Hypatia Üzerine Söyleşi Senanur Bedir
Hypatia, Rönesans ressamlarından Raphael’in Atina Okulu adlı tablosunda yer alan tek kadın figürdür, aynı zamanda da Antik dünyanın son bilim insanı olarak bilinir. Peki bir döneme ışık olurken bir anda ışığı söndürülen ve ölümüyle beraber bir çağı karanlıkta bırakan Hypatia kimdir? Hypatia’yı tanımak, tanıtmak ve tekrar felsefenin ışığıyla görünmesini sağlamak adına Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesinde Felsefe Tarihi Anabilim Dalı Başkanı olan, Kasım 2019’da organize ettiği “2. Uluslararası Kadın Felsefeciler Kongresi”ni Hypatia’ya adayan, ve daha önce de Hypatia hakkında makaleler yayımlamış Prof. Dr. Hatice Nur Erkızan ile bir röportaj gerçekleştirdim. Öncelikle merhaba. Bu röportajı gerçekleştirmek için beni ağırladığınız için teşekkür ederim.
10
www.baltadergi.com Ocak-Şubat 2020
Sevgili Sena, ben bilimler arasında ayrım yapmam. Aslında bilimler geçmişte de felsefe altında içeriliyordu; felsefenin anlamı da bilmeyi, anlamayı sevmektir. Dolayısıyla bilmeye ve anlamaya karşı göstermiş olduğun bu ilgiden, içtenlikten ve duyarlılıktan dolayı ben sana teşekkür ediyorum. Hypatia’nın hayatından konuşmadan önce onun yaşadığı coğrafyadan bahsetmek onu anlamaya yardımcı olacaktır. 5. yüzyıl İskenderiye’sini tarihi, dini, ve politik açıdan özetleyebilir misiniz? Elbette. Ve bu gerçekten önemli ve güzel bir soru. Aslında İskenderiye kenti hem bilimsel açıdan, bilimsel çalışmalar bakımından, bu çalışmaların merkezi olması bakımından; hem de dini, kültürel ve tarihsel bakımdan çok önemli bir şehir olmuştur. Tarihsel kaynaklardan bildiğimiz kadarıyla İskenderiye M.Ö. 332 yıllarında kurulmuş. İskender, kurduğu kente kendi adını veriyor. Fakat İskender’in hayatı savaşlarla ve coğrafyadan coğrafyaya koşmakla geçiyor. Birkaç yıl sonra da zaten İskender hayatını kaybedip kenti komutanlarından birisine bırakmıştır. Fakat yine tarihsel kaynakların bize anlattığı kadarıyla bu komutan savaşmayı pek sevmiyor, bilimi ve felsefeyi seviyor. Tarihte böyle durumlar pek görülmez ama evet, hiç görülmez değil. Böyle bir şey İskenderiye’de yaşanmış durumda. (Gülüşmeler) Dolayısıyla İskenderiye’de bir kütüphane kuruluyor ve bir araştırma merkezi söz konusu. Bu araştırma merkezi gerçekten de bugünle kıyasladığımızda bize hayal etmesi çok zor gelen bir merkezdir. Öyle ki bu kütüphanede bazılarına göre 900 bine yakın papirüslere yazılmış el yazmaları bulunuyordu. Sen de İngiliz Dili ve Edebiyatı öğrencisi olduğundan, İngilizce’deki paper teriminin de papyrus’tan geldiğini bilirsin. Elbette. İşte böyle rakamları belirsiz, kesin bir şey söylemek
