16
Clement Mac Mánais CSsR
PAIDIR GEAL
CEOL EAGLASTA ÉAMOINN UÍ GHALLCHOBHAIR
Tá breis is leagan amháin de chuid mhaith de na paidreacha atá ar fáil i leabhar Dhiarmuid Uí Laoghaire SJ, Ár bPaidreacha Dúchais. Agus an leagan den phaidir ar chuir Éamonn Ó Gallchobhair ceol leis, is leagan sa bhreis orthu siúd é: Luímse le Dia, go luífidh Dia liom. Scáth Dé os mo chionn, Crios na nAingil fá mo choim. Cá gcodlóidh tú anocht? Idir Muire is a Mac, Idir Bríd is a brat, Idir Colmchille ‘s a sciath. Idir Dia is a láimh dheas. Luím-se le Dia, go luífidh Dia liom.
Rugadh Éamonn Ó Gallchobhair i nDún Dealgan i mí Mheán Fómhair na bliana 1900, agus d’éag sé sa Spáinn um Nollaig na bliana 1982. Tá sé curtha lena bhean Mollie Flynn in Alicante. Tráth a bhí Éamonn ag obair do Raidió Éireann is mó paidir cráifeach ar chuir sé ceol leis, nó a chóirigh sé le tionlacan. Agus mé ag déanamh
Timire Spring 2015.indd 16
taighde ar cheol Éamoinn, thugas cuairt ar an Contemporary Music Centre, Sráid Fishamble, Baile Átha Cliath. Fuaireas ann cóipeanna de chláir raidió Éamoinn, a craoladh ar Raidió Éireann tríd na blianta anuas. Tá taifid de na cláir seo ar fáil i gCartlann RTÉ. Tá moladh mór tuillte ag an gCartlann as na taifid sin a choimeád, murach iad ní bheadh deis ann éisteacht le ceol Uí Ghallchobhair. I 1955, craoladh An Phaidir Gheal (CMC: RTE 179) den chéad uair, canta ag Richard Cooper teanór, agus tionlacan le Rhoda Coghill ar an bpianó. B’as Duanaire Gaedhilge le Róis Ní Ógáin, a fuair Éamonn na focail, agus lenar chuir sé ceol agus tionlacan. Is álainn an amhrán é, idir fhocail agus cheol. Paidir do dheireadh an lae atá ann, nó tráth ar bith a mbíonn tú ag iarraidh do scíth a ligint. Tá sé feiliúnach don Aifreann, tráth sosa na Comaoineach. Ach, ceapaim go n- oireann sé go mór d’Aifreann sochraide. Nuair a craoladh Aifreann Gearr, ceol a chum Éamonn, ar Raidió na Gaeltachta ó Inis Meáin breis agus bliain ó shoin, rinne Cormac Ó hAlmhuin, ceoltóir ó Inis Oírr, tionlacan lena bhosca ceoil fad a bhí An Phaidir Gheal á canadh. Bhí
09/02/2015 13:56
