Kjelda, nr. 2 – 2016, årgang 25
Sjølvportrett frå tidleg i fotografkarriera.
Modernist og norskdomsmann: Olai Fauske 1887-1944 Av Asbjørn Tyssen
Kva var det som fekk ein ung gut, fødd og oppvaksen på ein litt avsidesliggande gard i Sunnfjord kring siste hundreårskiftet, til å bli fotograf ? Det var eit yrkesval som låg milevis unna det andre ungdomar på denne tida kunne tenkje seg. For dei som ikkje hadde gard å gå til var draumen om Amerika meir lokkande, anten som eit høve til å legge seg opp pengar på hardt arbeid nokre år, eller som ein stad å byggje heile framtida si på. Yrkesvalet Men Olai valde å satse på ei framtid som fotograf. Det var eit val han gjorde sjølv, men med rådgjevarar både i bygda heime og, som vi skal sjå, på andre sida av Atlanteren. Olai Fauske var fødd på bruk 5 på garden Fauske i dåverande Naustdal kommune. Mora heitte Kristiane Mari Salomonsdotter og kom frå Klopstad på nordsida av fjorden. Ho kom til garden som kone til Elias Martinus 4
Olson Fauske og fekk 5 born med han. Han drukna og ho gifte seg opp att i 1878 med Anders Matiasson Reikvam og dei fekk 4 born. Olai var den eldste av desse, men som eldste gut i andre ekteskap fekk ikkje Olai overta garden. Den gjekk til mora sin svoger frå første ekteskap. Olai hadde dessutan dårleg helse, slik at hardt fysisk gardsarbeid var ein uaktuell livsveg for den unge guten. I eit brev han sende i 1904 til Martinus
Olai, ein eldre halvbror i Naustdal, gjorde han greie for dette. Han hadde på det tidspunktet bestemt seg for å satse på ei framtid som fotograf så sant det praktisk let seg gjere. Han skreiv: ”Ja jeg forstaar godt at jeg ikke kan gaa her og ikke have noget at bestille, og hva skal jeg saa begynde med? Dette er noget som jeg lenge har tenkt paa, og efter som min helbred ikke tillader mig det, kan jeg ikke overgaa til noget tungt arbeide, og ved et eller andet lettere fagarbeide, vil der alltid i begyndelsen medgaa en del penger. Efter som jeg tengt mig forskjellig, har jeg nu foreløpig stanset ved: ”En stilling som Fotograf. Til dette ville medgaa ca kr. 500,00. Dette arbeid er nu ikke saa strengt, og behøver kun smaa legemskrefter til.” I tillegg til å gjere greie for yrkesvalet
