uw bedrijf goed onder de knie te krijgen. We zien jammer genoeg dat dit bij veel stagebe­ drijven onvoldoende gebeurt. Dit is een gemiste kans.

• Organiseer zelf een Veilig met landbouwverkeer-dag voor de kinderen van het basisonderwijs op het bedrijf. Laat zien wat er allemaal gedaan wordt binnen de onderneming. Laat de kinderen plaatsnemen in een trekker of graafmachine.

• Bied snuffelstages aan voor vmbo-leerlingen. Neem het ­ initiatief hierin richting de lokale scholengemeenschappen.

• Organiseer een praktijkdag voor vmbo-leerlingen.

• Geef een gastles op een basisschool of vmbo-school.

• Organiseer excursies naar beurzen.

• Vraag aan de leerlingen wat de belangrijkste reden is waarom ze in de cumelasector zouden gaan werken. Voor ondernemers is deze informatie essentieel.

Cumelaondernemers kunnen gebruik maken van het ‘CUMELA-open-dagen pakket’ (www.cumela.nl/open-da­ genpakket), dat bestaat uit divers materiaal, zoals vlaggen, folders en magazines. Voor basisschoolkinderen en vmbo’ers zijn het magazine Buitenwerk en de video Groene Helden zeer bruikbaar.

Overige instroom In de praktijk melden potentiële kandidaten zich spontaan aan bij cumelaondernemers. Vaak zijn het personen die werkzaam zijn geweest in een andere (aanverwante) sector en op zoek zijn naar een nieuwe uitdaging. Voor de doorstroming binnen de cumelasector kunnen deze kandidaten interessant zijn. U kunt de mogelijkheid bieden de kandidaat intern op te leiden of, als er geen vacatures zijn, hem door te verwijzen naar collegabedrijven. Daarmee voorkomt u dat potentiële kandidaten niet meer beschikbaar zijn voor de sector.

Buiten de kaders Wees proactief, kom op voor de cumelasector, denk buiten de kaders! Wilt u over dit onderwerp sparren, ideeën door­ geven of heeft u vragen? Neem dan contact op met Lajos Bax of Dick Klop op telefoonnummer (033) 247 49 99 of per ­e-mail via ondernemerslijn@cumela.nl.

Zichtbaar en herkenbaar Als ondernemer kunt u op lokaal niveau uw netwerk gebruiken voor een goede instroom van jongeren in de cumela­ sector. Zichtbaar en herkenbaar zijn in de regio is daarom belangrijk. Profileer uw bedrijf en daarmee de cumelasector.

Dit kan op diverse manieren worden opgepakt.

TEKST: Simon Broekstra FOTO: CUMELA Communicatie

GRONDIG 8 2019

71

ondernemen met

cumela

Alles over beroepsvervoer en eigen vervoer Twaalf vragen en antwoorden Regelmatig komen er bij de Ondernemerslijn vragen binnen over beroepsvervoer en eigen vervoer. Het blijft een lastige materie.

Daarom in dit artikel de antwoorden op veel voorkomende vragen.

1. Wanneer is er sprake van beroepsvervoer?

• de verkoop van zand aan een derde waarbij u eigenaar bent

Beroepsvervoer is het vervoer van goederen met één of meer vrachtauto’s, dat tegen vergoeding van één of meer derden wordt verricht met voertuigen met een laadvermogen van meer dan 500 kilogram. Een landbouwtrekker met kipper wordt ook gezien als vrachtauto. Belangrijkste kenmerk van beroepsgoederenvervoer is dat een ander (een derde) de opdrachtgever van het transport is. Wanneer het beroepsgoederenvervoer is, moet de onderneming een geldige Eurovergunning (voorheen de vergunning beroepsgoederenvervoer) hebben.

Voorbeelden van beroepsvervoer zijn: • de opdracht van een collega-cumelabedrijf of aannemer voor het vervoer van zand met een trekker en gronddumper van een zandtrechter naar een bouwlocatie; • de opdracht van een mestproducent voor het vervoer van mest naar een door hem gekozen afnemer (bijvoorbeeld een kalvergierzuivering) en de vervoerder geen beschikkings­ macht (de vervoerder is en geen eigenaar) heeft over de mest.

van het zand en dat met eigen materieel naar de afnemer brengt; • het vervoer van mest, waarbij de vervoerder bepaalt waar de mest wordt afgeleverd of opgehaald en de vervoerder (de vervoerder is eigenaar) wel de beschikkingsmacht heeft over de mest.

Beroepsvervoer en eigen vervoer zijn geregeld in de Wet wegvervoer goederen (Wwg).

