Kolaż doświadczeń uczących (się) dorosłych
74
Drzewo Kariery – doradztwo w planowaniu kariery w epoce cyfrowej
Wybór ścieżki kariery
ROBERT PORZAK Trener, coach, pracownik Wyższej
Badania pokazują, że większość młodych ludzi podejmuje decyzje o wyborze kierunku
Szkoły Ekonomii i Innowacji
kształcenia lub zawodu pod wpływem relacji z rówieśnikami czy opinii znalezionych
w Lublinie
w sieciach społecznościowych (Rutten, Ros, Kuijpers, Kreijns 2016). Współczesne rozumienie pojęcia kariery odzwierciedla wspomniane naturalne mechanizmy podejmowania decyzji, ujmując planowanie kariery jako całożyciowy, cyrkularny proces interakcji między osobistymi możliwościami, preferencjami i sytuacją, w jakiej się znajdujemy (Bańka 2016, s. 80). Decyzje o ścieżce kariery edukacyjno-zawodowej są ciągłe, powstają w wielu krokach, zarówno w czasie nauki, jak i w kolejnych etapach pracy (Porzak [red.] 2018a). Badacze sugerują trzy ogólne grupy czynników wpływających na decyzje edukacyjno-zawodowe: deterministycznie rozumiane czynniki konstytucjonalne, doświadczenia rozwojowe wpływające na osobowość i zainteresowania oraz czynniki demograficzne i środowiskowe (Gautam, Nigam, Mishra 2016; Roe 1957; Schiersmann i in. 2012; Schmitt-Rodermund, Silbereisen 1998). Czynniki te podlegają zmianom wraz z rozwojem socjoekonomicznym społeczeństw, niektóre uwarunkowania zależą także od zawodu (Schoon, Parsons 2002). Istnieje wiele zawodów, w których powodzenie jest powiązane w większym stopniu z cechami osobowościowymi niż w innych obszarach zawodowych. Jednym z najnowszych przykładów może być tak zwana praca emocjonalna. Określenie to odnosi się do wyrażania w pracy emocji, które są pożądane w zawodach związanych ze świadczeniem usług (Hochschild 2012). Pytanie, jak przy takiej różnorodności skutecznie wspierać młodych ludzi w podejmowaniu trafnych i satysfakcjonujących decyzji.
Doradztwo w planowaniu kariery Doradztwo w planowaniu karier, podobnie jak inne typy poradnictwa, jest związane z dominującymi nurtami współczesnej psychologii. Korzysta z licznych podejść teoretycznych wywodzących się z poradnictwa psychologicznego skupionego na osobie, z koncepcji psychodynamicznej, teorii systemowej, koncepcji motywacji, psychologii poznawczej, poradnictwa behawioralnego i wypływających z nich podejść interpretacyjnych oraz postmodernizmu, konstruktywizmu i narracyjnego poradnictwa zawodowego (Kidd 2006; McMahon, Patton 2001).
Home
