Interview
Joris Brenninkmeijer is coach, psycholoog en was – al blijft hij daar heel bescheiden onder – ooit bijna grootmeester in het schaken. In september verscheen zijn boek De tijdgids. Een zeer onderhoudend én fascinerend boek dat je een frisse blik op de tijd verschaft. De rol van tijd in coachingsgesprekken, maar zeker ook daarbuiten, want tijd werkt overal door. Bij het ontstaan van dit boek speelde - je gelooft het of niet – een gebrek aan tijd een rol. Joris begon zich in het ongrijpbare fenomeen te verdiepen en stuitte op een schat aan informatie: ‘Tijd is overal aanwezig en tegelijkertijd zo mysterieus en ongrijpbaar. Het onderwerp is me gaan fascineren.’ Tekst: Hedda Treffers
Ik heb je boek met vreselijk veel plezier gelezen en begon zelf heel anders tegen de (en mijn!) tijd aan te kijken. Was het schrijven voor jou net zo’n plezierige bezigheid als het lezen voor mij? ‘Zeker. Ik heb het met heel veel plezier geschreven. Het grappige is dat het bij toeval is ontstaan. Ik was gevraagd om voor het Tijdschrift voor Coaching iets te schrijven over tijd. Dit kreeg ik niet van de grond dus ik belde de redacteur en zei: “Ik heb eigenlijk niet zoveel tijd, haha.” De redacteur hield echter vriendelijk vast aan onze afspraak en toen ik toch begon met schrijven greep het thema me helemaal. Ik ontdekte hoe ongelooflijk veel facetten tijd heeft: tijdens een coachingsgesprek, maar ook daarbuiten natuurlijk. Het is een mysterieus en ongrijpbaar fenomeen, maar tegelijkertijd heel praktisch. Je kunt als coach met allerlei tijdsaspecten heel concreet aan de slag in het gesprek. Bijvoorbeeld tempo, tijdsverloop of timing, om er enkele te noemen. Ik ben er een jaar lang heel intensief mee bezig geweest om dat uit te zoeken en dat heeft geresulteerd in dit boek.’
Het woord ‘tijd’ komt heel veel in vaste Nederlandse uitdrukkingen voor, zo constateer je in je boek. ‘Komt tijd, komt raad’, ‘Tijd is geld’, ‘Met de tijd meegaan’. Opvallend eigenlijk… ‘Ja hè, de Nederlandse taal is vergeven van de uitdrukkingen met tijd. Dat geeft aan hoe een grote rol tijd speelt en tegelijkertijd hoe onzichtbaar het ook weer is.’
‘ Overal zijn klokken, maar nergens is tijd’
Je haalt in je boek regelmatig dichters aan, filosofen, kunstenaars. Die bruggetjes zijn heel erg onderhoudend. Zelf heb je een groot zwak voor kunstenaar Maarten Baas, bij uitstek iemand die tijd als belangrijk thema in zijn werk heeft. Wat fascineert je zo aan hem? ‘Maarten Baas geeft het fenomeen tijd heel mooi weer in zijn serie Real Time. In zijn klokken zitten de mensen letterlijk gevangen, terwijl ze, minuut na minuut, de wijzer zelf voortduwen. Ze worden geregeerd door de klok, maar geven de tijd óók zelf vorm. Dat levert een interessante vraag op: hoeveel speelruimte is er binnen de gevestigde orde?
Je schrijft in je boek over onze huidige speedbootmaatschappij, of, zoals je het formuleert: ‘Overal zijn klokken, maar nergens is tijd’. Wat vind je van die gejaagdheid waar we in onze maatschappij momenteel bijna en masse aan lijken te zijn onderworpen? ‘Ik zit er vermoedelijk iets activistischer in dan uit mijn boek blijkt. Als coach vind ik het heel mooi om letterlijk een plek te kunnen bieden aan mensen om even te vertragen, maar goed beschouwd zijn we idioot bezig met elkaar; we zitten gevangen in een systeem en worden op allerlei manieren gestimuleerd om te blijven rennen. Ik denk dat dit geen goede weg is. Daarnaast zijn we collectief voorzichtig tot de conclusie aan het komen dat deze manier van leven eindig is. We plegen roofbouw op ons land én op onszelf. We zitten allemaal verkleefd in het systeem van meer, sneller en beter. Het is heel lastig om aan deze versnellingsmaatschappij te ontsnappen. Een belangrijk deel van mijn werk is om mensen hier even stil bij te laten staan: “Het moet anders”.’
boom coaching magazine
• 69