4. G eldt de Wet wegvervoer goederen (Wwg) ook buiten de openbare weg?

2. Wat is eigen vervoer?

Eigen vervoer is het vervoer van goederen met één of meer vrachtauto’s, dat voor eigen rekening wordt verricht dan wel als werkzaamheid van ondersteunende aard die direct samenhangt met de hoofdwerkzaamheid binnen de bedrijfsactiviteiten. Kenmerkend voor eigen vervoer is dat u zelf de opdrachtgever van het vervoer bent. Meestal gaat het hierbij om vervoer van eigen materieel of grondstoffen die nodig zijn voor eigen werkzaamheden. Voor eigen vervoer is geen vergunning nodig.

Voorbeelden van eigen vervoer zijn: • door u aangenomen werk bestaande uit het uitgraven van een bouwput en het afvoeren van de vrijkomende grond.

Hoofdactiviteit is het uitgraven en het transport is hierbij een ondersteunende activiteit;

72

GRONDIG 8 2019

3. Ik moet in opdracht van een ander een hoop grond opladen en afvoeren. Is dat beroepsvervoer?

Het laden en lossen van goederen in een vrachtauto maakt onderdeel uit van het vervoer. Het enkel laden van een hoop grond met uw eigen graafmachine wordt niet gezien als aparte activiteit. Krijgt u echter de opdracht een bouwput uit te graven en aansluitend de grond af te voeren, dan is er sprake van eigen vervoer, omdat hier het uitgraven van de bouwput de opdracht is. De soort opdracht van het werk is uiteindelijk bepalend of het beroeps- of eigen vervoer is. Bij twijfel kunt u altijd terecht bij de Ondernemerslijn.

De eisen van de Wet wegvervoer goederen gelden niet buiten de openbare weg. Wanneer voor een derde het vervoer van zand, grond of welk materiaal uitsluitend op een bouwterrein buiten de openbare weg plaatsvindt, is er geen sprake van beroepsvervoer. Tijdens dergelijke transportwerkzaamheden mag er niet, ook niet met lege voertuigen, over de weg worden gereden.

5. Wanneer is bij vervoer een vrachtbrief nodig?

Het is verboden om beroepsvervoer te verrichten als er voor dat vervoer geen vrachtbrief is opgemaakt. Bij eigen vervoer (ook bij grensoverschrijdend vervoer) is een vrachtbrief niet nodig; dat is zelfs beter van niet. Een vrachtbrief bij eigen vervoer geeft juist de indruk dat het beroepsvervoer betreft.

Een vrachtbrief is niet altijd nodig. Zo is er geen vrachtbrief nodig voor het binnenlands beroepsvervoer van losgestorte

goederen, zoals zand, grond of puin. Bij zowel beroepsvervoer als eigen vervoer van afvalstoffen of gevaarlijke stoffen moet er wel altijd een begeleidingsbrief bij het transport aanwezig zijn. Vrachtbrieven en begeleidingsbrieven kunnen besteld worden bij het Beurtvaartadres (www.beurvaartadres.nl).

6. Hoe kom ik aan een Eurovergunning?

Een Eurovergunning kan worden aangevraagd bij de NIWO. De aanvrager moet aan de onderstaande eisen voldoen: • De onderneming moet een reële vestiging in Nederland hebben en ten minste één voertuig voor transport­ doeleinden hebben.

• Kredietwaardigheid: een bedrijfskapitaal van minimaal € 9000,- als u één voertuig inzet plus € 5000,- voor elk extra voertuig dat u inzet. Dit moet door het opstellen van balans en een verklaring van een AA- of RA-accountant (NBA) of een lid van NOAB of het Register Belastingadviseurs; • Betrouwbaarheid: dit toont een ondernemer aan met een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) voor natuurlijke personen (NP) en/of rechtspersonen (RP). Het ministerie van Justitie en Veiligheid geeft deze verklaringen af. De VOG mag ten tijde van het indienen van de aanvraag bij de NIWO maximaal twee maanden oud zijn.

• Vakbekwaamheid: de vervoersmanager die leiding aan de vervoersactiviteiten geeft, moet vakbekwaam zijn.

Hiervoor moet hij beschikken over een erkend vakdiploma Ondernemer beroepsgoederenvervoer over de weg. Voor dit vakdiploma legt u een zestal examens af, die door het CBR worden georganiseerd. Via CUMELA Nederland kan de opleiding worden gevolgd.

De aanvraag van een Eurovergunning bij de NIWO kost € 235,-.

