Kjelda, nr. 2 – 2016, årgang 25
Bedriftsarkivet frå hermetikkprodusenten Firda Canning er det største privatarkivet vi oppbevarer. Det er på godt over 100 hyllemeter.
Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane sitt arbeid med privatarkiv Av Per Olav Bøyum
Fylkesarkivet har i år laga ein verneplan for privatarkiv. Arbeidet har vore todelt. Først var det naudsynt å gå gjennom allereie innsamla og registrerte arkiv. Det munna ut i ein bestandsanalyse. Deretter vart det skrive ein samfunnsanalyse som tok for seg dei viktigaste kjenneteikna ved næringslivet i kvar einskild kommune. Denne artikkelen summerer opp dei mest sentrale funna frå bestandsanalysen. Privatarkiv er ei svært variert kjeldegruppe. Dei vert gjerne negativt definert, ved kva dei ikkje er. Det er såleis tale om arkiv som ikkje er offentlege. Dei fleste har sitt opphav i organisasjonar, bedrifter, institusjonar eller som samlingar frå gardar eller einskilde personar. Også i omfang er det stor variasjon. Dei minste privatarkiva inneheld ikkje meir enn nokre få dokument. Det største vi oppbevarer på fylkesarkivet er meir enn 100 hyllemeter. Jamt over er likevel privatarkiva heller små i omfang. Kvifor privatarkiv? Kvifor dette strevet med å ta vare på privatarkiv? Om historieforståing og sogeskriving er viktig, noko truleg dei fleste vil vere samde i, gjev det seg nesten sjølv at det er ein fordel med eit 46
variert kjeldegrunnlag. Fleire offentlege styringsdokument har då også framheva at målet med arkivpolitikken er ein heilskapleg samfunnsdokumentasjon. Privatarkiva er med på å fylle ut og korrigere dei offentlege arkiva.
Eit døme kan vere slektsgransking, som er ein type historiearbeid mange driv med. I det offentlege kjeldematerialet, som kyrkjebøker og folketeljingar, finst det heilt sentrale opplysingar som rissar opp livsløpet til ein person, slik
Tabell 1. Oversikt over privatarkiv oppbevart på Fylkesarkivet i Sogn og Fjordane, fordelt på kommune.
