Kolaż doświadczeń uczących (się) dorosłych
10
Podejmowanie aktywności edukacyjnej z perspektywy andragoga
Dlaczego dorośli podejmują aktywność edukacyjną? Czym się kierują, wybierając te,
DR MONIKA GROMADZKA
a nie inne metody zdobywania informacji? Czemu decydują się na kurs X, nie zaś
Andragog, pracownik Katedry
na warsztat Y?
Edukacji Ustawicznej
Niełatwo odnieść się do tych kwestii, ponieważ zjawisko aktywności edukacyjnej
i Andragogiki Uniwersytetu
jest niezwykle złożone. „Motywy”, „potrzeby”, „oczekiwania” – to tylko niektóre terminy,
Warszawskiego,
które bierze się pod uwagę, analizując proces uczestnictwa. Jednak we współczesnym
Ambasadorka EPALE
świecie, w którym edukacja stała się jednym z dóbr konsumpcyjnych, odpowiedź na powyższe pytania wydaje się potrzebą bardzo naglącą, a dla organizatorów formalnych, pozaformalnych, ale także nieformalnych aktywności – wręcz kluczową. W niniejszym opracowaniu chciałabym dokonać krótkiego przeglądu wybranych koncepcji, bardzo dobrze już znanych andragogom, aby ukazać, jak wiele problemów nastręcza odpowiedź na pytanie o to, dlaczego człowiek podejmuje aktywność edukacyjną. Przegląd ten ma na celu przybliżenie bardziej tradycyjnych koncepcji i jest raczej krótką impresją niż usystematyzowanym podsumowaniem. Myślę jednak, że osoby niezajmujące się naukowo andragogiką znajdą w nim również coś dla siebie.
Co na to nauka? W literaturze przedmiotu można znaleźć wiele teorii i koncepcji wyjaśniających powody, dla których osoby dorosłe uczestniczą w kształceniu. Niektóre z tych podejść są zakotwiczone w empirii, inne są teoriami wymyślonymi. Niektóre modele są pokłosiem badań ilościowych, inne są rezultatem analizy jakościowej. Rozróżnienia te są ważne, ponieważ na przykład w badaniach jakościowych grupa badawcza jest zazwyczaj mniej liczna (i to znacznie) niż w badaniach ilościowych, ale umożliwiają one dokonanie głębszej analizy materiału. Na świecie już od dość długiego czasu prowadzi się badania nad motywami podejmowania aktywności edukacyjnej1. Przez ostatnie kilkadziesiąt lat także polscy badacze stosunkowo często próbowali uchwycić istotę motywacji edukacyjnej dorosłych (między innymi: Jastrząb-Mrozicka 1990; Kacprzak 1991; Ziejewski 1998; Surówka-Felczyn 1998; Solarczyk-Ambrozik, Przyszczypkowski 2002; Góralska 2003), a większość ich badań miała charakter ilościowy i na początku dotyczyła edukacji formalnej (edukacja pozaformalna i nieformalna były jeszcze wtedy badane incydentalnie). Jednym z pierwszych badaczy zajmujących się tą tematyką był Franciszek Urbańczyk (1977), który określił trzy grupy motywatorów wpływających
Home
1.
O założeniach i wynikach badań zagranicznych [w:] Malewski 1998, s. 59 i n.; Solarczyk-Ambrozik 2009, s. 189 i n.