7. Moet ik altijd voldoen aan de eis van vakbekwaamheid?

Nee, dat hoeft niet altijd. Ondernemingen die het beroep van wegvervoerondernemer uitsluitend verrichten met motorvoertuigen met een maximumconstructiesnelheid van niet meer dan 40 km/u hoeven niet te voldoen aan de eis van vakbekwaamheid. Een Eurovergunning is nog steeds nodig, maar deze kan dan worden verkregen zonder het vakdiploma beroepsgoederenvervoer te halen. Voorwaarde is wel dat de onderneming geen andere motorvoertuigen met een maximumconstructiesnelheid van meer dan 40 km/u heeft, zoals snelle trekkers of vrachtauto’s.

8. Hoe toon ik onderweg aan dat mijn bedrijf een Eurovergunning heeft?

Op elk voertuig waarmee beroepsgoederenvervoer verricht wordt, moet een Eurovergunningbewijs aanwezig zijn. Dit is een gewaarmerkte kopie van de originele Eurovergunning.

Het plastificeren of lamineren van een Eurovergunningbewijs is niet toegestaan. De afgifte van een Eurovergunningbewijs kost € 25,- en per half jaar bedraagt de heffing € 11,85.

9. I s het vergunningbewijs gekoppeld aan het kenteken van het voertuig?

Nee, er is geen koppeling met het kenteken. Op elk voertuig moet een vergunningbewijs aanwezig zijn. De vergunningbewijzen kunnen dus worden uitgewisseld tussen de voertuigen waarmee beroepsvervoer wordt verricht.

Dit is de reden dat de vrijstelling van vakbekwaamheid alleen geldt, wanneer het bedrijf uitsluitend beschikt over transportvoertuigen die technisch maximaal 40 km/u kunnen rijden. Ook kan de vergunning gebruikt worden bij het huren en lenen van transportvoertuigen.

10. Hoe lang is een Eurovergunning geldig?

Een Eurovergunning is maximaal vijf jaar geldig en verloopt au­ tomatisch. De aanvraag voor verlenging moet dan ook geruime tijd voor afloop van de Eurovergunning bij de NIWO zijn inge­ diend. Ook ontvangt u na verlenging nieuwe vergunningbewij­ zen. Bij het niet tijdig verlengen van de Eurovergunning mag er geen beroepsgoederenvervoer worden verricht.

11. M ag elke chauffeur beroepsgoederen­ vervoer verrichten?

Beroepsvervoer mag alleen worden uitgevoerd door werknemers die in dienst zijn van het transportbedrijf.

Voertuigbestuurders moeten daarom een zogenaamde verklaring van dienstbetrekking (ook wel werkgeversverklaring) bij zich hebben. De verklaring van dienstbetrekking is aan te vragen via de website www. kiwaregister.nl. Een ingehuurde zzp’er mag dan ook geen beroepsgoederenvervoer met vrachtwagens verrichten, behalve als hij een eigen vrachtauto heeft en een eigen Eurovergunning. Een zzp’er zonder Eurovergunning kan wel worden ingezet voor eigen-vervoersactiviteiten.

12. Wat is de boete voor het rijden zonder Eurovergunning of met een chauffeur zonder verklaring van dienstbetrekking?

De boete bedraagt € 4400,- voor het verrichten van beroeps­ goederenvervoer zonder geldige Eurovergunning. De boete voor chauffeurs die geen verklaring van dienstbetrekking heeft, bedraagt eveneens € 4400,-.

TEKST: Hero Dijkema, beleidsmedewerker (land)bouwverkeer en vervoer FOTO: CUMELA Communicatie

GRONDIG 8 2019

73

ondernemen met

cumela

BEDRIJVIG

De vraag aan de Ondernemerslijn Gelden de regels vanuit het Tijdelijk handelingskader voor hergebruik van PFAS-houdende grond en baggerspecie ook als ik een klein bouwputje of een tuin bij een particulier moet uitgraven?

Ja, absoluut. Alle grond die wordt toegepast, moet, ongeacht de hoeveelheid, na 1 oktober vergezeld zijn van een (aanvullend) PFASonderzoek. Dit geldt ook als u gebruik maakt van de bodemkwaliteitskaart. Is de bodemkwaliteits­ kaart niet meer geldig, dan is een ander type milieuhygiënische verklaring, zoals een partijkeuring (AP04), inclusief PFAS-analyse noodzakelijk.

Heeft u ook een vraag?

Stel uw vraag aan de medewerkers van de CUMELA Ondernemers­ lijn via telefoonnummer (033) 247 49 99 of het e-mailadres ondernemerslijn@cumela.nl.

NIEUWE LEDEN

De afgelopen periode zijn drie bedrijven ingeschreven als lid van CUMELA Nederland.

• Hooymans Substrates KERKDRIEL • Tjoink BV DIEPENHEIM • Loon- en Overslagbedrijf Grootjans KRUININGEN

Al die jonge mannen met grote machines “Al die jonge mannen van zestien, zeventien jaar. Het is onverantwoord dat die rijden met zulke grote machines.” Deze zin hoor ik vaak van basisschoolouders wanneer er een project Veilig Omgaan met Opvallend (Land)bouwverkeer wordt uitgevoerd bij basisscholen. Ik vraag me dan af: is dat echt zo?

Veilig Omgaan met Opvallend (Land)bouwverkeer is een project waarbij basisschoolleerlingen leren van huidige en toekomstige trekkerchauffeurs hoe beide partijen veilig met elkaar kunnen omgaan op de openbare weg. In een dagdeel krijgen de basisschoolleerlingen via een theorie- en een praktijkles inzicht in de impact van (land) bouwverkeer. In dit project proberen we ook vaak de ouders van basisschoolleerlingen bewust te maken van de impact van grote (land) bouwvoertuigen op de openbare weg. Vaak geven ouders namelijk het slechte voorbeeld aan basisschoolleerlingen door nog snel even met de auto een (land)bouwvoertuig in te halen of tijdens het fietsen door te blijven fietsen in plaats van af te stappen en even te wachten, zodat een (land)bouwmachine hen veilig kan passeren.

74

GRONDIG 8 2019

Het is voor veel weggebruikers moeilijker geworden om de impact van (land)bouwverkeer en het belang daarvan te herkennen. (Land) bouwvoertuigen zijn tegenwoordig groot, sneller en breder dan bestuurders inschatten en hebben bovendien een grote botsagressiviteit.

Daar staat tegenover dat er een speciaal trekkerrijbewijs is gekomen: het T-rijbewijs. Via het behalen van een T-rijbewijs laten trekkerchauffeurs zien dat ze zich bewust zijn van de impact van (land)bouwverkeer op de openbare weg en tonen zij aan dat ze vakbekwaam zijn om te kunnen rijden met een (land)bouwmachine.

Is het dus onverantwoord om jonge mannen van zestien en zeventien jaar te laten rijden met (land)bouwmachines? Nee, maar zorg ervoor dat je als jonge chauffeur op een grote machine altijd kunt aantonen in het bezit te zijn van een geldig rijbewijs.

Marije van Beurden, Junior beleidsadviseur / projectleider

De vooruitgang ervaren.

De mobiele graafmachines van Liebherr Meest efficiĂŤnte machines door innovatieve technologie Betrouwbare machines met maximale productiviteit en levensduur Hoogwaardige Liebherr componenten, eigen ontwerp uit eigen productie Veel aandacht voor ergonomie en goed zicht op het werk

Wynmalen & Hausmann Import N.V. Ressenerbroek 7 6666 MP Heteren Tel.: +31 26 47 90 531 E-mail: info@wynmalenhausmann.nl www.facebook.com/LiebherrConstruction www.wynmalenhausmann.nl

GROOT AANBOD JONG GEBRUIKTE MACHINES EEN WEEK NA AANKOOP AL DIRECT TE GEBRUIKEN

KOPEN IS VEILIG

JIJ BEPAALT DE PRIJS

EUROPA’S NR. 1 ONLINE VEILINGHUIS

AGRARISCHE,- TUIN EN PARK-MACHINES, GEREEDSCHAPPEN

AGRARISCHE,- TUIN EN PARK-MACHINES, GEREEDSCHAPPEN

MATERIEEL VEILING AGRARISCHE, GROEN-, GRONDVERZET EN GWW (INFRA) SECTOR

MATERIEEL VEILING AGRARISCHE, GROEN-, GRONDVERZET EN GWW (INFRA) SECTOR

LANDBOUWTRACTOREN, GRONDVERZET, BEDRIJFSAUTO’S EN DIVERSEN

LANDBOUWTRACTOREN, GRONDVERZET, BEDRIJFSAUTO’S EN DIVERSEN

KIJKDAG: zaterdag 12 oktober te Tijnje SLUITING: maandag 14 oktober

KIJKDAG: geen kijkdag - video’s op onze website SLUITING: woensdag 16 oktober

KIJKDAG: zaterdag 12 oktober te Tijnje SLUITING: maandag 14 oktober

KIJKDAG: zaterdag 19 oktober in Monster SLUITING: maandag 21 oktober

MEER INFORMATIE VINDT U OP ONZE WEBSITE:

WWW.TROOSTWIJKAUCTIONS.COM

KIJKDAG: geen kijkdag - video’s op onze website SLUITING: woensdag 16 oktober

KIJKDAG: zaterdag 19 oktober in Monster SLUITING: maandag 21 oktober